Oude glorie tot nieuwe luister
Brannigan wederom in actie
Vijfhonderd jaar staat het Goudse
stadhuis nu te pronken
Grote dag
voor Gouda
Glorieuze dag voor onze renners
in de Ronde van Frankrijk
4
Viid
Ckefarine 4
ADAMSOM
Dappi
>ere overwinning
van Hans Dekkers
Radioprogramma
voor morgen
it i
Courses op Duindigt
Fusie bij de vol|e\ bal Iers
Twee Japanse kinderen (elf en twaalf jaar) als
sportreporters naar de Olympische Spelen
oen méér dan één!
MP
PICKWICK-MELANGE
wint steeds meer
vrienden en vriendinnen
BEURS VAN AMSTERDAM
SL
J Inde grabbelton
Beursoverzicht
door Andrew MacKenzie
Bouw kostte 6243 (toenmalige) guldens
en werd betaald uit.... belastingen
i Want-, raet- en
vleishuus
De bouw begint
Kwartje loon per dag
E
Hoor wederpartij
Duizend gulden t
beloning
Tevens vleeswinkel
Gabriël mijne name
Restauraties
Rechtspleging
Geen schat
EERSTE BLAD - PAGINA 2
WOENSDAG 16 JULI 1852
Wederom heeft gisteren onze dappere ploeg in de Ronde van Frankrijk be
wezen uit het goede rennershout gesneden te zijn. want ai was deze negentiende
etappe van Pau naar Bordeaux geen zware rit, onze landgenoten lanceerden op
- een gunstig tijdstip een aanval, die zij met grote koelbloedigheid wisten door te
aetten. Dekkers en Voorting ontsnapten met de Fransman Pardoen uit het pelo
ton, waarin Faanhof en Wagtmans het tempo drukten, om de vluchtelingen
hun voorsprong te laten houden. Het spelletje lukte best: Dekkers ging met een
lange eindspurt als eerste over de eindstreep. Voorting werd tweede. Pardoen
derde en in het peloton, dat 45 seconden later arriveerde, bleek Faanhof de beste
aprinter, zodat de Amsterdammer op de vierde plaats beslag kon leggen. Zeven
Nederlanders waren onder de eerste twintig: ploe^eider Pellenaars kan trots op
xijn jongens zijn!
Aan de vastberaden aanval vftn Hans
Dekkers was het te danken, dat er nog
enige strijd in deze etappe, althans in het
laatste gedeelte, sprake was. Van meet at
lieten Coppi. zijn ploeggenoten en andere
cracks niet toe, dat er ook maar één ren
tussenuit trok en daardoor verllepende eerste
145 km van de 19e etappe zonder spanning.
Bovendien hadden de renner* enige zware
dagen achter de rug en voelden er niets
voor zich ook nu weer in te spannen. Zij
hebben immers nog een zware etappe met 3
col* en een tijdrit voor de boeg alvorens
Parijs in zicht komt.
Dat Dekkers de strijd 50 km voor het
einde deed ontbranden hadden zij in het
geheel niet verwacht, hetgeen ook blijkt
uit het feit. dat het peloton niet reageerde
en in hetzelfde tempo de tocht voortzette.
Pellenaars zag toen zijn kans schoon en gaf
Voorting opdracht Dekkers te steunen. De
Fransen namen ook hun voorzorgsmaatre
gelen en stuurden Pardoen achter onze land
genoot aan, zodat het laatste gedeelte van
de etappe door dit drietal werd afgelegd
Van de wedstrijdcommissarissen was het
overigens een goede gedachte^wweest onze
landgenoot Faanhof toch te laThastarten,
y/ant een vierde plaats in het etappl(|riasse-
ment. na zijn opgelopen verwondingeh-W
een vorige etappe, bewijst wel. dat hij de
goede rennersmentaliteit bezit.
De uitslag heeft geen wijziging gebracht
in de bovenste helft van de algemene rang-
DONDERDAG 17 JULI t»»2.
Hilversum I. 4*2 meter.
(A.V.R.O.) 7 00 Nieuws. 7.15 Gr.pl (V.P R.O
7.50 Dagopening (A.V.R O.) 5 00 Nieuws 8 15
Gr.pl 0.00 Morgenwijding: 8.15 Gr.pl.; 9 30
Voor de hulsvrouw. 9 35 Waterstanden. 9.40
Gr.pl 10 35 lk weet. Ik weet wat u niet weel:
10 50 Voor de kleuters; 11.00 Gr.pl 1105 Ge-
var. muz.12 00 Gr.pl.: 12.25 t spionnetje;
12 30 Land- en tuinbouw; 12.33 Accordeonmuz.:
13.00 Nieuws; 13.20 Metropol» ork 13 50 De
«eldzame Postzegel, hoorspel: 15.00 Voor de
«leken: 18 00 Pianorecital; 16 30 Koorzang; 16 o5
Gevar progr.; 17 30 Militaire causerie; 17.40
Gr.pl 17 45 Regeringsultzending: 18.00 Nieuws;
10.15. Ronde van Frankrijk; 18 20 Sportproble-
men: 11 30 Lichte mui 19 00 Gesproken brief
uit Londen 19 05 Amusementsmuz.; 19 40 Ru
briek van kunst en cultuur; 20.06 Nieuws: 20 05
Kamerork 2105 Waar de rumba lokt hoor-
•pel; 22.10 Gr.pl.; 22.30 Dansmuz.; 23 00 Nieuws;
J3.15 Spoftactuailtelten; 23.30 Zang. viool en
orgel.
Hilversum II. 291 meier.
(K.R.O.) 7.00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymn.;
7.30 Gr.pl 7.45 Morgengebed; 8 00 Nieuws; «15
Gr.p.l; 9 00 Voor Je huisvrouw. 9 40 Gr pl
(N C.R.V 10 00 Gewijde muz.: 10 30 Morgen
dienst; (K R O.) 11.00 Voor de zieken: 11.45 Gr -
pl,n.50 Als de ziele luistert, causerie: 12 on
Angelus, 12 03 Lunchconc 12 30 Land- en tuin
bouw; 12.33 Lunchconc 12 35 Zonnewijzer;
13 00 Nieuws: 12120 Gr.pl.; 13.35 Planorecital:
(N CiR V 14 00 Promenade ork.: 14 45 Voor de
vrouw 15.15 Gr.pl.; 15 30 Hadlo Phiih sextet.
18.00 Bijbellezing; 16 30 Stiijkkwaï tot17 00
Voor de jeugd; 17.30 Gevar muz.. 18 00 Nieuws
18.15 Sopraan en piano 18.40 Op de stelling:
18 50 Zangbrigade; 18 05 Levensvragen van
allerlei aard; 19 20 Bariton en orgel: 19 40
Radiokrant: 20 00 Nieuws 20 10 Amusements
muz.: 20 50 Reportage: 2110 Gr.pl. (2135 Het
Wespennest). 20 55 Buitenlands overzicht. 22 15
Twee planos 22 45 Avondoverdienklng; 23 00
Nieuws 23 15 Gramofoonplaten
Engeland. B.B.C. Home Service, 330 meter.
12.00 Hammondorgel12.15 Voor de boeren:
12 25 Gevar progr; 12.55 Weerberichten 1300
Nieuws: 13.10 Mededelingen; 13.20 Fllmprogr
13 55 Sport: 14 00 Schots ork 15 00 Gr pl 15 30
Hoorspel. 17 00 Voor de kinderen: 17.55 Weer
berichten 18 00 Nieuws- 18 15 Sport. (6 20 Ge
val progr; 18 45 Klankbeeld: 19 00 Hoorspel.
18.30 Arbeidersork 20 B0 Klankbeeld 20 30
Gevar. progr 2100 Nieuws; 21.15 Causerie;
2130 Kamermuz 22 30 Wetenschappelijk over
zicht; 22 45 ParlementsoverzIcW; 23.00 Nieuws.
12.00 Parlementsoverzicht; 12 15 Lichte muz.;
12 45 Sport: 13.35 Gr.pl 13.45 Voor de kleuters;
14 00 Schots ork 15 00 Sport; 15 30 Orgel 15 45
Lichte muz., 16.15 Mrs Dales dagboek; 16 30
Causerie; 16.45 Variété ork 17 30 Sport; 18.35
Gr.pl.; 18.45 Hoorspel; 18 00 Nieuws en radio
journaal; 19 25 Sport; 19.30 Gevarieerd pro
gram 20 00 Hoorspel'*met muz 20 30 Verzoek -
progr 21 00 "Gevar. progr 21.30 Hoorspel;
22 00 Nieuws 22.15 Sport. 22'20 Dansn\uziek;
2100 Voordracht; 23 1St>rgel; 23.56 Nieuws.
Brussel. 124 meter.
11.45 Gr.pl.; 12 30 Weerberichten: 12.14 Voor
de landbouwers; 12.42 Gr pl 12 50 Koersen;
11 00 Nieuws: 13.15 tlr.pl.; 14 00 Engelse les; 14.15
iGi'tPl.; 14.30 Franse les; 14.45 Gr.pl.; 16 15
Muziekkapel; 17 00 Nieuws; 17.10 Lichte muz;
17.II Voor de kinderen; 11.15 Gr.pl.18.30 Voor
de soldaten; 19.00 Nieuw^ 18 40 Gr pl 20 00
Klankbeeld; 20.30 VerzoekjJrogr 21.00 Voor de
vrouw; 21.45 Verzoekprogr.22.M Nieuws; 22 15
Zang en plano 22.55 Nieuws.
Brussel. 454 meter.
12.05 Omroepork 13 00 Nieuws: 13.10 Gr.pl.;
17 00 Nieuws; 17.15 Lichte muz.; 11.30 Omroep
ork.; 19 40 Gr.pl.; 18 45 Nieuws- 20 00 Hoorspel;
22 00 Nieuws 2210 Gr.pl.; 22.50 Nieuws.
Luxemburg, 1293 meter.
17.30 Voor de dames; 15.36 Het successen-
uurtje; 21.01 Gevar. concert; 31 15 Muzikaal al
bum; 22 30 Goedenavond, beste vrfenden; 23 30
Dansmuziek
schikking en ook voor de Nederlanders was
niet veel winst te behalen Niettemin heb
ben zij wederom volop getoond gerechtigd
te zijn aan een dergelijke monsterrit deel
te nemen.
De premie voor de meeste strijdlust werd
met 10 stemmen toegekend aan Dekkers ter
wijl de premie voor de ongelukkigste ren
ner en voor de koelbloedigste respectieve
lijk werden toegekend aan de Spanjaard
Serra. die tweemaal in een valpartij werd
betrokken en Pardoen.
Doordat de wedstrijdcommissarissen geen
rek ening hadden gehouden met het feit. dat
Roks en Faanhof na de 18q etappe van Bag-
nères de Bigorre naar Pau toch mochten
starten, is er in het algemeen klassement na
deze etappe ten fout geslopen. Dekkers be
zette na de 18e etappe n.l. door deze wij
ziging niet de 59ste doch de 61ste plaats.
Dekkers en Voorting. triomfators
19de etappe van de .Tour", na hun
opmerkelijke prestaties.
(Telefoto).
Na zijn overwinning van gisteren bözette hij
de 60ste plaats in het algemeen klassement,
zodat Dekkers een plaats is geklommen in
plaais van een plaats gezakt, zoals aanvan
kelijk na de onjuiste uitslag van Maandag
kunneij worden geconcludeerd.
1 llekkcr». Ne*.
I. Voertlnr. Ned
3 Pardoen NOC Fr
4. faanhof Ned..
8. Vltetta,
aequo een peloton o%-
Rok* Ned Magnl jfc.
It Lauredt. Fr en Ce-\
Sp ./alien in 5 22 21
X.t. 3. Robic. Fr..
17 Goldschmldt, Lux.
18. Van Est. Ned.,
1» Zelasco N Afr
2». Voortin* Ned
24 Wagtmans. Ned..
51. Roks. Ned
Gd. Dekker». Ned..
BS Van Bremen. Ned
76. Faanhof. Ned.,
K-S
125.38.39
126.23.12
127.31.47
l!
18 Marinellt. ParU*.
19. Van Est, Ned..
26. Nollen. Ned.,
Ruiz. Sp
5 Bartali, It
6 Clox. Belg
7 Doto Fr
I. Magnl. It..
9 De Hertog Belg
I! 85SUV
12 GeminUni. Fr
13 Weilenmann Zw
14 Van Ende Belg
15. Nollen. Ned..
123 06.26
{BBS
FLOEGENKLASSEMENT
367 55 54
1 Italië
2 Frankrijk
3 België
4 Spanje
5. Nederland
6 Z
370.31. (O
371 "38 13
372 12 20
J Zwitserland
~1 Noord Afrika
RONDE VAN FRANKRIJK 1,952
!9JvH 2!' e/i ii'
«rcrrsi wf»
Arsnn»! 1
|22«ETAPPC CLCBMONT-V1CHV 6>fcn|
"nsisem
HlnÉlbT
t Donderdagmiddag, aanvang 2.36 uur.
A!foeren-pr(|s. Draverij. afstand 2060—2140
nieter. Komt Omessa aan de start, heeft dit
paard een piima kans. Het woidt tijd dat de
trouwe opkomst van Patrick Duluth Z. met
een prijs wordt beloond.
Timor-prljs. Ren, afstand 2100 meter (handi
cap) Kamila. met slechts 48 kg gehandicapt,
zal haar kans met succes kunnen verdedigen
Overwicht moet worden vermeden. De Belg
Nanouk kan succesvol deelnemen.
Koraal-prUt. Draverij, afstand 1300 meter.
Ria Kitty kan deze course winnen De stal
Hollandia is een niet te onderschatten concur-
Kanda-prUs. Draverij, afstand 2500—2560 me
ier. Lee Axworthy.is tot betere verrichting in
staat dan de Zondag j.l. vertoonde. Olivier
mag op een prijs rekenen
Tasman-prijs. Ren. afstand 2100 meter (han
dicap) De vertegenwoordigers van de stal
H. v. d Bergh (Kees Broekman. Admirals
Girl) en het tweetal van de stal Th J. Duy.t
(Willy II en Dollardprins) zullen met een goede
kans op succes aan deze race kunnen deelne
men.
Flores-prUs. Draverij, afstand 2100—2160 me
ter Dat Oiseau met zijn heerrijder W. Brou
wer zijn grote tegenspoed in Groningen in
een klinkende overwinning op Duindigt zal
omzetten, is stellig het verlangen van vele
sportvrienden. Van Nino NarvUle mag een
goede verrichting worden verwacht
Humbold-prlfs. Di averij, afstand 2100—2110
meter Het entr W H. Geersen (Mornlngstar
en Notekraker S.) is een geducht duo. Ken
tucky's Queen B. heeft wellicht genoeg uit
houdingsvermogen pm een plaats te bezetten
Naar het zich laat aanzien zullen de Ne
derlandse Volleybalbond en de Rooms-Ka-
tholieke Nederlandse Volleybalbond bin
nenkort tot een fusie overgaan. Tijden* tus
sen het nationaal bestuur van de Neder
landse Katholieke Sportbond, waaronder de
R.K. Volleybalbond ressorteert erf" het
hoofdbestuur van de Nevobo gehouden be
sprekingen is men tot overeenstemming ge
komen over een voorstel, dat een technisch
samengaan voor de voorlopige duur van 2
jaar behelst. Op de op 2 Augustus a s.
Utrecht te houden algemene vergadering
van de Nederlandse Volleybalbond zal het
bestuur het voorstel ter goedkeuring aan
de leden voorleggen, terwijl een definitieve
beslissing öm.trent een en ander van het
N.K.S.-bestuur aan het einde van deze
maand te verwachten valt.
Schaken. Door een onverwachte nederlaag
tegen de leider van het tournooi te Zürlch Lun.
din. en nog wel met wit, heeft Euwe ook ztjn
tweede plaats moeten prijsgeven; met de Zwit
ser Lob bezet hij nu de vierde en vijfde
plast*.
Uit hetzelfde K.L.M.-toestel, waaruit ka
pitein B. M. Koster, de oorlogscorrespon
dent van het Nederlandse Detachement b«
de Verenigde Naties gistermiddag op het
platform van Schiphol stapte, kwamen nog
twee perscommandanten die echter weinig
of niets weten van het Koreaanse krijgs
gewoel. Boven de blauwe blazers prijkten
twee lachende kopjes met ravenzwart haar
en kleine, even donkere spleetoogjes, die
overduidelijk aantoonden, dat het hier twee
jeugdige personen uit het land van de rij
zende zon betrof. Het waren de elfjarige
Ilaruhiko Ohtani uit Kyoto en z(jn twaalf
jarige vrouwelijke collega Kazuko Sugiya-
ma uit Tokio.
Deze twee Japanse kinderen is het bijna
sprookjesachtige voorrecht ten deel geval-
om als correspondenten voor een Ja
panse kinderkrant naar Helsinki te worden
uitgezonden. Zij zijn c^e winnaars van wn
opstelwedstrijd die een grote chocolade- en
suikerwerkfabriek in Ja'pan heeft .georgani
seerd.
De hoofdprijzen waren ditmaal een reis naar
de Olympische Spelen. Een groot dagblad
concern in Tokio, de Asahi-Press. interes
seerde zich voor deze uitzendin-g en heeft
de beide kinderen aangesteld als verslag-
gevéts voor de kinderhoekjes. De beide
jonge reporters zullen dagelijks hun erva
ringen op schrift stellen. Hun transmissie
methoden zullen niet minder modern zijn
dan die van hun volwassen collega's, want
hun copy zal elke dag door de sportcorres-
pondent van de Asahi-Press. die zich gven-
(Advertentie)
D« werking van 4 geneesmiddelen in
één tablet verenigd is krachtiger en
weldadiger dan van alk middal af
zonderlijk. Ckefarine „4" helpt eek
bij hevige pijn en griep, wanneer
andere middelen falen.
(Advertentie)
J
«k
Nieuwe theesoort van ztnver Engels karakter
Meer en meer gebeurt het, wanneer
er damesbezoek is. dat de huisvrouw
zegt: „Nu moet je toch eens die echte
P i c k w i c k-m e I a n g e van Douwe
Egberts proeveneen zuivere En
gelse thee
Maar meer en meer luidt het lachende
antwoord: „We drinken ze zelf
ook al
Wonderlijk, zo snel als de nieuwe
Pickwick Thee (met groen etiket)
vrienden en vriendinnen wint.
Deze zuivere Pickwick-melange, van
heerlijk Engels karakter, geeft een
bijzonder rijke afschenk en een opval
lend volle smaak. Wie de nieuwe
Pickwick Thee nog niet mocht hebben
geprobeerd, doet dan ook bijzondei
verstandig, eens een pakje te bestel-
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
Officiële notering van de Ver v. d. Effectenhandel
DINSDAG 15 JULI
t ged. en bied. 5 ged. en latèn bieden l laten
ACTIEVE OBLIGATION
V K Heden-
Nederland
947Crt$1000 31 103+
1948 3» 87'/i
Belegg Cert 31 90'"
1950 31 88'.
194? (31) 3 99»..
103,V
87 n
92«,
89 A
93' 4
1653-54. Intussen stond Bunk ie nog altijd
goor het open raam. Telkens begon hij
nog eens hard te «cHrpeuwen. maar het
hielp nietsEr was niemand, die hem
hoorde!
Wat moet ik nou beginnen? dapht hij.
In de school is niemand en buiten hoort
niemand me!
Hij begon zich erg vervelend te voelen.
Het zag er werkelijk naar uit, dat hij Jiier
lelijk^ gevangen zat!
Het was hier helemaal niet prettig. Het
kleine kamertje, boven in de school, die
nu wel uitgestorven leek, was geen leuke
piaats om er een nacht door te brengen;
daar kwam nog iets anders bij4.
Bunkie kreeg honger!
it-ergeslageq stond hij na te denken.
Wat moest hij doen om te maken, dat men
hem kwam verlossen? Dat kan alleen ge
beuren. als iemand ontdekte, dat hij hier
opgesloten zat. Maar als hfj al die- tijd voor
niets stond te roepen, dan kwam niemand
er achter
Wat kan ik doen, om weg te komen?
dacht hij.
Omdat het kamertje op de derde ver
dieping lag, ikon hij natuurlijk niet naar
buiten klimmen. En de deur was sterk;
het zou hem niet helpen, als hij probeerde
die open te trappen. En bovendien zou hij
de boel niet durven beschadigen.
En toen kreeg hij opeens een idee
Hij pakte een situk papier, een pen en een
fles inkt en begon te schrijven
1937 3
947 8 1000 3
Invest Cert 3
1962-64 3
NWS 2»
OBLIGATION
Amst 47 38-3 92'
Batavia 4 70[
Gouda 41 98'
Rott '37 1-3 3è 93j»»t
ZHoll '38 2e 3 91
FrGroHpbi» 4 98'
Rott Hpbk 3i 86'.
WestHpNO 3i 86'
VerTrans R b 38*
RottSchhpbk5 103'
Bergh&Jurg 3» 96
Levers 7.d 3* 97'/i
PhilijSs$100ü 4 104
Stokvis 3» 96'
Peaem '52 4è 103iV
P NBr 2e '51 4i 103'-
Bat Petrol 34 97'
KonPetr '50 34 119'
AmstOl 100 3 110"
AmstWnBw 24 104'
R'dPr. '52 1 24 98»'.
R'dPr '52 II 24 100''«t
Witte Kruis 88 132
BredaWbl '52 4 98'/.
AANDELEN
Amst Bank 1561/*
Amst Goed Bk 113
Escompto Bnk 49t
HollBkUn cA 209"»
Mij FiNatHerst 74'
Mlerlo&Zn v 124''c
NBkvZAfr 800 171
9ftt"«8
73 13
9011
905
104f
103 A
118' tt»
lll'/c
104'/»
1BBV»
114'/.
V K
NedfredBk B 95'
NedMiddstbk 88'
Rotterd Bank 155t
Slavenb Bans 103' i
Twents Bk cA 159' «t
Zuidh Bank B 99'
RdamBel C A 200t
Ver' Trans A 12
Albatr Superf 144t
Heden
Alg Norit
Allan A Co
2321 234
92' «t 93t
44t
108+
«t
Alweco
Amst Ballast
Breda Mach
Bronswerk 87'/i+ 90+
Bührmann Pap 101'
Dikkers A 148
Drie Hoefijzers 140
DRU 87
F.MF Dordt 90'
Emb F Si Hth 102+
Gouda Apol K 145
Gruyterde pA 127'
Heemaf A 165
Heinek Bier A 195f
Hero Cons A l05t
Hoek'a M&Zst 196+
HollKunstzl A 87+
int Gew Beton 115 t
Int Kunatst Ind 81
Int Viscose C 70+
Kempkes Mf 64
Klinker Isol 29' t
Kondor 201
KNed GistSplr 183
Kon Ned Zout 268»
KonVer Tapijt H5V.+
Koudlls Voad f 118
Kwatta Choc i20f
Letterg Adam 207'/*
Meelf Ned Bk 200
Mulders FvRM $e[
NA AutobVrei38
NAm Fittlngf 34'
N Kalaer-Fraa 83'/«
Nd Scheepab 140'/»+ 141'
Nijma 140+ 142+
d Oranjeboom 150+ 151'/»
87+
115''.
80[
2»'/.
187+
208'/.
65+
V K. Heder
Rommenhrtller 85§
Rott Droogd A 30Ó5 304'
Rouppe vdV A 91' t 90'
Schelde NB A 99 99'/i
Stokv 500-1000 115 115
Stork 117* 118+
VerBilk 1000 A 130+ 132'
VerPhar Fa A 95+ 96+
-,«/»
125'
129'
149'
Werkspoor A 126+
Wyers Ind A 129'
ZwanenbOrgA 149'
Aniem NB A 67' «t 67"
Ojerz Gas&EI 70"*+ 76
^sumij A 118 119'/.
IntCrtAHd Rd 145+ 146'/.+
Lindetevea A 1321/**
N Afr Handv A 208+
Tels&Co HM ij 123+ 123'/«
Gem EieW&W 125' 125
Arendsburg A 64»
Besoek! A 94t
Sedep M1'» 55+
Ngombezl (3 léé*
Albert HeljnA 157» 160*
Blaauwvrlea A 66' 66'
NedMij Walvis 88» 91
Thomsen 106' «t 105
Dell Spoor A 38'. 39+
N-l Spoor A 11
Madoera pA 14 14-
Sem Cherlb A 3"«
CERTIFICATEN VAN
AMRRIK AANDELEN
Am Smelt Ref
45§
458
Anaconda Cop
46
46
Bethleh St®«l
528
51' 4
Gen Motor
58'
58'
Hudson Motor
M»1*
14' 4
Int Nick of Ct
47 48'
cxd.
Kennecott Cop
81 81
.exdv
Nash Kelvin
20 VI
20"»
Packard Mot
5'
5'/*
Rep Steel
42'/.
- 42'/.
Stand Brandé
25
Un Stat Steél
40*
40'/.
Cit Serv Com»
106'.
105'/.
Continent Oil
66'.
86"/.+
Imperial )il
Wh
39'
MidContComp
.'70'-.
&2+ 80'
70'
Shell Union
4+exd.
Tide Water
24".
24
Interc Rubber
3,«k
3'»*
N York Cent
20»
20'/.
Pennsylv Tr
20'
20'/.
Canadian Pac
38'
37'/.
Prolongatie
3'/.
3'/»
ACTIEVE AANDELEN
V K.
Cult H&1B A 44' 4+
NatHandbk A 96+
NdHandMU cA 136V«
AKU A 149'.
Bergh&Jurg A 241
Berkél Pat A 95+
Calvé Delft cA 116t
Centr Sulk A 142
Fokker A 106'h
Gelder Pap A 142'/.+
KNHpogov CA 142'/.+
Ned Ford A l«t
Ned Kabel A 200'/«t
Philrps A 159'/.
Unilever W®
Wllton-Fijen A l63
Billiton 2«r A 190'.
JJordt Petr A 300
Kon Petr A 331'/*
Kon Petr oA 330
Amst Rubb A 4»5*
Bandar Bub A 80''*
Moeara En A 82+
C K
44'/.,/i»
LK
45'/.
102-V*
140'/.
149'
2405
95+
116'
145
107*/.
143'/.
145t
190+
200'/.
150'/460'«
176-7
164
195
302
329' .30".
327"t
505
80-'/t
84
DellBatRub A
Kend Lemb A
Lampong Sum
O-Java Rub A
Oostkust cA
Serbadj Rb A
VerlndCult A
HollAraLijn A
KoJa-Chi-PcA 118'/.
KNSM NBi A 126
Kon Paket A 103'/.
KonRtLloyd A 122
NdSchUnle A 125»/,
Ommeren Sch 185
V K.
87+
81
26".
30' .f
88*/.
31
28'/.
157V»
I25«/.+*/.S
119'/»+20§
122'/»t3'/i
St Mil Ned
HVA A
Java Cult A
N-f Sulk O A
VerVorat C A
DeliBatMtj A
Dell Mtsch cA
SenembahM A
Mjl!l*r NR A
138'/»
08*/.
18*/«
95
73*/» 75'
59'/.
DIVERSEN
172+
LK
88'/.
80' 4
WO*
31
86
31".
28*
157
121
125''»68
105|
119
125-61
184
137
98'/49' >8
40t
70
18'/.t
96
73*/.«t
58'/*
eens in Helsinki bevindt, worden doorge
seind. Op Schiphol bleek de Nederlandse
verslaggevers, die naaï het vliegveld waren
gekomen om kennis te maken met hun
jonge, maat daarom niet minder onderne
mende collega's dat jongeheer Ohtani
geenszins gespeend is van artistieke aanleg.
Zijn schetsboek, dat hij als een kostbaar
kleinood onder de arm geklemd hield, be
vatte nl. 'n aantal zeer verdienstelijke schet
sen en waterverftekeningen, die hij onder
weg in het vliegtuig en op de landingsplaat
sen had gemaakt. Ook in Helsinki zal hij
zijn tekencapaciteiten ten nutte maken en
zijn schotsen zullen dan ook in Hp Japanse
kinderkrant verschijnen. Om twee uur van
nacht vertrokken de beide sportreporters
met een ..Moonliner" naar Helsinki. De
beide kinderen reizen onder de hoede van
de heer Hideo Nishida. onderwijzer van een
lagere school te Tokio.
'I'jokarl-demonstratie. Van het nieuwe spel
TJokarl, dat afgeleid is van Jiet Baskische
pelotte-spel. wordt vanavond 7 uur op het ter
rein tegenover Lutusca een openbare demon
stratie gegeven.
Tennis. Op 1» en 20 Juni wordt te Hilversum
een landentenniswedstrijd tussen Nederland
en Fiankrijk (dames) gehouden. De Neder
landse ploeg is als volgt samengesteld: enkel
spelen: mevr Roos—Van der Wal, mej Herrn-
sen. mevr. Blalsse. me). Tekeienburg en
Fenny ten Bosch: dubbelspel, mevr. Roos—Van
der Wal—mevr Blaisse. mej. Hermsen—Fenny
ten Bosch.
De moeilijkheden bij de A.V.R.O
Het comité van actie-A.V.R.O. zgl Maan
dag 21 Juli a.s een onderhoud hebben met
het dagelijks bestuur van- de A.V.R.O. om
de gerdzen trfoeilijkheden te bespreken.
MARKT HERSTELDE ZICH.
AMSTERDAM. 15 Juli
De bank. en,commissiehulzen hebben het
gisteren druk gehad en tot laai in de avond
is werkt om de talloze effectennota's op tijd
de deur uit te krijgen. Volgens de ter beurze
gepubliceerde omzetcijfers is voor niet minder
dan 3.07,0 000 aan aandelen 6 135 000 aan obli
gaties en 60 000 stuks aan claims pn stoekdlvl-
denden verhandeld stuk vodr stuk record
bedragen. Voor alle categorieën ging Kon. Olie
met het leeuwendeel strijken. Namelijk
494 000 nominaal aan aandelen 6 55» grote en
20.235 kleine stockdividenden en maar liefst
2 7+8 000 3'pet converteerbare obligaties
Ter beurze is men tevreden over deze gang
van zaken, waarbij het belang van Amsterdam
als financieel centrum weer duidelijk naar
voren komt.
Vandaag was de handel niet geheel bulten
verwachting aanzienlijk minder De sterke
stijging voor Kon Olie verleidden velen tot
het nemen van winst Oiies openden dan ook
iets beneden gisteren, namelijk 329'«. maar
herstelden zich tegen slot tot 331. dus slechts
een fractie lagei. Ook de converteerbare obli
gaties en de stockdividenden verloren een
kleinigheid
Hoewel in overeenstemming met Kon Olie
de gehele markt tets lager opende kan geens
zins van een mineur stemming gesproken
worden Ook buiten Kon Olie vertonen de om
zetten in de diverse aandelen een behoorlijke
stijging. Toen Kon Olie tegen slot zich bijna
volledig herstelde eing de gehele ma-rkt mee.
waarttil de IndOstriefondsen hetzelfde niveau
van gisteren bereikten.
Op de scheepvaartmarkt sppe'de de gedaalde
vrachtenindex (tot beneden het peil van 1948)
een belangrijke rol Scheepvaart Unie ver
loor aanvankelijk drie punten en ook de
meeste andere soorten openden één twee
lager. Tegen slot volgde echter ook hier een
behoorlijk herstel.
Cultuurwaarden hadden een vaste onder
grond In aandelen Nationale Handelsbank
vormden zich ook vandaag een open hoek
waarbij deze papleren aantiokken Van 96 tot
tOl'/i
170 C—rh* P a
In dank retour
ti)
Ik zal dan niet tuasenboide komen.
Zodra u dat ge»prek krijlt, moet u mij
«chter even waarschuwen.
U zou kunnen nagaanbegon Bar
nes, en zijn ogen kregen een Iets opge
wekter glans, maar de detective achudde
rijn hoofd.
De betrokkene ia veel te sluw om
daar in te lopen. Voordat de politie zou
arriveren, zou hij al verdwenen zijn. En
Ik wil niet, dat hij 't vermoutten krijgt, dat
ik op .z'ft hielen zit. Van Edteter af reed ik
daarom in een groenteivwagen naar hier.
Als u er niets op tegen hW?t. blijf ik op uw
kantoor, totdat u wordt optfebafld.
Ik vind het best.
De mlllionnair wandelde door zijn kan
toorver trekken naar een gezellige wacht
kamer.
Ik sal fr voor zorgan, <i*t u niet ge
stoord wordt. Ik zal u wat te drinken la
ten brengen.
Brannigan zette het huidige probleem
uit zijn gedachten. Hij pakte een aardrijks
kundig tijdschrift op en was al» Spoedig zó
verdiept in een artikel over Alaska, dat
hij nauwelijks bemerkte dat een bediende
Irem thee en twee flesjes bier kwam bren
gen. Hij voelde zich slaperig worden, etak
daarom een pijp op en staarde naar bui
ten. Een fontein spoot temidden van een
grasveld. Bij een van de ramen gonsde,
een bij. Het was een verrukkelijke zomer
dag, zoals men ze zelfs niet in Zuid-Frank
rijk zou kunnen verwachten. Brannigan,
merkte niet, dat zijn pijp was uitgegaan.
Hij begon de knikkebollen. Plotseling
schrok hij wakker, de deur ging open.
Thomas èarnes kwam binnen. Er parel
de zweet op zijn gezicht en hij keek ang
stig. Toen hij de deur dicht deed, trilden
zijn handen.
buiten
t)orch<
»Hij heeft opgebeld, zei Barnes, ter
wijl hij ging zitten. Ik vertelde hem, dat
lk niet aan uitkopen dacht. Hij zei toen:
De gevolgen zuF je wel merken. U zult
mij toch beschermen, inspecteur?
Hij staarde de detective met een angstige
blik aan.
Ik zal doen »wat in mijn vermogen
ligt. Luistert u daarom nu goed. Uw leven
hangt er van af, dat u precies xn'n aan
wijzingen zult opvolgen.
Die avond reed een vrachtwagen naar
achterdeur van Dunholm^ het grote
liten van Barnes, dat tien mijl buiten
hester lag, in een prachtig park.
Rondom het huis groeiden struiken en
lage bomen. De geüniformeerde chauffeur
stapte uit en liep met twee pakken naar
de achterdeur. Dadelijk nadat hij gebeld
had, werd de deur geopend.
Het was langzamerhand wel tijd. zei
de bediende, die de deur had geopend, en
in het felle licht van de koplampen stond.
Hoe moeten wij nu het .diner klaar
maken, als u zo lang wegblijft?
Het was vandaag heel druk, mijnheer
Parker, zei de chauffeur op agressieve
toon.
Best mogelijk. Maar iedere villa ls
niet zo belangrijk als Dunholm. De bezor
ging zal vöortaan sneller mqeten zijn, of
wij zullen een andere kruidenier nemen.
De chauffeur antwoordde niet. Een mi
nuut later reed de wagen weer weg. De
deur werdt gesloten. Tien minuten lang
heerste er volkomen stilte. Geen enkel ge
luid viel op te vangen. Toen ging de
ïichterdeur plotseling nogmaals voorzifihtig
open en werd onmiddellijk daarop weer
gesloten, maar niet voordat een donkere
gedaante naar binnen was geglipt. De man,
die in de gang stond te wachten, zuchtte
van verlichting.
Gelukkig dat u er bent, inspecteur.
Ik hoorde nauwelijks dat u binnenkwam.
Als *u al niets gehoord hebt, kan ook
niet iemand buiten wat opgevangen heb
ben.
Brannigan rekte zich uit. Hij voelde zich
stram na zo'n lange tijd in de wagen van
de kruidenier te' hebben gezeten.
Wat doet u gewoonlijk 's avonds? U
kunt er namelijk staat op maken, dat de
man, die vanavond misschien zal komen,
daar precies van op de hoogte is.
—.Het is niet veel bijzonders, zei de
millionnair. Ongeveer om deze tijd drink
ik meestal wat in de bibliotheek
Laten wij dan naar de bibliotheek
gaan. En denk er aan, dat niemand het
huis mag verlaten. Kunt u daar iemand
voor laten zorgen?
Thomas Barnes beide de butler en her
haalde Brannigan* Instructies. Tien mirfu-
ten later kwam hij terug.
Eén van de meisjes had een afspraakje
om naar de bioscoop te gaan. Ik heb haar
overgehaald op te bellen en te zeggen, dit
zij plotseling verhinderd was. Iedereen zal
vanavond binnen blijven, Sir.
Dank je wel. Parker. Geef het meisje
op betaaldag 5 shilling extra.
De millionnair lachte eventjes.
Ik vind het prettig, dat die meisjes op
tijd haar pleziertjes hebben. Toen ik nog
jong was. wilde ik zo nu en dan óók mijn
verzetje wel hebben. Wat wilt u overigens
drinken. Inspecteur?
Brannigan nam een whisky-soda.
De bibliotheek bevond zich op de begane
grond. Zware rode pluche gordijnen binnen
voor de brede ramen. Het meubilair was
oud en massief. Een groot bureau was over
laden met bèrgen papier. Tijdschriften lagen
verstrooid over talrijke tafeltjes. Zij werden
klaarblijkelijk veel intensiever gelezen dan
de in leer gebonden klassieken, die in lange
rijen in de boekenkasten stonden.
Ik ben geen enthousiast lezer, gaf Bar
nes toe. die Brannigans blik had gevolgd. Ik
ben helemaal ingesteld op de practijk. Maar
ik houd er nu eenmaal van stevig ingebon
den boeken te hebben. Die moderne inge
naaide dingen zijn niets voor mij.
Heb ik het mi% dat iedereen hier vrij
gemakkelijk binnen^, kan komen? vroeg
Brannigan plotseling.
Ik geloof van wel. De ramen «lult
Parker pm zo omstreek» elf uur. Ik drink
hier altijd na het diner een kop koffie en
rook een sigaar.
Aha.
Zal ik Parker vragen nu maar vast te
sluiten? stelde Barnes voor. die de vraag
van Brannigan verkeerd had begrepen.
Geen denken aan! We moeten de man
dóór zien te krijgen, waar wij hem de baas
kunnen zijn.
De butler kondigde aan, dat ^et diner
gereed was. Ofschoon Brannigan in Frank
rijk beter gegeten had. moest hij erkennen,
dat voor Engelse maatstaven de maaltijd
méér dan voortreffelijk was. Barnes was
klaarblijkelijk een lekkerbek. Een heldere
soep ging vooraf aan schol, in wijn gebraden
kuikentjes. Camembert-kaas en biscuits.
Beide heren dronken bier.
Barnes, die uiteraard gastheer was. deed
enkele min of meer schgmele pogingen de
conversatie op gang te houden, doch hij con
centreerde zich zó op de maaltijd, dat Bran
nigan hem niet aanmoedigde tot een ge
sprek.
De klok sloeg tien uur, toen Barnes Bran
nigan weer naar fie bibliotheek leidde Hiér
werd de koffie geserveerd Evei) later bracht
de butler port en brandy
Ik hou van m'n natje en droogje op
z'n tijd, zei Barnes, die een grote sigaar op
stak.
(Wordt vervolgd.)
TWEEDE BLAD - PAGINA 8
ypENSPAG 16 JULI 1952GOUDSCHE COURANT-
„IN DEN JAARE deitien honderd vijf en zestig kogten
op de eerste July stadsregeerders van Crave Guy Chas-
fiiiion, heqr van der Goude het marktveld en de vrijheid om
het te betimmeren voor drie honderd Vranckrijcze Vrancen
en veertien schellingen in gereed geld betaalt."
Daarmee is de geschiedenis van het Goudse stadhuis
vijf honderd zeven en tachtig jaar geleden begonnen: met
het neertellen van drie honderd Frankrijkse franken van
een gulden en tien cent per stuk, de veertien schellingen
niet te vergeten, boter bij de vis.
\TEEL ÖIJZONDERS was dat Marktveld
V niet; een grote open vlakte, laaggelegen
en moerassig. Wie van de Dubbele&uurt en
de Wijdstraat naar de Markt komt. merkt,
dat hij naar beneden gaat. Het had zijn
naam te danken aan het feit, dat de boeren
op dit veld hun boter markten.
Men zou er nooit opkomen om het te
raden, maar Gouda telde in die dagen niet
minder dan twintigduizend inwoners en
was vóór Rotterdam de zesde stad van
Holland.
De stadsregeerders van het middeleeuwse
Der Goude hadden grote plannen met dat
drassig stuk grond. Als iedere middeleeuwse
stadsgeschiedenis staat ook die van Gouda
vol met beschrijvingen van vreselijke bran
den.Vier jaar voor de koop van het Markt
veld had een grote brand de stad geteisterd.
Hoe kan het ook anders: rieten daken, hou
ten gevels en open vuren. Het toenmalige
stadhuis was gespaard gebleven maar het
niond toch wel wat gevaarlijk daarin de
bocht van de Gouwe. Tegenwoordig staat er
pOUDA WACHT een feestelijke dag.
de ingebruikneming van zijn stad
huis. Nederlands oudste stadhuis, dat na
vijf jaar uit de stellingen komt en door
zijn grotere schoonheid nog meer het
stralend middelpunt van de Markt
wordt. Te meer zal het feest zijn. nu
Koningin Juliana Vrijdag in ons midden
hoopt te zijn om in de vreugde van
Gouda* te delen. Haar aanwezigheid zal
grote luister bijzetten aan deze dag en
ot uitdrukking brengen, dat de gereed
koming van de restauratie een gebeur
tenis is van meer dan plaatselijke bete
kenis. Haar komst onderstreept, dat het
Goudse stadhuis een nationaal monu
ment is.
Het grote reddingswerk heeft bu de
Goudse burger het besef welk een kost
baar bezit onze stad rijk is. verleven
digd. Het stadhuis is de trots van allen
Het verheug»nd. medeleven wordt zich-
baar in de grote stroom van geschenken,
die het stedehuis zullen sieren. Uit alle
geledingen van de burgerij zijn de ge
schenken gekomen en zij hebben de bur
gerzin! dikwijls een sluimerend begrip,
op indrukwekkende wijze gestalte ge
geven.
Het wordt voor velen ook een dag van
grote persoonlijke voldoening. Voor bur
gemeester James in de eerste plaats, in
wie het stadhuis een enthousiast en vol
hardend pleitbezorger heeft gehad, die
de stuwende kracht tot en bij de restau
ratie is geweest en die er jarenlang da
gelijks zijn„goede zorgen aan heeft ge
geven. Voor ir v. d. Steur uit Rotterdam,
de architect, die de vorm vooruit zag
en het kostbare geschenk van onze voor.
ouders tot nieuw leven bracht, voor zijn
collega en medewerker ir Herman de
Groot, die de technische leiding had.
voor de heer v. d. Berg. de opzichter, die
zich dag in dag uit met zijn ganse per
soon aan het werk gaf en ook voor allen,
die op enigerlei wijze aan de arbeid
hebben deel gehad, de aannemers
Bokhoven. De Jong. Roodbol en Revet
de onderaannemers, de leveranciers en
hun personeel. Van hoog tot laag hebben
zij al hun liefde en vakkennis gegeven.
Gouda is allen grote dank verschuldigd.
Hun werk is geslaagd, zij brachten te
samen het huis der gemeente tot nieuwe
schoonheid.
Het huis der gemeente. Dit begrip
heeft door het restauratiewerk grotere
inhoud gekregen. Delüewijzen van toe
wijding en gemeenschapszin zijn vele
geweest, de afstand tot het stadhuis is
voor de burger verkleind. Veel meer
dan vroeger leeft het stadhuis als ..ons
St?Het zij de wens bij de ingebruikne
ming. dat dit verlevendigd gemeen-
schaüsbesef geen opwelljng. maar blij
vende winst moge zijn. Het huis der ge
meente moet niet iets zijn van „o ja,
daar moeien we een bloemetje heenstu-
ren". maar een vaste plaats in ons hait
hebben. Het moet niet zijn de verre
burcht op de heuvel, maar het hui* waar
allen gaarne verkeren. Een levende
eemeenschapsgedachte zij de grondslag
voor* een vruchtbaar contact. Dit schept
voor de gemeentebesturen in de ko
mende tijden de verplichting de warme
toon te treffen om de burger tegemoet
te treden, hem te steunen en te active
ren. dit verplicht de gemeentenaren met
minder om hun stadsbestuur in zijn
moeilijke taak te helpen en te stimu
leren.
Samen doen. Gouda ten zegen.
een huis. waar in de voorgevel een zwaantje
pronkt. Het werd wel wat klein ook en aan
de eer van opkomende stad was men ver
plicht een flink en respectabel stadhuis te
plicht eei
bouwen
Zo begon men plannen te maken en kreeg
toestemming om te bouwen ..een halle
wanihuus, raethuus en vleishuus also groot
als hun oirbaar ende nut dient tot der stede
behoef"
Als raadhuis zou het gebruikt worden
door de stedelijke regering: de burgemees
ters. de schout en de schepenen de stad
zou van het raadhuis uit geregeerd worden
en er zou recht in gesproken worden over
de burgers. Als wanthuus kwam het in
dienst van de lakenindustrie en als vleis
huus moest het de taak overnemen van het
Ouwe Halletje in de Keizerstraat.
Maar: „het marktveld mocht nergens be
timmert noch beheynt worden". Aon deze
voorwaarde heeft Gouda te danken, dat het
stadhuis daar alleen op de Markt staat te
pronken. In andere steden voegt het stad
huis zich in de rij der bebouwing, hier niet.
Men dacht wellicht: als de stad weer af
brandt, blijft ons stadhuis tenminste be-
StEen wijze maatregel: in 1527 brak op de
Naaierstraat een grote brand uit. cie neie
Westzijde van de Markt ging in vlammen
°PMaar ook een lastige maatregel: er viel
in de toekomst zo weinig aan te vertimme
ren en men moest zorgen, dat het er aan
alle kanten nog netjes uitzag ook. Wie zorgt
voor een mooie voorgevel, mag niet verge
ten, dat de vreemdeling, die van de Hoog
straat komt. het eerst de achtergevel ziet.
En voor hem is een trapgevel inderdaad in
nemender dan een tuitgevel. Het oog wil
ook wat.
"TVE TIJDEN omstreeks 1400 waren on-
EI rustig. Daarbij komt. dat men in die
dagen zeker niet over ijs van één nacht
ging In 1438 werd Gouda overvallen door
de 'zoveelste stadsbrand Toen men de
ruïne kon overzien, maakten de stadsbe
stuurders van de nood een deugd en zij
bevalen, dat al het puin van de brand ge
stort zou worden op het Marktveld om dit
op te hogen. In 1447 schijnt men ernst met
de zaak gemaakt te hebben: er werd ten be
hoeve van die ophoging voor het eerst zand
aaEepkjaar'later begon men met. het leggen
van de fundering. Over die fundering is
veel te doen geweest. Het stadhuis staat op
koeienhuiden. zei men. De oude papieren
spreken nergens van koeienhuiden, maar
wel van balken: een halve meter in het
vierkant en in Dordrecht gekocht
Van deze balken, ruw behakte beuken
stammen. heeft men een vlot gemaakt en
dit diep in de grond ingegraven. Geen
koeienhuiden dus. maar een vlot waarop
het stadhuis vijfhonderd jaar heeft gedre
ven totdat 't hout. hoewel niet verrot zijn
draagkracht ging verliezen en het stadhuis
begon te zakken. Dat het hout niet verrot
was. heeft men bij de restauratie gemerkt
dikwijls had men moeite de palen, waarop
het nu rust. er door te krijgen.
Teeeliik met het hout van de fundering
J£Touï huis staand, op het Markt
veld shkocht om te dienen als steenhou-
WMenjan'do's het i.sr aannemen
het beginjaar van de bouw. Wanneer net
stadhuis precies voltooid Is,weet_men ntet;
Een officiële opening schijnt er rüet ge
weest te zijn. Men heeft hoogstwaarsemjn
lifk net als bij de herbouw van de Sint
Jan in 1552*gedeelte na gedeelte in gebruik
eeHet°setadhuls ts gebouwd ln lak''°°thiS5?
stijl en mensen, die het wf»" hunnen «g
„pn (jat er Vlaamse invloeden in aan ie
wiizen zijn. Dat is mogelijk, want Gouda
onderhield ook in die dagen betrekkingen
met Vlaanderen. In elk geval: OoOtehlj
het en wat nog meer zegt het is het enige
Gothische stadhuis boven de r vieren en het
enige ln ons land. dat aan alle kanten zijn
Gothische vormen laat bewonderen.
N NU DE KOSTEN. Het is natuurlijk ge
vaarlijk om deze som neer te schrijven,
omdat de waarde van de munt toen heel
anders was dan tegenwoordig. Toch is het
wel aardig om de som te noemen, de hele
ttmmerasie" kostte zesduizend tweehon
derd drie en veertig gulden. Een sofwaar-
voor men heden zijn neus omhaalt,
isse us hel de helft van het bui
1452 was het de helft van het budget van
deHoedmen aan dat geld kwafti? Geen le
ning. maar alles werd bekostigd uit de ac-
ciinzen Vooral de belasting op koren dat
men gebruikte bij de bierbrouwerij (het be-
rnomrie Goudse kuit)..een belasting op wijn
;Hp dé fabricage Jan zeemleer schijnen
veel geld in het laatje gebracht te hebben
De plannen waren gereed, de Ujden waren
na de machtsoverneming door Philipsi van
Boursondië rustig en de bouw begon Tever
aeefs zoekt men echter naar de naam van
feP bouwmeester. Wel komt in de bouw
tekening het langst de naam voorwan Jan
Kelderman en de mening is uitgespioken,
dat deze Jan Kelderman dezelfde ia als Jan
Keldermans van Mansdale, die het Leuven
se stadhuis bouwde. „,orP„ hp
Wel komen er uit de oude papieren de
namen tevoorschijn van drie Gouwenaars
de burgemeester en thesaurier Heynric Ael-
brech4oon en de stadstimmermeesters SH-
mon Louwe en Claes Hugenszoon. Deze tim
mermeesters waren geen ambtenaren, aie
in dienst stonden van de gemeente: ze wa
ren lid van het stadsbestuur en genoten
geen salaris. Wel krpgen ze vergoeding voor
hun onkosten en voor de aanschaffing van
laken voor hun kleding. Bij deze drie kan
als vitrd» man gevoegd worden de metse
laar Wouter Vroezen. Ze hadden ongeveer
honderd man onder hun bevelen, d w.z. er
hebben in de loop van de anderhalf jaar,
dat de bouw duurde, ongeveer honderd man
aan gewerkt, onder wie zeventig metselaars
en steenhouwers, twintig timmerlieden, vijf
smeden en twee leidekkers. Verder nog gla
zenmakers. karrevoerders en schippers. Ze
zijn allen bij naam en toenaarrt gekend en
ze verdienden gemiddelden kwartje per
dag. Zo nu en dan schuinen deze mensen
handschoenen gegeven "hebben. Waarom.
Was dat om de handen van de metselaars
en steenhouwers te beschermen? Of schuilt
hier een oud middeleeuws gebruik achter?
Bij de bouw had men hout nodig. Men
schijnt de grafelijke bossen ten Westen van
de stad voorbijgelopen te zijn, want als
plaatsen van herkomst worden genoemd:
Dordrecht. Haarlem en Deventer. De stenen
kocht men bij de steenbakkerijen langs de
IJssel, doch ook het Minderbroederklooster
leverde er twee en twintigduizend. De na
tuursteen haalde men uit Duitsland en
Frankrijk.
HOE HET STADHUIS er na de vo.ltooiing
precies uitzag, kan men slechts raden.
De oudste tekening is van Roghmans (1597—
1686) en daarop staat alleen practisch de
voorgevel.
In het begin kwam men het stadhuis bin
nen door middel van een trap. die loodrecht
op de voorgevel stond. Enige jaren later
bouwde men boven die trap een houten lui
fel maar in 1602 maakte, men een geheel
nieuw bordes, dat rijk versierd werd met
beeldhouwwerk en voorzien van een dub
bele trap. De balustrade heeft leeuwen op
de hoeken en ln het midden van het bordes
is een poortje, dat wordt geflankeerd dooi
twee console beelden. De leeuwen houden
ieder een wapenschild-vast met de wapens
van Gouda. Holland, de landsheer en zijn
gemalin. Bij feestelijke gelegenheden wer
den er over de balustrade tapijten «ehangen
Tapijten gebruikte men dikwijls om het ge
bouw op te vrolijken, ze werden zelfs tegen
de zijgevels gehangen. Als men nu nog weet.
dat vooral aan de voorgevel met de sier
lijke toren veel verguldsel zat. komt men
'tot de conclusie, dat men ook in de middel
eeuwen wel vah opschik hield.
Op het bordes namen de stadsbestuurders
plaats, wanneer ze de bevolking, daartoe
opgeroepen door klokgelui, belangrijke me
dedelingen hadden ,te doen. Misschien heb
ben ze daarbij ladt gehad van de regen
want in 1647 kwamler een luifel, die in 1695
Jbr de tegenwoordige.
verbouwingen van het
e spreuk boven de ingang
verwijzing voor de sche-
ardigheid te betrachten:
t partem, hoor ook de
jen werd c
Bij een van d'
geplaatst, een vii
penen, om rechtv
Audite et alleret
wederpartij.
F.nige jaren, niv
t de bouw van het stad
huis was voltooid, kwam men tot een ont
dekking. die men heden ten dage in Gouda
nog dagelijks kan doen: wal, men gebouwd
had. begon te zakken. De vleesbal stond
bijna op instorten en telkens moest er een
Tijdens de verbouwing van 1696 kon-
digde hel gemeentebestuur strenge
maattegelen aan tegen vernieling. Wel
zes of zevenmaal waren verontreini-
gingen en beschadigingen geconstateerd j
4- ..tot gebrek aan eerbied en schade voor
de stad". Kwaadaardige booswichten,
schelmen, brekers en schenders van j
it stadseigendommen beloofde men
- strenoe straffen. Degene, die de daders a
kon aanwijzen, kreeg een premie van j
niet minder dan duizend carolus gul-
dens en de belofte van geheimhouding.
Aangifte werd verplichtend gesteld. j
j; De straffen waren: gesel.ng in het
openbaar, verbanning en betaling van
de premie voor zover mogelijk uit de
eigendommen van de dader
timmerman aan te pas komen om overal
ramen en deuren weer sluitend te maken.
Daarom besloot men in 1517 om het gebouw
te restaureren.
ONDER HET STADHUIS had men drie
kelders. In de voorste werden allerlei
wapen? en munitie geborgen en de achterste
werd gebruikt als vleeshal In zo'n vleeshal
stonden de slagers hun vlees te verkopen
Zij deden dit niet thuis. Alleen vlees van
hoornvee en schapen kwam er voor in aan
merking De varkens werden op een andere
plaats verkocht. Voor het gebruik van de
en dan werd met een tsng he+_ stadswapen
geknepen in het loodje, det hun product
droeg.
TN 1459 SCHIJNT er iets met de toren aan
A de hand te zijn geweest.. Dit jaar wordt
aangegeven als tijdstip van voltooiing Het
is echter best mogelijk, dat er toen al een
verbouwing was uitgevoerd.
De toren rust niet op eigen fundamen+en.
maar is verbonden met de voorgevel. Deze
rijkbehandelde voorgevel heeft drie verdie
pingen. die door banden zijn gescheiden. De
top heeft de vorm van een trapgevel met
op elke trap een pinakel. De loren heeft
twee verdiepingen met een open baleon met
balustrade op de onderste en een open raam
met rondboog op de bovenste. De balustra
de draagt acht pinakels, de punt is acht
kantig en heeft een windwijzer Op Oe
hoeken van de geve* staan nog twee acht
kantige torentjes: arkeltorens of wacht
torens. Het geheel is krachtig en sierlijk_
In de toren hangt een klok en over die
klok is nogal wat te doen geweest Een stad
of een dorp zondef een klok is ondenkbaar.
De klok werd geluid bij brand, bij oproer en
als „die viant verwachtende is alle dagen,
nachten ende uren om ons te vercrachten
met alle macht".
Zodra -de klok luidde, moest een ieder
op de „hoefslach" komen met zijn „weer
(wapens) in de h.rnd en een ieder moest zijn
harnas gereed maken Wanneer dus de
stadhuisklok klepte, wist iedere poorter, dat
er wat bijzonders aan de hand was.
De stadhuisklok draagt de naam „Ga
briel". Nu had de Sint Jan ook een klok. die
Gabriel heette. Jarenlang heeft men ge
meend en zo nu en dan komt men die me
ning nog wel tegen, dat de stadhuisklok
vroeger in de Sint Janstoren heelt genan-
werd het opnieuw vervgngen en nu voor
zien van een houten kruisgewelf. De laatst»
terechtstelling op het schavot geschiedde op
de negende Junt I860. Toen werd oP«eh«|>;
gen een Reeuwijker, een zekere Uieter
Pijnacker, wegens moord en diefstal ver
oordeeld. Enige politiemannen, versterkt
met een paar nachtwakers, zorgden voor
de orde Zij hadden de taak overgenomen
van de Gouwerakkers, die vroeger voofzien
van pieken bij zulk een gelegenheid tegen
woordig moesten zijn.
Na die tijd sprak men liever van het
halcon in plaats van het schavot Het werd
voornamelijk gebruikt om de leden van
het gemeentebestuur eri genodigden gele
genheid te geven allerlei festiviteiten gade
te slaan.
In vroeger tijden hield men er van om de
lijfstraffelijke rechtspleging voor de ogen
van het publiek uit te voeren. Dan kon men
zien waar men terecht kwam als men het
pad der deugd verliet. Zo is aan de oost-
ylide nog de zogenaamde roepstoel aanwe
zig. Het kleine deurtje komt uit in een ver
trekje, waar vroeger de officier van de
schutterij zetelde Achter het ijzeren hekje
werd men te kijk gesteld. Het schijnt, dat
men vooral vrouwen met lange tongen op
de kaak bracht, soms voor een uur. soms
voor enkele dagen, elke dag een paar uur.
Kinderen beneden de vijftien jaar waren er
vrij van, behalve toen er een tijd kwam. dat
de jeugdbaldadigheid de perken te buiten
glDe Westelijke gevel van het stadhuis
wordt nu versierd door een luifel. Zon lui
fel heeft daar vroeger ook gezeten. De oor
spronkelijke had een helling naar de bui
tenkant en de nieuwe helt af naar het
stadhuis toe. Door de zakking van het stad
huis was men wel gedwongen om de nieuwe
luifel anders te maken.
Dan treft men aan de Oostelijke gevel nog
een uttmonding van een pomp aan Het is
een loze pomp. maar vroeger heeft er wel
een gestaan ten behoeve van de markt
kooplui.
In Middelburg is het voorgekomen dat
iemand van het stadhuis zei: „Ik heb het
nog nooit helemaal af gezien. Het staat
altijd in de steigers." Zo erg is het met het
Goudse stadhuis niet gesteld, maar toch
is het in de loop van de vijfhonderd jaar,
dat het er staat, verscheidene malen onder
handen geweest.
Er is nog een verschil met het Middel
burgse. Dit is in de randbebouwing van de
Markt opgenomen en daardoor was de
mogelijkheid tot uitbreiding aan de ach
terzijde. Die mogelijkheid bestaat bij ons
stadhuis niet. Nodig was het wel. In de Mid
deleeuwen bestond het personeel inclusief
het stadsbestuur uit ongeveer vijf en dertig
mensen. Daar zijn er ln de loop van de
jaren heel wat bijgekomen. In 1594 maakte
men een plan tot vergroting van het stad
huis door middel va,n een bijbouw op „een
uitsteek", een uitbouw dus. Verder dan dit
plan is men niet gekomen, gelukkig, want
het geheel zou er niet fraaier op geworden
Dan tr
en uitn
vleeshal moesten de slagers accijns betalen
en een serie voorwaarden zorgde er voor.
dat de klanten deugdelijke waar kregen
Als men die voorwaarden doorleest, schijnt
er aan de zindelijkheid zo nu en dan wel
wat gehaperd te hebben. Een aantal keur
meesters had er het toezicht.
De toegang tot de vleeshal was eerst aan
de Westzijde van het gebouw, maar de
nieuwe hal. die van 1517. kwam men binnen,
aan de achterzijde.
De bouw van deze nieuwe hal had zeer
ingrijpende wijzigingen in het interieur van
het stadhuis ten gevolge. De oude hal was
te laag. er kwam te weinig licht in en de
nieuwe moest dus hoger worden. Doch de
zoldering van de vleeshal is de vloer van
de bel-etage. Wanneer men het stadhuis
binnenkomt door de hal moet men spoedig
een trapje op' naar het bovenplein. De oor
zaak daarvan is de verhoging van de vlees
hal. Op de eerste verdieping treft men de
zelfde toestand aan.
In de vleeshal staan de mooie zuilenrijen
met daartussen de unieke gewelfjes. In de
toekomst zal de hal gebruikt worden om
als burgerhal het gemeentebestuur gelegen
heid te geven zijn gasten te ontvangen. Tus
sen vleeshal en burgerhal ligt nog een
periode, dat er boter in werd verkocht ep
het archief er werd opgeslagen
De deuren aan de achterzijde werden in
1521 aangebracht. Als vleishuus heeft hot
gebouw dus inderdaad dienst geduan. Er
*ichijnen weinig gegevens voorhanden le
zijn over de functie als wanthuus. In het
wanthuus moesten de lakenwevers komen
gen Doch deze kerkklok Gabriel werd bij
d« brand van 1552 gespaard en is in 1561
gesmolten. De stadhuisklok is van 1509 en
gegoten door Pieler Waghevens, hoogst
waarschijnlijk te Mechelen.
Ze draagt dit opschrift:
Gabriel is mijne name
My geluydt sij Gode bequame
Al so verr als me my hore sal
Wilt Godt beware overal.
Peter Waghevens goot my int jaer
[MCCCCCIX.
De grootste doorsnede van de klok is 89
cm, de hoogte 67 cm en het gewicht is 389
kg. Tijdens de bezettingstijd werd ze door
de Duitsers weggehaald, maar gelukkig on
beschadigd in Hamburg teruggevonden.
AAN DE ACHTERZIJDE van het stadhuis
staat het schavot. In vroeger tijden was
het veelal de gewoonte om terechtstellingen
te doen geschieden op houten, roodgeverfde
straftonelen. Het eerste schavot stond tegen
de Oostelijke gevel, maar in 1558 werd het
afgebroken en opnieuw opgebouwd, maar nu
tegen de achtergevel. Het blijkt, dat men
met déze plaats niet erg gelukkig was ge
weest. want in 1645 werd het schavot weer
afgebroken. Het begon te verzakken en
werd vervangen door een lichter bouwsel
Het verhaal wordt wel eentonig, want in
1697 bij een algemene, grote reataurati»
AAN1
zl staa
DE„
E GROTE RESTAURATIE dateert van
omstreeks 1695 Er woei een nieuwe
wind door de bouwkunst: een nieuwe stro
ming kwam aan het bod. Men had blijkbaar
al zo lang tegen de Gothiek aangekeken dat
men er het schone niet meer van zag. Alles
moest en zou recht toe recht aan in ho
rizontale richting worden. Dus ging men
aan het verbouwen volgens een streng geo
metrisch principe. De ramen stonden niet
precies boven elkaar. Zo iets verlevendigt
het geheel, maar nu moest het anders wór
den Er kwamen ramen bij om een geome
trische figuur te krijgen. Het gebeurde wel
eens. dat zo'n nieuw venster precies tegen
een binnenmuur kwam te zitten, maar dan
werd er een namaakraam gemaakt met
gesloten vensters De vorm veranderde ook:
de Gothiek verdween en de ramen werden
vlak in de gevel geplaatst, met twee kruis
kozijnen. De trapgevel aan de achterzijde
verdween en werd vervangen door een tuit
gevel. De Gothische waterlijsten, die het
regenwater van de gevels moesten afleiden,
werden afgehakt, de schoorsteenpartijen,
die uit de zijgevels omhoog rezen, werden
verwijderd.
En zo ontstonden zijgevels, waartegen
talrijke geslachten Gouwenaars eerst met
voldoening, toen met onverschilligheid en
eindelijk, gelukkig, met verbazing en erger
nis aangekeken hebben. In de loop der
jaren werd op die zijgevels nog verschei
dene malen de sauskwast uitgestreken. De
tijdgenoten waren vol lof, maar die hele
verbouwing was een misgreep, waardoor
het gebouw constructief te gronde werd ge
richt. Binnen weiden alle schorende kor-
belen en muurstijlen afgezaagd. Hoe het
mogelijk is. dat alles nog twee en «en halve
eeuw op zijn plaats bleef, is een raadsel.
Verder is het verbazingwekkend, schoon
gelukkig, dat men toen de rijke voorgevel
ongemoeid liet.
De indeling van het interieur heeft in de
loop der tijden ook menige wijziging on
dergaan. Het benedenplein bood plaats voor
de burgerwachten en de vierschaar. Verder
was er een officiei*skamertje en aan de
rechterkant als men binnenkomt een schou
tenkamer. Dit benedenplein werd gebruikt
voor de rechtspraak. Er heeft een koperen
hekwerk gestaan, waarachter het publiek de
rechtspleging kon gadeslaan.
Het bovenplein bevatte vertrekken voor
de vroedschap, burgemeesters *n schepenen.
Op de eerste verdieping zat het personeel.
In 1884 werd nog een bedrag van acht en
dertig duizend gulden gebruikt voor de res
tauratie van de voorgevel. Men was nog
veel meer van plan, doch de financien lie
ten niet meer toe. De voorgevel verkeerde
in slechte staat en de twee hangtorentjes
werden weggenomen en opnieuw aange
bracht.
'Bij de jongste restauratie kwamen vele
fouten en gebreken voor de dag. Fouten,
die gemaakt werden uit ondeskundigheid en
kortzichtigheid bij voorgaande restauraties
en gebreken, die hun oorzaak vonden tn
de ouderdom van het gebouw. Binten waren
totaal verrot, vloeren waren met lagen
schelpzand weer horizontaal gemaakt, ste
nen waren verpulverd. Het hele gemeente
lijke apparaat huisde op een wankele basis:
de vloerbinten rusten niet meer in de mu
ren, de fundering veroorzaakte een voort
durende zakking.
Verschillende vragen deden zich voor,
doch iedere Gouwenaar zal het er mee eens
zijn. dat deskundigheid, geduld en liefde
voor wat een voorgeslacht ons heeft nage
laten, een gelukkige oplossing hebben ge
vonden. r
Belangrijke oudheidkundige voorwer-
pen zijn er by de restauratie niet ge-
vonden. Een flink aantal oude kogels J
was het enige. Toch was er een keer X
spanning, toen in een kast onder een
trap een oude houten o|/erbus met een
groot slot werd gevonden. In gespan- Z
nen verwachting Wie weet welk een i
schat er in zat werd de bus open-
gemaakt. Maar er zat niets in. Gouda
ij» geen oord voor schatgravers ge- I
worden.
