OP EEN HEUVELTOP IN LANCASHIRE KREEG GEORGE FOX EEN VISIOEN r THIA HET KLEINSTE LAND TER WERELD Tussen de Helgoland schijndood van bloeit nog het verpulverd vogelleven Rode Kruis-colonne hield een nachtelijke oefening Ramp in Garenspinnerij Ambulancewagens reden door stad Vertraging van jaren in bepaling van aanslag voor schoolgeld Voortaan voorlopige aanslagen Onze bioscopen „The African Queeneen sterke film met goed spel Extra aanbieding!! W. A. de Bruljn Avontuur in de Congo -rirWe So sï£k Ds. Vroegindeweij sprak voor Geref. Zendingsbond In spannende strijd speelde GZC gelijk tegen HZ en PC Vroeger maakte men landkaarten van de toren af Mr Van 't Hoff sprak voor „Die Goude" Goede konijnen- en duivenshow van Nut en Sportte Stolwijk Zwarte ram beste dier Verhuizingen binnen de gemeente van expositie Kluitman gaf nieuwe hoeken voor de jeugd uit Roei- en zeil bouwt nieuw clubhuis Draverijen te Hilversum Loop der bevolking Voetbal Drie eeuwen geleden ontstonden de Quakers Hun ideaal: Dienen der mensheid en pacifisme Het innerlijke licht Reformatoren en helpers De postzegels van Lundy Vredesapostelen Het Genootschap van Vrienden êpilöBQ Geruststelling voor juweliers Ethica van Spinoza Hoe is het ontstaan? I Dit woord: 'n HART ONDER DE RIEM TWEEDE BLAD - PAGINA 2 GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 29 NOVEMBER 1952 De trangportcolonne vin het Rode Kruis heeft vinnacht een oefening gehouden waar bij zoveel mogelijk de werkelijkheid was be naderd. Een onverwachte oefening, waarvan de meeste leden van de colonne niets af wisten Wel was hun enige tijd geleden medegedeeld, dat er eens een nachtelijke oefening zou worden gehouden, maar de datum bleef een geheiip- Vannacht werden de Rode Kruis helpers en helpsters echter gealarmeerd voor een grote ramp in de fa briek van de Goudse Machinale Garenspin nerij. Voorgesteld werd alsof er een ketel ontploffing had plaats gehad, waarbij in drie fabrieksruimten grote schade was aan gericht en dertig gewonden tussen de ma chinerieën werden geteld. Het was alle maal zo echt mogelijk in scène gezet. In de fabriek was een ravage aangericht, de ge wonden waren zo „gegrimeerd", dat Iedere helper kon zien van welke aard de verwon dingen waren en in het vroegere Weeshuis aan de Spieringstraat was een noodhospi taal ingericht. Het doel van de oefening, die onder lei ding van dr M. E. Kortenoever stond, was, te onderzoeken of het alarmeringssysteem snel werkte. De ramp werd om halfdrie door de portier vah de fabriek aan een centrale post gemeld, die ervoor zorgde, dat ongeveer vijftig helpers en helpsters die thuis rustig lagen te slapen, hals over kop naar de Spie ringstraat kwamen, vanwaar zij met twee ambulancewagens naar de Turfsingel wer den gebracht. Er was pech, doordat men moeilijkheden had met het starten van, de wagens, zodat eerst een uur na de melding de eerste groep in het gebouw van de Garen- spinnerij verscheen- Die eersten vonden er de EHBO-ploeg van de fabriek al tus sen de gewonden {leden van het personeel van de Garenspinnerij). Werken in donker Zij stonden voor een moeilijke opgave. Het licht van de fabriek was uitgeslagen, zodat zij in het begin bij het licht van zak lantaarns moesten werken. Daardoor was het ook moeilijk een overzicht van de ramp te krijgen. Eerst toen de lichtleiding was hersteld kon het hulpverleningswerk op grote schaal worden aangepakt. Over een grote ruimte lagen de gewonden verspreid, gewonden met gebroken benen, met slag aderlijke bloedingen, met een ruggegraat- fractuur. met kaftkfracturen, brandwonden en gewonden in shocktoestand, die met bloedtransfusie moesten worden geholpen. Moeilijk was ook het vervoer der gewon den over de smalle ijzeren trappen van de fabriek, bij het zwakke schijnsel van een enkele lanfp. in een zwart-witsfeer en een schaduwspel, die aan een Hitchcock-film dedén denken. De Rode-Kruis helpers hadden zwaar werk om de gewonden te verbinden en hen naar het noodhospitaal te brengen, waar verdere hulp werd verleend. Een werk van enige uren. De stad was gehuld in een dichte mist, toen de laatste Rode Kruisman het noodhospi taal verliet. De oefening was voorbij. Over het resultaat was men niet ontevreden. Er werden natuurlijk fouten gemaakt. Maar ook voor de Rode Kruisman (en vrouw) zijn de fouten er om er lering uit te trekken. Dat is de waarde van deze oefening, dje o.m. werd bijgewoond door dr G. J. Swart, voorzitter van de afd. Gouda van het Ned. Rode Kruis, de heer C. Hess, commissaris van politie en ir G. J. Schott. directeur van de Garen- aplnnerij. (Advertentie) (Advertentie) ZS> heeft voor St. Nicolaas iets moois voor liefheb bers van planten. WIJDSTRAAT 7 Op de door het raadslid W. Amesz (PvdA) naar aanleiding van het feit, dat dezer dagen aan de burgerij aanslagbiljet ten schoolgeld over het tijdvak van 1947- 1948 zijn uitgereikt, gestelde vragen, heb ben B. en W. geantwoord, dat de aanslag regeling van het schoolgeld is gebaseerd op een „schoolgeldmaatstaf", welke ver strekt wordt door de Rijksbelastingadmini stratie. Deze administratie verstrekt voor de „maatstaf" eerst de voorlopige en later de definitieve bedragen. Ook B. en W. be treuren, dat definitieve gegevens in de achter ons liggende periode soms jaren op zich hebben doen wachten en dat het dientengevolge in die gevallen ook jaren geduurd heeft, voordat de definitieve aan slag van het schoolgeld kon worden op gelegd. De nu gedane uitzending van een aantal definitieve aanslagen schoolgeld 1947-1948 heeft als voornaamste oorzaak de achterstand bij de Rijksbelastingadmi nistratie, welke wederom het gevolg is van de bezettingsjaren. De achterstand wordt geleidelijk inge lopen. Het 2e aanvulllngskohier 1948-1949 ligt gereed en het le aanvulllngskohier 1949-1950 zal spoedig kunnen volgen. Geen twee tegelijk _AJ het uitzenden der aanslagen zal re kening gehouden worden met de betalings termijn van 5 maanden, zodat geen twee aanvullingsaanslagen tegelijk betaald be hoeven te worden. Wat het primitief kohier 1951-1952 be treft, delen B. en W. mede. dat de totstand koming daarvan in ernstige mate vertraagd is geworden door de invoering van de ge zinsreductie, die terugwerkte tot 1 Septem ber 1951. Vermoedelijk zal dit kohier aan het eind van dit jaar kunne» verschijnen Het euvel zal tot geringer proporties worden teruggebracht, doordat B. en W. in Juni besloten, dat voorlopige aanslagen kunnen worden opgelegd naar de maat staf, welke het vorige schoolgeldjaar ge golden heeft, zodat !n het vervolg de voor lopige aanslag spoedig na de aanvang van het schooljaar kan worden opgelegd Voorts heeft de Rijksbelastingadmlnlstra- tie verzekerd, dat zij gestadig voortgaat met het inlopen van de achterstand in het bepalen van de definitieve aanslagen in de inkomstenbelasting, zodat het vertrouwen mag worden uitgesproken, dat binnen enkele jaren een kortere termijn tussen voorlopige en definitieve aanslag school geld zal zijn bereikt. Men houde echter steeds voor ogen, aldus B. en W., dat de schoolgeldheffing afhankelijk is van fac toren, welke geheel buiten de bemoeiingen van het college liggen en waarop het geen invloed kan uitoefenen. (Advertentie) van de ZWARTE KIP-fabrieken. 1 grote pot kersen op sap 1 grote fles frambozen bessenwijn samen 2.99 ZEUGSTRAAT 54 GOUDA. Sehouwbarg Bioscoop. Het verhaal, dat de Engelse auteur van maritieme ro mans, C. S. Forester (o a. de Captain Ho™- blower-serie) schreef over de gammele stoomboot „The African Queen", waarmee in de eerste wereldoorlog een roekeloos plan ten uitvoer werd gebracht orn een Britse Invasie van Duits Oost-AMka moge lijk te maken, is in de Belgische Congo op voortreffelijke wijze verfilmd. De jonge regisseur John Huston heeft met de mid delen waarover hij beschikte: een oude wrHstèr een ruwe kapitein, een oude stoomboot en de omringende Afrikaanse tunsle een gaaf geheel gemaakt, met een SS gevoel voor film. dat reed, direct bij de aanvang van de film (de Eeluiden ,,on hPt oerwoud, de humoristische tea) blijkt. Ook rijn hoofdpersonen ^men hier al direct uit de verf: Robert Morley, na zijn Aangrijpende vertolking van Almayer fn Outïast of the Islands" weer treffend al. de Bestraalde predikant, die in deze uit- SlUk als zendeling zijn roeping tracht te volgen. Katherine Hepburn, na een lange raeks society-blijspelen, voor het eerst sinds Stage Door" weer eens in een tragi- Shri ról als men deze wedergeboorte van Sn oude vrijster in een vrijheidshelden met wraakzuchtige bHkk.httomlaate tra- «ach wil noemen, maar hoe het zij. een JJeatie van formaat, zo doorleefd en uit gewerkt dat men er ondanks zichzelf in Beloven gaat; en dan ten slotte Humphrey Boeart als de Canadese kapitein, die zich jnnr haar tomeloze geestdrift iaat mee slepen en zijn verre van heldhaftige n*tuJ*r uiteindelijk met de groeiende romanttahe verhouding omschake t voorhet grote kriiflsnlan dat na de komst van de Duit fer, he? platbranden van het negerdorp en de dood van de «indeling broer) ge- rtiDt is: het torpederen van de Duitse Ka zmnneerboot „Koningin Louise Deze ligt In een meer, dat alleen via een serie uiterst aevaarlijke stroomversnellingen is te be- rpikpn en hier was de beurt aan de camera In de man van de „speciale effecten" om nnmerkeliike resultaten te bereiken (ook welke jnen net zo lief hqd gemist. Halve minuut boven Tokio Thalla Theater. De stroom van oor logsfilms, die Hollywood over de Oceaan aSuurt, houdt niet op. Er is nu weer een film over de luchtmacht, die de aandacht vraagt, een film, die iets uitsteekt boven andere verhalen door de uitstekende foto grafie en montage en het spel van Van Johnson en Spencer Tracy. De film ligt een tip op van de sluier waarin de op leiding van piloten voor bijzondere op drachten is gehuld. Op een Amerikaanse basis worden piloten opgeleid voof een bombardement op Tokio. Het is eenzeer lange training voor een vlucht naar Tokio, waar het bombardement dertig seconden moet een noodlanding maken in door Japan bezet China. De piloot slaagt er in de vrije wereld te bereiken, maar raakt gewond aan zijn been. Het verhaal voert naar een dramatisch slot, waarin de ge wonde piloot zijn vrouw begroet en daarbij vergeet, dat hij maar één been heeft. Een aangrijpende, spannende film. Het tover tapijt Reflne Bioscoop. In deze tijd van ver halen over vliegende schotels is het leuk een ander vervoermiddel In de lucht te zien. Het is een tovertapijt. dat deze dagen over het witte doek aan de Oosthaven schiet. Het is een onderdeel uit de be toverende sprookjes uit het Oosten, waar alle onmogelijkheden mogelijk zijn. Er wordt gestreden in deze film, vol kleur en fantasie, met kromme zwaarden, list en bedrog Uitgangspunt is een tocht van een wijs man tegen het wanbestuur van het land. Alle goede bedoelingen ten spijt eindigt het verhaal met de held op de brandstapel. Maar dan komt het vliegende tapijt weer op de proppen om de vorst te bevrijden. Alle Oosterse pracht is bijeen in deze film voor liefhebbers van aVonturen. „De vervolging waaruit Gods kerk gelouterd wordt Voor de Geref. Zendingsbond 6prak gis teravond in „Calvijn" ds A. Vroegindeweij, Ned. Herv. predikant in Veenendaal, naar aanleiding van Openbaringen 12 12 tot 17 over „De vervolging waaruit Gods kerk ge louterd wordt". Aan de hand van de be richten, die we ontvangen van het zendings terrein Toradja op Celebes in Indonesië, constateren we, begon spreker, dat de Jonge Kerk van Jezus Christus een zware strijd heeft te verduren vanwege de vervolging. Johannes, die Openbaringen schreef, heeft in een visioen de grote strijd, die de kerk van Christus heeft door te maken, gezien. De vrouw, bedoeld in de tekst, is de Kerk, de mannelijke zoon is Christus, geboren uit de Kerk en de draak is de Satan, die de strijd heeft aangebonden met God om de Christus van deze wereld te weren. Dit is de duivel niet gelukt, want Christus heeft de wereld overwonnen. Doch de Satan gaat door met het krijg voeren. I^u hij geen vat meer heeft op de kerk in het geheel, probeert hij de gelovi gen individueel aan te vallen. En in de geest van deze tijd kunnen we opmerken, dat de mensen bang zijn voor alles, maar niet voor het verderf van de ziel. Bang is men, omdat de vleugels van geloof en gebed niet worden aangenomen als gaven Gods, waarmede men de macht van Satan kan ontvluchten. De genietingen van dpze we reld moeten worden prijsgegeven, opdat men gevoed wordt in de woestijn door Christus in geloof en gebed en het loon zal zijn: het eeuwige leven. De jonge Kerk in Toradja heeft net erg moeilijk. Zij is nog jong en heeft het zwaar te verduren door de aan vallen van Satan. Het is daarom, dat wij de jonge zendingskerk hebben te steunen In geloof en gebed, aldus ds Vroegindeweij. Tweede in Haags tonmooi G.Z.C. is gisteravond in het waterpolo toumooi van HZ en PC tweede geworden na een meer spannende dan mooie finale waarin het met 3—3 tegen HZ en PC gelijk speelde. HZ en PC won met strafschoppen. In de eerste ronde won GZC met 7—2 van Meeuwen en H-Z. en P-C. met 82 van HVGB. J In de finale scoorden de Hagenaars het eerst door Ruimschotel (0—1). Het Goudse antwoord Het niet lang op zich wachten. Met een schitterend schot maakte Cees van Willigen de stand 1—1. Even voor de rust gaf Ruimschotel zijn club een voorsprong Deze voorsprong liep na de hervatting uit tot 3—1 toen dezelfde speler bij een on achtzaamheid in de Goudse verdediging de kans keurig benutte (3—1). Een fout in de HZ en PC achterhoede bracht de stand op 3—2 en even voor tijd maakte Beijderwellen gelijk (3—3). De verlenging bracht nog wel enige kansen, maar geen doelpunten, zodat strafworpen moesten beslissen- HZ en PC schoot beter en bleef zodoende behoed voor een nederlaag in eigen veste. De eindstand luidt: 1 HZ en PC; 2 GZC; S HVGB; 4 Merwede. Ook vroeger verstond men de kunst land kaarten te maken, hoewel het toenuitde aard der zaak zonder de wet^chappelHke en technische hulp- en controlemiddelen, waarover men ln onze mordeme tija oe schikt moest gebeuren Ook van onsi landen van onze stad zijn KaartengemafkkVoor het eerat in de 16e eeuw, door Jacob van Deventer en Joan Blaeu. Over die kaarten en kaartenmaken «prak gUteravond ln „Het Blauwe Krula voor de Oudheidkundige Kjring „Die Goude mr B. van 't Hoff. Rijksarchivaris te Den Haag. Jacob van Deventer vervaardigde eerst vijf kaarten, van Brabant. Holland, Zeeland, Gelderland en Friesland. Deze provincie- kaarten (zo ruim genomen, dat ze met elkaar geheel Nederland omvatten), waren de eerste kaarten die in en van ona land gemaakt werden. En hoe werden ze ge maakt. Een veelzijdig geleerde Leuvenaar, of beter een in dat cultuur centrum wonende Fries. Gemma FrUlus, medicus, geogrfaf en mathematicus, had ln boekvorm er een handleiding voor gepubliceerd in de nodige instrumenten geconstrueerd. De methode kwam hierop neer, dat men als een plaats aan de belrt waa om op de kaart gebracht te worden, ln een naburige plaats de toren moeet beklimmen en van daar af de verhouding vastleggen en datzelfde in een naburige plaats herhalen Als men be denkt, dat men ln die tijd geen auto's had om eich te verplaatsen, maar dat te voet, of in het gunstigste geval te paèrd, moest doen. krijgt men een indruk hoe een ge weldig werk het was een hele provincie in kaart te brengen. Jacob van Deventer heeft dat echter ge presteerd en daarna nog meer. Ten dele van Karei V, ten' dele van de Staten van Hol land, kreeg hij de opdracht kaarten te maken van alle steden in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Hij moest daarbij voornamelijk de wallen, vestingwerken en toegangswegen aangeven. Het waren dus feitelijk strategische kaarten. Van Deventer ging aan 't werk en Karei V en naderhand Philips II zagen verlangend uit naar de resultaten. Maar Van Deventer stuurde niets, want de opdrachtgevers vergaten om te betalen. Toen de Spaanse horden Meche- len, waar Van Deventer was gaan wonen, plunderden, nam de kaartenmaker de benen èn de kaarten, en ging in Keulen wonen. Daar zijn later de kaarten in beslag geno men en zo kreeg Phlllpe ze uiteindelijk toch Van Deventer had ze echter in tweevoud gemaakt. Waar die duplicaten gebleven waren, heeft niemand geweten, totdat in 1869 op een veiling te Den Haag ?en rol van 150 kaarten voor vijftig gulden werd verkocht. De toenmalige archlvaria van Leeuwarden, de heer Eekhof, wistiets van de Van Deven- ters geschiedenic af, kreeg een vermoeden en kdcht de rol van de koper voor driehon derd gulden en zowaar, het bleken duplica ten van de door Karei V bestelde stedelijke plattegronden te zijn. De collectie was wel niet volledig. Men ging toen ik Madrid informeren en^iaar diepte men twee derde van de destijds naar Spanje gestuurde op en zo kreeg men toch de serie, zij het nog niet geheel compleet, driehonderd jaar nadat die vervaardigd was, bijeen. Vóór de pauze liet de heer Van 't Hoff middels lantaarnplaatjes, tal van plattegron den zien, alsmede de provinciale landkaar ten, die in 1572 werden uitgegeven. Na de pauze, waarin Van Deventers plat tegrond van Gouda circuleerde, besprak en vertoonde mr Van 't Hoff het werk van de familie Blaeu, dat minder critlsch, doch meer met het doel van een mooie kaart te brengen, is vervaardigd. A. C- HoekselOudijk van Ranonkelplants. 1 naar Raam 214; J. Hoeksel van Nobel- straat 20 naar Raam 214; P. Gerhards—Zwa nenburg van Goejanverwelledijk 30 naar J. P. Heljestraat 6; J. M- Gerhards van Const. Huygensstraat 54 naar J. P- Heljestraat 6; J. Meeuwsen van Walestraat'l naar Houten straat l; J. W. M. Hendrikman (8 pers.) van Boelekade 171 naar Onder de Boompjes 118; C. J. v. d. Maat (15 pers.) van Turfmarkt 71 naar Turfmarkt 83; J. C. M. v. d. Beek van Bogen 14 naar Groeneweg 85; H. J. Schou ten van Boelekade 49 naar Moordrechts» Verlaat 3; Z. Karsten van Onder de Boomp jes 123 naar Van Baerlestraat 54; J. F. de Block van Walvisstraat 38 naar Lange Dwarsstraat 35; P. Wassing (3 pers.) van Varkenmarkt 20 naar Singelstraat 12; C. C. M. v. d. Post (4 pers.) van Turfmarkt 116 naar Schielandse Hoge Zeedijk 39; C. Bonte koe (3 pers.) van Geuzenstraat 41 naar Derde Kade 74; N. de Jong van Prins Hendrikstraat 87 naar F- W. Reitzstraat 77; A. Mulder van Snoystraat 19 naar Raam 125; P. Klimstra (6 pers van Meidoornétraat 20 naar Boele kade 221; J. v. Vliet (4 pers van Derde Kade 188 naar Koningin Wilhelminaweg 91 Saman (3 pers.) van Gouwe 214. naar Boe lekade 175; J. J. Plak van Groenedaal 74 naar Koekoekstraat 66; W Stolk(4 per van Raam 45 naar Parkstraat 28, J. M. Mannens (3 pers van Krugerlaan 49 naar Vossenburchkade 120; P- A Wabbijn (7 pers.) van Gouwe 33 naar Burgemeester Gaar- landtsingel 82; M. Hogenelst~De Gruljl van Gouwe 33 naar Burgemeester Gaarlandtsin- gel 62; N. Koster (3 pers.) van Lange Dwars straat 40 naar Burgemeester Gaarlandtsin- gel 60: P. W. v- Lijlt (4 pers.) van Punt 15 naar Burgemeester Gaarlanitslngel 88; w. de Waal (3 pers.) van Meidoornstragt 24 haar Burgemeester Gaarlandtstngel 69; F. L. J. v. Bergen van Da Costakade 118 naar Bur- (Van een medewerker.) Stolwijk. Wie in de kleindierfokkerij geen onbekende is. weet dat de tentoonstel lingen voor de liefhebbers van deze popu laire sport een zeer grote plaats Innemen. Het is niet zo eenvoudig om, gezien de hoge eisen, waaraan een tentoonstelüngsdier moet voldoen, een rasdier van goede kwali teit te tpkken. maar indien het gelukt kan de fokker tevreden zijn over de inspannirtg. die hij zich heeft getroost. Het is bekend, dat het fokken en houden van rasdieren een steeds grotere schare aanhangers krijgt Het beste bewijs hiervan is de fraai opge zette show van konijnen en postduiven, welke thans de vereniging „Nut en Sport" te Stolwijk organiseert. In de mooi ver sierde zaal van de heer Noomen komen de ingezonden dieren goed tot hun recht en verrassen door de veelzijdigheid van soor ten en kleuren. Van de konijnenrassen zijn de haaskleu- rigé en konijngrijze Vlaamse reuzen van matig gehalte, doch de witte en gele kleur- slag bevredigend. P. J. Bijkerk exposeerde een zeer goede witte en W. van Ee een beste gele- jonge voedster. Prima is de kwaliteit van de blauwe reu zen. met als de beste een oude ram van P. J. F. Reljnhout Franse hangoren, de buldoggen" van de konijnenrassen, zijn met enige fraaie dieren vertegenwoordigd met als beste een oude ram van P. Jonge- De Uitgeverij Kluitman te Alkmaar, waar al zoveel aardige jeugdboeken van de pers zijn gekomen, heeft weer voor een goede aanvulling van de boekenplank van onze jongens en meisjes gezorgd met een aantal uitgaven, die graag gelezen zullen worden Daar is in de eerste plaats een nieuw boek over Marjolein, de zo waardevolle serie van Freddy Hagers. „Marjoleln's gouden hart" (10-14 jaar) heeft het toe passelijk. Ons hoofdpersoontje zit nu al in de derde klasse van de H.B.S., maar zij is dezelfde lieve meid, die ook nu met haar spontaan handelen een zonnetje voor haar omgeving is. De jeugd zal ook van dit boek over Marjolein veel plezier beleven Voor oudere meisjes is „Morgen is alles anders" van mevr. L. v. d. Meer—Prins. De titel geeft de strekking van het boek weer Het wil zeggen, dat men de moed niet mag verliezen, en dat is de sterkende gedachte voor Anke, een eenvoudig platte landsmeisje, dat doorzet en ten slotte het geluk vindt. Ook „Als het stormt in de lente" van mevr. A. Was—Osinga is een boek voor oudere meisjes. Het verplaatst ons de Itzf- ressen naar het doktersgezin in een Drentse havezathe, waar opgroeiende jeugd haar problemen kent en de levens houding leert vinden. Dit boeiende boek kreeg zijn tweede druk. De jongens kunnen hun hart opnaien aan enige boeken vol vaart en actie voor jongens 10-14 jaar Is er „Mannen van de daad" van J. W. v. d. Klei. Deze schrijver over de Wild-West vertelt ons een span nend avóntuur van de beredeh Canadese politie. Te midden van cowboys verkeren de oudere jongens bij het lezen van „De vee dieven van de Diablo" van Theo Frank, een kleurrijk verhaal van de succesvolle strijd tegen een bende veedieven. Een pakkend speurdersverhaal geelt „De verdwenen Bembrmdt", welk boek Ivo Groothedde voor oudere Jongens schreef en evenals het vorige ln de Sneeuwbal serie is uitgekomen. Het is de belevenis van twee ondernemende vrienden, die bij de diefBtaf van een portret uit het Rijks museum zelf op speurtocht trekken en succes hebben ook, al moet de „echte po litie ten slotte een handje helpen. De verdere avonturen van Paddeltje, de scheepsjongen van Michiel de Ruyter, en zijn vrienden kan men lezen ln „Om de schatten van II Tlgretto", een boek van Joh. H. Been. die zo boeiend over het le ven op zee kan vertellen. Dat deze uitgave iBtnntO twee grappige boeken van Douwe Helder Ze heten „De avonturen van baron Van Tetteren" en „Koning Bastlaan in Tetter- dorp". De Jeugd zal genieten van al die wonderlijke gebeurtenissen ln een land, waar een baron woont, die in het bezit is van een tovertrompet. En dat is wat! Alle boeken zijn voorzien van illustraties. Weinig mensen krijgen de kans een kijk je te nemen in het Rusland van Stalin en onder die weinigen is er zelden een, die deze kans werkelijk weet te benutten. DU kunnen met enig succes alleen de besten onder de ervaren journalisten, die dit werk .door veel reizen hebben geleerd. Zij hebben zich ten slotte de „klinische blik" van de ervaren diagnosticus eigen gemaakt, die onmisbaar is om uit de verwarrende over vloed aan verschijnselen precies die ge gevens te kiezen, die de basis kunnen vormen voor geldige conclusies. De Fransman Michel Gordey, beschikt niet alleen over deze moeilijk te verwer ven bekwaamheid, hij geeft in zijn boek „Visum voor Moskou" bovendien blijk van een bijzondere objectiviteit. Hij doet niet aan welke propaganda dan ook en dat maakt zijn boek bepaald indrukwekkend. Uit fragmenten, die wij ln ons blad hebben overgenomen, heeft men reeds kunnen op maken, dat dit verslag een staal van vak manschap is en ook, dat het ondanks de vele boeken over Rusland voor ons nog on verwachte openbaringen bevat. Gordey geeft geen compleet beeld, want hij wil alleen schrijven over wat hij zelf zag en hij zag bijv. geen kampen met dwangarbeiders. Houdt men dit voor ogen, dan zal men niettemin na lezing van dit boek het gevoel hebben dichter genaderd te zijn tot inzicht in wat de Sowjetmensen. denken, doen en hopen. Het boek is bij Ad Donker te Rotterdam verschenen. Ial-d,;rvUegen<i lort wordt „nierchoten en' gemees'ter G«»rl»ndUiniel 79. al de'vijfdf druk kreeg, zegt Serweg.^ Voor de xin kinderen van 6—8 jaar zijn er breur, een forse knaap, die terecht het pre- dicaat Z.Z.G. verdiende. Een heel goede collectie groot Chinchilla's is ingezonden door Th. C. v. d. Linden. Ook is er een paar beste groot Zilvers van L. C. Boon. Een in Nederland reeds jaren uitgestor ven ras. de Engelse hangoor, dat speciaal uit Engeland is geïmporteerd om weer be langstelling voor dit mooie tentoonstelüngs dier te wekken, is ingezonden door B. Re- meljer. Een oude Madagascarkleurige ram. een dier met eén oorlengte van pl.m. 80 cm. is de beste. Hét kreeg het predicaat Z.Z.G, Het Wenerkonijn is slecht vertegenwoor digd. er zijn maar tw«e dieren ingezonden. Het zijn echter goede, met als de beste de jonge ram van T. de Klerk. Enige goede Belgiap Hares en Rijnlanders bracht B. Re- meijer en J. Oskam zond een paar ver dienstelijke Gauwenaars. Een heel goede collectie zware Zilver vossen met als topper de oude ram van H. A. Vergeer, vertegenwoordigt dit zo mooie ras. Aparte klaste De ingezonden rexen vormen een klasse op zich zelf met als primus inter pares, de zwarte ram van mevr. A. van Schelven. Lakzwart en in allerbeste conditie zijnde, is dit opvallend fraaie dier gekozen als de beste van de gehele inzending. Een wissel beker en nog enige ereprijzen vormen een welverdiende beloning. De witte rexen zijn van behoorlijke kwa liteit. doch zij kunnen, gezien de grote hoogte, welke in deze kleurslag is bereikt, even beter. Een midden marterkleurige jonge voedster van A. Bakker verdient ver melding. Het Tankonijn telt vele aanhangers. Ook op deze show is dit mooie ras zeer goed vertegenwoordigd, n.l. door 25 stuks. De beste is de jonge voedster van A. Kruijs jr. •n prima dier. dat terecht 't predicaat ZZG alsmede een beker verdiende. Ingezonden waren enige goede Zwarte Russen, het zo moeilijk te fokken ras D. Casteleijn is eigenaar van de Jonge voedster, die als de beste is gekozen. De Polen zijn matig Alleen een blauwoogpooltje van R. Pels kon het tot Z.G. brengen. Ook de kleur- dwergen konden wel even beter zijn, uit gezonderd een prima blauw rammetje van D. Casteleijn dat als de beste kleurdwerg is gekozen. Men moet toch wel een verstokt liefheb ber zijn van Cavia's om deze diersoort te fokken. Ook op deze show zijn enige ver dienstelijke exemplaren aanwezig met als topper een bonte langharige beer van P. Jongebreur. Een keurig beeld vormt de inzending post duiven van de postduivenvereniging „De blauwe dpffer" uit Stolwijk, ten volle het bekijken waard. Fraaiste dieren waren een oude en Jonge doffer van A. Mastenbroek. R. van Houwe- ltngen en gebr. Zuldervliet wonnen eerste *)ïDe jurv bestond uit de heren W. Wassink te Hengelo voor de konijnen en C. W. Blok te Gouda voor de duiven. Vergadering achter bestuur De roei- en zeilvereniging „Gouda" heeft gisteravond in „De Zalm" de belangrijkste vergadering gehouden sedert jaren: Er is, zo werd het gesteld, beslist over het voort bestaan van de vereniging, over de levens vatbaarheid, die stond of viel bij de aan* neming van het bestuursvoorstel om over te gaan tot de bouw van een nieuw clubge bouw op de plaats van het oude aan de Gravenbroekse Plas te Reeuwijk. De leden, die in groten getale waren op- [ekomen, hebben zich eenstemmig achter iet bestuur geschaard. Er zal een nieuw clubgebouw komen, waarop de vereniging en ook de gehele stad trots zal zijn, zeide de waarnemend-voorzitter, mr J. A. van Bronkhorst. Reeds lang is er aan de voorbereiding ge dokterd. Een rol speelde de verlenging van het huur-contract met de gemeente Reeu wijk. B. en W. van deze gemeente zijn thans bereid aan de raad voor te stellen de huur overeenkomst met 25 jaar te verlengen, met 15 optie-jaren, hetgeen dus neerkomt als de Reeuwijkse gemeenteraad het voorstel aanneemt dat een verblijf van veertig jaar is gewaarborgd. Onder' deze omstan digheden achtte het bestuur het verant woord de plannen tot „nieuwbouw" voort te zetten. Lang en breed is over de Inrichting van het nieuwe clubgebouw gesproken. Wen sen werden naar voren gebracht, raadge vingen gedaan. De firma's Nederhorst, IJsselstein en Bokhoven zullen, met hulp van de jeugdleden, de bouw voor hun re kening nemen. Getracht zal worden zo spoe dig mogelijk te beginnen, zodat het nieuwe clubhuis tegen het komend seizoen ge reed is. Eveneens zonder tegenwerpingen werd besloten tot een verhoging van de contri butie en de invoering van entréegelden voor nieuwe leden. Met algemene stemmen benöemde de ver gadering de vroegere voorzitter, mr C. Jon ker, tot lid van verdienste, als bewijs van waardering voor het vele werk, dat deze heeft gedaan. Hij was zes en twintig jaar bestuurslid. Als voorzitter werd wegens hef bedanken van de heer D. W. Westerbaan van Haansbergen gekozen mr J. A. van Bronkhorst. Deze wordt in het bestuur op gevolgd door de heer R. Hogenberk. In de vacature, ontstaan door het bedanken van de heer A. I. Klomp, werd gekozen mevr. L. L. Borsje—Aalfs. Bij de aanvang van de bijeenkomst heeft mr Van Bronkhorst de nagedachtenis ge- eerd van Fokkedien Lunenburg, die vorige week plotseling is overleden. Zij was lid van het meisjesteam, dat het landskam pioenschap won bij de nationale jeugd- roeiwed8trijden. ONDERHOUD GEBOUWEN De Genie heeft gisteréh te Den Haag aan besteed het één-jarig onderhoud van mili taire gebouwen en werken te Gouda en Schoonhoven. Van de 5e inschrijvers was laagste Je firma Peltenburg te Schoenhoven voor ƒ35.150; op een na laagste de firma H. E. v. Deest te Gouda voor 39.800 en hoogste de firma T. v. Delft te Haastrecht voor 41.315 SCHOORSTEENBRANDJE Gistermiddag is ten gevolge van roetaan- slag door het stoken van eierkolen brand ontstaan in de schoorsteen van de woning van de heer Gvd. Berg aan de Peper straat. De brandweer hoeft het vuur met de ramoneur gedoofd. Daar de schoorsteen gevaar opleverde voor de omgeving is hij afgebroken. j^Ugmtddag. aanvang 12 uur. Carmen-prUi. Afstand 1920-2000 meter. Het entr v. d. Veen—Oostlng heeft met zijn 3 ver tegenwoordige» hoge troeven in handen- Vooral bij splitsing kan Peter Bond een plaats bezetten. Rlgoletto-prijs. Serie-draverij, afstand 1860- 1940 meter Oostlng s Lieveling is een interes sante outsider. Bij zware baan kan Peter Kar- nac een rol spelen Peter Pech Is stellig goed voor een serie. Our Dream heeft een betrouw baar stuurman. Bij droge baan kan OUvia Havilland met de beste mee komen. Faust-prtjs. Afstand 2340-2380 meter. Maaike v IJmuiden. die zich tweemaal wist te plaat sen. is gevaarlijk voor de favoriet Peterhof Deze hengst, vooral gereden door w H. Geer- sen. zal goed partij kunnen geven. Madame Butterfly-prijs. Afstand 2320—2380 meter Miss Zelda houdt van een surprise. Larrikin is een sterk en dapper paard Petu lance K.. die Dinsdag a.s. aan de Internatio nale draverijen in Belgié kan deelnemen, laat wellicht verstek gaan, komt dit pftard Zondag aan d? start, ts de merrie zeker niet kansloos. ATda-prUs. Afstand 1980—2020 meter. De prima in vorm zijnde Morning Star zal vooral bij zware baan nogmaals kunnen winnen, tenzij het entr. W. H. Geersen de machtige stuer- mann ln de strijd werpt. Norton Williams mag stellig op een plaats rekenen. Gevestigden: J. v. Zessen—Gelderblom van Langerak naar Sophiastraat 22; A. F. v. Doorn van IJsselstein naar Graaf Floris- weg 77; M. v. d. HeuvelSchermer van Alk maar naar Kattensingel 54; H. Ilmer (3 pers.) van Schiedam naar Burgemeester Gaar- iandtsingel 84; J. v. d- Vlist van Polsbroek naar Lange Tiendeweg 52, J. v. Schaik (2 pers.) van Hellevoetsluis naar Vorstman straat 32; J. Cm. Baks—Buschgens van Rot terdam naar Ketelstraat 39; C- H. v. d. Waal van Hilversum naar Fluwelenslngel 63; C. G. v. Wering v. Venlo naar L. Tiendeweg 98; W A. v. Koert van Nieuwkoop naar He renstraat 15; C. v. d- Zwet van Noordwljk naar Geuzenstraat 21; H. Nanninga (2 pers.) van Amsterdam naar Hoogstraat 10. Vertrokken: W. Janssen (2 pers.) van Groe nedaal 39 naar Amersfoort, Huygenslaan 20; J. J. S. de Borst van Achter Willens 25 naar Rotterdam. Plantagestraat 18 a; G. H. Vis sers van Prins Hendrikstraat 11 naar Reeuwijk, Wethouder Venteweg H 50; M. G. Welsing van Mieuwehaven 298 naar Haar lem, Westerhoutpark 28; W. H. E. te Vruchte van Graaf Florisweg 77 naar Lichtenvoorde, A 117; J. C. de Bruin van Tollensstraid 43 naar Den Helder. Buitenhaven 5; A. Rinche- val—Wentinck van Graaf van Bloisstraat 66 naar Waddinxveen, Zuidkade 87; M. Broere (2 pers.) van Nieuwe Haven 126 naar Utrecht, Van Speykstraat 1 bis; H. A. Cruyff-Hupkes van Van Bevernlaan 37 naar Indonesië; W. Reichard van Snoystraat 30 naar Zuld-Afri- ka, M. Noorlander van Van Baerlestraat 64 naar Zuid-Afrika; H. Eikelboom van Schaep- manstraat 32 naar Alkmaar. J. v. Scorelksde 52; A. J. v. d. Vegt (3 pers van Fluwelen- singel 35 naar Nederhorst Den Berg, Kastan jelaan 12: H. L. M. Hanssen (2 pers) van Koningin Wilhelminaweg 234 naar Indone sië; A. M. v. d. Beek—Beijé (2 pers.) van Turfmarkt 12 naar Den Haag, Harmeien- straat 74. Eerste Klasse A: Frlila—Ajax GVAV—DOS Sneek—VSV De Volewijckers—EDO Entchedeae Boy*—NEC ViteaaeDWS Haarlem—Enachede t Gooi—AGOVV Stormvogel»—Heerenveen Biauw Wit—Be Quick EllnkwUk—Leeuwarden Ci Slttardla—Sparta Theole—Juliana svv—Bvy Willem II—HBS MW—Brabantia Excelsiorl.onga Emm*VVV D: PSV—Fallenoord RBC-NOAD NAC—Limbursla ADO—DHC Eindhoven—HDV8 Xerxes—TEC a*'sro^ LUNOV po«ri»no* In het Jaar 1652 beklom George Fox de Pendle HUI. een heuvel in Lancashire. 20 Jaar lang had hü gezocht en gepredikt, twistgesprekken gevoerd met de kerkelijke autoriteiten en met hen, die „te Oxford of te Cambridge opgeleid werden tot de dienst des Heren". „Toen ik op de top aankwam, blikte ik op de Ierse Zee. die de kust van Lancashire bespoelt. Op deze heuvel staande toonde de Heer m(J de plaats, waar een groot volk voor Hem moest worden bijeen gebracht Wat lang in deze onafhankelijke reizende prediker had gesluimerd, werd hem in dit visioen duidelijk: HIJ moest zich volkomen losmaken van de Kerk en van de Calvinis tische theologie en met zijn volgelingen een eigen godsdienstige gemeenschap vormen. Hij deed het en thans, drie eeuwen later be staat zijn „Genootschap van Vrienden", welks leden men gewoonlijk de Quakers noemt, nog. Deze zomer hebben deze Quakers, die over alle delen der wereld verspreid wonen, te Oxford een Wereldcongres gehouden en hier heeft men de stichter George Fox op grootse wijze herdacht, terwijl in verschei dene referaten de geschiedenis van het Ge nootschap aan de vergetelheid is ontrukt. UOX WILDE ZICH bevrijden van elk formalisme en terugkeren tot het wer kelijk beleven van de Christelijke religie. De Calvinistische theologie der Puriteinen achtte hij een poging om langs de weg van het intellect een ver-verwijdeTde God te bereiken. Hij bracht alles terug tot de mens zelf. hij liet de autoriteit van Kerk en Bijbel los. Het Inward Light (het innerlijke licht) was voor de gelovige alles. De Quakers gaven daarmede echter niet een nieuw voorbeeld van na-reformatorisch religieus anarchisme, waartegen Luther. Calvijn en Zwinli gestreden hadden. De Quackers wer den tot in 1689 het jaar waarin de Acte van Tolerantie tot stand kwam heftig vervolgd, met name wegens hun weigering de eed af te leggen. Zij vormden een groep mensen met 'n minimum aan gemeenschap pelijke overtuigingen en gemeenschappelijke levensvormen Voor de Quackers leefde dat innerlijke licht in elk individu, het was de grondslag voor een diepgaande verbonden heid van alle mensen. Dwepers uit hun midden opgestaan, zijn er nooit in geslaagd de Gemeenschap uit elkander te laten vallen. De Quakers schaf ten ae sacramenten: doop en avondmaal af, want volgens hen konden deze uiterlijke vormen niet bijdragen tot de innerlijke ver eniging met God. Veeleer dreigt het gevaar, dat zij als een ware religieuze ervaring worden beschouwd. Zo belooft een Quaker echtpaar voor de verenigde gemeente, elkander de huwelijkstrouw ringen zijn overbodig en daarna tekenen alle aan wezigen als getuigen de trouwacte. Daar de Geest Gods zich telkens weer anders kan openbaren, kennén de Quakers geen op schrift gestelde geloofsbelijdenis. Geregeld komen de Quakers bijeen in hun ..Vereniginglokaalhun kerk. waarin men noch een kansel, noch een doopvont, noch een altaar aantreft. De gemeente geeft zich over aan meditatie. Uit de diepe stilte en concentratie spreken dan sommigen hunner uit eigen aandrang, zonder dat tevoren het onderwerp of de volgorde van sprekers is vastgesteld. Deze zwijgende vereniging van God en mens. zonder prediking, sacrament of orgelspel, neemt de vormen der mystiek aan. zoals die vóór de Kerkhervorming op Europa's vasteland werd aangetroffen. De eerste Quakers hadden zichtbare manifes taties van Gods Geest verlangd: de vromen sidderden en schreeuwen in hun religieuze extase. Daarom was Quaker (sidderaar) eerst een scheldnaam, die echter in de loop der tijden zijn minachtend karakter verloor. Op de marktpleinen en in de herbergen wendden de Quakers zich tot de armen zo wel als tot de rijken. Zij trokken tot ver over Engelands grenzen. Fox bezocht zelf Noord-Amerika en West-Indië. Mary Fisker reis naar Adrianopel. ■\TOOIT HEBBEN DE QUAKERS dank zij de mystieke stroming, hun werkelijk heidszin verloren en dat heeft hen tot succesrijke zakenlieden en tot grote hervor mers gemaakt. Zij behoorden tot de eersten, die een einde maakten aan het loven en bieden op de markten en een vaste prijs voor hun artikelen vaststelden, waardoor zij wegens hun eerlijke handel beroemd en gezocht werden. Lang voor de Succeasie- streden zij tegen de slavernij. John woolmans. een Quaker, die een krant uit- William Penn sluit een verdrag met de Indianen. Naar een bekend Amerikaans schilderij. gaf. heeft de vrienden er toegebracht hun slaven de vrijjieid te geven en reeds om streeks 1800 bezat geen enkele Quaker meer een negerslaaf. Elisabeth Fry. eveneens een Quaker, zette in het begin van de 19de eeuw in Engeland een beweging op touw tot hervorming van het gevangeniswezen, welke beweging zich over heel Eyropa uit strekte. Tijdens de twee wereldoorlogen heeft men in alle delen der wereld de hulpbereidheid der Quakers ervaren. Door het verlenen de Nobelprijs voor de vrede aan de Quakers-organisaties te Philadelphia en te Londen, is in 1947 de hulpvaardigheid der Quakers internationaal erkend. In 1948 droegen de Verenigde Naties aan de Ame rikaanse Quakers de hulpactie voor de Arabische vluchtelingen in Zuid Palestina op. Hierbij werden 300.000 mensen overge geven aan de bescherming van 90 artsen, ziekenverpleegsters en deskundigen, die de hulpverlening organiseerden en weldra de zorg er voor konden overdragen aan door hen opgeleide, bekwame Arabieren. De Quakers treden nooit op als philanthropen of beambten, maar als mensen, die met andere mensen samenleven en die werke lijkheidszin en idealisme op de juiste wijze en zonder enige pretentie met elkander ver binden. (N VELE AMERIKAANSE MUSEA hangt een schilderij van Edward Hicks, dat ontelbare malen Is gecopieerd, „Het vreed zame Koninkrijk". De wolf rust naast het lam, de os verkeert met de leeuw en daar tussen spelen kinderen. Op de achtergrond sluit William Penn zijn verdrag met de Indianen, het enige verdrag tussen „Wil den" en Christenen, dat niet met een eed bezegeld is. maar dat nooit is geschonden Deze schilder, die toen hij Quaker was ge worden ophield met schilderen, gaf met zijn schilderij uitdrukking aan de vredeszin der Quakers. Een Quaker wü geen strijd met wapens voeren om de vrede te verkrijgen. In oorlogstijden kwamen de Quakers daar door voortdurend in conflict met de Staat. In de Verenigde Staten werden tijdens de Tweede Wereldoorlog honderden Quakers als dienstweigeraars geïnterneerd. Hun zin voor pacifisme heeft, hoe men ook over het dienstweigeringsvraagstuk moge denken, op vele levensgebieden vruchtbaar gewerkt. Van 1939 tot 1945 werden vele Quakers te werk gesteld als krankzinnigenverplegers en zij hebben de stoot gegeven tot de hervor ming van de behandeling van geestes zieken. Zij traden niet op als bewakers, namen hun toevlucht nooit tot geweld, maar trachten de zieken voor zich te winnen door eenvoudige, overtuigende wijze Christelijke naastenliefde te betrachten. De «cholen der Quakers hebben een zeer goede naam. Het autoritaire optreden de schoolmeester heeft er plaats gemaakt voor een goede verstandhouding met de leerlingen. rTHANS TELT HET GENOOTSCHAP der vrienden 165.000 leden, waarvan er 20.000 in Engeland wonen. Ongeveer 70.000 Quakers in het Midden Westen der Ver enigde Staten hebben de oorspronkelijke vormen van het Quakerdom losgelaten. Geestelijken houden in de samenkomsten een predikatie en de Godsdienstoefening wordt voorbereid. Het Mekka der eigenlijke Ame rikaanse Quakers is Philadelphia gebleven, de stad. waar in 1681 William Penn zijn „heilig experiment" begon. Hij had het land gekregen van Engelands koning, die aan Penn's vader, admiraal Penn, een grote som gelds schuldig was. Later werd uit dit toevluchtsoord van alle Europese secten de rijke staat Pennsylvania geboren. Voor het uitbreken van de Amerikaanse Vrijheids oorlog hadden de Quakers echter reeds hun politiek overwicht verloren. Thans herinnert niet slechts de gestalte van William Penn met zijn Quakerhoed op de stadhuistoren van Philadelphia aan deze tijd. de druk bezochte openbare „Meetings" en het hoofdkwartier der Quakers bewijzen* dat de kleine godsdienstige gemeenschap nog deelneemt aan het openbare le ven in onze tijd. De uiterlijke kentekenen van de Quakers van weleer behoren tot'het verleden, maar de geest van de stichters der gemeenschap leeft voort en is meermalen gebleken een zegen voor de mensheid te zijn. HET KLEINSTE LAND TER WERELD, dat zelfstandig postzegels uitgeeft, is Lundy, een eilandje in de mond van het Kanaal van Bristol, aan de Zuid-Westkust van Engeland. Het eilandje is slechts 5 kilometer lang' en 85 meter breed. Het dankt zijn naam aan de veelvuldig er voor komende vogel, de Papegaaiduiker (Frtiter- cula arctica), in Engeland ook wel Lund genoemd. De rotsachtige kust is zeer gevaarlijk voor de scheepvaart en talloze schepen vonden voor de kust van Lundy hun graf in de golven. Diverse malen verwisselde het van eige naar en thans is het in het bezit van een gelse millionnair. mr Martin Coles Har man, die er in 1937 25.000 pond sterling vo,or neertelde. Het aantal inwoners bedraagt slechts 48 zielen, voornamelijk bestaande uit perso neel van de zich op het eiland bevindende vuurtorens. Harman beschouwt het eiland als zijn koninkrijk en gaf voor zijn „onderdanen" eigen postzegels, ja zelfs eigen munten, die hij puffin noemde, uit. Het uitgeven van postzegels is door de Britse posterijen ge oorloofd, mits deze aan de achterzijde van brieven worden geplakt, doch het uitgeven van muntfc mag volgens de Engelse wet uitsluitend door de regerende koning of koningin geschieden. Mr Harman deed dit echter toch, hij liet munten met zijn beel tenis slaan, waardoor hij in een sensationeel proces met de Engelse autoriteiten werd gewikkeld. Bij het vonnis werd vastgesteld, dat Lundy tot het Verenigd Koninkrijk be hoort en de „koning" werd dan ook tot een geldboete veroordeeld en hfem werd tevens het recht ontzegd eigen munten te doen slaan. De boete mocht hij echter be talen inpuffins, waarvan de waarde overeenkomt met de Britse penny. /AP LUNDY WAS GEDURENDE 70 JAREN een Britse postdienst, die in 1927 werd opgeheven. De bewoners waren toen ge noodzaakt een eigen postdienst op te rich ten. Per motorboot werden de brieven en pakketten naar het vasteland van Engeland vervoerd en wel naar de plaatsen Swansea of Neath. Deze boot nam dan tevens de Lundy bestemde poststukken mede terug. Voor dit vervoer werd een recht ge heven. dat door middel van frankeerzegels moest worden voldaan. Zo was er dus in Lundy een motief om zelf postzegels uit te geven, doch het zal de bedoeling wel ge weest zijn van mr Harman, de zegels aan Enige losse exemplaren van de op Lundy leti voor: 1, 2 en 6 Puffin; Papegaaidui- uitgegeven zegels. De afbeeldingen stel- kers (Fratercula arctica); I'lt Puffin: Noor delijke Zeekoet (Uria aalge); 2'/» Puffin: Drieteenmeeuw (Rissa tridactyla). FIS.2 ^ANNEER een klant een juwelierswinkel binnentreedt en vraagt ringen te mo- gen zien, voelt menige juwelier zich onrus- i?i Wo,rden- Vaak toch gebeurt het, dat de «Klant" van de standaard of het tablet, waarin de ringen in gleuven gestoken, zich Mvinden, een of meer sieraden ontvreemdt, wanneer degene, die hem helpt even niet oplet. Het is ook zo verleidelijk! Een Rotterdammer, de heer M. F. Wehr- joeyer heeft thans een standaard uitgevon- aen, waarin op eenvoudige wijze verhinderd wordt, dat men de ringen er uitneemt. Ach- «r de van gleuven voorziene voorwand van standaard heeft hij een van metaaldraad vervaardigd raampje aangebracht, dat ge- le»o is ln lijsten aan de verticale zijden van de standaard en voorzien is van reeksen verticale pennen. Deze pennen grijpen in de ringen. Om een ring uit de standaard te nemen behoeft men het raampje slechts over een korte afstand omhoog te schuiven, waardoor de pen vrij komt van de ring. Laat men het raampje los, dan valt het door zijn eigen gewicht weer omlaag, zodat de ringen weer „veilig" vastzitten, v Figuur 1 toont een verticale doorsnede van de standaard, waarbij een deel ven het voorvlak is weggenomen. Figuur 2 is een horizontale doorsnede van de standaard vol gens de lijn II-II in fig 1. De cijfers 2 en 3 laten de gleuven aan de voorzijde zien, waarin de ringen zich bevinden. 5 ls de groef in de verticale lijst 4. het genoemde raampje wordt door 6 aangeduid. Aan de dwarsstaven (7), van dit raampje bevinden zich de naar berieden gerichte pennen (8), die elk in een ring kunnen grijpen. Door een sleuf (9) aan de achterwand (11) van de standaard steekt een pen (10) naar bulten, waarmede het raampje omhoog kan worden geschoven teneinde de ringen vrij te maken. Het is ook hier weer: het ei van Colum bus! Bij de Wereldbibliotheek ls verschenen de derde druk van Nico van Suchtelens ver taling van Spinoza's Ethica. Het smaakvol ge bonden en prachtig gedrukte boekje bevat een verhelderende en met liefde voor het werk geschreven inleiding van de vertaler. Die liefde van dr Nico van Suchtelen voor het werk van Spinoza blijkt o.a. uit de diepe In stemming. waarmee hij uitspraken van andere grote geesten over de Ethica aanhaalt. Zo bijvoorbeeld Hegel: „Als.men begint te filo soferen. moet men allereerst Spinozist zijn". En Lessing: „Er ls geen andere filosofie dan die van Spinoza". En Goethe: „Ik gaf mij geheel aan de lectuur over en dacht, terwijl ik in mijn eigen binnenste keek, nooit zó dui delijk de wereld te hebben gezien". Onze tweede dag begon met pech. Toen we n.l. bij Prof. Drost, de leider van het „Institut für Vogelforschung" onze op wachting zouden maken, bleek, dat hij Zweden was op een ornithologisch cong in Upsala. Dit werd ons medegedeeld di zijn assistent, Herr Bub, een stille jonge man, die in de plaats van zijn hooggeleerde chef de honneurs waarnam en ons binnen leidde in het gebouw daar aan de vooruit geschoven punt van de haveningang. Nu moet ik eerat vertellen, wat een vogel wacht of liever wat een vogeltrekstation eigenlijk is, hoewel dit voor verscheidene lezers geen nieuws zal zijn. Reeds van de vroegste tijden af moet de mens belangstelling hebben gehad voor de vogels, moet hij hun velerlei gedragingen hebben opgemerkt. Gedragingen, die hem. de oermens, bij de beperktheid van zijn den ken, raadselachtig voorkwamen, maar die hij, naarmate zijn verstandelijke vermogens zich ontwikkelden, gepoogd heeft te door gronden. Van al de wonderlijke vogeluitin gen zal ongetwijfeld de vogeltrek wel de meeste aantrekkingskracht op de mens heb ben uitgeoefend en daarom is het geen won der. dat er over die fascinerende trek de meest uiteenlopende verklaringen ontston den. Eerst toen de wetenschap zich met het probleem van de massale vogelverplaatsin gen ging bemoeien en langs methodische weg tot vele geheimen wist door te dringen, raakten de vertelsels op de achtergrond, om plaats te maken voor een gestadig groeiend inzicht. i van de middelen nu, waarvan bij het onderzoek wordt gebruik gemaakt, is het vangen van vogels, ze voorzien van een aluminium pootring en de dieren direct weer vrijlaten. Op die ring staat een nummer, dat met andere gegevens over de geringde vo gel wordt genoteerd De vogel is dan gere gistreerd, d.w.z. hij staat opgetekend in de boeken vanen hier hebben we nu de betekenis van zo'n vogeltrekstation, dat ls een gebouw, waar een aanfal mensen dat administratieve werk doet. Wie een gering de vogel vindt en de ring opzendt aan het station, waar het dier geringd was, als het kan met nog wat bijzonderheden over de vondst erbij, die geeft aan die vogelkundige medewerkers nuttige aanwijzingen. Want ook de terugmeldingen worden in de boe ken genoteerd. Op de duur beschikt men dan over zoveel gegevens, zoveel bijzonder heden, dat de wetenschap er haar conclu sies uit kan trekken, die zij op haar beurt weer door kan geven San het publiek. Z® zijn we in de loop der jaren al aardig wat aan de weet gekomen over de trekwe- gen van de vogels, over hun ouderdom, hun vliegsnelheid en de regelmaat waarmee ze hun broedgebieden bezoeken. Bekende trekpunten vanwaar uit men ob servaties verrichtte, zijn altijd geweest het rotseiland Helgoland voor de Westduitse kust. Rositten aan het Kurische Haff in Oost-Pruisen en ons eiland Texel. De oor logshandelingen hebben deze vogeltreksta tions echter genoodzakt hun tenten op te breken en te verhuizen. Dit is voor de Vo- gelwarte-Helgoland wel een zware slag ge weest. want bij het haastje-repje verhuizen naar Wilhelmahaven in 1947 moest veel kostbaar materiaal achterblijven Het be roemde museum b.v. en het unieke zeewa teraquarium gingen verloren in de stelsel matige vernieling van het ontvolkte eiland. Tn de kaartenkamer vonden we alle omlig- gooide. gende broedgebieden in kaart gebracht te schr< en verder een ware Burgerlijke Stand van alle vogels, die in de loop van de jaren waren geregistreerd In de bibliotheek zoch ten we de rijen boeken af, tot we met een beetje chauvinistische trots de hand konden leggen op een aantal Nederlandse werken. Toen ging het via de kamers met allerlei ringmateriaal naar de afdeling opgezette vo gels en balgen. Balgen zijn de geprepareer de huiden, voorzien van een vulling, die minder plaats innemen en minder werk vra gen dan opgezette exemplaren. Deze balgen worden in celluloid kokers bewaard, voor zien van beschreven etiketten. We vonden er de zeldzaamste soorten. Een droeg er zelfs het jaartal 1880, waaruit blijkt dat deze Vogelwarte op een behoorlijke staat van dienst kan bogen. Buiten bekeken we verschillende typen van vernuftige vangtoeetellen, waarbij er waren, die op reusachtige volières leken. In één ervan tripten wat patientjes rond, een paar bontbekpluvlertjes, een oeverlopertje en een jonge zilvermeeuw met een lamme vleugel. Boven op een afgedankte Engelse obser vatiepost was het uitzicht over de haven on belemmerd n ver. Dé horizon alleen was een beetje ónrustig, want 10 meter boven de begane grond stond een koppige bries, die aan beide handen werk gaf bij het rich ten van de verrekijker. Onder leiding van onze beminnelijke gids betraden we ten slotte het broedgebied aan de haveningang, een prachtig stuk land met wuivend gras en grijsbehaard zilverschoon, met. steenhopen en kleine plasjes waar al lerlei vogelgoedje zich stond te baden. Langbenige grutto's, blinkende kluten en waakse kieviten, die de indringers met hun snerpend „koerrrwiet!" escorteerden. De lucht was vol zomers geluid, de wind stoei de om ons heen, 'trook overal naar thijm bloeiend gras. Herr Bub wandelde behoedzaam voor ons uit en tussen de grondnesten door. waarvan de meeste al jongen hadden In een kievits kuiltje zaten twee kleine donsjongen naast twee groenzwarte eieren. De kleine peuters drukten zich onmiddellijk tejen de grond, maar 't mocht hun niet bateri. Een gazen vangtoestel werd over hen heengestulpt en verder ging het weer, langs steenhopen, waar we met moeite tussen het gruis de fijnbestipte eieren van een pluvier tje konden ontdekken. Het was bewonderenswaardig, hoe scherp onze gids het vogelvolk In het oog hield en hoe hij op de kleinste bijzonderhe den wist acht te geven. In het open veld, platgedrukt tegen een graspol, zaten twee al aardig uitgegroeide kievitsjongen. Een ogenblik later lag er een tangetje naast ze en een bundel paperassen en was de vogel wacht al druk bezig, de kleine loodgrijze "Jes van een ring te voorzien, waarna hele gebeurtenis op de papieren werd vastgelegd. En wat zat er ln de valkooi? Een van de oude kiekten, die zijn jongen niet in de steek had gelaten. Groot stonden de verschrikte dpnkere ogen in het witte vogelgezicht, toeq hij zonder veel omslag werd tevoorschijn gehaald, vinnig maar machteloos pikte de fijne snavel tegen het metalen ringetje, dat aan een poot werd geschoven. En wild krijste zijn kreet, toen hij met een vertwijfeld vleugelreppen zich de lucht ln- hoog en ver ziin opwinding uit schreeuwen. Uit een puinhoop stak een oude scheve vlierboom. In de steenwoestenij had hij stand gehouden en met een wijd en troos tend gebaar hief hij zijn kroon van groene bladeren en roomwitte bloemschermen. Achter de stam gaapten de gaten tussen de brokstukken, grijze en witte blokken, over stroomd van zonlicht. Ook hier weer dat beeld van onverwoest baar leven, zich ontworstelend aan een dood, die slechts schijnbaar was. Want wat lag er verscholen binnen in een der duistere koele steenholen? Het pas verlaten nestje van een tapuitenfamilie En wat hoorden we om ons heen, nu eens op de stenen dan weer in de top van de bloesemende vlier? De alarmroep van de mannetjestapult, een prachtig grijsblauw gekleurd zangertje met gele borst en veel wit en zwart bij het op vliegen. De jongen zaten hier en daar ver spreid. van alle kanten was er hun licht ge scharrel tussen stenen en takken en klonken hun kleine geluidjes, waarmee zij met de ouders contact hielden. De zon scheen op onze ruggen, de wind boog de pluimende grassen om ons heen. er gens steunde een zeeboot, lang en ver weg. Wat was het leven goed daar in de hoede van de oude Vogelwarte-Helgoland! S. VAN DER ZEE. Het kleinste land ter wereld is slechts een-- stip op de landkaart, duidelijkheidshalve. is het hier vergroot afgebeeld. De bewo ners behoeven geen belasting te betalen, want de inkomstenbronnen van Lundy worden in hoofdzaak gevormd door de 2 verkoop van postzegels de verzamelaars in de gehele wereld te verkopen, want Lundy heeft hem in 20 jaar i' tijds in totaal reeds 22.000.000.— opge- bracht, zonder hiervoor een penny belasting te moeten betalen en dat voor een eiland, '1? dat slechts een vissershaven, een hotelletje 'L en een bouwvallig kasteel bezit De eerste postzegels van Lundy versche- nen in 1929 in de waarden 1, 6, 9 en 12 i* puffin. De zegels werden gedrukt bij de ie Bradbuiy Wilkinson Co te Londen en dragen de naam Lundy, het waardecijfer en de op het eiland voorkomende vogels. Ze zijn zeer mooi uitgevoerd. De geldigheid- strekt zich uit tot de Engelse plaatsen Swansea of Neath; alle poststukken, welke verder vervoerd moeten worden, behoren ook van Engelse postzegels zijn voor- zien. (De scjérijver van dit aftikel ontving een brief ujfl Lundy. waarvan de envelop- pe aan de voorzijde beplakt was met een Engelse postzegel, afgestempeld met de plaats NEATH, aan de achterzijde een Lun- dy-zegel, onbruikbaar gemaakt met een stempel, waarin zich boven en onder de B naam LUNDY en in het midden de datum bevindt). De postboot kon dikwijls niet vertrekken wegens de hevige 6tormen, die om Jiet eiland woedden. Men moest soms maanden wachten op gunstig weer, daar andera het gevaar bestond, dat de boot tegen de rot sen te pletter werd geslagen. Dus zochten de bewoners een andere mogelijkheid om de post te kunfien vervoeren. Die vonden zij in de vorm van het vliegtuig en zo ont- stond in het voorjaar van 1935 een regel- matige luchtpostdienst van Lundy Uit naar de Britse kust. Bij een vervoer van post per vliegtuig moesten er natuurlijk ook weer luchtpost zegels worden uitgegeven. De eerste op- A lage bedroeg 2.000 exemplaren en ieder jaar verschenen ef nieuwe. Op de zegels - komen afbeeldingen van de Engelse kust en het eiland Lundy voor. Ze zijn alle in de—; bekende Amerikaanse luchtpostcatalogus Sanabria opgenomen, in tegenstelling met de belangrijke catalogi Yvert en Zumstein, die geen enkel zegel van Lundy opnemen, daar de uitgevers ze als zuiver maakwerk beschouwen. N B Mr Harman verzocht de schrijver van dit artikel de lezers mede te delen, dat het geen zin heeft aan hem te schrijven over postzegel-ruil. daar hij en zpn mede-eiland bewoners geen postzegelverzamelaars zijn. ly/Ten hport dikwijls vragen: wat moet 1 1TA je nu eigenlijk zeggen, iemand een riem onder het hart steken of iemand een hart onder de riem steken? Welnu, de laatste uitdrukking is de oudste en dus zo u wilt de beste. Men moet het woord hart in deze uit- drukking verstaan als: moed. Zo zegt men immers ook: heb 't hart eens! I Ee'h soldaat, die onder de schuins I over de borst lopende riem geen hart j heeft .is een lafaard. Men moet hem een hart. dus moed geven. De eerste uitdrukking is ontstaan onder invloed van de zegswijze: het hart zinkt hem in de schoenen voor: hij verliest de moed. Men redeneerde nu: om dat hart het zinken te beletten moet men er een riem onder steken, waarop het hart als het ware rust.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1952 | | pagina 3