OP EEN HEUVELTOP IN LANCASHIRE
KREEG GEORGE FOX EEN VISIOEN
r
THIA
HET KLEINSTE LAND
TER WERELD
Tussen de
Helgoland
schijndood van
bloeit nog het
verpulverd
vogelleven
Rode Kruis-colonne hield een
nachtelijke oefening
Ramp in Garenspinnerij
Ambulancewagens
reden door stad
Vertraging van jaren in bepaling
van aanslag voor schoolgeld
Voortaan voorlopige
aanslagen
Onze bioscopen
„The African Queeneen sterke
film met goed spel
Extra aanbieding!!
W. A. de Bruljn
Avontuur in de
Congo
-rirWe So
sï£k
Ds. Vroegindeweij sprak
voor Geref. Zendingsbond
In spannende strijd speelde
GZC gelijk tegen HZ en PC
Vroeger maakte men landkaarten
van de toren af
Mr Van 't Hoff sprak
voor „Die Goude"
Goede konijnen- en duivenshow van
Nut en Sportte Stolwijk
Zwarte ram beste dier
Verhuizingen binnen
de gemeente
van expositie
Kluitman gaf nieuwe hoeken voor
de jeugd uit
Roei- en zeil bouwt
nieuw clubhuis
Draverijen te Hilversum
Loop der bevolking
Voetbal
Drie eeuwen geleden ontstonden de Quakers
Hun ideaal:
Dienen der mensheid
en pacifisme
Het innerlijke licht
Reformatoren en helpers
De postzegels van Lundy
Vredesapostelen
Het Genootschap van
Vrienden
êpilöBQ
Geruststelling voor juweliers
Ethica van Spinoza
Hoe is het ontstaan?
I Dit woord: 'n HART
ONDER DE RIEM
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 29 NOVEMBER 1952
De trangportcolonne vin het Rode Kruis
heeft vinnacht een oefening gehouden waar
bij zoveel mogelijk de werkelijkheid was be
naderd. Een onverwachte oefening, waarvan
de meeste leden van de colonne niets af
wisten Wel was hun enige tijd geleden
medegedeeld, dat er eens een nachtelijke
oefening zou worden gehouden, maar de
datum bleef een geheiip- Vannacht werden
de Rode Kruis helpers en helpsters echter
gealarmeerd voor een grote ramp in de fa
briek van de Goudse Machinale Garenspin
nerij. Voorgesteld werd alsof er een ketel
ontploffing had plaats gehad, waarbij in
drie fabrieksruimten grote schade was aan
gericht en dertig gewonden tussen de ma
chinerieën werden geteld. Het was alle
maal zo echt mogelijk in scène gezet. In de
fabriek was een ravage aangericht, de ge
wonden waren zo „gegrimeerd", dat Iedere
helper kon zien van welke aard de verwon
dingen waren en in het vroegere Weeshuis
aan de Spieringstraat was een noodhospi
taal ingericht.
Het doel van de oefening, die onder lei
ding van dr M. E. Kortenoever stond, was, te
onderzoeken of het alarmeringssysteem snel
werkte. De ramp werd om halfdrie door de
portier vah de fabriek aan een centrale post
gemeld, die ervoor zorgde, dat ongeveer
vijftig helpers en helpsters die thuis rustig
lagen te slapen, hals over kop naar de Spie
ringstraat kwamen, vanwaar zij met twee
ambulancewagens naar de Turfsingel wer
den gebracht. Er was pech, doordat men
moeilijkheden had met het starten van, de
wagens, zodat eerst een uur na de melding
de eerste groep in het gebouw van de Garen-
spinnerij verscheen- Die eersten vonden
er de EHBO-ploeg van de fabriek al tus
sen de gewonden {leden van het personeel
van de Garenspinnerij).
Werken in donker
Zij stonden voor een moeilijke opgave.
Het licht van de fabriek was uitgeslagen,
zodat zij in het begin bij het licht van zak
lantaarns moesten werken. Daardoor was
het ook moeilijk een overzicht van de ramp
te krijgen. Eerst toen de lichtleiding was
hersteld kon het hulpverleningswerk op
grote schaal worden aangepakt. Over een
grote ruimte lagen de gewonden verspreid,
gewonden met gebroken benen, met slag
aderlijke bloedingen, met een ruggegraat-
fractuur. met kaftkfracturen, brandwonden
en gewonden in shocktoestand, die met
bloedtransfusie moesten worden geholpen.
Moeilijk was ook het vervoer der gewon
den over de smalle ijzeren trappen van de
fabriek, bij het zwakke schijnsel van een
enkele lanfp. in een zwart-witsfeer en een
schaduwspel, die aan een Hitchcock-film
dedén denken.
De Rode-Kruis helpers hadden zwaar werk
om de gewonden te verbinden en hen naar
het noodhospitaal te brengen, waar verdere
hulp werd verleend. Een werk van enige
uren.
De stad was gehuld in een dichte mist, toen
de laatste Rode Kruisman het noodhospi
taal verliet. De oefening was voorbij. Over
het resultaat was men niet ontevreden. Er
werden natuurlijk fouten gemaakt. Maar ook
voor de Rode Kruisman (en vrouw) zijn de
fouten er om er lering uit te trekken. Dat
is de waarde van deze oefening, dje o.m. werd
bijgewoond door dr G. J. Swart, voorzitter
van de afd. Gouda van het Ned. Rode Kruis,
de heer C. Hess, commissaris van politie en
ir G. J. Schott. directeur van de Garen-
aplnnerij.
(Advertentie)
(Advertentie)
ZS> heeft voor St. Nicolaas
iets moois voor liefheb
bers van planten.
WIJDSTRAAT 7
Op de door het raadslid W. Amesz
(PvdA) naar aanleiding van het feit, dat
dezer dagen aan de burgerij aanslagbiljet
ten schoolgeld over het tijdvak van 1947-
1948 zijn uitgereikt, gestelde vragen, heb
ben B. en W. geantwoord, dat de aanslag
regeling van het schoolgeld is gebaseerd
op een „schoolgeldmaatstaf", welke ver
strekt wordt door de Rijksbelastingadmini
stratie. Deze administratie verstrekt voor
de „maatstaf" eerst de voorlopige en later
de definitieve bedragen. Ook B. en W. be
treuren, dat definitieve gegevens in de
achter ons liggende periode soms jaren
op zich hebben doen wachten en dat het
dientengevolge in die gevallen ook jaren
geduurd heeft, voordat de definitieve aan
slag van het schoolgeld kon worden op
gelegd. De nu gedane uitzending van een
aantal definitieve aanslagen schoolgeld
1947-1948 heeft als voornaamste oorzaak
de achterstand bij de Rijksbelastingadmi
nistratie, welke wederom het gevolg is van
de bezettingsjaren.
De achterstand wordt geleidelijk inge
lopen. Het 2e aanvulllngskohier 1948-1949
ligt gereed en het le aanvulllngskohier
1949-1950 zal spoedig kunnen volgen.
Geen twee tegelijk
_AJ het uitzenden der aanslagen zal re
kening gehouden worden met de betalings
termijn van 5 maanden, zodat geen twee
aanvullingsaanslagen tegelijk betaald be
hoeven te worden.
Wat het primitief kohier 1951-1952 be
treft, delen B. en W. mede. dat de totstand
koming daarvan in ernstige mate vertraagd
is geworden door de invoering van de ge
zinsreductie, die terugwerkte tot 1 Septem
ber 1951. Vermoedelijk zal dit kohier aan
het eind van dit jaar kunne» verschijnen
Het euvel zal tot geringer proporties
worden teruggebracht, doordat B. en W. in
Juni besloten, dat voorlopige aanslagen
kunnen worden opgelegd naar de maat
staf, welke het vorige schoolgeldjaar ge
golden heeft, zodat !n het vervolg de voor
lopige aanslag spoedig na de aanvang van
het schooljaar kan worden opgelegd
Voorts heeft de Rijksbelastingadmlnlstra-
tie verzekerd, dat zij gestadig voortgaat
met het inlopen van de achterstand in het
bepalen van de definitieve aanslagen in de
inkomstenbelasting, zodat het vertrouwen
mag worden uitgesproken, dat binnen
enkele jaren een kortere termijn tussen
voorlopige en definitieve aanslag school
geld zal zijn bereikt. Men houde echter
steeds voor ogen, aldus B. en W., dat de
schoolgeldheffing afhankelijk is van fac
toren, welke geheel buiten de bemoeiingen
van het college liggen en waarop het geen
invloed kan uitoefenen.
(Advertentie)
van de ZWARTE KIP-fabrieken.
1 grote pot kersen op sap
1 grote fles frambozen bessenwijn
samen 2.99
ZEUGSTRAAT 54 GOUDA.
Sehouwbarg Bioscoop. Het verhaal,
dat de Engelse auteur van maritieme ro
mans, C. S. Forester (o a. de Captain Ho™-
blower-serie) schreef over de gammele
stoomboot „The African Queen", waarmee
in de eerste wereldoorlog een roekeloos
plan ten uitvoer werd gebracht orn een
Britse Invasie van Duits Oost-AMka moge
lijk te maken, is in de Belgische Congo op
voortreffelijke wijze verfilmd. De jonge
regisseur John Huston heeft met de mid
delen waarover hij beschikte: een oude
wrHstèr een ruwe kapitein, een oude
stoomboot en de omringende Afrikaanse
tunsle een gaaf geheel gemaakt, met een
SS gevoel voor film. dat reed, direct
bij de aanvang van de film (de Eeluiden
,,on hPt oerwoud, de humoristische tea)
blijkt. Ook rijn hoofdpersonen ^men hier
al direct uit de verf: Robert Morley, na
zijn Aangrijpende vertolking van Almayer
fn Outïast of the Islands" weer treffend al.
de Bestraalde predikant, die in deze uit-
SlUk als zendeling zijn roeping tracht te
volgen. Katherine Hepburn, na een lange
raeks society-blijspelen, voor het eerst
sinds Stage Door" weer eens in een tragi-
Shri ról als men deze wedergeboorte van
Sn oude vrijster in een vrijheidshelden
met wraakzuchtige bHkk.httomlaate tra-
«ach wil noemen, maar hoe het zij. een
JJeatie van formaat, zo doorleefd en uit
gewerkt dat men er ondanks zichzelf in
Beloven gaat; en dan ten slotte Humphrey
Boeart als de Canadese kapitein, die zich
jnnr haar tomeloze geestdrift iaat mee
slepen en zijn verre van heldhaftige n*tuJ*r
uiteindelijk met de groeiende romanttahe
verhouding omschake t voorhet grote
kriiflsnlan dat na de komst van de Duit
fer, he? platbranden van het negerdorp en
de dood van de «indeling broer) ge-
rtiDt is: het torpederen van de Duitse Ka
zmnneerboot „Koningin Louise Deze ligt
In een meer, dat alleen via een serie uiterst
aevaarlijke stroomversnellingen is te be-
rpikpn en hier was de beurt aan de camera
In de man van de „speciale effecten" om
nnmerkeliike resultaten te bereiken (ook
welke jnen net zo lief hqd gemist.
Halve minuut boven Tokio
Thalla Theater. De stroom van oor
logsfilms, die Hollywood over de Oceaan
aSuurt, houdt niet op. Er is nu weer een
film over de luchtmacht, die de aandacht
vraagt, een film, die iets uitsteekt boven
andere verhalen door de uitstekende foto
grafie en montage en het spel van Van
Johnson en Spencer Tracy. De film ligt
een tip op van de sluier waarin de op
leiding van piloten voor bijzondere op
drachten is gehuld. Op een Amerikaanse
basis worden piloten opgeleid voof een
bombardement op Tokio. Het is eenzeer
lange training voor een vlucht naar Tokio,
waar het bombardement dertig seconden
moet een noodlanding maken in door
Japan bezet China. De piloot slaagt er in
de vrije wereld te bereiken, maar raakt
gewond aan zijn been. Het verhaal voert
naar een dramatisch slot, waarin de ge
wonde piloot zijn vrouw begroet en daarbij
vergeet, dat hij maar één been heeft.
Een aangrijpende, spannende film.
Het tover tapijt
Reflne Bioscoop. In deze tijd van ver
halen over vliegende schotels is het leuk
een ander vervoermiddel In de lucht te
zien. Het is een tovertapijt. dat deze dagen
over het witte doek aan de Oosthaven
schiet. Het is een onderdeel uit de be
toverende sprookjes uit het Oosten, waar
alle onmogelijkheden mogelijk zijn. Er
wordt gestreden in deze film, vol kleur en
fantasie, met kromme zwaarden, list en
bedrog Uitgangspunt is een tocht van een
wijs man tegen het wanbestuur van het
land. Alle goede bedoelingen ten spijt
eindigt het verhaal met de held op de
brandstapel. Maar dan komt het vliegende
tapijt weer op de proppen om de vorst te
bevrijden. Alle Oosterse pracht is bijeen in
deze film voor liefhebbers van aVonturen.
„De vervolging waaruit Gods
kerk gelouterd wordt
Voor de Geref. Zendingsbond 6prak gis
teravond in „Calvijn" ds A. Vroegindeweij,
Ned. Herv. predikant in Veenendaal, naar
aanleiding van Openbaringen 12 12 tot 17
over „De vervolging waaruit Gods kerk ge
louterd wordt". Aan de hand van de be
richten, die we ontvangen van het zendings
terrein Toradja op Celebes in Indonesië,
constateren we, begon spreker, dat de Jonge
Kerk van Jezus Christus een zware strijd
heeft te verduren vanwege de vervolging.
Johannes, die Openbaringen schreef, heeft
in een visioen de grote strijd, die de kerk
van Christus heeft door te maken, gezien.
De vrouw, bedoeld in de tekst, is de Kerk,
de mannelijke zoon is Christus, geboren uit
de Kerk en de draak is de Satan, die de
strijd heeft aangebonden met God om de
Christus van deze wereld te weren. Dit is
de duivel niet gelukt, want Christus heeft
de wereld overwonnen.
Doch de Satan gaat door met het krijg
voeren. I^u hij geen vat meer heeft op de
kerk in het geheel, probeert hij de gelovi
gen individueel aan te vallen. En in de
geest van deze tijd kunnen we opmerken,
dat de mensen bang zijn voor alles, maar
niet voor het verderf van de ziel. Bang is
men, omdat de vleugels van geloof en gebed
niet worden aangenomen als gaven Gods,
waarmede men de macht van Satan kan
ontvluchten. De genietingen van dpze we
reld moeten worden prijsgegeven, opdat men
gevoed wordt in de woestijn door Christus
in geloof en gebed en het loon zal zijn: het
eeuwige leven. De jonge Kerk in Toradja
heeft net erg moeilijk. Zij is nog jong en
heeft het zwaar te verduren door de aan
vallen van Satan. Het is daarom, dat wij
de jonge zendingskerk hebben te steunen In
geloof en gebed, aldus ds Vroegindeweij.
Tweede in Haags tonmooi
G.Z.C. is gisteravond in het waterpolo
toumooi van HZ en PC tweede geworden
na een meer spannende dan mooie finale
waarin het met 3—3 tegen HZ en PC gelijk
speelde. HZ en PC won met strafschoppen.
In de eerste ronde won GZC met 7—2 van
Meeuwen en H-Z. en P-C. met 82 van
HVGB. J
In de finale scoorden de Hagenaars het
eerst door Ruimschotel (0—1). Het Goudse
antwoord Het niet lang op zich wachten.
Met een schitterend schot maakte Cees van
Willigen de stand 1—1. Even voor de rust
gaf Ruimschotel zijn club een voorsprong
Deze voorsprong liep na de hervatting uit
tot 3—1 toen dezelfde speler bij een on
achtzaamheid in de Goudse verdediging de
kans keurig benutte (3—1). Een fout in de
HZ en PC achterhoede bracht de stand op
3—2 en even voor tijd maakte Beijderwellen
gelijk (3—3). De verlenging bracht nog wel
enige kansen, maar geen doelpunten, zodat
strafworpen moesten beslissen- HZ en PC
schoot beter en bleef zodoende behoed voor
een nederlaag in eigen veste.
De eindstand luidt: 1 HZ en PC; 2 GZC; S
HVGB; 4 Merwede.
Ook vroeger verstond men de kunst land
kaarten te maken, hoewel het toenuitde
aard der zaak zonder de wet^chappelHke
en technische hulp- en controlemiddelen,
waarover men ln onze mordeme tija oe
schikt moest gebeuren Ook van onsi landen
van onze stad zijn KaartengemafkkVoor
het eerat in de 16e eeuw, door Jacob van
Deventer en Joan Blaeu.
Over die kaarten en kaartenmaken «prak
gUteravond ln „Het Blauwe Krula voor de
Oudheidkundige Kjring „Die Goude mr B.
van 't Hoff. Rijksarchivaris te Den Haag.
Jacob van Deventer vervaardigde eerst
vijf kaarten, van Brabant. Holland, Zeeland,
Gelderland en Friesland. Deze provincie-
kaarten (zo ruim genomen, dat ze met
elkaar geheel Nederland omvatten), waren
de eerste kaarten die in en van ona land
gemaakt werden. En hoe werden ze ge
maakt. Een veelzijdig geleerde Leuvenaar,
of beter een in dat cultuur centrum
wonende Fries. Gemma FrUlus, medicus,
geogrfaf en mathematicus, had ln boekvorm
er een handleiding voor gepubliceerd in de
nodige instrumenten geconstrueerd. De
methode kwam hierop neer, dat men als
een plaats aan de belrt waa om op de kaart
gebracht te worden, ln een naburige plaats
de toren moeet beklimmen en van daar af
de verhouding vastleggen en datzelfde in
een naburige plaats herhalen Als men be
denkt, dat men ln die tijd geen auto's had
om eich te verplaatsen, maar dat te voet,
of in het gunstigste geval te paèrd, moest
doen. krijgt men een indruk hoe een ge
weldig werk het was een hele provincie in
kaart te brengen.
Jacob van Deventer heeft dat echter ge
presteerd en daarna nog meer. Ten dele van
Karei V, ten' dele van de Staten van Hol
land, kreeg hij de opdracht kaarten te
maken van alle steden in de Noordelijke en
Zuidelijke Nederlanden. Hij moest daarbij
voornamelijk de wallen, vestingwerken en
toegangswegen aangeven. Het waren dus
feitelijk strategische kaarten. Van Deventer
ging aan 't werk en Karei V en naderhand
Philips II zagen verlangend uit naar de
resultaten. Maar Van Deventer stuurde
niets, want de opdrachtgevers vergaten om
te betalen. Toen de Spaanse horden Meche-
len, waar Van Deventer was gaan wonen,
plunderden, nam de kaartenmaker de benen
èn de kaarten, en ging in Keulen wonen.
Daar zijn later de kaarten in beslag geno
men en zo kreeg Phlllpe ze uiteindelijk toch
Van Deventer had ze echter in tweevoud
gemaakt. Waar die duplicaten gebleven
waren, heeft niemand geweten, totdat in
1869 op een veiling te Den Haag ?en rol
van 150 kaarten voor vijftig gulden werd
verkocht.
De toenmalige archlvaria van Leeuwarden,
de heer Eekhof, wistiets van de Van Deven-
ters geschiedenic af, kreeg een vermoeden
en kdcht de rol van de koper voor driehon
derd gulden en zowaar, het bleken duplica
ten van de door Karei V bestelde stedelijke
plattegronden te zijn. De collectie was wel
niet volledig. Men ging toen ik Madrid
informeren en^iaar diepte men twee derde
van de destijds naar Spanje gestuurde op
en zo kreeg men toch de serie, zij het nog
niet geheel compleet, driehonderd jaar
nadat die vervaardigd was, bijeen.
Vóór de pauze liet de heer Van 't Hoff
middels lantaarnplaatjes, tal van plattegron
den zien, alsmede de provinciale landkaar
ten, die in 1572 werden uitgegeven.
Na de pauze, waarin Van Deventers plat
tegrond van Gouda circuleerde, besprak en
vertoonde mr Van 't Hoff het werk van de
familie Blaeu, dat minder critlsch, doch
meer met het doel van een mooie kaart te
brengen, is vervaardigd.
A. C- HoekselOudijk van Ranonkelplants.
1 naar Raam 214; J. Hoeksel van Nobel-
straat 20 naar Raam 214; P. Gerhards—Zwa
nenburg van Goejanverwelledijk 30 naar J.
P. Heljestraat 6; J. M- Gerhards van Const.
Huygensstraat 54 naar J. P- Heljestraat 6;
J. Meeuwsen van Walestraat'l naar Houten
straat l; J. W. M. Hendrikman (8 pers.) van
Boelekade 171 naar Onder de Boompjes 118;
C. J. v. d. Maat (15 pers.) van Turfmarkt 71
naar Turfmarkt 83; J. C. M. v. d. Beek van
Bogen 14 naar Groeneweg 85; H. J. Schou
ten van Boelekade 49 naar Moordrechts»
Verlaat 3; Z. Karsten van Onder de Boomp
jes 123 naar Van Baerlestraat 54; J. F. de
Block van Walvisstraat 38 naar Lange
Dwarsstraat 35; P. Wassing (3 pers.) van
Varkenmarkt 20 naar Singelstraat 12; C. C.
M. v. d. Post (4 pers.) van Turfmarkt 116
naar Schielandse Hoge Zeedijk 39; C. Bonte
koe (3 pers.) van Geuzenstraat 41 naar Derde
Kade 74; N. de Jong van Prins Hendrikstraat
87 naar F- W. Reitzstraat 77; A. Mulder van
Snoystraat 19 naar Raam 125; P. Klimstra
(6 pers van Meidoornétraat 20 naar Boele
kade 221; J. v. Vliet (4 pers van Derde
Kade 188 naar Koningin Wilhelminaweg 91
Saman (3 pers.) van Gouwe 214. naar Boe
lekade 175; J. J. Plak van Groenedaal 74
naar Koekoekstraat 66; W Stolk(4 per
van Raam 45 naar Parkstraat 28, J. M.
Mannens (3 pers van Krugerlaan 49 naar
Vossenburchkade 120; P- A Wabbijn (7 pers.)
van Gouwe 33 naar Burgemeester Gaar-
landtsingel 82; M. Hogenelst~De Gruljl van
Gouwe 33 naar Burgemeester Gaarlandtsin-
gel 62; N. Koster (3 pers.) van Lange Dwars
straat 40 naar Burgemeester Gaarlandtsin-
gel 60: P. W. v- Lijlt (4 pers.) van Punt 15
naar Burgemeester Gaarlanitslngel 88; w.
de Waal (3 pers.) van Meidoornstragt 24 haar
Burgemeester Gaarlandtstngel 69; F. L. J.
v. Bergen van Da Costakade 118 naar Bur-
(Van een medewerker.)
Stolwijk. Wie in de kleindierfokkerij
geen onbekende is. weet dat de tentoonstel
lingen voor de liefhebbers van deze popu
laire sport een zeer grote plaats Innemen.
Het is niet zo eenvoudig om, gezien de hoge
eisen, waaraan een tentoonstelüngsdier
moet voldoen, een rasdier van goede kwali
teit te tpkken. maar indien het gelukt kan
de fokker tevreden zijn over de inspannirtg.
die hij zich heeft getroost. Het is bekend,
dat het fokken en houden van rasdieren
een steeds grotere schare aanhangers krijgt
Het beste bewijs hiervan is de fraai opge
zette show van konijnen en postduiven,
welke thans de vereniging „Nut en Sport"
te Stolwijk organiseert. In de mooi ver
sierde zaal van de heer Noomen komen de
ingezonden dieren goed tot hun recht en
verrassen door de veelzijdigheid van soor
ten en kleuren.
Van de konijnenrassen zijn de haaskleu-
rigé en konijngrijze Vlaamse reuzen van
matig gehalte, doch de witte en gele kleur-
slag bevredigend. P. J. Bijkerk exposeerde
een zeer goede witte en W. van Ee een beste
gele- jonge voedster.
Prima is de kwaliteit van de blauwe reu
zen. met als de beste een oude ram van
P. J. F. Reljnhout Franse hangoren, de
buldoggen" van de konijnenrassen, zijn
met enige fraaie dieren vertegenwoordigd
met als beste een oude ram van P. Jonge-
De Uitgeverij Kluitman te Alkmaar, waar
al zoveel aardige jeugdboeken van de pers
zijn gekomen, heeft weer voor een goede
aanvulling van de boekenplank van onze
jongens en meisjes gezorgd met een aantal
uitgaven, die graag gelezen zullen worden
Daar is in de eerste plaats een nieuw
boek over Marjolein, de zo waardevolle
serie van Freddy Hagers. „Marjoleln's
gouden hart" (10-14 jaar) heeft het toe
passelijk. Ons hoofdpersoontje zit nu al in
de derde klasse van de H.B.S., maar zij is
dezelfde lieve meid, die ook nu met haar
spontaan handelen een zonnetje voor haar
omgeving is. De jeugd zal ook van dit
boek over Marjolein veel plezier beleven
Voor oudere meisjes is „Morgen is alles
anders" van mevr. L. v. d. Meer—Prins.
De titel geeft de strekking van het boek
weer Het wil zeggen, dat men de moed
niet mag verliezen, en dat is de sterkende
gedachte voor Anke, een eenvoudig platte
landsmeisje, dat doorzet en ten slotte het
geluk vindt.
Ook „Als het stormt in de lente" van
mevr. A. Was—Osinga is een boek voor
oudere meisjes. Het verplaatst ons de Itzf-
ressen naar het doktersgezin in een
Drentse havezathe, waar opgroeiende
jeugd haar problemen kent en de levens
houding leert vinden. Dit boeiende boek
kreeg zijn tweede druk.
De jongens kunnen hun hart opnaien
aan enige boeken vol vaart en actie voor
jongens 10-14 jaar Is er „Mannen van de
daad" van J. W. v. d. Klei. Deze schrijver
over de Wild-West vertelt ons een span
nend avóntuur van de beredeh Canadese
politie.
Te midden van cowboys verkeren de
oudere jongens bij het lezen van „De vee
dieven van de Diablo" van Theo Frank,
een kleurrijk verhaal van de succesvolle
strijd tegen een bende veedieven.
Een pakkend speurdersverhaal geelt „De
verdwenen Bembrmdt", welk boek Ivo
Groothedde voor oudere Jongens schreef
en evenals het vorige ln de Sneeuwbal
serie is uitgekomen. Het is de belevenis
van twee ondernemende vrienden, die bij
de diefBtaf van een portret uit het Rijks
museum zelf op speurtocht trekken en
succes hebben ook, al moet de „echte po
litie ten slotte een handje helpen.
De verdere avonturen van Paddeltje, de
scheepsjongen van Michiel de Ruyter, en
zijn vrienden kan men lezen ln „Om de
schatten van II Tlgretto", een boek van
Joh. H. Been. die zo boeiend over het le
ven op zee kan vertellen. Dat deze uitgave
iBtnntO
twee grappige boeken van Douwe Helder
Ze heten „De avonturen van baron Van
Tetteren" en „Koning Bastlaan in Tetter-
dorp". De Jeugd zal genieten van al die
wonderlijke gebeurtenissen ln een land,
waar een baron woont, die in het bezit is
van een tovertrompet. En dat is wat!
Alle boeken zijn voorzien van illustraties.
Weinig mensen krijgen de kans een kijk
je te nemen in het Rusland van Stalin en
onder die weinigen is er zelden een, die
deze kans werkelijk weet te benutten. DU
kunnen met enig succes alleen de besten
onder de ervaren journalisten, die dit werk
.door veel reizen hebben geleerd. Zij hebben
zich ten slotte de „klinische blik" van de
ervaren diagnosticus eigen gemaakt, die
onmisbaar is om uit de verwarrende over
vloed aan verschijnselen precies die ge
gevens te kiezen, die de basis kunnen
vormen voor geldige conclusies.
De Fransman Michel Gordey, beschikt
niet alleen over deze moeilijk te verwer
ven bekwaamheid, hij geeft in zijn boek
„Visum voor Moskou" bovendien blijk van
een bijzondere objectiviteit. Hij doet niet
aan welke propaganda dan ook en dat
maakt zijn boek bepaald indrukwekkend.
Uit fragmenten, die wij ln ons blad hebben
overgenomen, heeft men reeds kunnen op
maken, dat dit verslag een staal van vak
manschap is en ook, dat het ondanks de
vele boeken over Rusland voor ons nog on
verwachte openbaringen bevat.
Gordey geeft geen compleet beeld, want
hij wil alleen schrijven over wat hij zelf
zag en hij zag bijv. geen kampen met
dwangarbeiders. Houdt men dit voor ogen,
dan zal men niettemin na lezing van dit
boek het gevoel hebben dichter genaderd
te zijn tot inzicht in wat de Sowjetmensen.
denken, doen en hopen. Het boek is bij Ad
Donker te Rotterdam verschenen.
Ial-d,;rvUegen<i lort wordt „nierchoten en' gemees'ter G«»rl»ndUiniel 79.
al de'vijfdf druk kreeg, zegt Serweg.^
Voor de xin
kinderen van 6—8 jaar zijn er
breur, een forse knaap, die terecht het pre-
dicaat Z.Z.G. verdiende. Een heel goede
collectie groot Chinchilla's is ingezonden
door Th. C. v. d. Linden. Ook is er een paar
beste groot Zilvers van L. C. Boon.
Een in Nederland reeds jaren uitgestor
ven ras. de Engelse hangoor, dat speciaal
uit Engeland is geïmporteerd om weer be
langstelling voor dit mooie tentoonstelüngs
dier te wekken, is ingezonden door B. Re-
meljer. Een oude Madagascarkleurige ram.
een dier met eén oorlengte van pl.m. 80 cm.
is de beste. Hét kreeg het predicaat Z.Z.G,
Het Wenerkonijn is slecht vertegenwoor
digd. er zijn maar tw«e dieren ingezonden.
Het zijn echter goede, met als de beste de
jonge ram van T. de Klerk. Enige goede
Belgiap Hares en Rijnlanders bracht B. Re-
meijer en J. Oskam zond een paar ver
dienstelijke Gauwenaars.
Een heel goede collectie zware Zilver
vossen met als topper de oude ram van H.
A. Vergeer, vertegenwoordigt dit zo mooie
ras.
Aparte klaste
De ingezonden rexen vormen een klasse
op zich zelf met als primus inter pares, de
zwarte ram van mevr. A. van Schelven.
Lakzwart en in allerbeste conditie zijnde, is
dit opvallend fraaie dier gekozen als de
beste van de gehele inzending. Een wissel
beker en nog enige ereprijzen vormen een
welverdiende beloning.
De witte rexen zijn van behoorlijke kwa
liteit. doch zij kunnen, gezien de grote
hoogte, welke in deze kleurslag is bereikt,
even beter. Een midden marterkleurige
jonge voedster van A. Bakker verdient ver
melding.
Het Tankonijn telt vele aanhangers. Ook
op deze show is dit mooie ras zeer goed
vertegenwoordigd, n.l. door 25 stuks. De
beste is de jonge voedster van A. Kruijs jr.
•n prima dier. dat terecht 't predicaat ZZG
alsmede een beker verdiende.
Ingezonden waren enige goede Zwarte
Russen, het zo moeilijk te fokken ras D.
Casteleijn is eigenaar van de Jonge voedster,
die als de beste is gekozen. De Polen zijn
matig
Alleen een blauwoogpooltje van R. Pels
kon het tot Z.G. brengen. Ook de kleur-
dwergen konden wel even beter zijn, uit
gezonderd een prima blauw rammetje van
D. Casteleijn dat als de beste kleurdwerg is
gekozen.
Men moet toch wel een verstokt liefheb
ber zijn van Cavia's om deze diersoort te
fokken. Ook op deze show zijn enige ver
dienstelijke exemplaren aanwezig met als
topper een bonte langharige beer van P.
Jongebreur.
Een keurig beeld vormt de inzending post
duiven van de postduivenvereniging „De
blauwe dpffer" uit Stolwijk, ten volle het
bekijken waard.
Fraaiste dieren waren een oude en Jonge
doffer van A. Mastenbroek. R. van Houwe-
ltngen en gebr. Zuldervliet wonnen eerste
*)ïDe jurv bestond uit de heren W. Wassink
te Hengelo voor de konijnen en C. W. Blok
te Gouda voor de duiven.
Vergadering achter bestuur
De roei- en zeilvereniging „Gouda" heeft
gisteravond in „De Zalm" de belangrijkste
vergadering gehouden sedert jaren: Er is,
zo werd het gesteld, beslist over het voort
bestaan van de vereniging, over de levens
vatbaarheid, die stond of viel bij de aan*
neming van het bestuursvoorstel om over
te gaan tot de bouw van een nieuw clubge
bouw op de plaats van het oude aan de
Gravenbroekse Plas te Reeuwijk.
De leden, die in groten getale waren op-
[ekomen, hebben zich eenstemmig achter
iet bestuur geschaard. Er zal een nieuw
clubgebouw komen, waarop de vereniging
en ook de gehele stad trots zal zijn, zeide
de waarnemend-voorzitter, mr J. A. van
Bronkhorst.
Reeds lang is er aan de voorbereiding ge
dokterd. Een rol speelde de verlenging van
het huur-contract met de gemeente Reeu
wijk. B. en W. van deze gemeente zijn thans
bereid aan de raad voor te stellen de huur
overeenkomst met 25 jaar te verlengen, met
15 optie-jaren, hetgeen dus neerkomt als
de Reeuwijkse gemeenteraad het voorstel
aanneemt dat een verblijf van veertig
jaar is gewaarborgd. Onder' deze omstan
digheden achtte het bestuur het verant
woord de plannen tot „nieuwbouw" voort
te zetten.
Lang en breed is over de Inrichting van
het nieuwe clubgebouw gesproken. Wen
sen werden naar voren gebracht, raadge
vingen gedaan. De firma's Nederhorst,
IJsselstein en Bokhoven zullen, met hulp
van de jeugdleden, de bouw voor hun re
kening nemen. Getracht zal worden zo spoe
dig mogelijk te beginnen, zodat het nieuwe
clubhuis tegen het komend seizoen ge
reed is.
Eveneens zonder tegenwerpingen werd
besloten tot een verhoging van de contri
butie en de invoering van entréegelden voor
nieuwe leden.
Met algemene stemmen benöemde de ver
gadering de vroegere voorzitter, mr C. Jon
ker, tot lid van verdienste, als bewijs van
waardering voor het vele werk, dat deze
heeft gedaan. Hij was zes en twintig jaar
bestuurslid. Als voorzitter werd wegens hef
bedanken van de heer D. W. Westerbaan
van Haansbergen gekozen mr J. A. van
Bronkhorst. Deze wordt in het bestuur op
gevolgd door de heer R. Hogenberk. In de
vacature, ontstaan door het bedanken van
de heer A. I. Klomp, werd gekozen mevr. L.
L. Borsje—Aalfs.
Bij de aanvang van de bijeenkomst heeft
mr Van Bronkhorst de nagedachtenis ge-
eerd van Fokkedien Lunenburg, die vorige
week plotseling is overleden. Zij was lid
van het meisjesteam, dat het landskam
pioenschap won bij de nationale jeugd-
roeiwed8trijden.
ONDERHOUD GEBOUWEN
De Genie heeft gisteréh te Den Haag aan
besteed het één-jarig onderhoud van mili
taire gebouwen en werken te Gouda en
Schoonhoven. Van de 5e inschrijvers was
laagste Je firma Peltenburg te Schoenhoven
voor ƒ35.150; op een na laagste de firma
H. E. v. Deest te Gouda voor 39.800 en
hoogste de firma T. v. Delft te Haastrecht
voor 41.315
SCHOORSTEENBRANDJE
Gistermiddag is ten gevolge van roetaan-
slag door het stoken van eierkolen brand
ontstaan in de schoorsteen van de woning
van de heer Gvd. Berg aan de Peper
straat. De brandweer hoeft het vuur met
de ramoneur gedoofd. Daar de schoorsteen
gevaar opleverde voor de omgeving is hij
afgebroken.
j^Ugmtddag. aanvang 12 uur.
Carmen-prUi. Afstand 1920-2000 meter. Het
entr v. d. Veen—Oostlng heeft met zijn 3 ver
tegenwoordige» hoge troeven in handen-
Vooral bij splitsing kan Peter Bond een plaats
bezetten.
Rlgoletto-prijs. Serie-draverij, afstand 1860-
1940 meter Oostlng s Lieveling is een interes
sante outsider. Bij zware baan kan Peter Kar-
nac een rol spelen Peter Pech Is stellig goed
voor een serie. Our Dream heeft een betrouw
baar stuurman. Bij droge baan kan OUvia
Havilland met de beste mee komen.
Faust-prtjs. Afstand 2340-2380 meter. Maaike
v IJmuiden. die zich tweemaal wist te plaat
sen. is gevaarlijk voor de favoriet Peterhof
Deze hengst, vooral gereden door w H. Geer-
sen. zal goed partij kunnen geven.
Madame Butterfly-prijs. Afstand 2320—2380
meter Miss Zelda houdt van een surprise.
Larrikin is een sterk en dapper paard Petu
lance K.. die Dinsdag a.s. aan de Internatio
nale draverijen in Belgié kan deelnemen, laat
wellicht verstek gaan, komt dit pftard Zondag
aan d? start, ts de merrie zeker niet kansloos.
ATda-prUs. Afstand 1980—2020 meter. De prima
in vorm zijnde Morning Star zal vooral bij
zware baan nogmaals kunnen winnen, tenzij
het entr. W. H. Geersen de machtige stuer-
mann ln de strijd werpt. Norton Williams mag
stellig op een plaats rekenen.
Gevestigden: J. v. Zessen—Gelderblom van
Langerak naar Sophiastraat 22; A. F. v.
Doorn van IJsselstein naar Graaf Floris-
weg 77; M. v. d. HeuvelSchermer van Alk
maar naar Kattensingel 54; H. Ilmer (3 pers.)
van Schiedam naar Burgemeester Gaar-
iandtsingel 84; J. v. d- Vlist van Polsbroek
naar Lange Tiendeweg 52, J. v. Schaik (2
pers.) van Hellevoetsluis naar Vorstman
straat 32; J. Cm. Baks—Buschgens van Rot
terdam naar Ketelstraat 39; C- H. v. d.
Waal van Hilversum naar Fluwelenslngel 63;
C. G. v. Wering v. Venlo naar L. Tiendeweg
98; W A. v. Koert van Nieuwkoop naar He
renstraat 15; C. v. d- Zwet van Noordwljk
naar Geuzenstraat 21; H. Nanninga (2 pers.)
van Amsterdam naar Hoogstraat 10.
Vertrokken: W. Janssen (2 pers.) van Groe
nedaal 39 naar Amersfoort, Huygenslaan 20;
J. J. S. de Borst van Achter Willens 25 naar
Rotterdam. Plantagestraat 18 a; G. H. Vis
sers van Prins Hendrikstraat 11 naar
Reeuwijk, Wethouder Venteweg H 50; M.
G. Welsing van Mieuwehaven 298 naar Haar
lem, Westerhoutpark 28; W. H. E. te Vruchte
van Graaf Florisweg 77 naar Lichtenvoorde,
A 117; J. C. de Bruin van Tollensstraid 43
naar Den Helder. Buitenhaven 5; A. Rinche-
val—Wentinck van Graaf van Bloisstraat 66
naar Waddinxveen, Zuidkade 87; M. Broere
(2 pers.) van Nieuwe Haven 126 naar Utrecht,
Van Speykstraat 1 bis; H. A. Cruyff-Hupkes
van Van Bevernlaan 37 naar Indonesië; W.
Reichard van Snoystraat 30 naar Zuld-Afri-
ka, M. Noorlander van Van Baerlestraat 64
naar Zuid-Afrika; H. Eikelboom van Schaep-
manstraat 32 naar Alkmaar. J. v. Scorelksde
52; A. J. v. d. Vegt (3 pers van Fluwelen-
singel 35 naar Nederhorst Den Berg, Kastan
jelaan 12: H. L. M. Hanssen (2 pers) van
Koningin Wilhelminaweg 234 naar Indone
sië; A. M. v. d. Beek—Beijé (2 pers.) van
Turfmarkt 12 naar Den Haag, Harmeien-
straat 74.
Eerste Klasse
A: Frlila—Ajax
GVAV—DOS
Sneek—VSV
De Volewijckers—EDO
Entchedeae Boy*—NEC
ViteaaeDWS
Haarlem—Enachede
t Gooi—AGOVV
Stormvogel»—Heerenveen
Biauw Wit—Be Quick
EllnkwUk—Leeuwarden
Ci Slttardla—Sparta
Theole—Juliana
svv—Bvy
Willem II—HBS
MW—Brabantia
Excelsiorl.onga
Emm*VVV
D: PSV—Fallenoord
RBC-NOAD
NAC—Limbursla
ADO—DHC
Eindhoven—HDV8
Xerxes—TEC
a*'sro^
LUNOV
po«ri»no*
In het Jaar 1652 beklom George Fox de
Pendle HUI. een heuvel in Lancashire.
20 Jaar lang had hü gezocht en gepredikt,
twistgesprekken gevoerd met de kerkelijke
autoriteiten en met hen, die „te Oxford of
te Cambridge opgeleid werden tot de dienst
des Heren". „Toen ik op de top aankwam,
blikte ik op de Ierse Zee. die de kust van
Lancashire bespoelt. Op deze heuvel staande
toonde de Heer m(J de plaats, waar een
groot volk voor Hem moest worden bijeen
gebracht
Wat lang in deze onafhankelijke reizende
prediker had gesluimerd, werd hem in dit
visioen duidelijk: HIJ moest zich volkomen
losmaken van de Kerk en van de Calvinis
tische theologie en met zijn volgelingen een
eigen godsdienstige gemeenschap vormen.
Hij deed het en thans, drie eeuwen later be
staat zijn „Genootschap van Vrienden",
welks leden men gewoonlijk de Quakers
noemt, nog.
Deze zomer hebben deze Quakers, die
over alle delen der wereld verspreid wonen,
te Oxford een Wereldcongres gehouden en
hier heeft men de stichter George Fox op
grootse wijze herdacht, terwijl in verschei
dene referaten de geschiedenis van het Ge
nootschap aan de vergetelheid is ontrukt.
UOX WILDE ZICH bevrijden van elk
formalisme en terugkeren tot het wer
kelijk beleven van de Christelijke religie.
De Calvinistische theologie der Puriteinen
achtte hij een poging om langs de weg van
het intellect een ver-verwijdeTde God te
bereiken. Hij bracht alles terug tot de mens
zelf. hij liet de autoriteit van Kerk en Bijbel
los. Het Inward Light (het innerlijke licht)
was voor de gelovige alles. De Quakers
gaven daarmede echter niet een nieuw
voorbeeld van na-reformatorisch religieus
anarchisme, waartegen Luther. Calvijn en
Zwinli gestreden hadden. De Quackers wer
den tot in 1689 het jaar waarin de Acte
van Tolerantie tot stand kwam heftig
vervolgd, met name wegens hun weigering
de eed af te leggen. Zij vormden een groep
mensen met 'n minimum aan gemeenschap
pelijke overtuigingen en gemeenschappelijke
levensvormen Voor de Quackers leefde dat
innerlijke licht in elk individu, het was de
grondslag voor een diepgaande verbonden
heid van alle mensen.
Dwepers uit hun midden opgestaan, zijn
er nooit in geslaagd de Gemeenschap uit
elkander te laten vallen. De Quakers schaf
ten ae sacramenten: doop en avondmaal af,
want volgens hen konden deze uiterlijke
vormen niet bijdragen tot de innerlijke ver
eniging met God. Veeleer dreigt het gevaar,
dat zij als een ware religieuze ervaring
worden beschouwd. Zo belooft een Quaker
echtpaar voor de verenigde gemeente,
elkander de huwelijkstrouw ringen zijn
overbodig en daarna tekenen alle aan
wezigen als getuigen de trouwacte. Daar de
Geest Gods zich telkens weer anders kan
openbaren, kennén de Quakers geen op
schrift gestelde geloofsbelijdenis.
Geregeld komen de Quakers bijeen in hun
..Vereniginglokaalhun kerk. waarin men
noch een kansel, noch een doopvont, noch
een altaar aantreft. De gemeente geeft zich
over aan meditatie. Uit de diepe stilte en
concentratie spreken dan sommigen hunner
uit eigen aandrang, zonder dat tevoren het
onderwerp of de volgorde van sprekers is
vastgesteld. Deze zwijgende vereniging van
God en mens. zonder prediking, sacrament
of orgelspel, neemt de vormen der mystiek
aan. zoals die vóór de Kerkhervorming op
Europa's vasteland werd aangetroffen. De
eerste Quakers hadden zichtbare manifes
taties van Gods Geest verlangd: de vromen
sidderden en schreeuwen in hun religieuze
extase. Daarom was Quaker (sidderaar) eerst
een scheldnaam, die echter in de loop der
tijden zijn minachtend karakter verloor.
Op de marktpleinen en in de herbergen
wendden de Quakers zich tot de armen zo
wel als tot de rijken. Zij trokken tot ver
over Engelands grenzen. Fox bezocht zelf
Noord-Amerika en West-Indië. Mary Fisker
reis naar Adrianopel.
■\TOOIT HEBBEN DE QUAKERS dank zij
de mystieke stroming, hun werkelijk
heidszin verloren en dat heeft hen tot
succesrijke zakenlieden en tot grote hervor
mers gemaakt. Zij behoorden tot de eersten,
die een einde maakten aan het loven en
bieden op de markten en een vaste prijs
voor hun artikelen vaststelden, waardoor
zij wegens hun eerlijke handel beroemd en
gezocht werden. Lang voor de Succeasie-
streden zij tegen de slavernij. John
woolmans. een Quaker, die een krant uit-
William Penn sluit een verdrag met de
Indianen. Naar een bekend Amerikaans
schilderij.
gaf. heeft de vrienden er toegebracht hun
slaven de vrijjieid te geven en reeds om
streeks 1800 bezat geen enkele Quaker meer
een negerslaaf. Elisabeth Fry. eveneens een
Quaker, zette in het begin van de 19de
eeuw in Engeland een beweging op touw
tot hervorming van het gevangeniswezen,
welke beweging zich over heel Eyropa uit
strekte.
Tijdens de twee wereldoorlogen heeft men
in alle delen der wereld de hulpbereidheid
der Quakers ervaren. Door het verlenen
de Nobelprijs voor de vrede aan de
Quakers-organisaties te Philadelphia en te
Londen, is in 1947 de hulpvaardigheid der
Quakers internationaal erkend. In 1948
droegen de Verenigde Naties aan de Ame
rikaanse Quakers de hulpactie voor de
Arabische vluchtelingen in Zuid Palestina
op. Hierbij werden 300.000 mensen overge
geven aan de bescherming van 90 artsen,
ziekenverpleegsters en deskundigen, die de
hulpverlening organiseerden en weldra de
zorg er voor konden overdragen aan door
hen opgeleide, bekwame Arabieren. De
Quakers treden nooit op als philanthropen
of beambten, maar als mensen, die met
andere mensen samenleven en die werke
lijkheidszin en idealisme op de juiste wijze
en zonder enige pretentie met elkander ver
binden.
(N VELE AMERIKAANSE MUSEA hangt
een schilderij van Edward Hicks, dat
ontelbare malen Is gecopieerd, „Het vreed
zame Koninkrijk". De wolf rust naast het
lam, de os verkeert met de leeuw en daar
tussen spelen kinderen. Op de achtergrond
sluit William Penn zijn verdrag met de
Indianen, het enige verdrag tussen „Wil
den" en Christenen, dat niet met een eed
bezegeld is. maar dat nooit is geschonden
Deze schilder, die toen hij Quaker was ge
worden ophield met schilderen, gaf met zijn
schilderij uitdrukking aan de vredeszin der
Quakers. Een Quaker wü geen strijd met
wapens voeren om de vrede te verkrijgen.
In oorlogstijden kwamen de Quakers daar
door voortdurend in conflict met de Staat.
In de Verenigde Staten werden tijdens de
Tweede Wereldoorlog honderden Quakers
als dienstweigeraars geïnterneerd. Hun zin
voor pacifisme heeft, hoe men ook over het
dienstweigeringsvraagstuk moge denken, op
vele levensgebieden vruchtbaar gewerkt.
Van 1939 tot 1945 werden vele Quakers te
werk gesteld als krankzinnigenverplegers en
zij hebben de stoot gegeven tot de hervor
ming van de behandeling van geestes
zieken. Zij traden niet op als bewakers,
namen hun toevlucht nooit tot geweld, maar
trachten de zieken voor zich te winnen door
eenvoudige, overtuigende wijze
Christelijke naastenliefde te betrachten.
De «cholen der Quakers hebben een zeer
goede naam. Het autoritaire optreden
de schoolmeester heeft er plaats gemaakt
voor een goede verstandhouding met de
leerlingen.
rTHANS TELT HET GENOOTSCHAP der
vrienden 165.000 leden, waarvan er
20.000 in Engeland wonen. Ongeveer 70.000
Quakers in het Midden Westen der Ver
enigde Staten hebben de oorspronkelijke
vormen van het Quakerdom losgelaten.
Geestelijken houden in de samenkomsten een
predikatie en de Godsdienstoefening wordt
voorbereid. Het Mekka der eigenlijke Ame
rikaanse Quakers is Philadelphia gebleven,
de stad. waar in 1681 William Penn zijn
„heilig experiment" begon. Hij had het land
gekregen van Engelands koning, die aan
Penn's vader, admiraal Penn, een grote
som gelds schuldig was. Later werd uit dit
toevluchtsoord van alle Europese secten de
rijke staat Pennsylvania geboren. Voor het
uitbreken van de Amerikaanse Vrijheids
oorlog hadden de Quakers echter reeds hun
politiek overwicht verloren.
Thans herinnert niet slechts de gestalte van
William Penn met zijn Quakerhoed op
de stadhuistoren van Philadelphia aan deze
tijd. de druk bezochte openbare „Meetings"
en het hoofdkwartier der Quakers bewijzen*
dat de kleine godsdienstige gemeenschap
nog deelneemt aan het openbare le
ven in onze tijd.
De uiterlijke kentekenen van de Quakers
van weleer behoren tot'het verleden, maar
de geest van de stichters der gemeenschap
leeft voort en is meermalen gebleken een
zegen voor de mensheid te zijn.
HET KLEINSTE LAND TER WERELD,
dat zelfstandig postzegels uitgeeft, is
Lundy, een eilandje in de mond van het
Kanaal van Bristol, aan de Zuid-Westkust
van Engeland. Het eilandje is slechts 5
kilometer lang' en 85 meter breed. Het
dankt zijn naam aan de veelvuldig er voor
komende vogel, de Papegaaiduiker (Frtiter-
cula arctica), in Engeland ook wel Lund
genoemd.
De rotsachtige kust is zeer gevaarlijk
voor de scheepvaart en talloze schepen
vonden voor de kust van Lundy hun graf
in de golven.
Diverse malen verwisselde het van eige
naar en thans is het in het bezit van een
gelse millionnair. mr Martin Coles Har
man, die er in 1937 25.000 pond sterling vo,or
neertelde.
Het aantal inwoners bedraagt slechts 48
zielen, voornamelijk bestaande uit perso
neel van de zich op het eiland bevindende
vuurtorens.
Harman beschouwt het eiland als zijn
koninkrijk en gaf voor zijn „onderdanen"
eigen postzegels, ja zelfs eigen munten, die
hij puffin noemde, uit. Het uitgeven van
postzegels is door de Britse posterijen ge
oorloofd, mits deze aan de achterzijde van
brieven worden geplakt, doch het uitgeven
van muntfc mag volgens de Engelse wet
uitsluitend door de regerende koning of
koningin geschieden. Mr Harman deed dit
echter toch, hij liet munten met zijn beel
tenis slaan, waardoor hij in een sensationeel
proces met de Engelse autoriteiten werd
gewikkeld. Bij het vonnis werd vastgesteld,
dat Lundy tot het Verenigd Koninkrijk be
hoort en de „koning" werd dan ook tot
een geldboete veroordeeld en hfem werd
tevens het recht ontzegd eigen munten te
doen slaan. De boete mocht hij echter be
talen inpuffins, waarvan de waarde
overeenkomt met de Britse penny.
/AP LUNDY WAS GEDURENDE 70 JAREN
een Britse postdienst, die in 1927 werd
opgeheven. De bewoners waren toen ge
noodzaakt een eigen postdienst op te rich
ten. Per motorboot werden de brieven en
pakketten naar het vasteland van Engeland
vervoerd en wel naar de plaatsen Swansea
of Neath. Deze boot nam dan tevens de
Lundy bestemde poststukken mede
terug. Voor dit vervoer werd een recht ge
heven. dat door middel van frankeerzegels
moest worden voldaan. Zo was er dus in
Lundy een motief om zelf postzegels uit te
geven, doch het zal de bedoeling wel ge
weest zijn van mr Harman, de zegels aan
Enige losse exemplaren van de op Lundy leti voor: 1, 2 en 6 Puffin; Papegaaidui-
uitgegeven zegels. De afbeeldingen stel- kers (Fratercula arctica); I'lt Puffin: Noor
delijke Zeekoet (Uria aalge); 2'/» Puffin:
Drieteenmeeuw (Rissa tridactyla).
FIS.2
^ANNEER een klant een juwelierswinkel
binnentreedt en vraagt ringen te mo-
gen zien, voelt menige juwelier zich onrus-
i?i Wo,rden- Vaak toch gebeurt het, dat de
«Klant" van de standaard of het tablet,
waarin de ringen in gleuven gestoken, zich
Mvinden, een of meer sieraden ontvreemdt,
wanneer degene, die hem helpt even niet
oplet. Het is ook zo verleidelijk!
Een Rotterdammer, de heer M. F. Wehr-
joeyer heeft thans een standaard uitgevon-
aen, waarin op eenvoudige wijze verhinderd
wordt, dat men de ringen er uitneemt. Ach-
«r de van gleuven voorziene voorwand van
standaard heeft hij een van metaaldraad
vervaardigd raampje aangebracht, dat ge-
le»o is ln lijsten aan de verticale zijden van
de standaard en voorzien is van reeksen
verticale pennen. Deze pennen grijpen in
de ringen. Om een ring uit de standaard te
nemen behoeft men het raampje slechts
over een korte afstand omhoog te schuiven,
waardoor de pen vrij komt van de ring.
Laat men het raampje los, dan valt het door
zijn eigen gewicht weer omlaag, zodat de
ringen weer „veilig" vastzitten,
v Figuur 1 toont een verticale doorsnede
van de standaard, waarbij een deel ven het
voorvlak is weggenomen. Figuur 2 is een
horizontale doorsnede van de standaard vol
gens de lijn II-II in fig 1. De cijfers 2 en 3
laten de gleuven aan de voorzijde zien,
waarin de ringen zich bevinden. 5 ls de
groef in de verticale lijst 4. het genoemde
raampje wordt door 6 aangeduid. Aan de
dwarsstaven (7), van dit raampje bevinden
zich de naar berieden gerichte pennen (8),
die elk in een ring kunnen grijpen. Door een
sleuf (9) aan de achterwand (11) van de
standaard steekt een pen (10) naar bulten,
waarmede het raampje omhoog kan worden
geschoven teneinde de ringen vrij te maken.
Het is ook hier weer: het ei van Colum
bus!
Bij de Wereldbibliotheek ls verschenen de
derde druk van Nico van Suchtelens ver
taling van Spinoza's Ethica. Het smaakvol ge
bonden en prachtig gedrukte boekje bevat een
verhelderende en met liefde voor het werk
geschreven inleiding van de vertaler. Die
liefde van dr Nico van Suchtelen voor het
werk van Spinoza blijkt o.a. uit de diepe In
stemming. waarmee hij uitspraken van andere
grote geesten over de Ethica aanhaalt. Zo
bijvoorbeeld Hegel: „Als.men begint te filo
soferen. moet men allereerst Spinozist zijn".
En Lessing: „Er ls geen andere filosofie dan
die van Spinoza". En Goethe: „Ik gaf mij
geheel aan de lectuur over en dacht, terwijl
ik in mijn eigen binnenste keek, nooit zó dui
delijk de wereld te hebben gezien".
Onze tweede dag begon met pech. Toen
we n.l. bij Prof. Drost, de leider van
het „Institut für Vogelforschung" onze op
wachting zouden maken, bleek, dat hij
Zweden was op een ornithologisch cong
in Upsala. Dit werd ons medegedeeld di
zijn assistent, Herr Bub, een stille jonge
man, die in de plaats van zijn hooggeleerde
chef de honneurs waarnam en ons binnen
leidde in het gebouw daar aan de vooruit
geschoven punt van de haveningang.
Nu moet ik eerat vertellen, wat een vogel
wacht of liever wat een vogeltrekstation
eigenlijk is, hoewel dit voor verscheidene
lezers geen nieuws zal zijn.
Reeds van de vroegste tijden af moet de
mens belangstelling hebben gehad voor de
vogels, moet hij hun velerlei gedragingen
hebben opgemerkt. Gedragingen, die hem.
de oermens, bij de beperktheid van zijn den
ken, raadselachtig voorkwamen, maar die
hij, naarmate zijn verstandelijke vermogens
zich ontwikkelden, gepoogd heeft te door
gronden. Van al de wonderlijke vogeluitin
gen zal ongetwijfeld de vogeltrek wel de
meeste aantrekkingskracht op de mens heb
ben uitgeoefend en daarom is het geen won
der. dat er over die fascinerende trek de
meest uiteenlopende verklaringen ontston
den. Eerst toen de wetenschap zich met het
probleem van de massale vogelverplaatsin
gen ging bemoeien en langs methodische
weg tot vele geheimen wist door te dringen,
raakten de vertelsels op de achtergrond, om
plaats te maken voor een gestadig groeiend
inzicht.
i van de middelen nu, waarvan bij het
onderzoek wordt gebruik gemaakt, is
het vangen van vogels, ze voorzien van een
aluminium pootring en de dieren direct weer
vrijlaten. Op die ring staat een nummer, dat
met andere gegevens over de geringde vo
gel wordt genoteerd De vogel is dan gere
gistreerd, d.w.z. hij staat opgetekend in de
boeken vanen hier hebben we nu de
betekenis van zo'n vogeltrekstation, dat ls
een gebouw, waar een aanfal mensen dat
administratieve werk doet. Wie een gering
de vogel vindt en de ring opzendt aan het
station, waar het dier geringd was, als het
kan met nog wat bijzonderheden over de
vondst erbij, die geeft aan die vogelkundige
medewerkers nuttige aanwijzingen. Want
ook de terugmeldingen worden in de boe
ken genoteerd. Op de duur beschikt men
dan over zoveel gegevens, zoveel bijzonder
heden, dat de wetenschap er haar conclu
sies uit kan trekken, die zij op haar beurt
weer door kan geven San het publiek.
Z® zijn we in de loop der jaren al aardig
wat aan de weet gekomen over de trekwe-
gen van de vogels, over hun ouderdom, hun
vliegsnelheid en de regelmaat waarmee ze
hun broedgebieden bezoeken.
Bekende trekpunten vanwaar uit men ob
servaties verrichtte, zijn altijd geweest het
rotseiland Helgoland voor de Westduitse
kust. Rositten aan het Kurische Haff in
Oost-Pruisen en ons eiland Texel. De oor
logshandelingen hebben deze vogeltreksta
tions echter genoodzakt hun tenten op te
breken en te verhuizen. Dit is voor de Vo-
gelwarte-Helgoland wel een zware slag ge
weest. want bij het haastje-repje verhuizen
naar Wilhelmahaven in 1947 moest veel
kostbaar materiaal achterblijven Het be
roemde museum b.v. en het unieke zeewa
teraquarium gingen verloren in de stelsel
matige vernieling van het ontvolkte eiland.
Tn de kaartenkamer vonden we alle omlig- gooide.
gende broedgebieden in kaart gebracht te schr<
en verder een ware Burgerlijke Stand van
alle vogels, die in de loop van de jaren
waren geregistreerd In de bibliotheek zoch
ten we de rijen boeken af, tot we met een
beetje chauvinistische trots de hand konden
leggen op een aantal Nederlandse werken.
Toen ging het via de kamers met allerlei
ringmateriaal naar de afdeling opgezette vo
gels en balgen. Balgen zijn de geprepareer
de huiden, voorzien van een vulling, die
minder plaats innemen en minder werk vra
gen dan opgezette exemplaren. Deze balgen
worden in celluloid kokers bewaard, voor
zien van beschreven etiketten.
We vonden er de zeldzaamste soorten. Een
droeg er zelfs het jaartal 1880, waaruit blijkt
dat deze Vogelwarte op een behoorlijke
staat van dienst kan bogen.
Buiten bekeken we verschillende typen
van vernuftige vangtoeetellen, waarbij er
waren, die op reusachtige volières leken. In
één ervan tripten wat patientjes rond, een
paar bontbekpluvlertjes, een oeverlopertje
en een jonge zilvermeeuw met een lamme
vleugel.
Boven op een afgedankte Engelse obser
vatiepost was het uitzicht over de haven on
belemmerd n ver. Dé horizon alleen was
een beetje ónrustig, want 10 meter boven
de begane grond stond een koppige bries,
die aan beide handen werk gaf bij het rich
ten van de verrekijker.
Onder leiding van onze beminnelijke gids
betraden we ten slotte het broedgebied aan
de haveningang, een prachtig stuk land met
wuivend gras en grijsbehaard zilverschoon,
met. steenhopen en kleine plasjes waar al
lerlei vogelgoedje zich stond te baden.
Langbenige grutto's, blinkende kluten en
waakse kieviten, die de indringers met hun
snerpend „koerrrwiet!" escorteerden. De
lucht was vol zomers geluid, de wind stoei
de om ons heen, 'trook overal naar thijm
bloeiend gras.
Herr Bub wandelde behoedzaam voor ons
uit en tussen de grondnesten door. waarvan
de meeste al jongen hadden In een kievits
kuiltje zaten twee kleine donsjongen naast
twee groenzwarte eieren. De kleine peuters
drukten zich onmiddellijk tejen de grond,
maar 't mocht hun niet bateri.
Een gazen vangtoestel werd over hen
heengestulpt en verder ging het weer, langs
steenhopen, waar we met moeite tussen het
gruis de fijnbestipte eieren van een pluvier
tje konden ontdekken.
Het was bewonderenswaardig, hoe scherp
onze gids het vogelvolk In het oog
hield en hoe hij op de kleinste bijzonderhe
den wist acht te geven. In het open veld,
platgedrukt tegen een graspol, zaten twee
al aardig uitgegroeide kievitsjongen. Een
ogenblik later lag er een tangetje naast ze
en een bundel paperassen en was de vogel
wacht al druk bezig, de kleine loodgrijze
"Jes van een ring te voorzien, waarna
hele gebeurtenis op de papieren werd
vastgelegd.
En wat zat er ln de valkooi? Een van de
oude kiekten, die zijn jongen niet in de steek
had gelaten. Groot stonden de verschrikte
dpnkere ogen in het witte vogelgezicht, toeq
hij zonder veel omslag werd tevoorschijn
gehaald, vinnig maar machteloos pikte de
fijne snavel tegen het metalen ringetje, dat
aan een poot werd geschoven.
En wild krijste zijn kreet, toen hij met een
vertwijfeld vleugelreppen zich de lucht ln-
hoog en ver ziin opwinding uit
schreeuwen.
Uit een puinhoop stak een oude scheve
vlierboom. In de steenwoestenij had hij
stand gehouden en met een wijd en troos
tend gebaar hief hij zijn kroon van groene
bladeren en roomwitte bloemschermen.
Achter de stam gaapten de gaten tussen de
brokstukken, grijze en witte blokken, over
stroomd van zonlicht.
Ook hier weer dat beeld van onverwoest
baar leven, zich ontworstelend aan een
dood, die slechts schijnbaar was. Want wat
lag er verscholen binnen in een der duistere
koele steenholen? Het pas verlaten nestje
van een tapuitenfamilie En wat hoorden
we om ons heen, nu eens op de stenen dan
weer in de top van de bloesemende vlier?
De alarmroep van de mannetjestapult, een
prachtig grijsblauw gekleurd zangertje met
gele borst en veel wit en zwart bij het op
vliegen. De jongen zaten hier en daar ver
spreid. van alle kanten was er hun licht ge
scharrel tussen stenen en takken en klonken
hun kleine geluidjes, waarmee zij met de
ouders contact hielden.
De zon scheen op onze ruggen, de wind
boog de pluimende grassen om ons heen. er
gens steunde een zeeboot, lang en ver weg.
Wat was het leven goed daar in de hoede
van de oude Vogelwarte-Helgoland!
S. VAN DER ZEE.
Het kleinste land ter wereld is slechts een--
stip op de landkaart, duidelijkheidshalve.
is het hier vergroot afgebeeld. De bewo
ners behoeven geen belasting te betalen,
want de inkomstenbronnen van Lundy
worden in hoofdzaak gevormd door de 2
verkoop van postzegels
de verzamelaars in de gehele wereld te
verkopen, want Lundy heeft hem in 20 jaar i'
tijds in totaal reeds 22.000.000.— opge-
bracht, zonder hiervoor een penny belasting
te moeten betalen en dat voor een eiland, '1?
dat slechts een vissershaven, een hotelletje 'L
en een bouwvallig kasteel bezit
De eerste postzegels van Lundy versche-
nen in 1929 in de waarden 1, 6, 9 en 12 i*
puffin. De zegels werden gedrukt bij de ie
Bradbuiy Wilkinson Co te Londen en
dragen de naam Lundy, het waardecijfer en
de op het eiland voorkomende vogels. Ze
zijn zeer mooi uitgevoerd. De geldigheid-
strekt zich uit tot de Engelse plaatsen
Swansea of Neath; alle poststukken, welke
verder vervoerd moeten worden, behoren
ook van Engelse postzegels zijn voor-
zien. (De scjérijver van dit aftikel ontving
een brief ujfl Lundy. waarvan de envelop-
pe aan de voorzijde beplakt was met een
Engelse postzegel, afgestempeld met de
plaats NEATH, aan de achterzijde een Lun-
dy-zegel, onbruikbaar gemaakt met een
stempel, waarin zich boven en onder de B
naam LUNDY en in het midden de datum
bevindt).
De postboot kon dikwijls niet vertrekken
wegens de hevige 6tormen, die om Jiet
eiland woedden. Men moest soms maanden
wachten op gunstig weer, daar andera het
gevaar bestond, dat de boot tegen de rot
sen te pletter werd geslagen. Dus zochten
de bewoners een andere mogelijkheid om
de post te kunfien vervoeren. Die vonden
zij in de vorm van het vliegtuig en zo ont-
stond in het voorjaar van 1935 een regel-
matige luchtpostdienst van Lundy Uit naar
de Britse kust.
Bij een vervoer van post per vliegtuig
moesten er natuurlijk ook weer luchtpost
zegels worden uitgegeven. De eerste op- A
lage bedroeg 2.000 exemplaren en ieder
jaar verschenen ef nieuwe. Op de zegels -
komen afbeeldingen van de Engelse kust en
het eiland Lundy voor. Ze zijn alle in de—;
bekende Amerikaanse luchtpostcatalogus
Sanabria opgenomen, in tegenstelling met
de belangrijke catalogi Yvert en Zumstein,
die geen enkel zegel van Lundy opnemen,
daar de uitgevers ze als zuiver maakwerk
beschouwen.
N B Mr Harman verzocht de schrijver van
dit artikel de lezers mede te delen, dat het
geen zin heeft aan hem te schrijven over
postzegel-ruil. daar hij en zpn mede-eiland
bewoners geen postzegelverzamelaars zijn.
ly/Ten hport dikwijls vragen: wat moet 1
1TA je nu eigenlijk zeggen, iemand
een riem onder het hart steken of
iemand een hart onder de riem steken?
Welnu, de laatste uitdrukking is de
oudste en dus zo u wilt de beste.
Men moet het woord hart in deze uit-
drukking verstaan als: moed. Zo zegt
men immers ook: heb 't hart eens! I
Ee'h soldaat, die onder de schuins I
over de borst lopende riem geen hart j
heeft .is een lafaard. Men moet hem
een hart. dus moed geven. De eerste
uitdrukking is ontstaan onder invloed
van de zegswijze: het hart zinkt hem
in de schoenen voor: hij verliest de
moed. Men redeneerde nu: om dat
hart het zinken te beletten moet men
er een riem onder steken, waarop het
hart als het ware rust.