Onder de gele vlag
Quarantaine
fMw.fi
BOEKENKEUP
IN 't VOETSPOOR DER VADEREN
Ziekeuhuismisère in Australië
Een gouden 1 voor °nu si
jubileum in de Dambond
Welke leeftijd is de beste voor -WIJ MANNEN
een meisje om te trouwen?
Een Oudejaarsavondgebeden
in een'vreemde baai
OUDEJAARSAVOND IN DE
ACHTERHOEK
„Vrolijke keuken" op Oudejaarsavond in Italië
Veel zieken sterven te vroeg
Radió-programmars voor de eerste
t dagen in het nieuwe jaar
Bakvis-af zegt: 21 jaar!
BIJNA OUDE VRIJSTER
ZEGT: 25 JAAR
T
Prpmies Wereldbibliotheek
EEN WONDERLIJK
NIEUW JAARSGEBRUIK
De enge poort
I
J
•fco.
GEZOND LEVEN
Hard gelach
Baldadige vertelsels
Het Spook
J BESLISSEN.
Tussen de 30 en
35" meent
ongehuwde
=T
h,"v°°' "n dr'mp" r -•
WOENSDAG SI DECEMBER 1952
JTAPITEW JAN VAN WISSEN stond op de onderbruo tmn siin
keek over de donkers boni nofr deZal, en Zoele ™,1
kelde een krans van lichtjes en verder landwaarts steeg de hcht&^edvande^lnd
naar de avondhemel omhoog. Het was koud E'en tchprne u
oceaan de baat btnnen en scheen alles te willen verkülen. V^m^nhuiverde
Hrj voelde de neiging terug te gaan in zijn hut, waar het warm wZ enhet li^ht
fomberhetd van de duisternis wegbande. Maar dat zou hijger moeten doen'
Hij had getracht te lezen maar zijn aandacht werd afgeleid don* »n
pon gedachten. Zij zwierden jaren terup naar een tijd die hïïeZ, nnZt"'""""
een tijd, waarin h(j Het oelufc a!» iets nanzetjspreieends' had aMnaa/d en tóet^iad
gedacht aan de betrejckelijfcheid aan atte dinjen. H« daahlaan de dagZ d°e
Juist achter hem lagen, etmalen lang op de brug van een schip, dat moeizaam teaen
een reeks van stormen optornde naar de kust, die zo hopeloos ver weg Vel tê
blijven. Die dagen hadden hem uitgeput, hem én zijn bemanning.
De Eternity welke cynicu» had het
Vervallen schip die naam gegeven had
gesteund onder al dat geweld en het was
•lleen te danken aan de machinekamer,
die de kar aan de gang had weten te hou
den, dat zij toch eindelijk hier konden
binnenlopen. Winterreis óp de Noord At
lantic, hard genoeg voor een hecht en goed
tchip, dubbel hard voor een afgeleefde
collier, voor een koopje op een veiling weg
gehaald door een zuinige en handige Griek
en gebracht onder de vlag van Panama,
waar zo'n schip in zijn laatste dagen niet
zo'n last heeft van nieuwsgierige experts,
dte er op uit zijn geen schip met een deuk
in zijn zeewaardigheid weer naar zee te
laten glippen. En toen was nog die laatste
pech gekomeneen matroos die zich ziek
liet melden, een dag voor zij hier zouden
aankomen. Hoge koorts, kleine gelige blaas
jes op zijn gezicht.
Toen zijn eerste 6tuurfnan het hem meld
de, was hij gehaast naar het bemannings-
verblijf in het voorschip gelopen, had met
zijn zaklantaarn een lichtbundel gegooid op
dat mensengezicht Mn die donkere kooiholte
en had even gehuiverd, 't Kon zijn dat hij
het te zwart inzag. Maar ze mochten hem al
Zijn diploma's inhouden als dat niet ver
dacht veel leek op pokken. Dat ook nog
op dit ongeluksschip. Pokken.
Als het waar waswie zou dan het
.volgende slachtoffer zijn? Verwezen had hij
wat om zich heen gekeken. De afkomende
wacht kwam juist het verblijf binnen.
HIJ.... of hij.... of hij....? Of ik mis
schien?
Onverschillig hij had nooit gestreefd
naar wat nader contact met zijn mannen
dan het strikt nodige voör de navigatie
en kortaf had hij bevolen: Haal de baar
uit de ziekenhut en breng'deze man erheen.
Hier kan hij niet blijven.
Zo was het gebeurd. En in zijn hut, de
gordijntjes dichtgetrokken, had hij heimelijk
glsof hij iets verbodens deed, zijn handen
gewassen-met een sterk ontsmettingsmiddel.
Pokken. Grote hemeldat ook nog.
DE SNIJDENDE WIND bracht hem tot de
werkelijkheid. Kapitein Jan van Wissen
stapte zijn hut weer binnen, gooide de deur
In het slot. Het licht?-boven zijn schrijf
bureau trilde even.
Met zijn handen in zijn zakken bleef hij
even midden in de hut staan en hij berstte
plotseling uit in een grommende lach. Voor
uit maar.'t kon er allemaal nog wel bij.
Op Oudejaarsdag met een wrak van een
«chip binnenlopen in een haven. En pokken
aan boord. De last van e«n verspeelde
mooie carrière op Je nek, de wurging van
een verloren geluk dat in je kop hamer
de, dag en nacht als een voortvloeisel erbij
bengelend. Vrouw en kinderen verloren.
Die zouden niet meer denken aan die vader,
die zich1 eenmaal vergat, brokken maakte
piet een mailschip en de wal op werd ge
stuurd.
Hij kende Mimi toen genoeg om te weten,
dat zij die val niet wilde meemaken. Zij
was financieel onafhankelijk. Zij ging weg,
nam de kinderen mee en zou hen in niets
meer herinneren aan hun vader, die schan
de over de familie had gebracht. Schande
door een paar borrels op een moment, dat
hei zeemansongeluk juist voor hem op de
loer lag.
Weg uit 1 dat landgevaren voor de
mast. Tot die Griek een gezagvoerder voor
zijn schip wilde, die misschien wel een
duister verleden had, maar tot in de toppen
van zijn vingers zeeman was. Want dan zou
de Eternity misschien nog heel wat jaartjes
kunnen meedoerit Hij vond die gezagvoerder
in de Bowery van New York. En de kerel
nam maar al te graag het aanbod aan.
Zes jaar nu> al op deze Schuit, die de hele
oorlog door in de convdöien had gezeten
en er nooit uit weg was geschoten. Rondom
gingen prachtige sterke schepen naar de
kelder. De aftandse Eternity scheen ontref
baar en hield als langzaamste schip <fe vaart
van die grote convooien op 8 mjjl. Zo'n
«tuk ongeluk.
En toen dat geval gisteren. Die matroos.
Of het «1 niet genoeg was met dat duivelse
zwerven van haven tot haven, zonder een
thuiskomst, altijd in den vreemde met een
samenraapsel van zes nationaliteiten aan
boord als- je naaste medewerkers, die hij
onder de duim moest houden met gage-
straffen en bedreigingen, de enkele goede
uitzonderingen daargelaten. Pokken aan
boord.
In de trieste koude morgen van Oude-
Jiarodag w«« ha <i« baai blnnangetopen
én bij het naderen van de loodsboot had hij
koud bevolen: „Loodsvlag en quarantiiqe-
vlag hijsen".
Die loodsboot, had dat gele ongeluksvlag
getje argwaneaid bekeken, had hem ge-
praai* en gevraag* wat hu voer ttoubl»
ïan boord had. En bijna uitdagend hed hij
rijn eigen lang ntet/ekere diegnose ale de
grootste waarheid door de megafoon naar
die loodsboot geschreeuwd: Small pocks.
En nu kom je natuurlijk niet aan boord,
fakkebroeken, had hij er voor zichzelf,
honend, achtergedacht.^
Hij had gelijk gekregen. De loodeboot w.i
Sem-v oor gestoomd naar een ankerplaats, ver
eg in de baai en ver van de stad. En net
was het anker eryj of de doktersboot was
langszij geschoten en de kleine humeurige
havenarts was aan boord geklauterd. Ze
hadden de patiënt meegenomen.
Pokken? 't Lijkt er verduiveld veel op,
had de dokter allesbehalve vriendelijk ge
zegd. Of ze zelf die ziekte aan boord had
den gemaakt.
Gezichten als oorwurmen. Hier voor
anker blijven. Geen man van boord.
En nog geen half uur later deinde daar
rond ham een polltieboot, die voorlopig niet
van hun zijde zou wijken.
In de donkere nacht flapte soms éven
«en zoeklicht aan dat de scheepswand af
tastte en over de sloepen gleed. Geen man
vsn boord. Quarantaine. Een schip met
pokken. Angst.... voor dia grote stad,
dichtbij. Angst voor hef gehele achterland.
Als gedoemden lagen zij hier in de verlaten
heid Op Oudejaarsavond, na een stormrei*
Uitgestoten. Waren ze ooit andera geweest?
?e,?n, Oudejaarsavond aan de wal, waar
het licht ia en drank te koop. Wat kon dia
W8J iaü 1 /i3n voor kerel« zonder
vaderland zonder familie, met alleen die
brpwTgever? hun tehuU *n hun
XTEN UUR LATER liep hij weer rustelooa
op de onderbrug. Het dek was uitge
storven. De kerels bleven natuurlijk in hun
warme verblijf, een tikje beter dan eA
varkensstal, maar meer ook niet. Geen ge
zelligheid aan. Dat had je op die oude
schepen. Zo voer men vroeger. Zo voeren
zij nog met enkele andere. Outcasts. Voor
hij het wist stond hij voor de Ingang van
het foc'sle. Er kwam wat stemmenrumoar
naar buiten waaien en een benauwde be
dorven menaenlucht.
Naar binnen gaan? Hij had het nog nooit
gedaan. Hij hoorde er niet. Als er wat te
verhapstukken was, deed de stuurman dat.
Hij kende de kerels alleen uit hun werk.
Ze interesseerden hem niet. Omdat hij altijd
met zichzelf bezig was.
Wat moest hij nu daar doen? Ze zouden
h.erp wantrouwen. Hij zou iets moeten zeg
gen, iets moeten doen. Ja zeker, drank
geven bijvoorbeeld. De duivel in dat ver
blijf loslaten. Wat ze aan de wal uitvoerden
kon hem niets scheien. Aan boord moest
hij orde en regelmaat hebben
Hij stapte naar* binnen. Het stemmen
gegons hield op. Ze zaten rond de ruw
houten tafel, onverschillig, De jongen ruim-
,de de etensborden Weg. Hij zag in het
schamele licht van een klein peertje een
lange rij vari"gezichten, jonge en oude. Die
oude met sporen die 't leven er op hadden
achtergelaten. Maar in alle ogen zag hij een
maar nauw verholen verwondering.
Goeie avond, groette hij.
Er kwam een min of meer duidelijk ge
grom op hem toe. Toen viel er een stilte,
alleen onderbroken door het geluid vsn de
borden die de. jongen op elkaar stapelde.
Dat is vanavond niet de wal op, pro
beerde hij luchtig te zeggen.
Hij had zichzelf wel een klap in zijn ge
zicht willen geven voor die dooddoener.
Kan dat lang duren, kapitein?
De stem kwam achter uit het verblijf. HIJ
had die kerel wel kunnen omarmen. Einde
lijk zei er een iets, moest hij niet alleen
het woord doen. Hij voelde een bijna vijan
dige stemming afzwakken.
Idioot was hij geweest hier binnen te
gaan. Wat hadden die kerels van hem 4e
verwachten? Als hij een paar flessen
whisky op tafel had gezet en zonder wat
te zeggen was heengegaan, hadden ze al
licht beter over hem gedacht. Maar nu
moest hij Iets tesugzeggen.
Reken maar op een paar weken sis het
is zoals ik denk-
Pokken? kwam de stem weer vsn
achteren.
Noem het zoals je wilt. En dan weet
je het. Quarantaine. Een paar weken.
Ook «1 iets, zei de stem weer. Als ze
ons dan maar aan de wal brengen. Goed
voertje, een warme stal en een inschrijving
ia de stad voor die arme zwervers, die van
allen verlaten daar in die barakken hun tijd
moeten zoekbrengen. Nog zo gek niet, kapi
tein.
Hij zag de gezichten zich ontspannen. Op
enkele meende hij iets van een geamuseer
de glimlach te bespeuren.
Toen begon In een donkere hoek van het
verblijf een 'gramofoon te draaien, een smel
tende melodie.... from the time that ws
shall meet again
Wat hij aan contact reeds gewonnen
dacht te hebben, viel prompt in duigen. Er1
klonk een vloek. Een grote kerel deed twee
stappen in het donker en de scherpe kras,
die het plotseling afbreken van de muziek
voorafging, liet geen twijfel- over het feit
dat de pick-up van de plaat was geslagen.
- You rascal, hoorde hij de neger-kok
schelden, die de bezitter van het Instrument
was.
Je laat dat sentimentele ged.... na,
Johnny. Voor ons is er geen terugkomst
meer, waar ook in de wereld. Dat weet je
en hou je bek ér over.
Er viel een wurgende stilte. Alleen utt
de donkere hoek. kwam nog even het gory
gelende geluid vèp de neger: Mooie pla^t
verknoeid.... kr«e\erover.
EN OPEENS STONT? kapitein Jan van
Wissen yoor de tafel. Hij had A ge
zegd, hij zou ook B zeggen. Nu of nooit.
We zittert allemaal in hetzelfde schuit
je» jongens.
Hij hield even op, zocht moeizaam naar ae
volgende zin. 1
Ik geloof niet, dat we hier, zfcals we
bij elkaar zijn, dankje tegen het leven kun
nen zeggen. Ik niet en jullie ndet. Niemand
van ons heeft een werkelijke thuishaven.
Waar wonen we eigenlijk? We hebben er
zelf schuld aan. Enigen van Jullie nlet.l
Die zijn het slachtoffer van de gezeten na-
oorlogse wereld.
Hij stokte. Wat moeat hij meer zeggen?
Hij vermeed zijn blik op iemand te laten
rusten. HU sa» de r!) ven gezichten «l»
door een waas. Hij kon en wilde ook niet
weten hoe ze zijn woorden opnamen. Maar
hU voelde dat hij op dit moment iets moest
zeggen, iets dat hem nader tot elkaar zou
brengert, 'dat het isolement, waarin ze reeds
maanden verkeerden en dat missönien nog
wel jaren zou doorgaan als ze op dit schip
bleven en als dit bleef drijven, zou ver-
breken. juUJe nlet te vertellen, hoor
de hij zichzelf als van de verte .uit zeggen,
dat we een soort outcasts zijn, outcasts met
een tain of meer fatsoenlijke bron van «in
komsten. waarvoor we de wereld moeten
rondzwerven. Ieder van jullie draagt zijn
verleden mee. een verleden dat hij zien-
ISlof,U hll. h..ld. ol d.t hem werd
opgedrongen door de oorlog.
Hij schraapte even zijn IceeL Ik moet een
eind vinden, ging het door hem heen. Ik
kan hier niet blijven zwetsen. Een eind
waarmee ik ze toch even pak.
Wie z'n kop leet hangen en een een
betere toekomst dan het heden twijfelt, is
verloren. We zullen eens, tot rust komen,
teruggaan naar vanwaar wé kwamen, wan-
T\e Oudejaarsavond la In oni land er een,
U waarop men, in tegenstelling met het
buitenland, thuis blijft. De jaarwisseling la
een echt hnlselQk feest. Met de oudera ver
enigen alch doorgaans de kinderen ook
de getrouwde rond de dis en vaak onder
ernstige kont wacht men de twaalf alagen
van de klok af, die melden dat het jaar la
afgelopen en een nieuw jaar la begonnen.
Traditionele lekkernijen op de laatate avond
van het jaar aün oliebollen en appelbelg-
nets, terwijl geurige blsachop of atork rie
kende. warme punch ln de regel de dran
ken lijn, waarmede men elkander om klok-
alag twaalf uur toedrinkt onder het uit
spreken van de beate wensen voor het Jaar,
dat komen gaat.
Gaven wij hier een beschrijving van wat
voor nagenoeg ons hele land geldt, in
bepaalde streken heeft men enigszins af
wijkende eigen gebruiken.
In de Achterhoek bijvoorbeeld begint
men met de voorbereiding van het Oude-
jaarsavondfeest reeds in het najaar Wan
neer de bomen worden geveld, zoekt men
onder de boomstompen, die blijven staan,
een flink exemplaar uit, dat op genoemde
avond moet dienêW als kookstomp. Op
Oudejaarsavond wordt deze stomp op de
vuurplaat ln de boerderijen kent men
slechts open stookplaatsen onder een alles
overhuivende schouw of schoorsteen ge
legd.
De stomp wordt daarna omgeven door
kluun (eigen gemaakte losse turf) en gehad-
den (veenachtige heidenlaggen). Een be
langrijk ogenblik Is dap waarop het vtiur
wordt ontstokën. jÊM
Allen, die nog een^puderlijk huis hebben
in de Achterhoek trekken op de laatste
avond van het Jaar naar dit „onze volks-
huus" om „de ouders te kooken", d.w.z.
om de ouders op gebak te onthalen.
Op het fel brandende vuur nu worden de
„Niejaarskooken" gebakken, uit deeg met
anijszaad en stroop.
Voor het bakken der koeken gebruikt
reer? Ik weet het niet. Ook voor jullie,
displaced persona, komt er eens uitkomst.
Een paspoort, een visummisschien een
terugkeer naar jullie geboortegrond.
Hij had het er uit gegooid en hield even
op. Inwendig schold hij zichzelf voor op
lichter en flessentrekker. Die D.P.'s zo'n
mogelijkheid voor te houden. Een achoft
was hij.
Nu nog een zinnetje over een toekomstige
goede samenwerking, een beter begrijpen
aan boord. Maar voor die laatste goedbe
doelde leugen behoedde hem de oude Finse
timmerman, die hij niet had gezien, maar
die uit de dqnkere achterhoek van het
verblijf naar vofeen kwam. Hij stond ineens
achter het midden van de tafel.
Als de kapitein het toestaat, begon hij
aarzelend
Natuurlijk, zei V^n Wissen.
r\E OUDE MAN haalde uit zijn broekzak
■*-' een klein boekje. Hij deed het open,
aarzelde even en begon te lezen. Behoed
zaam vertaalde hij het Fins in het Engels:
Welgelukzalig is hij die den God Jacobs
tot zijn huis heelt, die den verdrukte
recht doet en den hongerige brood
geeft
Van Wissen luisterde geboeid naar de
woorden van de oude man. Hij zag ze allen
rond de tafel zitten, Spanjhlen, Portugezen,
Engelsen, Amerikanen, een Yoegoalaaf, een
Pool, een Tsjech en enige Scandinavië)*.
Ruwe onverschillige koppen, die nu wat
verwonderd opkeken naar de oude Fin, een
stille in den lande, uit wie eigenlijk nie
mand ooit iet? had kunnen wijs worden.
Wat weet ik eigenlijk van die kerels,
dacht Van Wissen. Als gezagvoerder sta
je altijd buiten alles. En ik heb de laatste
jaren dat isolement nog sterker doorge
voerd. Elke dag heb ik hen om me heen.
Nooit is iemand verder van me af dan
zeventig meter. Ik ken de namen amper.
Wat weet ik van hun Verleden? Hebben
ze vrouw en kinderen gehad? Hebben ze
liefgehad en waar?
De Heer opent de ogen der blinden; Hij
richt de gebrokenen op en maakt de
gevangenen los.
Wat weet ik van Stepenic, die Yoego
alaaf? Een D.P. die blij was dat hij met de
Eternity mee kon. Leeft zijn familie nog?
Had hij in Bosnië een meisje, zo een met
•een Jzelrode hoofddoek en trappelende
voeten bij de dans? Bill Turner zit weer
doodonverfchillig voor zich uit te kijken.
Maar di^* kleine Pool, die jonge Onaske-
vilch, ook zo'n paspoortloze D.P., heeft zijn
gezicht in zijn handen verborgen. Hij zal
wel geen familie meer hebben. Uitgemoord.
Hij bewaart de vreemdelingen en
houdt de wees en de weduwe staande.
De meesten keken bedremmeld voor zich
heen. Waar dachten ze aan?
De oude timmerman aloeg het boekje
dicht. Het was even heel stil. Ze hoorden
het klotsen van het water tegen de oude
boeg.
Ik wens Jullie voor straks, als het
nieuwe jaar zijn intrede doet, vervulling
van al Jullie wensen, zei, Van Wlsoen schor.
Hou je kop er voor. Nooit opgeven. Ik moet
nog wat werken. Hofmeesterhaal een
kist bier uit de stores.
Toen hij de deur doorging, zaten ze nog
onbeweeglijk in de loodzware stilt*.
In zijn) hut waa hij weer alleen. Moedeloos
liet hij zich in een atoel vallen. En toch
Imcet ik verder, dacht hij. We moeten allen
Verder, zij en ik.
in de baai begonnen, aarzelend, enkele
Stoomfluiten te blasen. spoedig gevolgd door
andere. Uit de stad stegen lichtende vuur
pijlen de donkere hemel In.
Een nieuw jaar, dacht Van Wissen.
De Jaatste, die met het fluitconcert in
stemde, was het sohip, dat' dlw morgen met
de gele vlag aan het stag de baal was
binnengekomen. In syn hut hoorde de. ga
ngvoerder naar die bekende klank.
De Eternity blaast mee. wy horen' er'
«neb by, dacht hy. Voor on« ook een
nieuwjaar, wy moeten ook verder. Juist
c.».
De Wereldbibliotheek-vereniging, Amster-
dam-Antwerpen, heeft ook voor Kerstmis
1952 de attentie gehld de leden en relaties te
verrassen met een W B.V.-pakketJe Kerstver
halen. Deze premies, litteraire juweeltjes, be
staan ditmaal uit „Het schoonste lied ter we
reld" van de Vlaming P. A. de Bock. „De le
gende van de derde duif" van Stefan Zwelg,
ln de vertaling van Paul Huf en „Het kleine
wonder" van Paul Galileo.
Als vertolkers tevens van de beste wensen
voor 195S, zlin deze brlllante, typografisch mede
met verfijnde zorg tot stand gekomep essays
bij uitstek gelukkig gekozen. De talloze mede
werkers van de VB, leggen er weer volledig
eer mee in.
men een wafelijzer; zijn de dunne wefeltjeg
gereed, dan 'rolt men ze dikwijls een een
stokje op, om ze in die toestand hard te
laten worden. Elders noemt men dergelijke
opgerolde wafeltjes wel oubli's 1
Het is een zeer smakelijk, knappend ge
bak, waarvan men dozijnen stuks kan eten
zonder wat men noemt een overladen maag
te krijgen.
Heeft men zijn genoegen gegeten aan de
Nieuwjaarskoeken, dan wordt men onthaald
op aardappelen met een stuk varkenshals
Zoals gezegd wordt dit Achterhoekse
feestgebak toebereid met anija. Anijs vindt
trouwens toepassing in vele volks-feest-
gebakken. Dat komt, omdat anijs bij ons de
oudst bekende, .misschien nog wel een der
weinige nog gebruikte Inheemse specerijen
is; zoals de honing over de gehele wereld
het alleroudste zoetmiddel is. Suiker ver
drong later de honing, kaneel en vanille
deden de anijs het veld ruimen.
Men «al moeten toegeven dat de Uit
heemse specerijen misschien een fijnere
geur en smaak hebban, mear toclL is de
oude anijs niet te versmaden. Alllb, die
wel eens echte, ouderwetse anijsmelk heb
ben gedronken, zullen dit volmondig be
amen. In gebaksoorten komt anijs echter
lang niet meer zo algemeen voor als vroe
ger.
Wie echter eens bij een Achterhoekse
boer, op een deg dat er feestkoeken gebak
ken worden, .te gast was, weet welk een
smakelijke lekkernij zo'n warm aidjs-
koekje ia.
Van oudsher bestaat te Beesd de ge
woonte, in de Oudejaarsnacht alle
huizen in het dorp te vóórzien van het jaar
tal, dat het nieuwe Jaar aanduidt.
Zodra te middernacht de torenklok zijn
twaalf slagen had doen horen, begon vroe
ger de nachtwacht, bijgestaan door een aan
tal jongens, met krijt op, of nasst elke deur
het nieuwe Jaartal te schrijven. Waarschijn
lijk wilde de nachtwacht daarmede tevens
bewijzen hoe ijverig en plichtsgetrouw hl)
elke nacht zijn ronde deed.
De bewoners van Beesd waren zeer ge
steld op dit oude gebruik en zij zijn het
nog. Slechts een enkeling verzocht zijn deur
niet te bekrassen. Toen, enige jaren gele
den, door welke oorzaak dan ook, een gehele
buurt juist een buurt, waar de minder
met aardse goederen gezegenden woonden
was vergeten, werden dasrover bij de
burgemeester ernstige klachten Ingebracht.
Men ziet, hier en daar wordt nog hard
nekkig vastgehouden aan het oude I
Aan de Salamander-r'eeks van Querldo's.Uit
geversmaatschappij Is A. H. Nyhoffs ver
taling van André Gides „La porte étroitè" on
der de titel „De enge poort" toegevoegd. Het
la begrijpelijk, dat van dit boek, dat voor het
begrip van Gides werk van veel belang ls, een
herdruk in het Nederlands nodig was. De ver
taling la nauwkeurig en (wat dikwijls niet sa
mengaat) niettemin vlot leesbaar.
Van onze Romeinse
correspondent
En nu zit uw brievenbus vol vi
sitekaartjes en onder de Kerstboom
hebben de „mooie" kaarten met ro
mantische landschappen, spelende
poesjes en rozige engeltjes gestaan,
allemaal onderdelen van de wen-
serij. En in Frankrijk is hetr een
beetje „Sinterklaas" en geeft men
elkaar geschenken, die étrennes
heten.
Aan dat alles zijn, volgens de heren die
het weten kunnen, wij Romeinen schuld.
Niet de Romeinen van vandaag en zelta
niet die van twintig eeuwen geleden, maaf
nog veel oudere Romeinen, van wie wij zo
heerlijk weinig Weten en er tóch alleraar
digste bijzonderheden over vertellen. De
hoofdschuldige zou zijn koning Titus Tatius,
een oude heer uit de allerprilste jeugd van
Rome. Eigenlijk was hij een koning der
Sabijnen, maar volgens de legende zou hij
zijn buurman Romultis, die al een dagje
ouder werd, geholpen hebben bij het rege
ren der nieuwe nederzetting. Hedendaagse
geschiedschrijvers, die bitter weinig eerbied
hebben voor mooie legenden en kleingelo-
vig zijnjiwffflFèf ïïêt om edele handelingen
van koningen en andere potentaten gaat,
menen dat de Romeinen dit verhaa'l over
de^samenwerking der twee koningen heb
ben bedacht om een Romeinse nederlaag te
verdoezejen. De Sabijnen zouden, om het
eens modern uit te drukken, het overwon
nen Rome tot een protectoraat hebben ge
maakt. Van Titus Tatlus wordt verteld, dat^
hij een bijzondere verering had voor de
Sabijnse godin der gezondheid Strepia en
dat hij bij het begin van het jaar takjes
placht uit te delen van de aan Strenia ge
wijde bomen ln het heilige bos, „lucua
Streniae", dicht bij de plaats was later het
Colosseum verrees.
Aan die gewoonte zijn de Romeinen «lange
tijd trouw gebleven en men schonk elkaar
takje# (vecbenaë) van de verbena-plant
(afweer/niddelltegen het boze oog en tegep
zwarte magienen ook van laurier- en olij-
venstruiken. Later kwamep daar vijgen en
honing bij, opdat het nieuwe jaar vol zoets,
zoil zijn. De klad kwam er oen beetje in
toen men het in duurder geschenken ging
zoekend'bijvoorbeeld vergulde dadels, dus
eeft uitheemse vrucht. En helemaal mis
werd het toen men met geldgeschAiken
begon. Tegenwoordig geeft men Nieuw
jaarsfooien, vooral aan de werkende stand.
Bij de Romeinen was dat precies andersom.
De „clientes", een soort van claque van pa-
raaieteft, die .elk groot heer placht te ver
gezellen als hij zich naar het forum, bad
huis of renpark begaf, om daar zijn lof te
verkondigen en zodoende het recht op een
gratis maaltijd te verwerven, deze „clien
tes" gaven op Nieuwjaarsdag aan hun pa
troon zilveren munten. Ook de keizer ont
ving op die dag geldschenkjngen van zijn
onderdanen. Augustus gebruikte de Nieuw
jaarsgaven om Rome te verrijken met
kunstwerken, die hij ln Griekenland en
Zuid-Italië liet opkopen. Het werd al gauw
een dure aardigheid, daar men aan de ga
ven symbolische waarde ging toekennen.
Hoe meer munten men gaf, dea te meer
fortuin wenste men zijn patroon $t de kei
zer in het'nieuwe Jaar. Verscheidene kei
zers, Tiberius en vooral Claudius, hebben
dit misbruik dan ook bestreden.
In Italië'is van deze geldschenkerij iets
overgebleven, en wel in een heel onver-*
wachte vorm. Op Nieuwjaarsdag pleegt men
vrienden en kennissen te eten te vragen,
waarbij mén de gasten gebraden worst met
linzenmoes voorzet. Linzen Itijn ln ons
Noorden niet zo bekend. Zij zien er uit als
heel kleine, platte schijfjes, donkerbruin
van kleur. Ieder Italiaan ziet ln de Nieuw-
Jaarslinzen munten, en eet er zoveel mo
gelijk van, want dit betekent voorspoed in
het nieuwe jaai^De geschenken zijn ook
gebleven, maar die geeft men elkaar hetzij
op Kerstmis, hetzij, vooral aan kinderen,
op 5 Januari, Driekoningen, het Italiaanse
Sinterklaasfeest. In Frankrijk geeft men
nog steeds geschenken (étrennes, Italiaans
strenna van de godin Strenia) op Nieuw
jaarsdag.
De voorspoedsritus van 1 Januari vindt
zijn tegenbeeld in de gebruiken voor Oude
jaarsavond. Door het maken van veel la-
waar wij zinspelen niet op de jazzmu
ziek in de dancings, maar op ketelmuziek
en pistoolschoten worden de boze in
vloeden, die alle kwaad in het verstreken
jaar hebben veroorzaakt, verdreven. En om
alle slechte invloeden te weren, 1« het een
goed Italiaans gebruik, vooral te Rome,
dat men die nacht om twaalf uur allés wat
men in de loop van het jaar gebroken heeft,
flessen en borden, potten *en pannen, vaak
held fornuizen en oude badkuipen, uit het
raam gooit.
Sedert de laatste vijftig jaar wordt dit
gebruik door de politie bestreden, meer
het is een moedig politieman, die zich op
dat gevaarlijke uur op straat waagt om
juffrouw Sofonisba van de zevende ver
dieping toe te schreeuwen, dat zij moet
ophouden haar lege flessen op straat te
gooien, wanneer mijnheer Hercules van
vijf hoog juist bezig is een oud potkachel
tje door de vensteropening te wringen.
WOENSDAG 31 DECEMBER 1952
f IN HET AFGELOPEN JAM IN
Tisns.en
rfri|qpn
-20%*d
■na* schai
per
rtjnwi)ë*n*srs(onz»
iuigi^onz»industrie J 488 bioscopen
V BLAD - PAGINA t
(Van once correspondent in Australië
f?? „met spoedig wordt ingegrepen. Er rijn nog geen
kenen, die er op wijzen dat een oplossing nabij ië, hoewel reeds nafiën-
en voortgdig sterven doordat rij niet kunnen worden opgenomen en de
geborenen
t-uia waiea sisan meer
oan 12.000 mannen, vrouwen en kinderen op
de wachtlijst voor een gelegenheid om te
worden geholpen. Voor velen betekent dit
Uzult mij voor ditmaal wei willen toestaan
de serie „flitsen uit het wereldkampioen
schap" te onderbreken voor een zeer bijzonder
jubileum. Op 2S December J.l. was het n.l 50
Jsar geleden, dat de blinde dammeester h. c.
A. M. Olsen lid wérd van „Conitant" te Rot
terdam.
Zonder overdrijven mogen wij gerust vast
stellen dat dit gouden jubileum een unicunv >n
de sportwereld genoemd K*n worden, te meer
omdat Olsen. al die lange jaren, ondanks zijn
handicap, als wedstrijdspeler en componist
midden in het actieve damleven heeft gestaan.
Ik schreef zo Juist- „ondanks", doch beter
ware wellicht geweest „dank rij", want onze
vriend Olsen heeft slechts drie hobby's, n.l.
muziek, gedichten en dammen.
HU werd op 22-jarige leeftijd blind als ge
volg van een ongeluk Zijn verloofde liet hem
niet fn de steek en na enige moeilijke Jaren
had Olsen zich een bestaan verzekerd als siga
renwinkelier.
Door middel van wijlen de heer Knupker,
oud-leraar van het Amsterdamse blinden-instl-
tuut. maakte Olsen een paar jaar later (het
was ln 1902) kennis mót het damspel en werd
daardoor zo gegrepen, dat hij het nu nog steeds
beoefent
Het zou mij te ver voeren Olsen's verdere
levensloop te schetsen, doch ik mag deze korte
blografie niet beëindigen zofider te vermelden,
dat het damsel een zeer groot £eel van' zijn
leven heeft gevuld .en omgekeerd, dat Olsen
al die jaren in de damwereld niet slechts een
aantal fraaie resultaten heeft bereikt, doch
bovendien 'en vooral dat hij door zijn prettige
en steeds opgeruimde peraoonlUkheid altijd
een zeer geziene figuur is geweest.
Als technisch gedeelte van deze rubriek
volgt hier een party, gespeeld op 4 December
1952 tussen:
Wit: V. T. Tromer - Zwart: A. M. Olsen.
11. 21X20
IS. S6J1
15 3914
*t. 44—4»
II 34-29
»2. 24-29
M Jl-27
M. 49-44
Ml
11-17
17—21
I13
11—17 49. 40—34
Wederom wordt een aanvalsspits afgebeten
en moet wit zijn aanval hergroeperen. In tijd
nood kiést deze niet de sterkste voortzetting
en vetersan Olsen ts er aU de kippen bij om
zUn nadeel tot een mlnfmum te reduceren!
41. MX!2 17 X I 42. 41-39 14-M
43 35-30? 30—24 44. 30X19 UX34
15 X 24 49. 34—29 g-u
49. 29—34 11X24
10-19
Op dit moment werd de partij afgebroken.
J,IultMt' di« «nr kansrijk toe
schijnt, komt ook 47-42 met later 13-29 in
aanmerking.
•1. »XU
MII—17
«X 7 12. u-tt 7—12
Ik had hier 21—27 verwacht, hetgeen Juut
remise oplevert.
M. 29—12 9—is j4 22—19
Op 23-17 volgt 13—19 (34-39) 24-N CD 17-11
gaat-nlet wegens 39-11 (37X17) HXfl (29X12)
•x«^net winst van een acWjf daar 29-34 ge-
dv^flgeti ia.
12-19
1.
32—28
19—23
2.
33—M
23 <31
3
37X29
19-14
4.
39-31
14—1#
5.
41—37
20—26
1.
29X10
23X14
7.
49—41
13-19
1.
37—31
17—31
S.
4137
21— 28
18.
44Stl
7—13
11
50—44
11—17
12.
34-*
17—21
Tot nu toe „volgens het boekje" gespeeld.
Thans wordt afgeweken en Wit gaat zich, mede
door zwart's verdedigend apel, van een gewel
dig centrum verzekeren.
13. 40—34 21—27 14. 31X22 11X27
15 12X21 aexn i6. 37—32 14—20
17 44—40 J0-2SI 19. 33-19 10-14
19. 39—33 1— 7 20. 42—37 17—21
21 43—39 14—20 22. 49—43 29-24
Ik kan moellUk bij Iedere zet commentaar
geven, dit zou te ver voeren. De tekstzet b.v.
Is vrijwel gedwongen, want anders wordt zwart
positioneel doodgedrukt.
21. 29' 29 25X14 24 34-29 7-11
25 49—34 14—29 M. 45—49 19—24
27. 20X19 13'-'24 28 34—39 9—13
«9X19 1JX24 39. 49-14 20-M
En weer moet zwart retireren en kan wit
Zijn aanva^voortietten.
9—14 II. 29-22 97-11
47—41? 91X42 90. 31X47 9-12
De doorbraak 23-1» ent. gaat nlat wegens
dam naar 46. Het tijdverlies door 41—97
betekent tevens dat remise niet meer te ont
gaan is. Daarom het vraagteken bij 4741,
want 27-12 is veel beter. Er kan dan b.v.
volgen n—27 (91X21) 29X17 (39—32) 9-12 (33—*)
31-39 (23 19) 14X23 (*X|) 12X3 (34-19) en zwart
verliest op tempo.
De partij liep als volgt remise:
«1. «1—17 21-27 12. 13—1» 14X29
63 24—20 13—1» 94. se—u 39—94
«3. 15—10 29—2» 99. 33—* 29—34
97 10- 4 34-49 Remlst
Een fraaie prestatie van dft bejaarde blinde
dammeester. die handig profiteerde van ean
kleine verslapping (in UJdnood) van da witte
aanval. V,
Nie uw jaarsprijsvraag
Onderstaand eindspel Werd door A. tf. Olsen
in 1119 gecomponeerd en door ham „Da Komeet
van Halley" genoemd.
Wit: 4 dammen op 15, 16, 99 en 41.
Zwert: 2 dammen op 4 en II.
Wit speelt en wint!
Oplossingen (op briefkaart) binnen 9 dagen
te zenden aan mUn. adres: Bern. Gewinstraet
no. 10a te Rotterdam.
Als prijzen worden twee boeken beschik
baar gtsteld.
V. r TROMER.
hfi imi, ü.het 3"r ,n *en
irÜmïüi T? WOrd?n oPSenomen. In de
iiïiw#? ,en van het ^delijk
hMtl.? ill, ywn?r mill»°en inwoners),
o "iekenhuisaccommodetle voor elechU
tiïSjm Y00r. behande,ln« in het ook
Prina Atf^irf le bekende. hypermoderne
Alfrédziekenhuig Itaan op het ogen.
blik 5.000 mensen op de wachtlijst. Dit zie-
™™rIt P«r J«»r 37.000 patiënten,
artSST 3 «M OOO maaltijden en heeft
duizend verpleegsters in dienst.
Medici beweren dat vijfduizend mensen
Hn.L1!®? ,terv"n dan nodig ia indien
aan de btjkans onhoudbar# toestand, die
vo<>rt?ure,n<1 ««vaar voor de volksge-
20 nd hei dbe teken tniet spoedig een eind
wordt gemaakt, in het grootste ziekenhuis
Van Sydney Wordt niemand meer opgeno
men, tenzij men bijna «tervende U.. Vele
mensen zijn al overleden, die vergeefa ge
wacht hadden op toelating. De geneesheer
directeur noemde vijf gevallen in één jaar.
Zelfs Voor ernstige operaties moeten velen
zes tot twaalf maanden wachten op be
handeling.
De federate regering heeft bü de opzet
Zf" -v.2fr.„I*,mirr,ltlepUn ,n 1945—194«
klagrbiykeiyk niet voldoende onder d« ogen
gezien, kee aM gevolg van een anelie aan
was der bevolking niet alleen een probleem
van huisvesting ontstaat, maar ook een
Trsiiitok van xlekenhuisverpleging. Als t||
el gekeept en - vertrouwd heeft dat er tal
van nieuwe ziekenhuizen zouden worden
gebouwd, dan heeft z(j niet voorzien dat
ae minder gunztige economische toestand
de boew heeft vertraagd, onder anderen
van twee stakenhuizen voor 3.499 patiënten.
Waarom de overheid hiervoor niet de nodige
gelden ter beschikking stelt, ksn alleen een
Ingewijde in de partypolitiek bevroeden.
1 op bet Platteland heersen onge
looflijke toestanden. Soms zijn de besmet
telijke zieken ondergtbrlcht in de algemene
ziekenzalen; soms liggen de patiënten in
niet veel anders dan krotten, wfarjn de
boeren zelfs hun vee niet zouden willen
stallen (volgens de secretaris van de bond
van Ziekenhuispersoneel).
D9 openbare ziekenhuizen worden gefi
nancierd door de overheid, op voorwaarde
dat de patiënten in de algemene zalen geen
cent voor de verpleging behoeven te be
talen. Dit kostte de regering van Nieuw
Zuid Wales in 1951 rond 90 miliioen gulden,
waarvan 20 miliioen gulden werd bekostigd
uit de netto opbrengst van de staatsloterij
(net publiek besteedt op het ogenblik één
miliioen gulden per dag aan deze loterij),
en een overeenkomstig bedrag uit donaties
en. betalingen van klasse-patiënten. De
minister van gezondheid heeft voor 1982—
1983 een bedrag van 130 miliioen gevraagd,
maar slechts 120 miliioen gulden toegewezen
gekregen. Er ligt dus een „probleem" van
30 miliioen gulden, waaraan thans het
l.chamelijke welzijn van de mensen wordt
opgeofferd.
Indien niet spoedig doeltreffende maat
regelen worden genoipen (ook om te voor
komen, dat zelf» in de meest kritieke ge
vallen toegang tot de verpleeginrichtingen
moet Worden geweigerd), dan zullen vol
gens de minister van gezondheid in 1980
meer dan 80.000 bedden te weinig zijn. De
inrichting van vele ziekenhuizen zal boven-
dien binnen zes jaar sterk verouderd zijn.
Het huidige tekort aan bedden leidt verder
tot een tekort aan verpleegsters, hiaten in
de opleiding van jonge meisjes en mannen
in dit beroep, en zeifs in de practische op
leiding van jonge artsen.
Van alle kanten wordt nu druk op de
regering uitgeoefend om aan deze toestan
den een einde te maken, maar succes heeft
het nog niet geoogst. Gevreesd wordt, dat
dé ziekenhuizen en daarmee de patiënten
speelbal zijn gemaakt van de politieke strijd
tussen de labour-regering van de 6taat
Nieuw Zuid Wales en de federale coalitie
regering (liberalen en boerenpartij), die de
gelden moet verstrekken voor openbare
werken. In elk geval ligt de bouw van pas
begcfnnen ziekenhuizen in tal van plaatsen
volkomen stil en lopen duizenden arbeids
krachten werkloos rond.
Intussen laat het publiek zieh niet onbeJ
tuigd om te doen wat mogelijk is. In het
afgelopen jaar is op wedrennen, trouw
partijen, diners, schietclubs, tuinfeesten,
fancy fairs, enz. 700.000 opgehaald. Dui-
*y?defl mennen en vrouwen hebben vrij
willig en zonder loon herstelwerkzaamheden
voor de ziekenhuizen verricht. Een lief
dadigheidsvereniging verzamelde vierdui
zend eieren voor de ziekenhuispatiënten.
De •federale regering heeft inmiddels voor
1953 een nieuwe regeling voor de kosten
van ziekenhuisverpleging ontworpen De
tarieven der verpleging zijn> verhoogd, aan
gezien alles duurder is geworden. Daarom
zijn nu ook, met de intredé van het nieuwe
jaar, de contributies dér ziekenfondsen ver
hoogd. Nog altijd echter draagt de regering
80 pet bij ln de ziekenhuiskosten. In' de.
Verenigde Staten is dit aandeel 14 pet, zodat
men zich gaat afvragen of Australië mpjrt
voortgaan, welzijnsstaat te spelen, nu de
gelden ontbreken om meer ziekenhuizen te
bouwen. Het een kan niet zonder het ander.
De beste raadgevingen zijn
het goedkoopst
DAT de gezondheid 's mensen grootste schat
Is, ervaart hij helaas al te dikwijls, wanneer
die schat verloren of ln gevaar Is. De menin
gen over de beste manier om de gezondheid
te bewaren, veranderen met de tijden Over
het algemeen zullen de grondslagen blijven:
dat soberheid Jn alles de beste gedragslijn is,
wat niemand zal betwisten. In de details ko
men meer de modekwesties naar voren.
Da heer Th Neutelings, die zijn weten,
schappelijk verantwoorde richtlijnen voor een
gezonde levenswijze schreef onder de titel
Gezond leven", heeft zich geluklgig meer
aan de klassieke grondbeginselen dan aan de
mode gestoord. HIJ is ln dit Nederlandse
boekje echt Nederlands, nuchter en practlsch
en brengt zijn lezers bij, dat ook hier geldt
„voor wat hoort Wat". Men moet voor ziin ge
zondheid wat kunnen laten. HIJ doet niét aan
vuenderkuren en -wonderrecepten Wel besteedt
hij een flinke portie van zijn aandacht aan
het behoud van „de lijn", doch er bestaat nu
eenmaal verband tussen gezondheid en lijn,
onder voorbehoud, dat die lijn ten eenre noch
ten anre wordt overdreven.
De voeding, hoe het apparaat werkt, dat on
ze voeding omzet In stoffen, die het lichaam
in stand houden, de chemicaliën, die daarbij
een rol spelen, dat alles wordt hier vrij
uitvoerig doch zeer bevattelijk behandeld. De
schrijver is echt een man van de practijk, van
het midden. Dit blijkt, uit wat hij over het
gebruik en het misbruik van tabak en alcohol
verkondigt. Een practiseh raadgever en een
mensenkenner.
De uitgeverij De Koepel te Nijmegen verzorgt
dit boekje.
mens. Van deze realiteit behandelt hij de ver
schillende facetten ln een aantal boeiende
hoofdstukken, die een grote eruditie en eert
wijze bezonnenheid verraden? De grondgedachte
is. dat het spook een middel is voor de mena
om innerlijke spanningen en vooreerst de span
ning van het onvermijdelijk stervensuur te sym
boliseren. Wie de merkwaardige vreugde om
het spookverhaaï kent, zal, met dit boekje
(„Het Spook". Van Loghum Slaterus) zijn be
grip verbreden.
IN de litteraire kroniek in dit blad is er ai
enige malen op gewezen hoe hoog het ple
zierig kruid van de humor na de oorlog in onze
litteraire en journalistieke tuin is opgeschoten.
Simon Carmiggelt heeft voor De Bezige Bij nu
een bloemlezing samengesteld onder de titel
„Hard gelach", die zelfs op toegewijde botanis
ten nog een overstelpende indruk moet ma-
ken. Drie en dertig schrijvers en dichters en
18 tekenaars, die In hun werk humor wek
ken van een niveau, dat onaantastbaar maé
heten (ook al is het bijgeval u w humor niet)
het is een rijkdom om gelukkig mee te zijn.
De humoristische bundeltjes zijn op 't ogen-
büek zeer ln trek dit bundeltje „Hard ge
lach kan men als een catalogus beschouwen:
zijn hardste gelach te kiezen Gelukkig
echter overheerst de stille glimlach!
Ken merkwaardige arbeid
heer p. 3 stdlk met zijn
\„het sp,«ok" als hel ware ln de marge van de
•parapsychologische litteratuur heeft verricht
In de marge, want het parapsychologisch on
derzoek naai; het fenomeen „spook" stipte hll
hoogstens hier en daar aan Hij gaat uit van
de realiteit van de spookverschijning, die aitUd
besteen heeft en nog bestaet - in de litteratuur
van alle landen en alle tijden en dus ln de
1
TTet was onvermijdelijk, dat een nieuwe ge-
Tl iteratie kennis zou moeten maken met A.
M. de Jongs meesterlijke bewerking van De
mMéirni,-c.®nl" en dat onver
mijdelijke Inziende, l* a J. g. Strengholt ge-
komen met een herdruk van „De baldadige
vertelsels' Het weerzien van deze uitgave ia
ï^riy*n' dlc haar Vl'°eger ln handen heb-
m'un,og een verrassing. Tussen inhoud
r.twV niU£ 's.een wonderlijke harmonie be»
triw.ihv ,prej1ten v"n Dore voegen zich voor-
m.» h-, de soTIR wat barokke bladspiegel!
met het zuiver gekozen lettertype; de heden-
hlerbh be«'nkaP«a,®n Passen zich
hierbij smaakvol aan. Zo heeft De Jong. op
een moeilijker te behouden niveau, zijn taal
weten aan te passen aan de gevoelsWawde van
PH-rrt^»*gende vertelse's, die hij terecht.
noemt. Hij koos een kunstig voi-
een mY'1.,,? ir,!'~M'ddelnederland* en toonde
een fijn gevoel voor de wijze, waaron hii *0-
nnrm^i»0Ch( Nederlands kon zeggen wat
woSen"*
De toestand is in de laatste Jaren met de
dag verergerd, mede als gevolg van de
prioriteit die de woningbouw kreeg bij de
toewijzing van bouwmateriaal, waarvan de
productie te kort schoot. Meer dan 300 par
ticuliere ziekenhuizen (die helemaal geen
regeringssteun genieten)- hebben hun deu
ren sinds 1945 moeten sluiten wegens finan
ciële moeilijkheden. Daardoor gingen 2.500
bedden verloren. Er zijn nu nog 198 parti
culiere inrichtingen (met drieduizend bed
den), mal^vele staan op de nominatie om
eveneens te worden gesloten. Reeds wei
gerden veie particuliere ziekenhuizen
patiënten op te nemen.
H
ZENDERWISSELING.
P*r 1 Januari heeft de driemaandelijkse
zenderwlsseling weer plaats. De A.V.R.O.
da V.A.R.A. lenden dan nit op de 4é>
W en de K.R.o. en de N.C.R.v. zullen op
#e 299 m. te beluisteren »yn.
Amusementsmuz12 3# Lend- en tuinbouw;
12.33 Lichte muz12.35 Zonnewijzer; 12 06
Nieuws- 13.* Actualiteiten; 13.* Fianoduo;
13 45 Voor de vrouw; 14.00 Kamermuz.; 14.43
Gr.pl.; 13.30 Pianoïrio; 19.00 Voor de zieken;
fïOO Voor de Jeugd; 17.13 Kinderkoor; 17 35
Metropole ork.; IS.00 Marine-overzicht 1961;
19.19 Instrumentaal octet; 11.30 Lichte muz.,
u - ,r35 Actualiteiten; 19.00 Nieuws; 1% Rege-
17 15 Mrs Dales dagboek; 17 30 Causerie; 1743 ringsuitzending; i».so Gr.pl 20.25 ofi gewone
Gevar. muz.; 13.15 Variété ork.; 11.43 Verzoek- man; 90.30 Omroepork.. 21.20 Een nieuwe hoed,
causerie: 21.35 Kamerork. en koor; 22.00 Om de
progr 19.13 Voor de jeugd; jt.43 Hoorspel;
00 Nieuws en radiojournaal; fO.is gport;
20.30 Gevar progr 21.00 Klankbeeld; 22 15 Ge
varieerde mu«.j 23.00 Nieuws; 23.13 Actualitei
ten; 93.20 Dansmuz 0.03 Voordracht; é.N Or
gelspel- 0.59 Nieuws.
Nordwestdeutscher Rundfunk, 3M meter.
12 00 Omroefork.; 13.00 Nieuws; 13.M Lich'e
toekomst van Nederland, klankbeeld. 22.20
Gr.pl.; 22.23 Sport; 22.35 Gr.pl?; 22.45 Ik geloof
ln ene, heilige. Katholieke kerk, causerie; 23.00
Nieuws- 23 15 Gramofoonplaten.
VOLGENS mij, ligt de juiste
leeftijd van de vrouw om
te huwen, tussen de 30 en 35
jaar. Zij is dan een volkomen
volwassen vrouw, die voor haar
taak berekend is. Zij kent dan
het huishouden, tot in de klein
ste kleinigheden. Tevens heeft
zij dan door levenservaringen
geleerd, verdraagzaam en be
grijpend te zijn, wat ten goede
komt aan de huiselijke gezellig
heid en ook daardoor kunnen
echtelijke twisten vermeden
worden.
Daarbij is de vrouw ln die ja
ren, in de ware zin des woords,
een jonge vroijw" in haar vol
le bloei.
Daarom dames beneden de
dertig, trouwt niet uif angst,
omdat u denkt anders op de
klompenmarkt terecht te ko
men.
Verzorgt steeds uw uiterlijk
en zorgt er voor een opgewekt
karakter te bezaten. Dan wordt
u een begeerde „jonge vrouw"
die dan beslist geen oude vrij
ster behoeft te worden.
(Mej.) A. M. v. d. P.
OOGST i' binnen de termen, waarop ome lezeressen
en lezers hu$ antwoord op onze vraag konden inzenden
is voorbij en dus kunnen Wij thans in grote trekken een
overzicht geven. Bijzonderheden hopen wij later te vertellen,
want het schiften en rangschikken van alle antwoorden is
niet zo eenvoudig.
o™;La,ll,alJ?Ze°(?'°i!en hee,t WKMiOftn Vfrre
overtroffen Wij ontvingen n.l. 360 brieven, d.w.z. 71 meer
dan én antwoord op onze vorige enquête inzake Sinterklaas-
,rifnnmngen De inhoud ls son78 heel verrassend, want on
middellijk na een betoog dat een meisje niet vóór haar vijf
94 Twli?Kte, haar vijftigste jaar (zie ons nummer van
24 December) moet trouwen, komt een lezeres verzekeren,
dat zij op haar achttiëride jaar is gehuwd en dat zij daarvan
nimmer spijt heeft gehad. Zoveel hoofden, zoveel zinnen
zelfs zijn we gestuit op een paar brieven, waarin werd be
toogd, dat een vrouw het beste doet.... niet te trouwen
We hopen van alle meningen een voorbeeld te kunnen geven,
wat niet eens zo heel gemakkelijk zal zijn omdat tal van in
zendingen ten dele dezelfde argumenten worden aangevoerd
maar dan so^is toch in kleine onderdelen verschillen....'
Wat het lezen van de brieven tot een bijzondere vreugde
maakt teas het feit, dat velen niet volstonden met antwoord
te geven op de gestelde vraag, maar te kennen gaven, dat
dit soort enquêtes in bijzonder goede aardvallen.
De één schreef „Op die manier maakt u uw krant echt tot
een blad voor het gezin de ander verzekerde: „Ik vind
het prettig mij eens te kunnen uiten en een derde
schreef: „Ik hoor wel eens graag hoe mijn mede-abonné's
over dit en andere onderwerpen denken
7n dit nummer laten wy een lezer en drie lezeressen aan
het woord. Alle vter doen wij het honorarium van IS toe
komen.
REDACTIE.
0OK ik, als jongeman (29 J.)
wil aan uw enquête deel
nemen.
De vraag, op welke leeftijd
het beste is voor een meisje om
te trouwen, zou helemaal niet
gesteld mogen worden! Ala zij
wel gesteld wordt, moet er den
ook niet gevraagd worden; ia
er eventueel een man die gene-
gen is met haar te trouwen?
Niet zij beslist op welke leeftijd
doch alleen wij, wij mannen be
oordelen of een meisje „PAN
KLAAR" ig, terwijl haar leef-
JUd nagenoeg geen rol speelt.
(Minimum leeftijd in acht geno-
n?en)- Het en® meisje zou
eigenlijk nooit mogen trou
wen, terwijl het andere meisje
niet te vroeg kan trouwen. Dit
is volgens mij zuiver indivi
dueel.
De meisjes tussen 19 en 22 j.
hebben bij de heren meestal de
voorkeur. Waarom?? Het ge
heim is, dat zij nog handelbaar,
jolig en origineel kunnen zijn
terwijl wij mannen in de regel
voor de meisjes (mag hier nog
van het woord meisjes gespro
ken worden) boven de 22 j.,
neem als voorbeeld de schoon
moeders, een behoorlijke ken
nis van psychologie nodig heb
ben om er mee om te kunnen
gaan.
Vrijgezellen, bezint eer ge be
gint! en van harte sterkte meia-
i«s! A. P. E.
P.l. Wanneer dit epistel in u#
zeer geëerd blad verschijnt,
R v.p. geen naam er bij. Ik moet
me anders onder politie be
scherming plaatsen, vanwege de
roodgelakte nagels toebehoren
de aan bloeddorstige meisjes.
Hl
NAJ"™UJK ,b,n lk ook één he«" n°8 alat zo'n goede poel-
n di® meisjes, die wan- tie, dat hij een gezin kan stich-
sDroken T. trou.w®n wordt ten- Dus wanneer de man in
spioken met veel bravour ver- kwestie 5 jaar ouder is val-
rt dat zij nog lang niet., len deze maatschappelijke be-
En evenals die zwaren weg.
DONDERDAG 1JANUARI 1953.
NIEUWJAARSDAG.
Hilversum I, 4éZ mater.
(A V.R.o.) 1.00 Nieuws; 3.15 Or.pl.; 9.04 Mor-
■eewijding. 9.15 Koor en orgel 9 30 Waterstan-
éea; 9.35 Gr.pl.; io «o Uit het bedrijfsleven;
Vo'kMang; 11.00 Amusementsmuz., 12.00
«roeten vsn zeevarenden en gr.pl.; 13.25 ln
t spionnetje; 13.30 Amusementsmuziek; 13.09
«jtuws: 13 20 Amusementsmuz; 14.00 Een
ïffl3?..?- ,,0gophie^jj jgb®t^vllegeri,^ causerie^ 22.13 zang én plano; 99.43 Gr.pl.;' 33.09 recital; 24.M Nituwa.
de 'padvinders; 19.09 Radio N,,uwa
._.*rl?i)"lscb Ork.. 17.10-Voor de Jeugd; 17,49
TELEVISIE-PROGRAMMJ
(K.A.O.) 20.15—21 49 Amahl en €e nach
telijke bezoekers, televisie-opera.
Engeland, B.B.C. Home Barvice, 330 metef.
12.20 Viool en plano; 13.00 Dansmuz.; 13.21
muz.; 14.00 Hkorapel m«t muz.; 18.13 Gevar.
muz.; IS.N Danomuz 13.00 Symphonie ork. en
koor; 1909 Nie{mg^il.4« Nieuws; 22.11 Dans
muz.- 24.00 Nieuws, 0.10 Symphonie orkest.
Brussel, 324 mater.
JtfO Studio ork.; 12.30 Weerberichten: 12.24 Gevar. muz.13.3» Weerberichten; Ï4.Ó# Nieuws;
Gr.pl., 13 00 Niéuws; 12.18 Gr.pl.; 14.N Kamer- 1410 Or.pl 15-00 Orkestconc.; 10.00 Hoorspel;
mua.; 11.35 Voor de padvinders; 13.00 Omroep- 10 3é Or.pl.; 17.* Voor de kinderen; 18.56
orkest. 17 80 G2.pl.; 17.15 Voor de kinderen; Weerberichten; 1#.* Nieuws- 19.15 Sport; 19.*
18.30 Voer de éoldaten; 19.08 Nieuws; 11.30 Or.pl.: N.OO Gevar. muz.; 20.40 Causerie; 2100
Gr.pl.; 20.00 lfPorzanl: 20 20 VerzoekprogrKlankbeeld; 22.00 Nieuws; 22.15 Amerikaanse
voegen, V.U.O., J?:"..?tvar- Pro«r
nVl liLC0"causer,e: 18 00 Voor d* Zieken, 13.30 H
U-M Voor de padvinders; 18.00 Radio Ni,uwa; UM Dansmuziek
'n i rmonlsch °rk.; 17.10*Voor de jeugd; 17.4é Brussel, 434 bn«.
S«rLi7'w ®P°rtrevue: 1300 Nieuws; 19.15 ia.01 Gr.pl.; 13-90 Niéuws; 19.16 VertdPfcrogr-; „u
««lérlngaui,zending; 1B 30 Gr.pl. en groeten "14.00 Gr.pl.; 13.45 Les Brigands, opera; 17.48 da*b°®f
T''!.*a>v>re"den; 19 10 Gesproken brief uit Gr.pl.; 13.46 Nieuws; 20.00 Hoorspel; 22*
tondeji 19.13 Klassieke muz.; 20.00 Nieuws; NieuW«. 22.10 Lichte muz.: 22.50 NieSwl; 23.* 48 w
"'-triAmusementsmuz. (in de pauze: Ham-- Dansmuz.; 23.53 Nieuws,
mondorgel)*.50 TerugbUk _op_ óe dertlge# Luxemburg, 1193 meter.
««geland, B.B.C. Light Programme,
19* en tlT^jpeter.
12.M Mrs Dale's dagboek; ri.lVvacanUe ln
weden; 12.43 Voofdracht, 13.00 QWkte muz.
13.43 Orkestconc.; 14.43 Voor de kindWen, 15,*
Voor de vrouw; 1600 Lichte muz.. 17.15 Mrs
iv!5 ^L'18 Oevar. miu.: 31.* «Bang; 22.*
Dansmuz 23 Nieuws; 23.15 SportactuallteJ-
«n; 23 10 Gramofoonplaten.
Hilversum II, 290 meter.
irSn'?V') 8-°° Nieuws; 3.15 Gewijde muz.;
JvVi* Nieuwjaarswensen. 9 00 Causerieën.
11ï'?'1 #M Nieuws.- 0.40 Gr.pl. 9*55 Hoogmis;
„2Gr.Pl., 11.40 Strljkork 12.30 Kerstliederen;
12.58 Zonnewijzer; 13.00 Nieu
Dale's dagboek; 17.30 Orgelspel; 19 90 Variété
ork.; 11.43 Verzoekprogr.19.15 Klankbeeld;
lé.M De lustige Weduwe en Phi-Phi; 17.31 29.00 Nieuws en radiojournaal; 20.25 Sport;
Voor de-dames; 19.39 Het successenuurtje; 31.15 20.30 Gevar. (Jrogr.. 21.45 Hoorspel met muz;
Het muzikaal album; 22.10 Goedenavond, beste 92.15 Discussie; 23.00 NieuWS; 23.15 Actualiteiten;
23.* Lichte mut.: 0.05 Voordracht; 0.* Gevar.
muziek; 0.59 Nieuws.
Or „.00
^'•■lunchconcert, 13 45 Oude Kerstliederen
vrienden; 23.30 Dansmuziek.
VRIJDAG I JANUARI 1933.
.Hilversum I. *2 meter1.
(V A.R.A.) 7.00 Nieuws; 7.13 Or.pl.;
Nieuws; 7.13 Or.pLy é.N
Nieuws; fll Gr pi.- 1.50 Voor de huisvrouw;
Nordwestdeutseher Rundfunk, 3* meter.
12:* Lichte muz.: 19.00 Niéuws; 13.25 Om
roeporkest; 14.18 Gevar. muz.; 15.50 Omroep-
ULia_ orkést; 19.15 Semi-klas&ieke muz^ 17.00 Nieuws;
WCR.v.) 14.* Marinierskapel. 14.* Emifran- C.p).; Waterstanden: 9.40 Voor de 17-43 Amusementamuz.; 19.* Nieuws. 19.19 Das
{•n-samenkomst- 15 30 Gr.ol li.35 Kamermuz.; kleuters; (VP.R.O.) 10.00 Thuis, causerie; 10.95 Rheingold, opera; 21.55 Nieuws; 22.80 Heor-
J9«0 Bijbellezing; 16 30 Salonork 17 00 Voor de Morgenwijding; (V.A.R.A.) 19.20 Gi.pl.; 10.50 spel, 24.M Nieuws. 0.30 Lichte muz.; 1.15 Ge-
Iwgd, 17.3Q Gr.p', 17-<0 voordrecht- ïl.OO Ka- Radlofeuiileton; ll 10 Vocaal dubbelkwartet; varieerde muziek.
«jermuz 1M5 ob de atrih^ 1145 Gr.pl.; 0,«Sl en zang. (A.V.R.O.) 12.00 Lichte Brunei, 324 meter.
H Njeuws; 14 J0 Levensvragen vin aiulrlei &nd; !:»J»JOrt -
en een pastor»! antwoord/ 14 30 Grpl;
or?.« lokrant'' i0 3° Rad,° Pnüharmonisch mu« U ïa'^u
'fkeit, n.36 Lichte muz.- 21.49 Vragen aan H.88 Voordracht met muz., 15.10 Motetten; 43.10
'oorWjgangers' 22 is flrid'i tui Avondover- Lichte fnuxlek(V.A.R.A.) 16.N Gr.pl.; 19.W
Mo? ll«Vci£wSSï Ór.moCnpl«,n. voor de ÏEft, Or «SU; II»
"teland. b.b.c
11.43 Omroepork.; 12 30 Weerberichten 12.34
Or.pl.; (om 12.50 koersen); 13.00 Nieuwi; 13.15
Orgelspel; 14.00 Or.pl., 19 00 Litterair-muzikaal
progr.. 17 Nieuws; 17.15 Gr.pl.; 18 10 Cello en
plano; 19.23 Ckuserie; lë 30 Voor de soldaten;
causerie* 18.00 Nieuws; ll li Felicitaties- 19 45 jj-* Nieuwe; 19.40 Gr.pl.; 19.50 Causerie; 20.05
ifM Mom• 8#rvlca' a,*t*r' Denk om de bocht; 19.M Kinderkoor. 19.15 Het «uT-i°r«J''wi d* paï":
jy °*var. muz.; 13 00 Or.pL; 13.11 Voor de volle pond. causerie; (V.P.ft.Oj 19.30 Vreugde K^n^kfv.n n»
™h-en: 13.* voor de arbeiders; ISU Weerba- el» verdrie!, causerie; 19.W Berichten .rL f.-H*
PhS. 14Nieuws; 14.10 Mededelingen: 14 20 Nieuws; 30.03. Boekbespreking. 20.14' Zang en £!-rr n| mu wÏ.™. Universiteit;
C'mprogr.; ]S.M orkestconc.; 14.00 Hoorspel) piano- *30 Benelux; 30 40 Aanpassing, cause- *5 Gr.pJ., 2|.5« Nieuws.
AU Directions: 17J0 Lichte muz.; 13 00 rie; (V.A.R.A.) ai.oo Operettemuz.; 21.30 Coba- Brusael, 444 meter.
wJ,.M1}daran; 18 88 Weerberichten; 19* ret; Buitenland, weekoverzicht: 22 )8 12.05 Amuaementartuz.; isoo Nieuws; 13.10
1918 Sport; 19.* Voor de boeren: 19.33 Dansmuziek; <V.F-R.Qjj 33.40 Vandaag, causa- Gr.pl.; u.M Amusementsmuz.; 19 85 Gr.pl..'19 33"
17.* Nieuw*; 17-15 dr.pl.;
wuziek: 20 op Gevar. progr 20.30 Strijk-
33-4« Avondwtjding; (V.A R A.) 13 Amusèmentsmuz.;
SJriet; J1J0 Gavar njfogr.', 23.M Nieuws; 21.1» Nieuwa; 31.18 ln huwelijk en gezin, Causerie;
«wnkbeeld; 21.00 Gevar- progr.; 23 30 Weten- 23.30 Gramofoonplaten,
«MPPilijk overzicht: 45 Gr pl.; 24.00 Nieuwa, Hilversum ÉI, *9 mater.
I ««geland. B.B.C. Light Programme, (K.R.O.) 7,W Nlauwa: 710 Ochtendgymn.;
15* en 247 meter. 7.38 Oude madrigalen; 7 45 Morgengebed; I*
ut" Mrs Dale's dagboek; 11.13 Gév.ar muz Nieuws; 8 15 Or.pl 9 Voor de huisvrouw;
muz.. 13.45 orkestconcert; 14,45 Hl StrlJ4ikwartet. 19.M Promenade ork.; 19.10 trein.
17 30 Cello en piano; 17.80 Gr pl.; 'l».* Nieuwa*
Omroepork.; 21 30 Hoorspel; 22.00 Nieuwé;
u£ 1 L
«Jx Lichte muz
og2 kinderen; 15 Voor de vrouw; 18.* Zangvereniging en harmonie ork.; lik Voor 99.39 Góedenavond, bès'te vrienden- 21.30 Dan».!
muz., 15.pianoapel; 19.4» Lichte mux.; de riekep, 1149 Kamerkoor; 12.M Angelus; 12.M muziek.
Lkxemburg, 1*3 -meter.
17.3» Voor de dames; 1*39 Het «ucceasen-
uurtje; 19.41 Van het ene tot het andere re-
JB.13 Sterrenregen; $2.01 Pianorecital;
e Vi> \1 8li Een: "Bakv
wij trouwen. r_r„
andere meisjes laat ik in aller
lei protesten mijn antipathie
tegen dat trouwen uitkomen.
De toehoorders, die dan uit
oude-wijze-tnensen bestaan in
de vorm van een'paar jaar
oudere broers of zusters, plegen
dan schouderophalend te zeg-
Bakvissenexplosies".
Ja, je moet hem maar kunnen vinden
-CUs
hoe dan ook
Maar er zullen ongetwijfeld
mensen zijn die nog andere be
zwaren hebben. Ik ben echter
van mening dat juist in een
vroeg huwelijk die twee men
sen zo prachtig één kunnen
worden. Zij zijn nog niet ge
heel zelfstandig en zijn daar-
dooJ 20 afhflnkelijk van elkaar:
w-u-w weer dat ee hebben ook nog Idealen, gelfa
JflJrfTasenleeftijdsgrens erg kinderlijke idealen, ook wat het
mar i« -■--huwelijk betreft.
Ik weet dat lk hier een ge
vaarlijk onderwerp aanroer,
want vele ouderen vindpn de
jeugd van nu blasé en geloven
niet dat er nu nog veel huwe
lijken begonnen worden met dat
prille idealistische begin met de
wil er iets moois van te maken.
Maar toch neem ik de verant
woording voor dit onderwerp
op yie. Want de Jeugd begint
JYE MOOISTE leeftijd
het meisje om te huwen?
Tja, dat kan ik zo één, twee,
drie niet zeggen. In eïk geval
vtod IK het wel de mooiste
STAPdie het meisje kan doen,
wanneer zij met de man van
haar hart trouwen gaat. Deze
zeer belangrijke gebeurtenis
dient echter met volle overtui
ging en verantwoordelijkheids
gevoel te geschieden. Het volle
besef, dat liefde en trouw niet
verloren mag gaan en dat men
weet van „geven" en „nemen".
Ik zelf ben 29 jaar en nog
ongehuwd. Och, misschien
trouw lk niet; zo langgamer-
hand begin ik dus, zoals men
dat noemt, een „oude vrijster"
te worden. Maar goed, ondanks
dat, vin<f ik toch wel, dat de
leeftijd van 25 jaar prachtig
ls voor een meisje om In het
huwfiyksbootje weg te varen.
Hoe ouder je wordt, hoe meer
e de dingen met een critlsche
Jllk gaat bejeijken: „Dit zou ik
zus en daf zou ik zo doen". Zo
even voor de 25 of uiterlijk 25
jaar is volgens mij beslist de
beste leeftijd. Je bent "dan goed
volwassen efl voldoende tijd is
ls, want deze schrijf-
dat ze die leeftijd al
aar te boven is.
ondanks deze z.g. „bak
vissenexplosies" moet ik, als ik
eerlijk ben, bekennen, dat ik
een voorstandster ben van het
vroege huwelijk. Met dat vroeg
bedoel ik voor een meisje de
leeftijd van 21 jaar.
Ik weet dat dit tegenwoordig
zeer moeilijk is, niet alleen door
de woningnood maar ook door
dat de jongen tegenwoordig pas evef/al" ,vro*S«r met idealen,
laat in staat is een gezin te m toekomstdromen en met
pr sBnwwia kunnen onderhouden. een B°ede wil, maar deze jeugd
Si va°.7«S, iT^L0" rbP w«nn«r e,n meisje op 21- blasé door het voorbeeld!
M nn U e wordfen. jprige leeftijd trouwt, zal dat voorbeeld van lange verlo-
Jvatuuriijk ligt het ook aan de meestal met iemand moeten zijn ngen' van J°n«e mensen die
omstandigheden, waarin het die enkele jaren ouder ls. want {veten dat Ee toch nog lang niet
jonge meisje zich bevindt. Heeft een jongen van die leeft ♦-«
zij een goed tehuis en dus fijne 3
ouders, dan is ze eerder ge
neigd te denken: „Och, waar
maak ik mte druk over: ik heb
de tijd nog wel", doch heeft zij
het minder prettig, is de stem
ming slecht en komt er vaak
ruzie voor of moet zij .wegens
financiële omstandigheden reeds
vroeg de deur uit om tfe verdie
nen, dan komt zij al eerder met
andere mensap in aanraking en
hierdoor kan het gemakkeUjk, -
dat zij op zeer jonge leeftijd wat uif te dollen en, dn gepaste ten worden, om zo het volgende
reeds trouwt. Mijn moeder was u<t te 0aan- het zo, geslecht groot te brengen,
b.v. 17 en was reeds op haar dat 'otnmige meisje»4mn ware ih beh voor h»t m"i—
veertiend* j..r by e^n me- HEER al op 15- of 18-jarige ht blijde i<m°9
vrouw als hulp ln de huishou- lt*flijd vinden en dan na en- nuw0ivk, dat in de vroege lente
dlhg. Zeer jong dus om te trou- kel' Jaren verkering trou- van het '«ven gesloten .wordt
Dit neemt echter niet weg, W' Je moet HEM maar Wanneer - dit betoófc wem»*
kufcnen vinden. Hoe dan ook, beantwoordt aan de pActijk van
ifc voor mH, gg van het stand- het leven, dan hoop ik dat
punt uit. dat men met versland zult bedenken dat het door een
en vertrouwen inj de toekomai meisje is geschreven dat de
het huweltfk moet aangaan en practijk nog zo weinig kent dat
Publicatie van dese int-
1^.woorden betekent niet. dat
w(| ons met de Inhoud daar
van «ehe^H^unnen ver
enigen of het standpunt
van 'de Inlanders delen.
kunnen trouwen, en geen ge
duld hebben om te wachten.
Tegenwoordig trouwt men zó
laat dat het huwelijk geen be
gin meer is. De twee partners
hebben dan ieder hun eigen
persoonlijkheid gevoftnd en zijn
niet meer zo ffeneigd naar
elkaar toe te groeien, zij willen
zichzelf blijven, zy zijn al te
lang een mens geweest. Ik ben
nog zo idealistisch om te gelo
ven dat man en vrouw ook in
hun persoonlijk leven één moe
dat het huwelijk van mijn
ouders nog steeds prima is!
In elk geval vind ik 25 jaar
dus de mooiste leeftijd. Wat
heb je aan ie jeugd om zo
piepjong in de echt te paan?
Veel beter is het om eerst maar
