MUM
pUBBEL-Giïpflr
rt
SIEBEL
Pju modieuze Jttfoett
3*
en
MARRTVERKOOPÜ
flcUa
DAT IS OPRUIMEN!
6/8
48 ct
98 ct
KALMEIJER
SCANDINA VISCHE LANDEN OP
WEG NAAR GROTERE EENHEID
Vrijheid voor de auto en
zijn bestuurder
Nederlands geleerde verfilmde
duivelsdansen in Tibet
In de suiker spreekt men steeds
van koude nationalisatie
nog
Interessante filmfestivals
me a EEN SPATJE!
proee
r Van de Hoog s
Q/luvL&f j
OU.
U KOMT
U KUKT
V KOOPT
SUSKE
WISKE
ALI STEUR Passende WERKKRING
Vet met vele
voordelen voor U
Slechts 1 x per jaar
Nieuwe prijsverlagingen!!
Av ali*.
OVERHEMDEN 108
OVERHEMDEN
ZELFBINDER.S 48d
SOKKEN
KOFFIEBROODJES
BERTELS
het zingende
nijlpaard
I
Lachend confereren
Meer vakkennis dan
de lama's zelf
Tandonderzoek voor
a.s. militaicen
Vele organisaties
Hongerige
Zwanenzang
Kort Journaal van
ons land
Geen export van betekenis meer
Ongegrond optimisme
Snipverkouden
AKKERTJES
Bewijs maar eéns dat het
uw tanden zijn!
Cannes gaat voorselectie
toepassen
Boekhouder liet ruim
ƒ94.000 in eigen
zak verdwijnen
De nieuwe Hinderwet
1 Februari in werking
Jonge militairen en het
Humanistisch Thuisfront
Roekeloos muizentarwe gestrooid
in de Noordoostpolder
Ingenieur verantwoordelijk
gesteld voor sterfte onder
de wilde ganzen
Amerikaanse orders aan
Nederlandse industrie
EDE BLAD - PAGINA 4
ndag 19 Januari a.a. hoopt
ader en Opa
J. J. v. d. 8PELD,
n 75ste verjaardag te vieren
'egenheid tot feliciteren
an 10 tot 18 uur.
esterkade 83.
Ondertrouwd:
PAULA L. J. DIEDEREN
en
TH. G. C. FRENK
(ec. drs)
De kerkelijke inzegening zal
plaatsvinden op Woensdag
11 Februari a.s. in de kerk
van Onze Lieve Vrouw on
bevlekt ontvangen te Ter
winselen (L.).
Terwinselen: Casinolaan 2.
Gouda: Markt 9.
Receptie op 11 Februari van
1.303 uur: Casinolaan 2.
Terwinselen.
Toekomstig adres:
Stadhouderslaan 6. Gouda
Huid verzorgings
artikelen
Alleen verkoop.
Kapsalon Parfumerie
Korte Tiendeweg 23, Tel. 3557 Groene weg' TB^TeleftJon^aS.
Familieberichten
Uit andere bladen.
Bevallen: H. P. c Schram-
Manders <z.). Bolnes; A. M
Vedder—Van t Hof <d.). Dor-
dreeht; Bessem De Vries
Robbé (d.). Rijswijk: v. d. Berg
v. Saparoea—De Joncheere (d.).
Amsterdam; c. Schoenmaker—
Buttlnger (z.)„ Purmerend; H.
Kuypers—Slangen (z.). Maas
tricht; Vogelpoel—Dietz (z.),
s Gravenhage: Fabius—Boer
lage (z.). Oegstgeest.
Getrouwd: G P. Blom en A. M.
v. d. Gfessen. Krimpen a. d.
IJsel: J. J. T. Biekens en B
Stibbe. Vught; K Hoekendijk
en L. West. Groningen; J. w
Ronner en F. M. v. Druten. Wil-
dervank; G. E. de Jong en L
Marmelstein. Bussum.
Overleden: mr H. Heuvelink,
oud-pres. v. d Arr. Rechtbank.
77 j.. Dordrecht: P J. Verstoep
v. Vliet. 80 j.. Capelle a d
IJssel: J Prins—Doornekamp,
76 j., 's Gravenhage: H. Koen-
derink. 92 j.. Almelo: E. Brur.a
v. Kalken. 78 j Maartensdijk;
J. L. ter Smitten—v. Dam.
|J.. Interlaken (Zwits.): C.
Kruytbosch—Visser. 62 j.. Bak-
kum (N.H M. J R Stolk;
J., Driebergen: P M. Lips,
j.. Breda. J Ferwerda. 88
Amsterdam. H. Hendriks. 77 j..
Groningen: H Blokzijl. 69 j
Appingedam; J. G. Heyermanr.
74 j.. Haarlem: P. W. Pardon—
7 Kier. 92 j.. Leiden: A. Suran
v. d. Post. 87 j„ Leiden: B. v.
Herg. Arnhem; A F. Jentink,
GOUDSCHE COURANT
VRIJDAG 16 JANUARI 1953
In het kader van onze
balansopruiming 1953 met
ingang van morgen 9 uur:
Enkele voorbeelden:
KINDERSCHOENEN, nu vanaf4.95
DAMESSCHOENEN, nu vanaf 5.95
HERENMOLIèRES, met oersterke
rubberzooi, m. 3946 7.95
Bruinlederen HEREN-SPORT
SCHOENEN m. stormrand, m. 3946 11.95
Een nieuw artikel:
RUBBERKLOMPEN, m. 36—38 4.50
m. 39—464.75
SENSATIEKOOPJES
IN KOUSEN EN SOKKEN
Prima herensokken70 ct. per paar
Nu zelf uitzoeken aan onze Marktkramen
Maarhaast U, want aan alles komt een
einde en U kunt er zeker van zijn:
BETER en voor MINDER geld
koopt V NERGENS 1
HOOGSTRAAT 14
oakauti f
v„ .ml.»-1»'„ij v g»r«»;
V ni«' h"°
nis dit te i:.uur don
at een Hostel#
K# eens .nijd»"'
„(BK» D'aj" l'e, U niet
tieren d'' I SM»'
geven «>4 D» "token V-"
R°u"dam
deren
teven w»J roken paK
ipdtje -
Dubbel-gerrmrd
Diamant smelt heel
I rustig. Geen ge
bruis. Geen spatje!
Zó zuiver is dat
krachtige vet.
ROOM ZUIVER!
Aan alles wat U klaar
maakt met het nieuwe
Diamant merkt U het:
zuiver krachtvoedsel.
Heerlijk!
D 45.154.45
Nieuw dubbel-gecrèmed Diamant is voorlopig alleen verkrijgbaar in de
provincies Nrd.- en Zd.-Holland en Utrecht. Maar binnenkort profiteert èlké
Nederlandse huisvrouw er van
GOUDA
Op de afdeling Coupe van de Confectle-lndustrie
Borghstyn. Ridder van Catsweg 65 te Gouda,
kunnen ter opleiding
Zo lang de voorraad strekt
met vast boord, van 12.95 - 10.95, nu -8-
met 2 boorden, yan 17.95 - 15.95, nu
2.28, 1.98. 1.38,
WOLLEN TRUIEN, VESTEN EN SLIPOVERS
TEGEN FANTASTISCH LAGE PRIJZEN.
FYAMA'S EN ONDERGOED. PANTALONS, GE
STREEPTE BROEKEN, VAKKLEDING. MAN
CHESTER JACKETS. VESTEN. PANTALONS.
PLU8FOURS voor de laagste prijzen.
NERGENS ZO GOEDKOOP
als bij
WIJDSTRAAT 19 GOUDA
Probeer eens onze mooie sortering
iets heerlijks voor de Zondag, o.a. gevuld met spijs,
rozijnen en gember.
H. ROOTERT
Broodbakkery Herenstraat 87 Telefoon 4307.
Wie de KLEINTJES steeds eert,
is het „SUCCES" altijd weerd
Laat die mooie kousen
niet bederven
Ga voor zorgvuldige reparatie
en hernieuwde vormgeving,
met electr. vormgever, naar
Zeugstraat 44.
Op Maandag ingeleverd 20*/.
korting. Voor iedere 10e klant
reparatie gratis tot fl,—
geplaatst worden.
Opleiding geschiedt onder deskundige leiding.
Bij gebleken geschiktheid en animo kan, op kosten
der firma, een theoretische cursus gevolgd worden
van een vakschool te Rotterdam.
Inlichtingen worden gaarne verstrekt door boven
genoemd adres.
DEZE WEEK NOG VELE KOOPJES
SWIFT-DAMESSCHOENEN vanaf ƒ8.95
JONGENSSCHOENEN vanaf ƒ6.95
Zie de etalages bij
J. SWART - BOSWEG 67
Wij geven weer reiszegels.
Schoenreparatie in een dag klaar.
ZWITSERSE
HORLOGES
IN CHROMÉ
STAAL
PLAQUÉ
GOUD
SIEBEL
ROTTERDAM
BINNENWEG 227
DEN HAAG
IANGE POTEN II
AMSTERDAM
KALVERSTRAAT 123
Do Directie van de
GOODSGRE COURANT
behoudt zich het recht voor edvertentles zonder opgeef
ven redenen te weigeren.
Bij advertenties onder nummer worden aan de adverteer
der niet doorgegeven: drukwerken, circulaires en derge
lijke stukken afkomstig van tussenpersonen, hetzelfde
celdt voor andere stukken, welke niet bona fide op de
inhoud van de advertentie reflecteren. Stukken, dte bij
het blad blijven berusten, worden na «én maand na
eontrAle van de inbond vernietigd.
Voor fouten ln telefonisch opgegeven edvertentles ls bet
blad niet aansprakelijk. Verzoek om herplaatsing zonder
betaling of restitutie kan derhalve niet worden Ingewilligd.
Elegant* lederen (lat met leuk*
ballon-crèpe. In beige
en zwart leder IC 75
vanaf I W*
1 x voor het prachtige, modieuze model.
1 x voor de heerlijke pasvorm.
1 x voor de ijzersterke kwaliteit.
Sinds ik zo n paar schoenen kocht, fs ons hele
gezin van Haren-klant.
Zeer fijne zwarte suède damespump
met sjjfrlijk koperen montuur.
Sportieve damesmoltère met prima
para-rubber pnderwerla
NIET TE EVENAREN
Iets apart
Mooie zwarte calfs pumpTmet fraai*
garnering. Gemakkelijke pasvorm.
Chique zwarte damespump met
aparte garnering. Moderne leest.
FILIAAL TE GOUDA, WIJDSTRAAT 17 (Markt)
en
in
door WILLY VAN DER STEEN
20
VORENS DE
RCHTERVOL 6/NO
VRN LRMBIEKIN
T£ zIttcn om
HEM DE TROM
PET »F T£ NE-
MEN. HEEFT LR-
MELINC NEET
TtP-ENTOP BE'
WU! TE LOOS GE'
SLPGEN.
Goed dat we hier eens zun komen tv)
k ken 'fits die sukkelaar nu maar v/ug)
Ondertussen
/s Lrmb/ek IN
BrZ-HRR.EEN
MRR O kkrrnse
NRVENSTRD. RUN-
GEKOMEN. EN
GRRT OP ZOEK
NRRR HET NER-
VINGSKRNTOOR
VRN HET VREEM
DELINGENLEGIOEN
7Yt... Wat een zon!/... Om
dood te vatten van de hit)
...t/adik maar een zonne-
fté daar. zeg eens aan de witte meneer
waar het kantoor
van t dingensle
gioen is
VRIJDAG 16 JANUARI 1986
EERSTE BLAD - PAGINA S
Tot het zo ver is, hebben de Scandina-
viërs eerst nog orde in eigen huls te
maken. Op het ogenblik mag een „Nordbo"
(een Noordeling) gedurende drie maanden
in een van de broederlanden vertoeven
zonder ln het bezit te zijn van een pas
poort. Zelfs een persoonsbewijs of een
andere, door de politie uitgegeven legiti-
matiekaart, is niet vereist want zulke pa
pieren zijn hier onbekend. Genoemd comité
heeft nu niet alleen voorgesteld om ook
deze tijdbegrenzing te laten vervallen,
maar wil bovendien de na drie maanden
vereiste werkvergunning gfschaffen. Dus
voor de Noordelingen een vrije Noordse
arbeidsmarkt. Daarmede zou dan de toe
stand bereikt zijn, die tot vóór de eerste
wereldoorlog bestond.
r| Dat is evenwel nog niet alles. Ook het
%Jr lnter-Noordse motorverkeer wil men van
(Van onze correspondent te Stockholm)
Douane-ambtenaar Svensson, die de Zweedse trein tot op de pont naar Denemar
ken vergezelde, was zeker een goed psycholoog. Toen hij door onze dubbele coupé
liep, geen enkel gesprek hoorde en zich ook door niemand aangekeken gevoelde,
wist hij het al: „Zeker allemaal Scandinaviërs' hé?". En hij zou zonder meer zijn
verdwenen, als wij hem niet een halt hadden toegeroepen. Ja", zei hij nonchalant,
in een Nederlandse pas moet ik nog een stempeltje drukken." Dit werk zal hem
echter waarschijnlijk vlugger dan hij verwacht worden afgenomen, want reeds
werkt het zogenaamde „Noordse parlementaire comité voor vrijer verkeer" aan de
plannen om alle grenscontróle binnen het Scandinavische bloc te doen vervallen.
Ook Nederlanders zullen dan zonder pasvertoon van Denemarken naar Zweden,
Noorwegen of Finland kunnen reizen en dus slechts aan de Duits-Deense grens
pas- en douanecontróle ondergaan.
gezichten van ambtenaren, die zich er van
bewust waren, voor leder woord ter ver
antwoording te kunnen worden geroepen
Hoe is het hier? De gewezen socialis
tische premier van Denemarken, Hans
Hedtoft, zit naast Roolf Edberg, die de
onderhandelingen leidt, lid ia van de
Zweedse Rijksdag en hoofdredacteur van
een groot sociaal-democratisch blad in Go
thenburg en daarnevens nog een Impo
nerend aantal bijfuncties bekleedt, waar
onder ook het voorzitterschap van
grootste Scandinavische vereniging van pu
blicisten. Edberg nu krijgt een stootje van
de lachende Hedtoft: „Zeg, aldus Hed
toft nu moet Zweden ook eens begin
nen met rechts te houden anders loopt het
bij jullie helemaal misDe toespeling
is duidelijk voor de ingewijden, want Hed
toft doelt hier niet op de politiek, maar op
de „schnapps-reizen" van het halfdroge
Zweden naar het „natte" Denemarken: van
een links-rijdend naar een rechts-rijdend
land.
Niet alleen de toon is overigens anders.
Ook de tactiek verschilt. Iedereen weet dat
men de grote vraagstukken, soals gemeen
schappeiyke buitenlandse politiek, mill
talre eenheid, ens. niet rechtstreeks te ïyf
kan gaan. Zelfs op economisch gebied ko
men zoveel problemen opdagen dat men
feiteiyk terugschrikt. Zo soekt men dan
de swakste plek. En d«ér begint men de
eenheid der Noordse landen te verwesen-
ïyken.
De drijfveer voor het streven naar een
heid moet men vooral niet bij een of andere
partij of bij een van de regeringen zoeken.
Zij is te vinden bij de vereniging „Norden",
bij welke de grootste organisaties zijn aan
gesloten. Deze betalen, wat Zweden betreft
een bijdrage tot liefst tienduizend kronen
per jaar. Ook de regering doet een duit in
het zakje en wel met 70.000 kronen per
jaar. En zelfs de jeugd helpt met zijn pen
ninkje mee om de broederlanden tot elkaar
te doen groeien.
De vereniging Norden ergert zich er al
lang over, dat een telefoontje van Malmö
over de Sont naar Kopenhagen meer kost
dan een gesprek naar het 2000 kilometer
Noordelijk gelegen Kiruna. Van pakjes en
drukwerk kan hetzelfde worden gezegd
Men ls daarom aan het verzamelen van
materiaal gegaan en nu zal deze zaak door
een Noords parlementair comité behandeld
worden, waarna een rapport aan de volks
vertegenwoordigingen zal worden voorge
legd. Op deze manier nadert men stap voor
stap de moeilijkere onderwerpen. Zal men
ook vraagstukken van militaire aard aan
durven
„Officieel moet lk deze vraag met neen
beantwoorden", zei ons ex-premier Hed
toft schalks, om er meteen glunderend aan
alle grensmoellijkheden bevrijden. Gedu
rende een jaar zal een Zweed bijvoorbeeld
zijn wagen in Kopenhagen mogen gebrui
ken zonder maar één cent belasting, of
andere taxes, verschuldigd te zijn. En het
rijbewijs van één van de Noordse landen
zal men zo maar tegen dat van een ander
Noords land mogen inruilen.
Ook de Nederlandse automobilist aal het
gemakkeiykcr hebben. Volgens de plannen
van genoemd comité zal nameiyk alle con-
tröle plaatsvinden by het overschryden
van de grens van één van de Noordse lan
den. Daarna ligt dan heel het boge Noor
den voor de buitenlander voor de periode
van een jaar open. Een hele reeks uitga
ven. welke iedere auto-toerist zich tot he
den moest getroosten, komt daarmede te
vens te vervallen.
In afwachting van deze eenheid heeft
|f Zweden onlangs nieuwe douanetarieven
van kracht doen worden, waardoor nu zon
der meer goederen ter waarde van Kr. 275
zullen mogen worden ingevoerd. Toen wij
voor de zekerheid het hoofdkantoor voor
accijnzen opbelden met de vraag of een
Zweedse lekkerbek vöor tweehonderd gul
den chocolade uit Nederland mag invoe
ren, was het, ons verbazende, antwoord:
„Dat zal dan toch zo veel niet zijn
Als hij niets anders meeneemt, zullen geen
rechten worden geheven".
f TAe Noordse landen zoeken ook op ander*
U gebieden samenwerking en het is inte
ressant op te merken dat die toenadering
heel anders verloopt dan die tussen België
en Nederland. Wij hebben verscheidene
Benelux-conferenties bijgewoond en waren
steeds weer verwonderd over de droge
toon. Er werd nauwelijks een lach gehoord.
Achter dikke rookwolken zag men ernstige
Dr P. H. Pott, conservator van het Ryks-
museum voor Volkenkunde te Leiden, heeft
met subsidie van de Nederlandse Organi
satie voor Zuiver Wetenschappelijk On
derzoek een rets van negen maanden ge
maakt, tydens welke hy verscheidene
Buddhlstische kloosters heeft bezocht ln
het Indlsch-Tibetaanse grensgebied. In een
van deze kloosters was hy getuige van
duivelsdansen.
De duivelsdan* wordt een keer per jaar
gehouden. Qm deze plechtigheid te kunnen
meemaken moest onze landgenoot twee-en-
een-halve dag omreizen en 55 mijl door een
woest berglandschap trekken. Deze duivels
dans wordt op de blnnenplaata van een
Buddhistisch klooster uitgevoerd. De
dansera worden van te voren door middel
van wierook in een soort trance-toestand
gebracht. De dans, die van 14 uur tot 17
uur duurt en na zoneondergang nog drie
„Gaaf gebit, sei je toch?"
,,'t Zit in mijn binnenzak,
dokter?'
kwartier wordt voortgezet, beeld het
verhaal uit hoe koning Langdarma ln 830
na Christus door een Buddhistisch pries
ter werd vermoord, omdat hij het Buddhis
me wilde uitroeien.
Het doden van de koning neerqt in de dans
een ondergeschikte plaats in. De dans is
veeleer bedoeld als het verzamelen van
magische kracht die dan na de pauze, dat
wil dus zeggen in de avonduren, weer
wordt afgestoten. Tijdens deze dans treedt
geen toestand van bezetenheid op: de dan
sers blijven volkomen bewust van hetgeen
zij doen en voorstellen. Hoewel deze dans
wel eens beschreven ls geworden, ia dr
Pott nu door eigen aanschouwen in ataat
gesteld haar volkomen te analyseren.
Naar dr Pott vertelde, is het klooster
leven in Lahul nog zeer bloeiend, in tegen
stelling tot Sikkim, waar de bevolking wei
nig interesse méér toont. Door Introductie
van een vorst van een dezer staatjes werd
onze landgenoot overal direct ontvangen.
Hij moest soms constateren, dat zijn kennis
van het Buddhlstische pantheon groter was
dan die vah sommige priester», hetgeen
zijn aanzien natuurlijk zeer deed toenemen.
Zijn gids bleek ook een Buddhist te zijn
en deze was zo verrukt van de kennis, die
deze vreemdeling van zijn religie had. dat
hij niet naliet overal de priesters Je ver-
Itenlands geleerde
tellen, welk een groot bultc
Op zijn reis heeft dr Pott belangrijk stu
diemateriaal verzameld. HU heeft vele
.foto's gemaakt en zelfs kleurenfilms, onder
andere van de duivelsdansen.
toe te voegen,, maar onof/icieel zyn wy vol
verlangen om ook over dit onderwerp de
degens te kruisen".
Oehalve de vereniging „Norden" en de
AJ Noordse parlementair* comité's, be
staat *r ook een „Gemeenschappelijke
Noordse Commissie voor Economische Sa
menwerking", die echter niet erg opschiet
en eerst verscheidene branches onder de
loupe neemt. De „Noordse Raad" mag
evenmin worden vergeten, al is zijn doel
Uitsluitend van raadgevende aard en heeft
hy absoluut niet het karakter van een
Noords parlement. Ten slotte mogen ook
de over de honderd particuliere en half-
officiële organisaties niet worden vergeten,
die voor de eenheid der Noordse landen
werken.
Over de rol van Finland zou een spe
ciaal hoofdstuk kunnen worden geschre
ven. Dit land laat zich soms leiden door
het woord: „Wee degene, van wie de erger
nis kome". En aangezien de grote buur
zich nog al vlug kwaad maakt, betracht
Finland terughoudendheid. Dat neemt ech
ter niet weg dat de Finnen bij iedere be
spreking aanwezig zijn of de notulen ter
inzage krijgen, zoals bijvoorbeeld bij de
bUeenkomsten van de „Noordse Raad"
(waaraan Finland officieel niet deelneemt)
geschiedt.
Op deze wUze en met behulp van de ge
noemde reeks van organisaties zal het mo-
gelUk zijn het einddoel: de eenheid der
Noordse landen, stapje voor stapje te be
naderen. Al i3 er dan ook een vrij lange
afstand af te leggen, men is op de goede
weg.
Wanneer ln deze kille da
gen ln Hazerstuoude tégen
de ruiten getikt wordt, ls
het geen leverancier, geen
schuldeiter of deurwaar
der. Er loopt nameiyk
in alle gemoedsrust een
zwaan rond. die aan één
vleugel verlamd ls en met
zijn snavel tegen de ramen
tikt, om te kennen te ge
ven. dat zijn maaa rom
melt. De bewoneri voor
zien hem natuurlek ruim
schoots van voedsel.
Baden Powell-tentoonstelling
in Den Haag
Op het hoofdkwartier van de vereniging
De Nederlandse Padvinders te Graven
hage wordt op het ogenblik hard gewerkt
aan de inrichting van een tentoonstelling,
gewyd aan het leven van de stichter der
padvindersbeweging Lord Baden Powell of
Gil well.
Deze tentoonstelling wordt van 21 Fe
bruari tot en met 15 April a.s. In het ge
bouw aan de Zeestraat te 's Gravenhage
gehouden. Vele historische foto's zullen een
plaats in de vitrines krijgen. Ook zeldzame
exemplaren van de krant van Mafeking.
die Baden Powell speciaal voor z'n mannen
in de belegerde stad maakte, zullen er te
bezichtigen zijn. Reeds vele oud-pedvinders
stelden voor deze tentoonstelling materiaal
ter beschikking van het hoofdkwartier.
Nederlands-Griekse handelsbesprekingen.
Op 20 Januari a.s. zullen te Athene handels
besprekingen worden geopend tussen een Ne
derlandse en een Griekse delegatie over de
verlenging van het op l Augustus 1952 afge
lopen handelsaccoord. Dit accoord werd In
dertijd op de oude vporwaarden voorlopig
verlengd.
Mr Berger met pensioen. Met 1 Maart a s.
zal mr W J. Berger, procureur-generaal bij
de Hoge Raad, de dienst met pensioen ver
laten wegens het bereiken van de 70-jarige
leeftijd. In 1927 reeds kwam mr Berger als
advocaat-generaal bij de Hoge Raad. In 1938
werd hij benoemd in de hoge functie van
procureur-generaal.
(Van onze correspondent te Soerabaja)
OP HET OGENBLIK moet men hier in de winkels voor één kilo suiker Rp. 2.90
neertellen, een bedrag dat volgens de officiële koers althans gelijk is aan
meer dan 90 Nederlandse centen, dit in het suikergebied van Java, het eiland
waar vroeger een kilo suiker 5 cent kostte. De prijsstijging van dit product springt
dus hoog uit boven de algemene stijging van het prijsniveau op de wereldmarkten.
De ootzaken zijn overbekend: de arbeid is veel duurder geworden, niet alleen
door hogere daglonen maar ook door sterk verminderde arbeidsproductiviteit. De
ondernemingen worden bestolen, hebben financieringsmoeilijkheden en krimpen
hun areaal ln. Op de wereldmarkt komt de Javasuiker niet meer aan bod.
TLTerkwaardlg is het hierbij te constateren.
■TI- dat de Indonesische regering, die voor
groot deel de verantwoordelijkheid
draagt voor het zo sterk oplopen van de
suikerprijs, sinds enige tijd al het mogelijke
in het werk stelt om de suikerproductie op
te voeren teneinde van Indonesië weer een
suiker-exporterend land te maken. Zij wil
daarbij terug, aldus heeft de minister van
landbouw, de heer Sardjan, onlangs bekend
gemaakt, naar de situatie van vóór de oor
log, toen Indonesië anderhalf millioen ton
suiker produceerde en daarvan ruim een
millioen ton uitvoerde. In 1952 bedroeg de
productie 450.000 ton, waarvan ongeveer
300.000 ton door Ooet-Java. Nagenoeg de ge
hele productie werd in het binnenland.ver
bruikt. Ten opzichte van de werkelijke be
hoeften heerst zelfs een suikertekort.
In kringen van suikerondernemers staat
men uiteraard zeer sceptisch tegenover de
grote verwachtingen van de regering ten
aanzien van de suikerexport. Vooral de uit
spraak van de minister van landbouw, dat
men dit jaar 200.000 ton suiker zal kunnen
exporteren, heeft verwondering gewekt.
Immers, afgezien van de onmogelijkheid om
suiker tegen een lonende prys op de we
reldmarkt af te zetten, vraagt men zich af
waar Indonesië een suikeroverschot van
201.000 ton vandaan moet halen.
Het voor dit jaar met suikerriet beplante
areaal is namelijk nagenoeg gelijk aan dat
van het vorige jaar: ongeveer 26 000 hectare.
Verhoging van de productie kan dus alleen
geschieden door verhoging van de opbrengst
per hectare. Dit is Inderdaad mogelijk, maar
het zal nooit tweehonderdduizend ton kun
nen opbrengen, zelfs niet indien alle om
standigheden gunstig zijn. In het afgelopen
jaar lieten die omstandigheden, wèaronder
gewerkt moest worden, nog veel te wensen
over. Zo hadden zeer veel ondernemingen
ook in 1952 weer ernstig te lijden van oogst-
diefstallen.
Het mag dan zijn. dat Oost-Java verreweg
het rustigste gebied van Java is, dat neemt
toch niet weg, dat 17 van de 31 suikeronder
nemingen, die in deze provincie in productie
waren, meer dan tien procent van haar to
tale oogst door diefstal verlpren zagen gaan
De onderneming, die het zwaarst van oogst-
dieven te lijden had, verspeelde zelfs ruim
60 procentwaaruit wel blijkt, dat de
begrippen rust en orde nogal rekbaar zijn.
Een andere factor, dte de productie sterk
drukte, is de arbeidsonrust. Weliswaar was
het aantal stakingen niet zo groot, maar de
(Advertentie)
Straks hebt U griep, tenmin
ste als U die infectie niet
gauw en goed de kop in
drukt met één of twee
...die helpen direct! J
Op het bureau Duinstraat
van de Haagse politie ver
voegde zich kort geleden
een oude heer. die kwam
vertellen, dat hy zyn gebit
had verloren. Een paar da
gen later kwam een dame
vondst van een gebit
aangeven. De conclusie lag
de hand. het heertje
werd naar de dame verwe-
en al gauw was men
het er over eens, dat de
tanden weer by de rechtma
tige eigenaar terug waren.
Het gebit was verloren op
de Frankenslag en daar was
het gevonden ook.
Middelerwijl had zich op
het hoofdbureau van politie,
een tweede oude heer ver
voegd, die eveneens zijn
gebit verloren had. Ook hij
werd naar de dame verwe
zen en verscheen juist op
het moment, dat heertje
nummer één het gebit had
gepast en het definitief als
het zijne had herkend.
Waar hebt U Uw gebit
verloren? vroeg de dame
aan nummer twee.
Op de FrankenSlag,
was het gntwoord en daar
mede was het probleem ge
schapen, wie nu de wérke
lijke eigenaar was.
Nummer twee bleek on
danks het gemis van zijn
tanden beter van de tong
riem gesneden dan zyn con
current, want toen de
woordenstrijd min of meer
geëindigd was. had hij het
gebit in zijn bézit. Nummer
één gaf zich echter nog niet
gewonnen en zo stonden
beide heertjes enige tijd
later voor de brigadier van
het bureau Duinoordplein,
die het gebit voor zich op
tafel kreeg or^een Salomo's
oordeel te veuen.
Als ervaren politieman
was hij de situatie direct
meester Hij bedekte het ge
bit en vroeg aan beiden of
zij bijzondere kenmerken
van het betwiste voorwerp
konden geven. Daarmede
bleek de slag voor heertje
nummer twee definitief ge
wonnen, want hij wist te
vertellen, dat hij destijds
een tand een beetje bijge
vijld had, omdat hij niet
precies paste. „Dat klopt",
zei de brigadier na nauw
keurige inspectie en triom
fantelijk deed de eigenaar
het gebit in zijn mond en
toonde zijn.verslagen tegen
stander de stralende volle
lach van de overwinnaar.
Nummer één stond met
de mond vol tanden, strikt
figuurlijk.
Te Berlijn wordt dit Jaar van 18
tot 28 Juni gefestlvald. Over de
daar vertoonde films oordeelt het
publiek, evenals vorig Jaar. Omdat
dit festival van de Westerse voor
post achter het Uzeren Gordijn in
de twintig beste documentaires „cultuurpolitiek" opzicht van bij-
worden dan In het festival ver- zondere betekenis wordt geacht,
toond ln de avondvoorstellingen en heeft de Internationale Federatie
sullen meedingen naar de prijzen, vorige maand op haar congres
De overige Ingezonden werken, die te Rome beslotep. dat te Berlijn
tezamen aldus een ..tweede keus" bovendien een Jury een speciaal
zullen vormen, kan men dan soort prijzen zal mogen toekennen:
's ochtends en 's middags draaien voor de films die het meest in
ER was de laatste Jaren door de en zullen eventueel voor een dl- overeenstemming zijn met de
te grote toevloed van films, ploma ln aanmerking kunnen ko- idealen van de vrijheidslievende
OP bet gebied van aa iniernauo nog al w,t 0nder het cinema- mbn. wereld,
nale filmfestivals belooft 195S tografische koren. Spanje bijvoor- Onze landgenoot Bert Haanstra Van 2 tot 7 Maart organiseert
een Interessant Jaar te worden., beeld toonde een volslagen gebrek <le cineast die sinds zijn Spiegel men te Parijs
Het festival t* Cannes zal ingrU -
(Van een medewerker).
pende veranderingen ondergaan,
dat te Berlfln zal nog meer nadruk films, dat gezien de grootte
aan leggen op de strUd van de zijn omvangrijke productie
.ww..,.. -w. - -een internationaal
aan artistieke zelfcritiek door het Holland een zeer groot aan- congres voor op\oedende. docu-
inzenden van het maximum aantal rien geniet ln de Internationale mentaire en (andere) korte films.
- van cinematografische kringen, zal, zo- waarin productie en distributie
was men weet, deel uitmaken van van die films ter sprake zullen
gaan leggen op de strud van de Zljn omvangrijke productie was men weet.
Westerse wereld voor de vrijheid toegestaan, hoewei de kwaliteit a« Jury voor
en op efen festival te Pariis zullen van die productie ln geen enkele films,
de documentaire filmers een Inter-
national* organisatie voorbereiden.
Het Internationaal filmfestival
documentaire komen. Voorts zal men een groot
aantal van deze films vertonen en
tcucuj»» een soort Jaarbeurs-van-de-docu
kwantiteit. Spanje heeft nog nooit TTET enige andere Jaarlijkse ln- mentalre-film houden. Films met
een prijs verworven op een festi- Al ternatlonale filmfestival waar- politieke tendenties en reclame-
te Cannes zal, zoals wij reeds be- val. Ook de Amerikanen toonden aan. volgens besluit van de In- films worden niet toegelaten
richtten, dit Jaar worden gehouden te Cannes nu en dan films, die ternatlonale Federatie van Film- Het ligt ln de bedoeling, ln dit
van 15 tot 28 April. De Franse re- geenszins ln een Internationaal producenten, een wedstrijd met parijse congres en festival te ko-
gerlng heeft uitnodigingen tot festival op hun plaats bleken prijzen verbonden mag zijn. ls men tot oprichting van een Inter-
deelnemlng gezonden aan 78 lan- overladen programma's, die n l*e t dat van de Biennale te Venetië nationaal Verbond van Producen-
den. Het ls nog niet bekend, hoe- geheel en al de moeite van het ook ditmaal zal men de Vene- ten van Documentaire Films. Aan-
veel landen die uitnodiging hebben aanzien lonen, irriteren uiteraard tlaanse „Internationale Teptoon- gezien Nederland op het gebied
aanvaard en dus ln het prachtige de festivalgangers en daarom heeft stelling van Cinematografische van de documentaire film zeer
Palals du Festival op Cannes' we- men nu een revolutlonnaire maat- Kunst" ln de nazomer organise- belangrijke prestaties heeft gele-
reldberoemde bouletard. de Crol- regel genomen: de jury zal een ren. Vermoedelijk zal men weer verd, zou dit festival ook voor ons
zette, vertegenwoordigd zullen strenge vóór-selectie toepassen. een fllmmarkt aan dit festival ver- land wel eens van betekenis kun-
zljn. De veertien beste hoofdfilms en binden. nen worden.
talrljfce arbeldsmoellljkheden meer den
in 1951 hielden vele ondernemingen in
een langdurige onrust met alle nadelige ge
volgen voor werklust en arbeidsprestatie»
van dien.
Hoge productiekosten
T^en ander belangrijk aspect van de suiker-
cultuur op Java, die nog steede groten
deels in handen is van Nederlandse onder
nemers, ls de sterkere greep, welke de In
donesische regering op de suikeronderne
mingen krijgt, tengevolge van de financie-
ringsmoeilijkheden, waarin verscheidene on
dernemingen zich bevinden. Elk jaar wordt
het bedrag, nodig om een oogst te financie
ren groter, en wel in die mate, dat met de
opbrengst van de oude oogst de kosten van
de nieuwe niet gedekt kunnen worden. Het
gaat hier om millioenen. Alleen al voor het
huren van de gronden voor het verbouwen
van het suikerriet moet een onderneming,
zodra de huurcontracten zijn gesloten, en
kele millioenen op tafel leggen (ongeveer
Rp 2000 per ha). De meeste particuliere ban-,
ken voelen er weinig voor, credieten aan
suikerondernemingen te verstrekken. Zij
achten de toekomst te onzdker, de risico's
te groot. De Indonesische regering daaren
tegen verstrekt het geld graag. Was dit niet
zo, dan zouden reeds verscheidene suiker
ondernemingen hebben moeten sluiten. Het
betekent echter tevens, dat haar zeggen
schap over de ondernemingen, die hoe lan
ger hoe meer met overheidsgeld moeten gaan
werken, steeds groter wordt. Geruisloos
en onopvallend voor de buitenwereld is hier
de „koude nationalisatie" in volle gang, al
dus de on<'
Men hoort wel eens beweren, dat regering
en vakbonden hier een gezamenlijk spel spe
len. De vakbond stelt zijn eisen, de regering
zorgt er voor, dat deze eisen worden inge
willigd, samen brengen sjj de ondernemin
gen in steeds grotere financieringsmdéllijk-
heden en de enige die deze moeilijKheden wil
oplossen, is de overheid. Net zo lang tot de
hele onderneming staatseigendom zal zijn.
Deze redenering slaat de verstandhouding
tussen regering en vakbonden ons inziens
beter aan. dan zij in werkelijkheid is. Deze
„koude nationalisatie" lijkt ons eerder een
„automatisch" proces dan een sluwe opzet
In ieder geval achten de ondernemingen
het blijkbaar niet gewenst of niet mogelijk
dit proces tegen te gaan door nieuw kapi
taal in het bedrijf te steken. Alleen de In
donesische overheid kan zich, met staats
financiën, een dergelijk risico veroorloven.
Maar onverschillig of de suikeronderne
mingen nu 6taats- of particulier bezit zijn,
de kostprijs van de suiker zal voorlopig niet
dalen, hetgeen toch een éerste vereiste zal
zijn om van Indonesië weer een suiker-ex
porterend land te maken. Immers, gesteld
dat het inderdaad juist is, dat de overheid
met opzet, ter bevordering van de koude na
tionalisatie, de productiekosten opvoert, de
vakbonden zullen er nóóit toe te bewegen
zijn om hetgeen in de afgelopen jaren be
reikt werd, weer prijs te geven, zelfs niet
wanneer alle ondernemingen staatseigen
dom zijn geworden, een „ideaal", waar vrij
wel alle arbeidsorganisaties naar streven.
Tegen de thans 74-jarige
2 ja»1* geëist
De officier van justitie van de Haarlems*
rechtbank heeft 2'/. jaar gevangenisstraf ge-
eist tegen de 74-jarige Haarlemmer A. M.,
die als boekhouder bij de grafische inrich
ting Joh. Enschede en Zonen te Haarlem,
gedurende ongeveer 19 jaar ln totaal ruim
94.000 ten nadele van dit bedrijf zou heb
ben verduisterd. Bovendien zou hij verschil
lende keren valsheid in geschrifte hebben
gepleegd.
Verdachte gaf toe. dat hij dit bedrag in
derdaad verduisterd had. Het geld was ge
heel in zijn huishouding opgegaan. Voor de
rechtbank vertelde hij, dat hij een beel
systeem had opgebouwd om de mahipulatiee
met het geld te camoufleren, hetgeen tot
gevolg had. dat de verduistering niet eerder
werd ontdekt. Verdachte was al jaren ge-
pensionneerd, toen een onderzoek tegen hem
werd geopend. Hij werkte nog bij de firma
en erkende ook in de jaren na zijn pension-
nering nog falsificaties te hebben gepleegd.
Hij kon niet precies verklaren waarom zijn
huishouding zoveel geld geëist had, want hU
leefde op bescheiden voet en' had een be
hoorlijk salaris.
Eén van de directeuren van de firma
Enschede, jhr mr B. W. F. van Riemsdijk,
werd als getuige gehoord. Hij verklaarde,
dat verdachte blijkbaar zo handig met geld
kon goochelen, dat hij bedrijfsleiding en
boekhouding jarenlang om de tuin heeft
weten te leiden.
In zyn requisitoir, verklaarde de officier
van justitie dat niet aangetoond is, dat de
administratie van de firma tekort geschoten
is in haar taak ontvreemdingen te ontdek
ken. De officier meende, dat een gevoelige
straf op haar plaats is, ondanks de hoge
leeftUd van verdachte en eiste twee en een J
half jaar gevangenisstraf. Pleiter van ver
dachte voerde aan, dat M. al een zware
straf heeft ondergaan door zijn jarenlange
vrees voor ontmaskering.
Uitspraak 29 Januari.
Vandaag wordt afgekondigd het Ko
ninklijk Besluit van 24 December 1952,
waarbij is bepaald, dat de nieuwe Hinder-
wet 1 Februari a.s. in werking zal treden.
De Hinderwet bevat regelen ter voor
koming van het veroorzaken, naar buiten,
van gevaar, schade of hinder door inrich
tingen. Hoewel de nieuwe wet reeds da
teert van 15 Mei 1952 moest de inwerking
treding wachten op het totstandkomen van
de uitvoeringsvoorschriften. Deze uitvoe-
ring6voór6chriften. die o.m. een opsomming
bevatten van de vergunningsplichtlge in-
richtingen, zullen ln de loop van deze jfc
maand het licht zien.
De nieuuwe wet heeft het systeem van
de oude wet, die reeds ven 1875 dateert en
die nu komt te vervallen, overgenomen en
waar nodig verbeterd en gemoderniseerd.
Voor inrichtingen, welke gevaar, schade of jj
hinder naar buiten kunnen veroorzaken,
is een vergunning vereist. De nieuwe lijst
van deie inrichtingen wijkt slechts Weinig f
af van de oude, zodat er op dit punt in de 3
practijk niet veel verandert.
De bevoegdheid van de gemeenten om
ln eerste instantie over een verzoek om r
vergunning te beslissen is thans uitgebreid
tot die. categorieën van aanvragers (Rijk,
provincies, gemeenten, waterschappen,
spoorwegen), die vroeger een verzoek om
vergunning bij een andere autoriteit
moesten indienen.
Op vragen van het lid der Tweede Kamer,
de heer Stokman (K.V.P.), met betrekking
tot het toekennen van extra-verlof aan
militairen tot het bijwonen van bezinnings
bijeenkomsten van het Humanistisch Thuis
front, heeft de minister van Oorlog en van g
Marine onder meer geantwoord, dat hij aan 3
de twee gehouden bijeenkomsten van ge-
noemd thuisfront eerst zijn steun heeft ver
leend, nadat hij uitvoerig over opzet en ka
rakter daarvan was ingelicht.
Voorts heeft hij kennis genomen van ver- v:
slagen van leiding en deelnemers en op
grond daarvan zijn verdere medewerking
aan volgende bijeenkomsten niet onthou-
den. Naar aard en omvang bestaat een zeef jg
belangrijk verschil met het Godsdienstig en w
vormingswerk dercentra Sonnehaert en -
Beukbergen. Voor hen. die zich tot het werk
van het Humanistisch Thuisfront aange-
trokken voelen, voorzagen de bijéénkomsten
in een behoefte.
De minister heeft evenwel de wenselijk
heid ingezien, dat minderjarigen slechts tot
de bijeenkomsten zullen worden toegelaten
a gebleken instemming van ouders of
oogden.
Voor volgende bijeenkomsten zal door de
commandanten slechts uitzonderingsverlof
worden verleend aan die minderjarigen, 2?
wier ouders of voogden schriftelijk hebben
verklaard, dat zij tegen bijwoning geen be
zwaar hebben.
In het najaar van 1951 zyn 1500 wilde
ganzen gestorven, na in de Noordoostpolder
muizentarwe gegeten te hebben. In verband
met deze grote sterfte onder de ganzen had
zich Donderdag voor de kantonrechter te
Zwolle te verantwoorden de landbouwkun
dig ingenieur P. J. C. uit Emmeloord. Deze
ingenieur is inspecteur in dienst van de
Noordoostpolder-directie en op zyn bevel
hebben ondergeschikten indertyd „op on
voorzichtige wyze" muizentarwe gestrooid.
De ambtenaar van het O.M. baseerde zijn
requisitoir op de Jachtwet en als strafbare
feiten noemde hij het zich met vergif in het
veld bevinden en het doen doden van wild
Voor elk van beide feiten eiste hij een
boete van 100, subsidiair tien dagen hech
tenis.
Tijdens de verhoren van verdachte en ge
tuigen (en later zou dit punt ook door de
verdediger naar voren worden gebracht)
bleek, dat deze ganzenkwestie een facet van
een groot probleem is, „nu er steeds roeke
lozer met de zwaarste landbouwvergiften
wordt omgegaan."
Zowel door het openbaar ministerie als
door de verdediger werd opgemerkt, dat
er op dit gebied geen wettelijke voorschrif
ten bestaan. In een apotheek kan men geen
enkel vergif zonder doktersrecept verkrij
gen. maar in een landbouwzaak worden on
beperkte hoeveelheden van de zwaarste
landbouwvergiften zonder plichtplegingen
verstrekt.
De verdediger, mr Ten Doessch«te, merk
te op, dat het bewijs inzake h*t verband.
tussen de ganzensterfte en het „breedwer-
pig" strooien van korrels op dijk en in
greppels ontbreekt. Elders was het vergif -
ln de muizépgaten gestort en daarbij werd
ook zeker gemorst, zodat daar de ganzen
evengoed die korrels gegeten kunnen heb
ben. De verdediger meende verder, dat de
Jhchtwet hier niet van toepassing is. Er
is hier niet aan wild gedacht, doch aan hét
doden van muizen; van een jachtdelict is
dus geen sprake. En waarom, zo vroeg mr
Ten Doesschate, wordt deze verdachte nu
juist vervolgd, terwijl elke dag alom in
het land honderden malen gebeurt, wat hU
liet doen, n.l. het onvoorzichtig omgaan
met landbouwvergiften.
Uitspraak over 14 dagen.
Het aankoopbureau voor de Amerikaanse
luchtmacht heeft een order van een millioen
dollar voor truck» geplaatst by de Neder
landse industrie. Kort tevoren heeft men
een order geplaatst' van bijna een half mil
lioen dollar voor kleine trailers.
Deze orders vallen onder de z.g. „off
shore procurements". Binnenkort zal de
Amerikaanse luchtmacht ook een bureau in
Rome openen voor aankopen in Italië.
Behalve in Den Haag zijn er verder
bureaux in Frankfort. Londen en Parijs. In
een officieel communiqué la kort geleden
gezegd, dat de aankopen van het bureau
in Den Haag, dat de relates met Zweden,
Noorwegen, Denemarkert eh de Benelux
onderhoudt, elf millioen dollar zouden be
dragen. Men kan echter gevoeglijk aan
nemen, zo vernemen wij uit zeer goed inge
lichte bron, dat dit bedrag beduidend hoger
zal zyn.