He' GEDICHT
BLINDE MET „SPEELDOOS"
BRACHT EERSTE PIEREMENT
OEDAIPOER, de stad der bezieling
De Slag bij Jemmingen bracht de dood
aan duizenden Geuzen
Legenden rond de kroning in Engeland (4)
„Gouda verliest in de heer
v. d. Brink een goed burger"
Provinciale konijnenexpositie
is een goede show
BEWOGEN LEVEN!
f Commandowisselingop Julianascliool
De heer Kijkuit als opvolger
geïnstalleerd
Goudse Spetters
T entoonstelling
Onze bioscopen
Mandyeen meeslepende film
Er zijn vele bekroonde
dieren
Ingezonden Stukken
Gedupeerd door
beleefdheid
Candidatenlijst V.V.D.
vastgesteld
Jeugd tekende in
vrije tijd
Verhuizingen binnen
de gemeente
Is de G.A.C. over
dieptepunt heen?
Loop der bevolking
f Een arrangement in gaatjes
Zijn kleinzoon bouwt nog draaiorgels
Strepen en stippen
MÉREN VIJVERS EN MARMEREN PALEIZEN
Boven de stad verrijst het paleis
van de Maharana
Beeldenstorm
Rondvlucht boven
Nederland
Hoe is het ontstaan
Ongelofelijke schoonheid
T
Muitzieke soldaten groeven hun eigen graf
Door REIN
BROUWER
Overal tuinen en parken
Wat ze er zelf van zeggen
Poirot speelt bridge
fW^EDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 31 JANUARI 185}
„NU WE AAN HEM zijn gewend,
gaat hij weg, die nare vent. We voel
den ons juist op ons gemak en nu
Stuurt hij een ander op0ons dak.
Het afscheid nemen doet "ons zeer.
Wil nog eens aan ons denken, al is
't maar één keer".
Dit 2ijn de kinderlijke woorden, waarmee
de jongste leerlingen van de afdeling voor
lager onderwijs van de Prinses Juliana-
«chool gisteravond in het Veemarktrestau
rant afscheid hebben genomen van het
hoofd van de afdeling, de heer E. v. d.
"rmk. die met ingang van 2 Februari is
benoemd tot hoofd van een Chr school in
fenu iag j et zljn enkele zinnen uit het
afscheidsgedicht, dat zes leerlingen een
uit elke klas, voor elk jaar dat de heer v.
d Brink in Gouda heeft gewerkt voor
droegen op een ouderavond, waarop tref
fend tot uiting is gekomen, welke grote
plaats het scheidende hoofd in de harten
der kinderen Inneemt.
Namens het schoolbestuur
sprak de voorzitter, de heer
A. van Wijk, woorden van
afscheid. Morgen is het de
laatste dag van uw zes
jarige arbeid in Gouda, zei
hij, een korte tijd, maar toch
lang genoeg om het afscheid
moeilijk te maken. Wij zijn
u zeer dankbaar en wij zijn
vol lof niet alleen voor het
onderwijs, dat u hebt gege
ven, maar ook voor wat u
hebt gegeven om het kind
tot het kruis te leiden. U
hebt het eeuwige niet uit
het oog verloren, u hebt
getracht mensen te vormen,
die bereid zijn God te die
nen bovenal en hun naasten
als zich zelve. Het bestuur
laat node een goede leer
kracht gaan. Wij verliezen
in u ook een goed vriend.
In het tweede deel van
zijn toespraak sprak de
heer Van wijk tot de heer
C. P. Kijkuit uit Middel-
harnis, die de heer v. d.
Brink opvolgt. U wacht
geen gemakkelijke taak, zei
de voorzitter, u moet lei
ding geven aan een school,
die een reputatie heeft. Met
ijver en werklust alleen
zult ge deze taak niet kun
nen volbrengen. Maar wan
neer u niet zoekt in eigen
kracht, maar ook in God,
dan kunnen wij u de lei
ding toevertrouwen. Met de
woorden „u wacht een
schone laak" verklaarde de heer Van Wijk
de heer Kijkuit als hoofd van de afdeling
geïnstalleerd.
riSr, °et.ali de »CWPPW. die op de
hor.^%ïS™ op dc lweede
hoof 5onder een v»n bf'de kon hij de
w"Sê„want «w»
f" ™de™«»nd personeel spr.k
doei Lf'h U wordl sewaar-
doerd. zei hij, omdat uzelf hard werkt en
main ni.f t,spaPrt' U was voor ons een hu-
nlaüt\ «rt 61 7laakte de school tot een
S n .et lnd 2lch thuisvoelt. Hij
bood een fototoestel aan.
Dient elkander in Liefde
In afscheidswoord heeft de heer v.
a ?rJn.k £p treffende wijze gewezen op
de tekst „Dient elkander in liefde". Geeft,
t»miï k1. i. <materië.le zin- maar in gees
telijke betekenis, waarbij je al gevende zelf
rijker wordt Het is niet gemakkelijk, maar
in de leerschool der liefde is het mogelijk
«■Vilfni1' k.heb alt'id getracht sfeer in de
school te scheppen, een sfeer, die de voe
dingsbodem is waaruit een Chr. leven kan
eu" aan het karakter van het
ai. k JW.11 er maar een voorwaar
de. het kind liefhebben. In de schutse van
w?«LmUa,r Vwndt het kind de "ut, die het zo
broodnodig heeft. Ik heb mijn doel bereikt. I
Het stuk over de mening van de voorbij
ganger, dat Woensdag in de krant stond,
heeft b{j mij gewerkt als gloeiende kolen
op een stier om zo te zeggen en ik zal u
even uitduien waarom. Zeven Gouwenaars
stonden met foto en al in de etalage en ik
ben het met alle zeven eens Maar nog veel
censer ben ik het met nummer acht. Die
zei„Ik heb gehoord, dat die schilderijen
voor een miljoen zijn verzekerd en do's een
smak geld. Kunnen ze daar niet beter
woningen voor bouwen""'
Dat is me uit de borst gegrepen, want die
achtste was ondergetekende zelf. Maar 'k
heb nog veel meer gezegd, maar dat komt
niet in de krant. Nee, dat durven ze niet in
de krant te zetten. Een mooie democratie
is dat hier. De kleine man legt altijd het
loodje en die stoppen ze onderaan de pagina
met tien halve regeltjes in een hoekje. Ik
neem dat niet, ben ik een doorsnee Gouwe
naar of ben ik nou géén doorsnee Gouwe
naar?
En wou ik niet op de foto? Ik wow wél
op de foto! Die fotograaf had z'n toestel al
gericht en toen zei die andere: „Nee, 't is
eigenlijk geen gezicht! En 't heeft niks met
kunst te maken ook".
Nou hadden ze een keer gelegenheid om
een karakteristieke kop te maken en ze
doen het niet. En dat beweert dan nog, dat
ze op stap waren voor de kunst!
Een millioen ongeveer is die collectie
waard. Voor 't vreemdelingenverkeer: kop
je koffie, een prentbriefkaart en een pakje
stroopwafels. En wij maar zorgen, dat ze
dat millioen niet gappen, 'k Ben d'r tegen.
De kunst is toch voor de grote man. Rem
brandt en Jan Steen, daar heb ik wel eens
i t an gehoord. Maar Chardin? weet U wie
j het is? 'k Heb vroeger nog met een Schar-
I dijn gediend, maar die zal het wgl niet
zijn. Die was trouwens schoenmaker. En El
Greco? 'k Heb al moeite om het zonder fou
j ten uit de krant over te schrijven. Als de
kleine man d'r ban genieten wil. dan zullen
I ze toch moeten zorgen voor iemand, die hem
j vertelt, wit er nou mooi is.
Zieao, nou heb ik toch lekker m'n mening
gezegd.
„De oude voorbijganger draaide zich
nHet stóót er!
Oud!? Ik?! De duvel is oud.
JAN TERGOUW.
Thalia-Thester. Met hoeveel vreugde en
ontroering tegelijk begroet een tnoeder net
eerste woordje van haar kind. hoe gebrek
kig dat ook is gestameld. Maar als zij er
tevergeefs op wacht en na geruime tijd vaji
vrees en spanning de bittere werkelijkheid
moet aanvaarden, dat volslagen doofheid
de oorzaak van dat uitblijven is. dan brengt
dat leed van een slechts te bevroeden om
vang. En zo'n geval kan een hele reeks van
moeilijkheden en ellende veroorzaken. Ze
ker als de ouders het niet eens zijn over de
te volgen weg naar de grootst mogelijke
hoeveelheid geluk voor het kind; als de man
een eigenwijze egoïst is, die niet vatbaar wil
zijn voor andere dan zijn eigen opvattingen,
als bovendien oma, bij wie men inwoont,
met goede bedoelingen, bemoeiziek is en de
man leidt en regeert alsof die nog het kind
van vroeger is. En als dan verwijdering is
ontstaan, de moeder, die na zeven jaar
wachten haar kind voor het eerst mammie
hoort stamelen, in haar opwelling van geluk
en dankbaarheid, voor een ogenblik iets
meer dan waardering gaat voelen voor de
leraar, die na veel moeite en volharding
dat tot stand bracht, dan hopen de moei
lijkheden zich tot een berg. Zo gaat het in
de aangrijpende geschiedenis van de kleme
Mandy, wier rol even aandoenlijk als be-
wonderingwekkend vertolkt wordt door het
doofstomme meisje Mandy Miller. Terwijl
daarnaast het uitstekende spel van Phyllis
Calvert. Jack Hawkins. Terence Morgan en
Godfrey Tearle. dat voortreffelijk onder
steund wordt door het prachtige camera
werk, evenzeer veel bijdraagt tot de sug
gestieve en meeslepende kracht, die er var
de uitwerking van dit gegeven uitgaat.
De twee TorreanVs
Schouwburg Bioicoop. Een film spe
lend in de wereld van artlsten en variété,
dus in een omgeving, die vopr elke leek
bijzonder interessant is. De regie heeft-er
voor gezorgd, dat die leek van af zijn
bioscoopstoel eep uitnemende kijk krijgt
op alles, wat vóór en achter de schermen
gebeurt. Maar Gustav Frölich, de regis
seur. die tegelijkertijd de hoofdrol vervult,
heeft nog voor iets anders gezorgd. Span
ning! Het niet zo erg diep gravend en
hoog timmerend scenario heeft hij op
„Tof goede medeburgers'
De wethouder van Onderwijs, mevr. J. N.
van Dantzig-Melles was de eerste in een
rij van sprekers, die hartelijke woorden van
afscheid tot de heer v. d. Brink hebben
gesproken en de heer Kijkuit een welkom
hebben toegeroepen. „Gouda verliest in u
een goed burger", zei zij. Het leven is ech
ter zo ingericht, dat we op bepaalde ogen
blikken afscheid moeten namen. Toch gaat
u hooggestemd voorwaarts, 't Gaat er im
mers om met dezelfde liefde de taak te
volbrengen kinderen op te voeden tot goede
medeburgers, met verantwoordelijkheids
gevoel en plichtsbesef."
En tot het nieuwe hoofd zei mevr. Van
Dantzig. Bij het aischeid van Middelharnis
voelt u weemoed, mapr wij hopen, dat deze
zal veranderen in blijdschap om burger te
zijn van onze goede stad. Moge u de eerste
steen leggen voor goede burgers van onze
stad. zo oesloot de wethouder.
De voorzitter van de pas ingestelde ouder
commissie. de heer Hopman, zei. dat de
heer v d. Brink de motor is geweest, die
de oudercommissie op gang heeft gebracht.
„Gij hebt de kinderen weten te vinden. De
ouders hebben met veel vrijmoedigheid hun
kinderen aan u toevertrouwd, omdat gij het
Chr. onderwijs dient uit beginsel." Hij bood
namens de leerlingen de heer v. d. Brink
Aflossing van de wacht op het schip der kinderen. Rechts
het scheidende hoofd, de heer v. d. Brink, links de heer
e Kijkuit.
als ik het kind heb gebracht tot de voet
van het kruis. In deze sfeer heb ik getracht
te werken. Het afscheid nemen valt mij
heel moeilijk, vooral van de kinderen, die
ik morgen allemaal in de klas kom opzoe
ken om hen nog eens te zien. Toch ga ik
vol vertrouwen heen. Want God laat zijn
werk nooit in de steek. Bij wisseling van
mensen, blijft Hij steeds dezejfde."
Tot slot heeft de heer Kijkuit
woorden gesproken. Tot de leerlin^.
hij „ik zal proberen bijna een even goede
meester te zijn als de heer v. d Brink, want
evengoed kan niet. Gaarne blijf ik in de
schaduw staan, niet om hem. maar om zijn
zending groot te maken. Laat ons in de
toekomst tonen wat wij aan elkander heh-
enkele
Voordat de afscheidsplechtigheid begon
heeft de heer Jonker de ouders het nieuwe
projectie-apparaat getoond. Er werd een
filmstrook vertoond over het kind in Rus
land.
een polshorloge met inscriptie aan en mevr.
v. d. Brink en mevr. Kijki
bloemen.
Brink en mevr.
uit een bouquet
Het hoofd van de ulo-afdeling, de heei
Jac Jonken sprak enkele woorden als col
lega. U hebt bewezen, zo zei hij, dat de
school gemakkelijk onder leiding van twee
hoofden kan staan. U bent trouw gebleven
(Advertentie)
H. MULLER, Tandarts.
Blekerssingcl 20 Telefoon 2383
is alleen vooi dringende spoedgevallen
des Zondags te consulteren vóór 9 uur.
De belangstelling van de fokker van ras-
konijnen gaat in hoofdzaak uit naar de te.n-
I toonstelling, de plaats, waar zijn dieren in
het middelpunt van de belangstelling staan
i De beste dieren worden voor de tentoon
stelling klaargemaakt, voor zover er nog
iets aan te doen is om de conditie en het
algemene voorkomen van de dieren zo hoog
mogelijk op te voeren. De kwaliteit van
1-e' geëxposeerde is over het algemeen der
mate goed, dat niets buiten beschouwing
mag worden gelaten, wil men enige kans
maken om tot de prijswinnaars te behoren.
De belangstelling gaat echter niet alleen
uit naar de gewone club- of nationale ten
toonstelling, ook de kampioenstentoonstel
ling. de show. waaraan alleen geselecteer
de dieren mogen deelnemen, staat irr het
brandpunt Zo'n kampioenstentoonstelling
onderscheidt zich in zoverre van een ge
wone show. dat daar alleen dieren mogen
worden ingezonden, die minstens tweemaal
het prediraat ..zeer goed" of eenmaal „zeer
zeer goed" hebben gewonnen Een kam
pioenstentoonstelling wordt alleen gehouden
in provinciaal.verband. De keuring van de
irgezonden konijnen geschiedt door drie
keurmee«ters. die ieder on zichzelf de waad
de van het dier in punten uitdrukken. Te
voren is een puntenaantal vastgesteld, dat
moet worden behaald om voor een kam
pioenschap in aanmerking te komen Het
behoeft geen betoog, dat uitsluitend kwali-
teitsdieren worden ingezonden, die op di
verse shows hoog zijn bekroond. Voor het
eerst jn haar langjarig bestaan heeft de
pluimvee- en konijnenhoudersvereniging
„Gouda en Omstreken", onder auspiciën
van de afdeling Zuid-Holland van de Ned
Konijnenfokkersbond, een kampioensten
toonstelling georganiseerd, waarvoor niet
minder dan 160 dieren, uit alle delen van
de provincie, zijn ingebracht
In een goed verlichte en keurig versier-
Enige dagen geleden is de dichter M. Nijhoff plotseling oyerleden. Onvoorstelbaar is het,
tijd tot tijd zijn strenge zelfcritlek schuwde niets zo zeer als een overhaaste
dfkommtte "f S3 P""1»»" - s,«rke mèzte niet meer met
bundel vermeerderd zal worden. Uit een bewogen en verontruste jeugdperiode (De Wan-
a nieuw gedicht of een nieuwe
fBunen verantwoordelijkheid
Is het onbeleefd in de bus te blijven zitten
als ouderen moeten staan?
Woensdag bij het vertrek van de bus van
halfzes naar Ouderkerk a d. IJssel konden
bij het vertrek van het station Gouda alle
passagiers zitten Bij de eerste halte ston
den tien reizigers te wachten, onder wie
ouderen. Degenen, die aan het station wa
ren ingestapt, boden vrijwillig hun plaats
aan en gingen staan. Volgende halte nog
meer reizigers. Weer gingen jongeren staan
voor ouderen. Deuren dicht en verder ging
de reis. Enige meters verder: stop! De po
litie kwam controleren en gelastte, dat al
len. die in de bus stonden, moesten uitstap
pen. Dat betekende wachten op de volgende
bus. dus ook voor degenen, die aan het
station waren ingestapt, een zitplaats had
den en zo beleefd waren geweest huh plaats
af- te staan. Als gevolg van hun goede ma
nieren werden zij gedwongen een uur te
v/achten op de volgende bus en dat tórwijl
zij de gehele dag van huis waren geweest
om in Gouda te werken, terwijl de oude
ren. die een dagje uit waren geweest om
hier of daar op visité te gaart, wel vroeg
naar huis konden.
Is dit niet onteiglsch? Moeten wij, jonge
ren, nu maar zo onbeleefd zijn om geen zit
plaats meer af te staan aan ouderen? Wij
hebben toch een abonnement en de bus
chauffeur kent al zijn klanten en beseft ook
wel. dat wij naar warm ete'n verlangen.
Enige gedupeerde meisjes
uit Ouderkerk.
Voor degenen, die de dupe werden van
hun beleefdheid, inderdaad een vervelende
geschiedenis. De oplossing lijkt ons. dat de
autobusonderneming op spitsuren, wanneer
het vervoersaanbod groter is dan d? plaats
ruimte, een volgbus laat rijden. Dan kan
iedereen mee. Redactie.
delaar, 1916) kwam hij tot het heldere evenwicht van zijn middelbare jaren (Nieuwe
Gedichten. 1934). Onvoorstelbaar is het. dat juist bij hem, die als geen ander aan zichzelf
gewerkt moet hebben, geen ouderdom dit leven zal voltooien tot een harmonische triptiek,
de redactie» Komt het doordat hij de eenvoudigste, de helderste, de meest trefzekere van onze
dichters is, dat mén het feit van zijn verscheiden zo moeilijk aanvaardt? Of is hier nog
een andere oorzaak werkzaam? We menen van wel.
Werkelijk dictyer zijn betekent In staat zijn om een eigen wereld, een eigen levens
houding op fascinerende wijze te vertolken en in die van Nijhoff was iets aanwezig,
dat men bij alle doodsaanvaarding toch als een gevoel van triomf over de dood zou
kunnen kenschetsen.
Men leze „Aan een Graf". Niet alleen wordt de gestorven moeder hier als een levende
toegesproken, zij blijft ook nu nog levensoorsprong, „schoot van vuur", een centrum
waar omheen de kleine stippen van intens leven, vliegen en vlinders, kinderen en bijen,
als vonken bewegen. Weliswaar schreit de dichter aan dit graf, maar niet om het verlies
of het gemis:
„Moeder vrees niet dat ik om dit verzonken
handjevol as mij om het vuur bedrieg"
Hij schreit, zoals zijn moeder eens aan zijn wieg, uit een oppermachtig besef van de
heerlijkheid van het leven, dat zich steeds weer in de vonken van het levende als puur
geluk manifesteert. Ook al VERblinkt de vonk, zo lang zijn lichtstreep gloeit, is hij vuur:
intens en zuiver leven.
En dat „licht van'puur geluk" waarover de dichter spreekt, gloeit ook in dit vurige
en heldere vers. en misschien is dit het grootste wonder van Nijhoff's dichterschap, dat
hij dit loutere licht niet in een enkel vera. maar herhaaldelijk te bereiken wist. Zijn
dichterschap triomfeerde over een in wezen vreugdeloze tijd. Z(Jn kracht is weggevallen,
maar zijn verzen blijven en daaruit stijgt glanzend en niet-verblinkend op, wat zijn
wezen was.
AAN EEN GRAF
Vliegen en vlinders, kinderen en bijen,
al wat als stipjes vonkt door de natuur,
warm, blij en snel, moedertje, schoot van vuur.
daar hield je van en zie, die bleven btf je.
Want als ik hier de diepe stilte int uur,
stijgt het zo glinstrend op dat ik moet schreien,
en duizend lachjes, liedjes, mijmerijen,
tintelen uit het gras naar het azuur.
'k Sla aan je graf als jij eens aan mijn wieg.
Moeder, vrees niet dat ik om dit «afzonken
handjevol as mij omhet vuur bedrieg.
Ik ween, als jij toen, om 4e vrije vonken,
de bij. hel kind, de vlinder en de vlieg,
die in hel licht van puur geluk verblpakén.
Uit; „Nieuwe Gedichten",
de zaal is daar aanwezig de bloem van de
sportkonijnen. een keurcollectie van hoge
kwaliteit. Kapitale Vlaamse reuzen, dik
koppige hangoren. Weners en Hollanders in
verschillende kleuren, fijngebouwde Pool-
ties en kleurdwergen zijn present, alsmede
lang- en kortharige rassen.
Als algemeen kampioen is gekozen een
Belgian Hares, oude voedster van B. Re-
meijer uit Gouda, een dier van ongekende
kwaliteit, dat verdiend het zo zeldzaam
toegekende predlcaat „uitmuntend" ver
wierf. Een prachtige grijze Vlaamse reus
van L. v. d. Kind uit Gouda werd gekozen
als reserve-kampioen en beste van de grote
rassen. Dit dier behaalde driemaal het pre-
dicaat z.z.g.
Een beste Maaskleur-ram van T. de Klerk
uit Bergambacht kreeg een kampioenslint,
terwijl P. J. T Reijnhout uit Gouda twee
linten verdiende met een oude ram en een
jonge voedster blauw Vlaamse reus. In wit
was ei een topper van Jacobs uit Gouda,
een z.f. Gaier van heel goede kwaliteit.
Ook de oude blauwe Lotharinger voedster
van Th. Erberveld verdiende een kam
pioenslint, daar zij driemaal het predicaat
z.g behaalde. In de Franse hangoren wer
den drie kampioenen aangewezen, n.l. een
grijze oude ram van H. v. d. Hoeven uit
Den Haag. een ijzergrauwe jonge voedster
van G. M. J. v. Buuren uit Den Haag en
een bonte oude ram van H. v. d. Hoeven,
eveneens uit Den Haag.
Een prima Groot Chinchilla jonge ram
van A. Goudriaan uit Krimpen a. d. Lek
kw*m goed uit de bus en kreeg verdiend
een kampioenslint. De Eng. hangorenklasse
was voor B. Remeijer uit Gouda, de klasse
Wener blauw voor B. J. A. Fransen uit
Den Haag en H. Goor uit Nieuwerkerk a. d
fJssel. Wit Weners van prima kwaliteit
waren Ingebracht door B. Lansink uit Den
Haag en E. Rietveld uit Gouda.
C. J. de Rooden uit Delft showde de beste
Rijnlander en W. de Clou uit Zoetermeer
de beste Blauw van Beveren. In de klasse
Belgian Hares was B. Remeijer de baas met
de reeds vermelde oude voedster.
Kleine zilvers ziet men niet zoveel op een
tentoonstelling. A. G. M. LammertinK uit
Den Haag bracht ze in drie kleuren van
verdienstelijke kwaliteit. D. Casteleijn won
een kampioenslint met een goede zwarte
Rus Grote strijd is geleverd In de dwet-
genklasse. n.l. de Pooltjes, riiet ais win
naars een oude ram van T. G. Blom uit
Zoetermeer en een jonge voedster van M.
M Vos uit Den Haag.
Een collectie prima Havana's was in de
kooien gebracht, met als toppers een oude
ram van Th. v. d. Pijl uit Utrecht en een
opvallend mooie jongg voedster van S. van
den Berg uit Ouderkerk a. d. IJssel.
In de klasse „Zwartjassen" waren de
Alaska's puike dieren, met als uitblinkers
de oude voedster van H. Boom uit Oude
Tonge en een jonge voedster van Petrus
Bieibooms, eveneens uit Oude Tonge. In de
Gouwenaars was een prima jonge ram van
W Spek uit Ouderkerk a. d. IJssel.
Bij een keurcollectie Zilvervossen In de
zwarte en blauwe kleur waren winnaars:
G van Duivendijk uit Krimpen a. d. Lek.
Chr. van Zwienen uit Krimpen a. d. IJssel
en A. Maat uit Ouderkerk a, d. IJssel. Een
heel goede zwarte Tans van C. A. Jacobs
uit Oude Tonge werd hoog geklasseerd en
verdiende een kampioenslint. Niet minder
dan zeven kleuren Hollanders waren inge
schreven. met als topper de jonge zwarte
voedster van C. A. Jacobs uit Middelharnis.
een dier van hoge kwaliteit, dat zelden ln
dit zo moeilijk te fokken ras wordt aan
getroffen.
Een prima blauwoog Pooltje van R. Pels
it Stolwijkersluis verdiende een kam-
nioenslint. Ook de kleurdwergen van H M
Bosman uit Boskoop en M. Goor uit Nieu
werkerk ri IJssel werden hoog bekrdond
In de langharige rassen was een prima dier
van Adr. Casteleijn uit Stolwijk. De Rexen
waren in nagenoeg alle bekende kleuren
aanwezig, met als winnaars een Castor Rex
ram van A. Worst uit Capelle a d. IJssel,
een zwarte jonge ram van C. van Schelven
uit Gouda, een blauwe jonge ram van Th
v. d. Pijl uit Utrecht, een witte oude ram
van R. Pels uit Stolwijkersluis en een paar
zeldzaam fraaie jonge dieren van Jac. Bar
nat uit Oude Tonge.
knappe wijze laten verfilmen. Een dank
baar gebruik heeft hij door middel van
beeldovergangen gemaakt van de tegen
stellingen. die er bestaan tussen de twee
werelden: vóór en achter het doek. Als
neventhema: de artist is een hardzwoe-
gende arbeider, zijn Vak betekent alles
voor hem en het publiek is een monster.
De klemtoon ligt op de voorstelling. Wat
goed gezien is trouwens, want men kan
niet verlangen dat het publiek naar de
Torreani's gaat om anderhalf uur te zitten
wachten op de slotkus. die een gerouti
neerd bezoeker bij de eerste meters al aan
hoort ruisen.
Een goed stel acteurs, ook in.de kleine
rollen, wat romantiek, niet al te griezelig,
spannend en vlot, dat alles biedt „De
Torreani's.
Trommen van dr Vu Maiichu
Reünie Bioscoop. Naar de inhoud van
de boeken van Sax Rohmer over 't leven
an dr Fu Manchu is een film in serie ver-
aardigd. waarin het leven en streven van
deze Aziaat, die geheel Azië onder zijn
macht wil brengen, wordt uitgebeeld. Fu
Manchu is een Djengis Khan in verfijnde
moderne vorm, die het blanke ras ditmaal
in Californië het vuur na aan de sche
nen legt. Deze eerste film van de serie,
waarin Henry Brandon en Gloria Franklin
triomfen vieren, toont de wrede doctor ten
voeten uit. Hij schroomt niet om weerzin
wekkende foltermiddelen toe te passen, om
zich van zijn achtervolgers te ontdoen, wan
neer het er om gaat om een zeer oud tes
tament te verwerven, dat Hij nodig heeft
om zijn machtswellust te bevredigen. Maar
in deze eerste film wordt hij niet verdelgd,
ofschoon hij soms bij wijze van spreken
op een oor na gevild was. Wie wil griezelen
en houdt van vechtpartijen tussen Ameri
kaanse rechercheurs en vertegenwoordigers
van het gele ras, ga deze week naar de
R e ni e.
Op een gisteravond gehouden vergadering
van de afdeling Gouda van de Volkspartij
voor Vrijheid en Democratie werd de vol
gende candidatenlijst voor de a.s. gemeente
raadsverkiezingen vastgesteld: 1 J. Kruya-
heer. 2 mevr. A. A. Hulsman—Van Aalst.
dre T. J. Hooftman, 4 mr C. Jonker, 3
mevr. C. van Schalk—Vermcij, 6 E. C. v. d.
Bovenkamp, 7 J. W. F. Turion, 8 W. de Boer.
9 mej. A. M. Houwing.
Vrouwelijke leden van V.V.D.
kwamen bijeen
De vrouwengroep in de Partij voor Vrij
heid en Democratie heeft een druk bezochte
bijeenkomst gehouden, waarop mevr. J. R.
PolsBroerse, gemeenteraadslid van
Rotterdam, heeft gesproken over de wo
ningproblemen en de vrouwenadviescorn-
missie. die de Rotterdamse raad op dit ge
bied bijstaat. Naar aanleiding van enkele
vragen ontstond er een geanimeerde dis
cussie. Daarna werd de candidaatstelling
voor de gemeenteraadsverkiezingen bespro
ken. De presidente, mevr. F. T. van der
Torren-Veendorp te Waddinxveen, wees in
haar slotwoord op het grote belang van
deze bijeenkomsten, waardoor de band tus
sen de vrouwelijke leden van de V.V.D. ten
zeerste wordt versterkt.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv*> Gemeente. Sint Janskerk
(Achter de Kerk 5) 9 en 10.30 uur ds J. J.
Koning, 5 uur ds H. M. Cnossen (doop-
dienst). Westerkerk (Emmastrgat 33) 10 uur
ds H. v. d. Akker, 5 uur ds G. Boer.
Kinderkerk (gebouw Calvijn, Turfmarkt
142) 10 uur de heer W. Otte.
Ver. van Vrijz. Hervormden (Peperstr. 128)
10.30 uur de heer E. van Loenen, Bilthoven.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizeratr. 2)
10.30 uur ds H. J. de Wijs.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10 uur
ds W. F. Schroder.
Oud. Kath. Kerk (Gouwe 107) 10.30 uur
Hoogmis, 7 uur Vespers; Maandag 7.30 uur
Vespers; Dinsdag 0.30 uur, Woensdag 7.45
uur en Donderdag 9 uur H. Mis.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 0 uur
ds W. van Dijk.
Geref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a) 9.45
en 4.30 uur ds G. Koenekoop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15) 10 en
5 uur leesdienst.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 en 5 uur
ds G. de Vries, Steenwijk.
Nederd. Geref. Gemeente (Turfmarkt 23
achter) 9.30 en 4.30 uur ds Joh. v. Weizen,
Donderdag 730 uur ds Joh. van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23) 10
en 5 uur ds J. I. van Wijck. Zaterdagavond
7.30 uur bidstond, Woensdag 7.30 uur bijbel
lezing ds J I. van Wijck.
Aardige tentoonstelling van
Herv. Jeugdraad
Ruim honderd kindertekeningen hangen
in het gebouw „Daniël", tekeningen, die
leden van de jeugdclubs in de Korte Ak
keren. aangesloten bij de Hervormde Jeugd
raad te dezer stede, hebben vervaardigd
Dat is zo gegaan: op een van de bijeeiw
komsten van hun club kregen de kinderen
de opdracht in een uur een tekening te
maken. Een onderwerp werd niet opg£
geven en er mocht geen gebrek gemaakt
worden van vlakgom.
Het resultaat is nu te zien in het gebouw
aan de Groenendaal en het is verrassend
wat de jeugd van de Korte Akkeren ge
presteerd heeft. De kinderen stellen trn toon
onder de naam „Pietje Penseel". In grote
letters is dat ook te lezen op de deur, die
toegang geeft tot de tentoonstellingszaal
waar gisteravond reeds tal van ouders een
kijkje kwamen nemen om te zien wat hun
spruiten hebben geproduceerd.
Voor het grootste deel zijn de tekeningen
natuurlijk uiterst naïef, ai valt bij hen. dit
behoren tot de oudst* groep, dat zijn kin
deren van twaalf tot veertien jaar, op, dit
ziF wel degelijk bewust bepaalde gevóel»,
uitingen naar voren willen brengen. Opval-
lend is, dat het vliegtuig een grote plaats
in de fantasie van de kinderen inneemt
Vliegtuigen zijn tenminste te zien op de te
keningen van alle leeftijdsgroepen. Afide,
ren. en vooral jongens, blijken zo weinig
fantasie te hebben, dat zij domweg hun
eigen hand op het papier leggen en deze
met potlood omtrekken. Er is er zelfs één te
zien van een jongen van elf jaar!
De eerste prijswinnaar in de oudste groep
is Cor Mul. die een buitengewoon geestige
tekening maakte in de trant van heer Bom
mel met de oude schicht. Goed is in deze
groep de andere gelukkige, die een eerste
prijs verwierf, Greetje Dikhooff. De overige
eerste prijswinnaars zijn: groep zes tot acht
jaar Anja Mul en groep negen tot elf Jaar
van welke groep maar liefst vijf en zeven
tig tekeningen te zien zijn Jopie Kwin-
kelenberg.
De tentoonstelling is nog tot vanavond
tien uur geopend.
P. Vane (3 pers.), van Vogelplein 8 naar
Achter Willens 22; A. Kalisvaart, van Wil
lens 28 naar Willens 115; A. C. Plomp (2
pers van Westhaven 49 naar Willens 33;
P. Danens. van Prins Hendrikstraat 123
naar Gansstraat 17; J. H. Frle-v. Os, van
Kattensingel 84 naar Tweede Noorderstr. 7;
P L. Hofstede (5 pers van Z. Vierde Kade
no 54 naar Scheltemastraat 6; A. Th. Brem-
mert, van Westhaven 16 naar Groenendaal
no. 73; W. den Hertog, van Karnemelksloot
no. 34 naar Burgvlietade 73: C. C. J. den
Hertog, van Karnemelksloot 34 naar Van
Boerlestraat 23: H. Heij (2 pers), van Tol
lensstraat 45 naar Kleiwegstraat 10; G.
Kooiman (5 pers.), van Prins Hendrlkstr 118
naar Vossiusstraat 63: C. S. v. Loon. van
Westerkade 75 naar IJssellaan 219; C. W.
v Loon. van Van Heusdestraat 49 naar
IJssellaan 219: W A. v. Loon, van Van
Heusdestraat 49 naar IJssellaan 219; M. v.d.
Laan (5 pers.), van Ridder van Catsweg 170
naar Ridder van Catsweg 55, N. Verboom-
de Frankrijker, van Uiverplein 2 naar Koe-
koèkstraat 18: G. J. v d. Winden (4 pers.),
van Burg. Martenssingel 96 naar Zeug
straat 40a; F. M Kabbes-Domhof, van
Nieuwe Haven 130 naar Schielandse Hoge
Zeedijk 69, J. Meuleman-Starink, van
Oosthaven 56 naar Kon. Wilhelminaweg251;
J Ravensberg (4 pers.) vah Herenstraat 14?
naar Nobelstraat 55: D. Bouma (3 pers.), vsn
Veerstal 8 naar Westhaven 66; M. Atte-
veld. van Kattensingel 77 naar Burg. Gaar-
landtsingel 23: T. L. Boegheim (2 pers.), van
Kattensingel 77 naar Burg Gaarlandtsingel
no. 23; M. de Jong. van Broekweg 6 mar
Burg. Martenssingel 88
VERBOUWING OPGEDRAGEN
Het architectenbureau Blok en Lelie te
's Gravenhage heeft onderhands aanbesteed
het verbouwen van het pand Korte Tiende-
weg 12. voor rekening van de heer J. Grit.
Het werk is opgedragen aan de firma J.
Slegt. alhier.
KAASMARKT GROOT AMMERS.
31 Januari Aangevoerd 1 partij, zijnde 20
stuks, wegende 140 kg. Ie Kwaliteit 2.27
per kg. Handel kalm.
Athletiek.
Aantal leden in zes jaar
tot de helft gereduceerd
U» O van vy ijcn Het d'eptepunt in de na-oorlogse Goudss
Vrije Geref. Gemeente (Zeugstraat 38) «thletiekwereld schijnt voorbij te zijn. ah
1 rille PAnelafAnrt fin iocrotiri, „an Sa f!ml/1.
10 uur ds H. J. Grisnigt.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 uur
Heiligingsdienst, 6.45 uur openluchtsamen
komst Markt, 7.30 Verlossingssamenkomst,
leiders majoor en mevr. S. Barteling.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Splenngstraat 49) 5 uur
dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Spieringstr. 2a)
10 30 en 7.30 uur de heer W. F. Kloos.
Benoeming commissaris Goudse
Waterleiding Mij
In de gisteren gehouden buitengewone
algemene vergadering van aandeelhouders
van de Goudse Waterleiding Mij N V. is ln
de vacature, ontstaan door het overlijden
van notaris J. van Kranenburg, tot com
missaris benoemd de heer E. A. Polet, wet-
NIJHOfF. houder dezer gemeente.
Burgerlijke Stand
Geboren: Franciscus Hendricus, z. van C.
de Knoop en E. M. Straver, Emma-
straat 23; Jan Pieter, z. van J. de Wit en
d. Spek. Kiekistraat 43; Henrietta
Piëtertje IJda, d. van A Evengroen en A.
Bogaart, Corn. Ketelstraat 54; Jacoba Petro-
nella Carolina, d. van T. de Groot cn
Kooij, Gioenendaal 44; Petrus Jozef. z.
C. Nederhoff en C. L. M. Kusters, Klei
weg 59a.
Ondertrouwd; J. T. van Veen en J. den
Haag, C. W. F. Hofman en R. Schol ten;
H. Vergeer en W. Vultoo; M. Schenk en E.
Mackenzie; A. M. Berkouwer en J. Her-
menet; J. Swart en G. M. van Klaveren;
G. J.. van Nieuwpoort en N. Breen.
Gevestlgden: H. Zwijnenburg, van Bode-
giaven naar Goejanverwelledijk 30; C. E.
G. Appels, van Heerlen, Graaf Florlsweg
77. T. Dijkstra, van Noordwljkerhout naar
Slapperdel 5; J. T. Dorenstouter, van Den
Haag naar de la Reylaan 40; G. Badart (2
pers.) van Reeuwijk naar Nieuwe Gouwe 5a
Vertrokken: P. Lameris, van Burg. Mar
tenssingel 94 naar Zweden; L. C. de Mol.
van Vrouwensteeg 10 naar Voorhout, Boer-
haavestraat 13; F. Smink, van Gentlaan-
straat 6 naar Moordrecht. Schielandstr. 24;
P Vijfwinkel, van De la Reylaan 40 naar
Den Haag, Zuidwal 83; L.'P. Dekker, van
Joubertstraat 159 paar Voorburg, Zwarte-
laan 31: J. M. de Lange-v. Niekerk, van
Onder de Boompjes 153 naar Alphen a. d
Rijn, Vissersstraat 33; E G. Chardon-Vuijk.
van Onder de Boompjes 4 naar Breda
Overakkerstraat 31; J. v d. Draai-v. Gee-
len, van Burg. Martenssingel 33 naar Os-
sendreeht. Kon. Wilheiminaweg; J. Gaert-
ner-Hofman, van Vogelplein 10 naar Moor
drecht, Derde Tocbtweg 4; E. M. Rutten-
Jaspers (3 pers.) van Blekerssingel 59 naar
Indonesië; S. F. J de Kluiver-Franken (3
pers.), van Westhaven 18 naar Indonesië.
dus constateert de secretaris van de Goud
se athletiekcommissie in zijn jaarverslag
over 1952 Dit ondanks het feit, dat het
nieuwe jaar met zestig leden minder begon
dan in 1952. Het dieptepunt is, zo meent de
secretaris, hoofdzakelijk ontstaan door ge
brek aan kader in de verenigingen.
Er zijn aanwinsten geboekt. De Zeven-
huizeqse vereniging „De Kieviten" heeft
ook ffMoerkapelle en Bleiswijk geadopteerd
Arie Slappende! richtte in Reeuwijk dé
Reeuwijkse sportvereniging op. D.ON.K.
stichtte een athletiekvereniging. Olympia U
van plan de moeder aller sporten in
K.N.A.U.-verband te gaan beoefenen.
De Goudse Athletiekcommissie heeft
thans 344 athletiekbeoefenaars onder haar
hoede, van wie 160 heren, 27 dames. 88
jongens, 41 meisjes. 20 militairen en 8 ere
leden. Het merendeel van hen is lid van
A.A.V '36 en Vires et Celeritas, die respec
tievelijk 70 en 59 leden tellen. Bijna de helft
van alle athletiekbeoefenaren in de Goudse
streek zijn heren (160); direct daarop vol
gen de ion eens (88).
In de afgelopen zes jaar is het ledental
van de G.A.C. gedaald van 764 tot 344, een
teruggang, die. zöals in het begin al is ge
constateerd, schijnbaar tot staan is ge
komen.
Uit het verslag over de G.A.C.-recordS
blijkt, dat de verbeteringen ln 1952 hoofd
zakelijk te danken zijn aan de longensleden
Van de 14 recordverbeteringen hebben aij
er maar liefst 7 op hun naam staan. De
dames verbeterden er één, hetgeen normaal
is. maar bij de heren konden slechts twee
verbeteringen genoteerd worden en dit i«
wel heel wat minder dan in voorgaande
jaren, toen er elf per 1aar op de lijst kwa
men. Als excuus voor de mannen geldt ech
ter. dat de records langzamerhand vrij
scherp staan. Bovendien hing nagenoeg de
gehele oude garde in 1951-1952 de spikes
aan de wilgen. De prestaties van de Ju
nioren doen echter voor de toekomst ook
voor de herenafdeling het beste hopen.
Tafeltennis.
WINNAAR VAN TIENKAMP
Bij de heren-tienkamp voor derde klas-
sers van de afdeling Gouda van de Ned.
Tafeltehnisbond werd P. Dijkstra van
Vriendenschaar ongeslagen winnaar.
Waterpolo.
POLOPROGRAMMA KRING GOUDA
Het poloprogramma voor volgende week
van de kring Gouda luidt: GZC a—GZC b
(adspiranten). GZC 2—BZC (dames), GZC I
—BZC (heren).
Temidden van brokken blaasbalg, verdwaalde poppen, half gedemon
teerde pierementen, trommels, luchtslangetjes, houten pijpen en stapels
gaatjesboeken, troffen we in de Westerstraat te Amsterdam Gijsbert
Perlee, die het uitzonderlijke beroep v|in draaiorgel-bouwer uitoefent.
En er speelde ons een toepasselijk liedje door het hoofd: „Als van
dAmsterdamse grachten 't pierement verdwijnt...." Onze gastheer
bevestigde ons dadelijk, dat het draaiorgel zo echt bij Amsterdam hoort,
al zijn er van de 32 speelvergunningen van vóór de oorlog slechts 15
op het ogenblik overgebleven. Maar hiermede spant men toch de muzikale
kroon, want Rotterdam en Den Haag komen b.v. niet verder dan, elk
zes orgels In elk geval is ons land het enige ter wereld (voordat we aan
een nadere bespreking der vakgeheimen toekwamen accentueerde de
heer Perlee het niet zonder trots) dat het straat-pierement kent en dit
zou misschien nooit zo geworden zijn, indien de blinde wereldreiziger
muzikant Leon Warnies de grootvader van Gijsbert Perlee niet in
1902 (een jaar voor zijn dood) het boek- of kartonorgel in Nederland
geïntroduceerd had
Dus eerst maar een brokje historie. Die
Leon speelde met zijn cylinder-orgeltje
noa op de wereldtentoonstelling te Buenos
Aires Hij was gehuwd met een Zeeuwse
en kreeg twaalf kinderen (een dochter
vjoont thans nog ln Peru) waaronder acht
Tonen die het echte „orgelbloed" van hun
vader' meekregen en dus grotendeels bou
wers van pierementen werden.
Ja dat geslacht der Warnies heeft op dit
tprréin baanbrekend werk verricht en toen
«n sterfgeval in 1923 de Amsterdamse
firmanaam „Gebr. Warnies" deed ver
dwijnen bleven Perlee *n diens neef Möhl-
man, dié een kleinere zaak op de Brouwers
gracht heeft, over.
Of we sedertdien veel nieuwe orgels
gebouwd hebben? Nee.... maar heel wei
nig. We hebben in Nederland 200 straat
pierementen en ongeveer 300 dans- en
kermisorgels. zodat we over reparatie en
restauratie niet te klagen hebben gehad.
Maar wie vraagt er nu een nieuw orgel?
Als ik er een moet bouwen, kost hij maar
even 6000.We hebben wel uit het
buitenland sedert de bevrijding enkele be
stellingen gehad; er zijn orgels naar
Djakarta gegaan, naar Bandoeng, Holland-
Michigan en Suriname
Hoofdzaak "was dus: het Nederlands
orgelbezit van buitenlands en eigen
makelij te „consolideren". En deze taak
weerspiegelt zich ook in de werkplaats
van de heer Perlee. waar men de inge
wanden van eei\ orgel uit elkaar peutert,
pijpen stemt, tegen de houtworm vecht
(een belangrijke vijand) en werkt aan de
uitbreiding van het repertoire.
Het arrangeren voor draaiorgel is geen
sinecure en er zijn slechts drie mensen
ln ons land. die dit vak verstaan, aldus
onze gastheer.
Met behulp van een gammalatje, waarop
de stemmen en registers staan aangegeven
(voor elk orgel is dat verschillend) worden
strepen en stippen op een ongeveer 6 meter
lange strook papier getekend. Vooraf is
een bepaalde populaire deun geheel opge
schreven. waarbij de noteur rekening moet
hoyden met de indeling der registers de
grote th>m. de kleine trommels, de klep
pers en bekkens en soms ook met een
accordeon welk instrument echter voor
een draaiorgel minder voldoet. De arran
geur moet zorgen, dat het hele draaiorgel
orkest met zijn violen, cello's, bourdon's
(gestopte fluiten) en bassen goed door
komt en ook de loopjes en roffels geen
geweld aandoen.
Da' gaat het papieren rolletje naar de
heer Perlee (het vele muzikale „vertaal
werk" vult bij hem reeds enkele muur
kasten tot het plafond) die achter zijn
ponsmachine plaats neemt en met een
rechthoekig beiteltje in karton de strepen
en stippen omzet in gaatjes. Hij vouwde
een dergelijke „papieren worm" voor ons
open: „Het is gemakkelijk te lézen.dit
is marstempo.. hier ziet u de bassen
daar de bekkens hier wordt een regis
ter weer gesloten...." We knikken maar;
onze ogen zagen slechts een grillig spel
van uitgeponste rechthoekjes
We praten verder: over het zuig- en
drukluchtsysteem, de Italiaanse orgelbou
wers Gavioli en Gasperini („keien" in het
vak), walsen en foxtrots, hoe de „toetsen"
in de gaatjes springen, het cylinderorgeltje,
dat men nog in Italië en Frankrijk kan
vinden met een aapje aan een ketting er op
als „maneer", het schreeuwen der Duity| a,
kermisorgels en het verval van het stOGgpi u
groot geluid), De Chocoladekast (vanwege
de bruine verf), Sik, De grote Buik. enz.
Maar in weerwil van alle romantiek in
het orgelvak moet er gestreden worden om
het pierement te behouden. Amsterdam
kent tal van ..verboden straten" en
de orgeldraaiers moeten het voornamelijk
van de volkswijken hebben
Maar al klagen de orgeldraaiers ook
steen en been over de „mans" de heer
Perlee ziet het nog niet zo somber in. Hij
zorgde voor een lyrisch slotaccoord bij ons
interview en haalde een Frans cylinder
orgeltje voor de dag. waarop hij met be
hulp van het handzwengeltje enkele wijs
jes draaide. We zagen de koperen pen
netjes op de grote rol hun plicht doen en
hoorden de kleine pijpen hun typisch
draaiorgelgeluid produceren.
Dit instrument, in Frankrijk en België
„Orgue de Barbarie" genaamd, was reeds
enkele eeuwen geleden in vele landen het
orgel der bedelaars, uit welk gilde de
blinde opa Warnies, vader van het Neder
landse Pierement, strikt genomen ook is
voortgekomen, al noemt zijn kleinzqon hem
thans op ontroerende wijze een „wereld
reiziger"
/AEDAIPOER, gelegen in het hart van Rajasthan. is een stad. die niemand verlaat
zonder door de ziel dier stad geraakt te zijn. „Stad der Bezieling", „Stad der
die prullaria", luidde de order, „we gaan
het orgel strakker maken". En zo begon de
beeldenstorm en de poppen, eens uit Parijs
betrokken tegen het merkwaardige tarief
van 1— per cm, gingen voor een gulden
per stuk de deur uit. De poppenkastspeler
op de Dam was voor zijn bedrijf al spoe
dig doende de koppen er af te zagen, veel
verdwaalde in de kachel en yeel bleef
ook op de zolder liggen
Maar het publiek nam het niet. De voor
bijgangers eisten waar voor hun geld; ze
wilden een brokje „romantiek". En zo be
gon men te zoeken, te restaurereri en Soms
ook te bestellen. Dit laatste echter heel
weinig, want een pop van 70 80 cm, door
Duitsland geleverd, komt ongeveer op 250.
De „Arabier", het grootste orgel van
Perlee u moet weten, dat Perlee ook
orgels verhuurt; er lopen er elf van hem
in Amsterdam en vanzelfsprekend levert
hij hier ook „repertoire" bij met 75
toetsen en uitgebreide registers („Wat een
toon mijnheer; u mpe-l eens op 'm letten")
kreeg Inmiddels reeds zijn poppen terug.
En ook de „romantisering" van vele andere
orgels met zeer uiteenlopende namen, werd
onder de loupe genomen.
Ja, die namen. Ze spreken een eigen taal
en we willen een paar voorbeelden noemen:
Het geitje (vanwege een heel hoog toontje
ln een der registers). De Buffel, de Para-
pluie, Zaza. het Eierkastje, De Drie Prui
ken, de Snotneus (een klein orgel met
carroussel, meester-scheppingen der
perini's
„De eerste draaiorgels waren te deftig,
want rozen, en ebbenhout, zowel als ver
fijnd inlegwerk hoorden niet bij de volks
wijken. De kermis nam het sjieke pakkie
van de orgels en men kreeg draaiende
koperen kolommen, spiegeltjes, engelen,
die luisterend naar een correct mecha
niekje een bazuin omhoog staken en een
kapelmeester die de njaat sloeg
A ch ja, die poppen, dat is een hele ge-
A schiedenis". Gijsbert Perlee kijkt te
recht wat treurig, want er is een moment
geweest, dat men het romantische gevoe
van de passant onderschatte. „Weg met al
Aan de reeds zo populaire serie Contact
foto-pockets (zie o.a. „Dit Is onze haven
stad Rotterdam") heeft de Uitgeverij c°ntafl
te Amsterdam weer een nieuw deeltje toege
voegd onder de titel: „Rondvlucht boven
Nederland".
Na de grote steden Is dan nu ons land ln
breder verband aan de beurt en ontrollen
Zich aan onze verbaasde ogen een groot aantal
levendige en veelzijdige beelden van Neder*
land, zoals nog nimmer tevoren in zo n Kiem
bestek werd samengebundeld. Onder de wer
kelijk schitterende foto's bevinden zich naasi
panorama's van Rotterdam. Amsterdam en
Utrecht ook overzichten van kleinere steden,
die uit het polderlandschap oprijzen, met
daarnaast talrijke landschapfoto's, waarin de
polders in keurige lapjes zijn verdeeld als
waren de lijnen langs ?en liniaal getrokken
Het imposantst zijn echter de wel zeer ge
slaagde opnamen van de kust, waarop zo dui
delijk uitkomt hoe de zee met het land speelt
en haar golven in de zandvlakten etst. Te sa
nten met de verbindende tekst van Evert
Zandstra vormt deze uitgave een geheeh dat
niet alleen ten voilé waard is de toe^Pj3""
te sieren, maar **lt zich tevens uitstekend
leent om als geftrjffnk aan vrienden in het
buitenland te wasMi gezonden om dienst te
doen als „papierW ambassadeur". Laten we
daarbij niet de emigranten vergeten, want zij
zullen dan niet slechts de herinnering in hun
hart bewaren, maar ook het oude vaderland
in hun zak met zich meedragen.
Dit woord: PRIK
ï~Vt kost maar een prikje, dat gaat T
boven mijn prik. hij weet het
llemaal op een prik, ziedaar enige
uitdrukkingen piaarin het woord prik
verklaring behoeft Een prik is een
gaatje, ontstaan doordat een scherpe
punt ergens wordt ingestoken. Een
prik is dus steeds iels heel kleins en
wanneer iemond iets op een prik weet,
weet hij het zo nauwkeurig dat hel
geen prik. geen stipje scheelt. Vondel 4
noemt iets „op een prick toe nauw
keurigen juist." Wanneer iets slechts
een prikje kost, kost het dus een
kleinigheid. En wanneer men zegt' y
lat gaat boven mijn prik. wil dat eigen-
ijk zeggen: boven het punt waar ik ge- -
prikt had. toen ik in mun gedachten H
een prijs bepaalde, dus: boven mijn -?
schatting, boven hetgeen ik wilde uit-
geven. Vroeger prikte men werkelijk f
een gaatje in zijn kerfstok wannéér
men een bepaald bedrag wilde schat-
ten.
liMww iiiv'!!i 1! nwW' mnifc
De heer Gijsbert Perlee bij het vervaardi
gen van draaiorgelmuziek. De gaatjes
worden met een rechthoekige beitel
uitgeponst
Inspiratie" noemt men Oedaipoer in India. Met trefzekère Oosterse zin voor het
wezenlijke der dingen is deze naam gegeven. Weet men van deze naam, dan denkt
men ook steeds terug aan Oedaipoer als aan de „Stad der Bezieling"!
Rana Oedal Singh, een telg uit de be
roemde Raipoet-dynastie. was de stichter
der stad. De vorsten uit deze dynastie
laadden onvergankelijke roem op zich
door -hun dappere tegenstand tegen de
mkchtige Mogols en door hun overwin
ningen op het slagveld tegen die heer
sers. In de streek ropdpip Oedaipoer
hangt om ieder fort, om iedere beek,
om iedere bergpas, ja, overal in het
land een waas van legende en historie,
een sluier van herinneringen aan de
heldendaden der telgen uit de Rajput-
dynastie en van hun krijgers.
REEDS de LIGGING van Udaipur ver
leent aan die stad een bijzondere be
koring. De stad is gebouwd tegen een hel
ling. Boven de stad verrijst, op het hoogste
punt, het paleis van de vorst, van de Maha
rana. Dit vorstenverblijf is een der tref
fendste en indrukwekkendste bouwwerken
van gans het Oosten. Voor het paleis strekt
zich een prachtige watervlakte uit, het
Pitsjola Meer. Dit (4 km lange en 2' 1 km
brede) meer vormt het „waterfront" van
Oedaipoer. Lotusbloemen drijven alom in het
water. Het uitzicht over het meer op de
donkere achtergrond met de beboste heu
velen ia een der mooiste van geheel India.
Zllveïachtig-blanke op eilandjes van
harde rots gebouwde paleizen, Jag Nivas
en Jag Mandir, weerspiegelen zich in de
gladde watervlakte van het Pitsjola Meer.
Alles aan deze paleizen is van marmer: de
zuilen, de baden, de vijverbekkens, de fon
teinen, zij zijn alle van marmer gemaakt.
Het Jag Mandir verleende eens asyl aan
prins Kherram (diftJ^tere keizer Sjah Je-
han). toen hij in opstand kwam tegen zijn
vader Jehangir. Ferguson kenschetste de
hoogst gelegen vertrekken van dit paleis als
„de mooiste en aantrekkelijkste" woning,
die hij ooit in India had gezien.
In zijn historische werk over Rajasthan
beschrijft Tod het paleis als volgt:
„Een indrukwekkend gebouw werd opge
trokken met een grote koepel, waarboven
de Halve Maan (symbool van de Islam).
Binnen «Un mozaïeken van onyx. jaspis,
agaatb en andere sierstenen. Kostbare
Turkse tapijten waren rijkelijk aangebracht.
döbr de hertog van Conhaught. Dit was in
1889 Een avondrlt om dit meer is een heer
lijke ervaring na de hitte des daags. De
schoonheid van de tropische avond komt
daar, in Oedaipoer, meer dan waar ook tot
zijn recht. In de regentijd treedt het meer
bulten zijn oevers Dan vormt zich een
waterval, die de schoonheid van stads- en
landschapsbeeld nog vergroot en reeds me
nige schrijver en dichter tot het scheppen
van iets moois inspireerde.
In de kommen tussen de golvende heuvels
liggen nog andere waterplassen. Zo bevindt
De stad der bezieling: Oedaipoer
En opdat niets zou ontbreken, dat paste bij
de waardigheid en de rang van de vorste
lijke vluchteling, werd een troon gehouwen
uit een groot blok slangensteen. Op de bin
nenplaats werd een kleine kapel opgericht
voor Madar. een Mohammedaanse heilige".
^Pen Noorden van het Pitsjola Meer ligt nog
een meer, de Fatch Sagar. Beide zijn
door een kanaal verbonden Gegraven op
instigatie van de toenmalige Maharana,
werd de eerste Spade in de grond gestoken
T ODEWIJK VAN NASSAU ging op de avond na de slag bij Heiligerlee, de
avond van de 23ste Mei 1568, niet meer op mars. Zijn soldaten waren moe en
Lode wijk was zo menselijk. Hij moest tóch ook zijn dode broer in veiligheid
brehgen? Veel is door de histprlci gpsphreven over.de
vraag, of dit niet op mars gaan een strategische fout ge
weest is of niet. De historicus Ftuin,— en wij zijn het met
hem eens betoogt dat Lodewijk. gelet op de enkele
vendels, die Megen commandeerde, deze met eep gedeelte
van zijn leger gemakkelijk had kunnen tegenhoudere
Indien hij eer voor de poorten van Groningen was verschenen dan Megen. zou
men hem zeer vermoedelijk hebben binnengelaten. Indien hü zijn ruiterij vooruit
had gezonden, had hij zich niet eens behoeven te haasten. Megen is pas de vol
gende dag tegen de middag voor de stad verschenen
Uit de handelingen van Lodewijk na de slag bij Heiligerlee en vóór de slag bij
Jemmingen, blijkt overduidelijk, dat hij de enorme betekenis van deze veste zeer
goed inzag. Wie van de lezers echter geneigd is hem deze strategische fout. begaan
tengevolge van menslievendheid, kwalijk ta nemen, bedérike dat tyj of zij zeer
vermoedelijk afstamt van voorouders, die in het dramatische jaar. toén Lode
wijk zijn vermogen, al zijn gaven en zijn leven inzette voor de vrijheid dezer
landen, zelfs niet bereid waren eem paar penningen daarvoor te offeren
Toen Alva vernam, wat zich ia en om
de moerassen van Heiligerlee had vol
trokken, stampvoette hij van kwaadheid.
Nu zou hij zélf naar het Noorden moeten,
om de Geuzen bliksemsnel te veralaan.
Bliksemsnel!
Alva was volkomen op de hoogte van
de plannen van Oranje. Alva wist, dat het
gevaarlijk was zich zo ver naar het Noor
den te wagen. De Prins had immers plan
nen voor een opmars naar Brussel? Plannen
om Brussel zelf tot opstand te bewegen....
De Prins talmde echter en Alva wae een
doortastend man.
Om de schrik er in te brengen bij Rooms
en mét-Rooms, om dè schrik er in te bren
gen bij elke Nederlander, die niet aan zijn
zijde stond, liet hij Egmond en Hoorne, twee
zeer voorname Katholieke delen, te Brus
sel onthoofden. Daarna ging het in snelle
marsen Noordwaarts.
De 14de Juli trok de „IJzeren Hertog"
door Rolde.
Graaf Lodewijk had tevergeefs
Groningen alsnog te bemachti
^■getracht
htigen, Zijn le-
Iger, ofschoon versterkt met een kleine af-
Idellng onder de Katholieke graaf Van Hoog
straten, had nietskunnen bereiken en het
naderen van Alva bracht al onrust en angst
in de altijd muitzieke troepen.
In enkele dagen „zuiverde" hij de om
geving van de stad Groningen, waarna hij
Lodewijk. die met zijn ïtger via Slochteren
in de richting van Winschoten verdwenen
was, begon te achtervolgen.
Hoe moeilijk de positie van Lodewijk
was, bleek voldoende uit het feit, dat hij
Adolf, die te Wedde was bijgezet, liet op
graven en naar Emden voeren, waar hij nu
nog rust in de grafkelder der Oost-Friese
graven. Zelfs te Wedde achtte hij Adolf
dus niet veilig.
TVTaarmate Alva dichterbij kwam, werd de
wanorde in het leger der Geuzen
groter.
Edward. Toen het ogenbik was gekomen, dat
I W ItlDf de pelgrims afscheid van hem namen om al-
L/C JLvlIlg leen verder te reizen, zei hij tot hen „Ik ben
j 1 j „Qn j* Johannes, de Evangelist, en zeg tegen uw
DE geschiedenis van de ring van de Heilige koning dat lk hem hartelijk groet". Hij gaf
Edward is in Engeland het eerst te hoek ^en een rjng weike zij aan hun koning ter
gesteld door William Caxton in zijn „Gpiden hand moesten stellen wanneer zij in hun
Legends", het eerste meest populaire boeK eigen iand Z0U(jen zijn teruggekeerd, om dan
ilonkiB Edward de Beliidêr werd op zekere ver^w'lnen
daa aangesproken door een bedelaar, een De pelgrims keerden in hun land terug en
niooie oude man. Daar de koning geen geld gaven de ring aan Edward, die het sieraad
hii zich had en niet vergezeld was door zijn onmiddellijk herkende als de ring, die hij
aalmoezenier wiens taak het was de ko- van zijn vinger had getrokken om hem aan
ninkiijke beurs te dragen, trok de koning de eerbiedwaardige bedelaar te geven,
een ring van zijn vinger en gaf deze aan de De heilige ring van koning Edward zou
bedelaar. Korte tijd later ontmoetten twee met hem begaven zijn, of zorgvuldig be-
Engelse pelgrims, die verdwaald waren in waard zijn in een schrijn in de Abdij van
het Heilige Land. „een mooie oude man met westminster, welke echter geplunderd is
zilverwit haar". Hij vroeg hen wie zij waren toen Henry VIII de kloosterorden ontbond,
en vanwaar zij kwamen. Toen hij hoorde. Bij de restauratie van het koninkrijk was in
dat zij Engelse pelgrims waren en dat zij ejk gevai de rjng zoek en ter gelegenheid
verdwaald waren en hun reisgenoten waren van de kroning van Karei II heeft men een
kwijtgeraakt, leidde hij hen naar een schone niCuwe laten maken.
stad, waar hij hen voorzag van voedsel en
zontde voor nachtlogies. De volgende mor- „De trouwring van Engeland, symbool van
een «lna hij met hen op pad om heh op de het huwelijk dat tot stand komt tussen de
eoede weg te brengen. Toen zij samen reis- koning en zijn volk" wordt aan de derde
den deed het hem groot genoegen hen te vinger van de rechterhand van de vorst ge-
horen spreken over hun goede koning schoven tydens de kroningsplechtigheid.
Lodewijk. die begreep, dat hij Alva on
mogelijk kon verslaan, probeerde hem zo
lang mogelijk aan het Noorden te binden,
opdat Oranje een kans zou krijgen het Zui
den tegen hem in opstand te brengen
Daartoe waagde hij zich op Duits gebied.
Bij Jemmingen koos hij stellingen, even
meesterlijk als enige maanden geleden bij
Heiligerlee.
Jemmingen lag op een schiereiland In
het Westen grensde dit aan de DoBa^t-, Jn
het Noorden en Oosten aan de Efiïjg. V%n
het Zuiden uit kon men het schiereiland
binnen marcheren over een smalle polder
weg.
In deze weg l«g#n drie bfuggén. De wa
teren, waarover zé la£en. hadden sluizen
die moesten beletten dat het vloedwater
van de Dollart landwaarts drong Als zijn
achterhoede de bruggen en sluizen op tijd
vernielde, zou Alva hem onmogelijk kun
nen bereiken, laat staan verslaan.
Duizenden Geuzen, die op de avond van
de 23ste Mei te moe waren om naar Gro
ningen te marcheren, doch niet te mop oip
df tenten van Aremberg tp plunderen, aou-
dën tengevolge daarvan bjj Jemmingen val
len. Kleine Geuzenschepen, beladen met
proviand en krijgstuig, zwierven op de
Eems, in de buurt van Jemmingen.
De ruwe huursoldaten eisten geld vóór
het eerste schot zou vallen.
Lodewijk wees hen er op, dat het
;n van het vernielen der bruggen
:en voor velen een wisse dood zou
betekenen Zij dachten niet aan de dood,
zij, dachten alleen aan hun achterstallige
soldij. Zij twistten als dieren, die géén be
grip van de dag van morgen hadden, die
zich laten leiden door hun lusten en blind
zijn voor de toekomst.
En toen de twist een dramatische vorm
aannam, naderde Alva's voorhoede. De aan
voerders daarvan zagen zeer duidelijk het
grote belang van het bezit der bruggen en
sluizen in.
Elke minuut was kostbaar!
Juliaan Romero. d'Avilla en nog enige
zeer bekende Spaanse officieren voerden de
voorhoede aan.
De Geuzen, 4Üè nu inzagen welke kapi
tale fout ze gemaakt hadden door te twis
ten over soldij óp het moment, dat hun
leven op het spel stond, probeerden nog
de bruggen grondig te vernielen.
Het was te laat
Nooit is een slag zó tragisch verlopen
als deze.
Nooit zijn zo meesterlijk gekozen stellin
gen een ramp geworden voor duizenden,
door eigen schuld.
De Spanjaarden rukten het schiereiland
binnen, de Geuzen zaten in de val. Zij wer
den de Dollart en de Eems ingedreven.
En wie niet jammerlijk verdronk, werd
door de Spanjaarden gedood, die alle vel
den afzochten.
De heldenmoed van Graaf Lodewijk ver
mocht niets tegen de aanstormende Span
jaarden, die werden aangevoerd door Alva.
Toen hij zag, dat alles verloren was, wierp
hij zijn harnas van zich, ontdeed zich van
kieren en sprong de Eems in.
Niepiand herkende hem in het water.
Rond hem zonken de scheepjes der Geu
zen door overbemanning der wanhopigen
Hij zwom verder, bereikte ten slotte een
boot van Sónoy, die hem overzette naai
de andere oever.
Neerlands toekomst was donkerder dan
ooit!
Meer dan drieduisend Geuzen bleven on
begraven liggen.
Van de Spanjaarden sneuvelden er slechts
seven.
Alles tevergeefs?
Het leger van Oranja was nog niet eens
gevormd!
iich niet ver van de stad het historische
meer OedaisagaiAan zijn oevers onderhan
delde Maharana Pratap, de grootste der
heldhaftige vorsten van Oedaipoer, met Raja
Man Sigh, de gezant van Groot Mogol Ak-
bar voor Rajpoet. Ook India's grootste
kunstmatige meer. de Jal Samoedra, ligt be
trekkelijk dicht (50 km afstand) bij Oedai
poer.
nen en parken aan. Sahelion-ki-bari
„De Tuin der Maagden" Is prachtig aan
gelegd langs de lange oever van Fatch Sa
gar. Hier klatert het water spelend neer uit
vele fonteinen in marmeren bekkens en
spuiten wit-stenen olifanten schalks water
stralen uit hun slurven. En aan de voet van
een der heuvelen liggen de mooiste aller
tuinen, de Sajjan Niwas, welker schoon
heid wereldberoemd is.
Meren en vijvers, eiland-paleizen in het
water en forten op de heuvels, tuinen en
parken in groten getale, kleine en grote
oude tempels, dit zijn slechts enige der tal
loze mooie dingen, slechts enige van de as
pecten der bekoring, die Oedaipoer de
„Stad van de Zonsopgang" biedt. Een
der mooiste steden van India, de „Stad der
Bezieling" naar de zienswijze der bevolking,
het „Venetië van Indik" naar Westerse
maatstaf. 1 t i a - v (r
Hel marmeren paleis aan hel Pitsjolameer.
T'R zijn voor- en tegenstanders van jeugd-
jt diensten, argumenten genoeg over en
'eer. De Sectie Jeugd en Zondag van de Her
vormde Synodale Raad voor het Jeugdwerk
is op de gedachte gekomen om zoals de
titel aangeeft de bezoekers van de jeugd
diensten nu zélf eens te laten* zeggen, wat
hun oordeel over dit soort kerkdiensten is.
Een uitgebreide enquête werd ingesteld en
an de hand van de binnengekomen antwoor
den schreef een aantal medewerkers deze bun-
el. waarvan de lezing zeker interessant is.
Uit dit rapport blijkt wel. dat de meerder
heid der jeugddienstenbezoekers veel minder
het buitennissige begeert dan wel eens wordt
gedacht. Verblijdend is het te constateren, dat
onder hen een sterk begeren heerst naar het
positieve ln de prediking. Een lezenswaardig
geschrift, dat ook Vla de plaatselijke jeugd
dienstcommissies verkrijgbaar is bij het secre
tariaat, Parkweg 142. Vlaardingen.
tectlveboeken van Agatha Christie, uitge
nodigd wordt voor een partijtje bridge bij een
zéér vreemde gastheer en hem erbij wordt
verteld, dat vier van de acht bridgers
een moord op hun geweten hebben, dan weet
de trouwe lezer van zijn avonturen al genoeg.
Wéér heeft Agatha Christie een origineel ge
geven voor een detectiveroman gevonden en
opnieuw heeft zij bij het oplossen van de
moord, die tijdens de bridgepartij gepleegd
wordt, haar papieren speurder een strikt lo
gische, maar ongebruikelijke weg laten vol
gen. Aan de hand van de score-boekjes recon
strueert Poirot de partijen en vindt hij de
moordenaar, voordat politie én lezer nog een
conclusie zouden durven trekken. Het boekje
is uitgegeven bij A W. Sijthoffs Uitgeversmij
N.V. te Leiden.