mm
HENDRIK ANTOON LORENTZ
Het GEDICHT
UIT DE OMGEVING
te
HET WERK VAN „VORMING
BUITEN SCHOOLVERBAND"
Adoptie van getroffen plaats
eerst in later stadium
Gouda's burgemeester betuigt !s|
Krabbendijke zijn medeleven
SUSKE
WISKE
Geen spoedzitting
van de raad
Verantwoording van
Goudse giften voor
Rampenfonds
Wilt u deze brieven
droppen
at <ry
AAR.
ANNEER.
Zeven man overtraden
het politieverbod
- -
Kaarsenfabriek gaf 12.500
Wethouder Heerkens
niet in nieuwe raad
van de week
Loop der bevolking
Ingezonden Stukken
Steun voor getroffen
Horeca-bedrijven
Verhuizingen binnen
de gemeente
„Anna", meeslepend
filmwerk
Uit vroeger tijden
HET ZINGENDE
NIJLPAARD
Tuchtschool of
Leids hoogleraar vestigde faam der
Nederlandse natuurwetenschap
1853-1928-1953
GROOT ALS GELEERDE, DOCENT EN MENS
Woekeraar met
grote gaven
Een bezoek aan „Huis ter Wege"
De
Twee phasen
Met Zeeman eerste
Nederlandse
N obelprijswinnaar
Hulde als mens
De zoveelste
Rembrandtstudie
Het eigendom des Heren
TWEEDE
BLAD - PAGINA 3
QOUDSCHE COURANT
ZATERDAG T FEBRUARI 18»
Op h»t verioek van hat raadslid
Jamoal (Comm.) om d« gemeantaraad
In spoedsitting bijeen ta roepen ten
einde te beraadslagen wat da gemeente ten
aanilen van de leniging van da watarramp
kan doen, heeft burgemeester James ge.
antwoord, dat ar t l. geen aanleiding is om
da raad thans in apoedtlttlng bijeen ta roe.
pen Zijn maning wordt gedaald door da
wethouders.
Kat gemeentelijke apparaat aldus da bur
gameestar heeft alles gedaan en doet alles
om. voor «over daartoe practischa mogelijk,
heden bestaan, bij ta springen, hulp ta var.
lanen en hulp, welke In da toekomst mo
gelijk tou tljn, voor ta bereiden.
Da burgemeester la van mening, dat het
geen zin heeft om thans van gemeen tewega
werkploegen uit werklozen, D U W. arbei
ders en gemeentelijk vakpersoneel samen
te stellen en ln te zetten ln de bedreigde
en getroffen gebieden. HIJ heeft overigens
Maandag de Commissaris der Koningin te-
legraflsch alle hulp in materiaal en man
kracht, welke de gemeente aou kunnen
verlenen, aangeboden
De diensten van de Rijkswaterstaat en
van de Provinciale Waterstaten zijn thans
uiteraard bezig het nodige en het moge-
lijke te doen. Komen zij materiaal te kort,
dat de gemeente kan verschaffen, dan doen
tij een beroep. Nog Donderdag machtigde
de burgemeester twee keer Gemeentewer-
ken om aangevraagd materiaal af te staan.
Komt men mensen te kort, dan wendt
men d.w i. de thans Ingeschakelde diensten
en particuliere bedrijven hier en elders
zieh tot het Gewestelijke Arbeidsbureau
De Rijks-, Provinciale- en andere dien-
aten, die met het reddings- en herstelwerk
zijn belast, zullen ongetwijfeld een beroep
doen op de particuliere bedrijven in Gou
da, die zij bij hun werk zouden willen in-
schakelen Dat die Goudse bedrijven ten
volle bereid zijn om ziekte doen inschake
len, staal vast voor dsr burgemeester, die
zelf van velen aanbiedingen heeft gekre
gen tosgt het gevaar nog in Gouda en de
omgeving moest worden gekeerd. Het zou
in het huidige stadium alleen maar var-
warrend werken, zegt hij, wanneer die be
drijven op eigen initiatief hier of daar aan
het werk zouden willen tijgen.
Het ia gebleken, dat het onnodig ia, dat
van gemeentewege een beroep op bedrij
ven en bedrijfspersoneel wordt gedaan om
aan de inzameling van geld en goederen
ihede te doen. Dit geschiedt allerwegen.
Het nu adopteren van een der getroffen
gemeenten door Gouda was naar de mening
van de burgemeester daarom niet gewenst
omdat de hier ingezamelde goederen
D« etand van da Ingekomen gelden te
Gouda voor het Nationaal Rampenfonds ia
thans:
T.m. 5 Februari ƒ38.456.77. giften ƒ3,
3.73, 5. drie van J10, 20, vijf van 25,
50, twee van 100, loterijpot personeel
van een bedrijf ƒ26.80, leerlingen van een
acbool 12.70, directie en personeel bedrijf
300, door de banken in Gouda overge
maakt op postgiro 9575 van Nationaal Ram
penfond# ƒ20.857.35. Totaal op 6 Februari
voor1 Gouda 48.290.37.
Onder het bedrag, dat de banken hebben
overgemaakt zijn bedragen begrepen, waar
van het comité Gouda reeds kennis droeg.
Er i« een gift van 1.375.18 bij van de Stich
ting «lagerscombinatie.
Giften voor het comité Gouda van het
Nationaal Rampenfonds kunnen worden ge-
zonden aan de Stadaspaarbank, Gouwe 2
(giro 13739)
Ook bij de „Goudache Courant" is weer
een aantal giften ingekomen voor het Na
tionaal Rampenfonds. De derde verantwoor
ding luidt:
mevr. y. S. 50, D. V 5, mej. B. 1, mej.
S. 10, leerlingen Burgvlietschool 370.
fam. J. 25, C. B. ƒ5, M. D. ƒ10. scho-
lierster 1, wandeleportverenlging DVV
ƒ35.
De „Goudache Courant" blijft gaarne be
reid giften in ontvangst te nemen. Storting
kan ook geschieden op ons gironummer
48400 met vermelding: Voor Rampenfonds.
Alle inkomende giften worden in ons blad
verentwoord.
De ontvangen bedragen zullen worden
doorgegeven aan het Gouds comité van het
Nationaal Rampenfonds.
het snelst ter beschikking moesten komen
van hen, die sa het meeste nodig hadden
•!l !#r,t b*r*lkt konden worden on
afhankelijk van de vraag, uit welke ge
meente de mensen afkomstig waren Dit is
inmiddels zoveel mogelijk bereikt. Voorts
heeft adoptie, althans in het huidige at».
mHmI ïüL1!0? d>t no« in hat
geheel niet overzien ken worden of de ge-
adop eerde plaats ralaiisf ta veel of te
weinig zou ontvangen. De omvang van de
no' vrUwel nergens be
kend. Was ar bij enkelen ln onze stad eerst
"n J YoorlltW* voor adoptie van
Sliedrecht, da burgemeester dezer gemeen-
te heeft reeds te kennen gegeven, dat hö
0|m °?udM hu,P lM" aanspraak aou
willen maken, nu andere gemeenten zoveel
"*,r *Un' burgemeeeter staat
nl»t sftifig tegen adoptie ln een verder
stadium, wanneer duldeUjk ls weTde "nood
ginds en wat de mogelijkheden hier zijn.
Een stadgenoot, die Maandag onkele drin
gende brieven had voor Goeree en Over-
flakkee en wegens het uitvallen van de post
verbinding nlrt in de gelegenheid was dtzs
te verzenden, belde de commandant van de
vllegbaals Valkenburg op met het versoek
of hl) de brieven by droppings op het eiland
wilde neerlaten. Aan dit versoek is prompt
voldaan. Onze stadgenoot kreeg vanmorgen
enthousiaste reacties van eilandbewoners
over het feR dat »U so snel bericht uit
Gouda hadden.
Telefoon 3360
Met Ingang ven Maandag is het telefoon
nummer van het opvangcentrum voor »v«-
eué'z. dat aan de Oosthaven wordt geves
tigd, 3360.
Ev*cué'» komen
I uur, Ve«marlrtre»Uura«ti Klaver-
jascsneours tan bate van rampenfond!.
9 Febr. 8 uur, Aula Coornhert Gymnasium
Causerie Hella Haesse over haar roman „Dl
scharlaken siad" voor Volksuniversiteit.
10 Febr. l# uur stadhui»! Aanbesteding ver-
Gouds
ds O.
vc. toning film ..De dijk (s dicht".
IS Febr. S uur. Aula Coornhert Gymnasium:
Laatste bijeenkomst cursus ASfje Top over
..Toneelspelen met kinderen" voor
Jeugdverband
ll rebr. s uur, CalvUn Bijbellezing
*lirp#br. I uur, Nieuwe icbouwburgt Opvoe
ring .,0'schiehten sus d*m Wienerwald" door
Hoofdstad Operette.
U Febr. uur. De Beunkloki Bijeenkomst
Ned- Beisverenlging. kleurenfilm „Romenttseh
FrenkrUk". Inleider c. h Groen.
U rebr. a uur. itadkuli Vergadering Jeugd-
gemeenteraad
11 Febr. 8 uur, Reünie: Spreekbeurt da J-
Börger voor Logosverband A
11 Febr. 7-30 uur Veeaaarktreataunust: Jaar-
Er waren vanmiddag te Gouds 100 eva-
cué's verwacht. Het gemeentebestuur ver- I' - - ----
«o«kt d«,en,n. 41, M«h voor opnraln, hei-£2 uur ÏS?5»tkt lil: conteet-
b.n op««.v,n. rich „reed I, houden.4. JhïJWK ,»™ï.r.p.trlirt«i.
vluchtelingen te ontvingen. I 11 p,br. uur Nadere. Oeral. OeeiMel,
Over het gebeurde met de Goudse werk
groep \t Krebbendijke, die ln haar geheel ia
teruggestuurd wegens de houding van eo«
eiken, wordt ona de volgende toedracht
meegedeeld.
Tijdens werkzaamheden aan de dijkver
sterking hebben zeven Gouwenaars zich van
de groep van 60 men afgezonderd en zijn
ondanke het politieverbod verlaten wonin
gen binnengegaan. De politie heeft hen be
trapt an 4 man aangehouden. De drie an
dere sloegen op de vlucht, van hen zijn er
later twee gepakt. Da zavende bleef onbe
kend. Het onderzoek of de Gouwenaars zich
aan diefstal hadden schuldig gemaakt, heeft
geen enkel resultaat opgeleverd. Daar
Krabbendijke het vertrouwen in de werk
krachten op grond van het gedrag der zeven
had verloren, zijn alle Gouwenaars naar
hui» gestuurd.
Toen het bericht over het gebeurde hier
bekend werd. heeft de burgemeester van
Gouda zich terstond met zijn ambtgenoot te
Krabbendijke in verbinding gesteld en zijn
grote spijt over het gedrag ven de zeven
man betuigd. HU heeft aangeboden met ga
rantie van de gemeente voor correct optre-
aanbod kon niet worden aanvaard, daar in
Krabbendijke intnlddelz voldoende hulp
aanwezig ie.
Burgemeester James heeft daarop aanga-
.„gamsch Phüharmontsch Orke«t voor ..Het
Gouds volksconcert", dirigent gdusrd Flipee.
-- nryCit seerynl* vlooi.
S uur, jptsrlnistrMt tai Bespreking
...Jnifingen over verstrekking ven goe
deren op hoogtijdspn
ll rebr. uur Coeeerdlai r Hm avond Kath
culturele Kring ..'t Slot van der Goude".
Bioscopen
THalls i Anns (mat «Hvano Mengeno). een-
vang T en 11 uur. Dinsdag géén voorstalttng.
Zaterdag an Maandag t.m. Woensdag 8—8 uur
doorlopende voorstelling reportage waters
nood ten bate van Rampenfonds
Reünie: De kloof der verschrikking (met Ed-
lil
boden, een zending kleding en dekens naar mond O'Brien) aanvang 3. i en
Krabendijke te zenden om aldus de goede
gezindheid van Gouda tot uitdrukking te
brengen. De burgemeester van Krabbendijke
heeft meegedeeld, dat er, daar de gemeente
grotendeels is geëvacueerd, op het ogenblik
geen behoefte bestaat aan goederen, maar
het aanbod voor later gaarne in overweging
gehouden
De burgemeester van Krabbendijke heeft
voorts meegedeeld, dat hij begrijpt, dat
niet de gehele Goudse groep verantwoor-
delUk kan worden gesteld voor het gedrag
van enkelen en dat goedwillende Gouwe
naars uitstekend werk hebben verricht,
waarvoor de gemeente dankbaar is.
uur
In overeenstemming met het
advlea van de Stichting van de Arbeid
heeft oek het personeel van de Kaar
senfabriek spontaan besloten, afstand
te doen van een snipperdag alsmede
van 1 uur leen. Da directie heeft de
epbrengat hiervan verdubbeld, zodat
B3M overgemaakt kan worden.
Daar da directie reeds f W» direct
had gestuurd en tevens 48.0M kaareen
gratia had beschikbaar geeteld. komt
het totaalbedrag ep 11.588
De snipperdag moet helaas de Ko
ninginnedag zijn, daar deae dag om
technische redenen het meeat in aan
merking komt.
De Katholieke Volkspartij heeft de can-
didaatatelling voor de gomeentertidsverkle-
zing gesloten- In totael zijn. naar de
„Nieuwe Zuid-Hollander" meldt, twintig
candidaten gesteld- Dit zijn in alfabetisch»
volgorde de heren Th- Arts, L. J. Boot, P-
A- Breek, M. A. Engelhard, N Fennet. A-
Heerkens Jr, W. Hoonhout, W. v. d- Hulat,
W F Imbens- A. Jaarsveld, B P. A- do
Jong, A- J- Kettler, A. M. de Korte, mr J.
L. J. A. ven Mecheien, A Meddens, F.
Quint, C. Sevenhoven. C. Vaeeeur. J. W. de
Voe en F. B. J. Wubbe De «temming voor
de samenstelling van de candidatenlijat zal
21 Maart geschieden.
Op de lijst van candidaten komen niet
voor twee van de zittende raadsleden, wet
houder A. Heerkens en de heer G H. Schut
telaar. Dezen hebben medegedeeld geen
nieuwe candidatuur te aanvaarden.
EXAMEN INGENIEUR.
Aan de Technische Hogeschool te Delft la
geslaagd voor het ingenieursexamen voor
electrotechnlach ingenieur, de heer J. de
Rooij.
FR ZIJN TIJDEN waarin we liever geen gedichten willen lezen die het teken zijn van
-*-1 's dichters uitzonderlijkheid en eenzaamheid, maar behoefte hebben om Juist nu te
zien uitgesproken, wat ons allen bezighoudt en ontroert. Inderdaad, er zijn momenten
waarop we in de poëzie de stem van Oen volk willen horen klinken. Doch zulke poëzie
is, in dnze tijd althans, zeldzaam. De vaak geuite bewering, dat ze niet meer kan ont
staan omdat de kloof tussen volk en dichter te wijd geworden ia, blijkt als een onjuist
heid aangemerkt te moeten worden.
We denken hier niet alleen aan de Verzetspoëzie. Soms vindt men uitingen van g«-
meenschapszin, van medeleven met de nood ven anderen, ook bij dichters, die een
volkomen persoonlijke en niet eens zo gemakkelijk toegankelijke levensvisie vertolken.
Zo schreet Boutens voor zijn geboortestad een historisch spel „Middelburgs Overgang",
waarin hij de nood van het beleg en de vreugde der redding op dikwijls aangrijpende
wijce wist te schilderen. Een van de mooiste relzangen ipoge hier volgen.
Re/zang van Vrouwen onder de Uitdeling can Brood
O aardes eêlste vrucht, o voedend brood.
Dat daaglijks van ons weert den harden dood,
Hoe vindt mijn hand de kracht u weer te breken?
Uw smaak zal al mijn levensdagen xün
In elk opstandig leed de medicijn
£n mijn verharde hart in tranen weken f
Ik Heb één smart peproe/d. die feller ie
Dan *t branden van uw zelfverduurd gemis,
De pijn die kleinre pijnen doet vergeten:
Eerst toen ik, eigen Hongeren ten spijt,
Niet stillen kon der kinderen pekrgt.
Toen leerde ik u te geven en te eten.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente. Sint Janskerk (Ach
ter de Kerk 8) 9 en 10.30 uur dr Gerh Hule.
onderwerp „De watersnood", 8 uur ds H. M.
Cnossen, onderwerp „God en de watersnood
en wij". Westerkerk (Emmastraat 33) 10 uur
ds H. v. d. Akker, onderwerp „Heeft God
Schouwburg: Carolina Chérle (met Martine
Carol), aanvang 3, 5, 7 en 9.18 uur. overige da
gen I an l ts uur.
Da bloseopen «tin Bondag goaleten.
Zondagsdienst artsen
Artsen. Van Zaterdagmiddag tot Maandag
morgen I uur zijn aanwezig de doktoren A J
Kettler Oouwe lü (telefoon M en J. H F
Remme. Fluwelenslngel (tal. WD
Tandartsen. Zondag Is van 11 80—12 uur aan
wezig R L. van Deth, Ragentosseplantwan i»
(telefoon 2016. bij gten gehoor doktaratale-
foon 4920)
A pothekersdienst
Steeds gQopend (des jjachts alleen^ voor re
cepten) Apotheek
Tiendewag 4020.
Dokteritalefoon toao,
Grendel, alléén Lange
Gevestigden: W. Biankan. van Lfiden P««r
Rozendaal 21; J. G. J. Vergeer, van Delft
naar Derde Kade 47; E. Benschop (3 pers.),
Iets te maken met de ramp?", 5 uur ds J- J. van Krimpen aan <J« Lak naar Maaeliaf-
Koning. onderwerp „De rielenood". Kinder- straat 3: W. A. v. Leeuwen (2 per#.), van
kerk (gebouw Calvijn, Turfmarkt 142) 10 uur Reeuwijk naar Fluwelenalngel 100: J. M. Mul
de heer P. LIevaart van Den Haag naar L. Tlendaweg W. Sib-
Ver. van Vrilz. Ned. Hervormden (Peper-bea—Slingerland, van Oouderak naar Gou-
straat 128) 10.30 uur da J. Verdonk. l we 39; C. J. Duiverman, van Moordrecht
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat neer Cornells Ketelstraat 62: A. Lagerweij,
2). 10.30 uur ds H. J. de Wijs.
Evang Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10 uur
ds W. F Schroder.
Oud-Kath. Kerk (Gouwe 107) 1030 uur
Hoogmis. 7 uur Vesper». Dimdag 9 30 uur,
Woensdag 7.45 uur en Donderdag 9 uur H.
Mis.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur ds
A. NUhuia.
Geref. Kerk art. 31 (Turfmerkt 54a) 9.45 en
4.30 uur ds G. Koenekoop.
Geref. Gemeertta (Stationsplein 15) 10 en 5
uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 «n 5 uur
leesdienst-
Nederd. Geref. Oemeente (Turfmarkt
23 achter) 9,30 en 430 uur ds Joh. van Wel- j
zen. Donderdag 7.30 uur ds Joh. van Welren.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23) 10
en 5 uur ds J. I. van Wijck, voorm. bedie
ning H- Doop. Zaterdagavond 7.30 uur bid
stond.
Vrije Geref. Gemeente (Zeugatreat 3«) 10
uur ds H. J. Grlsnigt.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 en 7 80
uur bijzondere diensten, 6.45 uur openlucht
samenkomst Markt. Leiders majoor en
mevr S. Bedeling.
Kerk van Jerua Christu# van da HtUlgan
dar Laatete Dagen (Spieringetraet 49) 5 uur
Goudse Stadsevangelisatie (Spleringstreet
2e) 10.30 uur de heer W. F. Klooi, 7 30 uur
ds J. Segaar. Schiedam-
van Boskoop naar Ridder van Catsweg 174;
N. v. Wezel, van Voorburg naar Burgemees
ter Martenesingel 135; T. H. v. d. Klein,
vgn Rotterdam naar Heranatraat 128; W.
v. Meuwen, van Rotterdam naar Onder de
Boompjes 37; R. H. Stooking, van Utrecht
naar Keizerstraat 44; N. Butja, van Moor
drecht neer Kanaalstraat 26; C. Lljitar—
Varkerk van Nuth naar Roardompatraat T;
T. A. M Varkark—Van Zeeland van Arn-
ham naar Krugerlaan 169.
vertrokken: R. Klaln, van Willen» 21 naar
Brifnasum. Pelgrimsweg 55; U. L. Florelj,
amGraaf van Bloisstraat 45 naar Den Haag,
r'rankehatraat 89; J. H. W. Stelnbach, van
Gouwe 86 naar Utrecht, Mauritastraat 10 r;
J. Loeve—Winkei (2 para.), F. W- Reitzstraat
12 naar Rotterdam. Abadanstraat 21 b; J. de
Langen, van De Ie ReyUan 40 neer Rotter
dam, Rembrandtstraat 7 a; M. M. B- Rodtn-
burg, van De la Raylaan 40 naar Rotterdam,
C. Roodbergan, van Da la
Rayfaan «0 naar Rotterdam, Bergweg 323:
D. Verkerk, ven De la Raylaan 40 naar
Utrecht, Catharljnailngal 201; E. T- M. Ja»-
pare, van Van Strljenstraet 8 naar Utrecht,
Maliesingel 77; G. Brouwer, van Da la
Raylaan 40 naar Haarlem, Janawag 22; M.
p. van EIJk. van Van Bavarninghlaan 6 naar
Voorburg, Ovarburgkada 64; O. Hannesen,
van Chr. da Wetstraat 22 naarjCeatrlcum.
Ziekenhuia Duinenbosch; O. A- Scheer 1. ven
aan boord w» Gerdine. neer Brunasum,
Pelgrimsweg 55; C. M- Hoogland, van Kar-
nemelksloot 134 naar Amsterdam, L. Nek-
straat 12 III: E. Kerk, van Graaf van Blois-
Geboran- Erna Lucretia, d- van J Zwart straat 87 naar Boskoop, Puttekada 299: A.
en A. L. Lafaber. Koningin Wilhelmtnaweg Verkark (2 pers.), van Graaf van Bloiaatraat
107: Marianne, d. van C. de Knegt en M. J. B7 naar Boskoop. Puttekade 299: C. T. van
Vermeulen. F. W Reitzstraat 75; Lijsle Her- Wijngaarden. (4 pers.), van Da Costakade 36
mina Arnolds, d. van M. J. A. de Hgan en naar Utrecht, Adriaanstraat llbie: J W.
H. Bongers. Moordrechtea Verlaat 16: Oer- Dokkum, van Bothastraat 5 naar Bodegra-
rit. z. van G Vink en A. Bileteln, Vogel- i ven, Buitenkerk 4c: J- G. de Jóng, van Hel-
plèin 5: Mar janna. d. van P. Boef en P. van nierstraat 16 naar Brunssum. Bekdellestraat
BURGERLIJKE STAÏVP
Drlel, Burgem. Gaarlandtsingel 42: Gerrlt
Jacob, z. van J. J. Eerland en G. van Meije-
ren. Achter Wtllena 15; Aartje Teuntje. d.
van N. van Vllat en A. A. van Dijk. Ktevlt-
straat 103: Paula Maria! d. van A. Schoon-
derwoerd en M. v. Duuren. Groenendaal 64.
Ondertrouwd: C W. de Vroom en C. A.
T. van den Hondel.
Bullen verantwoordelijkheid ven de Redactie
Boeren hebben de sympathiek» gedacht»
gehad ve» ter beschikking ta at»U»n van d»
getroffen collega'» ln de overatromingaga-
>ieden. In dit kader reea bij mij de ge
dacht» of het mogelijk ia, dat alle bij „Ho
reca" aangesloten bedrijven in de niet ge
troffen gebieden, behalve wat zij indivi
dueel aan het Nationaal Rampenfond! offe
ren, collectief extra ataun geven voor da we
deropbouw van kleine Horeca'-bedrijven.
Dat zou b.v. kunnen gebeuren door het
afstaan van de winst op één bepaalde dag-
Mogelijk zijn ar andara vormen van axtra-
ateunverlening denkbaar.
Kat la maar een Idee
prij» voor aan beter dat ik hat hoofdfc*-
stuur an d» laden van „Horeca" ln «rnstig»
overweging wil aanbevelen.
Kan het hoofdbeatuur misschien een alge
meen advlea aan de laden geven en, d» uit
voering van ean of andar^ plan lalden?
lid van „Horeca"
De la Reylaan 32, Gouda.
24; J. M. A. van Herk, van F. W. Reitz
straat 61 naar Almelo. Doelenstraat 8; H. J.
Piekema (3 pers.). Koningin WJlhalminaweg
329 naar Amerafoort. Dlezastraat I; C, Rie
ken. van Koningin Wilhelminaweg 288 naar
Haarlem, Kleverparkweg 282; C- L- Smits,
van Schaepmanstraat 3 naar Rotterdam,
Kortenaaratraat 16 a.
D. da Braber, van Vondelatraat 26 naar
IJsaellaan 108: L. Wolvekamp (6 para.), van
Onder de Boompjee 87 naar Tollenaatraat 86;
E. Krtbaum, (5 pera.), van Tollanaatraat 36
naar Madeliefatraat 11; J. da Jong, van
Geuzenatraat 38 naar Jan PMlipewtg 59; G.
Baan (4 pera van Bockenbergatraat 4 naar
Boelekada 160; H- van Rijswijk. (8 pera
van Eraamuaetraat 13 naar Madeliafatraet
9; D- Overmaer (4 para.), van Stoofsteeg 22
naar Eraamuaetraat 13; J. H van Hark (4
pers.), van Eraamuaetraat 13 naar Made
liefstraat 5; C. J- A. Matthljsen van Zeug
atreat 6 a naar Turfmarkt 63; O. M. v. d.
Ende, van Zeugatreat 6 a naar Turfmarkt
88; T. van Dam (3 pera.), van Zeugatreat 6 a
naar Turfmarkt 63; B. A. van Dijk, (8 pera.),
van Ridder van Cataweg 58 naar Ridder
van Catsweg 170; J. W. de Jong, van IJa-
sellaan 66 naar Snoyatraat 26; L- Bagger
man—Schaap (2 pars.), van Burgemeester
Gaarlandtsingel 23 naar Kattenaingel 77;
M. Tiele—Vleggeert (2 pert.), van Vondel
atraat 16 naar Madeliefatraat 18; P. M van
Twigt, van Ridder van Catawag 190 naar
Vondelatraat 28; N. Twigt—Boer van v. d.
Palmatraat 112 naar Vondelatraat 30; J. A.
Verhagen—Keller, van Crabethatraat lt
naar Nieuwehaven 230.
PLAATSELIJK NIEUWS
Zondagsdiens! doktoren
Krimpenerwaard H. F. Adam te Stol
wijk (telefoon O 824-337), J dan Boon te
Lekkerkerk (telefoon 01105-333), H Frase
te Bergambacht (telefoon O 1825-214), A. M.
Visser te Krimpen a. d. IJssel.
Bodegraven D Ragay (telefoon 38)(
wijkzuster G. Kool (Stationaweg 11).
Boskoop G. A. 8. Jongeneel (tel. 19).
Haastrecht. Ondewater en Polsbroek
J. J. Hoving te Oudewator (telefoon 557).
Moordrecht en NUnwarkerk e. d" U»»»l
J. H. van Westendorp (tel. O 1827-818).
Reeuwijk J. P Hoeoeveld te Reeuwijk
(telefoon 0 1829-337).
Waddloxveen - J. W. H. Helleman
(telefoon O 1838-87»).
Eevenhulaen-Blelowyk W. H. Varduyn
den Boer ta Zevenhuizen (tel. 01802-204).
Ammerstol
Fradlkbaurten. Nad. Herv. Kerk
10 uur da J Th. Huganholts. Ned. Herv.
Evangelisatie 10 «n 6 30 uur de heer J.
Hagendoorn te Hulzen.
Burgerlijke Stand. Geboren: Arend,
z. vin J. M. Geul en K. AuguaUnu».
Bergambacht
Cursus voor bromfietsers.
van Veilig Verkeer tuasen Lek en IJ«»eI
hield ean propaganda-avond in 't Centrum.
Bovendien werd middag» een filmvoor
stelling voor d« «chooljeugd gegeven van
„Twee jongens in een auto". De zaal W«»
geheel bezet en de kinderen genoten volop.
Na afloop sprak opperwachtmeester, de
heer De Muijnck. de kjnderen toe.
Ook dea avonds bastond er flinke be
langstelling. Opperwachtmeester Edaes
hield ean laarzame lazing ovar het ver
keer, toegelicht met lichtbeelden. In de
pauze gaven ankele personen cich op ala
lid. Ook werd nog ean paar film» ver
toond.
Hat ligt In da badoaling binnenkort ean
cursus te houden voor bromfietsers.
Damman. Bergambacht 1—Baljaracha 1
19—8 Persoonlijke uitslagen: O Graafland—
P. Biankan 0—2; J. Bleleveld—J. van Vliet
j—0, C. Deelenr-C. Slapptndel 2—0; A.
Post—J A Bot 1—1; A. C. P de Langen—
A. de Groot 1—1: J. Speksnijder—J. Ben
schop 2—0; A de Joode—P. Noomen 1—1;
B. van Herk—Jee. Verburg 0—2: C.
Teeuwen—C. Stoppelenburg 1—1; P. Ver-
maatR. v. d. Hele 2—0.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10 en 6 30 uur dB j. Lekkerkerker. Uit-
getr. Ntd. Herv. Kerk 9.30 en 6.30 uur
leesdienst. Geref. Kerk 10 en 6.30 uur ds
J. Fir et.
Burgerlijke tiend. Oeboren; Johenne».
t. van H. Kamer en M. Kreukniet.
Gehuwd; H. ven Dem. 27 Jeer en A.
Kok. 25 laar.
Overladen: Pauline Pleternell» Oakam,
70 Jaar, geh. met C. van der Btreeten;
Pieternella de Vries, 73 Jaar. gah. mat A.
van Maeteran.
Ome biotcopen
In Schouwburg! een luchtig
beeld ven Frenee revolutie
Da dramatische kracht van de realiteit is
«1 in menige Italiaanse film het sterks ele
ment geweest. Een voorbeeld daarvan vindt
men opnieuw in „Anna", het verhaal van
een jonge danseres in een nachtclub, wier
levenspad van gevierdheid naar nederigheid
leidt. Het verhaal valt op door kunstmatia-
held en ie daardoor nlat vrij te pleiten ven
sentimentaliteit, maar h«t Italiaanse film
oog ziet deze geschiedenis met een dermate
aanhankelijkheid voor de realiteit, dat deae
film, dia In Thalia Theatar draett.
baklemmend kan wordan genoamd door de
wijze, weerop ln da climax aan alelacdnflict
wordt ultgebaeld. Bilvano Mangano. bekend
uit „Bittere RfJat". «peelt de titelrol.
In da Schouwburg Bioscoop
vindt man „Carolina Cheria". aen zaU-
bewust «n niet bepaald op haar beveUlge
mondje gavellen freuletje, dat alle gevaren,
die de Franse revolutie voor haar «oort in
petto had, glansrijk doorstond. Een film
over weeghalzlge en vooral pikants avon
turen. soms wat langdradig, maar toch af
wisselend en onderhoudend genoeg om er
door geboeid te worden. Opvallend is de
wijza. waarop dit feuilletonachtige verhaal
van een reeks fragmenten tot een compact
filmverhaal Is geworden.
In Reünie Theater verwerkt men
Zaterdag een nogal gezocht filmthema de
bonte strijd tussen twee spoorwegmaat
schappijen, die op dezelfde smalle stron*
grond een spoorlijn willen aanleggen tot
een meedogenloos «trijdverhaal, waarbij
vuisten en revolvers te pas komen. Titel:
„De kloof der verschrikking".
Van Maandag af gaat in Reünie „Een
vrouw bekent haar verleden", het verhaal
van «en rechercheur, die echter „een zaak-
Je" aanzit, maar door een bekentenis van
zijn vrouw tot de ontdekking komt, dat zijn
leven verwoest Ia-
In varband met de nationale herdenking
zijn alle drie Goudse bioscooptheaters, die
ln hun voorprogramma reportagaflltsen, van
da watersnood gaven. Zondag gesloten.
De Goudache Courant meldde!
71 Jaar geleden.
Ala predikant bij de Ned. Herv. kerk la
beroepen da A. H. de Klerck te Neerlang-
broek.
39 Jaar geleden.
In verband met de spoorwegstaking be
veelt burgemeester R. L. Martens alle ver.
lofgangers van de lichtingen 1900 en 1901
zich onmiddellijk naar hun onderdelen
terug te begaven. Zo zij hun eigen onder
deel niet kunnen bereiken moeten zij zich
melden in de dichtstbij gelegen garnizoens
plaats.
II Jaar geleden.
B. en W. stellen de raad voor over te gaan
tot aankoop van de hulzen gelegen aen de
Komljneteeg 22 en 24.
De gemeente heeft de grond, waarop deze
hulzen steen, nodig, omdat B. en W. zich de
Ingang van de school voor buitengewoon
onderwijs daar hebben gedacht.
Btrkoowoude
Fredikbeurten. Ned. Herv. Kerk 10 uu*
ds P. L. Chr. Blom.
Bodegraven
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10 uur d« Jac. Vermaa». 6.30 uur cand. H.
Bouter te Groot-Ammers. Geref. Kerk
10 en 6 uur ds S. Neerken Geref, K«rk
(art- 31) 10 en 3.30 uur ds Joh. Dem. Geref,
Gemeente 10 en 6 uur leesdlen«t. Evang.
Luth. Kerk 10 en 5 uur ds J. J. F. Herr
mann. Vrije Evang. Gemeente 10 en 7 uur
de heer Jb. Klein Beneveld
Doctoraal examen. Da O p. Hartvalt,
predikant bij de Geref. Kerk alhier, is aan
de Vrijt Universiteit te Amsterdam geslaagd
voor het doctoraal examen theologie.
Boskoop
en
in
door WIUY VAN DER STEEN
39
'Mi'Julin kom! mi n ittf/t itmndf
'f 'JXur hof ren
fpwri iiDONin c**r ot-
*£cr N/W Dt SING, re*'
w'jl Sum en Wim Lnm-
BUK GKltliCNffP HOUBtN
Wtjr Ismbiik fik ut
hier geen birutn
^/D/KjtKNND O/All/KtLtN Ot Bl**f 'BlWtUS /f€T
ommtndtnf, f w hit r
n tfuinnüton ik
'nitf -n htntfit htlptrnt
rtn,hé7D»tit bra
btnan, ptuztlf dit stmtn mar
opf
fOtr EN OPENEN HET VUUK
DrtchhgiTrtir ten
uniform an tn spa
mirktftnrftr'
'fftr. /tg htf ft&Jh
Bloemvelllny. Ceöperetlev# vereniging
..De Boskoopse Veiling" 6 Februari Pe»
stuk; Hamamaiis-takken le srt 0.76; idem
2e srt 0 57; idem 3e srt 0.40; Prunus-tribola»
takken le str 0.26. idem 2e srt 0.21; idem
Se srt 0.14; Japense Kers-takken le »rt M5:
idem 2e «tr 0.92; idem Se art 0.63: Amandel,
takken le soort 0.24: idem 2e srt 0.19; idem
Se srt 0.12; Forsythia-takken le srt 0.86;
idem 2e srt 0.27 idem 3e art 018; Magnolia*
bloemen le srt (wit) 0.34: idem 2» srt 0.19;
idem 3e srt 0.14; idem rose, le srt 0.31 idem
2e srt 0.18: idejn 3e art 0.14; idem rood. le
«rt 0.39; idem 2e srt 0.19; Rhododendoron-
bjoemen le «rt 024; idem 2e srt 0.17; Cy
clamen-bloemen le srt 0.44; idem 2e srt
0.32. Cyelamen in kleine pol le srt 0.88;
idem 2e srt 0.25; Primula's in pot 0.17.
Per bos; Mahoniebled le srt 0.16. idem
2e srt 0.82; idem 3e srt 0 88; Andromedablad
le srt 0.55; idem 2e art 0.42; idem 3e srt
0 30; De veiling kenmerkte zich door een
matige aanvoer, vooral betreffende Azalea-
mollietekkan. Da prijzen hierven bedroe
gen; le «rt 0.60; idem 2e «rt 0 83; Ie srt
0.44 per tak.
Da haar Van Wfjk nam afsebald vaa
Boekeepse valling
In de Jaarvergadering van de Coöpera
tieve Vereniging De Boskoopse Veiling
heelt de voorzitter, de heer C. Hooftmsn,
het overlijden herdacht van de heer C. v.
d. Wlilik Hzn. oud-commissaris, die veel
voor de vereniging heeft gedaan. De Jaar
verslagen «temden tot tevredenheid. Da
veilingmeester bracht verslag uit over de
aanvoer in prijzen in 1952.
Bij de bestuursverkiezing werden de he
ren C. Hooftman en C. Bulk herkozen.
Als commissaris werd in de plaats van da
heer W Groenesteljn de heer W. Tol ge
kozen.
In deze vergadering heeft do heer D van
Wük A«n, die 33 Jeer secretaris is geweest,
zijn functie neergelegd, om plaats te maken
voor een jongere kracht, zoals hü zelde,
De heer Hooftman heeft hem hartelijk toe
gesproken. U hebt in deze periode 300 be
stuursvergaderingen bijgewoond en slecht»
twea verzuimd, zeide de voorzitter. In ja
ren van tegenspoed bleef u de vereniging
trouw. De scheidende eecretair# werd een
fauteuil aangeboden ln de plaats van de
heer Vsn Wijk werd de heer C. do Jong
gekozen.
Predikbeurten. - Ned. Herv Kerk 9 en
10.30 uur ds A. de Leeuw, 6.30 uur ds Gerh.
Huls te Gouda, - Gertf. Kerk 9 30 en 8 uur
ds P. v. d. Spek te De Lier. - Chr. Geref.
Gemesnte 9.30 en 4.30 uur de P. J. de Bruyn.
Remonstr. Geref. Gemeente 10.30 uur da
Chr. G Duinker. Geref. Gemeente 1.30 «n
uur leesdleriet.
Gouderak
Ruim 12.000 bijeen
In Gouderak met 2000 inwoners hseft de
inzameling voor het Rampenfond» f 12141.18
opgebracht. Bovendien zijn geschonken twee
koeien en een pink als bijdragen in het
herstel van het veeverlies in de getroffen
gebieden. In de komende dagen zal e«n kle-
dinginzameüng wordan gehouden.
Predikbeurten. Nad. Herv Kerk 9.80
en 6.30 uur da Jee. Plomp (9.30 uur doop-
diarist).
Hekeadotp
Predikbeurten. N#d Herv Kerk 10 uur
de haer Goedhart ta T«r Aar; 8 30 uur ds
H v. d- Akker te Goude.
Haastrêcht
Predikbeurten - N»d Herv Kerk 10 uur
ds W. de Voogd v. d Sfraetan Ned. Herv.
Evangalisetia de h««r G. de Petar Geref.
Kerk 10 en 6 30 uur d» L- van Urk.
Moordrecht
Predikbeurten. Ned Herv. Kerk 10 uur
ds P. A. Stspert. Geref. Kerk 10 en 8.30
uur ds D. P. Kalkmtn. Ned. Herv. Evan
gelisatie 10 en 6 30 uur de heer H. Ockerse.
Oud Geref. Gemeente 10 en 4 uur lees
dienst. R.K. Kerk 7.30 en 10 uu; Ml»:
5 uur Lof.
Moerkapelle
Op tweetal. Ds W. de Wit, predikant
bij de Geref. Gemeente alhier, staat op een
tweetal te Scheveningen.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
9.30 uur ds D. B. van Lokhorst ta B«rg-
«chenhoek (H. Avondmaal), 6.30 uur ds W.
VroegindeweiJ. Geref. Gemeente 9.30, 3 en
6 30 uur ds W. de Wit.
Nieuwerkerk a. d. IJssel
Nieuwerkerks ruim ƒ21.000
De collecte ten bate van het Nationaal
Rampenfonds heeft in deze gemeente
21 162,61 opgebracht. Dit is ruim ƒ31 per
gezin. Bovendien werd een grote hoeveel
heid kledingstukken en tchoei«el geschon
ken.
Burgerlijke Stand. Ondertrouwd: C. W.
F. Hofman, 29 j. an H. Scholtan, 21 N.
Boeren, 22 j. an L. M. da Groot, 23 J.
Benoeming. Tot onderwijzeres aan de
Chr. school hier ter plaatse ia benoemd
mej. J. Griffioen te Woerden.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk 9 en
10.45 uur ds H. G. Abma te Rotterdam
(Delfehaven) 6.30 uur ds J. J. Timmer-
Geref. Kerk 10 en 6 uur ds J. C. A. van
Loon te Rotterdam. Garef. Gemeente 9.30
en 3.30 uur leesdienst.
Stolwijk
Voor Rampenfonds. De opbrengst vsn
de collecten in de beide diensten van Zon-
dag van de Ned. Herv. Evangelisatie i»
heel bestemd voor het Nationael Rampen
fonds.
Predikbeurten. - Ned. Herv. Kerk
10 uur ds J. Elkema. Ned. Herv. Evan
gelisatie 9 30 en 7 uur (in Ned. Herv. Kerk)
de heer J. van Woerden.
Tot nou, gten k/tfspraf. I
zeg.'Ze log darnti nog nat'
m n tromptt
Vriendelijkheid van hart
en nederigheid van gemoed
deden hem gul en gaarne
geven van zijn verstand
Voor zover in de internationaal sterk verweven wetenschappelijke wereld
over nationale wetenschapsbeoefening gesproken kan worden, behoort
ons land de laatste eeuw tot de grote mogendheden van de physica, zoals
het eens behoorde tot de grote naar territoir, naar militaire macht, naar
schilderkunst. Vele zijn de De Ruyters en Rembrandts van de natuur
wetenschappen die ons land en in het bijzonder Leiden tot een der
vooraanstaande centra der wereld hebben ge
maakt, achter geen hunner namen echter gaat
een groter geleerde, docent en mens schuil
dan achter die van Hendrik Antoon Lorentz,
wiens fundamentele arbeid in belangrijke
mate het physisch gebouw heeft geschapen
welks uitbouw de laatste decennia zulk een
revolutionnair verloop neemt, dat het over de ganse maatschappij torent,
daarover vergezichten opent en schaduwen werpt.
Zelden slechts is een geleerde nog tijdens zijn leven zulk een eerbetoon
ten deel gevallen als deze Leidse hoogleraar, toen uit de hoogste krin
gen in den lande en uit wetenschappelijke kringen van de ganse wereld
talloze groten samenstroomden om hem in 1925 te huldigen bij zijn
gouden doctoraat.
Thans maakt de wereld der wetenschap zich op om zijn nagedachtenis
te eren naar aanleiding van het feit, dat hij een eeuw geleden het
levenslicht aanschouwde en een kwart eeuw geleden de wetenschap en
de gemeenschap van zijn land en de wereld ontviel.
Lorentz heeft in zijn levensarbeid de
omstandigheden veelal meegehad. waar
mede echter geenszins bedoeld wordt af
breuk te doen aan de bewondering voor
zijn werk en zijn persoon.
In zoverre waren de omstandigheden
hem gunstig, dat hij op 18 Juli 1853 ge
boren werd als zoon van een niet onbe
middeld kweker in Arnhem en een in
telligente moeder, waardoor in zijn mi
lieu zowel de middelen als het begrip
aanwezig waren om „Hentje" de vorming
en opleiding te geven, die overeenstertvden
met zijn al spoedig blijkende uitzonder
lijke intellectuele begaafdheden. Toevallig
ook opende de Middelbaar Onderwijswet
van 1863 in die jaren de aangewezen weg
ALS JE ZO DOORGAAT, ga je naar een tuchtschool
De tijd ligt nog niet zo ver achter ons, dut deze opmerking nog al eens ge
maakt werd tegenover minder volgzame kinderen.
En wat voor een voorstelling had men dan van zo'n tuchtschool?
Een somber gebouw, ijzeren discipline mogelijk ook wel lijfstraffen. Ja, als
die jongen of dat meisje dan niet goedschiks wil, danmaar kwaadschiks.
De tijden zijn veranderd. De scholen ook. Maar het idee „tuchtschool" is toch
bij velen nog niet geheel de wereld uit, dat kan men nog telkens bemerken.
Nu tuisten wij wel, dat er tegenwoordig zoiets bestaat als „Vorming Buiten
Schooluerband", voor jongens en meisjes, die weliswaar nog niet rechtstreeks met
de politie in aanraking zijn gekomen, maar die toch dreigen te derailleren of op
■rvmimin nehipd reeds aederaillecrd ziin
We tuisten ook wel. dat er thans kampen bestaan om de ontspoorde jeugd weer
in betere banen te leiden, maar hoe het daar precies toegaat, is toch nog niet zó
bekendWoorden als „ijzeren discipline", „opsluiting", e.d. zweven nog wel
eens door het achterhoofd, ook bij het lezen van de drie letters V.B.S. (Vorming
buiten schooluerband), totdat
daar stonden voor „Huis ter Wege",
een prachtig landgoed in de omgeving van
Huia ter Heide in de provincie Utrecht ge
legen. Een fraai grasgazon vóór, een flink
stuk bosgrond links, rechts en achter het
hoofdgebouw.
„Totaal ruim negen hectaren," vertelt ons
even later de directrice, mejuffrouw Ta
conis, die ons allervriendelijkst ontvangt.
En dan vertelt ze ons van het mooie werk.
dat in deze inrichting wordt gedaan.
Al spoedig begrijpen wij, dat het idee
„tuchtschool" een zeer verouderd begrip is
en we in deze omgeving daaraan in het
minst niet meer behoeven te denken
Chinezen, Eskimo's
en Hollanders
je ongeveer vijf en veertig meisjes, die
hier wonen, zijn ingedeeld in: Chi
nezen, Eskimo's en Hollanders".
Wij keken wel wat vreemd op bij het
horen van deze opmerking van mej. Taco
nis. In de tuin en in de ruime gangen heb
ben we al verscheidene meisjes ontmoet,
kinderen met opgewekte, vrolijke gezichten,
»*e 0ns 'n 8°e<l Nederlands groetten...
Maar Eskimo's en Chinezen hebben wii
daaronder niet kunnen ontdekken.
„En tóch is het zo," lacht de directrice.
•■Als de meisjes hier komen gewoonlijk
voor een verbiyf van drie en een halve
msand verdelen wU haar in drie groe
pen. We vormen dan een groep Hollanders,
«n tweede groep, waarvan de meisjes tij
dens hun verbiyf hier Chinezen zullén
®e»en, en een afdeling Eskimo's." Dan laat
e ons in de rechtervleugel van het gebouw
rui PVertrekken en werkkamers van de
..Chinezen" zien.
kfmers dragen de namen van Chinese
P ovmeies. De kinderen hebben zélf de na
ton" Y?1? die Provincies op een stukje kar-
getekend en op de deuren aangebracht.
Er hangen in de werk
kamers platen en voorwer
pen, die aan China herin
heren. maar het belangrijk
ste is een grote, door een
der leidsters zélf getekende
kaart. Zoals we in de lin
kervleugel van het gebouw
Waar de Eskimo's huizen,
een dito grote kaart van
Groenland zien hangen en
in de derde werkkamer een
grote kaart van Neder
land.
Onder de voor de Chi-
hezen bestemde kaart zijn
Vijftien keurig beschilder
de kartonnen poppetje?
aangebracht.
„Ieder kind", vertelt de
directrice, „wordt voorge-
eteld door zo'n poppetje. Als de kinderen
een paar weken in ,,'t Huis ter Wege' zijn
en flink hun best hebben gedaan, krijgen
«e, naast hun eigen naam, ook een Chinese
de Eskimo's een Esklmonaam. De Hollans
ders ook een andere leuke naam. En dan
gaat elke groep op reis op één van die
grote kaarten!
Gedragen de meisjes zich behoorlijk, ko-
bien ze op tijd aan tafel, enz., dan worden
poppetjes op de kaart verplaatst. De
Chinezen gaan ook gezamenlijk bergen be
klimmen. Ja, want de leidster tekende ook
«oge bergen op de kaart van China! Vroe
ger reisden ze afzonderlijk; tegenwoordig,
®m de teamgeest te bevorderen, reizen ze
een lange weg, die ze in drie maanden moe
ten afleggen.... een weg met vele slingers
en bochtenErgens in Noord-China ligt
het einddoel. Maar de meeste groepen be
reiken het einddoel wel. Met welk
spanning vplgen ook de Eskimo's de reis
van him groep door Groenland, van de éne
sneeuwhut naar de andere! Ja, want ook
sneeuwhuiten en Eskimohonden tekende de
leidster op de kaart van Groenland.
De Hollanders „rukken op" van Zuid-
Limburg uit. Toen wij hun werkkamer be
zochten, hadden ze juist de lichtstad Eind
hoven bereikt Het was nog een „lange
weg", die ze moesten afleggen helemaal
rond het IJselmeer, maar ook de leidster
van deze groep had goede moed. dat ze via
de Oostelijke provincies op tijd Limburg
weer zouden bereiken.
Wat een stimulans gaat er uit van deze
leuke gedachte! En het aardigste is, dat
hun liefhebberijen kleiwerk en andere
handenarbeid, geheel verband houden met
het land, dat zij vertegenwoordigen. Ook
hun lectuur speciaal hetgeen de leidster
voorleest houdt verband met de aard
rijkskundige omgeving, raarin zij a.h.w.
enkele maanden vertoeven.
Denk nu niet. dat uitsluitend mej. Taconis
al deze bijzonderheden vertelde bij de
rondgang door het gebouw.
Als men hier en daar een kijkje neemt,
komt de spontaneïteit je overal tegemoet.
De kinderen zélf wijzen je op tal van bij
zonderheden. Sommigen grijpen je hand.
Eén roept: „Dat heb ik getekend".... een
ander: „Mijnheer, dót is mijn vogel"
een derde: „En daar op de trap zitten mijn
witte muizen!"
Verwonderd vragend kijken wij de direc
trice aan.
„Henny en Gré, laten jullie nu maar eens
de dieren zienik moet nu naar de staf
kamer."
Tussen twee vrolijk babbelende meisjes
we de verdere rondgang door het
Fietje met haar geitje.
gebouw en ook ver daarbuiten.
En al spoedig begrijpen we, dat e 1 k k i n d
hiereen eigendierheeft. Het ene
meisje verzorgt b.v. een duif, een ander
weer een kalkoen. Op de overloop van de
trap staat een grote kist met de witte mui
zen van Ria. Fietje heeft een geit te ver
zorgen; Gré maakt buiten haar hond los,
die weldra dol van blijdschap om ons heen
springt.
„En die blauwe vogels zijn van mij!" zegt
Ali bij het langskomen. „Kijkt u ook even
in m'n tuintje?"
voor de ontplooiing dier talenten. In 1866
kwam als uitvloeisel van die wet een 5-
jarige HBS te Arnhem tot stand, voor
welker derde klasse hij nog voor zijn der
tiende verjaardag het toelatingsexamen met
uitstekend gevolg aflegde.
Op deze HBS werd zijn levensbestem
ming bepaald door de grote liefde voor
de natuurkundige wetenschappen van zijn
leraar Van der Sladt. Deze HBS draagt
thans de naam van Lorentz als een blijvende
herinnering aan de rol, die de school ln de
levensloop van de grootste Nederlandse na
tuurkundige heeft gespeeld.
In 1869 deed hy eindexamen op 16-
j&rige leeftyd, acht maanden later het
staatsexamen, op 17-jarige leeftyd,
student in de wis- en natuurkunde te
Leiden, één. in plaats van de reglemen
taire drie jaar, later „met de hoogste
graad" geslaagd voor het candidaats-
examen, op 18-jarige leeftyd leraar aan
de burgeravondschool In zijn geboorte
stad Arnhem, op 20-jarige leeftyd in
1873 geslaagd voor het doctoraal examen
waarvoor zelfstudie naast zyn leraars
ambt de basis legde, op 22-jarige leef
tyd „doctor summa cum laude". na ver
dediging van een proefschrift, dat op de
grootste natuurkundigen van die tyd
diepe indruk maakte, en dan op 24-
jarige leeftyd hoogleraar in de natuur
kunde aan de Leidse Universiteit, ter-
wyi hy een aanbod van een wiskundige
leerstoel te Utrecht van de hand sloeg.
„Hebben Jullie dan ook nog een tuin?"
!]ja. we hebben allemaal een tuintje en
daar 'werken we in met de tuinman, maar
nu groeit er niet veel meer."
't Wordt ons wel duidelijk, van wat een
grote opvoedkundige waarde het verzorgen
van eigen dieren en planten ook juist voqr
deze kinderen heeft
Schuilhutten en kampvuur
En nu moet u toch ook onze schuilhutten
nog zien!" roept Henny en ze trekt
ons aan een hand mee.
„Ja, ja, de schuilhutten!En de zand
bergenen daarachter liggen de stenen,
waarop soms het kampvuur brandtDóór
moet u ook heen," meent Gré.
Wij laten ons maar meetrekken en be
wonderen de tussen hagen en in struik
gewas gemaakte schuilhutten, zwoegen hij
gend over de met dennebomen begroeide-
zandheuvels heenbereiken eindelijk de
plek, waar grote platte stenen in een cirkel
liggen, waarop bij droog weer het kamp
vuur wordt ontstoken.
„En tegen dat we weggaan," vertelt ons
_n enthousiast meisje, dat wij met een
van de leidsters tegenkomen, „hebben wij
daarginds in dat groene gebouwtje een af-
scheidsmiddagen dan komen onze va
ders en moeders"
Wij zijn nu dicht bij de grote verkeersweg
gekomen en bemerken, dat er hier geen af
rastering is. Onwillekeurig vragen wij aan
een van de leidsters, die wij ontmoeten, of
er dan nooit eens iemand wegloopt.
„O nee, dat doen ze niet," is het ant
woord.
En Gré, die de vraag heeft gehoord, vult
dit antwoord lachend aan met de opmer
king:
,,'k Zou hier wel drie jaar willen blijven!
Maar daar gaat het fluitjewe moeten
naar school."
De school
Ook wij moeten natuurlijk een kijkje
nemen tn de school en al spoedig be
merken wij. dat ook hier een frisse geest
heerst. In dit kleine houten schooltje, dat
geheel apart staat midden in het bos van
..'Huis ter Wege". krijgen de meisies in groe
pen van vijftien les, d.w.z. telkens één
kleine groep tegelijk. Toch is de taak van
de onderwijzeres mej. Luyts niet ge-
makkeiyk. Zij maakt ten eerste langere
werkdagen dan haar collega's bij het on
derwijs. Daarbij zijn dè leerlingen van ver
schillende leeftijden en bovendien komen
zij uit alle streken van het land. En dan
de geaardheid vón deze kinderen; want in
weerwil van al het aardige, wat wij var.
hen gezien en gehoord hebben, dienen wij
toch niet uit het oog te verliezen, dat hier
kinderen les krijgen, die in hun eigen
woonplaats tot de moeilijk opvoedbare
jeugd behoren. Maar al gauw bemerken
wij, dat ook mej. Luyts geheel voor haar
taak berekend is. Over onderwUsvernieu-
wing gesproken.... wat „winkelen" die
meisjes in gindse hoek daar leuk. Spelen?
Ja, maar indien èrgens gezegd kan worden:
,Mijn spelen is mijn lerendan toch
Groep meisjes bezig met een balspel.
De leidster kijkt toe.
zeker hier*! Met kartonnen geldstukken
net echt! wordt er bij de „winkelierster",
die de prijslijst van de groenten op een
schoolbord heeft geschreven, inkopen ge
daan. Die kleine winkelierster houdt keu
rig boek ?n ook de huishoudboekjes van de
kokende „huismoedertjes" worden keurig
bijgehouden.
,,'t Is alles net écht!" zegt er een, als ze
met de punt van haar tong tussen de tan
den haar aantekeningen maakt.
Even later schrijven deze „huismoeder
tjes" brieven naar hun eigen moeders en
vaders, 't Wordt een complete taalles, maar
geen droge! De meisjes, die daarginds heel
gewichtig een woordenboek raadplegen en
die anderen, vooraan, die zelf hun eigen
gefabriceerd woordenboekje een school
schrift met alphabetische klapper bij
werken, bemerken niet eens, dat dit nu een
taalles is.
Toch blijkt ons uit alles, dat het hier niet
in de eerste plaats om „schoolse kennis
gaat. maar dat zowel hier als in de gehele
verdere inrichting de karaktervor
ming nummer één is.
En die conclusie wordt nog weer eens
onderstreept, wanneer we de kinderen tij
dens de eenvoudige, maar degelijke maaltijd
gadeslaan; wij zien hier ook weer, wat een
arbeidsverdeling er op elk gebied is.
Heel veel huiselijke arbeid wordt door
de meisjes zelf gedaan.
Wij praten nog even met de directrice en
een paar leden vón „haar staf" na en krij
gen dan de rapporten ter inzage. Maar hoe
geheel anders zijn die dan „de gewone
gangbare schoolrapporten".
Vanzelfsprekend valt hier niet het accent
op de gewone schoolleervakken; die »taa^
op deze rapporten niet eens vermeld, al
hebben we zoeven met eigen ogen gezien,
dat ook „het leren" hier niet wordt ver
waarloosd.
Wat dan op de rapporten wél vermeld
wordt? O.a. het volgende lijstje: beleefd
heid, behulpzaamheid gehoorzaamheid, spor
tiviteit, netheid, lichamelijke verzorging,
tafelmanieren.
Met streepjes in verschillende kleuren
wordt achter elk van deze vakken gere
geld een aantekening gemaakt. Elke kieur
heeft zijn eigen betekenis. De kinderen
zijn daar goed van op de hoogte. En hebben
ze iets gepresteerd, b.v. iets moois vervmr-
digd tijdens de handenarbeidles, dan krijgen
ze op het uitslaande vel van het uitvoerige
rapport de handtekening van de leidster.
Een hele eer! Heel wat onderdelen zijn er.
ook in verband met de sportprestaties,
waarmee zo'n handtekening te verkrij
gen is!
Vanzelfsprekend vragen wij de directrice
naar het resultaat van haar arbeid en
die van haar trouwe staf.
„Ja," meent zij, „het ia moeilijk om daar
over te oordelen."
Maar zij vertelt verder, hoe haar wel
meermalen berichten bereiken van ouders,
schoolhoofden of gezinsverzorgsters, waar
uit blijkt, dat van positief resultaat kan
Het levenswerk van prof. Lorentz kan
in twee perioden onderscheiden worden:
de wetenschappelijke uitbouw van de theo
rieën, die hy in zyn dissertatie lanceerde,
tijdens de eerste kwart eeuw, dat hij het
Leidse hoogleraarschap bekleedde en een
tweede periode, waarin hij, gegroeid tot
primus inter pares der physica, zijn gaven
in dienst stelde van de internationale weten
schap.
Ook in die tweede periode van zijn schep
pende arbeid bleef hij Leiden en de zuivere
wetenschap trouw op een wijze, die an
deren ondanks 't feit, dat zij zich daaraan
uitsluitend kunnen wijden, slechts zelden
hebben getoond.
De zuiver wetenschappelijke arbeid van
prof. Lorentz is geweest het uitwerken van
een onderzoekingsprogramma, dat hij had
uitgestippeld in zijn proefschrift „Over de
theorie der terugkaatsing en breking van
het licht". Lorentz verdedigde de stelling,
dat het licht een electro-magnetische tril
ling is. waardoor vele tot die tijd toe niet
begrepen verschijnselen te verklarerj vielen.
Een van zyn grootste triomfen beleefde
Lorentz, toen een op basis van deze
gedachtengang door hem zuiver theo
retisch voorspeld vcrschynsel, n.l. de
splitsing van spectraaliynen onder In
vloed van een magnetisch veld door
zyn leerling en nadien medewerker
prof. dr P. Zeeman experimenteel werd
bevestigd. Lorentz als theoretisch zie
ner en Zeeman als degene, die in uiterst
moeiiyke experimenten de juistheid van
het voorspelde verschynsel aantoonde,
deelden in 1902 de Nobel-prys voor Na
tuurkunde.
Deze prijstoekenning sprak temeer, daar
de Nobelprijzen het jaar tevoren voor het
eerst waren toegekend. Lorentz deelde te
zamen met Zeeman de eerste prijs, die aan
Nederlandse geleerden ten deel viel. Nadien
genoten uitsluitend nauw met hem samen
werkende Leidenaren deze hoogste eer:
Kamerlingh Onnes en Enthoven.
Verdere onderzoekingen over verschijn
selen van het licht eri de structuur van de
stof brachten hem op het moeilijkste en
meest fundamentele terrein van de natuur
kunde de problemen van tijd, ruimte en
energie. Lorentz werd op dit terrein de
voorloper en wegbereider van zijn even
knie en (Leids Universitair gesproken) col
lega, prof. Einstein.
Lorentz beredeneerde theoretisch, dat
een lichaam verkort wordt in de richting
van zijn snelheid en wel zodanig, dat bijv.
worden gesproken. Dikwijls zegt men, dat
de kinderen zoveel rustiger zijn geworden
Maar er zijn ook gevallen, waarvan eerlijk
gezegd dient te worden, dat de resultaten
minder gunstig zijn. In dergelijke gevallen
komt zo'n meisje b.v. na negen maanden
weer terug om een „nieuwe kamptijd" mei-
te maken.
Onwillekeurig denken we: „Wat een moed
moet door hen. die hier leiding geven, tel
kens weer worden opgebracht, wanneer na
een korte rustperiode weer met een nieuwe
groep meisjes van voren af ean moet wor
den begonnen!"
Wat een liefde en geduld vraagt deze
prachtige, doch moeilijke paedagogische ar
beid iedere dag weer.
Wanneer wij de kamer van de directrice
verlaten, zijn in een van de gangen juist
de Eskimo's bezig onder leiding van haar
leidster een bewegingsspel in te studeren.
Blijkbaar gaan de meisjes hierin geheel op
Ze volgen iedere beweging van hun leid
ster. die het spel op de blokfluit begeleidt
Ook hier weer een streven naar concen
tratie van de aandacht, zoals ons trouwens
overal in dit internaat is opgevallen
Voor kinderen, die zich gewoonlijk zo
moeilijk kunnen concentreren, ia dit juist
van het grootste belang.
Wanneer wij afscheid nemen van mej.
Taconia en haar staf. hebben wij een heel
andere indruk van het „V.B.S.-werk" dan
voorheen.
Wie praat daar nu nog van „een soort
tuchtschool?"
Nee, dit is „Sociale Jeugdzorg" ln de
beste zin van het woord!
een staaf van een meter, gelegen in de
richting van de baan, die de aarde om de
zon beschrijft, een twintigduizendste milli
meter korter is door die beweging dan de
„werkelijke" meter.
Van deze ontdekking uit heeft Ein
stein zyn relativiteitstheorie ontwik
keld. waarover Lorentz korte tUd later
college gaf niet alleen aan studenten,
maar ook aan hoogleraren enaan
Einstein zelr, die nadien verklaarde zyn
eigen theorieën nog nimmer zo duide-
ïyk uiteengezet te hebben gehoord en
ook te hebben begrepen.-
Buitendien heeft Lorentz een belangrijke
stoot gegeven tot de ontwikkeling van de
electronen-theorieën.
Buiten het zuiver wetenschappelijk werk
van prof. Lorentz heeft deze ontdekkings
reiziger in de physica zich de dank van de
wereld verworven door zijn arbeid in de
tweede kwart eeuw van zijn Leids hoog
leraarschap. Alom in de wereld was zijn
faam doordrongen en met <Je bescheiden
heid en nederigheid, hulpvaardigheid en
intellectuele virtuositeit die hem eigen wa
ren heeft hij in de internationale weten-
schap ook op ander terrein zich onsterfe
lijke verdiensten geoogst. Talloze congrea-
sen en bijeenkomsten droegen ln het begin
van de twintigste eeuw zijn stempel.
Zeer belangrijke arbeid verrichtte hij voor
de Kon. Academie van Wetenschappen, die
ter gelegenheid van zijn gouden doctoraat de
„Lorentz-medailte" in het leven riep. On
danks zijn vele internationale contac
ten de vele aanbiedingen uit het buiten
land bleef Lorentz tot het laatst toe Leide-
naar. Zijn werk in kader van de Volken
bond is zeer belangrijk geweest.
Grote nationale verdiensten verwierf Lo
rentz zich als voorzitter van de Staatscom
missie voor het Zutderzeevraagstuk. In die
functie heeft hij ons land een directe be
sparing vajji tientallen millioènen geschon
ken, door de hoogte der dijken langs de
Waddenzee te berekenen, nodig om de
nieuwe «tromingen na afsluiting van de
Zuiderzee het hoofd te bieden.
Talloos zijn de onderscheidingen geweest,
die hem ten deel zijn gevallen. Het com
mandeurskruis van de Nederlandse Leeuw,
het Grootkruis van Oranje Nassau, buiten
landse onderscheidingen zonder tal.
Geen dier onderscheidingen echter heeft
hem meer getroffen dan de hulde, hem
bereid by zyn gouden doctoraat in 1925.
Uit de gehele wereld stroomden de kop
stukken van de nationale en internationale
physische samenleving op een gure De
cemberdag naar de Sleutelstad, om hem
een hulde te brengen, ongeëvenaard voor
een nog in leven zynd geleerde.
Lorentz werd het ere-doctoraat in de ge
neeskunde verleend als blijk van waarde
ring voor hetgeen hij had gepresteerd voor
het medisch hoger onderwijs, en als „jubi
leumgeschenk" werd hem een fonds aan
geboden, dat een bestemming heeft gevon
den in het stimuleren van zuiver weten
schappelijk onderzoek door jonge pbysici.
Bovenal echter zal hem getroffen hebben,
de dank, vaak zonder woorden, hem ge
bracht voor zijn arbeid als mens.
Niet lang daarna werd het levenslicht
gedoofd van dit begaafd wetenschappeiyk
intellect, van een groot docent, van een na
tionaal en boven-nationaal denker, vkn een
Nederlander die in bescheidenheid groot
wist te zyn, van een pionier die zyn volge
lingen voortstuwde, kortom van een mens,
die met alle hem gegeven grootheid het
grootst was in mens zyn.
Lorentz werd 9 Februari 1928 ten grave
gedragen. De dies natalis van zyn Univer
siteit werd slechts herdacht met een sim
pele redevoering, terwyi alle overige festivi
teiten moesten wyken voor de rouw, die de
Leidse gemeenschap drukte, by het verlies
van een van haar grootsten.
Amsterdam—Antwerpen
heeft een Rembrandtstudie in haar uitgaven
opgenomen en H. van Guldener bereid gevon
den deze reus onder de schilders nog eens van
nabij te beschouwen in een historisch, tech
nisch en vooral karakterkundig licht.
De auteur ls er zeker in geslaagd een tref
fend beeld van de mens Rembrandt voor ons
op te roepen en de met reproducties verleven
digde tekst, mag dan ook ln hoge mate leer
zaam worden genoemd. Ook al loopt dan het
aantal publicaties over Rembrandt in de hon
derden. deze A. T. schets kan er beslist bij. Ze
bewijst b.v. eens te meer, dat de waardering
voor Rembrandt thans groter en zuiverder is
dan die welke de meester van zijn tijdgenoten
kreeg. Onze voórvaderen erkenden in het al
gemeen wel z'n bijzonder talent, doch ston
den in psychologisch opzicht mijlen bij hem
achter en het ls goed. dat de schrijver daar
ln zijn geschrift het accent op Uet vallen
ONDER deze titel verscheen bij de Uit
geverij Kok te Kampen de tweede druk
van een Korte Verklaring van de Heldel-
bergse Catechismus van de hand van ds J. G.
Feenstra.
Conform de ondertitel heeft de auteur zich
r toe beperkt een puntige en tevèns prac-
tische verklaring te geven van de Catechis
mus der Reformatie. Nagenoeg alle 52 Zon
dagen worden ln 4 pagina-s elk behandeld, be
halve enkele kernpunten, zoals de Zondagen
12, 20, 21. 34 en 52, welke elk over twee hoofd
stukken zijn verdeeld.
Daartegenover nam de schrijver de Zonda
gen 38 en 37 in één hoofdstuk samen. Elke
afdeling is voorzien van een korte inleiding,
terwijl dan de te behandelen stof als regel
ln drie hoofdgedachten ls opgesplitst.
Voor studiekringen, waar men zich bezig
houdt met de bestudering van dit Belijdenis
geschrift. maar ook bij de voorbereiding van
de catechismusprediklng zal deze korte ver-
klaring door haar bondigheid van veel na»
kunnen zijn.
Tl
