L
m
i
ioskoops echtpaar maakt
huwelijksreis naar Canada
H. MULLER Tandarts
Het Rode Kruis staat
altijd voor u klaar
Het GEDICHT
Hel geboorteproces van
een gramofoonplaat
Reis door
Tito's land
I Graham Greene, een vreemd jongetje, gs
dat een groot schrijver werd
In Stolwijk staan mensen voor
f 150 bij hun bakker in 't krijt
Einddoel: Prince Edwards Island
AT c~y
AAR. K
ANNEER.
Cees Aten ook op
de Zuiderkruis
Helpt gij nu het
Rode Kruis
Bij betalen: niet thuis
Nu is er een
zwarte lijst
Ir G. Botman verlaat
de gemeentedienst
Onze bioscopen
De heer Engelbregt
negentig jaar
Verhuizingen binnen
de gemeente
j van de week
DE SCHALMEI
Baam vervaardigt 30 a 40.000
zwarte schijven per week
MET WIE ZOU IK
WILLEN TROUWEN?
GROSSIERS IN MOORD EN DOODSLAG (6) gen teneinde de strategisch
Auteur van „De Derde Man heeft
veel meer in zijn mars
M'
Vrome opwinding
O*
Hoe is het ontstaan?
:EDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 30 MEI 1SS3
(Van een onzer verslaggevers)
TTERDAM. Terwjjl de ene Zuiderkruis de IJmuldense haven binnenvoer met de
fcrste Hollandse nieuwe, vertrok een andere Zuiderkruis uit Rotterdam met Hollanders,
■migranten op het regeringsschip, dat vaart onder auspiciën van de Holland-Amerika
1Un. die volgende week voet aan wal sullen setten In de Canadese haven Halifax. Drie
peekgenoten zUn aan boord, Boskopers, die geheel toevallig hetselfde eindpunt van de
feia hebben gekozen: Prince Edward Island het eiland van Prins Edward een soort
jrovincie, die een oppervlakte heeft van een vijfde van Nederland. Prince Edward Island
Igt even ten Noorden van Halifax aan de St. Laurensbaai en heeft een prettig klimaat,
kaardoor het een toeristeneiland b(J uitstek is geworden. De drie Boskopers sullen er
lehter geen vacantle gaan houden, se zullen stevig moeten aanpakken op boerderij en
■wekeru.
T.m. 7 Juni 7—10 uur StadskwekerijTen
toonstelling van tropische planten en vissen,
vlinderverzameling enz.; Zaterdag en Zondag
3—6 en 7—10 uur.
30 Mei 8 uur Prins Hendrikstraat hoek Jan
Philipsweg: Straat prediking Goudse Stads
evangelisatie.
30 Mei 8 uur Veemarktrestaucanti Proou,
ganda-avond Goudse Lasclub.
30 Mei 8 uur Weidebloemkwartler: Straat-
prediiklng Evangelisatie.
s Juni 8 uur Spieringstraat 113: Gelegenheid
tot Inenting en herinenting tegen pokken.
1 Juni 4.45 uur Spieringstraat 1: Opening
Oehrels-cursus voor leerkrachten bij het lager
Spreekuur Pro Juventute.
2 Juni 7.30 uur, Nieuwe Vaart: Waterpolo-
wedstrijden, o.a. G.Z.C.—H.Z.P.C. heren.
2 Juni 8 uur, Concordia: Opvoering „Vogel
vlieg de wereld in" door arbetderstoneelver-
enlglng ..Door en voor 't Volk".
3 Juni 8 uur De Kroon: Buitengewone leden-
vérgaderlng Kynologenclub Gouda en Omstre
ken.
3 Juni 8 uur ReUnle: Spreekbeurt ds J. BÖr-
ger voor Logosverband.
3 Juni 10 uur Ter Gouw; Algemene vergade
ring Aid. Eieren van „De Producent'
3 en 4 Juni 8 uur Nieuwe Schouwburg: Op
voering Rode Kruis-revue „Aantreden"
3 Juni 7.30 uur Vrije Evang. Gemeente: Bij-
Goudse Sport Vereniging.
4 Juni 7.30 uur Nederd. Gerei. Gemeente:
Spreekbeurt ds Joh. van Weizen.
Bioscopen
Woensdag zijn Nico Verleun en Marie v. d. Bol getrouwd. De Haagse fotograaf kreeg de
Lofficiële!' bruidsfoto pas gistermorgen, even voordat het jonge paar aan boord ging,
Iclaar. In een rustig hoekje in een van de vele gezellige salons werd de tijd genomen
't foto eens goed te bekijken.
Prince Edward Island. „Mijn hoop is daar
meer te kunnen bereiken dan in Boskoop
het geval kan zijn, zegt hij. In zijn eentje
gaat hij de grote stap wagen, op goed geluk,
ergens aan de Sint Laurensbaai.
't Was laat in d$ middag, toen het schip
vertrok met over de achthonderd passagiers,
afgeduwd door honderden verwanten op de
wal. Hartelijke groet van allen.
Toen de Zuiderkruis op de Noordzee voer,
kwam de Waterman terug uit Canada. Dit
schip vertrekt volgende week Zaterdag naar
Halifax.
Voor de heer en mevr. Verleun uit Bos-
coop geldt deze reis tevens als hqwelijks-
•eis. Woensdag stonden zij voor de ambte-
ïaar van de Burgerlijke Stand in Den Haag,
waar zij beloofden ate man en vrouw eikaars
Jief en leed te delen. Lief en leed zullen zij
:eker aantreffen op een boerderij bij
Vindsloo, een flink gemengd bedrijf de
oerderij heeft niet minder dan zes kamers
- waarover de heer Verleun de scepter zal
- zwaaien. Een poosje geleden solltci-
le hij, van goede getuigschriften voor-
naar de functie van bedrijfsleider op
I woont. Deze vertrouwde die Hollandse
wel. Immers, er was een brief bij,
Ut bleek, dat Nico Verleun, 34 jaar
|oud, jaren zelfstandig had gewerkt op een
boerenbedrijf aan de Parallelweg in Nieu-
■werkerk a.d. IJssel, en dat heeft waarschijn
lijk de doorslag gegeven. Want Nico Ver-
■leun staat wel als Boskoper op de passa-
■gierslijst zijn thuis in Reyerskoop maar
hij werkte al jaren in Nieuwerkerk.
I Zijn vrouw is Maria van der Bol. 33 jaar,
die altijd in Den Haag heeft gewoond. Zij
■was er verkoopster in een groentenzaak. De
heer en mevr. Verjeun zijn vol moed en on-
■dernemingslust. -Het zal daar wel wennen,"
vindt de jonge bruidegom, „de werkwijze,
■gebruiken en gewoonten zullen er wel an-
1 ders zijn. maar als wij goed ons best doen
Canadese baas uit Charlottetown
neemt ons, zoals we zijn, dan zal alles best
gelukken."
Weer op kwekerij
Schouwburg: Ik heet Nikl, 14 Jaar.
Thalia: Opstand In Sing-sing, 14 jaar.
Reünie: De strijd om Apache-paa, 14 jaar.
Aanvang: 8.15 uur (Reünie 7 en 9.15 uur).
Zaterdag 3. 7 en 9.15 uur, Zondag 3, 5, 7 en
15 uur, overige dagen 3 en 8.15 uur.
Sport op Zondag
Athletiek. Gouda-terrelneerste ronde van
competitie Goudse Athletiek Commissie. Aan-
ang 8.30 uur.
Voetbal. Gouda—Neptunus (vriendschappe
lijk). Aanvang 2.30 uur.
Zondagadienst artsen
Doktoren, van Zaterdagmiddag 3 tot Zon
dagavond 12 uur zijn aanwezig de doktoren H
Reedijk. Crabethstraat 45 (telefoon 3132) en J
H. T. Remme. Fluwelenslngel 59 (telefoon 3003).
Tandarts. Zondagmorgen is van 11.30 tot 12
uur aanwezig tandarts N. Bezemer, Van Iter-
sonlaan 2 (telefoon 2816). Bij geen gehoor dok
terstelefoon 4020.
Nachtdienst Apotheken
Steeds geopend (des nachts alleen voor re
cepten): Apotheek E. Grendel, alléén Lange
Tiende weg 9.
Dokterstelefoon 4028.
(Advertentie)
Blekersslngel 20, Telefoon 2383,
is alleen voor dringende spoedgevallen des
Zondags te consulteren vóór 9 uur.
Nico Verleun beslaapt een van de vijf en
vijftig bedden op de heren slaapzaal, mevr.
Verleun een op de dameszaal. Twee zalen
I heeft de Zuiderkruis. Bij elke zaal behoren
vijf douches, vijf toiletten en acht vaste
wastafels met warm en koud stromend wa
Van de slaapzalen naar de recreatiezaal
I is maar een kleine stap. De kerk-, bioscoop-
I en toneelzaal ligt direct onder het woondek.
De derde Boskoper is Cees Aten, een 24-
I jarige jongeman uit de Nieuwstraat, boom-
I kweker van beroep. Zoals zovele plaatsge-
I noten gaat hij zijn geluk in Canada 1:
ven. bij een baas. die dok een flinke
I kwekerij heeft. Van de tuin van de firma
I Bulk en Co gaat hij naar een bedrijf op
„Groentesoep vooraf, karbonade, snijbonen.
aardappelen en banaan toe" stond er op
het menu aan boord van de Zuiderkruis,
't wil er best in" vindt Cees Aten uit
Boskoop.
Puzzlewinnaars
Zoals alle weken, hebben ook deze week
vele lezers zich aan het kruiswoordpuzzelen
cezet. En zoals alle weken zijn velen er in
geslaagd de juiste oplossing te vinden. De
winnaars zijn:
Prijs van 5: mevr. Grootendorst. Oost
haven 32 te Gouda en prijzen van 2.50:
mej. J. Smit,'Gouwe 40 te Gouda en mevr.
M Schouten, 's-Gravenbroekseweg 48 te
Beeuwijk.
De pii'-en kunnen aan ons bureau wor
den af "«IJ of worden op verzoek toege-
gonden.
T"iE BLOEDIGSTE VELDSLAG van de
negentiende eeuw. de slag bij Solfe-
rino, bracht de grote Zwitserse philantroop
Henri Dunant op de gedachte van het Rode
Kruis. Hij had gezien hoe duizenden ge
wonden onverzorgd op het slagveld ach
terbleven. omdat de geneeskundige diensten
van de legers niet bij machte waren hen
te verzorgen. Zijn afgrijzen uitte hij in het
beroemd geworden boekje „Souvenir jie
Solferino". waarin hij tevens de oprichting
bepl eitte van nationale hulpmaatschappijen,
die bij onderlinge afspraak de gewonde en
zieke krijgers zouden moeten verzorgen.
Wat in 1859 een utopie leek,
is werkelijkheid geworden. De
hulpmaatschappijen zijn opge
richt en de Nederlandse hulp
maatschappij is de eerste ge
weest. die zich Rode Kruis
vereniging noemde.
In de oorlog van 1870 heb
ben de eerste ambulances van
het Rode Kruis hun zegen-
brengende arbeid verricht.
Maar sindsdien is het arbeids
veld van de Rode Kruis-ver-
enigingen belangrijk uitge
breid. Het was toch immers
jammer om de oefening, de
ervaring en vooral de drang
tot helpen te beperken tot til
den van oorlog, terwijl er zo
veel terreinen zijn. waarop oe
lijdende mensheid ook in
vredestijd hulp behoeft? Daar
om zlin de colonnes van het
Rode Kruis-korps een uitvloeisel van de
eerste opzet van Henri Dunant en als zo
danig uitvoerders van de oudste taak, die
het Rode Kruis zich heeft gesteld. Maar
zij treden reeds lange tijd niet meer a'.»een
in oorlogstijd op.
Reeds in 1916 hebben de helpers en help
sters van het Nederlandse Rode Kruis bij
de watersnood in Noord-Holland hun hulp
verleend.
Twaalfduizend helpers
Er zijn in ons land 230 colonnes van het
Rode Kruis-korps. waarbij op 1 Mei 12.074
vrijwilligers waren aangesloten, die zich
verbonden hebben hun kunde en hun er
varing in dienst te stellen van de mede
mens. wanneer deze door rampen zou wor
den getroffen. Van die 12.074 zijn er 6.448
helpers, die opgeleid worden voor het
transport van gewonden en zieken, en 5626
helpsters, die zich voorbereiden voor een
voudig verpleegwerk in noodhospitalen of
als hulp van de staf der bestaande zieken
huizen.
Aan het hoofd van tedere colonne staat
een arts als colonne-commandant, die. al
naar de grootte van een colonne, wordt
bijgestaan door een of meer medici en door
een leidster van de helpsters, die bijna
overal een verpleegster is. Zij geven weke
lijks een middag of een avond van hun
vrije tijd aan voortdurende oefening. Wat
zii in de practijk waard zijn. hebben zij in
februari in de noodgebleden duidelijk be
wezen
In Brabant, waar enige jaren geleden
pokken- en paratyphus-epldemieën het le
ven dreigden te ontwrichten, hebben de co
lonnes van het "Rode Kruis-korps zien ver
dienstelijk gemaakt bij de verpleging in
noodziekenhuizen en quarantaine-Inrich
tingen. Velen zijn uitgetrokken met de mo
biele teams naar Indonesië, waar zij de
strijd aanbonden tegen de gevolgen van de
door de obrlog verwaarloosde gezondheid
van de bevolking. Anderen hebben dienst
gedaan op de repatriëringsschepen en In
de repatriëringscentra. In de toekomst zul
len zli bij de Bescherming Bevolking een
uitermate belangrijke rol moeten spelen in
de medische sector.
Meer materiaal nodig
Deze mensen geven zich vrijwillig aan
een taak, die zij in geval van rampen
met voorbijzien van persoonlijke belangen
en soms zelfs in levensgevaar! zullen
moeten verrichten. Zij hebben bewezen
wat zij waard zijn. Maar tevens is bij de
hulpverlening aan de slachtoffers van de
jongste watersnood gebleken, dat de uit
rusting van deze mensen nog bij lange na
niet voldoet aan de eisen, die men daar
voor redelijkerwjze zou mogen stellen.
Het Nederlandse Rode Kruis woekert met
de middelen, die ter beschikking staan.
Desondanks zijn er méér brancards nodig,
méér ambulances, veldkeukens, licht-agre-
gaten, waterzuiveringsinstallaties, verbin
dingsmiddelen en gereedschappen. Om van
verband en medicamenten nog maar niet te
spreken. Er was geen geld voor en toch
komt een goede uitrusting van een colonne
van het Rode Kruis-korps het gehele Ne
derlandse volk ten goede.
Als In deze dagen het Nederlandse Rode
Kruis zich tot u wendt om u een bijdrage
te vragen, dan zult u zich rekenschap moe
ten geven van het feit, dat het geen zin
heeft verbandles te gaan nemen wanneer
een medemens ligt te verbloeden. Dat het
absurd zou zijn een brancard te gaan ko
pen op het ogenblik, dat snel vervoer een
gewonde nog zou kunnen redden.
Het Nederlandse Rode Kruis heeft in de
Februaridagen bewezen, dat het een ver
antwoord gebruik maakt van zijn materia
len en dat dit gebruik het Nederlandse
volk ten goede komt.
Dr M. E. KORTENOEVER
Straatvoetbal begint op 7 Juni
Maandag 7 Juni. 's avonds om 7 uur zal
de straatvoetbalcompetitie, die Jongensstad
organiseert, beginnen. Een aardigheid dit
jaar is, dat elke straat een wimpel krijgt
toegewezen. De wimpel van de hoogst ge
plaatste elftallen hangt elke dag in de
vlaggenmast van Jongensstad.
Er is nog echter een grote behoefte aan
scheidsrechters, wier medewerking nood
zakelijk is wil de compitle slagen. Zij kun
nen zich bij de organisator der wedstrij
den. pater A. Hagenaars, in Jongensstad op
geven.
(Van een onzer verslaggevers)
STOLWIJK Op die manier doen we het niet langer, hebben in de
herfst van het vorige jaar de z&s Stolwijkse bakkers tegen elkaar gezegd.
Het was een vervelende geschiedenis. Er, zijn bepaaMe klantéfi, die er
een handje van hebben om op de pof te kopen, maar die, als het op
betalen aankomt, letterlijk of figuurlijk „niet thuis" zijn. Ook in Stolwijk
zijn ze te vinden, zodat de bakkers de dupe worden. Het is daar. evenals
in vele andere plaatsen de gewoonte, dat de bakker aan het eind van de
week zijn geld krijgt voor alles wat hij in die week heeft geleverd.
Nu komt het wel eens een enkele keer
voor, dat Iemand zegt: „Het past me deze
week slecht, kan het de volgende Zaterdag
ook?". Daar is dan meestal niet het minste
bezwaar tegen, als de bakker maar weet, dat
hij Inderdaad „de volgende Zaterdag" zijri
geld krijgt. Sommige Stolwljkers dachten
echter blijkbaar, dat van uitstel afstel zou
komen en Heten hun schuld steeds oplopen.
Het vervelende voor heh Is, dat de bakkers
een merkwaardig goed geheugen blijken te
bezitten.
De niet credietwaardige klanten In Stol
wijk vinden het geen bezwaar, wanneer de
bakker naar hun smaak wat al te veel op
afbetalen aandringt. Ze gingen eenvoudig
naar een andere bakker. En als het daar
mis was, weer naar een ander. Dat hebben
de bakkers niet langer genomen en ze heb
ben daarom op 1 Mei een zogenaamde
„zwarte lijst" aangelegd. Dit is een lijst
waarop de namen van de twaalf slechtste
betalers staan. De onderlinge afspraak van
de bakkers is. dat iemand die op de zwarte
lijst staat, alleen bij zijn eigen bakker brood
kan krijgen en dan nog slechts, als hij een
door zijn schuldeiser vastgesteld bedrag per
week afbetaalt. Hij wordt eerst van de
zwarte lijst afgevoerd, als zijn schuld volle
dig vereffend ls. Het gaat om betrekkelijk
grote bedragen: er zijn er die ruim honderd-
vijftig gulden schuld hebben.
Buren halen brood
Sommige klanten, die nu op de zwarte
lijst staan, zagen het aankomen en ze wa
ren zo slim om klant te worden bij meer
dan een bakker. De Stolwijkse bakkers
hebben nu de afspraak gemaakt, dat zo
iemand van zijn respectievelijke leveran
ciers niet meer kan betrekken, dan hij vóór
1 Mei deed.
Ir G. Botman, ingenieur eerste klasse bij
Gemeentewerken, speciaal belast met wa
terbouwkundige werken, heeft per 15 Juli
a s. ontslag gevraagd uit de gemeentelijke
dienst wegens het aanvaarden van een func
tie In overheidsdienst te Den Haag. De heer
Botman, die voorlopig in Gouda blijft wo
nen. zal dan in Gouda precies drie jaar
werkzaam zijn geweest.
Rechtbank te Rotterdam
Het O.M. bil de rechtbank te Rotti
heeft vrijspraak gevraagd voor de 38-jarige
Goudse grondwerker H. M.. die beschul
digd was op 9 Januari j.l. in zijn woon
plaats een van diefstal afkomstig dames
rijwiel te hebben gekocht. Verdachte werd
bij direct uitgesproken vonnis vrijge
sproken.
Zes maanden gevangenisstraf eiste het
O.M. tegen de 26-jarige electricien A. de B.
uit Waddinxveen, die terecht stond ver
dacht In zijn woonplaats het rijwiel ont
vreemd te hebben van mej. A. Lettooy.
Acht maanden gevangenisstraf met af
trek der voorlopige hechtenis, waarvan
2 maanden voorwaardelijk met 3 jaren
proeftijd werd geëist tegen de 56-jarige
verver G. M.. verdacht van een zedenmis
drijf gepleegd te Oudewater.
Uitspraken 9 Juni.
Ik heet Niki
Schouwburg Bioscoop. Een oude, onge
zellige zwartkijker, wiens hart slechts warrrf
klopt voor zijn hondje Toby, de enige vriend
die hij kan vertrouwen, krijgt als hij van
een begrafenis terugkomt in de trein van
een jonge vrouw een kind in de armen ge
drukt. De vrouw ziet hij niet meer terug
en hij is wel verplicht voor de baby Niki te
zorgen. Aanvankelijk voelt hij daar niets
voor, maar het vrolijke gekraal van het
ventje ontdooit zijn hart. Als de moeder,
wanhopig van spijt, bij hem komt om haar
kind terug te halen, kan hij Nikl niet meer
missenPaul Hörbiger speelt de rol
de brombeer, die de kleine Nlki zelfs r
naar de ministerraad neemt. Niki speelt
niet, maar is zichzelf, een welgedane babv.
die luiers vuil maakt en met de hond speelt
De komische scènes maken, dat de film
niet te sentimenteel wordt.
Opstand in de Sing-Sing
Thalia Theater. Waren er geen schrij
vers als Upton Sinclair e.a geweest, men
zou bij dit filmverhaal wellicht gedacht
hebben: zoiets kan niet bestaan in Ame
rika. dat ls gezocht en opgeschroefd ten
einde het dramatisch effect en de spanning
te verhogen. Maar deze schrijvers hebben
al lang geleden geleerd, dat men in de
U.S.A. inzake onderzoek, berechting en straf
naar heel andere maatstaven handelt dan
in one land En ten overvloede zegt In deze
film iemand, die men hier officier van
Justitie zou noemen: „er is een misdaad ge
pleegd, dus „iemand" mpet boeten". Daar
mee rekening houdend mag men aannemen
dat deze film werkelijkheidszin heeft en op
grond daarvan de ontroering en spanning,
die ze ontegenzeglijk in sterke mate op
brengt. zonder meer ondergaan. Al zal
daarbij een tikkeltje ergernis onvermijdelijk
blijken. Regie, enscenering en spel zijn uit
stekend. Vooral de hoofdfiguren worden
door Glenn Ford, Broderie Crawford, Mil
lard Mitchell en Dorothy Malone meester
lijk getekend.
Strijd om de Apache-pas
Reünie: Een pas is een nauwe doorgang
in het gebergte met aan weerszijden steile
hellingen. Wanneer men nu het gebruik van
die pas aan een ander wil beletten, heeft
men niets anders te doen dan zich te ver
schuilen op de helling en ieder, die voorbij
komt te beschieten. Het is echter gebruike
lijk eerst ruzie te maken voor het schieten,
want zoiets doe je niet zó maar, zelfs al ben
je Apache en heb je je gezicht besmeerd met
oorlogskleuren. In die pas zijn een aantal
bleekgezichten. Er zijn een paar oprechte
bieekgezichten bij en een paar, die In een
geordende maatschappij levenslang krijgen
Die zorgen voor misverstanden en ruzie en
de Indiaan betaalt !\et gelag. Er wordt flink
gevochten, maar het tempo van de voorbe
reidingen is vrij laag. Het peil stijgt verder
niet boven een Indianenboek van Karl May
Anderen zijn nog in het stadium, dat ze
hun buren brood voor hen laten nemen.
Maar dat gaat snel vervelen het komt
trouwens reeds bijna niet meer voor
evenals het halen van brood In Gouda of
ergens anders. De bakkers hebben het goed
bekeken. Langzaam maar zeker kragen ze
hun geld binnen.
Een belangrijk voordeel i8 ook, dat
„trage" betalerB denken: „Die zwarte lijst
daar moet ik niet op". En pok zij worden
vlotter met het afbetalen vah hun schuld.
Wat de inwoners van Stolwijk ervan zeg
gen? „De bakkers hebben gelijk, ieder heeft
er recht op het geld te ontvangen, dat b^
verdient. Een bakker evengoed als Iemand
anders. Het is goed dat het gebeurt". Zo is
het. Slechte betalers zijn paria's in ee* ge
meenschap en het is goed dat deze gemeen
schap zich verweert tegen hen. De twee
Stolwijkse kolenhandblaren hebben al enige
jaren geleden een zwarte lijst gemaakt en
winkeliers in verschillende andere bran
ches overwegen het. Ze zullen dan dezelfde
lijsten maken als de bakkers, want de
slechte betalers zijn bij allen dezelfden.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv Gemeente: Sint Janskerk
(Achter de Kerk) 9 en 10.30 uur dr Gerh
Huls, 5 uur ds H. M. Cnossen: Westerkerk
(Emmastraat 33) 10 uur ds J. J. Koning
(jeugddienst), 5 uur ds H. v. d. Akker
(doopdlenst). Kinderkerk (gebouw Calvijn,
Turfmarkt 142) 10 uur de heer A. den Held.
Ver. van Vrijz. Ned. Hervormden (Peper
straat 128)2 10.30 uur ds O. T. Hylkema,
Den Haag.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat
2) 10.30 uur ds H. J. de Wijs.
Evang. Luterhse Kerk (Gouwe 134) 10 uur
ds W. F. Schröder.
Oud-Kath. Kerk (Gouwe 107) 10.30 uur
Hoogmis, 7 uur Vespers: Dinsdga 9 uur,
Woensdag 7 45 uur en Donderdag 9.30 uur
H Mis. Donderdagavond 7.30 uur Vespers.
Geref Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
ds G MeHnen, Hilversum.
Geref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a) 9.45
en 4.30 uur leesdienst.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15) 10 en
5 uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 en 3 uur
ds J P Meijering. Zierikzee.
Nederd. Geref. Gemeente (Turfmarkt 23
achter) 9 30 en 4.30 uur ds Joh. van Weizen;
Donderdag 7 30 uur spreekbeurt ds Joh.
van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds J. I van Wijck; Zaterdag
7.30 uur bidstond; Woensdag 7 30 u Bijbel
lezing ds J. I. van Wijck.
Vrije Geref. Gemeente (Zeugstraat 38) 10
uur ds H. J. Grisnigt
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 uur
Heiligingsdienst. 6.45 uur openluchtsamen
komst op de Markt. 7 30 uur Verlossings
samenkomst, leiders majoor en mevrouw
S. Duvekot.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5 uur
dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Spieringstraat
2a) 10.30 uur de heer C. v. d. Vlls te Vlaar-
dingen, 7.30 uur de heer W. F. Kloos.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Rijwielen, handdoek met badpak, cein
tuurs, kinderschoentje, vulpennen, vul
potlood, handschoenen, herenhorloge, zil
ver armbandje, doublé armbandjes, witte
ketting, jongensjasje, stropdas, regenjas,
blauwe jurk. geld, zonnebril, nummerdoek,
sleutels, dop van olietank, hondenriem,
slagersmandje, rechthouder van gebit,
mapje met postzegels, pochettes met hou
ders, kussen, kindermandje, rozenkrans in
doosje, step, mondharmonica, zadeldekje,
portemonnaie8.
Vandaag la da heer J. Engelbregt, oud
onderwijzer aan de openbare lagere school
te Moordrecht, negentig jaar geworden.
Een keelaandoening dwong hem op 60-ja-
rlge leeftijd pensioen te vragen. De heer
Engelbregt is Gouda's oudste zwemmer.
Eens In de week kan men hem in het
Spaardersbad vinden. De heer en mevrouw
Engelbregt, die in „Huize Juliana" wonen,
mochten vorig jaar hun 60-jarig huwelijks
feest herdenken.
Loop der bevolking
Gevesteden: P W v d. Haar van
Schoonhoven naar Raam 141; K. L. Jetten-—
Pen (3 pers.) van Groningen naar Eerste-
kade 45: G. A. Dulveman van Bloemendaal
naar Van Heusdestraat 32: C. Rietveld
(3 pers.) van Bodegraven nanr Freéerik
Hendrikstraat 24;, J. Vermie (4 pers.) van
Amsterdam naar Kievitstraat 40; A. A.
Geijssens van Amsterdam naar Tollens
straat 41; A. M. v Tilburg van Waddinx
veen naar Kleiwegstraat 10; B. E. A.
Kreeltv. d. Kind (2 pers.) van Amsterdam
naar Staringstraat 13: A. Boot vBn Rotter
dam naar Koningin Wilhelmlnaweg 318: M.
J. Radder—Heij van Den Haag naar Kar-
nemelkeloot 43; M. W. Timmermans-
Dekker van Maartensdijk naar Van Baer-
lestraat 39; S. Duvekot (3 pers.) van Deven
ter naar Turfmarkt 111; G. A de Jong
(2 pers.) van Reeuwijk n. Kattensingel 38;
J. M. Blok—Verboom van Poortugaal naar
Kattenisngel 41; B. Stam van Nw Guinea
naar Karekietsfraat 59.
Vertrokkenen: D. T. C. Post—v. d. Bree
(2 persvan Raam 141 naar Rotterdam,
Jacomlnastraat 29a; M Sterk van Onder de
Boompjes 38 naar Rotterdam. Rodenrijse
laan 66b; A. H. Borts van Lange Tiende-
weg 5 naar Kerkrade, Muckerveldstr. 85;
T. Jager—v. Essen van Koningin Wilhel-
minaweg 251 naar Hardinxveld. Kon. Wll-
helminalaan 39; R. van Ham van F W
Reitzstraat 1 naar Amsterdam, Marathon-
weg 80hs; B. C. Wijnbelt (7 pers.) van Kei
zerstraat 39b naar Verenigde Staten; A v.
Leest van Ridder van Catsweg 228 naar
Veenendaal, Beatrixstraat 6; A. A. Smit
(3 pers.) van Noorderstraat 71 naar Nieu
werkerk a.d. IJssel, 's-Gravenweg 200; A.
SpaanHeinstman van Turfmarkt 33 naar
Alphen a. d. Rijn. Woubrugseweg 22; W.
Slappendel—Plaisler van IJsseliaan 183 naar
Ridderkerk. Pretoriastraat 1; J. M. Hem
mes—Den Hertog (2 pers.) van Groene-
weg 29 naar Kampen. Groen van Prinste-
rerstraat 56. T. L. Zoet van Waivisstrtiat 96
naar Alkemade, Lindenlaan 11; S. Lewnond
(2 pers.) Bogen 39 naar Linschoten. Dorps
straat 35; H. P. Nieveld van Graaf van
Bloisstraat 57 naar Den Haag. Aronskelk-
weg 55.
T. P. van Loon (3 pers.) van Nieuwe
Markt 27 rfaar Burg. Martensstraat 19; H
Jetten. v. Gravin Beatrixstraat 34 naar
Eerste Kade 45: E A. Dortland—Hogen-
doorn. v. Vrouwesjeeg 8 naar Reigerstr. 11:
G. Dortland—Schoonderwoerd. v. Gerard
Leeustraat 19 naar Koningin Wilhelmina-
weg 305, J. G. Dortland. v Boterbloem
straat 4 naar idem; J. J. Smink—Noomen,
v Bockenbergstraat 55 naar IJsseliaan 26;
P Smink. v. Gentiaanstraat 6 naar idem;
A. Groenendijk—Blokland, v. Joubertstraat
no. 58 naar Frederik Hendrikstraat 2; G.
Groenendijk, v. Dutoitstraat 1 naar idem;
J De-sing—Goverde. v. Joubertstraat 94
naar Frederik Hendrikstraat 6: E. P J.
Dessing v Karnemelksloot 136 naar idem;
C. M Broer—Pille. v. Da Costakade 44
naar Constantijn Huygensstraat 88; J Slap
pendel— v. d. Zaan, v J v d Heijdenstraat
no. 22 naar Achter de Vismarkt 98; M. W.
Slappendel. v. Uiverplein 112 naar idem, J.
v. d. Pool—Vane (2 pers.), v. Nieuwe Haven
no. 6 naar Willens 22: T A v. d. Pool. v
idem naar Herenstraat 171; C. B. Signer, v.
F. W. Reitzstraat 41 naar no. 55; J Tuiloo.
v. Herenstraat 173 naar Lethmaetstraat 23;
G. Lokum. v. Karnemelksloot 32 naar
Eerste Noorderstraat 75; J. E. Maitimo. v.
Raam 193 naar Karnemelksloot 32: T J.
Nobel,, v. Markt 42 naar Tweede E. J. Pot-
g.eterstraat 71. J. M, Flux (4 pers.), v. Bur-
gem. Martensstraat 12 naar Frederik Hen
drikstraat 28; J. v. d. Berg—Hoogendoorn,
Keizerstraat 54 naar Koningin Wilhelmi-
naweg 251; C. v. d. Laan (4 pers v Vrou-
westeeg 15 naar Snoystraat 34; W. J. Zoet,
v. Bockenbergstraat 53 naar Sint Joseph-
straat 38. H. J. v. d. Pool en J. A. L Bree-
dijk (6 pers.), v. Kruidenierstraat 5 naar
Slapperdel 21; A. M. v. d. Pool (3 pers), v.
Slapperdel 21 naar Kruidenierstraat 5.
"l^OOR DE NUCHTERE BESCHOUWER moet „De Schalmei" van Slauerhofl toch eigen
lijk maar een zinloze aangelegenheid zijn. Een moeder heeft zeven zonen, maar
eventjes zes er ven heten Peter en welke moeder zal er nu voor voelen, haar ly'nderen
dezelfde haam te geven? En wat voor betekenis heeft die mededeling, dat de zevende
zoon, Wanjka, eigenlijk Iwan heette? Goed, Wanjka mag dan in het Russisch de vleinaam
zijn voor Iwan, maar wat zou dat dan nog?
Nuchtere lezers zien scherp, maar hun blik reikt in het gebied der poëzie niet zo heel
ver, gemeenlijk niet veel verder dan hun neus lang is. Zij zweren namelijk bij de letter
lijke betekenis der woorden en daarmee komen we er nooit.. ook hier niet.
„Allen heetten Peter". Maar natuurlijk: die zes zonen hadden veel met elkaar gemeen,
ze groeiden op tot nuttige leden der maatschappij, ze konden zich zonder veel moeite
aanpassen aan de eisen, door de gemeenschap gesteld
Anders de zevende. Dat is de individualist, de kunstenaar, voor wie nuttig werkzaam
zijn nauwelijks een zaak van overweging is en die zijn geluk en zijn levensdoel vindt
In het spelen op de schalmei van zijn talent, in het verklanken van zijn droom
Dat moeders hart van het begin af meer naar dit uitzonderlijke, eenzelvige, maar zeker
ook gevoeliger kind ls uitgegaan, kan het beknopter worden aangegeven dan in de regel:
„Behalve Wanjka die Iwan heette"?
De laatste strofe, waarin Wanjka sprekend wordt ingevoerd, treft onmiddellijk door
zijn grotere muzikaliteit, het lichte, luchtige rhythme. Hier wordt niet alleen <ets betoogd
over de zorgeloosheid van de onmaatschappelijke kunstensar, die nordt ook in de zwarte-
loze woordbeweging ervaarbaar gemaakt.
Eigenaardig, dat hier de verhouding tussen kunstenaar en maatschappij van één be
paalde kant werdt bezien. Geen woord er over, dat de werkers de klanken die komen
aanzwerven uit de „korte rustige vallei" kunnen horen, dat ze er door getroffen kunnen
worden en meegesleept tot een andere vervoering dan die het werk hun geeft. Juist in
het accentueren van het kunstenaarsstandpunt en de kunstenaarsnatuur, zonder dat er
stilgestaan wordt bij de mogelijke betekenis van het kunstwerk voor de samenleving,
herkennen we de romantische individualist, die Slauerhoff in wezen was.
Zeven zonen had moeder:
Alleti heetten Peter, e
Behalve Wanjka die Iwan heette.
Allen konden werken:
Eén was geitenhoeder,
Eén vlocht sandalen,
Eén zelfs bouwde kerken;
Maar Iwan die Wanjka heette
Wilde niet werken.
„O, m0n lieve,
MijnGustige.
Laat mV spelen
In de schaduw van mijn
Korte rustige vallei,
Laat anderen werken.
Sandalen maken of kerken,
Wanjka heeft genoeg aan zijn schalmei".
Uit: „Serenade".
1. SLAUERHOFF (IISI—JM»
bakkers eigenaardig riekend zwart deeg
op hete platen zacht maken en met een
enkele handgreep omtoveren tot een grote
zwarte schijf met een braam. Als een blik
vanger wordt na elke afdruk de spiegelen
de ronde negatiefschijf even zichtbaar, ter
wijl onophoudelijk nieuwe (met zwartings-
middelen gekleurde) grondstoffen naar de
persmachines gebracht worden. De met
harsen en leisteen vermengde gele schellak
een afscheidingsproduct van de schellak-
luis uit de oerwouden van Pakistan^— dient
zich hier na een beworjfing in enorme en
oorverdovend lawaai makende machines
(in deze afdeling van de fabriek kan men
zich niet meer verstaanbaar maken) als
vierkante op maat gesneden plaatjes drop
aan.
Na elke 25 platen worden steekproeven
genomen; in diverse glazen huisjes zitten
de correctors van deze „drukkerij", wier
tniiiiiniiiiofnRiJiiiitiitiiitiiuimiiHiiiiiiiiiiiiiRiniiuiBiiiiBHniniuiiHfiiiRiiBBiiifl^tt
i
«NMSWIfttU
(Van onze reportage-redacteur).
Tk schrok die eerste uren wat van Belgrado. Als je 'a ochtends om half acht in Joego-
Slavië's hoofdstad uit de Oriënt-cxprease atapt en op het perron door een kudde
taak het isTde hele dag"plaatjes te draaien, «lapende aohapen met herder en honden moet waden om bU de uitgang te komen, als je
Zij ontwikkelden een apart zintuig voor het ondergedompeld wordt in een walm van knoflook en uien ejt de donkere lieden om je
constateren van fouten, maar horen geen heen steeds weer nadrukkelijk hun keel schrapen en rondborstig spuwen, dan is dat voor
muziek meer..
We zullen het magazijn, van waaruit naar
alle delen der aarde verzonden wordt en
dat een waar platpn-oerwoud vormt,
maar overslaan; evenals de experimenten
in de phonetische en chemische laboratoria,
want dan zouden we verdwalen in acous-
tische problemen, slijtproeven en wat dies
moeilijke
de mens, die nog met zich draagt de sfeer van Westeuropees comfort,
overgang. Een pasr uur na die aankomst was ik er zeker van. dat de „Balkan"
een goed deel bestaat. Een Kroaat uit Zagreb had me 's nachts in de trein al gewaar
schuwd: „BIJ ons in het Noorden ziet het er Europees uit en leven de mensen er ook wel
naar. maar in Belgrado, de hoofdstad, zal je al genoeg merken van de erfenis, welke de
Turken en hun oorlogen hier hebben nagelaten. Daar begint de Balkan".
En daarbU had hjj dan misschien wel het oog op de wrakkerige tiakertjes en aftandse
zij" Interessantls êchter wei nog even taxi's voor het station, op de stoffige, armzalig ingerichte étalages, dc gescheurde bruinige
terug te gaan naar de reeds genoemde gordijnen van het grote hotel „Moskou", de kwispeldoors in elk restaurant, het tekort
technische perfectie. a*n efficiency, de vele armzalig geklede vrouwen en de donkere Serven. die achter hun,
In 1938 nam men eens „voor de aardig- naar onw» deugdzame opvattingen, vaak bandietachtig voorkomen heel dikwijls een hart
heid" een uitzending van de befaamde van goud plegen te dragen.
Matthöuspassion van Bach op, uitgevoerd
door het Amsterdamse Concertgebouwor
kest onder leiding van Willem Mengelberg.
Men gebruikte hiervoor het thans ver
ouderde Philips-Miiler-band-systeem;
m.a.w geluidsfilmband. Niemand dacht
destijds aan een weergave op gramofoon-
platen - 6tel je voor! Slecht» één dwaas
zou zich een dergelijke uitvoering, ver
snipperd over 30 gramofoonplaten, aan
schaffen.
Deze 8 km lange band heeft men thans
echter te Baarn „uitgegraven" en onder de
loupe bijgegraveerd. De betrokken pro
grammaleider moest het vuile en bescha
digde lint cm voor cm bijretoucheren
een verschrikkelijk nauwkeurig geduldwerk
Dit overdoeken van een „oude meester"
leidde tot de uitgave van 4 fraaie lang
speelplaten met een gezamenlijke duur van
3'/t uur. Men dacht van deze set, die vrij
kostbaar is, 6lechts een paar honderd te
verkopen, maar thans is men de 3000 reeds
ruim gepasseerd en kan men de vraag am
per bijhouden.
De problemen waren enorm; ook stuitte
men op een fout - -
„Wenn ich einmal soil scheiden", waarbij
het „wenn" te kort werd aangehouden
Een maand lang heeft onze reportedff
redacteur door het Joego-SlavÜwK
heden gereisd. Het werd geen georgani
seerd bezoek, maar een route naar eigen
keuze, welke hem bracht in de hoofdstad
Belgrado, in primitieve gebieden als het
aan Griekenland grenzende Macedonië
en het vroegere vorstendom Montenegro,
maar cok in de vacantie-oorden aan de
Adriatische zee en in het gecultiveerde
Kroatië. Een (vaak moeilijke) reis van
duizenden kilometers door een wonder
lijk land, dat door zijn positie tussen Oost
en West en door zijn merkwaardige bin
nenlandse politiek de aandacht van de
wereld op zich gevestigd ziet. Zijn im
pressies over het leben in Tito's land
zal onze redacteur in een aantal repor
tages weergeven.
vreemdeling was, de
weg naar het hotel „Majes
tic", waar het personeel
geen knoflook en uien mag
eten. waar steeds Amerika
nen toeven en waar het
overnachten in een simpele
kamer reeds tien gulden
vergd?. Manmoedig heb ik
me omgedraaid en de weg
naar een B-hotel gevonden,
waar de prijs 3.50 en de
hygiëne matig was en ver
volgens in een volkscafétje
donker brood met salami
(knoflookworst), paprika en
vooral met schllwowitza, de
onvolprezen pruimenjene-
ver genuttigd. Nadien voel
de ik me verbalkaniseerd in
eerste graad.
De meeste leden van de
Amerikaanse ambassade,
n„A« incipiiinp die tegenwoordig groot en
de koraalpassage I |>;T Skf "ma'aTch.pS M»"grijk is, vinden Bel-
.nKoirton" Mtoor-i-.il ln de menselijke PPu- heeft grado niet veel anders dan
lukkig!) e-'et.ket^aigemeen^heel^wdi^Jieett «en atra(kolonIe. 0p zest
Nog meer theorie oüer
het huwelük
iwelljk is een zeer oude instellln
menselijke maatschappij, die (ge-
fiefunctionneerd. Er zijn veel uitstekende hu-
„wennioh" ontstond. Geen nood. Op de band weiijken geweest, voor er één letter over werd geregelde tijden gaan ze
werd een lang gerekte „n" vervaardigd en geschreven Dc laatste tijd wordt er echter met hun auto of als er haast
deze werd ertussen geplakt, welke restau- veel over het huwelijk geschreven. Geestelij- is met hun 6peciale vlieg-
ratie feilloos blijkt te zijn. Dit plak-procédé k«nart™, wljsgoren p.ycWaMr, «ttuig naar Triest München
redde ook eens de opname van een be- ^£«7wThoSm^efd^
roemd pianist die in een bepaalde passage begte gevolgen voor het huwelijk. koPen
XTet is een moeilijke opgave voor de ver-
X1 beelding.
een millimeter voor te stellen, maar nog
moeilijker schijnt het ons om in een der
gelijk minimaal gleufje (de groeve van een
langspeelplaat) met een scherp beiteltje een
oneffenheid weg te steken.
De controleur-graveur van een gramo-
foonplaten-fabriek, die dc matrijs (het
„negatief', waarvan evenals ln de fotogra
fie oneindig veel afdrukken kunnen wor
den gemaakt) op onzniverheden inspecteert,
moet daarom een zekere hand hebben.
De werktafel van de controleur-graveur
met de microscoop van minutieuze
onzuiverheden bevrijdt
r^de ook eens de opname van een be- WÏJJWS ?f TvJT
roemd pianist, die in een bepaalde passage beste "ev"gen voor het huwelljk. koPen to doen en wat Wes-
1 16de noot missloeg. Hij bemerkte zijn fout vooropstellend dat de dingen des huwelijks ters amusement te vinden,
doch moest dringend op reis, maar beloofde iang niet ane uit een boekje kunnen worden In Tito s hoofdstad blijft de
spoedig voor een nieuwe opname terug te geleerd, integendeel, dat elk huwelijk anders buitenlandse vertierzoekers,
he.C:lan'Zn. K S.!« SSZJT,
waarna meMsch^ar en lijm de rest gedaan JSSSSPS-TffK «g™ ft *j»«
len trouwen?" een stevige van ..Majestic drie uKge
waarna met schaar en lijm - ywerk
Vich" het 40.000ste daal van dia de «araitoaada „r.mo/oonpl.ot'.aiiché', «4 hL*°b™ K» sprak»", „..pmvindaalae
apaard bleet omdat men het aalt „even" huwelijk betekent naehtlokatenen da yrU
in orde gemaakt had De nadruk ln dit werk ligt vrij sterk op netjes ingerichte fltrsclub,
„riiMn n»3m rift men dene- de psychologische zijde van het huwelUk. Het waar meestentijds goede
ontsnappen en straks bij de persmachines Tot slot nog dit. in Baara ziel me ae ge ai)normafe j,ee/t wellicht meer des schrijvers whisky te verkrijgen is en
het cliché onherstelbaar zou kunnen be- luidsband-apparaten die thans in ie nan- aandacht dan het normale. Doch deze „psy- waar de Amerikanen als „gast" verschijnen,
uchadigen. Daarom maakt men van de va- del zijn. allerminat als concurrenten van de cholog,,che studie, en adviezen zullen ments 0]n het McCarthy-isme" het hun moei-
d'er een „dubbelganger men drukt dua gramo oonplaat Ten eerste zpni deze lezer en lezeres veel verlr<,»'1h"kn lijk maakt lid te zijn van een genationali-
eerst weer een positief hiervan af (de moe- geVo^den ooi al voe'de hlj of zij zlchV het seerd en in dit geval dus communistisch
der) en vervolgens weer een negatief (de kan menirnet een eigen platenconecue ge zo gelukkig en tevreden. établissement.
zoon). De hele familie tooit zich overigens makkelijker en _p®afpu-n Noa De schrijver heeft de verdienste, dat hij de Belgrado is Inderdaad geen hartverove-
ln prachtig spiegelend gewaad, al wachten 'SÏÏSu'^oTdlo'enoml Prohmmen. da gewa_.rwordlngan.de^direete rend 00,d. omdat het, karakter^ mist Het
want er ontstaat zeer gemakkelijk een on
herstelbare „afgrond" in een koraal van
Bach of de emeltende stem van Vera Lynn.
Wist u overigens, dat te Baam en wel
bij de N V. Philips Phonografischè indus-
Irie, die ook de Decca-negatieven uit Lon
den „afdrukt" en in circulatie brengt
ongeveer 30 a 40.000 platen per week gepro
duceerd worden? Men heeft ons hier ver
teld, dat de plastic-langspeelplaat (33'
toeren), die thans naast de „ouderwetse'
en nog 6tèeds geproduceerde schellakplaat
(78 toeren) de markt verovert, de belang
stelling van het grote publiek voor het
klassieke repertoire enorm verschoven
heeft; de omzet van ongeveer 5% steeg tot
45'/.!
Het „conserveren" van muziek is een we
tenschap op zichzelf, maar men heeft thans
ln ons land een hoge graad van perfectie
bereikt, die ook buiten onze grenzen sterk
de aandacht trekt. Vroeger waande men
zich bij een gramofoon een paard met oog
kleppen, dat gemakkelijk een bas met een
trombone kon verwisselen, maar tegen
woordig „ziet" men het hele geluidsveld
met alle fijne kleurnuances. Het timbre
verschil tussen een viool en klarinet komt
- proDieinen, ue se»»"1 «ywiu...»—.«- ---- renu uuiu, vmuai uci luiu»-"
slechts de"zoneiT het zware werk. steeds duiken er bestsellers OP» e ervaringen onbewimpeld stelt en behandelt. waarom hiervan wordt je duidelijk in het
slechts de het zware w oplage-cijfers halen al weet menoAte Dlt maakt 2ljn werk "Itenart slecht, gezchlkt Kalemegdan. de beste plek in deze
Baam niet (evenmin als in de uitgeVers- Voor rijpere mensen. Doch velen da«rwwi zul gtad Jk zqu jn du verband zelf9 Wiilen
l?r is weinig fantasie voor nodig om bi] wereld) welke geheimrin^ge wetten een jen met de2eVo^deei kannen doen en de spreken over een communistische romance.
de hydraulische persen zich in een plotselinge massale publieke belangstelling Staar lijn. Op de rots. hoog boven de plaats waar
enorme wafelkraam te denken, waar de veroorzakenDonau en Sawa samenvloeien, bouwden Ro-
- meinen, Turken en Oostenrijkers, om slechts
Tafereeltje in het park Kalemegdan. De
twee Servische boerinnen gaven er de
voorkeur aan onherkenbaar op een foto tc
staan
stonden grootse betonskeletten. Van
uit Kalemegdan kon men de bouw
van deze enorme werken met de
maand zien vorderen, tot op een dag
stilte in Novi Beograd heerste. Die
stilte duurt nu al enige jaren en de
reusachtige betonskeletten verzak
ken en scheuren.
Wat er precies aan de hand is, weten
slechts weinigen. Er werden fouten gemaakt
belangrijke bij de bouw, er kwam iemand in de ge-
vangenis en het officiële commentaar ig nu:
V*an~dë bolwerken staan de restanten nog woningbouw gaat voor. Maar de gewone
en daar omheen is een begenadigd man haalt zijn schouders op en zegt scham-
nvoudig van aanleg, maar per: „Dat hebben ze willen maken tpen ze
,ng met zijn uitzicht over nog aan de Russische leiband liepen. Toen
je overkant, ging alles verkeerd,. Nu is het beter. Veel
het bevolkt, beter".
uai de arbeftl in de fabrieken en kanto-
ren ten einde (wWktijd van zes tot twee) en TJet is nu in het land van Tito oneindig
de middenstandets houden hun middag- veel beter dan vóór de breuk met de
rust. Er wordt in Kalemegdan geflaneerd, Kominform in '48. Daar is iedere Joegoslaaf
h LZ liïLrt UeL en zonde. Meer en luidspreker* verspreiden. Het le ged toeven de dat^mejtemm nog steeds
meer overheerste de tegenstelling tussen [n dit park, hoog boven de riviere
deze twee begrippen, bekeken van een nuch- begrijpt tevens waarom er door de
ter Rooms-Katholiek standpunt, het werk he®n tientallen malen om Belgrado werd
van Greene. In 1940 schreef hij zijn meester- gestreden. Aan die strategische ligging^
de-beroemde Engelse schrijver Graham Greene kent als alleen de auteur van ^v.®r^:^,Tnhfe^°J^®rna"f htÜi'n" vernield, dat er immer opnieuw
ontstaan. Eenvoudig i
de rivieren en\de vlakten aan de
0 ~1 Na twee uur '^middags wordt he
cessen va^de^aalste die ti3d af moesten de critici, die hem tot
ien van slecht»: een paar dMzehllste'raiiii- ?e%™Idigd™i™hêt tóe7vrèëmd"'iaken""dal'rijn levensbeschrijving in deze *roet een onmogelijkheid
meters lengte met do allerfijnste franjes laren voor wld hem tevens kent als echrijver van eveneens w„rk hoger aansiaan. Meeslepend als een TT
ZmV fec°P'eerd-wclk Procédé men fene d °P. dl„Der „aande en serieuzer werken. Is een verontschuldiging voor de detectiveroman van de hoogste klasse is dit f[ ïüJShï mÏi,
fn tóat was. 0 ,eCh"ielt wè! °P eü. Pl.at»-Want hoewel er met deze «rhaal over een priester, die achtervolgd omdat het uitzicht Wed. op
een priester, die achtervolgd
Schiet, kleinerend. d. wojd, .„«n^nd, waadde kerk builend, mees^ =mo„, raneve u„ ers
aar laten we eens bij het geboortepro- niet in het rijtje schrijvers, dat in deze P gezondigd heeft in hoge mate, maar die juist
roairtA hü or kwiit maar hii keerde in de uren van an8st- achtervolging en strijd
ideeën raakte hij er kwijt, maar nij xeerae yjnh van ,Hn rnpninö hpwlIst wnrdt pn dan
terug als een jongeman, die niets meer van
i van een gramofoonplaat stilstaan.
Via de magnetofoonband, die uit de studio
te Hilversum komt en na de nodige correc
tie productieband heet, wordt de opname in
een lakplaat „gesneden". Dit geschiedt met
een trillingsvrij opgestelde en vrij ingewik
kelde apparatuur. In het opname-laborato-
zich van zijn roeping bewust wordt en dan
het "leven ve'rwicht. Op ië" unl'^sltSt «^11 wegcijfert om die roeping té ver-
werkte hij mee aan een litterair blad, maar VUIlen-
i Greene en zijn werk te kunner. be- overigens was hij een stille, onopvallende Met dit boek ontdekte Graham Greene
eriinen moeten wij iets meer aangaande jongen. De enige uitspatting: een ondoor- zichzelf, en sindsdien vond elk van zijn wer-
riiim~ir"n'£r"'TT "v* "»*«"»- JjP weten Zelf is hij niet gul met zijn dachte sprong in de politiek (communisti- ken de weg naar millioenen lezers over de
de »m"ohlne met hersenen" sdn «ven »etem dw u verschillen- sche partij), waar hij na zes weken alweer gehele wereld. „De heerschappij van de
in actie, die de sroevpn van a«n i«n«m*el- inlichtingen oaa ve genoèg van had, omdat bleek, dat hij tóch angst„The Fallen Idol" en, natuurlijk,
geen^Jri
actie, die de groeven van een langspeel- inlichtingen
plaat meer variabel maakt, waardoor de de verspreide gegevens
speelduur van 20 minuten op ongeveer een van z^n hand en d
half uur kon worden gebracht. De installa- inlichtingen van ande-
tie doorbreekt dus het principe van de ren laat zich de mens
concentrische groeverr op een plaat en Greene kennen in zijn
duwt deze thans al naar gelang de mo- inh.id en jn zyn
dulatie minder of meer ruimte biedt - Reinheid en in zijn
elastisch van en naar elkaar. De groeven grootheid,
doorlopen dus niet meer een zuiver ronde Als zoon van een
baan, doch maken allerlei 9 slingerbewe- 8chooimeester werd
gingen; gaan eerbiedig voor hevige geluids- 4q
uitbarstingen opzij en komen elders weer Graham Greene,
broederlijk heel dicht bij elkaar. laai geleden, geboren
Dit raffinement zou natuurlijk geen be- [n het stadje Berk-
■taansrecht hebben, indien de oude mega- orvlct„j fpn Noord-
foons van 100 gram gewicht (een massa, Itemsted. ten Noord
die zich als een piepende tram zwaar door westen van L
de bocht wrong) nog gebruikt werden; het De vader van Graham
•atis reisje naar Moskou kon krijgen. „The Third Man" leverden stof voor supe
Via%en tabakshandcl „ik hoopte, dat rieure films van apart karakter. „The Heart
ze me naar China zouden sturen, maar dat of the Matter" werd in Amerika een uit-
werd net als Moskou ook al niets" kwam gave van de Boek-van-de-Maand club, wat
Greene als volontair bij de krant. In die gelijk staat met een oplage van 200.000
tijd trouwde hij met Vivien Dayrell-Brow- exemplaren!
ning en omdat zij nu eenmaal Rooms-Katho- k d. d b ,de u, van
liek was, werd Greene het ook. Later zou r
blijken, dat de overgang van geloof veel intriges zijn dezelfde, waarop Greene s leven
meer invloed op hem had, dan hij toen zelf Ls gebouwd. Hij maakt een goedige indruk,
wist. Dót was, nadat Greene - die inmid- maar ,9 wat raadseiaChtig in zijn gretige
dels een bescheiden beirekking by de Times
had gekregen - zijn eerste boek bij een belangstelling naar de zonden van anderen,
uitgever had kunnen plaatsen: „The Man Iets van de zondigheid van zijn hoofdfiguren
Within". Het werd in Engeland gunstig ont- ieeft jn hem. En het Is niet te zeggen, wat
"v'eE,
i, -- in Nederland al geen vetpot is en ver- die kwade trekken van zijn karakter niet
geheel is berekend op het moderne plastic wude oorsP^onkelyk.a"vofaaV^n0M "'nm d» wierf Greene de medewerking van uitgever kon overbrengen in zijn boekenfiguren, waar
weergevertje van 8 10 gram, voorzien VOnd zijn bestemming als hoofd van de Heinemann om al zljn tljd aan schrijven te (nnelntf,
van een saffier, „public school een waardige instelling, kunnen wyden. Twee nieuwe boeken wer- ze tenslott'
Maar goed, we hebben de opname - een waar Iedere kleine jongen als een zonaaar den ujtgegeventwee. waarover men nu richten
be,.cmm,,,,waid™o.»^ov om s.rtn t^Totle^ïcVveeï onheil
t— - - igen ate een «")d®aj; den uitgegeven twee, waarover men nu richten....
positief dus. De lakplaat wordt met che- beschouwd werd en waar altijd-loerende beter met Greene niet kan praten. Maar dllull,unmillllll™
mische vloeistoffen gegalvaniseerd, zodat ogen de kinderen observeerden De jonge ig32 verscheen „Orient-Express" en deze ^|li""|nniUllllIinillUiniDHinili.limnllin.inmHlIIllillllLaiiniinilinHllllllll„ll!l!lll
zij een spiegelend zilveren oppervlak krijgt. Graham, een ontvankelijk en wellicht gees- fipannende geschiedenis, die meteen ver- rs
Deze hardende laag is dunner dan dun en telijk wat abnormaal kind, kon de kille, werd, bracht Greene's naam onïjer de UG VOlOGHCIG ITIQCLL
doet He oehnttcn ctrenve. wantrouwende sfeer van de school g=?
--«w.iuc mag is uumicr uc. -- - Ilima wem, uraciu vjree
doet de geconserveerde muziekschatten strenge, wantrouwende sfeer^van <ïe aandacht van de lezers,
van de schijf geen enkel geweld aan. Van niet verdragen en op een eeftijd, waarop
dit oorspronkelijk cliché wordt nu een af- andere vennaken^m^t^katte-
Zijn werk werd meer en meer gespannen.
kwaad oMpeiir(H Jaarl had Graham Greene Zijn"hoofdpersonen weren niet zomeer «en-
tiafhimol j men verkrijg* een x k leven te be- ren. maar levende mensen. Mensen, die kon
dat .,vader',egenoemd wordt Hoewel deze roven, achtereenvolgens met ontwikkelvloei- den zondigen, maar die ook blijk tolden
matrijs dus 5oor de productie bruikbaar stof voor foto's, twintig aspirines en een geven van nobele «e^chtpn engevocien^
is. houdt men er rekenine mee dat een sprong in het water. Toen hij zestien jaar In: „Kogels contant (This Gun for Hire)
klein «tuk.Tverfwlïd HzfrM 'het inlei- was ontvluchtte hij zijn ouderlijke woning bijvoorbeeld is de centrale figuur ln het
dend sorteren v?n dfola.UckorreL san de en dit deed de familie besluiten hem nsar boek een mismaakte sluipmoordenaar, die
contröle van de mine-detectozou kunnen een psychiater te zenden. Zijn vreemde éven meent, dat een meisje Iets om hem
I „Ugh, blanke broeder moet sterven!"
I De ware levensgeschiedenis vah Karl
l May, die in de gevangenis zijn eerste
boeken schreef. Niet al zijn verhalen
I waren fantasie, want als één man door
i de toereld gezworven heeft, is het Karl
I May, die als oplichter van land tot
land werd gejaagd
heerst. Voor 55 gulden heeft
eeuwen arbeider, om het klassieke voorbeeld te
noemen, slechts een paar heel gewone
herenschoenen en wanneer ge dan weet, dat
werd zo'n normale vakarbeider (met vrouw en
één kind) toch niet meer per maand ver
dient dan om en bij 140, dan is het dui
delijk hoe de zaken liggen. In diezelfde
étalages zag ik nylonS van 18. een schrijf-
mt machine (portable) voor 1250, een aller-
de miserabetet confeétie-colbert voor 125,
,to's sinaasappelen voor 0.80 per stuk en appe
len voor 0.17. Maar de wijn en de prui-
menjenever zijn er aanzienlijk goedkoper
dan bij ons en dat is ook wat waard!
Na één dag Belgrado weet ge van deze j|
armoede, weet ge. dat Kalemegdan en het^T
grote moderne plein Terazije vooral tegen 'I
de avond gezellig zijn, dat de stad buiten - I
de enkele vrij imposante centrumlanen uit
Aan de overkant van de Sawa
op de vlakte het grandioze Novi
Beograd, het nieuwe Belgrado, met
zijn regeringsgebouwen ontstaan.
Boordevol communistisch enthou
siasme en met wemlg vakmanschap
toog men aan het werk en er ont- -- -- - - -
een karakterloze opeenhoping van barok-
i; I |H kige bouwsels uit Oostenrijkse tijd en slor-
c dJge woonkazernes van jater datum bestaat, •-
dat de trottoirs opvallend vol zijn, maar dat
op de rijbanen de trolleybussen het voor-
naamste verkeer vormen en dat de vele
jonge agentjes er* in hun blauwe uniformen.il
en met hun kwartiermutsjes op niet drei-
gend uit zien. Deze en andere impressies
hebt ge na één dag, maar een poging in
Tito's land achter de schermen te zien, eist
uiteraard meer tijd. En zo had wat hier-
Hoven werd vermeld nog niets met critiek
uitstaande.
Dit woord: JALOEZIE
TJET Nederlandse woord voor jaloe-
zie is: naijver en dit stemt volko
men overeen met de afleiding uit het
Griekse zèlos dat: ijver betekent. In
het Duits luidt het woord: Eifersucht
en kernachtig zegt de Duitser: „die
Eifersucht ist eine Leidenschaft die
mit Eifersucht was Leiden schafft"
In naijver zit dus de gedachte van in
spanning ten nadele van iemand, die
ook spreekt uit het synonieme af
gunst. Wonderlijk is dat jaloezie in de
betekenis: zonnescherm hetzelfde
woord blijkt te zijn. Een zonnescherm
belet het inkijken zonder het uitke
ken te verhinderen. In het Engels
noemde men glas dat dezelfde eigen
schap had. vroeger: jealous glass.
Het centrum van Belgrado, de Terazye,
maakt op het eerste gezicht een „Westerse"
i indruk. De trolley-bussen vormen vrijuiel
het enige pernotoriseerde verkeer. Niet
temin staat ép elic\ hoek een verkeersagent,
die (afgezién van de witte mouwen) het
zelfde eostuum draagt als alle politie
mannen in Tito's land.
