3 Ljjlcer Waarom verdwijnt de kievit 1 in de Goudse streek? 'J Huis vol Mysterie e goodwill in het privaatrecht en het belastingrecht 'f, f EVEN NADENKEN Een belangwekkend proefschrift Twee jaar geëist tegen een ambtenaar uit Gouda Prof. Van Oven en prof. Adriani pleiten voor een wettelijke regeling Vergadering broederschap candidaat-notarissen Radioprogramma voor morgen Nederland gunstigst voor Amerikaanse investeringen CORK Kunst in het kort Beursoverzicht PRINS BERNHARD SPRAK TE DORDECHT De handel vormt voor Nederland een bestaansvoorwaarde Emigranten kunpen een bruggenhoofd vormen Een kiespijn-aanva BEURS VAN AMSTERDAM S» Mij voor Nijverheid en Handel vergaderde e Dr Klomp: Het juiste broedterrein in deze omgeving niet meer aanwezig VIRGINIA IS ECHTE VIRGINIA EN DE VOLLE 80 CENT WAARD GOUDGELE VIRGINIR THE FRMOUS BLUE PQCKET Met f 15.000 van de staat gevlucht AT <T) AAR. ANNEER. Op de film in veertig min. naar Australië FRSTE BLAD - PAGINA 2 VRIJDAG 12 JUNI 185J In de algemene vergadering van de Broederschap der candidaat-notariaaen, die heden te Groningen wordt gehouden, sullen prse-adviezen worden behandeld, die s(jn uitgebracht over „de goodwill in het privaatrecht en het belastingrecht". Dese prse-advieten z(jn uitgebracht door prof. mr J. C. van Oven. oud-hoogleraar te Lelden, en prof. dr P. J. A. Adriani. can- didaat-notaris, oud-hoogleraar te Amster dam. Prof. Van Oven deelt in een „ter In leiding" tot ztyn prae-advies over „de good will in het privaatrecht" mede, dat xjjn ZATERDAG 13 JUNI 1953. Hilversum I. 402 meter. (K.R.O.) 7.00 Nieuws; 7.10 Gr.pl.; 7.15 Gewijde mus.; 7.45 Morgengebed; 8.00 Nieuws; 8.15 Gr.pl.; 9.00 Voor de hulsvrouw; 9.35 Water standen; 9.40 Gr.pl.; 10.00 Voor de kleuters; 10.15 Gr.pl.; 11.00 Voor de zieken; 11.45 Gr.pl.; 12.00 Angelus; 12.03 Gr.pl.; 12.30 Land- en tuin bouw; 12.33 Slavische melodieën; 12.55 Zonne wijzer; 13.00 Nieuws; 13 20 Gr.pl.; 13.35 Maas trichts Sted. Ork 14.00 Boekbespreking; 14.10 Gr.pl.; 14.40 Amateurprogr 15.15 Kroniek van letteren en kunsten; 15.55 Promenade ork.; 16.20 Causerie; 18.30 De schoonheid van het Gregoriaans; 17.00 Voor de Jeugd; 18.00 Gevar. liedjes; 18.15 Journalistiek weekoverzicht; 18.25 Lichte muz.; 18 40 Regeringsuitzending; 19.00 Nieuws; 19.10 Pianospel; 19.20 Parlements. overzicht; 19.30 Gr.pl.; 20.25 De gewone man; 30.30 Causerie; 20.50 Mannenkoor; 21.15 Amuse- mentsmuz.; 21.50 Actualiteiten; 22.00 Maas trichts Sted. Orkest; 22.30 WIJ lulden de Zon dag in: 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperan to; 33.22 Gramofoonplaten. Hilversum II. 298 meter. (V.A.R.A.) 7.00 Nieuws; 7.10 Gr.pl.; 7.15 Ochtendgymn.7.30 Gr.pl.; 8.00 Nieuws; 8.11 Gr.pl 8.30 Orgelspel; 8.55 Voor de vrouw; 9.0C Gymn.; 9.10 Gr.pl. (V.P.R.O.) 10.00 Causerie; 10.05'Morgenwijding; (V.A.R.A.) 10.20 Voor de arbeiders; 11.30 Viool en piano; 12.00 Gr.pl.; 12.30 Land- en tuinbouw; 12.33 Hawaiian-en semble; 13.00 Nieuws; 13.15 Metropole ork. en koor; 13-.50 Weekjoumaal. 14.20 Filmprogr.; 14 45 Huismuz.; 15.10 Amateurprogr., 15.30 Boekbespreking: 15.45 Radio Phllharm. ork 18 30 Sportpraatje; 16.45 Gr.pl.; 17.15 Voor de Jeugd; 18 00 Nieuws; 18.20 Gr.pl.; 19.00 Ar tistieke staalkaart, (V.P.R.O.) 19.30 Causerieën; (V.A.R A.) 20.00 Nieuws; 20 05 Actualiteiten; 30.15 Operette (fragm. uitv 21.20 Socialistisch commentaar; 21.35 Dansmuz.; 22.00 Hoorspel; 32.30 Lichte muz.; 23.00 Nieuws; 23.15 Gr.pl. Engeland, B.B.C. Home Service, 330 meter. 11.55 Gevar. progr.; 12.55 Weerberichten; 13 00 Nieuws: 13.10 Hoorspel; 13.40 Gr.pl.; 13.55 Sport; 14.00 Orkestconcert; 14.30 Gevar. muz.; 15.00 Schots ork.; 16.00 Hoorspelen; 17 00 Voorfc de kinderen; 17.56 Weerberichten; 18 00 Nieuws: 18.15 Sport; 18.30 Gevar. muz.; 19.15 Interview: 19.45 Parlementsoverzicht20 00 Ge varieerd progr.; 21.00 Nieuws; 21.15 Hoorspel; 22 30r Pianorecital; 22.45 Avondgebeden; 28.00 Nieuws. Engeland. B.B.C. Light Programme, 1590 en 247 meter. 12.00 Lichte muz.; 12.30 Sport; 13.35 Gr.pl 13.45 Voor de kinderen; 14.00 Variété ork 14.45 Sport; 15.15 Fanfare ork.; 15.45 Sport; 16 15 Or gelspel; 16.35 Sport; 17.00 Jazzmuz 17.30 Sport; 18.35 Gr.pl.; 18.45 Vragenbeantwoording. 19.00 Nieuws en Journaal; 19.25 Sport; 19.30 Hoor spel; 20.30 Orkestconcert; 22 00 Nieuws; 22.15 Sport; 22.30 Dansmuz.; 23.00 Gr.pl.; 1 Nieuw** Engeland. B.B.C, European Service. Uitzendingen voor Nederland 17.00—17.15 Eng les vooi beginnelingen (op 224 42, 31 en 25 meter), 22.00—22 30 Nieuws Spiegel v. d. week; Sportjournaal (op 224 en 49 meter). Nordwestdeutscher Rundfunk, 309 meter. 12.00 Gevar. muz.; 13.00 Nieuws; 13 25 Lichte muz.; 14 00 Gevar. muz.; 18.00 Lichte muz.; 19.00 Nieuws. 19.30 Koorzang; 20.00 Operette- muz.; 21.45 Nieuws; 22.10 Orkestconcert; 22.46 Dansmuz 24.00 Nieuws; 0.15 Dansmuz.; 1.00 Jazzmuz.; 2.15 Gevarieerde muziek. FrankrUk, Nationaal programma, 347 meter. 12.00 Pianorecital; 12.30 Orkestconcert; 13.00 Nieuws. 13 20 Hoorspel; 14.17 Orkestconcer»; 16.55 Kamermuz 17.55 Gr.pl.- 18.10 Spaanse muz.; 18.30 Amerikaanse uitzending, 19.00 Gr.- platen; 20.02 Gevar. muz.; 20.30 Orkestconcert pl.m. 23.25 Gr.pl.; 23 45 Nieuws. Brussel Vlaams. 324 meter. 11.45 Gr.pl.; 12.30 Weerberichten; 12.34 Gr.pl. 13.00 Nieuws-. 13.15 Muz. voor mllUoenen; 14.Of Gr.pl.; 15.00 De wereld der muz.; 16.00 Gr.pl.; 18.45 Engelse les; 17.00 Nieuws; 17.10 Accor- deonmuz.; 17.25 Gr.pl.; 17 30 Aecordeonmuz 17.45 Mannenkoor; 18.30 Voor de soldaten; 19.00 Nieuws; 19.40 Gr.pl.; 19.50 Omroepork.; 2100 Gr.pl.; 21.15 Moderne tijden; 22.00 Nieuws: 22.15 Verzoekprogr.; 23 00 Nieuws; 23.05 Dansmuziek. Brussel Frans. 484 meter. 12.10 Orkestconcert; 13.00 Nieuws; 13.10 Ver zoekprogr 14.05 Klass. verzoekprogr 15.00 Gr.pl.; 16.30 Lichte muz.: 17.00 Nieuws; 17.15 Lichte muz.; 18.30 Gr.pl.; 19.45 Nieuws; 20 00 Jazzmuz.; 20.30 Gr.pl 22.00 Nieuws, 22.10 Jazzmuz 22.50 Nieuws. 23 00 Dansmuz.; 23.55 Nieuws. Radio-Luxemburg II, 208 meter. Uitzendingen voor Nederland. 6.30 Marsen en walsen: 6.45 Nieuws; 6 50 Ver zoekprogr.; 7.14 Weerverwachting; 7.15 Een praatje over de schutting; 7.22 Verzoekprogr.; 7.45 Nieuws; 7.56 Liedjes en dansen; 8.3o Muz. bij het huishouden; 9 00 en 10.00 Flitsen uit het wereldgebeuren; 10.01 Verzoekprogr; 11.00 Flitsen uit het wereldgebeuren; 11.01 Schorsing van de uitzending; 12.00 Verzoekprogr 12.50 Nieuws; 18.00 Verzoekprogr.; 14.00 Flitsen uit het wereldgebeuren; 14.01 Einde van de uit zending. zoon en Groninger ambtgenoot, mr A. van Oven. in het voorjaar van 1952 in enkele plaatsen van ons land een voordracht over goodwill heeft gehouden naar aanleiding van het befaamde arrest van de Hoge Raad der Nederlanden van 9 Maart 1951. De soon gaf stJn vader zjjn aantekeningen ter lezing en deze voelde, ondanks alle waar dering. ernstige bedenking tegen de ont wikkelde opvatting. In zijn studie nam het vermelde arrest van de Hoge Haad over een damesmode- bedrijf een grote plaats in. Prof. mr J. C. van Oven heeft getracht een stap nader te komen tot het doel dat prof. Langemeijer als nog vrij verre liggend aanduidde: een scherpe omlijning van het probleem. Toen prof. Van Oven sr er in was geslaagd een scherp omlijnde probleemstelling te vinden en daarop het manuscript van zijn zoon herlas, bevond hij dat zijn eigen opvat tingen zeer dicht tot die van Van Oven jr waren genaderd, dat zijn aanvankelijke bedenkingen hem thans grotendeels onge grond voorkwamen en dat, zoals zo vaak, de frisheid der jeugd het van de bedacht zaamheid van de ouderdom had gewonnen. In de kern der zaak stemden beide gene raties overeen. Men mag dit prse-advies beschouwen, zij het dan als het werk van de Leidse Van Oven (die alleen er de ver antwoordelijkheid voor draagt), tevens ais een voortbrengsel van zijn Groningse ambtgenoot, dus als het werk van de beide Van Ovens. Prof. mr J. C. van Oven is tot de con clusie gekomen, dat goodwill-recht een absoluut vermogensrecht is dat In verschil lende rechtsbetrekkingen naar dezelfde trant behandeld moet worden als andere rechten van deze soort. Het is reeds door de wet erkend en geregeld in zover het de vorm van een handelsnaam heeft aangeno men. En in zover dit niet het geval is. ont moet men het als bestanddeel in het uiterste geval als het enige bestanddeel van een andere onderneming-in-ruime-zin. Als zodanig is het niet door de wet. maar wel door de Hoge Raad erkend en dit is volkomen 'terecht geschied. Prof. Van Oven zou geen behoefte ge voelen aan wettelijke erkenning als niet de literatuur dit recht zo weinig gunstig gezind en er niet juist een nieuw burger lijk wetboek in de maak was. Nu dit het geval is, nu schijnt het wel dienstig het daarin op te nemen. Conclusie prof. Adriani Welke ie de eindindruk, indien men heeft getracht de goodwill te benaderen, al is het alleen uit het oogpunt van het belas tingrecht? zo vraagt prof. dr P. J. A. Adriani o.a. in zijn prse-advies. Zijn indruk is dat het een zo samengesteld begrip is, dat men het als onbruikbaar zou willen verwerpen. En toch gebruikt de practijk dit begrip en ondervindt geen last van de onhandelbaarheid waarop de theoretische bestudering telkens stuit. Hier rijst een zware verdenking jegens de wetenschap: in de practijk redden we ons en hebben geen moeilijkheden. Die ont staan eerst als de pluizers, die zich weten schapsmensen noemen, zich met de zaak gaan bemoeien. In het maatschappelijk verkeer kent men de goodwill als één be grip. Daar het recht met maatschappelijke verschijnselen moet werken, dient ook bij de rechtstoepassing aan die eenheid te worden vastgehouden. Dat ene in het maatschappelijke leven bekende begrip blijkt 6teeds een andere inhoud te hebben. Nu is de moeilijkheid dat de belastingwetten niet werken met dat begrip als geheel, doch met de inhoud er van. De verzuchting komt op: laat de wetgever een eind maken aan al die on zekerheid en" om met de Belgen te spreken de waarde forfaitair vaststellen. Dat zou echter zijn het zoeken naar de weg van de minste weerstand en die zou zeker hier verkeerd zijn. Want die zou leiden tot groot onrecht, omdat dan ver- De president van de Amerikaanse „National Association of Manufacturers", Charles R. SUgh, heeft tijdens een pers conferentie in Bonn Nederland genoemd als het beste voorbeeld voor het goed functionneren van Amerikaanse investe ringen. Nederland kreeg op het ogenblik volgens Sligh de sterkste toevloeiing van Amerikaans kapitaal. oorzaak daarvan ligt ln de gunstige aarden, die Nederland aan de Ame- ise geldgevers aanbiedt. Veel be langrijker dan aanbevelingen van regerin gen zijn voor de kapitaalverstrekkers vol gens Sligh nu eenmaal de uitzichten op een goed rendement van de investeringen en op een gemakkelijke overmaking van de dividenden. Sligh heeft met drie andere leden van het N.A.M. enkele dagen in Duitsland vertoefd en daar besprekingen met de leiders van het Duitse industrie- verbond gevoerd. Daarbij stonden, naast de Duitse vraag naar Amerikaans kapitaal, de mogelijkheden tot stijging der produc tiviteit en tot het overwinnen van het dollartekort in het centrum der belang stelling. Na afloop der besprekingen verklaarde de president van het Duitse industrie- verborid, Fritz Berg, dat voor grote Ame rikaanse investeringen in Duitsland voor eerst nog niet alle voorwaarden waren vervuld en dat het niet gemakkelijk zou zijn de bestaande hindernissen terzijde te schuiven. Advertentie OOK IN (ROTE LUXE DOZEN VAN 50 STUKS waarloosd zou worden wat voor de belas tingheffing het belangrijkste is; het wezen, de oorzaken van de goodwill ln alle ver scheidenheid. Men kan zich niet met een phrase van de hier ontstane moeilijkheden afmaken Er is een moeizame arbeid nodig om aan de hand van een nauwkeurige»analyse tot de opbouw van een sluitend systeem te komen. Er ligt hier een belangrijke taak voor de rechtspraak. Laat de wetgever niet dezelfde fout maken als vroeger de administratie met het voorschrift, dat goodwill geen zaak is volgens het B.W., dus fiscaal geen vermogen. t)at zou geschieden als door een ..forfaitair" voorschrift het probleem van de rechter werd afgesneden. In de jongste rechtspraak ia een belang rijke stap gezet naar de erkenning van de goodwill als vermogensobject. Die erken ning betreft de goodwill gezien als totali teit. De volgende ataip moet naar de mening %-an prof. Adriani gaan naar de analyse. Aan de belastingadministratie en de be lastingplichtigen met hun adviseurs de taak de rechtspraak in staat te stellen haar op bouwend werk voort te zetten. CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR 2203 4. De olifant trok zich niets aan van al die opgewonden kinderen om hem heen; hij sjokte maar kalm voort en flapperde met z'n oren. 't Is wel 'n reuzengroot beest, hè? vond Bunkie. Die zou ik niet graag in onze tuin hebben! Nee, daar zou hij niet eens in kunnen, meende Rick. En er zou niet veel overblij ven van onze bloemen! Terwijl ze meeliepen, kwam de olifant steeds dichter bij hun huis; nu wandelde hij statig over het plein, waaraan oom Tripje's huis stond. En toen Ja. toen kwam opeens Krulletje de deur uit stuiven. Die had zeker zijl) baasjes al in 't oog gekregen. Vrolijk kwispelstaartend sprong hij tegen Rick en Bunkie op. Maar toen kreeg hij opeens de olifant in de gaten. Tjonge.daar moest hij eens het zijne van hebben. Wat was dat nou voor "n raar dier?! Wrrrroefü! blafte Krulletje, en hij sprong luidruchtig keffend rond de olifant. Kom hier, Krulletje! riep Bunkie. Laat die olifant met rust! Maar Krulletje bleef doorblaffen. De olifant keek naar dat kleine mormel, dat zo tegen hem te keer ging. En toen stak hij z'n slurf uit en pakte Krulletje in z'n nekvel.J. Euweuweuü Jankte Krulletje ver schrikt.... In het Haagse Gemeentemuseum is een ten toonstelling georganiseerd van de collectie Theo van Gogh. Deze tentoonstelling bestaat uit een aantal schilderijen tekeningen, etsen en litho's, die de broeder van Vincent bijeen bracht van anderen dan Vincent. De directeur van het Gemeentemuseum, mr F. J Wijsenbeek. noemde deze tentoon stelling ..het staartje" van de grote Van Gogh-exposlUe. De collectie van Theo wijst er op. dat de ver zamelaar een zeilde smaak als zijn broer had. Zij vormt een merkwaardig stuk kunstge schiedenis van het einde der vorige eeuw Het Prins Bernhard Fonds gaat over tot de uitgifte van „mededelingenDit Jaar zullen in deze serie o m verschijnen de eerste rap porten van het cultuur-sociologisch onderzoek over de positie van de beeldend? kunste naars. over het orkestwezen in Nederland, over de financiële aspecten van de acad;mische promotie en over de omvang van het weten schappelijk onderzoek ln Nederland bulten het bedrijfsleven. Theo Olof, één van de twee concertmees- hlj gedurende enige weken recitals gaf en o.a ln Londen het vioolconcert van Beethoven speelde De critieken waren over de gehele lmle bijzonder gunstig Kortgeleden heeft hU een aanbieding om concertmeester van het Or chestra de Suisse Romande te worden, afgewe zen. Rustige, vaste markt. Amsterdam. 11 Juni. Het was vandaag aan merkelijk kalmer op de effectenbeurs dan ln de eerste helft van deze week. maar dit leidde niet tot een Inzinking van het koerspeil. Zo als de markt gisteren goed weerstand had we ten te bieden aan de Invloed 'van Wallstreet. zo ging zij ook vandaag haar eigen weg Het bericht over de Introductie van A.K.U.- aandelen in New York is ter beurze goed op genomen. maar heeft geen merkbare uitwer king meer gehad, omdat dit reeds lang werd verwacht Voor Internationale fondsen bleef de markt ln ieder geval goed gedisponeerd. De arbitrage irgde voor enige levendigheid ln de Oliehoek It/aar een koersstijging van 2'/i procent werd geboekt. Cifltuurfondsen blijven de aandacht trekken ui ging het vandaag aanmerkelijk rustiger toe De vorige koersen wisten zich over het alge- ieen goed te handhaven. Scheepvaart deden het kalm aan en veran deringen van betekenis kwamen daar niet voor. In het verdere verloop werd de markt uit gesproken vast Olie liep op tot 311. Unilever tot 194. Nationale Bank tot 118. HVA over schreed weer de parlkoers en ook Sumatra- tabakken deden het beter Staatsfondsen wis ten zich goed te handhaven. Het onderhouden van het verkeer tussen de verschillende productie- en consumptie- gebieden heeft de eeuwen door ons land het handelstand b(j uitnemendheid gemaakt, zo xelde prins Bernhard gisteren in een rede. getiteld „Handel, een bestaandsvoor waarde voor Nederland" gehouden tijdens de jaarvergadering van de Maatschappij voor Nijverheid en Handel te Dordrecht. Tot op deze dag is deze trek in ons volks karakter bewaard gebleven. Altijd weer hebben wij de verkeersverbindingen zocht en onderhouden, over land en over de binnenwateren en later ook door de lucht. En de handel volgde. Taak en functie van de handel vatte de prins samen met het woord dienst. Het is niet noodzakelijk, dat deze taak door de zelfstandige handelaar wordt uitgeoefend, de producent zelf kan de taak van de han del overnemen. En ook de staat neemt soms de handelstaak over De typische han- delsfupctie noemde de prins onvervang baar. Als een typisch kenmerk van de han del ziet hij de ver doorgevoerde speciali satie. Het feit doet zich echter voor, dat de gespecialiseerde taak van de handel niet altijd op de juiste waarde wordt geschat. Het ontbreekt dog wel eens aan begrip. Vooral de internationale tussenhandel wordt nogal eens verkeerd beoordeeld. In het bijzonder besteedde prins Bernhard (Advertentie) kan Uw plannen in duigen gooien. 7 Is altijd makkelijk bij U te hebben, die heipen direct! Officiële notering van de Ver. v. d Effectenhandel DONDERDAG 11 JUNI s ged en laten bieden j laten t ged en bied 98 A WH' ACTIEVE OBLIGATIEN V.K. Hede Nederland l«7Crt$1000 31 102'/. 1953 31 102'/«102iV/4§ 1948 31 Belegg Cert 3* 1950 31 1947 (31) 3 1937 3 1947 1000 3 Invest Cert 3 98 97fit8^§ 1982-64 3 98H 98' NWS 21 79'/. Ndlnd '37 A 3 96' Grootbk '46 3 98' OBLIGATIëN Anut '47 31-3 99 A Batavia 4 96 BredaWbl '52 4 102'/. Gouda 41 loe'/i* R'dam '52 41 106 Z-Holland 41106'/. FrGron Hyp 41 104 Rott Hpbk 31 94 Westl HypB 41 103'/» VerTrana R b 70'/i RottSchhpbkS i04'/.r Bergh&Jurg 31 101' ers Zp 31 101 PhilipstlOOO 4 102 Stokvis 31102'. Pegem '52 41 106' ProvNdBrab 41106' Bat Petrol 3i lOl'/a KonPetr '50 31 108U Amst Ol 100 3 127 AmstWnBw 21121»A 'sHage Pr I 21 117f| 'sHage Pr II 21 123''. R'dam Pr I 21 118' R'dam Pr II 24 117'/« UtrechtPr'52 21 116H Witte Kruis 88 172'V DawesLg£100 7 62' »t Young Lg 51 90§ AANDELEN Amst Bank 170'/» Amst Goed Bk 127» Escompto Bnk 70' sf HollBkUn cA 190'-. 79 A 96'/. 99 A 106'/. lOl'/i lOl'/i 102'/. 102t 106". 106?. 101 109'. 127'/. 122 118 123". 118'/. 118 116'/. 172'. 62 90 «t 169 V.K. MijFiNatHerst 83 NBkvZAfr 500 181 NedCredBk B 101' NedMiddstbk 106' Rotterd Bank 169 Slavenb Bank 119". Twents Bk cA 164 Zuldh Bank B 102§ RdamBel C A 197 Ver Trans A 63". Albatr Superf 133' Alg Norit Allan Heden 83t 119'. 163'. 196' 62' .t 134 261' 56| Co Alweco Amst Ballast Breda Mach 114' 114' Bronswerk 83".+ 84t Bührmann Pap no1', lll'/if Dikkers A 164' 164' Drie Hoefijzers 150[ DRU 79". EMF Dordt Emg F Hth 113 Gouda Apol K 168". Gruyterde pA 142' Heemaf 185§ Helnek Bier A 180 Hero Cons A H4'/. Hoek's M&Zst 222t HollKunstzI A 83'/. Int Gew Beton 135 Int Kunstst Ind 87'/. Int Viscose C 94' 4' Kempkes Mf 68''1 Klinker Isol 28'/. Kondor 189 KNedGistSpir 191 Kon Ned Zout 278* Kon Ver Taptit 145' Koudijs Voed f 128' Kwatta Choc 119 Letterg Adam 212 Meelf Ned Bk 212 Mulders FvRM 63'/. NA Autob Vre 140 NAm Fittingf 36+ N Kaizer-Frez 95 Nd Scheepsb 162'/. Ntlma 146'/. d'Oranjeboom 148 Rommenhöller 124'/. 149 iVtf 1011 114t 164 144t 187+ 179»/. 220 83 135'/. 67* 94".+ 28 V. 191+ 282 145+ 128".+ 210 215+ 141 35'/. 95' 1 162 V.K. Heden RottDroogd A 334". 335 Rouppe vdV A 94' 94". Schelde NB A 104 104' Stokv 500-1000 129' 129 Stork 133 134". VerBlik 1000 A 149+ VerNdRubf A 124' VerPhar Fa A 93' Werkspoor A 120' Wyers Ind A 136 ZwanenbOrgA 155". Aniem NB A 72'/.+ Overz Gas&E! 91»/.+ 91V.+ Borsumij A 106' 1 106'/. IntCrt&Hd Rd 139". 139". Lindeteves A 144§ NAfr Handv A 151+ Tels&Co HMij 112 Gem EigW&W 149'/.+ Nievelt G A 237 Arendsburg A 72 Besoeki 117'/. Sedep 62[ Ngombezl A 128'/. Albert Heijn A 175 Blaauwvrles A 69". Ned Mij Walvis 74' 149' 125+ 73'/. 144 151+ 114f 73+ 64*/. 174'/» Deli Spoor A N-I Spoor A Madoera pA Sem Cherlb A CERTIFICATEN VAN AMERIK. AANDELEN 112 34'/. 8At 17'/. 2U> 111 Am Smelt Ref 32§ 31'/» Anaconda Cop 35+ 35' Bethleh Steel 48H 49'/. Gen Motor 5V« 58"» Hudson Motor 12; a 13'/. Int Nick of Ca 39'/. 39'. Kennecott Cop 64'/. 64'/» Nash Kelvin 22 tV 21». «9 Packard Mot 5' öA+ Rep Steel 46'/. 46A+ Stand Brands 26' 26' Un Stat Steel 37A 37' Cit S?rv Comp 79 79'/. Continent Oil 51'/«t Imperial Oil 316 31 Mid ContComp 56 56". Shell Union 64". 65". Tide Water 20 H 20"» Interc Rubber 4' »t 4' 4 N York Cent 23'. 23". Pennsylv Rr 20". 2&H Canadian Pac 26'/. 26A Prolongatie 2'/. 2'/. ACTIEVE AANDELEN V.K. E.K. L.K. Cult H&IB A 63' 64' 64 NatHandbk A 116' 117+'/. 117-V.6 NdHandMijcA 162'/. 162 AKU 184+ 163' i 163'/. Bergh&Jurg A 273 273 Berkel Pat A 103'/. 104+ Calvé Delft cA 120'/. 1216 Fokker A 113'/. 113 Gelder Pap A 151'/. 150»/. KNHoogov cA 160 160'/. Ned Ford A 201t 201'/. Ned Kabel A 213+ 213+ Philips A 158'/. 157' .+86 157"»+86 Unilever 191'/. 193 193'/» Wilton-Fijen A 175'/» 174'/. Billiton 2er A 180 1826 Dordt Petr A 289'/. 293'/. Kon Petr A 307'/. 310'/.'/. 310'/.". Kon Petr oA 307'/. 310'/. Moeara En A 509'/. 509 Amst Rubb A 96'/. 96'/. 96'/.76 Bandar Rub A 90'/t 90* 90'/» DeliBatRub A 105 105* 106'/. Kend Lemb A Lampong Sum O-Java Rub A Oostkust cA Serbadj Rb, A VerlndCult A HollAmLijn A KoJa-Chi-PcA KNSM NBz A Kon Paket A KonRtLloyd A NdSchUnie A Ommeren Sch St MU Ned A HVA A Java Cult A N-I Sulk U A VerVorst C A DellBatMlj A Dell Mtsch cA SenembahM A V.K. 70'/. 103+ 43". 28* 131'/» 107 124'/.+ 123 123 131'/» 148»/. 132'/. 99". 52'/. 84'/» 19'/. 127+ 92'/. E.K. L.K. 70* 72+ 22"»( 21'/. 28* 28 105+ 42'/.* 43+ 27'/.* 27'/.* 131'/. 109 125 126-'/t6 123'/. 123'/. 131 133+'/t§ 100'/«+'/.§ 51»/»2# 93'/.4| 82'/.+»/. 131l/»| 149 100»/» 52 83»/. lflt'/.J 128'/.+ 94-'/.| aandacht aan het nauwe verband tuisen In dustrialisatie, export en handel. Het zoeken van de markt, dat soms geheel tevergeefs is en dan weer een slechts tijdelijk succes brengt, is voor menige producent kostbaar Dan kan de handel, die overal zijn vertak kingen heeft en die op de vergankelijkheid van de markten is ingesteld, bewijzen hoe nuttig en nodig zijn functie is in het maat schappelijk bestel. Ook wilde de prins wUzen op het verband tussen emigratie en handel. De emigranten kunnen een bruggenhoofd vormen, dat steun kan geven aan de handelaar, die z(jn weg komt zoeken. Een nauwer contact tussen emigranten en moederland, ook op commer cieel gebied, acht de prins zeer gewenst. Men moet de emigratie niet te zeer sien als een afstoten van een surplus. Niet vergeten mag worden, dat elke normale geschoolde arbeider aan de Nederlandse gemeenschap een bedrag van rond 20.00#.— heeft ge kost en dat btf het vertrek van een groep arbeiders een zeer waardevol geheel ons land verlaat. Het ontvangende land heeft daarom alle reden tot dankbaarheid en de prins is van mening, dat wjj zeer bepaalde eisen tot waarborging van althans de aan vankelijke positie der emigranten kunnen nen stellen. Hij ivon een millioen en viel flauw Een 24-jarig lid van do Pakistaanse luchtmacht heeft ruim 1 millioen gul- den gewonnen met een weddenschap bij paardenrennen, die zijn broer zon der zijn medeweten op zijn naam had afgesloten. Toen hij telegrafisch be richt kreeg, dat hij genoemd bedrag had gewonnen, viel hij flauw. Donderdag werd te Dordrecht de alge mene vergadering gehouden, van de Neder- landsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel. Op voorstel van het hoofdbestuur besloot de vergadering om Clarence E. Hun- ter, vertegenwoordiger in Nederland van de MSA, tot erelid van de maatschappij te benoemen. Als plaats voor c vergadering' werd Maastricht vastgesteld werd tevens dat de 1 pij in 1955 in Enschedé haar jaarvergade ring zal houden. Tot voorzitter werd gekozen prof. G. A Th. Weije uit Bussum. In de vacature Drees- man werd benoemd Ir P. van Delden, in de vacature Slotemaker, prof. dr A. M. Al- brechts, in de vacature Muller, dr ir R. H. Mees en in de vacature Resing J. M. Redelé. Dr H. M. Hirschfeld constateerde, dat de Nederlandse export zich op krachtige wijze heeft ontwikkeld. De resultaten zijn r" gunstig- Toch mag het bedrijfsleven zich niet t vreden stellen met wat werd bereikt, wa nog een grote taak wacht. In moeilijke tijden blijkt eerst of bedrijfsleven en de handel over de nodige capaciteiten beschikken. Maar spreker was wat dit aangaat niet pessimistisch.' Hij sprak vervolgens over de noodzaak van de handel om concurrerend te kunnen optreden. De concurrentiekracht, zo zei hij, wordt niet alleen bepaald door capacitetteh, maar voor al ook door het nationale economische kli maat, waarin men leeft. Op deze concurren tiekracht hebben de regeringen grote in vloed en het is dan ook zo dat concurrer niet alleen vart het bedrijfsleven, maar de gehele natie uit moet gaan. Dr Hirsi feld sprak ten slotte over integratie, die zoals hij zeide er nimmer toe mag leiden dat de handelsmogelijkheden met gebieden als Zuid-Amerika. het nabije Oosten. Azië enz. worden verwaarloosd. iet tef DIVERSEN Müll&C NB A 159'/» Horizontaal: 6 Vogel 7. Stad ln Drente. 1». Spil. 11. Nederlands hoofdstad. 14. Vragend voornaamwoord. 15. Takje. 16. Boöm. 17. Ge*. 19. Pers. vnw. (Duits). 21. Uiteinde der aardai. 22 Gemeente ln de Betuwe. 23. Schaap. Broeder (afk). 26. Koning (Fr 28. BloeiwlJje. 30. Vis. 32. Vertoornd. 35. Lidwoord. 36. Ver dieping- 37. Voegwoord. Verticaal: 1. Roofzuchtig zeedier 2. Verbin ding. 3. De goden en godinnen, die van Odin afstammen (Skand. myth.). Slot. 5. Vrouw. B. Paar. 9. Delfstof. 12. Geheugen. 13. Roofvogd 18. Op de wijze van 20. Europeaan. 24. DMl van een schip. 25. Kikvors (Eng). 27. Deel vin een bakkerij. 29. Indische dakbedekking. R Stand. 33. Elasticiteit. 34. Ijzerhoudende aarde. OPLOSSING VORIGE PUZZLE Horizontaal: 1. Ik. 3. Smaad. 7. Je. 9- Aait 11. Ara. 12. Ham. 13. Rotterdam. 17. Ooi. 11 Dam. 20. Deren. 22. Etser. 24. Dew. 25. Tea. Emelt. 29. Snert. 31. Ger. 32. Tor. 33. Beledigen. 38. Pon. 37. Die. 38. Nor. 40. An. 41. Tetra. 41 Nb. Verticaal: 1. Ia. 2. Kar. 4. Matln. 5. Ajw- f Aarde. 7. Jam. 8. Em. 10. Noorwegen. 12. Ham steren. 14. Toe. 18. Dat. 18. Adder. 18. Krata. 21. Eem. 23. Eer. 27. Lel. 28. Trede. 29. Stier 30. Nog. 33. Bon. 34. Dit. 18. Non. 38. Pa. 39. IU- Door JANE ENGLAND 5) Dat is inderdaad het geval, antwoordde Constance. Ik ben zo juist verlost van een «fschuwelijke nachtmerrie. Hij trok zijn wenkbrauwen op. Dat is een wonderlijke opmerking voor Iemand van uw kaliber, zei hij. Iemand van mijn kaliber? vroeg Con stance, hoe bedoelt u dat? Hij aarzelde even, en hoewel hij vriende lijk glimlachte, had Constance toch de in- Ék, dat hij haar niet helemaal welgezind 1 en dat hij haar wantrouwde. Het was dwaze indruk natuurlijk, want wat r reden kon hij hebben om haar te wan- iwen? Tenzijtenzij hij iets te maken had met de vreemde dingen, die in mevrouw Fincham's huis gebeurdenHet was overigens duidelijk, dat hij ge/en onbelang rijke positie had. Dat bleek uit zijn hele manier van optreden. Ik bedoel iemand, die als zó schrik barend capabel en efficient wordt aanbevo len, antwoordde hij langzaam. Als een vrouw, die haar hersens weet te gebruiken en gespeend is vap specifiek vrouwelijke onzin Maar laat ik me eerst eens voorstellen: ik ben Philip Bagnet en ik ben rentmeester bij mevrouw Fincham. Uw baan hier loopt waarschijnlijk parallel met de mijne, zodat we elkaar, naar ik mag aannemen, niet voor de voeten zullen lopen. Dan weet u dus èllesbegon Con stance «jmpulsief, maar hij onderbrak haar: Ik weet weinig of niets. Ik kan u niets van belang vertellen.... Ook goed, zei Constance koel. Philip lachte. U zegt dat als een verontwaardigd klein meisje, merkte hij spottend op. En helemaal niet als een zakelijke jonge vrouw met een belangrijke opdracht. Constance fronste. Wie heeft u op 't idee gebracht, dat ik een zakelijke jonge vrouw zou zijn? vroeg ze. Hij haalde zijn schouders op. Iemand, die zo warm als u door Da vid Parkinson wordt aanbevolen, antwoord de hij, kan onmogelijk anders zijn. Er steekt geen kwaad in! Constance haalde op haar beurt haar schouders op. Er viel verder weinig te zeg gen. Het was duidelijk, dat Philip Bagnet en zij tegenover elkaar zouden staan. Waar om, dat was haar nog niet recht duidelijk. Als hij een verstandig iemand was en daar zag hij naar uit, hij leek zelfs heel 'aardig dan zou hij zeker willen meewer ken om haar te helpen. Hij scheen Parkin son echter niet te mogen lijden en daardoor scheen hij ook geen sympathie voor haar te kunnen koesteren. Maar waaróm? Ze voelde zich opnieuw weinig op haar gemak, toen ze uit de moestuin kwamen en een groot gazon overliepeq, dat naar het fraaie oude huis leidde. Wat een beeldig huis. siep ze spontaan uit. Van binnen is 't de hel, zei hij op be- grafenistoon. Waarom zegt u dat? vroeg Constance scherp, maar toen ze naar hem keek, zag ze, dat hij grinnikte als een schooljongen. Wel, is dat niet de reden, dat u hier heen gezonden werd? was zijn wedervraag. Om al het kwaad, dat in dat huls heerst, uit te roeien? Ik ben hierheen gekomen, om op te treden als privé-secretaresse van mevrouw Fincham, antwoordde Constance koel. Ik wens u sterkte, zei hij en zijn «tem klonk opeens ernstig. Als het u eens te veel wordt en u wilt een onpartijdig advies hebben, komt u dan geruft bij mij. Dank u, zei Constance beleefd. En peinzend voegde ze er aan toe: Het ls wel iets heel bijzonders, dat iemand in deze tijd nog een dergelijk huis kan bewo- Bagnet keek haar nadenkend aan. Men zou het, beter een graf kunnen i noemen, merkte hij op. Maar dat moet u maar voor u zelf ontdekken en voor Parkinson. Ze moest opeens denken aan haar eerste reactie op Parkinsons voorstel om deze baan te aanvaarden. Ze wès niet iemand, die heimelijk andere mensen kon bespionneren. Ze wenste, dat ze bij haar eerste afwijzende houding was gebleven, want hoe je 't ook draaien wilde, ze zou hier moéten spion neren! En het was duidelijk, dat Philip Bag net dit doorzag. Er kwam een blos op haar wangen en ze fronste opnieuw. Ze hield zich echter voor, dat zij, Constance Fairlie, niet voor een kleintje vervaard was en discreet en doortastend kon optreden. Ze mocht zich zeker niet door zo'n roodharige buitenman van haar stuk laten brengen. Ze had altijd een afkeer van rood haar gehad...# Toen ze het terras aan de voorkant van het huls betraden, begon Bagnet opnieuw te spreken. Neill verzorgt het gazon, zei hij, en Fiona moet hert terras in orde houden maar geen van belden zijn ze erg plichtsge trouw Inderdaad groeide overal op het terras tussen de stenen onkruid en zagemde bloem bakken er onverzorgd uit. "Joen Bagnet de naam Neill noemde, klonk zijn stem zacht en vriendelijk, m^ar bij het noemen van de naam van Fiong veranderde de klank van zijn stem. Constance constateerde dit met verwondering, maar voordat ze tijd had om hierover verder na te denken, ging een van de glazen deuren, die op het terras uitkwa men, open en een jong meisje keek naar buiten en riep: Waar is Neill? En waarom heb je haar langs deze weg hierheen gebracht? Het meisje keek naar Bagnet en deed alsof ze Constance niet zag. Er zat iets uitermate beledigends in deze negerende houding. Neill hééft zich vergist, antwoordde Bagnet koel, en juffrouw Falrlle moest der halve van het station hierheen lopen. Weet Je, dat het heel onbeleefd is, om over Iemand te spreken, alsof hij niet aanwezig is? Neill heeft zich niet vergist, zei het meisje op vreemde toon, maar ik ben de schuld. Ik gaf hem een verkeerde boodschap door. Het spijt me, Juffrouw Fairlie. Mag ik u voorstellen: dit is Fiona Fin cham, zei Bagnet. Ik vind hot prettig je te leren kennen, zei Constance, zorgvuldig haar woorden kiezende en op vriendelijke toon, tot het meisje, dat nog volkomen ln de schoolban ken thuis hoorde. Die vergissing is niet erg Hoé gebeurde 't eigenlijk? O, ik heb het telegram verkeerd ge lezen, antwoordde Fiona luchtig. De thee klaar. Komt u niet binnen? Ja, we komen, zei Bagnet en achter Fiona betraden ze door de openslaande deur een groot vertrek, dat boordevol rnet meubels stond. Het zonlicht viel op stoffif8 tafeltjes en stoelen en Fiona sloeg Constant met een spottend lachje gade. Ze was »ni en mager en liep enigszins krom. In haar scherp gezichtje vielen de blauwe ogen op- Haar donkerblonde haar was steil en sloroi» en reikte tot haar schouders. Hoe vindt u 't? fluisterde ze, terwijl18 een gebaar, dat de kamer moest omvatten, maakte. Ze keek snel even naar PhlhP Bagnet, alsof ze enige reactie van hem verwachtte op haar vraag. Maar deze schon* geen aandacht aan haar* en legde alleen evm zijn hand op Constance's arm om haar tus sen de vele meubels door te lelden. Trekt u zich vooral niets aan van w«J ze zegt, mompelde hij zachtjes. Ze spwi graag voor „pnfant terrible" om de men sen een figuur te doen slaan. (Wordt vervolgd) Vrijdag 12 juni 1953 GOUDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAGINA! V TTTRECHT is een oude bekende voor vJ Kijker, wiens jeugd over vrij veel Ne derlandse plaatsen was uitgesmeerd. Ge durende enkele jaren vóór het uitbreken van de eerste wereldoorlog heeft Kijker •r gewoond- De stad heeft geen diepe indruk op hem gemaakt. Dat heeft Utrecht nooit kunnen doen, hoe dikwijls Kijker er later in ver- bsmd met conferenties, congressen, beurzen «n wat ook heeft moeten toeven. Maar on langs werd hij op een heel andere manier met de oude stad geconfronteerd en plots had zij hem iets te vertellen. De stad telt nu bijna tweemaal zoveel Inwoners als in Kijkers jeugd. Onwille keurig stelt Kijker zich dan de eeuwige vraag, die hem overal bespringt: hoe ko men al die mensen aan de kost? Een erg schrijnend probleem ls dat in Utrecht niet. Geen stad ligt zo in het middelpunt. De spoorwegen draaien om Utrecht als spil en zij hebben er hun kantoor. Als de NS.-burcht 's avonds leegloopt, stort zich een onvoorstelbare menigte over de sin gels uit. De N.S. pompen geld in de stad. De Jaarbeurs en vele vakbeurzen draaien in Utrecht Zij pompen vele millioenen in de stad, die op Jaarbeursdagen gonst van de drukte. De universiteit, met de opleiding voor veeartsen, tandartsen en de grote oogheel kundige inrichting pompt geld in de stad. Wel zijn de studenten niet zo rijk als wel eer. maar er zijn er veel meer en hun op leiding is veel meer arbeidsintensief ge worden. De laboratoria verslinden batal jons technische hulpkrachten. In geen stad worden zoveel congressen gehouden, dank zij de centrale ligging en de voor dergelijke bijeenkomsten bijzonder geschikte schouwburg. De mensen, die er komen praten, eten er ook. Zij slapen er vaak bovendien. Deze discussiërende vreemdelingen pompen geld in de stad. plus de Dombezoekers. de museumkijkers en wat dies meer zij. De stad is oud en nauw. Dank zij grote rondwegen hoeft het verkeer tussen West en Oost zich niet meer door de stad te wringen. Brede wegen dóór de stad leve ren voor de vreemdelingenindu$trie meer op. In zo'n oude stad zijn nogal wat door braken nodig. Geestelijk en stedebouw kundig. Op geestelijk gebied kent Utrecht zijn burgerdagen. dagen waarop de jonge bur ger het Besef van zijn rechten en plichten als deel van de stedelijke gemeenschap wordt bijgebracht. Men beproeft het al thans. De publieke tribune i* tijdens de raadszittingen echter doordans erg leeg. Een algemene kwaal in de Mderlandse ge meente. De andere doorbraken hebben in Utrecht nogal wat voeten in de aarde. De ietwat negatief beroemde wijk C is voor een deel opgeruimd. Daar komen op de duur wel keurige straten Maar de middeleeuwse Utrechtenaren bouwden nog wat dichter op elkaar dan de oude Amsterdammers, het geen vandaag inhoudt, dat op te veel plaat sen van de binnenstad een auto zich kan wenden noch keren, ook in de beste win kelbuurten Lang geleden wist men van die auto's niet af. ,(Maar misschien zal het nageslacht ons nog eens verwijten, dat wij niet om hefschroef- of kernsplitsvliegtuig- jes voor het stadsverkeer hebben gedacht) Vandaag houdt men wel rekening met auto's. De buitenwijken van Utrecht heb ben ook speciale autowegen. Men woekert met de ruimte. In Kijkers jeugd kende Utrecht alleen hele huizen of boven- en benedenhuizen. De Utrechtenaar woonde op zichzelf en van die-Amsterdamse toestan den wilde hij niet weten. Vandaag verrij zen er ln Utrecht moderne woonbuurten met drie en meer woonlagen. De trappen huizen zijn vaak open. Dan kan het lawaai van de spelende kinderen gemakkelijk ver klinken. Zo heeft elke stad weer haai eigenaardigheden. Kijker zag een plein, dat niet met klinkers, maar met tegels was ge plaveid. Speciaal voor de kinderen. Zij blij ken dolgraag op die tegels te spelen. Vreemde gewaarwording: zo'n stad uit je Jeugd, di? je plotseling eens met frisse ogen moest bekijken, die uit de kleren groeid en waar men nu met alle geweld fatsoen in probeert te brengen Het gaat in onze steden om wonen en werken. Om goed wenen en om goed werken Dat was nu in Utrecht zo duidelijk te zien. scheen het Kijker toe. De uitbrei dingsplannen van de kaarten van Ge meentewerken ziet men in steen omzetten Erg haastig, want ook Utrecht kent wo ningnood. In ternauwernood voltooide hui zen worden al meubels ingedragen. Prbcies als overal is er gemeenschappelijk groen eenvormigheid. Zelfs in het eens zo in dividualistische Utrecht Maar iets anders sprong ook op zo'n sight-seeingtocht in het oog: hoe zo'n gemeentebestuur precies als overal moet worstelen om indus trieën aan te trekken, om ze een plaatsje te geven, liefst een mooie plek. aan water, weg en spoor. Dat laatste is in Utrecht wel te doen. want het ligt ingesloten tussen de spoorlijnen, waarover onze moderne trei nen met de bedrijvigheid van een elec- trische modelspoorbaan schuiven. Utrecht is bezig met de aanleg van-een groot in dustrieterrein, waarvoor zelfs belangrijke en hoogst interessante wegenbouwkundige Werken in uitvoering zijn. En toen Kijker dat zag, kneep hij even zijn ogen dicht. Hij haalde zich de in dustrieterreinen voor de geest, die hij al leen in de loop van dit laatste jaar voor ogen had gezien, in eerste aanleg of op weg naar voltooiing: Nijmegen, 's Herto genbosch. Smallingerland. Oudenbosch, Rucphen. Amsterdam, Venlo. Waarschijn lijk'vergeet Kijker er nog een enkele en zeker zijn er nog talloze andere terreinen, die Kijker niet kent. doch van welker be staan hij uit allerlei bladen, waarin ge meenten industrieterrein per adverténtie aanbieden, afweet. En dan eindelijk, en üeker niet het minste: het soortgelijk werk ln onze eigen gemeente. Iemand als Kijker wordt dan ook wel telkens met zijn neus op dat probleem ge drukt. Daarbij moet het' hem toch wel van het hart, hoe overal ook zo'n stedelijke «verheid inderdaad met dat industriali- «atlebijltje hakt^. Hoe deze mei het zijn geen machines, die toch maar vooruit moeten den en tekenen, tabellen bestude; fererëp. alles om te trachten van de gemeentenaren aan houden. Terwijl soms, toch we< industrieën wegtrekken, omdat poeg arbeidskrachten kunnen Dat werk. denkarbeid van e orde. moet worden gedaan en i de gewone burger er geen flau' Hij meent, dat het allemaal *n dat „ze" het maar moeten voor betaalt een mens anders Dit stuk speelt overal, maa. de opvoering nu plots bijzonder duidelijk ln Utrecht. En dan te bedenken, dat daar de raadzaal zo leeg is. zodat „ze" niet eens ten aanschouwe van het publiek werken Maar ook dat stuk speelt eigenlijk een brM'p overal. Het is één der vele kleine (of grote?) «rama's van deze tijd. KIJKER doen 1. rekei de hai Inden! Hijke Kijker j (Advertentie) AAN DE RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN ls fepromoveerd tot doctor ln de wis- en natuurkunde onze oud-stadgenoot H. Klomp te Oosterbeek. Zijn proef schrift over „De terreinkeus van de kievit", ls zeer lezenswaardig en verdient ook buiten de ehge kring der biologen belangstelling. Voor ons, Gouwenaars, heeft het bovendien nog een bijzondere aantrekkelijkheid, omdat een gedeelte van het onderzoek, dat voor deze studie nodig was, in onze naaste omgeving, o.a. in de Krimpenerwaard en de Zuidplaspolder, werd uitgevoerd. Aanleiding tot dit onderzoek naar de factoren, die de keuze van het broedterrein bij de kievit bepalen, was de sterke achteruitgang, die deze vogelsoort, evenals trouwens de andere weidevogels, in de laatste tientallen jaren vertoont Betrof het een andere vo gelsoort, dan zou deze aan talsvermindering vermoede lijk alleen de belangstelling de echte vogelliefheb bers hebben gekregen. De kievit is echter een vogel, die ledereen kent, omdat hij meer dan de andere weide vogels opvalt door zijn bonte pakje en zijn nadruk kelijke roep en bovendien vaak in grote zwermen kan worden waargenomen. Daar komt nog bij, dat het zoe ken "van kievitseieren een vorm van buitensport is, die door velen met een ware hartstocht gepaard gaan de met een flinke dosis ken nis van het gedrag van de vogels in de broedtijd beoefend wordt. Om deze redenen is de teruggang van de kievit meer in het mid delpunt der belangstelling komen te staan dan die der andere weidevogels, hoewel ook deze niet ontkend kan worden. Toen eenmaal duidelijk was geworden, dat het aantal terreinen, waar kieviten broeden in ons land (behalve wellicht in het lage midden van Friesland) begon te verminde ren. ging men zich afvragen of het moge lijk was daaraan paal en perk te stellen. Om doeltreffende maatregelen te kunnen nemen, is evenwel een eerste voorwaarde, dat men de oorzaken kent, die tot de ach teruitgang leidden. Pas daarna kunnen te genmaatregelen overwogen worden. Naar de mogel^ke oorzaken van deze achteruitgang heeft dr Klomp in de na-oor- logse jaren een uitvóerig en diepgaand on derzoek ingesteld, waarbij een groot aantal factoren, die in het spel zouden kunnen zijn, zorgvuldig werden nagegaan. Al spoedig kwam daarbij vast te staan, dat de oorza ken, die men in de kringen der vogelbe schermers had geopperd, met een gerust hart konden worden uitgeschakeld. Dat was dan allereerst de veronderstelling, dat de eierzoekers de schuldigen zouden zijn. Nu is de beoefening van deze sport al leen maar geoorloofd tot 20 April, dus in het eerste gedeelte van de broedtijd. Na deze datum komen echter nog vrijwel alle kievi ten op een volledig legsel van vier eieren tot broeden. De broedtijd eindigt daardoor gemiddeld wel wat later, maar er worden tengevolge van het eierrapen niet minder jonge kieviten geboren. Vervroegd maaien speelt geen rol De tweede oorzaak, die in dit verband werd genoemd, was het vervroegde maaien, zoals dat in de laatste kwarteeuw steeds meer in zwang komt. Oudere lezers zullen zich nog wel kunnen herinneren, dat een goede halve eeuw geleden een groot gedeel te van het grasland in de Krimpenerwaard nog laat in de zomer, in de tweede helft van Juli en soms zelfs in het begin van Augustus, werd gemaald. In de loop van de 20ste eeuw is daarin langzaamaan verandering geko men. Niet alleen verbeterde de botanische samenstelling van het grasland door aller lei cultuurmaatregelen, met als aevolg. dat het hooi eerder maairijp was. mlrar uit on derzoekingen was komen vast te staan, dat hooi. dat vroeger in het jaar wordt gemaaid, een hogere voedingswaarde bezit. Dit alles heeft tengevolge gehad, dat het hooi thans reeds in Juni wordt binnengehaald, groten deels in de eerste weken van de maand. Het gras. dat voor de drogerijen, zoals die in Stolwijk, en voor inkuilen op de boerde rij bestemd is. wordt zelfs reeds in de twee de helft van Mei gemaaid. Het gevolg hiervan is, dat de hooibouw ten dele samenvalt met de broedtijd der weidevogels. Voor vele dezer vogels, o.a. grutto, tureluur en scholekster, is dat van grote invloed op het aantal jongen, dat geboren wordt. Van de scholekster (die in onze omgeving niet broedt) gaaf niet min der dan 27.^5 pet der eieren en 1.8 der jongen tengevolge van het maaien verloren. Voor de grutto zijn de getallen respectievelijk 2,4 en 2.5 pet, voor de tureluur 20.8 en 1.7 pet. De kievit komt echter met niet meer dan 9.8 pet en 0.3 pet uit de bus, waarbij nog komt, dat een niet onaanzienlijk deel van de geleden schade aah vernielde eieren en gedode jongen door een vervolglegsel wordt gecompenseerd, zodat het totale nadeel door 't maaien aan de kievitenstand toegebracht, volgens de onderzoekingen v»n dr Klomp, niet boven 6.2 uitkomt. Dit getal is niet zo Dr H. Klomp. hoog, dat men hieraad de achteruitgang van de kievit in ons lahd zou kunnen wijten. Merkwaardig is, dat ook de voedselhoe- veelheid in de bodem van de door kieiviten als broedterrein uitverkoren landerijen, geen ro! speelt bij de terreinkeus. Dat voed sel bestaat voornamelijk uit insecten en re genwormen en die bleken op de terreinen waar kieviten broedden, vaak in veel ge ringere hoeveelheden aanwezig te zijn dan op naburige landerijen, waar geen enkel nest te bekennen viel. Zodra evenylel de broedtijd achter de rug is. worden die voed selrijke gebieden druk bezocht door rond zwervende kieviten. In het door dr Klomp onderzochte gedeel te van Zuid-Holland broeden de meeste kie viten in het graslandgebied achter de dui nen en slechts hier en daar enkele paren in het polderland in het midden van onze provincie. Zo zien wij op het ogenblik in de naaste omgeving van Gouda maar wei nig kieviten. Vijftig jaar geleden was dat nog heel anders toen waren de kieviten, o.a. in de Krimpenerwaard, nog algemeen en zelfs vrij talrijk. Thans broeden hier nog maar op enkele terreintjes kieviten en dan nog maar in weinig paren. Als we echter een goede maand verder zijn, kunnen we overal in onze omgeving kievitenzwermen waarnemen. En zo is het niet alleen in de omgeving Van Gouda, maar in het gehele midden van Zuid-Holland. Krimpenerwaard heeft geen schraalland meer De, in tegenstelling tot vroeger, zeer on regelmatige verspreiding van de kievit als broedvogel in onze omgeving, moet dus aan andere factoren worden toegeschreven. Dr Klomp is er in geslaagd op overtuigende wijze aan te tonen, welke die factoren zijn. Hem is gebleken, dat de percelen die door de kievitfen als broedterrein worden uitver koren, aan zeer bepaalde eisen moeten vol doen. Zo mag het gras gewas er niet te hoog Zjjn. niet meer dan 4—7 cm. Een kaal of na genoeg kaal terrein wordt ook aanvaard. Bij een dichte begroeiing moet de hoogte van het piantendek geringer zijn dan bij een ijle vegetatie. Deze hoogte van het gewas kan evenwel niet de enige factor zijn. want als in het voorjaar de broedterreinen wor den uitgezocht, is het gras nog vrijwel ner gens beginnen te groeien en dus nog overal even laag. De door de kieviten als plaats van vestt- ging uitgezochte terreintjes blijken nu een merkwaardig punt van overeenstemming te hebben, n.l. een bruingrijzè tint in het voor jaar. welke kleür wordt veroorzaakt door de in de winter afgestorven plantendelen Nu hebben lang niet alle graslanden in de lente een dergelijke kleur. De meeste zijn in het begin van de broed tijd el fris groen. Alleen de terreinen, die bekend staan onder de naam „blauw gras land" (in de Krimpenerwaard: schraalland) hebben die bruingrijze kleur. De naam blauw grasland danken zij aan de tint, die het piantendek. dat hoofdzake lijk bestaat uit de blauwe zegge en het pijpestrootje (een harde grassoort), in de zomer vertoont. Deze blauwe graslanden waren in vroeger jaren in ons land zeer al gemeen. In de vorige eeuw kon vrijwel het gehele hooiland van de Krimpenerwaard nog tot dit type gerekend worden. De cul tuurmaatregelen van de latere jaren heb ben aan het bestaan van deze schrale lan den in de waard een einde gemaakt. Vooral in de laatste decennia hebben wij dit bota nisch zeer interessante hooilandtype met grote snelheid zien verdwijnen. Een der weinige, zo niet het enige terrein, dat nog deze vegetatie vertoont, is het schraalland bij de eendenkooi van de stichting „Het Zuidhollands Landschap" onder de gemeen te Berkenwoude, de eerste bezitting, welke deze stichting in eigendom verwierf. De conclusie ligt dus voor de hand: de achteruitgang van de kievit is een gevolg van de vermindering van het aantal en het oppervlak der als broedterrein in aanmer king komende gebieden. Natuurreservaten nodig Hierdoor wordt het duidelijk, hoe het komt, dat een gebied als b.v. de Krimpe nerwaard, waar de kievit vroeger tot de algemene broedvogels mocht worden gere kend, de kievit als zodanig vrijwel geheel en naar wij mogen aannemen: voor goed is kwijtgeraakt. Voor goed, want daar is niets aan te veranderen. De vooruitgang, in dit geval de verbetering van het gras land, waardoor deze waard is geworden tot het bloeiendste veehouderijgebied van ons land, is nu eenmaal niet te stuiten Tegenmaatregelen zullen dus niet veel uit halen. Er is slechts één mogelijkheid en dat ls het instellen van vrijplaatsen, van natuur reservaten. waar de oorspronkelijke vegeta tie behouden kan blijven. Voor de Krimpe nerwaard komt de toepassing hiervan echter nauwelijks meer in aanmerking. Er zijn hier bijna geen goede terreinen meer aan te wijzen, in tegenstelling tot het lage midden van Friesland, waar nog veel gras land van overgangskwaliteit wordt aange troffen, dat nog wel als broedterrein door de kieviten wordt geaccepteerd. Het is jam mer, maar wij zullen er in moeten berusten, dat we hier in de omgeving van Gouda maar heel weinig zullen kunnen doen voor het behoud van de kievit als broedvogel. Uit dit onderzoek van dr Klomp is nog weer eens overduidelijk gebleken van welk een grote betekenis zuiver biologisch on derzoek voor de natuurbescherming is. In de eerste jaren heeft de natuurbescher- mingsbeweging het zonder een wetenschap pelijke basis van enige betekenis moeten stellen en daardoor zijn bij gebrek aan kennis van de waarde vele gebieden ver loren gegaan, die later onvervangbaar ble ken te zijn. Een zorgvuldige inventarisatie van de natuurterreinen, die nog in ons land worden gevonden, zoals die thans door het Staatsbosbeheer wordt uitgevoerd, is daar om voor een doeltreffende en verantwoorde natuurbescherming van moeilijk te over schatten belang. Op het bouwland liggen de verhoudingen wat de vestigingsmogelijkheid voor de kievit betreft, enigszins anders dan in het gras land. Er zijn hier verschillende mogelijk heden. vooral afhankelijk van de aard van het piantendek van de omgevende terrei nen en van de grootte van de bouwland- percelen. In het kievitrijke gebied langs de binnenduinrand, waar kleine akkers tussen het grasland gelegen zijn. vertonen de kie viten geen duidelijke voorkeur. In het gras- landgebied ten Zuidoosten van Leiden, dat een grasgewas van betere kwaliteit heeft, broeden slechts enkele paartjes. Maar in de bouwlandpercelen, die in dit graslandgebied gelegen zijn. worden wel broedende kievi ten gevonden. Geheel anders is de situatie in het gebied, dat ons in dit opzicht het meest interesseert, n.l. In het uitgestrekte bouwland van de Zuidplaspolfler. Dit gehele gebied is zeer arm aan kieviten. In het centrum broedt slechts een enkel paartje, aan de randen wat meer. Als de1 kievit in het voorjaar (eind Maart, begin April) een nestplaats gaat uitzoeken, zijn deze bouwlanden meestal niet begroeid en voldoen ook in an dere opzichten (geen bomen, geen houtwal len, geen heggen) aan de terreineisen, die de kievit stelt. In de loop van April en Mei wordt de begroeiing echter hoog en dicht. Wanneer de eieren van de kievit na een broedtijd van 3—4 Weken in een dergelijk terrein uitkomen, vormen deze bouwlanden voor de jonge kieviten een ongeschikte omgeving. Kieviten hebben immers de nei ging hoge vegetaties te mijden en de ouders trachten zo spoedig mogelijk met hun jon gen lager begroeide terreinen op te zoeken Van het midden van een groot bouwland- gebied uit. zijn die terreinen echter niet zo gemakkelijk te bereiken en we zien, dat daarbij vele jonge vogels het leven ver liezen. Zonder immigratie op grote schaal en de kievit is een honkvaste vogel zal de kievit zich in het centrum van een der gelijk groot gebied niet kunnen handhaven. Aan de randen heeft hij natuurlijk meer kansen. Waar om op schrale hooilanden? De aandachtige lezer zal hebben opge merkt, dat in het bovenstaande overzicht van het onderzoek van dr Klomp eigenlijk iets ontbreekt, n.l. het antwoord op de vraag waarom de kievit juist bij voorkeur die schrale hooilanden als broedterrein uit kiest. Waarmee hangt die keuze samen, met ande+e woorden: welke is de biologische betekenis van deze terreinkeus? Ook deze kant van het kievitenprobleem heeft dr Klomp tot oplossing gebracht. Ge bleken is, dat de terreinkeus van de kievit samenhangt met de wijze van voortbfewe- ging van deze vogelsoort op de grond. Dr Klomp heeft daarbij een vergelijking ge maakt met de grutto, de weidevogel bij uitnemendheid, die in onze omgeving ge lukkig nog niet zo zeldzaam is. De grutto heeft allertrlnst dezelfde afkeer van een hoge vegetatie als de kievit. Hij kan zich in het hoge gras uitstekend verplaatsen. De grutto heeft n.l. een stappende voortbe weging. Hij heeft lange poten en houdt onder het lopen, bij het naar voren bren gen ^an het „slingerbeen" zijn zwaartepunt loodrecht boven het steunvlak. Daardoor is hij in staat hindernissen te ontwijken, wat hij doet door het slingerbeen hoog op te tillen en de tenen te sluiten en achterwaarts te krommen. De kievit daarentegen heeft een rennen de gang en neemt zeer grote passen. Het zwaartepunt van zijn lichaam komt daar door bij het naar voren brengen van het slingerbeen niet of nauwelijks boven het steunvlak te liggen. Daarom moet de kievit dit been snel naar noren brengen om zijn lichaamsgewicht te kunnen opvangen. Hij heft daarbij het been niet ver omhoog en sluit en kromt de tenen slechts weinig. Het is duidelijk, dat een dergelijke wijze van verplaatsen in een hoge plantengroei veel hindernissen ondervindt. Wij begrijpen nu ook waarom kieviten, die hun nest toch hebben gemaakt in een hooiland, dat wat hoog is uitgegroeid, hun jongen na het uitkomen direct overbrengen naar het lagere weiland. Er zijn nog andere aardige verschilpunten in het gedrag van grutto en kievij, die de voorkeur van de laatstgenoemde vogel soort voor het lage piantendek verduide lijken. De vogels maken overeenkomstige nesten, maar de grutto buigt de over het nest groeiende grashalmen met de snavel over de nestkuil heen en vormt daardoor een soort koepel, waaronder het legsel goed verborgen ligt. De kievit doet dit niet. Hij zit zonder enige dekking op het nest en vliegt bij de nadering van roofvijanden vroegtijdig op. De grutto blijft veel langer zitten en drukt zich op het nest. Ook in het gedrag van de kievit in de 'voortplan- tingstijd is veel, dat de terreinkeuze ver klaart. Zo vertoont de mannetjes-kievit in die periode het opvallende kleurpatroon van de stuit en de onderstaartdekveren. Dit patroon vormt een bepaald signaal, een me dedeling zou men kunnen zeggen, voor het wijfje, dat zich op verscheidene meters van het mann<|je ophoudt. In het lange gras zou een (fèrgelijk signaal geen zin hebben. Zo is er nog veel meer, dat in dit rijke proefschrift de aandacht trekt. Aan een krantenartikel moet evenwel een' eind komen. Het wordt een tweeledig slot. Allereerst een gelukwens aan de schrij ver en ten tweede een woord van er kentelijkheid voor de keuze van een deel van zijn studieterrein, de omgeving van Gouda, waarin hij het grootste deel van zijn jeugd heeft doorgebracht en waaraan hij nog door nauwe banden ge bonden is. Die keuze heeft ons, Gouwe naars, goed gedaan! S. VVJMPH Twee jaar gevangenisstraf met aftrek eiste de officier van Justitie bij de Haagse rechtbank tegen de 24-jarige assistent comptabele ambtenaar Th. H. de J., uit Gouda, die te Wassenaar in de week van 1217 M*aart j.l. 15.000 van de Staat ver duisterde en gevlucht was naar België. Verdachte was op 5 Februari 1953, on danks een vroegere Veroordeling, in dienst gekomen bij het Instituut voor de verifica tie van rijks zee-instrumenten te Wasse naar. Na ongeveer een week werd de kas sier ziek waarna verdachte werd belast met het kasbeheer. De bedragen vojir de weeksalarissen van het personeel wérden tot dat moment elke week per cheque geïnd, waarmee nu ver dachte werd belast. Deze wist de directeur, die door de daartoe aangewezen instantie nog niet was ingelicht over het verleden van verdachte, er van te overtuigen dat het veel handiger was een chèque voor enige weken salaris tegelijk uit te schrijven en te innen. Zo was verd. er toe in de gelegenheid gekomen een chèque van 15.000 te innen. Hij vluchte hiermede per auto, na eerst Amsterdam te hebben aangedaan en de mooie meneer te hebben gespeeld met een paar dames, naar België. De aftocht had lijke postwisselaflaire bij de hand had ge had. Voorts dat geval werd hij door de hij gedekt door verlof te vragen om zijn vader te bezoeken, die z.g. stervende was. Bij een vroegere affaire zo bleek tijdens de behandeling van de zaak had verdachte zich gedekt door te zeggen dat zijn moeder op sterven lag. Verdachte had echter niet veel geluk, want dank zij uitstekende samenwerking tussen "Nederlandse en Belgische politie werd hij vrijwel onmiddellijk in België in de kuif gepikt Hij had toen nog ongeveer 12000 bij zich. Verdachte's verweer was, dat hij een kastekort had van 600 jn dat hij daarom was gevlucht. it een reclasseringsrapport bleek dat verdachte uit een fatsoenlijk milieu afkom stig is. Hij heeft echter een tikje groot heidswaanzin en hangt graag de grote mijnheer uit. De officier van Justitie merkte op, dat uit alles bleek, dat het hier een vooropgezet plan betrof. Deze affaire is te vergelijken met de zaak Pieter Bruin, aldus de offi cier. Het succes was geringer, omdat ver dachte vrijwel onmiddellijk werd gepakt Men zou denken, dat hij de Amsterdamse zaak als voorbeeld had genomen, ware het niet, dat hij vroeger al eens eën soortge- 12 Juni s—9.3# uur en 13 Juni 1—7 uur Koe koeksplein: Verkeerstest voor automobilisten en motorrijders in kader Veilig Verkeers- actle. vóóraf terfein De Producent (Prins Hen gelegenheid tot inséhrijving voor Avondvier daagse 13 Juni 3—5 uur. Graaf Florisweg 31: Opening automobielbedrijf Ton van Beynum 13 Juni 7 uur GSV-terreln: Voetbalwedstrijd Gouds KNVB-elftal—Gouds dlstricts-elftal ter gelegenheid veertigjarig bestaan GSV 13 Juni 7.45 uur hoek Fluwelensingel—Burg Martensstraat: Straatpredlking Goudse Stads evangelisatie. Bioscopen Thalia: De hel van Seoel, 14 jaar. Reünie: Grün 1st die Heide. 14 Jaar. Schouwburg: Perrucha. het kind van nacht 18 jaar. Aanvang: heden 8.15 uur (Reünie 7 en 9.15 uur). Zaterdag 3, 7 en 9.15 uur, Zondag 3, 7 en 9.15 uur overige dagen 3 en 8.15 uur. Apolhekersdienst Steeds geopend (des nachts alleen voor cepten); Apotheek E. Grendel, alléén Prins Hendrikstraat 15c en Apotheek J. Rond. Klei weg 78 Dokterstelefoon 4920. kinderrechter vrijgesproken, maar de of ficier achtte deze vrijspraak problematisch, evenals trouwens alle vrijspraken. Eigenlijk is het fantastisch, aldus de of ficier, dat zo'n sluwe lugubere bedrieger op de comptabele afdeling van een rijks dienst heeft weten door te dringen, daar de kas onder zich kreeg en zelfs de direc teur er toe wist te bewegen grotere be dragen ineens uit te schrijven. De officier meende dat de overheid zeer voorzichtig moet zijn met het aannemen van personeel, want de Justitie kan niet steeds voor kin dermeisje spelen en een vluchteling achterhalen. De rechtbank zkl 23 Juni uitspraak doen. (Advertentie) Een feestje geven glunderend toeknikken, bedoelend; „dat smaakt", „dat is wat Je noemt dan moet U schenken: STAFFHORST'S belegen zuivere moutwUnJcnever KLINKKLAAR (wettig gedep.) van f 6.60 per/liter en of STAFFHORST'S prima ouge genever JAN STEEN (wettig ge- dep.) van f 7.25 per liter, bij DE WIJNKELDER Markt 15 - Gouda - Telefoon 3050, waar men ook eeh zeer grote sortering verfrissende zomerdranken vindt. De Johaii van Oldenbarnevelt, een drijvend Btukje Holland De Gouwenaars, die de 2e Juli aan boord an de Johan van Oldenbarnevelt zullen stappen, hebben gisteravond in De Beurs- klok vast kunnen zien, wat hun op een van Neerlands grootste schepen te wachten staat De Stoomvaart Maatschappij Neder land, van welke maatschappij het schip is, heeft een uitstekende kleurenfilm laten maken over het schip, over de mensen die er op werken en over de passagiers, die er mee reizen naar Australië, waar zij een nieuwe toekomst gaan bouwen. Een volle zaal heeft genoten van de kleurenrijkdom van de Middellandse Zee, van het Midden Oosten en van de enkele blikken, die de steden van Australië werden gegund. Er zullen maar weinig toeschouwers zijn geweest, die op het schip een paar bekende gezichten zagen, maar zij waren er toch. Onder de 1400 passagiers, die het 6chio kan vervoeren, was de Goudse familie De Weger van de Bosboom Toussaintkade, die in Januari vaiv Het vorig jaar naar Australië vertrok. ErfKjok de familie Blan ken uit de Bockenbefgstraat. Toekomstige emigranten hebben kunnen zien, wat een heerlijke taarten aan boord worden gebakken, hoe gezellig het is in de salons, hoe uitstekend er wordt gezorgd voor de jeugd. Hofmeesteressen en een jeugdlei der houden de jongens en meisjes bezig op de zes weken durende reis. die in veertig minuten aan het oog voorbij gaat De loods komt aan boord te Port Said, de beroemde geldduikers spartelen in het heldere water even helder als in het aardige zwembad, dat in een ommezien is veranderd in een „pierenbak" voor de kleuters, een matroos staat naast hét kolossale anker om te laten zien, dat zo'n ankertand net zo groot is als hijzelf en stuurlieden klappen uit hun school. Er werd gekeken in de was- en strijkinrichting. de dokterskamer, de ma chinekamer, waar sterke motoren zes weken onafgebroken draaien, waar motoren staan, die zoveel stroom opwekken, dat een mid delgrote stad er voldoende energie aan heeft, 't Is een wonderlijk leven op zo'n drijvend stukje Holland, ergens op de oceaan. Er werd ook een bezoekje gebracht aan „Mijn neef in Qanada", een alleraardigste film over enkele Hollanders, die daar hun toekomst hebben gevonden.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1953 | | pagina 2