De Melkweg
RADION WAST
stukken WITTER!
4Sct
L
1#®
u\
in onze stoffenafdeling
Kunt V altijd dragen
23.95
'*De Melkweg*
GEBR.DE JONG
FOTO DAEMS
MAGGI
Yervuilde Indianen slapen in
warme as van hun kampvuur
de
Restaurants te Washington
moeten negers toelaten
Gemakkelijke godsdienst onderweg
naar de mondaine badplaats
Ho»kon
DAMES' ZWART SUEDE PUMPS
Fa B. VAN TONGERLOO
•BEKENDE RADIO-ENSEMBLES-
■MÉ
HOUD ZE VAST
MAAK EEN FOTO!
CEBUTO
Domme wetgeving prikkelde de
weerstand van de kiezers
Welvaart in het Zuiden in het
voordeel van de communisten
HEREN LOAFERS
rood-bruin 24.95
28.95
mmm
De mooiste ogenblikken vliegen voorbij
„Kip,
ik heb je"
KIPPENBOUILLONSOEP
AVOND-VIERDAAGSE
een BLOEMENHULDE
25 cent per 100 grain
Vette SOEPKIPPEN
gemeste jonge Hanen
AUTOREIZEN
CEBUTO RIISBUMAUX
HET GEVLOEKTE ZEILSCHIP PE DRIE PIRATEN
HUWELIJKSTRAGEDIE
ANNA
IN DE GR AN CHACO VAN PARAGUAY 3
Vermagerd, verwilderd en
geesi
stelijk verwoest
V
Hoe is het ontstaan?' DE ITALIAANSE VERKIEZINGEN (1)
ZOMER IN NEW YORK
Aan zee op 7 5 kilometer na
Kort Journaal van
TWEEDE BLAD - PAGINA 4
GOUDSCHE COURANT
DONjyERDAG 13 JUNI
HAIRCORD
in leuke poppetjes en
bloemdessins, 70 cm. breed,
per meter 1.95,
V1STRELLA
in fraaie dessins, ook voor
oudere dames, 80 cm. breed
per meter l"**
KRAUSELCREPE
in fleurige bloem- en
streepdessins, 80 cm. breed,
per meter2.90,
BENGALINE
'n soepele kreukher^tellen-
de stof, in aparte dessins,
90 cm. breed, per meter
240
425
EVERGLAZE
in diverse uni tinten en
bloemdessins. 80 en 90 cm.
breed, per meter 3.25, 2 3
POPLIN, DE SOIE
in moderne dessins, zeer
geschikt voor deux-pieces,
90 cm. br., per meter o^O
ZONNELACH
'n prima katoenen stof in
frisse dessins \foor kinder
jurkjes, 80 cm. breed, 1
per meter |"5
Maakt U zelf uw kleding Neem
dan een HERBILLON-PATROON
Keuze uit ruim 600 nieuwe model
len voor dames, heren en kinderen
•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■a
lak biesjes
iets aparts
Zeer sportief
en
gemakkelijk
Dito, gespsluitmg met
pa ra-rubberzooi
4 14 22-95
in beige
De echte Goudse Schoenzaak
Kom'zie en proef op...
Neerlands grootse
Zuiveltentoonstelling
20 t/m 30 JUNI
HOUTRUST - DEN HAAG
Een fleurig schouwspel. Een en al actie I
ORIGINEEL EN LEERZAAM
Sprekende koe
Kaasmakerij in vol bedrijf
Weidediorama van gigantische afmetingen
Stal met koeien; machinaal melken
Enorme koeltoren
Kinderboerderij
Postkantoor met speciaal stempel
^Fantastische kleurenfilm
Marktplein uit de Gouden Eeuw
Hapjes uit de modelkeuken
Originele milkbar
Laat U wegen op een kaaswaag door
Alkmaarse kaasdragers
Talrijke attracties - Elk uur verrassinten
In de gezellige zuiveltuin komen o.a.
Shows bijzondere klederdrachten
Boerendansen*,
GROOTSE NATIONALE ZUIVELTENTOONSTELLING
van 20 1/m 30 Juni, Houtrust Dan Haag
Gteptnd op wwkdagm van 10 uur v.m. tot 11 uur it.m.
Zondags van 2 tot 11 uur
Entraa 11.-, Militairan an kindaran 10.50. Gaxalsck. raductl*
All* inlichtingen: Houirusihalleo, 's-Grev*nh§ga» 1*1. 391195
JÉ» A.
Volgende week zyn wtj wegens vacantie
GESLOTEN
van 22 tot 26 Juni (Zaterdag geopend).
JAN VAN DAM, Schoenhandel
Keizerstraat <2, Gouda
BANKETBAKKERIJ
PEPERSTRAAT 36 TELEFOON 2707
)«gelijks verae gebakjes. Slagroomgebakjes. Harde mocca's
nze Siroopwafelen zijn van prima kwaliteit en niet duur.
ODENKOEKEN, 4 cent per stuk, een^tractatie voor school
Zorg daardoor dat ge al de prettige en belang
rijke gebeurtenissen uit Uw vacantie en andere
hoogtijdagen steeds weer kunt beleven. j
Bovendien is fotograferen op zichzelf een pret
tige en interessante bezigheid; hebt U geen
toestel, schaf U er een aan; het plezier en de vol
doening zijn de kosten vele malen waard f
In onze uitgebreide sortering vindt U o.m. de
complete KODAK SERIE, waaronder:
KODAK BABY BROWNLE f 16.65
KODAK BROWNIE model Cf 18.50
KODAK BROWNIE model D f 22.-
KODAK BROWNIE model E f 28.~
KODAK DUAFLEX -f45.-
enz., enz.
Vraag de nieuwe KODAK PROSPECTU8
DE SPECIAALZAAK VOOR DE AMATEURS
ZEUGSTRAAT 64 GOUDA
Groot pak 42 ct.
t Reuzanpak is nög
voordoligor: 81 ct.
Ja, hoe kan dat Weet U het? Nee? Vergelijk dan maar
eens een stuk RADION-WIT wasgoed met zo n zelfde
stuk, maar met een ander wasmiddel gewassentJ
Ziet U 't verschil: wast Radion witter? 611
Is 't zo: hoe witter hoe schoner? En óf!
Wast Radion èlk vlekje radicaal weg? En óf!
Neem dus Rad ion Het trekt beter uit.
zegt U, wanneer U de nieuwe smaak MAGGI8 Kippen-
bouillonsoep geproefd hebt!
Zo'n voortreffelijke smaak, verkregen
door een speciaal ZWITSERS
RECEPTis zelfs voor de meest ver
wende fijnproevers een verrassing.
Het malse vlees van jonge kippen
en andere fyne ingrediënten worden
voor deze heel even gekruide soep
gebruikt.
In 5 minuten tovert U
uit het Zilverzakje 4
flinke borden toonder-
lekkere kippensoep.
Vraagt U steeds naar MAGGI
Kippenbouillonsoephet nieuwe Zilverzakje
met de grote kip en de naam MAGGI erop.
per zilverzakje.
ATTENTIE
Wilt U vrienden, kennissen,
kinderen, enz., met het vol
brengen van de
bieden, kom dan tijdig naar
Bloemenmagazijn
„CORONA"
dat evenals vorig jaar.
het best gesorteerd Is en
laagst in prijs.
Heerlijke volvette kaas
Vrijdag en Zaterdag
Probeert u ze eens. De el«
deze week weer in prijs
laagd bij
HET KAASHUIS
Blauwstraat 16
Voor eerste kwaliteit
Poelier STEENKAMER
Telefoon K 1621-214, Haastre cb t
dót-Ló
21 Juni: VADERDAG
Geef hem een
DROOGSCHEERAPPARAAT
daar heeft hij jaren plezier van.
Philips' Droogscheerapparaten vanaf f39.75
Braun's Droogscheerapparaten vanaf f39.75
TASJE8 HOUDERS
WILLY BRENKMAN
KLEIWEG 84 GOUDA
Complete reizen, prima
hotels, deskundige lelden,
moderne autocars, geen
enkel risico.
Een greep uit ome messe-keus
3 deget
4 dagen
4 degen
6 de gei
6 degei
6 degen
7 degen
7 dagen
8 dagen
8 dager
8 degei
Hooge Veluwe
Namen en Dinant
Helterbrrf
Valkenburg
Kaasmarkt Alkmaar en Marken
Bergfsch land
F 75.-
Teutoburgerwoud
F 89-
Parijs/Vertailles
F 98-
HarzTeutoburgerw.
F 129.-
Beleren
F 138.-
Sauerland
F 116.-
Beleren
F 164.-
Elfel/Ahr Rijn
F 135.-
Passau (oerwouden)
F 172.-
Zwitserland
F 205.-
Franse Alpen
F 229 -
DAGTOCHTEN uit on.
programma
f 7.75
f 12.-
110.-
11#—
f
Vraagtelcenrels
lncl. boot
fiJ.ZJ
incl. geh. verzorging
Vraagt toezending ven gretli reisgids
GOUDA, Slatlonsplela TeJelooo 3773
FrUdag 7 en S.15 uur. Zaterdag 3. 7 en 8.15 uur,
Zondag 3, 5, 7 en 8.15 nnr, een grandioze avonturen-
tllm In Technicolor,
ERROL FLYNN - MAUREEN O' HARA ln
De Arend van Madagascar
(Against all Flags) Boven 14 jaar.
Maandag, Dinsdag, Woensdag 3 nur en 8.15 uur,
Donderdag 8.15 unr, YVONNE DE CARLO in
Café „De Rode Engel"
ZJj was een éénmansvrouw met een zeer groot fcartf
Technicolor it Jaar.
EN LE PETIT FOYER ZOMERTUIN
Een unicum op aniusementsgebled l Intiem, besch.
OPENLUCHT DANCING
VRIJ ENTREE VRIJ DANSEN
VaI,n a vY Ua ™tUnl t'In- ZONDAG 21 Juni,
CARU RAi /vn. CLAUDE RAINS
r„ f LA BALENDA PHILIP DORN
roman tl s£anne drama van de zee. vol actie en
rSïr tot en met MAANDAG 22 Juni
av°NTURENEPOS OP WILDE
SïïlftJHRÏÏ. MANNI - MARC LAWRENCE -
BARBARA FLORIAN
5?^1DAG' OINSDAG, 3 uur en 8.13 uur, DONDER
DAG 8.15 unr, BETTE DAVI8 - BARRY SULLIVAN
I In een ontroerend verhdal van een huwelUk
I en kee bet strandde
BEIDE PROGRAMMA'S TOEGANG BOVEN 14 JR
WOENSDAG 24 JUNI GEEN FILM
Een frisse, sensationele avonturenfilm, die U onaf
gebroken in spanning houdt. Toegang 14 jasr
SLrfnT1»"1?' 5/™.*°' V met I» Ju»
S.LVaJÓ MANÖ7SÓ
de bekende ster uit „BITTERE RU8T".
Bespreek Uw plaatsen. Toegang 18 J
pQjjDERDAG 18 JUNI 1953
EERSTE BLAD - PAGINA 3
lii een bezoek aan de inheemse Indianen van de Gran-Chaco van Paraguay
I blüft er helaas, niettegenstaande de volle vrijheid waarin zij hier leven,
uieim0 over van de rpmantische voorstelling uit de Indianen-boeken. Inte
gendeel. als voornaamste reactie dringen zich termen op als beklagenswaardig,
onbeschrijfelijk vies, pijnlijk primitief, armetierig, ondervoed, in lichamelijke
ontwikkeling achtergebleven veelal zelfs lichamelijk misvormd.
Last ons eens een ne-
denettlng der Len-
bekijken. Ze Hgtln
L buurt van een land
bouwkolonie van Men-
sonieten. Hier kunnen de
Indianen werk vinden en
«at geld verdienen om
Sg,te„ kleren te
„erschaffen Hun le
vensomstandigheden zijn
daardoor uitzonderlijk
«unstig in verhouding
tot die der andere stam
men. Met een vriende-
lijk „guten Tag wordt
onze jeep begroet, wan
neer wij in hun kamp
binnenrijden. Een aan
tal kinderen en oudere
mannen komt ons
nieuwsgierig verwelko
men. De andere mannen
laten zich niet storen bij
hun dans. Ze dansen een
eindeloos herhaalde
kringdan» op het eento
nige rhythme van een
trommeltje, betokkeld
met één enkele trommel
stok. De overige dorps
genoten nemen van dit
dansen niet de geringste
notitie, bezig als ze zijn
met allerlei dagelijkse
werkzaamheden: kinde
ren voeden, eten klaar
maken. praten, enz. Er
li aan dit steed» her
haalde ronddraaien dan
ook niet veel te zien.
De dansers neuriën op de
maat van de trom steeds*
hetzelfde deuntje. Wan
neer de vorige ronde
klaar Is. blijven ze eerst
vrij willekeurig rond de
trommelslager staan, be
ginnen dan langzaam
als in optocht weer rond
hem heen te lopen, tot ze
plotseling, achter de rug
van hun naaste buur
man langs, de daarop
volgende danser bij de
pols pakken, zodat er
twee door elkander ge
regen kringen ontstaan
Met het gezicht naar de
trommelslager, allen dicht naast elkaar en
iteed» met de voeten enkele bepaalde pas
sen makend, deinen ze dan een paar krin
getjes rond! Daarop laten ?e elkaar weer
fos. ontspannen even en dan begint het op
nieuw... fUlstaan, langzaam gaan lopen,
elkaar vastgrijpen, ronddeinen, loslaten.
-stilstaan.... tot in het oneindige, uren lang,
met ats einddoel zich op te werken tot een
extatische toestand
De nederzetting van deze Lengua's be-
itond uit een vijl- of zestal hutten. Van
kromme takken hadden zij een soort stolp-
vormige ruimten gebouwd van misschien
drie bij zeven meter, zo ongeveer het mo
del van een ouderwetse stolp van vliegen-
gaas. die onze moeders over de rollade
plachten te zetten. Als dakbedekking werd
over dit takkenskelet vrij willekeurig wat
lang. grof gras gespreid en onder dit bol
ronde dak leefden de families allemaal door
elkaar in een onbeschrijfelijke rommel en
wanorde Behalve de kromme takken, waar
op de dakbedekking lag. had deze verblijf
plaats geen wanden. Tussen de takken door
kon men vrijelijk naar binnen zien en naar
binnen kruipen, terwijl natuurlijk ook de
elementen er Vrij spel hadden. Erg aanlok
kelijk leek het daarbinnen niet. Huisraad
was er niet, behalve wat aarden potjes en
enkele lege conservenblikjes, die tot kook-
en drinkgerei dienden. Verder lagen er wat
lompen en tussen dit alles zaten moeders en
kinderen, haveloo? en vuil.
van p(jl en boog en catapult en verder ge
bruikten ze ook stenen voorwerpen, zoals ia
Nederland de Hunebed-bouwers.
Uit hun levenswijze en hun manier van
slapen was te verklaren, dat hun huid be
dekt was met een ruwe, grauwe korst. Hun
menu bestond uit wat ze aan schaars klein
gedierte machtig konden woeden en uit in
hete as geroosterde wilde noten. Meestal
slapend in de open lucht, hadden ze voor
regenweer een soort afdak van takken en
struiken, waaronder het van ongedierte
krioelde.
Nooit eerder, zo eindigde het expeditie-
srslag, zagen we dergelijke mensen, zó
klein van stuk, zo broodmager en toch met
zulke wanstaltig dikke buiken, volkomen
ervuild, dikwijls half blind en gedegene
reerd.
Elk, die dit ziet: wordt verslagen door wat
hij te zien krijgt en vraagt zich af Zijn dit
nu nog mensen?
Ook kuxmdaardigen
Weg illusie van fiere Indianen! En nu wa
ren dezen nog vreedzaam en welge
zind. Maar de kolonisten in de Chaco deden
ook minder onschuldige ervaringen op. In
dianen van een andere stam, vermoedelijk
Moro s, deden enkele malen overvallen op
eenzame boerderijen, waarbij ze de mensen
doodden, het vee afslachtten en het huls en
't huisraad vernielden, uitsluiten uit kwaad
aardigheid. Immers ze verdwenen daarna
zonder ook maar iets te roven of mee te
nemen.
Hoe het zij, de Indianen van de Gran Cha
co leiden een hard en kommervol bestaan,
vol ontberingen, uiterst primitief en zonder
besef dat het ook anders kan. Een bijzonder
harde tijd maakten ze door tijdens de Cha-
co-oorlog, omstreeks 1937. Hoewel wonend
op Paraguay's grondgebied, voelden zij toch
nauwelijks een band met dit land. Zonder
onderscheid plachten ze aanvankelijk inlich
tingen t^ geven aan de elkaar bestrijdende
Paraguayo's en Bolivianen, terwijl één en
dezelfde man zich soms over en weer voor
spionnagédiensten liet gebruiken. Toen de
strijdende legers deze „onbetrouwbaarheid"
doorkregen, was hét met de Indianen slecht
gesteld. Werd er ergens één ontdekt, meest
al werd hij zonder vorm van proces afge
maakt
Zoals gezegd: men schat het aantal India
nen in Paraguay's Gran Chaco op ongeveer
40.000. Deze schatting is echter niet meer
dan een slag in de lucht. Ze staan nergens
ingeschreven en niemand heeft hen ooit
kunnen tellen. Ze zwerven rond door dicht.
doornig en ondoorzichtig kreupelbos en al
i* hun levenswijze wellicht merkwaardig en
belangwekkend voor sociologen, ethnologen
en archaeologen. die hier kunnen studeren
hoe het duizenden jaren geleden ook elders
moet zijn toegegaan, toch is hun armetie
rig bestaan in deze tjjd niet anders meer dan
een zielig anachronisme, dat om snelle ver
betering vraagt.
Zijn dit nog mensen?
Maar zoals gezegd hier was de toestand
nog gunstig Een Mennonitische mis
sie-expeditie trof elders nog aanzienlijk pri
mitiever toestanden. Op hun tocht dook
plotseling uit het struikgewas een aantal
vrijwel naakte gestalten op, Moenhoei-In-
dianen, die hun armen boven hun hoofd
zwaaiden, met de tong klakten en daarop
hun volkomen verdorde en vervuilde han
den uitstaken, bedelend om wat voedsel. Ze
kregen wat te eten en men beduidde hun,
dat men hun nederzetting graag wilde zien.
De mannen onbeschrijfelijk vuil en gehuld in
lompen van oude soldaten-uniformen uit de
Chaco-oorlog, meer dan tien jaar geleden
en van weggegooide kledingstukken van
arbeiders, die in de buurt olie-boringen
hadden verricht, doken weer het struikge
was in en begonnen even verder het bos in
te roepen. Vrouwenstemmen antwoordden.
De bezoekers waren aangekondigd.
Het kamp lag aan de oever van een meer
tje. Als nachtleger gebruikte men eenvou
dig de hopen nog warme as van de kampvu-
rén. Ze legden zich daarin fe slapen alle
maal door elkaar, mannen, vrouwen, kinde
ren en een hele troep allervieste straathon
den Incluis. Dekens had men niet. Alleen
enkele dlerenvellen. die men op jacht had
buitgemaakt. BU die jacht bedienden ze zich
Voorheen „ongewenst"
(Van onze correspondent te Washington).
Het opperste gerechtshof ln de Verenigde
Staten heeft onlangs een uitspraak gedaan,
waardoor het niet langer geoorloofd ia, dat
ln de Amerikaanse hoofdstad negers ge
weerd worden uit restaurants. Aan de re
putatie van de Verenigde Staten kan dit al
leen maar ten goede komen.
Nog met zo lang geleden vertelde mij een
Nederlandse onderwijzeres, die hier een
internationale bijeenkomst bijwoonde, dat
zij gedurende haar verblijf te Washing
ton nogal eens optrok met een neger-pro
fessor uit Liberia. Toén het tweetal op ze
kere dag in een restaurant wilde eten, werd
hun geen menu voorgelegd, maar wel een
kaart waarop gedrukt stond: '„Het spijt ons,
maar wij kunnen u niet bedienen". De re-
werd niet vermeld, maar het was dui
delijk dat de huidskleur van de man veie
graden te donker was.
Op zijn gedrag, kleding en beschaving was
stellig niet» aan te merken. Het tweetal
heeft toen op de kaart geschreven: „Dank
voor uw gastvrijheid" en het heeft deze iro
nie ondertekend met „Nederland—Liberia".
Het opperste gerechtshof heeft thans uit-
dat een we* van 1873 nog altijd
geldig is. Die wet schreef voor, dat ieder
die aich behoorlijk gedroeg, bediend moest
worden in een restaurant of café. Aan dit
voorschriH heeft men zich jarenlang weinig
gestoord èn sommige restaurateurs waren
van mening, dat de wet als verouderd be
schouwd meest worden. Het opperste hof
aa u h jechter met 8 tegen 0 stemmen
vóór handhaving van de wet uitgesproken.
Groeiend verzet
H®* va» voor een gfger vrij lastig, te
Washington een restaurant te vinden, waar
!LU gelyke vai* de blanke behandeld
e leide daar nu echter beslist niet
JJf* dat alle of zelfs maar de meerder-
heid der blanken instemden met het feit,
ne8ers werden toegelaten ln „hun"
eethuizen. Zelfs zou ik geneigd zijn om aan
*}em«n, dat, in theorie, vrijwel iedereen
»n Amerika van mening is, dat alle mensen
8elUk" zijn- En, alweer in theorie,
«-ui. u ,van menin6' dat zij die vrijheid en
■'iukneid, zo nog nodig, moeten bevorderen.
De bedoelingen van de meerderheid zijn
ous stellig wel goed. Maer het is, zoals
dominee Powell Daviee te Washington op
1 Februari zei: „Dat een goede bedoeling
beter is dan een slechte, zullen niet velen
bestrijden, maar dat betekent nog niet, dat
zulk een goede bedoeling véél beter is".
Ook ln Amerika is de weg naar de hel met
goede bedoelingen geplaveid en fraaié woor
den of nobele instanties hebben de tweeder-
rangs-positie van Së negers tot dusverre
zeker niet verbeterd. Integendeel, zulke
goede bedoelingen die overigens oprecht
zijn waren vaak een substituut voor da
den. En alleen door daden kan Amerika,
gaandeweg, verlost worden van een pro
bleem dat schadelijk is zowel voor zijn in
nerlijke kracht als voor zijn reputatie naar
buiten.
Genoemde predikant ln de Unitarian
Church heeft aan het slot van zUn preek
van Februari een gelofte afgelegd en hu
heeft allen, die met hem in de broederschap
van de mensen geloofden, versocht hetzelfde
te doen. De belofte kwam er op neer. dat
hU en z«n volgelingen niet langer zouden
eten in restaurants, waar negers gêweigerd
werden. tI
„Dat gaat toch wel wat ver hebben ver
scheldene mensen te Washington gezegd. Ei
inderdaad, dat ging wat ver. Dat ging zö
ver. dat goede bedoelingen die vrtf al
gemeen zjjn - in de pract«k tot uitvoering
werden gebracht (wat vr(j ongemeen |s).
Gewonnen
Is thans de strijd gewonnen? Ds Daviea
en zij, die even consequent waren als nu,
kunnen thans weer met een gerust geweten
overal eten in Washington. Negers mogen
niet meer officieel geweigerd worden in
een restaurant. Maar indien zij er thans
on-offlcieel door bezoekers of eigenaars
zouden worden „weggekeken", zou er wei
nig verbeterd zijn. Misschien ware dat zelfs
een achteruitgang, want een actie tegen of-
ficieel-weigeren is gemakkelijker dan tegen
officieus-wegkijken. Waakzaamheid blijft
dus geboden.
Maar, indien eenmaal met de segregatie
gewoonte gebroken is, dan blijkt ln het al
gemeen wel, dat de gelijkstelling zich snel
voltrekt. De negers, die zich bewust zijn
van de psychologische en maatschappelijke
moeilijkheden waar hun ras in verkeert,
kunnen niet beter doen, dan gebruik maken
van de rechten, die hun thans door het hoge
college zijn gegarandeerd. Des te sneller zal
het vooroordeel verdwijnen.
Dit woordKARWEI
t
^TEGENWOORDIG gebruikt men het
j -I- woord karwei in de zin van. een
werk dat aan een handwerksman
wordt opgedragen en dat hij uitvoert.
Dat men hem daarvoor betaalt, behoeft
t geen betoog. Naar de oorspronkelijke
'f betekenis van het woord J"
echter niet nodig. Het stamt, zoals tal-
rijke woorden in het Nederlands, vla f
het Frans uit het Latijn. In het Frans j
luidt het: corvée en in dit woord rit
al het element van. onbetaalde arbeid.
•j Wanneer een militair corvée heeft, t
wordt hij daarvoor ook niet betaald.
De laat-Latijnse vorm is corvata en j
dit komt Weer uit corrogata. Wie een
i paar maanden Latijn gelgerd heeft.
herkent hierin het werkwoord rogare.
dat noemen, vragen, roepen betekent, j
Een karwei is dus oorspronkelijk: een j
oproep tot het verrichten van heren-
j djensten, tot verplichte arbeid die de
leenman zijn leehheer schuldig was.
l
De Jievaarbaarmaking
van de Bovenrijn
Bouw van krachtcentrale in
Zwitserland begonnen
De bevaarbaarmaking van de Bovenrijn
van Bazel tot het Meer van Constanz bevindt
zich in het eerste ontnfkkelingsstadlum.
In Zwitserland is men reeds begonnen met
de bouw van de voor deze bevaarbaar
making nodige krachtcentrale te Rhelnau.
Dit werd medegedeeld op de vergadering
van de in 1949 opgerichte Unie van Kamers
van Koophandel voor het Rijngebied, die
dezer dagen onder voorzitterschap van mr
K. P v. d. Mandele in Feldkirch (Vorarl-
berg) werd gehouden. Vorarlberg heeft het
grootste belang bij deze bevaarbaérmaking.
Ook van Duitse zijde wordt aan de be
vaarbaarmaking van de Bovenrijn grote
waarde toegekend. Men acht het noodzake
lijk, dat hierover spoedig onderhandelingen
tussen de betrokken regeringen worden ge
houden.
Een vertegenwoordiger uit Oostenrijk
vroeg speciaal de aandacht voor de beteke
nis van de Rijn-Donau verbinding.
Deze vergadering van de Rijnkamers werd
gehouden aan de vooravond van de op 13
Juni gehouden jaarvergadering van het
Oostenrijkse Rheinschiffahrtsverband. Op
deze bijeenkomst heeft mr K. P van der
Mandele een voordracht "gehouden over de
„Organisatie en de taak van de Unie van
Kamers van Koophandel van het Rijn
gebied".
De Egyptische minister van voedselvoor
ziening. Mohammed Sabri Mansoer, heeft zijn
ontslag aangeboden aan generaal Naguib. De
premier heeft de minister van handel en
Industrie Baghgat Badawy. aangezocht voor
de ter beschikking gekomen portefeuille.
Zuid gaf de doorslag
(Van onze Romeinse correspondent)
De uitslagen van de Italiaanse verkiezin
gen zijn nu vrijwel volledig binnen,
met uitzondering van de 1 300.600 omstreden
gevallen, die theoretisch de beslissing toch
nog ten gunste der vier centrumpartijen
kunnen doen omslaan. Theoretisch,
zeggen w(f. want zelfs de meest verwoede
aanhangers van de nieuwe kieswet zien wel
In. dat wanneer nu plotseling de uitslag
zou worden gewijzigd, het hele land in rep
en roer zou komen. We nemen dus aan.
dat de uitslag vaststaat en hebben even tijd
,cm over de oorzaak en de gevolgen na te
denken.
Hoe is het mogelijk, dat communisten en
Nenni-socialisten, nadkt men ze vijf jaar
met alle kracht heeft bestreden, sterker zijn
den tevoren (9.563.000 thans, tegen 8.137.000
in 1948)? De schuld daaraan draagt, daar
over is men het thans wel eens. de onge
lukkige nieuwe kieswet, die aan de extre
misten prachtig propaganda-materiaal heeft
verschgft. de anti-democraten, zo rede
neren zij. zijn De Gasperi en Saragat, die
zulk een wet aan het volk opdringen Dat
dit betoog vat op de mensen had. blijkt wel.
wanneer men de cijfers der sociaal-demo
craten beschouwt. Van 1.832.000 stemmen in
1948 gingen zij achteruit tot 1.223 000 De
630 000 stemmen, die zit verloren, kwamen
stellig en zeker vooral Nenni ten goede
Maar dit feit geeft oris tevens hoop voor
de toekomst. De man. die het onjuist oor
deel. daj zjjn stem door de toepassing van
een sterk omstredeh en op het laatste nip
pertje afgekondigde wet dubbel zo zwaar
zal wegen als die van zijn kameraad, die er
een andere mening on na houdt, blijft
een democratisch-voelend mens. ook al
stemt hil uit protest niet op Saragat. maar
op Nenni.
Het moet mogelijk zijn van die* 600 000
kiezers, die (hoe paradoxaal dit ook
klinkt) uit een zuiver demQCratische
overweging gestemd hebben op een
partij, welke ten nauwste verbonden is
met de communisten, het grootste deel
terug te brengen in de partij waar zi1
behoren. Maar daartoe zal die partij
schuld moeten bekennen en zal de
nieuwe regering zo spoedig mogelijk de
dwaze kieswet, waarvan thans eindelijk
ook de vroegere voorstanders inzien,
dat zö nutteloos en uiterst schadelijk
is. moeten intrekken.
Een andere reden, waardoor het commu
nisme veld heeft gewonnen, is het ontwa
ken van Zuid-Itallë. Wanneer men de clj-
Vlug en moeiteloos
(Van onze correspondent te Washington)
T~\E ZOMER TE NEW YORK is heel warm.
•*-' Zelfs de nachten geven weinig verade
ming, want de geweldige hulzenklompen,
waar de zon hele dagen op heeft staan
branden, geven in het duister nog 'hitte af.
Geen wonder dan ook. dat men in de week
ends Manhattan met zijn wolkenkrabbers
ontvlucht en dat de kerken daar heel wat
minder bezoekers trekken dan in de winter,
verholpen kan worden. Een aantal van hen
De dominee's van deze stad begrijpen dat
best. maar zij zouden geen ware Amerika
nen zijn, indien zij niét meenden dat alles
heeft nu een vroege kerkdienst georgani
seerd aan de kant van een der wegen, die
leiden van het broeierige stadscentrum
naar het groene Long Island met zijn stran
den. Aan die weg ligt n.l. een grote „drive-
In-bioscoop dat is een theater, waar men
met zijn auto naar binnen rijdt en vanuit
de auto's 's avonds naar een film kijkt. De
auto's worden geparkeerd op een geweldig
hellend parkeerterrein, met geluidsinstalla
ties naast iedere auto.
Voor het eerst werd er een der afgelopen
Zondagen geen film aangekondigd op het
grote reclamebord van die bioscoop. Toen
uw correspondent er langs reed stond daar:
„drive-ln-kerkdienst, heden om 9 uur. Rijdt
naar binnen en dient God voor ge uw Zon
dagsuitstapje maakt".
De dominee's hopen op deze manier 75
procent van de mensen, die in de zomer
de kerk verzuimen om naar buiten
te trekken, aan de rand van stad
toch nog op te kunnen vangen. Dat
klinkt wat optimistisch en de hele opzet
zal Nederlanders wat vreemd aandoen.
Maar tn elk geval ts het goed bedoeld en
voor Amerikanen ia zulk een kerkdienst,
die men meemaakt terwijl men ,in zijn auto
blijft zitten, heel wat minder ongewoon
dan voor ons.
Parijs, de lente. Maurice Chevaliereen
ideale combinatie, die gisteren verwezen
lijkt werd, toen Maurice in het Bots de
Boulogne de „Roseraie de Bagatelle" in
wijdde en hi) met welbehagen de geuren
van een rooi inademde
'Telf vertrok ik pas om halftien uit Man-
'-1 hattan en noch de lezers, noch de on
dernemende Amerikaanse dominee's kun
nen mij er daarom een veTwijt van maken,
dat ik rechtstreeks doorreed naar het
strand. Het was hoog tijd trouwens, want
al staan de New Yorkers 'g Zondags door
gaans niet vroeg op, het verkeer begon toch
al drukker te worden.
Het is misschien een oppervlakkig ge
noegen. maar het is toch werkelijk heel
plezierig om zo nu en dan eens mee te
doen met het drukke sportieve leven van
's werelds meest moderne wereldstad De
auto is open, want het is al heel warm. Uit
een stille straat van Manhattan kom je op
de East River Drive, de snelverkeersweg,
die langs de Oostrivier is aangelegd Daar
krijgt de vaart van dit ieven je opeens te
pakken: geen stoplichten meer. weggedeel
ten in felle zonneschijn langs het water,
plotseling a/gewisseld door het duister van
tunnels, die onder wegen doorduiken en
zelfs onder hele parken.
Dan de rit over de fantastische Triboro-
burg, een mijlenlange constructie, die drie
wijken van New York: Manhattan, de
Bronx en Queens, met elkaar verbindt. Men
ziet de wolkenkrabbers fin de morgenzon,
maar men leat ze aehterfzlcb. omdat er in
deze tijd alleen koelte 7e vinden Is ver
buiten de stad, waar het nog groen is en
waar water is te vinden. New Yorkers
wijzen er altijd met trots op. dat hun stad
bijna aan zee is gelegen. En voor hen
gewend aan grote afstanden is dat ook
zo. Maar wanneer ge op zo'n Zondag een
strand wil vinden, waar ge u werkelijk
buiten voelt en niet «1 te erg door mensen
omringd, dan moet ge toch een autotocht
maken van ongeveer 75 km., een tocht dus
zoais van Rotterdam naar Amsterdam.
De stad en de 6taat New York hebben er
echter alles aan gedaan om de vlucht van
duizenden in de richting van de koelte zo
comfortabel mogelijk te maken. Men heeft
;en „parkweg" aangelegd, die, rechtstreeks
en zonder stoplichten alweer, naar het
prachtige strand van Jones Beach leidt.
Het groene gordijn
Gfo'n parkweg is heerlijk. Op zijn minst
twee banen voor het verkeer in iedere
richting en langs de randen grasvelden en
fraaie beplanting met heesters en bomen.
Alle verkeer, dat de weg zou kruisen,
wordt er in vjaducten overheen geleld of
in tunnels er onder door. De weg is niet
alleen aangelegd voor hen, die in een week
end naar net strand willen; hij dient voor
al om de vaders, die hun gezin en hyisje
op Long Island hebben, elke ochtend
snel naar de stad en elke avond snel terug
tp brengen.
Al te idyllisch moet men veel van die
huisjes op Long Island toch niet voorstel
len: het is voor de kinderen heel gezond
dat ze een grasveldje hebben om op te
spelen, maar veel van die woondorpen, die
hier vooral na de Oorlog verrézen zijn, doen
ons Europeanen nogal deprimerend aan.
Allemaal eendere huizen in lange rijen,
meestal op een vlak terrein, walr de bull
dozers, vóór er gebouwd we rth/alle bomen
en struiken hebben omvergehaald. Zo werd
het bonwen het goedkoopste, maar het
daurt verscheidene jaren voor ao'n buurt
door wat groen weer wat vriendelijker is
geworden. Maar Ja, de kinderen zijn er
toch beter a£ dan tuasen de huizenblokken
van Manhattan. En de ouder» De televisie
tors vergelijkt, ziet men, dat in het Noor
den en zelfs in het fel-rode Midden-Itallë
de communisten en de Nenni-socialiBten
hun positie handhaafden, doch niet vooruit
gingen Alleen in het Zuiden, vooral op Si
cilië. hebben alle extremistische partijen,
dus ook de communistische, grote vooruit
gang geboekt. In PalertM bijv kregen de
communisten in 1948 slechö| 4.000_stemmen,
dit jaar 53.000.
Wat is er gebeurd?
In de laatste jaren wordt voor Zuid-Italjë
bijzonder veel gedaan, maar welvaart leidt
vanzelf tot een zekere verheffing van het
volk Nu heeft men in dit Zuiden een zeer
talrijke klasse, die men niet eens prole
tarisch kan noemen, een soort onder-
proletariaat, dat sedert voorhistorische tij
den leeft in een staat van grofste on
wetendheid en ellende. Deze mensen heb
ben kiesrecht gekregen en tot nu toe heb
ben zij daarvan eigenlijk nooit bewust ge
bruik gemaakt Zij gingen stemmen volgens
de aanwijzingen van de pastoor en de feu
dale grootgrondbezitters. Nu komt er In
dat gebied plotseling een nieuwe geest, er
komt meer geld onder de mensen, het
Iphabetisme neemt af, in de afgelegen
dorpjes dringen zo af en toe eens mensen
door uit de stad. handelsreizigers, maar
ook propagandisten. En langzaam be
gint dit onderproletariaat zich bewust te
worden, dat ook zii door hun getal invloed
kunnen oefenen Onwetend als zij zijn, val
len zij 'natuurlijk ten prooi aan extremisten.
Deze beweging gaat sneller dan de eman
cipatie der arbeiders in het Noorden.
Het proces, dat wij in de laatste jaren
met belangstelling hebben gevolgd, ver
toonde het beeld, dat het communisme
meer aanhang won in het Zuiden, maar
verliezen leed in het Noorden, waar de ar
beiders in steeds eroter getale rijp werden
vcor de sociaal-democratie. Dit proces ls
nu onderbroken De groei der partij in het
Zuiden is thans sterker dan haar langzame
verschrompeling in het Noorden De redén,
waarom de fascisten in het Zuiden zo sterk
uit de bus ziin eekomen is ongeveer de-
zelfd? Wat de „Sociale Beweging" betreft:
deze predikt een sociaal programma, dat op
heel veel punten overeenstemming vertoont
met dat der communisten en sneculeert
dnarnaast nog op nationalistische en chau
vinistische gevoelens met sterke anti-Ame
rikaanse en anti-Engelse tendenties. Dat
«Hes Is geschikt om primitieve en.longe
mensen aan te trekken De rovalisten een
groep oer-conservatieve grootgrondbezit
ters. die met schrik zien hoe de landbouw-
vornüng niet alleen op papier wordt door-
ffevoeWl. hebben het onderproletariaat tot
het dille toe opgezweept door misbruik te
makenl van de gehechtheid aan het ko-
m,nv«th'\fc die juist ln het Zuiden alge
meen ifK
Franse Dakota vermist
Een Dakota van de Franse maatschappij
Algle Azur met 34 personen aan boord wordt
vermist Het toestel vloog Dinsdag boven
een bergachtige streek tussen twee vlieg
velden ln Laos (ïndo-China). Vliegtuigen
van de Franse luchtmacht namen Woensdag
een wrak waar. vermoedelijk van de
Dakota. Het lag ongeveer dertig km ten
noorden van Pakse tn Zuid-Laos. waarheen
.de wereld
Griekse premier tn TurkUe- De Griekse
premier, maarschalk Papagos en de Griekse
minister van buitenlandse zaken. Stephano-
poelos. zijn Dinsdag per schop in Istanboel
aangekomen. Des avonds zouden zij nsar
Ankara vertrekken, waar zij drie dagen zul
len verblijven.
Vleesverglftlging In Engeland. In Preston
in Noord-Lancashire is gistermorgen een
vrouw overleden en z|jn meer dan tweehon
derd personen onder doktersbehandeling
ten gevolge van het gebruiken van bedorven
vleespaseti De fabriek waar de pastel werd
gempakt. heeft de fabricage tijdelijk stopge
zet.
Staking in Rio de Janeiro. Het werk ln de
haven van Rió de Janeiro ligt sedert gister
morgen geheel stil. doordat an 000 werklieden
ln staking zijn gegaan Zeestrijdkrachten heb
ben vërscheidenen delen van de haven en
vele schepen bezet, nadat de havenarbeiders
hadden gedreigd aan de staking te zullen
gaan meedoen De toestand ls op het ogenblik
rustig
Staking op Meisbroek. Naar „Le Peuple
bericht, hebben de op het Belgische vliegveld
Meisbroek werkende metaalarbeiders beslo
ten uit protest tegen het ontslag van één
hunner met ingang van 18 Juni de arbeid
neer te leggen De directie van de Sabena
heeft besloten, teneinde het luchtverkeer niet
onderbreken, met ingang van 21 Juni de
antenne op vrijwel ieder dak bewö«t wel,
hoe die hun avonden doorbrengen.
Maar al die nog al mistroostige woon
dorpen ziet men niet, wanneer men in de
zomer over de parkweg suist. Een gordijn
van groen geeft de automobilisten bijna 75
km. lang de illusie, door een park te rijden.
Waar men ook ig ter wereld, altijd is het
goed de zee te naderen en de kreet
„Thalassa" van Xenophon's soldaten, die
juichten „De zee. de zee" ls zeker van pas.
wanneer men uit het warme Manhattan
komt. Maar de moderne mens, die komt
aangegleden in zijn Buick of Cadillac,
juicht niet meer. Hij weet. dat hij beter doet
zich kalm te houden. Dit klimaat met zijn
felle tegenstellingen, dit leven met tele
foons, ondergrondse treinen en „drinks"
vergt toch al te veel van zijn hart. Kalm
75 cent tol betalen dus, rustig constateren
dat het ineens veel koeler is, nu de zee
bries van Jones Beach door je haren waait,
en snel een plaats zoeken op het parkeer
terrein. dat zo dicht mogelijk bij het strand
is.
Jones Beach is niet alleen strand er is
een openlucht-theater, waar 's avonds een
operette wordt gegeven met drie „echte"
gondeliers uit Venetië er in; er is een
zwembad, waar je s avonds kunt zwemmen
!e midden van een bonte verlichting: er
ls een restaurant waar je buiten kunt eten,
voordat de operette begint, er zijn terrei
nen waar golf wordt gespeeld en met hand
bogen geschoten.
Jones Beach is geweldig in trek. Om elf
uur 's ochtends waren alle parkderterrei- on„rDre„n
mei ingang van zi juni
nen ai vol. Gelukkig eigenlijk maar, wa toegteuen Ujt parijs te doen vertrekken,
hoe aantrekkelijk dit strand ook is. Tobey M.s.A.-credlet voor België- Het bureau
Beach, enkele mijlen verder, is nog veel voor wederzijdse Beveiliging (M.S.A.) heeft
mooier. Daar is alleen een klein parkeer- bekendgemaakt, dat aan België een bedrag
1 van 1 millioen dollar is toegewezen voor de
uitvoering van een belangrijk progr voor
agrarische en industriële productiviteit.
Mislukte Hlmalaya-expedltle. De poging
van een Japanse expeditie om de BOOOmeter
hoge Mansloe in het Himalaya-gebergte t#
beklimmen, is op 300 meter van de top vast
gelopen De leden van de expeditie bevinden
zich in goede welstand, aldus meldt A.F.P. uit
New Delhi.
terrein achter lage duinen en het strand
is strand zonder meer. Een strand, waar de
zware branding van de Oceaan op uitrolt;
een strand met weinig mensen, die niets
anders zoeken dan rust en koelte. Maar pas
op met die zon: in Amerika is bijna alles
feller dan in Europa en de Europeaan, die
in Noordwijk rustig-aan-diep-bruin wordt,
is hier in een paar uur rood als een kreeft.
F.conomie en financiën
REISS EN CO.
Ook in 1952 handhaafden de verschepingen
naar de Indonesische vestigingen zich op een
hoog peli. aldus het verslag over 1952 van de
N V. Handelsvereniging h. Reiss en Co De
toestand in Indonesië wordt iets stabieler ge
noemd dan het vorig jaar.
In het verslagjaar kwam ook In Accra
(Goudkust) een vestiging tot stand Het bedrijf
te Lagos onderging verdere uitbreiding De
zaken met Addis Abeba ontwikkelden zich op
bevredigende Wijze. Het netto winstsaldo be
draagt f 489,712 310.537). Na enkele voor
zieningen kan wederom 7 pCt worden uitge
keerd.
OMZET ERDAL MET CA 10 PCT GESTEGEN
Het eerste publieke jaarverslag van de N.V
Maatschappij voor Wasverwerklng (Erdalfa-
brlek) te Amersfoort, waarvan de aandelen
onlangs ter beurze zijn geïntroduceerd, meldt
dat het boekjaar 1952 in het algemeen aan de
verwachtingen heeft beantwoord. De verschil
lende afdelingen hebben hun omzetten kunnen
handhaven en enkele hebben deze zelfs niet
onbelangrijk opgevoerd. De totale omzet ls
met ca 10 pCt toegenomen. In de bedrijven ls
ca f 371.000 geheel uit eigen middelen geïnves
teerd.
Het saldo van de exploitatierekening be
draagt 2.072.238 2 968.259). Na afschrijvin
gen en voorzieningen resteert een concern-
winst van 929.719 1.292.081). Voorgesteld
wordt een dividend van 12 pCt op de oufle
aandelen (10 pCt) en 6 pet op l.ioo.ooo. bonus
aandelen die in 1952 zijn uitgereikt. Difc laatste
is reeds geheel Interim betaalbaar gesteld,
F. DE GRUYTER EN ZOON N.V.
De vergadering van aandeelhouders van
da Gruyter en Zoon N.V. ta Hertogeribosch
heeft op voorstel van de directie het dividend
op de preferente en de prioriteltsaandelen
vastgesteld op 6 dat op de preferente winst-
delende aandelen op 7.6% en dat op de ge
wone aandelen op 8 Het netto exploitatie
resultaat over 1952 bedraagt f 2.868.878,92 (v. J.
2.014.762.62).
CULT. MIJ „PASIR KARET" N.V.
De winst- en Verliesrekening van de Cul
tuur Maatschappij „Pasir Karet" N.V. sluit
met een winstsaldo van 123.960.30. Hiervan
wordt 25.460,30 gebruikt voor afschrijving van
fusiekosten. Voorgesteld wordt op de prefe-
tie-aandelen 6% en op de gewone aandelen
uit te keren. De directie meent, dat de
i voor een hoger dividend dan 5 op de
gewone aandelen nog niet ls aangebroken. Het
prijsniveau op de rutobermarkt nodigt daartoe
allerminst uit en een voorzichtige politiek
blijft voorshands geboden.
N.V. HAVEN VAN VLISSINGEN
De vergadering van aandeelhouders der N.V.
Haven van Vlissingen besloot over het afge
lopen boekjaar een dividend uit te keren van
12 pCt (v.J. 7% pet)
Voor het eerst ln de geschiedenis der ven
nootschap werd een bedrag gereserveerd voor
tantième-uitkering aan het personeel. Het
saldo over 1952 bedroeg ln totaal 199 601. Na
dat van het exploitatiesaldo werd afgetrokken
belasting, canon, enz bleef een saldo over
van 133.434. Hiervan werd 9.980 beschikbaar
gesteld voor tantième aan het personeel, ter
wijl 30.454 naar nieuwe rekening werd over
gebracht. Tot commissarissen werden benoemd
de heren w. C. Jonker, te Breda en mr B.
Kolff te Vlissingen In plaats van de heer W.
R Blankert, chef van de dienstexploitatie der
Nederlandse Spoorwegen, werd tot commis
saris benoemd mr M G. de Bruin te Utrecht,
chef dienst economische zaken der Neder
landse Spoorwegen.