Een STAAT
wordt geboren!
UIT DE OMGEVING
Zestig jaar geleden ving Nansen zijnj
beroemd geworden Pooltocht aan
KARL MAY WERD OPGEJAAGD
VAN LAND TOT LAND
Op De Melkweg is voor boeren
èn burgers veel te zien
Washington
weigerde Koningsschap
POOLSCHIP FRAM.... MONUMENT EN MUSEUM
Drie jaar in de drift van het ijs
GROSSIERS IN MOORD EN DOODSLAG (7)
„Old Shatterhand" als.... oplichter
o-.
DERDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 20 JUNI 1953
Zondagsdienst Doktoren
Van Zaterdagmiddag 2 tot Maandag
morgen 8 uur zijn aanwezig de doktoren
V Krimpen»,waard: G. J. B»rten te Schoon-
hoifon (telefoon 0 1823-132), R. Boomken.
te Krimpen a. d. Lek (telefoon 0 1885-500)
H. Frese te Bergambacht (tel. 0 1825-214)'
W. J Leeuwenburg te Ouderkerk a d'
IJwel (telefoon 0 1884-266)
Bodegraven: S. Beije (telefoon 113); wiik-
kuster G. Kool (Stationsweg li). 1
Boakoop: C. H Flim (telefoon 38).
Haaatrecht, Oudewater en Polabroek: T
,M,Haaïttechl «e'e'oon
Moordrecht en Nieuwerkerk a. d. IJaael-
J. H. van Westendorp te Moordrecht (te
lefoon 0 1827-315).
v,n d" G°ot «ofo'oon
0 1829-254).
Waddinxveen J. W. H. Helleman (tele
foon 0 1828-379)
Zevenhulaen-BleiawUk: W H. Verduyn
den Boer te Zevenhuizen (telef. 0 1802-204).
Bergambacht
Predikbeurten Ned Herv. Kerk
9.30 uur ds J. Lekkerkerker, 6.30 uur ds
P. H. de Ruijter te Moerkapelle. Uitgetr.
Ned. Herv. Kerk 9.30 en 6 30 uur leesdienst.
Gerei. Kerk 10 en 6.30 uur ds J. Firet.
Burgerlijke Stand. Geboren: PI eter. z.
v. T. Speksnijder en J. D Roest; Rudolf
Wim, z. v. J. Stoelman en P. Scheer; Aart
Hendrik, z. v. H. Verhoef en M Verkade
Gehuwd: Johan Reparon, 26 jaar. te
Gouda en Johanna Hendrika van der Laan
20 jaar; Arie Jan Scheer. 31 jaar, te Stolwijk
en Leentje Maria den Besten. 24 jaar; Arie
de Brujjn. 25 jaar en Neeltje Verburg, 25 j.
Gerrit de Bruin, 42 jaar en Magdalena Grif
fioen, 28 jaar.
Overleden Neeltje de Borst, 67 jaar. echt
genote van Arie van Dam; Cornells Kok, 75
jaar, weduwn. van Aartje Prins; Annigje
Deelen, 71 jaar, echtg. van Willem Pieter
Leoren.
Berkenwoude
Paard door bliksem gedood. Tijdens een
kort onweer is een paard van de heer C.
van Herk, landbouwer alhier, in de wei in
de Abhterbroek gedood.
Predikbeurten Ned. Herv. Kerk
10 uur de heer M. A. Slaager te Alblaaser-
dam. Geref. Gemeente 9.30 en 7 uur lees-
dienet.
Bodegraven
BELGISCHE ONDERSCHEIDING
ONTVANGEN.
De Belgische regering heeft de heer J.
v. d. Vlist, directeur van de Nederlandse
Middenstandsbank alhier, begiftigd met het
Nijverheidsereteken le klas. Deze onder
scheiding zal de heer Van der Vlist Zater
dag te Brussel worden uitgereikt.
Voor de blinden. Onder het motto ..de
fakkels bijeen"' werd in onze gemeente een
collecte gehouden voor de blindenorgani-
aaties, welke 275.30 heeft opgebracht.
Benoeming. B. en W. hebben tot waarne
mend gemeente-ontvanger benoemd mej.
F. Adriaanse. ambtenares op de kantoren
vail de gemeentebedrijven.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10 uur ds J. Fokkema te Ede. 6.30 uur ds
Jac. Vermaas. Geref. Kerk 9.30 en 6 uur
da S. Neerken Geref. Kerk (art. 31) 10 en
£30 uur ds Joh. Dam. Geref. Gemeente
10 en 6 uur leesdienst. Evang. Luth. Kerk
10 uur ds J. J. F. Herrmann. Vrije Evang.
Gemeente 10 en 7 uur de heer Jb Klein
Haneveld.
Haastrecht
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10 uur ds L. C. van der Schee. Ned. Herv.
Evangelisatie (in Ned. Herv. kerk) 10 uur
Idem, 6.30 uur (in eigen gebouw) de heer
G. de Pater. Geref. Kerk 10 en 6 30 uur
ds L. van Urk. t
Onderwijzer. Aan de Kweekschool met
de Bijbel is geslaagd de heer J. Graafland,
«lhier.
Boskqop
Boskoop krfygt twee dagen feest.
€n 22 Juli het f««st in Boskoop
dronJpï"Vr l*1 £en vh«gtuig pamfletten
droppen. Er zijn brijzen aan verbonden.
*peelde -Die Tiroler Holzhacker
reveük SSn" °m h"' *Cht
Jn\^n ve* mor*ens «en puxzlerit
mLAH L g r he optocht gehouden. Voor des
turndemonstratie en een
rf™^-0r,tey'ni op het Programma. De
dropping wordt des avonds herhaald. Daar-
"V« ef «en variétéprogramma met o.a.
Willy Vervoort en Cees de Lange, met een
groot vuurwerk -tot besluit.'
Raad bijeen. De gemeenteraad komt Don-
ring bijeen 8Cht uur in °P«nbare vergade-
Winsten in vernieuwingsfondsen.
„J?" ve1r*«1ükingscijfer van winsten en
verlies, alsmede van de stortingen in de
vernieuwingsfondsen, zoals die voor 1952
waren geraamd en thans blijken te zijn.
geven een gunstige indruk betreffende het
I1* boekJaar* Aangaande het
gasbedrijf blijkt dat het werkelijke, ver-
i!Ü8 J^"-derde van het geraamde ver
lies bedraagt. Voor de overige bedrijven
Kwamen de uitkomsten vrijwel met de
ramingen overeen. Men zag kans om voor
het waterleidingsbedrijf ca. 13.000 in het
vernieuwingsfonds te storten, welke stor
ting men niet in de begroting heeft willen
ramen. Er zijn verschillende meningen over
«,e„Jïraag- in-_ welk« mate het Juist moet
worden geacht, dat bij overheidsbedrijven
rr* *emaakt Als de prijs van een
product zich echter binnen redelijke grenzen
beweegt, kan en zat yn behoorlijke winst
waardering oogsten, vooral dan wanneer
men door stortingen in vernieuwings- of
reservefondsen de positie van de bedrijven
h°ger peil kan brengen, aldus B. en W.
Het is daarom, dat B. en W. de raad voor
stellen om voor het waterleidingsbedrijf en
rT/Jjet «tacWciteitsbedriJf resp. ruim
13 000 en pl.m. 14.000 in de vernieuwings-
fondsen te storten.
£2!?dsen 2U'l«n dan bedragen 21.000
en 58.000. Een storting voor het gasbedrijf
in het vernieuwingsfonds kon niet worden
voorgesteld, dit fonds beloopt ruim 13.000.
De winst voor het waterleidingsbedrijf is
00 en voor h€t electriciteitsbe-
drijf 30.000. De raming van het verlies bij
8?sb«drjJf was aanvankelijk geraamd
J 2.500 dit bedraagt echter 632.68.
Voormalig Verzet tegen
Duitse herbewapening
Op de vijfde voortgezette, vergadering van
het congres van de Nationale Federatieve
Raad van het Voormalig Verzet Nederland
te Haarlem heeft dr Renken een waarschu
wend woord laten horen tegen de Duitse
herbewapening. De democratie verschuilt
zich er achter een dun laagje vernis. De
Bund Dei^sche Jugend telt volgens spreker
vele oud-nazi's. Xelegrammen werden ge
zonden aan Prins Bernhard. die destijds aar
het hoofd van de binnenlandse strijdkrach
ten stond en aan de ministerraad, waarin
wordt aangedrongen op heistel van de 5de
Mei als herdenkingsdag
Er zal worden geijverd voor spoedige ver
schijning van een leesboek voor dë. hoogste
klassen der lagere schólen met ware verha
len over het verzetswerk. ..opdat de Neder
landse jeugd een juist inzicht verkrijgt over
het verzet en de bezettingstijd"' Verder wil
men komen tot een nationaal bevrijdings
lied. „dat in woord en melodie voör de
Nederlandse jeugd aanvaardbaar is en dat
ook bij de Nederlandse jeugd weerklank zal
vinden".
Vervolg Stadsnieuws
Loop der bevolking
Gevestigd: M C. Th. de Jong van Rotter
dam naar Wijdstraet 24; A. v. d. Berg
(5 pers van Zwammerdam naar Frederijt
Hèndrikstraat 46; D Wen Blijker van
Zwammerdam naar Frederik Hendrikstraat
46; G Ve^burg van Stolwijk naar Tweede
Potgieterstraat 23; D. Hess van Leiden naar
Van Beverninghlaan 33; J. H. Dijkstra van
Hoorn naar Zuidelijke Burgvlietkade 4; J.
B. G- Nijman van Harderwijk naar Kru-
gerlaan 89; W H. Roelófs van Den Haag
naar Dr Leijdsstraat 12; M. H. Hopman—
Koelewijn van Dinxpcrloo naar Fred. Hen
drikstraat 50; J. H. Reparonv. d. Laan van
Bergambacht naar Frederik Hendrikstraat
62; W. E. Mollema van Marum naar IJs-
«ellaan 127; W A. Unkel (3 pers.), van Am
sterdam naar Uiverplein 33; M. Kuik van
Soest naar Jan Philipsweg 42; M G. Z.
•LaugemanBokhoven (2 pers van Indo
nesië naar Van Itersonlaan 19; V. K. Entius
van Den Haag naar Gravin Jacobastraat
56; A- de Vries (4 pers.), van Ooltgensplaat
naar Fred. Hendrikstraat 64, A. H. Duvekot
van Amerongen naar Turfmarkt 111. f
Vertrokken: H. T. Arends (3 pers.), van
Karnemelksloot 197 naar De Bilt. Drijvers
laan 2: G. M. v. d. Ende van Turfmarkt 63
naar Dordrecht. Mauritsweg 24; M. de
Jong van iJssellaan 197 naar Apeldoorn.
Hofveld 95; D. de Jong van Westhaven 11
naar Linschoten Vaartkade Zz 7; B- M.
Slootjes van Graaf van Bloisstraat 90 naar
Rotterdam. Berglustlaan 84; L- D. Weer
gang—van Galen (3 pers.), van Uiverplein
33 naar Loosdrecht, Beukenlaan 61; A. M.
Meulman—Ramselaar (3 pers.). Woudstraat
50 naar Delft. G. de Haenstraat 43; C- v.
Buren van Wijdstraat 13 naar Zandvoort.
Zuiderstraat 12; J. v. d- Kleij van Leth-
maetstraat 61 naar Indonesië. H. v. Hattem
van Slapperdel 6 naar Nieuwveen. Kerkstr.
83; A. M. J. M. v. Riet van Tollensstraat
102 naar Venray, Leunseweg 1.
Werken, die op het programma staan.
Voor zover hiermede nog gten aanvang !s
gemaakt .zullen in Boskoop dit jaar de
volgende werken ten uitvoer worden ge
bracht; verbetering van de Rozenlaan; Laag-
Boskoopseweg; Parklaan en de Zuidkade
(gedeelte van gasfabriek tot Julianabrug);
de bouw van een laboratorium voor tuin
bouwkundig onderzoek; de bouw van 40
woningen aan de Wilhelminalaan: schil-
de ,openbar« lagere school en
Rijkstuinbouwschool. Ged. Staten hebben
in be8insel geen bezwaren te
ken gen uRvoeren Vfln deze wer-
Voorlopig geen badhuis
B. en W. delen de raad mede dat een plan
V02rj atichting van een badhuis was aan
boden. voor welke totstandkoming mede
werking der gemeente werd gevraagd in de
vorm van een garantie van de rente
ïtfu u stichtingskapitaal en een jaar-
iufii s"b,i<he-bedrag. Voorts werd voorge-
d - Mn eventueel batig saldo een
reserve te vormen en bij een nadelig slot
van enig exploitatiejaar dit te dekken doïï
verhoging van het gemeentelijk subsidie.
tJSLSS. ha'. plan °v"8«>aS<Ie exploitatie-
;^fïS!.ngk0ntI"0',,te b*i B e" w evenwel
ó?t hiflii1"1 van oordeel aun,
het risico voor de gemeente, te groot is
™J"op ,het P'au in te gaan. Enerzijds
worden de ontvangsten aan badgelden veel
ie noog geraamd, terwij de ramina van
eehm "itgaa'P°8ten aan de lage kant zijn
gehouden B. en W. besluiten met te zeggen
een in het zoeken «aar
een bevredigende andere oplossing.
Bloonenvoilln,. 18 Juni. Grootbloamise
roaen per 20 «tuks: Edlth Helen 0,70-1.40
Vierlanden ,1.80-2.20. Hadley 1.40—2 Pel*;
Mali irS^ï'w' RoselandIa 1-1.60. Duisburg
1 i Rut'erfly 150-1.™. Better-Tlmea
1 Rdltenrozen 0,65-1, Babyrozen per
10 «tuks: Wollaglorle 1,10—1.40, Gloria Mun-
di 1.40—1,80. Poulsens Pink 65—80. Juweel
tjes 1.20—1,60. Sweetheart 1.10—1.50. Else
Poulsen 50—70. Pinoccheo 1—1.30. Diversen
per 10 stuks: Anjers 55. Erigaron le srt 25
2e srt 21. Asters le srt 36. 2e srt 24. Gla
diolen le srt 85. 2e srt 65. Lathyrus le srt
25, 2e srt 19. Duizendschoon le srt 22 2e
srt 17. Pioenen le srt 1.10. 2e srt 85 Cam
panula (blauw) le srt 52. 2e srt 40, fdem wit
le srt 75. 2e srt 40
Bloemenveiling fcoöperatieve Vereniging
De Boskoopse Veiling. 19 Juni. (frootbloe-
mige rozen per 20 stuks: Parel van Aals
meer 1.101.40; Butterfly 1.101,50, Better
Timej 1,40—2; Vierlanden 1.70—2.20; Edith
Helen 1.20—1.50; Hadley 1.10-1.60; Pech-
thold 1.20—1.80; Roselandia 1—1.30; Duis
burg 1,401.80; Buitenrozen 6580. Baby
rozen per 10 stuks: Oranje Triumph 55—75*
Paul Grampel 1,50—1.80; Wolfsglorie 1.10—
1.40; Gloria Mundi 1.20—1.80; Poulsens Pink
60-65; Juweeltjes 1.40—1.70; Sweetheart 0.85
—1,10; Else Poulsen 1—1.20; Pinoccheo 0.85
—1.40. Diversen per 10 stuks. Sedum 13. Pe
tunia 8; Anjers le srt 12. 2e srt 9; Afrikanen
6: Delphinium le srt 60. 2e srt 48; Acheme-
lia le srt 40. 2e srt 26; Erigaron le 6rt 16.
2e srt 11; Achillea 51; Dubbele Violieren
le srt 90. 2e srt 40; Campanula (blauw) le
srt 48. 2e srt 28; idem wit le srt 58. 2e srt
Pioeneale srt 1.30. 2e srt 1.10: Liatrix
le srt 8(M^ky-t 65; Duizendschonen le srt
!e sS^HjBera,iiumbloemen 40; Lathy
rus 16: Gl^^A le srt 80. 2e srt 65: Clema-
HRHBr le srt 18. 2e srt 13; idem
mevr. le Couitre le srt 32, idem Durandi
le srt 1,70, 2e srt 1,30; Ligustrum (goudbl.)
Diversen per stuk Geraniumplanten 52;
Hortensia's 5570; Fiscus-repens 47; Bego
nia's le srt 23, 2e srt 16; hangplantjes le srt
40. 2e srt 26.
•or Simavi. De collecte ten bate van
„Simavi" heeft 442.12 opgebracht.
Veel belangstelling voor particuliere
woningbouw
en W. delen de raad mede. dat er veel
belangstelling bestaat voor de bouw van
middenstandswoningen door particulieren
als lid van de N.V. Bouwkas Noord-Neder
landse Gemeenten. Tot dusver hebben zich
veertien gegadigden opgegeven, van wie er
dertien de voorkeur aan geven hun woning
aan de Valkenburglaan te laten bouwen.
Om zo spoedig mogelijk tot de bouw te
kunnen overgaap. heeft de N.V. Bouwkas
verzocht de gronclen ten Westen van de
Valkenburglaan in eigendom over te dra
gen aan haar directeur Deze grond werd
aangekocht voor 34.000. waarvan een
strekkende meter werd afgestaan aan de
heer A. J. Blom voor 300. B. en W. stellen
de Raad voor het perceel bouwterrein te
verkopen aan de Bouwkas voor 33.700".
Gouderak
Schoolreisje. Per autobus maakten de
leerlingen -van de openbare school een
schoolreisje naar Zuid-Limburg, waar o.m.
Valkenburg werd bezocht. Het was een
prettige dag.
Predikbeurten Ned. Herv. Kerk
9.30 en 6.30 uur ds Jac. Plomp.
Hekendorp
Predikbeurten. Ned. Herv. Kérk
10 uur de heer D. G. v+ Hoeven te Wad-
dinxveen, 6.30 uur de heer D. D. Konings
te Putten.
Moerkapelle
Opening Chr. Landbouwschool.
Het ligt ln de bedoeling, het nieuwe ge
bouw voor de Chr. Lagere Landbouwachool
aan de Herenweg, in de week van 5 tot en
met 11 Juli a.f. officieel in gebruik te nemen
Op reis. De Chr. gemengde zangvereni
ging „Suraum Corda" gaf op haar jaarlijkse
uitstapje voor de patiënten van het Chr.
/aanatorium „Sonnevanck" te Harderwijk
een concert onder leiding van haar dirigent,
de heer Hans van Collem uit Gouda.
De reis ging daarna naar Harderwijk en
Apeldoorn.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
9.30 uur ds P. H. de Ruijter. 6.30 uur ds J.
Lekkerkerker te Bergambacht. Geref. Ge
meente 9.30, 2 en 6.30 uur ds W. de Wit.
Collecte-opbrengst. De ten bate van de
vereniging „Het Hoogeland" in deze ge
meente gehouden collecte heeft 40".— op
gebracht.
Moordrecht
Bouw Gereformeerde kerk
aanbesteed
Architect F. Vink jr heeft gisteravond na
mens de kerkeraad van de Gereformeerde
Kerk aanbesteed het bouwen van een kerk
gebouw met 320 zitplaatsen aan de Molen
laan.
Er waren 16 Inschrijvingen binnengeko
men. Laagste inschrijfster was de fa
Vermeer, alhier, voor ƒ69.870; op één
laagste J. Kasbergen. eveneens alhier, voor
71.740 en hoogste fa Mouton en De Wijs
te 's-Gravenhage vopr 99.763.
De gunning zal later geschieden.
Predikbeurten Ned. Herv. Kerk
10 uur ds P. A. Stapert. Geref. Kerk 10 en
6.30 uur ds D. P. Kalkman. Ned. Herv.
Evangelisatie 10 en 6 30 uur de heer G.
Ostende te Onetwedde. Oud-Geref. Ge
meente 10 en 4 uur leesdienst. R.K. Kerk
7.30 en 10 uur H. Mis. 5 uur Lof.
Ouderkerk a. d. IJssel
Benoeming. Tot hoofd van de Her
vormde school in Bleiswijk is benoemd de
heer P. A. v. d. Graag.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
dorp 10.15 en 6.30 ds A. J. Timmer. Wijk-
gebouw 9.30 en 6.30 uur de heer A. de Re
delijkheid. Geref. Kerk 8.30 en 2.30 uur ds
C. A. Vreugdenhil.
Oudewater
Rijkspolitie. De wachtmeester der Rijks
politie P. J. van der Vliert uit Leidsendam
is overgeplaatst naar hier. Daarmede is voor
zien in de vac. die is ontstaan door 't eervol
ontslag aan de 'wachtmeester Hardenberg.
In de plaats van wachtmeester C. Zeelen-
berg, die als verkeersagent der Rijkspolitie
te Bilthoven ds aangesteld. Is benoemd
wachtmeester S. Sweebroek uit Vinkeveen.
Burgerlijke. Stand. Geboren: Maria. d.
van J. Stekelenburg en G. Achterberg
Antonius Gerardus, z. va#( G. Hoogendoorn
en A. E. van Zuijlen; te Montfoort: Jacoba
Commerljntje, d. van J. H. Nagtegaal en C.
E. A. Koren.
Ondertrouwd: Wilhelmus van Vliet. 24 jr
en Maria Dorothea Antonia Kuepers, 32 jaar
te Neder Hemert.
EHBO.-examen De cursus yoor eerste
hulp bij ongelukken, georganiseerd door de
plaatselijke afdeling van de Nederlandse
Vereniging voor E.H.B.O., Is weer beëindigd.
Geslaagd zijn de dames: Kamermans van
Dommelen, Verloop. Bak te Willeskop, J.,N.
Meinen, D. van Breugel, A. Kortland, H. N.
Kloot en de heren: E. Vos, E. Boom, J. M.
Mudde. A. v. d. Zouwen, A. v. d. Heuvel.
K. Benschop. M. Th. van Zuijlen. C. A. Bos
uit Willeskop. Th. v. d. Kleij. C. M. Vink,
J. L. van Vliet, A. Stigter. Th. A. Ooster-
laken, L. A. MoTsink, T. Bos. Twee candi-
daten werden afgewezen.
Predikbeurten, r- Ned. Herv. Kerk
30 en 6.30 uur ds J. Wieman. Geref. Kerk
30 en 6 30 uur ds P. Robbers te Rotterdam.
fieeuwij'fc
Eerste steen voor tien huisen.
Donderdagmiddag heeft burgemeester P.
Feitsma in tegenwoordigheid van het be
stuur van de Prot. woningbouwvereniging,
gemeentesecretaris G. B. van Leeuwen en
de architect Dick te Gouda, de eerste steen
gelegd voor de woningen aan het Kaagjes-
land. die leden van de woningbouwvereni
ging goeddeels ln hun vrije tijd zullen bou
wen. In zijn toespraak sprak de burgemees
ter de hoop uit. dat de gezinnen, die straks
hier zullen wonen, een gezellig huis zullen
vinden. Hij ried het bestuur van de wo
ningbouwvereniging aan met deze activi
teit door te gaan. zodat na deze eerste tien
woningen er meer kunnen worden gebouwd.
Raad bijeen. De burgemeester heeft tegen
Woensdag een raadsvergadering belegd.
De agenda vermeldt o.a. het verlenen van
een crediet. groot 44.000 voor het katho-
disch beschermen van het waterbuizennet
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
dorp 9.30 en 6.30 uur ds G. J. v. d. Heide.
Ned. Herv. Kerk Sluipwijk 10 en 6.30 uur
-de heer A. Blijleven te Winterswijk. Geref.
Kerk 10 en 6.30 uur ds J. Kapteijn.
Schoonhoven
Verbouwing villa tot Chr.
Kleuterschool aanbesteed
n het Christelijk Verenigingsgebouw
heeft het bestuur van de Chr. Kleuterschool
onderhands aanbesteed de verbodwing van
de villa „Beukenhof", die het bestuur enjge
tijd geleden heeft aangekocht om er de
kleuterschool in' te vestigen. De aanbeste
ding geschiedde in vijf percelen.
Voor perceel I, het metselwerk, waren
drie inschrijvers. Laagste P. Molenaar, al
hier. voor f 9350. hoogste C- de Gruyter.
eveneens alhier, voor 9700. Voor perceel
II. het timmerwerk .waren eveneens drie
inschrijvingen binnengekomen. Laagste G.
Plomp voor 10.480. hoogste A. van Ma
meren voor 11.030. beiden alhier. Voor
het loodgieterswerk, perceel III. waren
twee Inschrijvers. Laagste L. van Dam voor
3224, hoogste J. van Raalte voor 3875.
beiden eveneens alhier. Voor perceel IV.
het eleetriciteitawerk. waren twee inschrij
vingen binnengekomen. Laagste inschrijver
hiervoor was A. Verhoef te Lopik voor
358 en hoogste G. Romp alhier voor 433.
Het smeedwerk, perceel V. zsl dqor de ge
zamenlijke Schoonhovense smeden tegen
kostprijs worden verttcht. In massa schreef
in P. -Molenaar alhier voor f 24.000. De gun
ningen zullen later geschieden.
Burgerlijke Stand. Geboren: Neeltje. d.
van J, G Saveur en K Molenaar: Yvonne,
d. van W. A. van Schaick en A. Heijkoop.
Concert op Van N'oortplein
Het actieve bestuur van de buurtvereni
ging ..Ojivier van Noort" heeft voor van
avond een populair concert georganiseerd
in de muziektent op het Olivier van Noort-
plein. Hieraan werken mede „Tavenu's"
amusementsorkest met zang door Jopie en
Janny erP^de accordeoaband „De Haven
Echo's" uit Bergstoep.
Avondvierdaagse met intocht besloten
Elk jaar opnieuw gééft het weer een fees
telijke aanblik de deelnemers aan de avond
vierdaagse. met bloemen in de arm. de stad
te zien binnenkomen, toegejuicht door hon
derden belangstellenden langs de route.
Voorafgegaani door de muzijkvereniging
„Tavenu" trtikken de tippelaara zingende
door de stratén naar het Bastion, waar de
finish wa*- t
Stolwijk
Geslaagd. De heer P. de Jong. tweede
ambtenaar ter gemeente-secretarie, behaal
de te 's-Gravenhage het diploma gemeente
administratie I.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10 uur ds J. Eikema. Ned. Herv. Evange
lisatie 9.30 en 7 uur (in Ned. Herv. kerk)
de heer J. van Woerden. Geref- Gemeente
9.30 en 6.30 uur leesdienst.
Waddinxveen
Gemeenteraad bijeen
Centrale verwarming in
een tweetal scholen
Donderdagavond kwam de gemeenteraad
in openbare vergadering bijeen ter behan
deling van een kleine agenda.
De vacantietoeslagen voor de ambtenaren
werden in zoverre gewijzigd, dat. voortaan
de 2 toeslag over het gehele salaris
wordt gegeven en niet meer beperkt blijft
tot 75.B. en W. kregen voorts mach
tiging de door de regering aangekondigde
procentuele verhoging van de jaarwedden
eveneens voor Waddinxveen toe te passen.
Het voorstel tot aanschaffing van een
nieuwe centrale verwarming voor de open
bare lagere school A gaf aanleiding tot dis
cussie naar aanleiding van "een opmerking
van de heer Okkerse, die vroeg, ol B. en W.
geen rekening hadden gehouden met een
oliestookinrichting. De voorzitter antwoord
de, dat B. en W. zich geheel hadden inge
steld op een kolenketel. in de veronder
stelling, dat oliestook te duur zou zijn. De
heer Okkerse merkte naar aanleiding daar
van op. dat oliestook in het gebruik niet zo
veel duurder is dan kolen, terwijl geen
stoker nodig is. De wethouder Oudijk onder
schreef deze opmerking geheel. Hij wilde
een ketel plaatsen, die zowel voor kolen als
voor olie geschikt zou zijn.
De voorzitter deelde daarop mede, dat een
oliestookinstallatie ongeveer f 2600.— duur
der zal zijn. ongeacht ^e plaatsing van de
olietank. Daarop machtigde raad B. en
W. deze zaak naar goeddunken*}! te wer
ken, hetgeen ook ten aanzien vaiNeen ana
loog geval voor de Ned. Herv. scno^gaw
de Onderweg werd besloten. Voor de rond
vraag gaf zich niemand op, zodat de raad
op tijd klaar was om de deelnemers aan de
avondvierdaagse langs te zien trekkten.
BOSKOOP.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk 9 en 10.30
uur ds G. C. Tromp, 6.30 uur ds A. de
Leeuw.
Geref. Kerk 9.30 en 5 uurïls G. P. Hart-
velt te Bodegraven.
Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 uur ds P. J.
de Bruyn.
Geref. Gemeente 9.30 en 6 uur leesdienst.
Vereniging van Vrijz. Hervormden (in
éen. Kerk) 10 uur de heer P. J. v. Ouwer-
kerk.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
8.45 en 10.30 uur de heer D. D. Konings te
Putten. 6.30 uur ds J. v. d. Haar. Geref.
Kerk 10 en 6.30 uur ds J. Snoeij. Remonstr.
Geref. Kerk 10 'uur cand. P. H. van Lent
Vlaardingen. Oud-Geref. Gemeente
9 30 en 6.30 uur leesdienst. Chr. Afgesch.
Gemeente 9.30 en 5 uur leesdienst. Ver
eniging „Wet en Evangelie" (in Rem. kerk)
3.30 uur ds C. Krijger te 's Gravenhage.
Zevenhuizen
Predikbeurten Ned. Herv. Kerk
10 uur dr P. L. Schoonheim te Lelden.
Kapel a. d. Rotte 10 uur ds H. M. Cnossen
te Gouda. Geref. Kerk 9.30 uur leesdienst,
2.30 uur ds J. Snoeij te Waddinxveen.
Prachtige diorama's
(Van één onzer verslaggevers).
Groots van opset en seer interessant van
inhoud is de Nationale Zuiveltentoonstelling
„De Melkwég" die van 20 tot en met 30 Juni
in de Houtrusthallen te 's-Gravenhage wordt
gehouden naar aanleiding van het 13de In
ternationale Zuivelcongres te Schevenlngen,
mede in foerband met het 50-jarig bestaan
van de Internationale Zuivelbond. De ten
toonstelling. die vanmorgen door minister
Mansholt is geopend, mag in hoge mate
representatief worden genoemd voor ons
land, dat immers in de xuivel xo'n belang
rijke bestaansbron vindt.
De-wijze waarop hier het zeer uitgebreide
materiaal is gerangschikt, de aankleding en
de hele opzet van de show wekt in hoge
mate bewondering voor de organisators en
de ontwerper van de tentoonstelling, de
architect H. C. Pieok. Hoewel aan het in
structieve, in groeperingen van cijfers en
grafieken zeker aandacht is besteed, is dit
nergens zwaarwichtig of vervelend. Met be
houdt van de waardigheid van het geheel,
heelt men vooral het visuele, het direct
aansprekende, met grote schilderingen, met
weidse diorama's, met de producten zélf, op
de voorgrond gesteld, zodat het leerzame op
zeer aantrekkelijke wijze wordt opgediend.
Twee boerenwagens, hoog opgetast met
hooi, geven bijv. aan wat een koe per jaar
verorbert en een tot het dak reikende stel
ling met meer dan 3800 flessen melk latfit
de gemiddelde jaarproductie zien van de
Nederlandse koe.
Nooit werd de schoonhei® van hét Neder
landse landschap indrukwekkender in beeld
gebracht dan met het machtige weidedlora-
ma, dat met een breedte van 26 meter en
een illusoire enorme diepte een pièce de
résistance vormt, waaraan 500 bezoekers
tegelijk zich kunnen laven. Al even indruk
wekkend is de enorme, honderd vierkante
meter grote „étalage" waarmee met een
20 ton aan producten en verpakkingsmate
rialen op attractieve wijze wordt gedemon
streerd wat Nederland naar 148 landen ex
porteert aan kaas. boter, melkpoeder, ge
condenseerde melk en vele andere zuivel
producten. Dit mag met recht het visite
kaartje worden genoemd voor de buiten
landse bezoekers, die uit vele landen, zelfs
uit Japan, worden verwacht.
De historie en de moderne tijd. reiken
elkaar op deze tentoonstelling de hand; oude
kaaspersen, karntonnen enz., historische
voorwerpen afkomstig uit het Friese mu
seum. laten zien hoe het vroeger ging; een
stal met 12 loeiende koeien, die in enkele
minuten electrisch wordep gemolken en
een complete kaasmakerij, met twee tanks
van 2000 liter melk, elk. tonen het publiek
hoe thans de melk wordt gewonnen en de
kaas wordt gefabriceerd. Het kan ook nog
even in de schoolbanken gaan zitten om van
de zuivelmeester een leerzame zuivelles te
ontvangen. In een uitgebreid complex van
laboratoria kan men er voorts kennis van
nemen, hoe intens de wetenschap zich met
de bestudering van ziekten in melk. kaas,
boter, yoghurt enz. bezig houdt en welke
middelen zijn toegepast om deze te bestrij
den.
De kaasmarkt
Allergenoeglijkst is het te vertoeven op
het marktplein van het oude Noordhollanfl-
stadje Alkmaar, waar nlen zich op de
kaaswaag kan laten wegen, waar men in
een diorama een blik kan slaan op de be
roemde Alkmaarse kaasmarkt. Aan het ge
noeglijke is trouwens op deze tentoonstel
ling ruime aandacht besteed. Het begint al
met de sprekende koe, die zelfs in het Frans
en in het Engels antwoord geeft op alle haar
te stellen vragen, op zuivelgebied. Er Is ook
een moderne keuken ingericht, die gyatis
lekkere van zuivel bereide hapjes verstrekt
en in de grote zuiveltuin. waar diverse be
kende orkesten en artisten (o.a. Mieke Tel-
kamp) zullen optreden, kan men zich bij
een rustig zitje, een van de vele soorten
milkshakes uit de geestig gedecoreerde milk-
bar laten serveren. Daar zullen ook boeren
dansen en shows van oude boerenkleder-
drachten worden gehouden. In een film
zaaltje draait de hele dag een kleurenfilm
van de Zuivel.
Een speciale en originele attractie voor da
kinderen is de kinderboerderij met een uit
gebreide levende have aan jong vee en een
„kaasfabriek" met miniatuurwerktuigen,
waar de jeugd zelf naar hartelust mag
knoeien om een kaasje te bereiden, dat ze
nog mogen meenemen ook.
Met nog diverse andere attracties, als
prijsvragen en tekenwedstrijden, kahn jong
en oud zich op de Melkweg vermatoèn.
Dit zijn echter alle ondergeschikte onder
delen van deze royaal en met kennis en
liefde opgezette tentoonstellling, die van
buitengewoon grote propagandistische waar
de moet woeden geacht en vooral ook te
genover het buitenland kan laten zien, wat
Nederland als melkproducerend land no. 1
op het gebied van de zuivelindustrie pres
teert.
Hagenaar vilde een
levend konijn
De procureur-generaal bij het gerechtshof
te 's-Gravenhagefheeft Vrijdag bevestiging
gevorderd van het vonnis van de politie
rechter. 3 maanden gevangenisstraf, tegen
de 42-jarige boterhandelaar L. H. P. uit Den
Haag. die het vorige jaar enige dagen vóór.
Kerstmis een konijn levend zou hebben ge
vild. -P. zou een konijn enige stokslagen
achter de oren hebben gegeven en het dier
daarna direct hebben gevild.
Het konijn heeft heftig met zijn voorpoten
geslagen en gegild, zo werd in twee getui
genverklaringen vermeld. Eerst toen getui
gen P. hadden aangesproken, heeft deze het
dier de hals afgesneden. De achterpoten
waren toen reeds gevild.
De verdediger betoogde, dat verdachte het
dier niet onzetteliik zou hebben gepijnigd.
Het gerechtshof besloot de zaak tot Woens
dag aan te houden om de getuigen opnieuw
te horen.
Sigarettenverkoop in café's
Het hoofdbestuur van de Nederlandse Al
gemene Bond van Sigarenwinkeliers deelt
mede. dat het de aandacht van de minister
van fhianciën en van het ministerie van
economische zaken heeft gevestigd op de on
gebreidelde verkoop van tabaksartikelen in
café's. restaurants en dergelijke zaken na
sluitingstijd der bona-flde sigarenwinkels.
GROTE VAART
A•((•kerk 19 te Antwerpen
AaUdyk 19 v Vera Cru? te Tampico
Aardyk IS v Houston te Galveston
Abbedyk II op 420 ra W SclUy
Alblreo 19 V Rott te Recife
Aleklba 10 40 tp ZW Wl«ht n Antw
A Icy ene 19 v Ilheos te Bahla
Aldabl 19 op 250 m Z Las Palmas
AHoth 19 v Rio Janeiro te Santos
Alndra 19 v Koweit te Khorramehar
Amiteldlep IS 780 m ZW Coco» efl.
Amitelpark IS v Quebec te Huil
titel toren 19 130 m NtW LI «««bon
Marseille
Andyk 19 v Mobile te Corpus Christi
Apptasedyk p ts 8t»aat florid»
Ar(o« 19 v Amsterdam te Hamburg
Averdyk IS op 500 m NO Azoren
Baccku» 11 op 400 m ZW Azoren
Baud 19 v Tandjuns Priok n Sema-
rang
Bennekom 19 v Mollendo te Arlca
million 20 te Colombo verwacht
Blltar 19 v Hamburg te Bremen
Bleemfonteia 19 v Amit te Bremen
BUmmendyk IS op 900 m ZW SclUy
Blydeadyk 19 te Baltimore
Bonaire 18 op ISO m NO Paramaribo
Boreaa p IS Oueuant n Rotterdam
Boxkoep 18 bp 550 m NO Azoren
Castor 19 v Bremen te Hamburg
Coitlca 19 v Funchal n Barbados
Cronenburgh IS te Castro Urdlalee
Delfland 18 250 m N St Paula Rock
Delft 19 te Cristobal verwacht
Dido 18 v Zante n Gibraltar
Dongedyk p 18 Scilly n Antwerpen
Dotiro 18 v Lissabon n Catania
kdam 19 v Rotterdam te Antwerpen
Eendracht IS op 300 m O Gibraltar
Eimina p 18 flnisterre n Amst
Elsenburgb P 18 Ouessant uitreis
Parmsnm 18 v Vlzagapatam te Calcutt»
Grootekerk 19 te Lorenzo Marques
Haarlem p 18 Antigua n Amsterdam
Hathor 19 v Malta te Alexandria
Hauleiwlik 18 op 600 m ZW Bermuda
Hecuba 19 v Barranquilla n P Limon
Heelsum 19 v Amst te La Pallice
Heemskerk 19 v Tangga te Mombassa
Helder 18 te Puerto Barrioe
Hermes 18 v Santiago n Clenfuegoe
Hersilla 18 oj» 115 m NO St. Lucia
lleatla 18 v Port au Princa n Cap
Haitien
Hellaad 18 v Inhambane n Beira
Hoogkerk 19 v Rott te Hamburg
Hydra II op »50 m NO Martinique
Ilias 18 v Limassol te Famagusta
llos 19 te Cludad TruJIUo
Jagersfoateia II 460 m O St. Helena
Kalmana 18 v Pare Pare n Donggala
Kaslmbar 19 v Slbolga te Padang
Kertosono 19 180 m NNW Djeddah n
Bahrein
Kieidreehl II v Colombo n Singapore
Kota Gede 18 v Calcutta O Belawan
I.hurenskerk 18 v Aden n Shez
l.awak 19 v Claveria n Honolulu
I.eersum 19 te Charleston
Lekkerkerk p 18 Port Sudan uitreis
Leuvekerk 19 v Genua n Rotterdam
Lieve Vrouwekerk p 19 Port Sudan
Limburg 18 v Vancouver n Calcutta
Liage 18 v Kopenhagen te Helsinki
Loenerkerk 30 te Madras verwacht
Lombok 19 750 m NW Honolulu n San
Francisco
Lutterkerk 19 v Karachi n Bahrein
Maetsuycker 13 180 m Z Str. Lombok
Meerkerk 20 v Colombo te Madras
Mentor 18 v Lissabon n Hamburg
Midas 20 ta Lissabon verwacht
Miajak 19 te Batik Papan
Muiderkerk 19 80 m ZZO Djeddah n
Aden
Nero 18 v Napels te Algiers
Noordam 18 op 350 m N Azoren
Oranjestad 18 op 250 m NO Barbados
Overijsel p 18 Kaap St Vincent
Parkhavea 18 op 330 m ZW Las Palmas
Plaaclus 19 v Makassar n Buleleng
Poseidon 19 ta Philadelphia
Prins Alexander 18 780 m O v Belle
Isle
Prins Frederik Willem 19 v Cleveland
n Hamilton
Prlas Maurits 19 ta Toledo
Frlas Ph. Willem p 18 Antlcostl ell.
Prins Willem 3, 19 12 m NO Texel.
n Rotterdam
Prins Winem 4. p 19 Lizard
Prlas Willem 5. 18 op 850 m
Cape Clear
Pygmalion 19- v Paramaribo n Öyr«caoN
Bempang 19 v New York te Beyfout'
Beebiab II op 300 m NO Singapore
Reepat 19 paaa Comorien n Calcutta
Rynkerk p 1» de Balearen n Antw
Salatlga 17 v San Francisco n Manila
Salawatl li v Lagos b Takoradl
Saparoea 19 v Amst te Antwerpen
Schie 18 v Thessaloniki n Kreta
Sckledyk II op 500 m ZO Socotra
Slbajak 19 v Melbourne te Fremantlc
Slberoet 19 rede Makassar
Sioterdyk 19 op 100 m O Bermuda
Sommelxdyk 18 te Penang
Stad Alkmaar 18 200 m W Bermuda
Stad Arnhem 18 300 m O Belle Isle
Straat Banka 13 v Kaapstad n Port
Elisabeth
Straat Malakka 13 te Singapore
Tablan 19 370 m ZO Kp Guardafui n
Djeddah
Tam 18 v Santos n Porto Alegre
Tawall 20 te Belawan verwacht
Telamaa 18 v Aruba n Pto Cabello
Tero 13 v Durban n Kaapstad
Themiste 21 vm te Quebec vern
Tlba 18 v Santos n Rio Grande
Tltus 18 op 1080 m NO Barbados
Tosarl 13 v Houston te Galveston
Triton 18 v New York n Curacao
Utrecht 17 te Los Angeles
Van Linschoten 19 te Freetown
Van Rtemadyk 19 te Djakarta
Van Spilbergen 17 v Lobito n Porto
Ambolm
Waal 18 op 450 m ZW v Ouessant
Wllpo 18 v Slite te Borga
Winterswijk 18 v Santa Cruz n Rott
Uèsel p 18 Gibraltar n Algier»
Zaan p 18 Svenska Björn L.S
Zeeland 18 v Koweit te Abedan
Zonnewijk 18 op 350 m NW Azoren
Zijpenberg 18 op 180 m O Derna
TANKVAART
Adinda 18 op 130 m O Singapore
Aldegonda p 18 Tringano n Bangkok
Barend recht p 19 Runtal Jebel
Csltex Delft 19 110 m O Gibraltar van
Rotterdam n Sidon
Callex Lelden 18 Kaap de Gata
Caltex Perni» 19 80 m NNW St Vin
cent n Sidon
Caltex Utrecht 19 pass. Burllngs n
Pemls
Ceronls p 11 Kaap Agulhaa n Curacao
Chama 18 op 150 m N v Benghazi
Dulvendrecht 19 te Birkenhead
Ehjo Amsterdam 18 300 m ZW Azoren
Esso Den Haag 19 te Aruba
E»so Rotterdam 18 v Aruba n Rott
Elrema p 18 Kaap Spartlvento
Hilversum p 18 Muscat n 8uez
Liseta 20 te Singapore verwacht
Lurlta 19 te Rvonmouth
Males p 18 Kreta n Heysham
Marlis 15 v Mlrl n Yokohama
Metula 17 v B. Papan n Singapore
Mirta 18 op 70 m NO v Demi
Mltra 19 v Thameshaven te Huil
Myonla 18 v Beyrouth te Alexandria
Omala 19 v Berie te Malta
Ondlna 19 v Mormugao te Singapore
Ovula. 18 op 200 m ZO TJilatjap
Pspendrerbt p 18 Muscat n, Suez
Rita 20 te Bangkok verwacht
Rodas 19 v Trinidad te Barbados
Scherpendrecbt 18 op 410 m NW v Pa
ramaribo
Sliedrecht 19 70 m Flniaterre n Isle
of Grain
Slanvar Benakat II v Sungei Gerong
n Belawan
Staavac DJirak 19 te Penang
Sunetta 18 v Manilla te Ilo Ilo
Tankhaven 2 19 v Bungei Gerong n
Saigon
Tarla Sydney-Mlrt p 18 Ceram
Thalatta p 19 Minikoy n Singapore
Tibia p 18 Tanimbar n Auckland
Woensdrecht 18 te Heysham
KLEINE VAART.
Abel Tasman 19 v Sundsvall
Adara 18 v Docksta n Zaandam
Aegir p 19 Holtenau n Malmo
Aglena 16 v Grangemouth te New-
burgh
Albergen 19 v Santander n Bordeaux
Aldebaran p 19 Kiel n Odense
Algarve 19 v Garston n Swansea
Alpha p 19 Kiel n Wsmemunde
Amaaut Fluvlua p 19 Kiel n Ahua
Amstelstroem 17 te Cardiff
Angeja 17 v Rotterdam te Londen
Annie N p 19 Kanp Carbon n Alexan
dria
Antoni 18 v Skelleftea te Lulea
Arlen 19 ta Helsinki
Aruaa 18 v Southampton n Rouaan
Ary Sehaffer 18 te Wisbech
Atlantis 18 v Rostock n Vlaby
Audada p 19 Kaap Vllano
Barendsg 18 v Ways n Londen
Barracuda 18 v Frederlda n Boston
Batavier 3. 18 te Casablanca
Berend N 18 v Brldport te Lelth
Bicrum 19 te DelfzUl
Bill 8 16 v Portsmouth n Jersey
Borculo 18 v Kopenhagen te Borga
Borneo II v Antwerpen n Londen
Breesand p ia Ouesaant n Nantea
Brem 19 v Lissabon ta Oporto
Brlnlo 18 te Brest
Campen 19 te Norrkoping
Casablanca 18 v Marseille n Casablanca
Catharine p II Texel n Calais
Grangemouth
18 te Merikarvia
■2. 19 v Manchester
Citadel 19 i
Continental
Cornelia B -2
Swansea
Corrlc B p iê Kaap San Antonio n
Dakar
Daje Bfthmer p 19 Flnisterre
Davina Oorknop 19 te Cuxhaven
DelfzUl 18 v Huil
Dencb 18 v Birkenhead n Dubjln
Depa p 18 Brunsbuttel n Rotterdam
Diana V 18 v Mistlv te Hamburg
Dollard 19 v Delfzijl te Londen
Dora p 18 Gothenburg
Dulvcland 19 v Goole te Hamburg
Duurswold 18 v Bideford n Swansea
Eems 18 v Lovisa
E A A Schaar 18 v Liverpool n Teign-
mouth
Egbert Wagenberg 19 v Safle
Ellewoutsdyk 18 te Huil
Eraergo 10 te Middiesbro verwacht
Everfsen 19 te Stockholm
Express 17 v Rouaan te Londen
Fedala p 18 de Burllngs n Londen
Fetoria p 18 Gotland n Getle
Fivel p 18 Brunsbuttel n Zaandam
Fnllonira 18 v Gruvon n Amsterdam
Frans 18 v Aarhuus n Rotterdam
Frieda 19 te Omskoldsvik
Friesland SSM p 19 Wight n Rott
Gazelle 19 v Moll te Gothenburg
Gerry 8 18 v Bremen n Liverpool
Hagno 19 v Belfast n Dublin
Harm 19 v Boston te Londen
Haskerland 19 v Rott te Harlingen
Hebe Nobel 19 v Par te Brussel
Heemskerk p 18 Brunsb. n Aarhuus
Henry Denny 16 v Londen n Cork
Ids Jacoba p 19 Barcelona
Imp. Mellrma 19 te Bordeaux
Jan Kreumer 18 te Plymouth
Jmon II v Antwerpen n Middiesbro
Jokurma 18 v Sunderland n Brest
Jongkind 18 v Amst n Chicago
Jorlna II v Yxpila te Sharpness
Josef Swenden 17 v d Tyne n Goole
Julia Mary p 19 Ouessant
Kathleen 17 te Teignmouth
Koningshaven 19 te Nemours
Kortenaer p 19 Kiel n Abo
Larlx 18 v d Tyne te Vesteras
I-elle 18 v Krlstlnehamn te Leerdam
Leny 19 v Liverpool n P. Talbot
Llbelle 19 te Gothenburg
Lukas M 17 v Rotterdam te Huil
Lyra 16 v Londen n Grangemouth
Mado Antw-Londen p 19 Vlisslngen
Marcella p 18 Ouessant uitreis
Marletje BOhmer 19 te Rouaan
Markab 18 v Rotterdam te Huil
Maymere 17 v Jersey te Portsmouth
Maystar 18 v Antwerpen te Cork
Meeuw 18 v Yxpila
Megrez N 18 v Casablanca n Agadir
Merak 18 v Londonderry n Belfast
Mercator 18 te Wasa
Meres N 18 v Casablanca te Fedala
Merwehaven 20 te Duinkerken verw.
Meteoor 18 v Liverpool n Swansea
Michel Swenden 17 v Rafso te Dundee
Mldsland 18 v Lelth te Grangemouth
Monica 19 v Belfast te Cadlahead
Myfem 18 v Gothenburg n Rott
Mypuck 18 v Umufdende Londen
Mysoa 18 v Rouaan n Malmo
Nelly p 18 Ouessant n Garston
Neptunus p 19 Dungenesa
Noaeh p 19 Flniaterre n Patrag
Noord 19 v Bllllngham te Londen
Noorderlicht 18 te Kopenhagen
Noord laad 16 v Frederikatad n de
Tyne
Olse 19 v Bremen te Antwerpen
Oleum 18 v Bllllngham n Londen
Olivier v. Noort 18 v Meaane n Ne-
dcrland
Olwe 16 v Charlestown n Calais
Omlaadla 16 v Genua te Valencia
'alma 19 v Drogheda n Rotterdam
Patrla p 19 Kiel' n Kopenhagen
Pave p 19 Kiel, n Vesteraa
Pelikaan II te Aarhuus
Peter Swenden 17 te Hartlepool
Pleier Hubert 19 te Wamemunde verw.
Pollux 18 v Antwerpen n Londen
Ponza II v Raumo te Kings Lynn
Prima p 19 Ouessant n La Coruna
Rika 19 v Boston te Antwerpen
Rlnl 19 v Halpburg te DelfziU
Rita 19 te Vehlo
Robert 18 v Bandholm te Londen
Rubicon 19 te Ostende
Rynhaven 19 te Rouaan
Santa Lucia 18 v d Tyne n Stockholm
Slan 19 v Harlingen te Odense
Silvretta 19 v Rott te Hamburg
Soemba p 18 Majorca n Boston
Spolaada 18 v Cardiff n Bordeaux
Spora 18 v Cardiff te Bordeaux
Sporota 18 v Requejada n Gent
Spurt p is Brunsb. n Kopenhagen
Sumatra 17 v Antw te Londen
Suze 19 v Sundsvall te Almelo
Taormlna 18 v Naestved te Borga
Teun 18 v Frederikstad op de Tyna
Theodora 19 te Goole verwacht
Ton s verm. 20 v Leixoea n Guemaey
Triaaca It v Antw n Sablaa d Olonne
Trio 17 v Londen n Duinkerken
Tritom 18 v Gent n Malmo
Trsmpenburgh 18 ta Bordeaux
Twea Gebroeders p 19 Ouessant
ITnltas 18 in de Kalmaraund
U'rmajo 19 v St. Malo n Nantea
Vera II te Oslo
Vlndlcat Atque Polit It v Mo-l-Rana n
Meaane
Vivo 18 v Goole n Rotterdam
Volharding p 19 Flnisterre
Wetterschelde 18 te Aberdeen
Westpolder 19 te Antwerpen
Westvalk p 18 Brunsb n Norrkoping
Willy p II Sodertelje n Vesteraa
IJsel 19 v Aalborg te Antwerpen
Zeemeeuw p 19 Klei n Stockholm
Zype 16 v Yarmouth n Middiesbro
NEDERLAND—INDONESIA
Ball 19 v Pladju te Djakarta
Bantam 19 v Djakarta te TJlrebon
Drente p 19 JCreta n Port Said
Indrapoera 20 te Belawan verwhcM
Krdme 19 v B Papan te Makaasar
Kota Baroe 18 op 400 m ZW Minikoy
Langkoeas 18 v P Pinang n B Papan
Oranje 19 v Amst te Djakarta
Poelau Laut 19 v Suez te Port Said
Sumatra 19 v Amst te Port Said
Tablan 18 op 400 m W Maiadlven
Ternate 21 om 22 u te Hoek van Hol
land verwacht
Wonoaarl 18 v Semarang n TJlrebon
Rijnvaart
LOBITH 19 JUNI. Gepass. met be
stemming naar
Rotterdam: Limburgia. Maarschal-
kerwaard; Vulcaan 31. Keijzer; Rhenua
141, Van Dijk. Guinea, Blom: Tollma.
De Jonge. Damco 73. Grlnvis: Vul
caan 12. Huurmanl Vulcaan 71. Kruit
hof, Genijf. Goud. Baroma 2, Back
man. Hugo Stinnes 11. Wiegel. Al-
vracht 13 De Graaf Wangard, v. d.
Eat; Uluthla. Jansen: M SCtinnea 104
Pfaff: Lolrain. Engel. Poiiseno. Sla-
ra: Arabia. Dee BUI: Basilia. Van
Eerden: Zelandia, Goedhart: Wotlde-
stelfn. De Boom: Rudolf Gelpke,
Hommcrich: Spe», Vo«: Wlnachermann
53. Sehaffer: Damco 8. De Jong; Maria
Van Gulik: Maria. Van Megen: Mon-
trachet. Goetz: /Damco 18. Weiier;
Damco 138. Durinck; Jama. Onatwed-
der: Dula. Mooren: Johanna, v d.
Sluissen Rotondo, De BruUn; Borua-
sia. Hoornweg. Basilia. Van Eerden:
Capricornia. Van Erp: IJiaelland.
SchrameUer. Charitaa. Voaaer*. Rheln-
tank 3. Moaer; Adolf. Schmltz; Al-
bert. Schmitt; Constantin 3. Daron;
Stad Arnhem. Verduijn; Stad Til
burg, Den Engelsman; Outremont
Zwitler: Ollevo# 4. Valk: Holland. Er-
lenbach; Sientje. DUkman; WaatfSlU.
Dam; Johanna. Oomens: Friala. Schil-
vena. Elll Mina. Bralt: Stedo. Ste-
gers: Centrost 4. Klomp: M. Sttnnei
105. Fillmann; Weihelm. Bloem; Sant-
ra 118. Hofman: Valencia. Van Beek:
Carttabria. Bruinsma. Vatna. Van Djjjf
Vulcaan 5. v. d. Brugge: Vulcaan 54,
Van Dlrtteren: Prinses Juliana. Wal
lerSchurmann 34. Tipper: Schumann
81. Pauwer; Schurmann 8. Noll; Echui*
mann 70, Strack. Chrl»tina. Timmer:
Roelof. Meeuwsen; Anna. Hoenderop.
Leiden: Johanna. Trouwbor»t Ri
pen veld: De Hoop. v. d. Heuvel. Til
burg: Hubo, Huisman. Baarai Ilima.
De Groot Wemeldlnge: Advent. Ba»U-
Doredrecht: Lion, v Woercom Sc»l-
dls Bossets llolaloierbnigi Mart".
David». Heemstede: Geertrulaa,
Rook. Arnhem: Energie 8. EngelaW.
Helena. Kok: Energie 5. Van Bon;
Spes. Cazemier. Wemeldlnge: Demcs
51. Ten Napel. Dedemavaart: Hoo»
op Zegen. Bakker. Westervoort: Mett.
Meijer Oudenbozch: Maria. v. Magen.
Zonnemaire; Pewll. Buil.
Schild: Aleida, Scholing Amersfeem
Ideaal. Oudakker. Slulakll! Radna.
Klootwijk Lelden: ZeldanniR.
Trouwborst. Zaaadam: Noordster.
RUksen Den Haag: Blnanvaart 21.
Veen. Amsterdam: Pax, Vema. Kam
pen: Eldl. Smit Burgbsluls: Wihena,
Hiemstr». Vreeswijk: Maria Stella, v.
Rosa u m Doornenburg: Drie OtM*
tera. V- Uren SnlppelAg:
Sintjes. Steln: Vulcaan 37, VanKJeu.
Lelden: Albert Scherer. Wlibert. WU«
bij Duurstede: Teuntje. De Waardt.
Vreeland: Geziena. Mlnnaard. AW-
aterdam: Meeuw. Meeuwsen ZafpMJ»
IJaael 8. Rlkaten Drachten: Nieuw#
Zorg. Cazemler Nova Cura, Vraejwiik-
Amsterdam: Ail Round. Da Kruw-
Paterswolde: Theiame. Prina. Alpb»
a. d. Maai: Vulcaan 35. Van Lopi«-
Lochem: Vulcaan 11. Vermaulen. M*
cbem. Vulcaan 11. Vermeulen.
dam: Maria 3. v. Roaaum SHV
Frieling. Zwolle: Jobequ. Meeuwwn,
Deventer: Hlrondelle. Wijnen. 8ch«-
rendljk: Elisabeth. Brialre. Daa HaM'
Transport 75. Wegman
RUan. De Bie. Beverwijk: Verwisseling
De Vries Alkmaar: Pelafle. Kemper
man. Stein: Andrea. Kempermsn.
Apeldoorn Sper». Tnr Wee Geert ro
denberg. Adme. Muro. Hulse»: CU»».
Posterne. Utrecht: Eva®. DubbelM*
Burghtlula: Damco 4». Helmann.
Véél is er geschreven over de Franse Revolutie. Véél zal
er nog over geschreven worden. In Nederland is nog
beden ten dage een politieke partij, die haar ontstaan dankt
aan een bundeling van de strijd tegen de ideeën van de Franse
(evolutie.
Wanneer wij de redevoeringen en de betogen van de bekwame
leider der Anti-Revolutionaire partij, dr Abraham Kuyper. na
lezen, valt ons op, dat zijn houding tegenover de Franse Revo
lutie een heel andere is dan die tegenover de Amerikaanse.
Vierkant nam hij stelling tegenover heAUiegrip: volkssouverei-
niteit, zoals die uit de Franse Revolüfle tot ons kwam. De
volkssoevereiniteit der Amerikanen echter, kon hij onder
zekere voorwaarden aanvaarden. Wat was dan in feite deze
Amerikaanse revolutie?
Een opstand tegen het wettig gezag van
de autocratische koning George III. en tegen
het wettige gezag van het Engelse parle
ment.
In de zevenjarige zeeoorlog (17561763)
had Engeland zich grote ?inahciële offers
moeten getroosten en het vopd nu, „daar
koloniën er waren ten bate van het moeder
land". dat ook de Amerikaanse koloniën
haar deel zouden moeten bijdragen.
Op een manier, die strijdig was met de
rechten dezer kolonisten, probeerde Enge
land zijn schatkist weer te vullen.
De Amerikanen, die zelf een smeekschrift
naar Koning en Parlement zonden het
merendeel van hen was koningsgezind
werden niet gehoord. Hun vertegenwoordi
gers werden zelfs niet eens ontvangen.
De Amerikanen, mensen die hard waren
geworden 1» de «trijd tegen de Indianen,
in de atrUd om ^et bestaan, vonden geen
diplomatieke weg om tot een oplossing
te komen en toen de Engelse Oost-Indi
sche Compagnie een lading thee van 48000
pond. waarvan invoerrechten moesten
worden geheven, naar de haven van Bos
ton voerde, wierp een aantal ala Indianen
verklede Yankee», de thee overboord
en daarmee waa meteen de teerling ge
worpen.
Duidelijker konden de kolonisten niet
tonen hoe *ij over een en ander dachten:
no taxation, without representation (geen
belasting ïonder vertegenwoordiging).
Velen mllen xich dit beroemd geworden
ainnetje nog herinneren.
1'N Engeland verhief de oude, ziekelijke.
-*maar nog altijd grote staatsman William
Pitt zich: „Mylords, evenmin als ik u met
deze kruk kan wegjagen, evenmin zult gi.
de tegenstand van Amerika overwinnen"
..De Amerikanen zeggén dat gij geen recht
hebt hun zonder hun eigen toestemmi
belasting op te leggen en zij zeggen dit naar
waarheid- Ik erken dit eerste, onverander
lijke recht der Amerikanen op hunne vrij
heden volmondig, een recht, welks verde
diging tot het uiterste hun volkomen vrij
staat"
De machtige en nobele woorden van Wil
liam Pitt, Lord Chattam. bereikten de
harten der conservatieve Engelsen niet. die
merendeels minachting voelden voor dat
volkje aan de overkant „dat sprak van
God en van de rechten van de mens en
van de burger".
Van welke mensen stamde dit volkje af
DE oorlog brak uit.
Het werd een oorlog in Niemands+and.
want groot, enorm groot is de nieuwe we
relden klein waren de legers.
De Koning, die begreep dat hij er vlug
bij moest zijn. liet in het moederland mis
dadigers als soldaten ronselen.
Van kleine Dliitse vorsten „kocht hij
bovendien nog onderdanen. In totaal wer
den er circa 30 000 Duitsers gegrepen, uit
winnen wanneer het hem gelukte uit tfe
benden een leger te vormen Dit zou alleen
mogelijk zijn. als hij zijn soldaten de hoge
beginselen waarom het in feite ging. kon
bijbrengen.
Een soldaat leert alleen door een voor
beeld.
Washington was in etaat dit voorbeeld
te geven
Latere historici hebben met zichtbaar ge
not zijn fouten aan het nageslacht uit
gestald. Alsof d&t zijn roem zou kunnen
verduisteren. Alsof een mens. die deze taak
op de schouders nam. haar feilloos zou
kunnen volbrengen. Na de capitulatie van
Yorktown. in 1781. waarbij 7000 Engelsen
zich overgaven, wilde het leger, dat on
tevreden was. omdat het Congres zjjn be
loften t.o.v. van de pensioenen der sol
daten niet hield. Washington tot Koning
verheffenEn de burgers waren er
niet tegen. Zij waren immers tot nog toe
door Koningen geregeerd. Degene, die
het feist tegen ctt voorsiV was, was
Washington zelf.
Hij had huis en hof verlaten terwüle
van de^vrijheid- En terwille van diezelfde
vrÜheM zou Amerika een republiek moe
ten worden.
De Nieuwe Wereld was de Oude niet
'"TEGENOVER de Noorse hoofdstad Oslo, aan de andere zijde van de fjord, ligt
A het idyllische schiereiland Bygdoy. Het geeft via een Drug toegang tot het
fraaie jachtclubgebouw Dronningen. het heeft een uitgestrekt openluchtmuseum
en het herbergt ook een voor de Noren kostelijk reliquie. het Poolschlp Fram,
waarmede de nationale Noorse figuur, dr Fridtjof Nansen, geleerde, Poolvorser,
staatsman en diplomaat een peis in het Noordpoolgebied maakte en dat jaren later,
het was (n 1911, de expeditie van Roald Amundsen als basisschip zou dienen
voor de tocht, die Amundsen naar het felbegeerde doel zou brengende
Zuidpool. Heb is een klein, sterk, houten schip, zorgvuldig beschermd tegen beder
vende invloeden De Noren bouwden er een huis omheen en lieten het interieur
onveranderd. En alles, wat van die pooltochten bewaard bleef journalen, instru
menten en persoonlijke bezittingen van de expeditieleden, brachten zij er onder.
de Nieuw-Siberische eilanden waren zeel
teleurstellend. Na enkele dagen in de ygr
drift Noordwaarts te zijn gevoerd, joegell
Noordelijke winden de uitgestrekte ijsveff
den. waarin het schip was gesloten, naaa
het Zuiden. Later ging het echter weeW
Noordwaarts, maar de drift van het ijs waf|
zeer grillig.
De winter kwam en daarmede kwame L
ook de ijskoude stormen. Maar de Frar4"!
bleek een veilig tehuis te zijn. Tijdens d j
grootste ijspersingen werd het schip niel
in het minst beschadigd. Soms werd het uil
zijn ijsbed opgelicht. Maar het bleef geheel
intact. Het had voorraden aan boord voo V
verscheidene jaren. Het was zo goed gel
bouwd op het bar(v klimaat, dat in dat eer I
ste jaar tot December niet behoefte t l
T ATEN de geleerden, die nog altijd be-
-Lj hoefte hebben „te knabbelen aan zijn
roem", eens gaan tellen hoeveel generaals
in de loop der eeuwen Koning geworden
zijnhoevelen het graag waren ge
worden. Gemakshalve kunnen zij aanvan
gen bij de veldheren van Alexander en ein
digen bij Napoleon.
En zo het beeld der verwoestingen door
dezen aangericht, om tot hun vaak zo egols-
tisch doel te komen, deze historici niet vol- i
doende is. laten zij dan tot zichzelf inkeren
om na te gaan hoe zij vaak zelf. „als ko-
,ningen der wetenschap" de kleinen hebben
vernield. Deze kleinen hebben toch ook een
taak t
De doodgewone schoolmeester, die Geor-
ge Washington heeff laten leven in z(jn
klas en die z(jn kinderen heeft uitgelegd
waarom Washington, nadat hij met alge
mene stemmen tot de eerste president van
het niéuwe r(jk was gekozen, zjjn Bijbel
openlegde b(j de tekst: „Zo de here het
huis niet bouwt, bouwen de werklieden
tevergeefs", heeft daarmee aan het jonge
leven gebouwd, aan het jonge leven, dat
morgen de stenen zal moeten aandragen
voor het Huis van de Toekomst
REIN BROUWER I
ER hangt in deze hal altijd een merk
waardige stilte, hoeveel bezoekers er
ook mogen ronddwalen. Men treft er dik
wijls jonge matroze^ van de Noorse marine
aan, voor wie de Fram een maritieme bede
vaartplaats moet zijn. Van de betonnen
gaanderij komt men over een loopbrug op
het dek van de Fram en daar ziet men
eerst hoe klein dit massieve en zwaar ge
tuigde schoenerscheepje is. Daalt men langs
smalle trapjes in het binnenste af, dan
treft direct de beperktheid van alle ver
blijven om het mogelijk te maken ruimte
voldoende te vinden voor het bergen van
de grote voor enkele jaren toereikende voor
raden levensmiddelen, instrumenten, kle
ding en materialen, die de expeditie nodig
had om zijn taak te kunnen uitvoeren. Langs
de wanden, direct onder het hoofddek. zijn
de hutten ondergebracht. Zij zijn klein en
boven elke deur staat de naam van hem. die
in die jaren van eenzaamheid en ontbering
er een toevlucht heeft gezocht. Daar liggen
de sextanten," de horloges en tijdmeters, de
dagboeken, die in die jaren werden bijge
houden en die spreken van een onverzette
lijke wil om ten koste van veel wat het
leven waard maakt geleefd te worden, de
geheimen te ontsluieren van Terra Incog
nita. onbekende aarde, en waarnemingen te
Dr Fridtjof Nansen
„Zo de Here het Huis niet
bouwt!"
hun bed gelicht of op klaarlichte dag over
rompeld. De hertog van Brunswijk—Lune-
burg bleek tot veel bereid. Hij leverde aan
George van Hannover 4300 man tegen een
jaarlijkse «ubsidie van 12 000. De hertog
ontving bovendien van elke soldaat nog
f7 handgeld. Van hen, die sneuvelden,
reeg hij het bedrag nog eens en voor de
gewonden was er een andere zakelijke re
geling.
Amerika was in nood.
Wel had 't te Philadelphia bijeengekomen
Congres, op de avond van de 4e juli l7'Ade
later beroemd geworden onafhankelijk
heidsverklaring aangenomen, doch wat
baatte dit als men geen leger had om de
onafhankelijkheid te bevechten
Vele Amerikanen waren bereid hun leven
in de waagschaal te stellen. Vele Konings-
gezlnden sloten zich zelfs bij de Republi
keinen aan, doch hoe maakt men uit hon
derden groepen, waarin de lucht ontbreekt,
een geordend leger
TN tijd van nood, zal een Staat die wors
telt met de geboorte, altijd de juiste leider
vinden, als de levensvatbaarheid voldoende
ja. Want in tijd van nood voelt elk indivi
du van het om de vrijhbid worstelende volk
wat hem persoonlijk ontbreekt. Ook voelt
dus elk individu, bewust of onbewust „bij
Wie de redding ligt".
Het Amerikaanse volk. dat via zijn Con
gres Geórge Washington tot opperbevel
hebber van „alle legers" aanstelde, heeft
4 lich bij deze keuze niet vergist.
Integendeel.
Aan hem voornamelijk dankt Amerika
tijn vrijheid.
Ofschbon Washington er van overtuigd
Was. dat de eerste dag van zijn opperbevel
«e laatste dag van zijn roem zou zijn, aan
vaardde hij de moeilijke opdracht, zonder
daarvoor salari6 te willen ontvangen. Door
de zevenjarige oorlog hin of meer bekend
met het vak, begreep hij, dat hij slechts kon
T\ver weinig schrijvers zijn zoveel legenden in omloop als over de
Duitse schrijver van Indianenboeken Karl May. Weinig schrij
vers ook als hU hebben zoveel moeite gedaan om die legendevor
ming te stimuleren en hoezeer hjj daarin geslaagd is. moge blijkeri
uit het feit. dat veertig jaar na zjjn dood nog altijd de meest uiteen
lopende verhalen oVer hem de ronde doen. Eén daarvan is een sim
pele: Karl May was een stille man, die nooit reisde in de streken,
die hij beschreef, nóóit zijn vuist verpletterend op iemands schedel
liet neerkomen en. bovenal, nooit een Indiaan van zjjn leven zag!
Maar niets is minder w**r dan dat.
In een stil en beschendon huisje in Kötzschenbroda bij Dresden
l^rach, Karl May inderdaad» een groot deel van zijn leven hij
werd zeventig jaar oud door als het rustige heertje, dat zich
permitteren kan van aijn geld te leven. Maar weinigen wisten, dat
Herr May als pplichtef van land lot land was gejaagd, lange tijd in
de gevangenis had doorgebracht en de Balkan. Griekenland, Arabië,
Turkije en de wijde prairiën van de Verenigde Staten door
eigen aanschouwing had leren kennen
In 1842 werd Karl May geboren als zoon van een wever uit
Silezië. Op egn séminarium uerd hij, via een studiebeurs, opgeleid
tot Onderwijzeren in die tijd al schreef hij zijn eerste Indianen
verhaal voor de „Garieiilaube". Hp kreep het terug met een keurig
briefje: „Tot onze grote spijt kunnen wij uw belangwekkende bij
drage niet plaatsen".
Het gaat niet goed met dp jonge Karl Als onderwijzer deugt hij
niet. als fabrieksarbeider voelt hij zich vernederd. In die tijd wordt
hij er van beschuldigd een oud horloge van een boekhouder gesto
len te hebben. Er is twijfel aan zijn schuld, maar niettemin gaat
hij voor zes weken de gevangenis in: voor de eerste maal ziet hij
de cel van binnen.
In Karl May woelt het verlangen naar de wijde vlakten, die hij
reeds in vele onuitgegeven Indianenverhalen heeft beschreven;
het land van Cooper .van Aimard e.a.. Hij geeft lessen, spaart geld
als een vrek en-kan eindelijk naar Am«nka vertrekken. In St Louis
verdient hij zijn brood als huisonderwijzer; als landmeter komt hij
in het Wilde Westen terecht. Zijn eerste boekenavonturen spelen
dan ook in een landmeterskamp in Indianenland. Zijn eerste wér
kelijke avontuur beleeft hij op een nacht, als de Kiowa'-s het
kamp van de blanke broeders overvallen en hij de volgende nacht
gered wordt door het. opperhoofd van de Apachen!
Misschien is het niet waar Misschien behoort dit ook bij de
legenden, die Karl May rond zijn eigen persoon weefde, maar tóch
werd in dit land de grondslag gelegd voor de figuur Old Shatter-
hand de man met de vreselijke vuist, en Winnetou, het opperhoofd
der Apachen! Hier oqk zag Karl May het prachtige ras van prach
tige mensen uitsterven door de moordlust van de blanken.
Wij moeten deze mensen reddenj" roept hij uit tijdens de lezin
gen. die hij na terugkeer in Duitsland houdt. „Zij zijn mensen,
zoals wij!"
KARL MAY
in de cel kwam hij tot inkeer
Volgende keer:
Zó druk had hij het met deze idealen,
dat hij vergat de goederen te betalen,
die hij in Leipzig kocht zonder op de
prijs te letten. Wanneer eindelijk de poli
tie hem wegens oplichterij wil arresteren,
is hij vertrokken. Wéér zwerft de man.
die later door zijn boeken wereldbe
roemd zal worden, als een opgejaagde
door Europa. Later keert hij terug naar
Duitsland, dat hij oog meer lief had. dan
de opgeschroefde chauvinistische uitla-
tïagen in zijn boeken zouden doen ver
moeden. Hij wordt met open armen ont
vangen door de Dolitie.
De naam May komt op alle lippen, maar
met een klank van angst. De schurk heelt
een bewaker bedreigd met een ongeladen
buks en is ontsnapt! Hij vlucht naar Arabië.
waar hij de taal bestudeert. Later zou een
professor naar aanleiding van de uitdruk
kingen in Kara Ben Nemsi en andere boe
ken uit de Oriënt verklaren, dat de kennis
van de Arabische taal, in dit boek tentoon
gespreid, hem eerbied afdwong.
Opnieuw trekt May's hart hem naar
Duitsland. Ij» Oostenrijk reeds wordt hij
gearresteerd -.en uitgeleverd aan Duits
land. Een valse naam kan hem niet
redden. Vier jaar moet hij doorbrengen in
het gesticht Waldheim. Humane wetten
stellen hem na enige tijd in staat te gaan
schrijven
Wereldberoemd
Dagr, in de stilte van de cel, rijpte in
Karl May de idee voor een grootse Serie
avonturenromans. Hij zelf zou er de hoofc!-,
persoon in zijn: „Old Shatterhand", de
Duitse jager, die vriendschap sluit met
Winneiou en die het recht verdedigt, al
moet nij er zelf voor sterven. Karl May
huiohelde hier niet. In de vier jaren op
sluiting kwam hij werkelijk tot inkeer en
geloofde hij in wat hij later de jeugd zou
propageren.
Nog steeds onder politietoezicht staande
begint hij te schrijven, in zijn huisje in
Dresden. Old Shatterhand als Detective, De
Petroleumkoning, Het Testamentvan de
Inga. Het Geheim van de Witte Bison, Kara
in net
Een moord per bladzijde! Nick Car
ter, Buffalo Bill. Lord Lister 0 hun
scheppers! Zelfs een minister las
iedere week zt?R Raffles!
Ben Nemsi. De Schat in
titels, die stuk voor stuk millioenen
sen in de gehele wereld zullen herinneren
aan hun jonge tijd ,toen zij verloren voor
de wereld meetrokken met Old Shatter
hand; óók d(? Henrybuks afvuurden; óók
met een mes een grauwende grizzlybeer te
lijf gingen.
Na zijn overlijden, op ai Maart 1912, kwa
men Indianen wenen op zijn gpaf. Hun
overtocht schijnt betaald te zijn door de uit
gever van de boeken Een blokhut werd
ingericht, waarin zich de geweren van Old
Shatterhand bevonden. „De Berendoder"
en de „Henrybuks Een monument voor
een zwak, maar goedwillend man. Maar
*en groter monument is de rij boeken, die
hij achterliet. De ouderen weten zich, héél
even. terug in dè sfeer van hun jeugd, als
zij de ouderwetse boeken met de prachtige
tekeningen -doorbladeren. De jeugd van
tegenwoordig leest hem echter óók nog gre
tig; en dat is de grootste lof, die men Karl
May ln deze tijden van techniek en nuch
terheid kan toezwaaien.
verrichten van hoge we
tenschappelijke waarde.
Voor wie de geschiede
nis van deze eerste pool
tocht van Nansen kent,
gaan al die boeiende de
tails weer leven, als hij op
het schip dat deze expe
ditie droeg, wordt gecon
fronteerd met zoveel dat
toebehoorde aan de man
nen, die drie jaar in nacht
en ijs doorbrachten. Want
daar liggen hun sneeuw-
suhoenen en ski's, daar
liggen de beide sleeën, die
Nansen en zijn metgezel
Johansen .gebruikten op
hun voettocht naar het
uiterste Noorden, toen zij
de betrekkelijke veiligheid
van hun schip verlieten en
bijna anderhalf jaar leef
den in de kleine zijden
tent, sliepen in de van be
renhuiden vervaardigde
slaapzak en op Franz Jo-
sephland overwinterden in
een hol, nadat zij zich door
het schieten van enkele ijs
beren en robben hadden
voorzien van leeftocht voor
de lange Poolnacht, die
van November tot April
duurt. Berenvlees 'en vet
was een jaar lang het enige
bestanddeel van hun maal
tijden; licht en wat warmte
kregen zij van de traan, die
zij uit het robbenspek
persten.
Daar liggen ook de kle
dingsstukken van wolfsvel,
die hen moesten bescher-
men tegen de felle koude.
waarbij de alcoholthermometer vele malen
tot 60 graden Celcius onder nul daalde.
En men staat lang stil bij de twee kajaks,
die Nansen en Johansen op hun sledetocht
medenamen, zonder welke zij verloren zou
den zijn geweest. Verweerde kleine vaar
tuigjes, die hen en de kleine voorraden
droegen als open water de voortgang over
het ijs onmogelijk maakte.
In die halfduistere ternauwernood ver
lichte ruimten van de Fram hangt nog de
zware sfeer van veel manmoedig wegge
drongen heimwee.
Maar het is voor de bezoeker een schone
belevenis hier te verkeren tussen zoveel,
dat behouden bleef en in zijn eigen woor
deloze taal zal blijven spreken van een ge
beurtenis. welke van grote wetenschappe
lijke waarde was en NoorWegeh bracht
onder de volken, die in het Poolonderzoek
vooraan stonden.
Geen beter monument had men kunnen
oprichten voor de mannen, die dit werk
verrichten, dan het bewaren van dit schip.
Langs nieuwe paden
XJET zal 24 Juni a s 60 jaar geleden zijn,
-*--** dat de Fram het anker lichtte en de
Ohristiana-fjord verliet. Een maand later
liet het schip Vardö, de laatste haven van
Noorwegen, achter zich en zette koers naar
Nova Zembla Aan de Siberische kust wer
den sledehonden aan boord genomen. Zich
door het ijs een weg zoekend voer de Fram
steeds vender Oostwaarts om bij de Nieuw
Siberische eilanden naar het Noorden te
koersen en zich door het ijs te laten in
sluiten- De grote drijftocht door de Poolzee
was begonnen. Het was toen 22 Sept. 1893
en de plaats was 78 gr. 50 min. Noorder
breedte en 133 gr. 37 min. Oosterlengte.
Nansen s plan was met zijn schip over
de Noordpool te drijven of in elk geval
door het Poolbekken. Hij was op vroegere
tochten, die hij op Groenland maakte, toen
hij nog conservator was van het Natuur
wetenschappelijk Museum te Bergen, door
het vinden van aangespoeld hout en ook door
voorwerpen, die ha<iden toebehoord aan
leden van het verongelukte Poolschip
Jeannette. tot de conclusie gekomen, dat er
een constante stroom moet lopen van de
Behrlngstraat aan de Noord-Siberische
kust over de Noordpool naar de zee tussen
IJsland en Groenland. Daaruit ontstond zijn
plan zich met een schip, dat geacht kon
worden de persingen van het ijs te kunnen
weerstaan, door het ijs te laten insluiten
en over het Poolbekken te drijven. Op deze
wijze hoopte hij onder omstandigheden, die
minder risico meebrachten en groter kans
op succes hadden, verder door te dringen
in het onbekende Poolgebied dan tot dan
voor mogelijk was gehouden
Hij verdedigde deze opvattingen op een
geographisch congres, maar poolreizigers
van naam noemden het plan onuitvoerbaar
en uiterst gevaarlijk. Zij waren van mening,
dat er geen schip kon worden gebouwd dat
de persingen van kruiend ijs zou kunnen
weerstaan.
Nansen zette echter door. Hij wist de
Noorse regering tot medewerking te bewe-
wegen, een poging, die niet eens zoveel
moeite kostte en hij vond in Colin Archer
een scheepbouwer, die naar geheel nieuwe
ideeën een houten poolschip ontwierp. De
Fram (Voorwaarts) werd een scheepje met
een zeer gunstige ronde vorm en het werd
gebouwd van de beste materialen, welke
maar te krijgen waren Het werd 39 meter
lang. 11 meter breed en 5.25 meter diep. De
huid werd gemaakt van drie lagen: een
binnenlaag van eikenhout van 7.5 cm dikte,
een buitenlaag van 10 cm dik eikenhout en
een ijsbescherming van greenheart (een
West-Indische houtsoort) van 7.5 cm, toene
mend tot 15 cm op de waterlijn. De ruimten
tussen de zware spanten werd opgevuld met
een mengsel van teer, pek en zaagsel. Hier
door werd een compacte scheepshuid ver
kregen variërend van 71 tot 81 cm dikte.
Er werden meer en zwaardere spanten
gebruikt dan normaal om de persingen van
het ijs het hoofd te kunnen bieden. Het
scheepje werd voorzien van een hulp-
stoommaehine en het werd getuigd als een
dr-emastschoener.
Nansen en zijn metgezellen hadden het
volste vertrouwen in de sterkte van hun
schip. En dit vertrouwen werd in de ko
mende jaren niet beschaamd. Tegen veler
verwachting in hield het schip het drie
jaar in het ijs uit, maakte enkele jaren later
met Otto Svendrup als leider een explora-
tiereis in de onbekende streken ten Noor
den van Noord-Amerika en bracht in 1911
Roald Amundsen in het Zuidpoolgebied.
TTOLGEN wij in grote lijnen Fridtjof Nan-
sen op zijn grote Pooltocht. De eerste
weken na het invriezen van de Fram bij
worden gestookt. De verblijven bleven I
vorstvrij.
De tijd werd doorgebracht met belang- I
rijke magnetische en meteorologische waar- I
nemingen. Ook werden elke dag lodingen I
verricht, waarbij Nansen tot de ontdekking I
kwam, dat men moest aannemen, dat het I
Noordpoolgebied een zeebekken is zonder I
land.
Men had electrisch licht van een dynamo, I
welke door een windmolen aan dek werd
gedreven.
Het leven aan boord werd over het al
gemeen zo aangenaam mogelijk gesleten. Er I
werd voor bezigheid gezorgd voor zover I
men niet doende was met wetenschapgelijke f
waarnemingen. En die laatste werkzaam- I
heden namen de meeste leden van de expe- I
ditie volledig in beslag.
De Fram was een ideaal observatorium.
Er werden naast de reeds genoemde wa,
nemingen ook sterrenkundige-, botanische-, I
zoölogische- en electrische waarnemingen I
verricht. Men deed belangrijke ontdekkin- I
gen o.a. dat de temperatuur en het zoutge
halte van het water geheel afweken van de
onderstellingen van de meeste wetenschaps
mensen. Zo ging een winter voorbij. De
lente en de zomer van het jaar 1894 ver
gingen Op Kerstavond 1894 haalde men de I
83-ste breedtegraad bij ongeveer 105 gr. Oos
terlengte Een paar dagen later was de Fram
op 83 gr 24 min. Noorderbreedte, de hoogste
breedte tot dusver ooit door mensen bereikt.
De sledetocht
P 4 en 5 Januari 1895 kreeg de Fram zo
grote ijspersingen te verduren, dat men H
hel zekere voor het onzekere nam en voor-
raden op het ijs bracht voor het geval het
schip zou worden vernield. Maar het schip
overwon.
Het zag er naar uit, dat de Fram ten
Zuiden van de Noordpool zou drijven en de
volgende zomer reeds in de zee ten Noorden
van Spitsbergen uit het ijs zou komen. Toen
realiseerde Nansen een nieuw plan om het
zeegebied ten Noorden van het schip te
onderzoeken.
Met luitenant Hjalmar Johansen verliet
hij op 14 Maa rt de Fram voor een slede
tocht naar het Noorden. Zij bereikten op
7 April de breedte van 86 gr. 4 min. en
moesten toen de terugtocht aanvaarden, om
dat het ijs naar het Zuiden bleek te drijven
en de begaanbaardheid hoe langer hoe
slechter werd. Hun leeftocht raakte op, de
sledehonden stierven van uitputting. Het
schieten van ijsberen leverde beide mannen
vlees en vet. Laat in de herfst bereikten zij
land. dat zij volgens de kaarten en hun be
rekeningen niet konden thuisbrengen. Zij
zagen in dat zij hun voornemen met hun
kajaks naar Spitsbergen over te steken, tot
het voorjaar moesten uitstellen en overwin
terden in een hol.
Daar wachtten zij, zich voedend met enkel
berenvlees, de lente af. Toen zij hun tocht
voortzetten, kwamen zij tot de ontdekking
op Franz Josephland te hebbqn overwin
terd. Zij werden opgemerkt door leden van
de Amerikaanse Jackson-expeditie en met
het bevoorradingsschip van deze Amerika
nen keerden zij op 13 Augustus 1896 te
Vardö terug.
De Fram wist zichr op de dag. dat Nansen
en Johansen te Vardö terugkeerden,1 uit het
ijs bij Spitsbergen te bevrijden en liep en
kele dagen later in de kleine haven van
Skjaervö in Finmarken binnen. Sverdrup
liet zich naar de wal roeien en haalde
het was nacht de directeur van het tele
graafkantoor uit zijn bed Daar hoorde hij
de verheugende tijding: Nansen en Johan
sen zijn er al.
In dienst der mensheid 1
TtE wetenschappelijke resultaten van deze
expeditie waren zeer waardevol.
Nansen werd een professoraat in de
hoofdstad aangeboden. Korte tijd later werd
hij een van de leiders bij de scheiding van
Noorwegen en Zweden in 1905. Aan zijn
diplomatieke bekwaamheid is het te dan
ken. dat deze scheiding zonder gevaarlijks
incidenten verliep. Nansen jwas later gezant
te Londen en Washington, Was na de eerste
wereldoorlog Volkenbondscpmmissaris voor
de terugkeer van Duitse krijgsgevangenen
uit Siberië, organiseerde de hulpverlening,
toen in 1921 in het Wolga-lgebied een hon
gersnood uitbrak en was Idaarna Volken
bondscommissaris voor de liit Turkije ver
dreven Grieken en Armeniërs. In 1923
kreeg hij de Nobel-prijs vóór de vrede. Hij
stelde het kapitaal beschikbaar voor het op
richten van model-boerderijen.
Nansen overleed in 1930 op 68-jarig«
leeftijd.
