AUG
scnonk
STUS
ij het leven!
Ophoging IJsseldijk gaat gepaard
met belangrijke wegverbreding
Het Gedicht
Elke week een cent gaf
ramen voor stadhuis
Australische halfbloedkinderen
scheppen een nieuwe kunstvorm
f
Zij bouwen een spoorlijn
dwars door de wildernis
Bouw van twee flats aan de-
gemeenteraad voorgelegd
Ruim tweehonderd jongens op
Technische School gediplomeerd
Jong Oudewaters gezin is op
reis naar Canada
Dijkverzwaring in Gouda in October klaar
IVan Veers lal tot Krugerlaan dubbele paden
voor fietsers en voetgangers
Kosten voor stad
bjjna vier ton
van de week
ZOMERLIEDJE
Wanbetalers in gemeente
woningen
GEMEENTE TRACTEERDE OP IJSJES
Geschenk scsooljeugd
aangeboden
AT <r?
AAR.
ANNEER
Industrieterrein wordt ontsloten
„Het beste recept
is aanpakken"
Met „Groote Beerde oceaan over
p
Van de „Bergen van de Maan"
tot aan de kust
PIMA WILSON
BIJT HET SPITS AF
El
Op heterdaad betrapt leven in scherpe
lijn en tere kleuren
Slotaccoord
TWBEBE BLAD - PAGINA 4
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 18' JULI '1983
thans reeds met de toekomst rekening zal
worden gehouden. Dit is bij het bepalen
van de maten geschied. Daarbij is er ook
acht op gagaven, dat. naar mag worden aan
genomen. de brug over de Veerstal binnen
enige jaren gebouwd zal worden, waardoor
het doorgaande verkeer richting Rotterdam
niet meer door de atad behoeft te worden
geleid. Daarom zal ook de weg reeds nu
over de normale breedte van 13.20 m. tot
aan de molen gelegen bij de Veerstal wor
den doorgetrokken.
Daarnaast zal de afrit naar de Fluwelen-
singel belangrijk verbeterd worden. De snel-
verkeersstrook is in verband met de bocht
op 6,50 m. gebracht.
Brede afrit naar Kfugerlaan
Ofschoon de plannen tot verbetering van
de verbinding Haastrechtse brug richting
Bodegraven nog niet vaSt staan, mag toch
wel worden aangenomen, dat in de toekomst
snelverkeeraweg zal dienen te worden
aangelegd, welke via do Krugerlaan of de
Joubertstraat en door een tunnel onder de
Spoorbaan, langs de Zwarteweg en over
de Breevaart de verbinding geeft met de
Bodograafse straatweg.
Daarom wordt thans reeds voorgesteld de
wegbreedte van de afrit naar de Krugerlaan
aan te leggen met een snelverkeersstrook
van 6 m. en aan beide zijden de normale
rijwiel- en voetpaden, totale breedte 13-20
meter.
Na de stormvloed van 1 Februari fs de vraag of en in hoeverre dient te
worden overg^aan tot de verbetering van de waterkering langs de Hol-
landsche IJsseJ, wel zeer actueel geworden. Het bestuur van het Hoog
heemraadschap van Rijnland heeft met voortvarendheid de nodige be
slissingen voor de te nemen maatregelen bevorderd. Deze plannen om
vatten voor het binnen Gouda gelagen gebied een verhoging van de
waterkeringen langs de Hollandsche IJssel, waarvan de kosten door
Rijnland worden gedragen. Van de gelegenheid zal worden gebruik
gemaakt om belangrijke verkeersverbeteringen uit te voeren.
Van s/hielands Hoge Zeedijk (vanaf het
verlengdt van de Const. Huygensstraat t.m
de gebouwen van de Shell) is de kruin
breedte geprojecteerd op minimum 6.50 m
de wegbreedte op minimum 5 50 m. Enige
bochten, die met betrekklijk geringe kosten
weggenomen kunnen worden, zullen zoveel
mogelijk worden recht getrokken.
De kosten van de verhoging vsn dit ge
deelte dijk komen voor rekening van het
Hoogheemraadschap van Rijnland, terwijl
de koeten verbondep aan de verbreding voor
rekening der gemeente zijn.
Deze verbreding achten B. en W. gewenst
In verband met de belangen van de langs
deze dijk gevestigde industrieën.
De totale kosten voor rekening der ge
meente worden geraamd op 70.720.
De voorzieningen aan Schielaods Hoge
Zeedijk tussen aansluiting op de Provinciale
weg en de Mallegatsluis worden verzorgd
voor rekening van Rijnland en brengen
voor de gemeente geen kosten mede
De aan het deel van de Mallegatsluis tot
cn met de Veerstal te treffen voorzieningen,
waaronder begrepen de verhoging van de
muur langs de Veerstal, komen voor reke
ning van Rijnland.
Tengevolge van dit werk zullen evenwel
door de gemeente enige werkzaamheden aan
de woning van de havenmeester moeten
worden verricht, waarvan de kotten worden
geraamd op 1-000.
Aansluiting nieuwe brug
Het gedeelte weg tussen de Veerstal tot
en met het aansluitingspunt naar de Kru
gerlaan. moet worden verhoogd. De kosten
ven het ophogen van de- dijk komen voor
rekening van Rijnland. In verband met de
bouw van de nieuwe Haastrechtse brug is
het echter zeer gewenst om tegelijkertijd de
weg op de dIJk te verbreden en de opritten
bij de Fluwelensipgel en bij de Krugerlaan
in orde te brengen. De kosten hiervan zul
len door de gemeente worden gedragen voor
zover njfet met Rijnland overeenstemming
verkregen zal kunnen worden over een
bijdrage van het hoogheemraadschap in de
kosten van verbreding van de dijk. waardoor
deze tevens een zeer wenselijke versterking
ondergaat.
De bestaande weg op de dijk van de Hol
landsche IJssel heeft een breedte van,
maximaal 8 m, en is niet voorzien van
rijwiel- en voetgangerspaden. Gezien het
zeer drukke verkeer op deze weg. een ver
keer. dat ongetwijfeld io de toekomst na
ingebruikstelling van de nieuwe brug zeer
belangrijk zal toenemen, is deze wegbreedte
ten enen male onvoldoende en in tegenstel
ling met wat door de Provinciale Waterstaat
zal worden gemaakt op de zuidelijke oever
van da riviar. waar het verkeer komende
Van Haastrecht^tolwijk en Stolwijkersluis
via «en verkeeifplem naar de nieuwe brug
zal worden geleid.
De in aanbouw zijnde brug. heeft een
breedte van 15 meter, te weten een rijweg
breedte van 7 m met aan beide zijden trot
toirs vap 4 m. breedte voor wielrijders en
voetgangers
Ook de toegangswegen aan de stadszijde
deze breedte te geven wordt te kogfbaar
geacht. Gemeend wordt, dat voorlopig in
het algemeen volataan kan worden met een
snelverkeersstrook van fl m. met aan beide
zijden een voetpad en een rijwielpad van
1.30 m.. resp. 2.30 m.. zodat de totaal nor-
tnaalbreedte 13.20 m. worat.
Opstelplaats van acht meter
Het verkeer eist echter op enkele plaat
sen een grotere rüwegbreedta en wel aan
beide zijden van de aansluiting bij de nieuwe
bruf. Daar zal een opstelplaats moeten wor
den gemaakt voor auto's, die zich kunnen
opstellen voor de geopende brug en wel zo
danig. dat het verkeer, gaande van de Kru
gerlaan richting Fluwejensingel of Veerstal
dan wel ln omgekeerde richting, de wach
tende auto's zal kunnen passeren. Eigenlijk
worden daarvoor 3 verkeersstrpken geëist
van ten minste 3 m. elk. doch deze breedte
is om financiële redenen teruggebracht tot
8 m. in totaal.
Het zou ook gewenst zijn voor het rijwiel-
verkeer een dergelijke opstelplaats aan te
leggen, maar daarvan is mede met het oog
op de kosten afgezien. Het rijwielpad zal
over de normale breedte van 2.30 m.. even
als het voetpad, doorlopen.
B. en W. merken nog op. dat bij de aanleg
van deze toegangswegen uiteraard rekening
gehouden moet worden met de toekomst.
Het later eventueel weer verbreden of ver
leggen van de weg brengt extra kosten met
xich mede. die vermeden worden, indien
TVTMAAL EEN GEDICHT, dat eenvoudig
en pretentieloos vertelt van het geluk
van het buitenzijn op een stille zomeravond.
Een natuurgedicht dus, maar dan toch één.
waarin de stemming van gebprgenheid, blij
kens een enkele aanduiding, nog een andere
bron heeft dan de vertrouwde omgeving en
de rust van de avond.
Geluk is: stil te gaan
Door zomerblije landen
Door 't smalle pad, waar 't graan
Ritselt langs ome handen.
De lucht ln 't toesten rood
En goud en duizend kleuren,
De velden blank en blond
Doorwaaid van zoete geuren.
Een late vogel fluit.
Traag klokgelui van verre.
Aan d'einder danst en glanst
Gods lamp: de avondsterre......
Geluk is: langs het graan,
Langs tomerbllje landen.
Naar 't stille huis te gaan.
Waar de avondlampen branden.
De kosten van deze werken worden ge
raamd OP ƒ289.480;;
Op het gadeel te tuisen het aansluitings
punt naar de Krugerlaan en de Waaier-
sluis zullèo de verhoging van de dijk en de
afwerking van wegdek geschieden op kosten
van Rijnland.
Wanneer evenwel de weg wordt verhoogd
zal nabij de begraafplaats „iJsselhof". tus
sen het ingangshek en de weg een grote
kom ontstaan. Het zal noodzakelijk zijn deze
kom op te hogen en van een nieuw dek te
voorzien. De kosten hiervan worden be
groot op 10.400.
Resumerende vragen 8. en W. de raad
voor de uitvoering van al deze werken een
bedrag van 381.600 beschikbaar te stellen.
Het verzwaren van de dijken zal reeds
5c^(.
omstreeks October a.s. voltooid moeten zijn.
Het gemeentebestuur schrijft on»:
Terwijl talloze gegadigden voor woon
ruimte de voortdurende zorg der betrok
ken overheidsinstanties vragen, zijn er
enkele huurders, die blijkbaar weinig be
grip hebben van het voorrecht, dat zij door
het bezit van huisvesting genieten.
Tot deze categorie behoren o.a. enige
huurders van gemeentewoningen, die zich
niet houden aan de eerst# plicht van elke
huurder, n.l. om de huurpenningen op tijd
te betalen.
Ondanks herhaalde waarschuwing om
deze verplichting stipt na te leven, schie
ten zij te kort en komen zij regelmatig voor
op de lijst van wanbttaleri.
Tegen deze wanbetalers worden de
wettelijke maatregelen getroffen, die bij
verdere volharding in de wanprestatie
zullen leiden tot ontruiming van de ge
meen te woning.
Zij zullen daardoor in moeilijkheden ge
raken, waarvan %ij zelf de schuld dragen.
Op medewerking van de overheidsinstan
ties tot het verkrijgen van andere woon
ruimte zullen zij moeilijk een beroep
kunnen doen De gemaentewoningen zul
len uiteraard voor hen onbereikbaar
bjyken. P
Uit. „Holland'
ALBERT1NE STEENHOFF-
SMULDERS. 1871—1933
Misschien hebben wei nooit zoveel kinder
fietsen naast het Goudse stadhuis gestaan
als gistermiddag. Dat is ook geen wonder,
want de schooljeugd was te gast bU het ge
meentebestuur. Van elke school waren er
twee afgevaardigden en een onderwater of
leraar. De kldhters stonden wat onwennig
te kijken in hei talrijke gezelsohap. naast
hun grote broers van de H.B.S. en het
Gymnasium. ZU stonden allen in de trouw
zaal en met hun komst was het gemeente
bestuur wat blij. Want wie is er niet bill
als hU wat krijgt.
De Goudse schooljeugd kwam voor het
gerestaureerde stadhuis negen ramen aan
bieden, gebrandschilderde vensters, die een
plaats hebben in de trouwzaal. Op een dag
na, was het precies een jaar, nadat de Ko
ningin het stadhuis opnieuw in gebruik had
gesteld. Dat het zolang heeft geduurd, ligt
niet aan de jongens en meisjes. De vervaar
diging van de ramen heeft even op zich la
ten wachten. Maar de hartelijkheid waar
mee dit geschenk, waarvoor iedere Goudse
scholier van d* jongste tot de oud6te, elke
week een cent heeft gepaard, werd aange
boden en aanvaard was er niet minder om.
De wethouder van Onderwijs, mevr. J. N.
van Dantzig—Malles, heeft de ramen met
een handdruk symbolisch overgedragen aan
burgemeester James. Al beseft het kind nu
nog niet, zo zei zij, van welke waarde dit
geschenk is, later zal het blij zijn, dat het
op zijn wijze deel heeft gehad aan de res
tauratie van het stadhuis. Want het huis
der gemeente zal ook een plaats gaan inne
men in hel hart van deze jongens en meis
jes. Ze zullen er komen stemmen, ze ko
men om te trouwen. De gedachte was eerst
gezamenlijk een tapijt te knopen, maar daar
mee waren de Goudse huisvrouwen ons
voor, aldus mevr Van Dantzig. We vonden
echter, dat het toch feta moest zijd voor
de jroywzaal, omdat jujfli daar de jeugd zal
terugkomen. De keuze is toen gevallen op
de gebrandschilderde ramen. De jeugd ging
aan het sparen. Al waren er moeders, die
zeiden, dat zij beter eerst haar eigen huis
konden opknappen. Maar hier Is iets, öat
langer duurt, dan een bed of kleed in huis.
Hier zijn negen ramen, die altijd zullen
spreken van het geschenk van het kind.
Het onderwerp is natuurlijk aan de trouw
zaal aangepast. Daarover vertelde burge
meester James, van wie mevr. Van Dantzig
zei: „Wanneer ik iemand in ons stadhuis
rondleid, zeg ik altijd: burgemeester James
weet zoveel van de restauratie af, elk
steentje heeft hij aan de zes kanten be
keken."
Vreugdevolle dag
De burgemeester noemde het een vreug
devolle dag. Ik begrijp, zei hij. dat jullie er
misschien nog niet veel van af weet en
daardoor er weinig interesse voor hebt. Zó
is het immers ook als je een postzegel ziet.
Het is een gewoon stukje papier. Maar als
je een vreemde zegel ziet en je gaat de
tandjes tellen, dan merk je. dat je er meer
interesse voor krijgt. Het stadhuis is voor
Jullie nu ook als die postzegel geworden
Jullie zullen hier stemmen en trouwen. Het
stadhuis gaat voor jullie leven. Wij zijn
blij met jullie cadeau, jullie zijn later blij
dat Je iets hebt gedaan
De negen ramen vormen met de zeven
vensters, die de industrie heeft geschonken,
één geheel. Zij hebben warm getinte kleu
ren Elk raam heeft een regel uit de eerste
brief van Paulus aan.de Corinthiërs, het
kende hoofdstuk over de liefde. Op het stad
huis geschiedt immers de bekrachtiging van
deze liefde, zei burgemeester James.
Het onderwijzend personeel, dat mede aan
het geschenk neeft bijgedragen, heeft in
trouwzaal een kopje thee gebruikt. De jeugd
haastte zich uit de officiële sfeer naar het
bovénplein, waar het gemeentebestuur hen
tracteerde op een ijsje. Tot slot heeft de
burgemeester zijn jonge gasten het stadhuis
laten zien.
1« Juli
Boompjes:
geüsMie.
18 Juli I
uur Relgerstraat hoek Onder de
Straatprediking Goudse Stadsevan-
oncordia: Vertrek harmonieën
..Oranje Nassau en ,.«t CaacUla" voor rond-
gang door de stad
19 Juli 8 uur R.K. Verenigingsgebouw Gouwe
concert Harmonie-orkest oranje Nassau
Mijnen te Heerlen.
20 Jrfll 7.30 uur De Zalmt Verkoping woon
huizen door notaris G. J. van Willigen.
20 Juli I uur stadhuln Vergsdarlng Gemeen
teraad.
21 Juli 7.30 S.30 uur Het Blauwe Kruis:
Spreekuur Pro Juventute.
21 juli 8 uur Danllli Bpreekbeurt J. Maai-
bach voor Bethlehem Kerk (Pinkstergemeente)
n juli 7.3o uur Vrije Evangelisch# Gemeente»
Bijbellezing du J. I. van Wljck.
22 Juli uur Reünie: Spreekbeurt ds J. Btir-
ger'voor Logos-verband.
23 Juli 7.3Ö uur Nederd. Geref. Gemeente!
Spreekbeurt ds Joh. van Weizen.
li Juli uur Bint .lanskerki openingsconcert
Gouda-week. uitvoering Bhqulem van Verdt
,l,v. Nicp verhoeff. I
25 Julii Collecte Ned. Verilizing sociale zorg
voor minder-vallden. J
25 Juli 10 uur Stadserf: Openbare aanbeste
ding schilderwerk 130 gemeentewoningen.
25 juli 3 uur veemarktterreln! Start brom
fietsen- en rljwleltocht In kader Gouda-week.
Bioscopen
Thalia: Een koningin wordt gekroond, a. J.
Reünie: Bureau Zedenpolitie, t» J##r;
Schouwburg: De Geluidsbarrière. M
Aanvang: 3, 7 en #-i5 uur, Zondag 3. 3, T
en 913 uur. overige dagen 3 en 8-13 uur.
Sport op Zondag
Athi»tieki io uur Dualmeet Qlympia—Gouda.
cricket: 10.30 uur Oiympia—Ouick 3 (Den
Haag).
Zondagsdienst artsen
Doktoren: Van zaterdagmiddag 3 tot Zondag
avond 12 uur zijn aanwezig de artsen H Ree
dijk Crabethstraat 45 (telefoon 3132) en R.
Rombach, Van Baerlestraat (telefoon 5100).
Tandartseni Zondagmorgen is van 11.30—1!
uur aanWezig tandarts J G- A. Tysterman,
Blekeraslngel 15 (telefoon 2329).
Apotliekersdienst
Steeds geopend (des nachts alleen voor ré-
cepten): Apotheek G. Paris, Westhaven 14.
Dokterstelefoon 4020
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente: Sint Janakerk
(Achter de Kerk 5) 9 en 10 30 uur ds Wr
A B. Hagen. Katwijk aan Zee, 5 uur da
H. M. Cnoesen. bediening H. Doop; Wes-
terkerk (Emmastraat 33) 10 uur da H. v. d.
Akker. 5 uur da J. J Koning; Kinderkerk
(gebouw Calvijn. Turfmarkt 142) 10 uur
de heer J. Kanis.
Ver. van Vrijz. Ned. Hervormden TPe-
perstraat 128) 10.30 uur ds J. Verdonk.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat
2) 10.30 uur ds H. J. de Wijs.
Evafig. Lutherse Kerk (Gotiwe 134) 10 uur
dg J. J. Simon, Velsen. bediening H.
Avondmaal.
Oud-Kath. Kerk (Gouwe 107) 1030 uur
Hoogmis. 7 uur Veepers: Dinsdag 0 uur.
Woensdag 7 45 uur en Donderdag 9.30 uur
H. Mis.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
ds A. Nijhuis.
Oeref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a) 945
en 4.30 uur ds G. Koenekoop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15) 10 en
5 uur ds D. L. Aangeenbrug. Terneuzen.
Geref. Gemeente in synodaal verband
(in Geref Kerk. Turfmarkt 60) 2 en 7.30
uur ds W. de Wit, Moerkapelle.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 en 5
uur cand. S. van Zwoll. Rotterdam.
Nederd. Geref Gemeente (Turfmarkt 23
achter) 9.30 en 4.30 uur'ds Joh. van Weizen;
Donderdag 7.30 uur ds Joh. van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds J. I. van Wfjck: Zaterdag
7.31 uur bidstond; Woensdag 7.30 uur bij
bellezing ds J. I. van Wijck.
Vrije Geref Gemeente (Zeugstraat 36) 10
uur ds H J. Grisnlgt.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 7 uur
bidstond. 10 uur heiligingsdienst. 6.45 uur
openluchtsamenkomst op de Markt, 7.30
uur vprlosaingssamenkomst, leiders majoor
en mevr. S. Duvekot.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dageh (SpieÜngstraat 49) 5
uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Spiering
straat 2a) 10.30 uur de heer I. S. v. Kuyper.
Amersfoort. 1.30 uur de heer W. F. Kioos.
Bethlehemkerk, Pinkstergemeente (Ach
ter do Kerk 6) 7.30 uur de heer J.
bach.
Programma volgende week
Voor de zomercompetitie van de KJt.Z B.
zijn voor de komende week de volgende
wedstrijden Vastgesteld:
Maandag: R.P.C.—O.Z.V. (heren). DONK-
ZIOS (Heren).
Dinsdag: S.Z.P.C.—Gouwe (dames). S.Z.P.C.
2—Gouwe 2 (heren).
Woensdag: Vitesse—G.Z.C. (dames). G.Z.C
2—Rotterdam 2 (dames). G.Z.C. 3—IJ 2
(heren). B.Z P.C.—R.P.C. (heren). S.V.G.T.-
DONK (heren). G Z C 4—B.Z.C. 2 (heren),
Vrijdag: B Z.C.—Sleutelstad (heren).
Zaterdag: GouweB.Z.C, (dames), B.Z.P.C
R.P.C. (heron). O.Z.V.—S.1|.A. (heren).
Z.Z.P.C.—S.Z.P.C. (heren), Gouwe 2—B Z C.
2 (heren).
Voor de Kring Goud* ftaan op het
programma:
Maandag: DONK—S.Z.P.C. 2 (dames).
Dinsdag: S.Z.P.C. 2—O.Z.V. (dames).
Woensdag: G.Z.C. a—O.Z.V. (jongens).
Vrijdag: B.Z.C. 3—G.Z.C. 6 (heren).
9
B. en W habben de raad een voorstel ge
daan om te besluiten tot de bouw van twee
industrtetlats op het industrieterrein tus
sen de Kromme en de Nieuwe Gouwe. Zij
wijzen er op. dat hat tar beschikking stellen
van dergelijke eenvoudige, doch practische
gebóuwen voor kleine industrieën zeer ge
wenst is. De binnenstad is meer dan vol.
bedrijfspanden zijn niet ter beschikking en
de nodige kapitalen voor nieuwe bouw ont
breken veelal. De uitgroei van bestaande en
de vestiging alhier van nieuwe bedrijven
geschiedt zeer traag, De werkgelegenheid in
Gouda laat te wensen over. Hat door de
Semeente met grote offers ingerichte in-
ustrieterrein aan de Gouwe is thans bouw
rijp. Ontsluiting daarvan door vestiging
daarop van enkele bedrijven, zal, zo ver
wachten B- en W„ het aantrekken van vol
gende bedrijven kunnen vergemakkelijken.
Het ontworpen plan voorziat in de bouw
van twee gelijkvloerse hallen, elk met een
oppervlakte van 600 m2. Beide „flats" zul
len door twee scheidingswanden verdeeld
worden in drie ruimten van 200 m2, zodat
deze zeer geschikt zullen zijn voor de klein-
industrie. Zou eventueel blijken, dat er meer
belangstelling is voor grotere eenheden, dan
kunnen de scheidingswanden worden weg
genomen, waardoor twee ruimten, elk van
600 m2. ontstaan.
De totale bouwkosten van de beide „flata"
worden geraamd op 182.000.
B. en W. merken nog op, dat voor huur
c.q. koop van beide „flats" voldoende animo
bij hier of elders minder gelukkig gehuis
veste bedrijven dsn wel bij nieuwe onder
nemingen zal bestaan en dat de bouw in
een# van twee „fiats" voordelen heeft bo
ven de bouw telkens ven één gebouw.
Een vergeten cello
Gevonden voorwerpen: Rijwielen, kinder
tasje, grijze ceintuur, paar zwarte heren
schoenen, rubberlaars, witte handschoen,
parelketting, doublé armbanden, jongeni-
jack, rood klndervest, jongenspet, rode
directoire, geld, bruin zeiltje, sleutels, por-
temonnalea, kammetje, steps, cello, rozen
krans, strik, groen mes.
BEROEP ONTVANGEN.
Candldaet C. Graafland, alhier, heeft aan
beroep ontvangen al* predikant naar de
Ned. Herv. gemeente te Eemnea-Buitan.
GESLAAGD.
Aan de Middelbaar Technische School te
Utrecht ia geslaagd voor het eindexamen
afd. Waterbouwkunde de heer S. Roden
huis.
(Advertentie)
Mf Oplieten een |usf VOpr hef oofl
DTT de best* bril om door te tien
VjJKX X de mooiste bril om naar te zien
Korte Tlendeweg 22 - Gouda Tel. K 1820-3033
Van de 248 leerlingen van de Technische
school, die hebben gestreefd naar het eind
diploma, konden 229 het getuigschrift gister
middag in de Schouwburg in ontvangst
nsmon. Niet alleen de leerlingen waren daar
aanwozig, ook burgemeester mr dr K. F O.
James, de Ieraren en veie ouders toonden bij
deze jaarlijkse promotie hun belangstelling.
De voorzitter van het schoolbestuur, de
heer D. Brouwer, wenste de jongens geluk
en gaf hen een sterkend woord mee voor het
verdere leven. Het beste recept, zei de heer
Brouwer, enkele regels citerend uit het
lievelingsliedje van Pisulsse, om vrij en
sterk in het leven te staan, is aanpakken.
Voor het nieuwe jaar zijn voor de dag
school 316 leerlingen ingeschreven. In Sep
tember wordt gen begin gemaakt met de
nieuwe onderwijsmethode volgens de com
missie Faber.
Het hood van de school, de heer 8. Swane-
,veld. wekte de zlttenblijvers op volgend jaar
weer op school te komen en.door te zetten.
Op de technische school is de Jongens ge
leerd aan te pakken, zei hij, zich richtend tot
de gediplomeerden: Wees je ouders dank
baar. dat je dit onderwijs hebt mogen vol
gen. Wees niet eigenwijs, wanneer Je bij
iemand gaat werken. In de afgelopen twee
Jaar heb je alleen maar een grondslag ge
kregen en daarop moet je verder bouwen.
Een der scheidende leerlingen. T. J.
Stuive. bracht in een geestig speechje na
mens de leerlingen dank voor het onderwijs.
Na het uitreiken van de diploma's kregen
de aanwezigen een afwisselend programma
aangeboden van voordracht, gymnastiek en
goochelen.
Gediplomeerd zijn:
Timmeren: Q. F. Barendse. A. D. Buite
laar, P. J. van Duuren. H. van Dijk (prijs),
Ch. Faas, T. van Herk (prijs). C. Honkoop
(prijs), P. Hoogendoorn, J. C. Hoogeveen, A.
M. Janmaat, A. de Jong, W. de Jong, J. H.
van Kersbergen, A. Keijzer, A. A. Koemans,
J. A. Koen. A. van Leeuwen, C. Lourief, J.
C. PerdUk, C. G. Pistoor, A. F. N. van
Uunen. B. C. L. Verschuure, O. van der
Weide, G. P. van Wijk (prijs), D. Zwaan. A.
J. Zwarteveld, Chr. Beun. J. C M. Atteveld.
P. Blom (prijs). H. B. Boers. H H. Boers, H.
Boon, A. Broere, J. van Bij6terveld, A P
van Cats (prijs). A. van Dasselaar, J. Dor-
gelo. A. van Erk. B. de Graaf, W Hogen-
doorn (prijs), J. J. A. de Jong. H. I. van
der Loo. J. F Luxen, J. J. Rouw, Joh. de
Ruwe, J. J. Sanders, W. D. Schep. J. A.
Sluijs. P. J M. van Velzen, C. Vcrmeij. A. A.
an Weelde. R- van Wensveen. A H. WJe-
,ian, J. C. Schippers. Drie niet gediplo
meerd. Aantekening 3e Jaar J. P. Koster, J.
Ruitenburg (prijs), C. Kok, E. de Vries.
Meubelmaken: H. van den Berg, B. P.
Berger (prijs), A. den Boer, A van Dijk, J.
de Jong. L. F. Kalmeijer, A. Labe (prijs),
B. D. Lagrouw. A A. Laros, M- C. Luitjes,
C. W. Muijsert. D. L. van der Ree, A. P.
Starreveld. C. Vermeij. H. J. Witjes. Ch. C.
Zwarts.
Schilderen: G. A Binken. N. J. Hoogen
doorn. G. Houtman, E. G. de Rooij. A. J. de
Wit. J. Ch. van Zutjlen, C. Mul. Drie niet
gediplomeerd. Aantekening 3e jaar W. G.
van Hazendonk. W. A. Sirre. D. van de
Velde.
Aardewerken: A. Boetekees. A. W. Bouter,
J W de Qraaff J. te Hennepe (prijs), J van
den Heuvel (prtjs), N. de Jong (prijs), C. J.
Th. v. d. Maat, C. A. Moerings. H. J. M.
Slootjes.
Smeden bank werken. J. van Andei, A. A.
Boelen. W, de Bruin, N. van de Fliert, L.
Groenendijk, T A. van Heulekom, C.
Jongenelen. C. Kortlever, J. Noomen, D.
Oostwouder, P. Roubos, S. Stalenburg, W.
Tol, W Verhoeven, G. M. van Vliet, G van
Dam. G. J. Friellng, J. H. van Geffen, C. N.
Jansen, H. A. L. Jaspers, J. J. Bojowal, J.
N. W. Groenewegen. C. de Groot, 6. J. van
Ingen, P. G. de Jong, H. Kars. B. Kok. A. J.
Manschot. A. A. No»rdergraaf. K. A. Ooms,
J. H. Poortermans. U Ravestein, J. B. Riet
veld. A. Trompetter, M. Vuijk, W. Keijztr,
A. Kleijn, G. Kuipers, N. J. van Leeuwen, P.
Pois, T. G. RuitÉRburg, A. van Schalk, C.
Slinger. Joh. Boerefijn, Joh. de Bruijn, D.
Burger. C. Z. van Gennep. P. Heimans. J. G.
Hogenelst. J. H. de Jong, O- Keijser, N.
Nooriander, K. W. Schuling. M. Terlouw.
Joh. ,van Veenendaal. C. H. Versluijs, K. v.
d. Hoek. W. Sluijter. C. Vink, A. Via, H. de
Vries. A J. v. d. IJssel, G. A. Melkert. T c.
Boot. J. D. v. d Bosch. M. v. d. Graaf. J. K.
v. d. Greft, J. J. de Heer. H. Th. Hofman,
Joh. de Hoog, M. J. de Jonge, Joh. Kloot, D.
C.- Marck (prijs), R. P. Neugebauer. A. J.
Noomen. C. Pak, A. Regters. M. G. Slooten,
C. J. Verkalk, H. Versloot, J. J. Verweij, L.
P. van Vliet, W. S. van der Wolff (prijs),
C. van den Berg. Th. J Deellsen. Tien niet
gediplomeerd. Aantekening 3e jaar: M. Erke-
leiis, H. den Haan, A de Pauw.
Electrotechniek: D. van den Berg (prtjs),
A. G. Boer. K. Boogaard, A. H. Bröker, W.
vap Geasel, W. P. van Hoorn, W. J. Jong
kind, H. G. L. van Kersen. M. KoopB. M.
Neeleman, L. H. C. Oosterbeek. A. Peene-
man, D. Polderman, C. G. Reijerkerk, L. P.
van Rhijn, H. A. Verhoef, J v. d. Wolf. L.
Zorg, H. A. Visser. W. Stout. J P. van
Adrichem, J van der Bas. B. Endlich, A P.
L. Flören, H. A. de Graaff (prijs). Joh. den
Haag. W. J. Huk. M. F. J. Hamelink, H. van
Harskamp. A. Hofstede, R Jamoel. F. W.
Nelles, J A. Peters, A. J Prince v. d Aa, T.
Plomp, J. P. van Reeden, A van Reeuwljk,
P. de Ruiter, J. G. Sluijs (prijs), T J. Stuive
(prijs), G. Veenstra, J. J. van Velzen, P. Ver
kerk. P. J A de Vos. H. Ph. Lugten. Eén
niet gediplomeerd. Aantekening 3e Jaar: G.
M. Perdijk. W. F. van der Wal.
Autoherstellen (kopkias): J H. Berends, L.
de Biijker. J. W Heemskerk. G J. Jonge-
neel. A. D. van Klaveren. J. Markus, G.
Ribbink. A Rook, I. J. Scheele, A J. W.
Schouten. J. W. Schouten. J L. Stigter. W.
van Wijk. Twee niet gediplomeerd.
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde:
75 jaar geleden
Btj Koninklijk besluit is als blijk van
erkentelijkheid en goedkeuring wegens de
door hem betoonde belangstelling in de
rijksverzamelingen van wetenschap cn kunst
aan de heer J. F C. Prince toegekend de
zilveren medaille.
50 jaar geleden
Uit Nlouwerkerk a. d. IJssel' ln de school
van het dorp vergaderde de werkliedenver
eniging „Onvermoeid vooruit'1 Bij de rond
vraag wees de heer v. d. Berg erop. dat,
hoewel de landarbeiders niet vallen onder
de bepalingen van de ongevallenwet, er toch
in «ommtge gevallen vergoeding kan wor
den verkregen bij ongelukken.
25 jaar geleden
Uit Reeuwljk: Prof. J. van Baren, hoog
leraar in de agro-geologle aan de Land
bouwhogeschool te Wageningen en dr J.
Hofker, secretaris van de Algemene Ver
eniging voor NatuuVbeschermlng voor
's-Gravenhage en omstreken, hebben een
bezoek gebracht aan de Reeuwijkse en
Sluipwijksf plassen, in verband met de
plannen tot droogmaking.
(Van een onzer verslag
gevers)
ROTTERDAM. Ik pak
in Canada aan wat de
beste vruchten afwerpt en
waarin de beste toekomst
te bereiken is, zegt Gerrit
Rietveld uit Oudewater.
Hij scheepte zich gisteren
met zijn gezin ln op de
Groote Beer, het emigran
tenschip van de Neder
landse regering, dat vaart
op de route van de Hol
land—Amerika-Lijn. Zon
der vast omlijnd doel gaat
deze familie dus, maar zij
gtaat toch alleen in het
nieuwe land. Na aankomst
in Montreal gaat de familie
een dag sporen naar To
ronto, waar familie van
mevr. Rietveld al twee
jaar woont. Deze heeft het
best naar de zin en ziet
voor de Oudewaterse tak
ook wel goede mogelijk
heden.
Oerrit Rietveld, die 22
Jeer is. ie timmerman van
beroep. In deze branche ia
nog wel ieta te vinden,
denkt hij. Er gaan steeds
meer Hollanders naar de
overkant van de oceaan
en zij zullen wel allemaal
een huta nodig hebben. En
deze woningen moeten
worden gebouwd. Na een
verblijf in Toronto gaat de
reis verder near St. Tho
mas, een dorpje onder de
rook van Lendon.
Moeder Anthonie Riet
veld—Jacobs, in Enschedé
geboren, laat heer zorgen
geen over twee kinderen,
Kees, vijftien meenden
oud, en Joke. een blozende
baby van vijf maanden.
We geen met de beete ver
wachtingen, aldue de heer
Rietvela
Er stonden ook nog twee
Goudse familie# voor de
Groote Beer geboekt. In
hun hutten weren zij ech
ter niet en ook op oproe
pingen vla de echeepsradlo
zijn zij niet afgekomen.
Zodat u verder niets leest
over de familie Spruijt van
deWssthaven. Deze Goudse
timmerman is met zijn ge
zin op weg naar Hamilton.
En ook niet over de heer
en mevr. Lakerveld van
Ulverplain, die kortgeleden
zijn getrouwd en de huwe
lijksreis maken naar Lon
don, eert plaats waar tal
van Hollanders wonen. Deze
Goudee auto-monteur ls
een goede bekende bij de
voetbalverenignig Gouda.
Vrijdag vertrekt er weet'
een schip. Dan maakt de
Waterman een extra reip
naar Canada, waar de tija
op het ogenblik het gun
stigst (s voor komende
emigranten. Dan zijn er
families aan boord uit
Reeuwljk, Nieuwerkerk a.
d. IJssel, Boskoop en Bo
degraven.
het wonder
gebeurde:
DE LATE ZOMERZON zet de Euwige Stad in gloed. Het grote
Circus Maximus ligt te baden in late licht en werpt een
donkere slagschaduw in de richting van de Mons Palatinus, waarop
eens een eenvoudige Koningshoeve van Romulus' gestaan zou heb
ben, en zich nu de tempel Van Apollo verheft, een schepping van de
eerste keizer: „Augustus, de Verhevene".
De zon glimlacht om al dit nieuwe, ook om het oude, hier onmid
dellijk aan grenzend, het Forum Romanum.
Heeft niet de zon alles zien verrijzen in de loop der eeuwen -
Heeft zü zich niet verblijd om de scheppingskracht van dit volk, ea
is ze niet schuil gegaan bij de grote wreedheden die zich ,voltrokkeJ
bij diezelfde gebouwen zo diep beneden haar En als ze niet schuil
ging, bedreven de mensen hun wreedheden déar, waar *|ij niet kod
schijnen, waar men haar lipht had geweerd: in (Ie Career, de vum-
zige staatsgevangenis. j 7 ,j
Als die eens kon spreken, deze antieke Bastille I
De Career spreekt niet en de zop ook niet. Die güilhlacty alleen
maar. En nog ook lang niet altijd. Vandaag glimlacht zlij, en ze heeft
er haar reden toe. Want in deze millioenenstad, die v|or meer dan
de helft worldt bevolkt door slagen, is vandaag een slasf gered, een
mens dus, door niemand minder dap door (le Keizèr zjelf
T"\AT de Keizer een hand uitstak om een
slaaf te redden, is dat niet vreemd
Dat de Keizer partij trok voor een slaaf,
tegen een van zijn vrienden die hem tot een
maaltijd had uitgenodigd, is dat niet nog
vreemder? De Keizer heeft een slaaf het
leven gered, en daarmee een vrije het leven
onmogelijk gemaakt Keizer Augustus, is
dat geen daad van willekeur
Op de Via Appia treden zo juist twee sla
ven uit de schaduwen der gebouWén. Zij
Het ging'
om een
„rn^ns!"
c ue-
een sl**f. ook éen méns) óm zo'n kleinig
heid hot leven werd Ontnoénen en daarom
zou hij (voor het gaos,e vólk een voorbeeld
stelIeri,"opdat het zou wetpn hoe de Keizer
dacht.
IZÉR AUG
b het in
eft licht
„En dit alles (>m éen sl
„Om een mens
„Juist broeder, om| ecg
De Keizer is een god, ;i.
gezicht tijen. Z(jn gezicht
Z.lfi d, dode dingen ini.lerden ni.e .U» Ee"''ll"ïreme„Wrdeiarerl,on°tU.en
•tem, Ciaudiui. en de kri.t.llen v.ee» Hnt J nl, ffn W""».
den vin D(jn. loen ee door de «loven "J b'me' ">'krn
Vedius Polio tegen de grond te pletter wer- I-aten w(J nu naar huls gaan. naar on*e
den gesmeten naar z(jn wil. En er ging een mrnsel(Jke plicht. Eii vertel het overal: de
(zeventig jaar oud)
wandelden in de richting der thermen, ae
badinrichtingen, en zijn in zeer druk
sprek. Of beter, de een spreekt mét
lippen, zijn handen, zijn ganse wezen,
Wijl de ander ongeduldig luistert.
„Onze Keizer is stellig een god", zegt Phy-
los, een Griek, met door geestdrift lichtende
ogen, tot Claudius, een Romein.
„Struikel niet over je eigen woordenven
febe'unt'Het Tchïjnt Kat *e' KeiTer tód? v.n hom dit do v(jvor ïod'ompt Koiior ii een ,od
goden je vandaag zeer goed gezind zijnV 1
weest Doch ik kan van j« verward verhaal
niets begrijpen. Vertel eetis rustig en begin
bij het begin".
„Nu goed dan. Ik ben een slaaf
„Dat weet ik. ik ook".
„Ja, ik ben een slaaf en je moest weten
hoe fk mijn slavernij haat. Nog zie ik mijzelf
met witgeverfde voeten op een stellage
«taan, ten verkoop aangeboden met nog
enige anderen. Mijn meisje was er ook bij.
Zij bracht 4000 sestertien op. Ik kon de
heraut worgen, die haar aanbeval
ik.
Ja, ja dat weet Ik nu al lang. Je had de
man kunnen doden en je meisje heb je nooit
weer gezien. En nu heeft het leven voor jou
geen waarde meer".
„Dat dacht flc....**
„Is het nu anders
„Ja, ik ben in de'kaken des doods geweest
en de Keizer heeft mij gered
„De Keizer persoonlijk toch niet
„Ja, de Keizer persoonlijk Mij, arme
„Nu ben lk nieuwsgierig: Dus jij bent met
de Keizer van aangezicht tot aangezicht
geweest Ik neem aan dat je geen loopje
met me neemt
„Voel je dan niet hoe me dit alles aan
gegrepen heeft
„Laten we gaan zitten, hier aan de kant
van de weg, en vertel mij èlles".
JE moet dan weten dat de Keizer deze
middag bij mijn meester, de schatrijke
Vedius Polio, zou komen eten.
De ganse week al leefden wij in de ban
van zijn komst Onze meester dresseerde
ons opdat wij zouden weten hoe wiji ons in
het bijzijn van Keizer Augustus hadden te
gedragen. Hij joeg ons ver de provincie in
om de kostelijkste lekkernijen. Mijn mees
ter had de duurste wijn gekocht die er in
Rome tet krijgen was en de heerhjkste ree
bout uit de provincie laten komen. Wij had
den de volgorde bij het diner precies in ons
hoofd, niemand kon zich vergissenOlij
ven, lichte vleesspijzen met pikante sausen
om de eetlust op te wekken, daarna oesters,
fazanten, zeévis.... wijn in de kostbaarste
bokalen een gebraden hert.... noem
maar op
Vedius Polio had mij opgedragen de Kei
zer als hij binnenkwam, onmiddellijk tege
moet te gaan met een kristallen schaa
waarin water was voor zijn handen. Hij
leerde mij precies hoe ik de Keizer naderen
moest. Kun je begrijpen dat ik het een
grote eer vond de Keizer zo dicht te mogen
naderen
Zijn oog zou op mij zijn
Nachten heb fk liggen woelen in mijn bed.
Wij hadden de Keizer een 'rustbed bereid,
dat bekleed was met het schoonste purper.
Het ogenblik kwam
Er ging een vreemd beven door ons en
het werd doodstil. Voor ons gevoel nog ge
heel onverwachts trad hij binnen. ïk ging
hem tegemoet, Claudius, je zult het niet
kunnen geloven, maar toen ik hem binnen
zag schrijden wist ik dat hij een god was.
Zó verheven, zó nobelZijn oog was op
mij. Het werd heel licht in mij en het trilde
in mij. De wanden om mij trilden ook. Er
was geen dood meer en geen verschrikking.
Alles werd heel belangrijk alles werd op
nieuw herboren. Vaag hoorde ik iets vallen.
Er stroomde water over mijn voeten
„Ik had. vlak voor de Keizer, die schaal
laten vallen".
rrioBN tot mij doordrong wat er febeurd
1 was bestierf ik het haast van schrik.
Mijn meester bestierf het haast van woede
Eera wilde hij mij slaan, doch hij bedacht zich
Hij begreep, dat slaan geen straf was. H(j
gaf bevel mij voor de roofvissen te werpen,
levend, in de vijver van het huis. De eerste
minuten kon ik geen woord uitbrengen.
Daarna, toen voor mij opdoemde wat er met
mij gebeuren zou, smeekte ik, in het bij
zijn van de Keizer, om een andere dood,
een andere doodstraf.
En toen Claudius. Je had erb(j moeten xün.
toen gebeurde het:
Toen gebeurde het wonder
De Keizer, ziende >"ün meester niet
te vermurwen was. verhief zijn stem. Nog
nooit, zo zeide hij, had h(j gemerkt, dat er
REIN BROUWER
Qcheppende kunst, wie
kan verklaren, hoe zij ont
staat? Waarom ontwikkelt
zich ia een mens, in een
land, ïn een mensengroep
een kunstvorm die zich
van alle an-
komt het. dat
jldu zich gedron-
It zijn gevoelens.
fieminpen of her
gestalte te ge-
i zij anderen ont-
9ij weten het niet.
ij.icomt men her-
i voor die vraag
fin de laatste ja-
dit probleem
Èlfs in bijzonder
mate op naar aan-
de kunstuitin-
een aantal
Jche halfbloed-kin-
jqe wonen in Car-
i inheemse neder-
West-Ausfralië.
die hen kende,
die kinderen
JJjlent hadden, tot
een goede dag
te tekenen en
ningen te kleuren.
5 op de school in C
Rook was hun ond"
irbaasd ovSr de 1
ilige kunstenaars.
Bomen, een aquarel, geschilderd door de
13-jarige Revel cooper. De grom is helder
rrrolup. Meer groen en geel it vele tinten, tde wolken
twijzer. Noel ioze heAel heeft de gouden kleur van een
kkenprestaties 1 avondlucht
ige kunstenaars, m reeds korte J
in .jbntdekking", tdok het werk legen iamberley District in West-Austra-
lereq de agndacBt in Perth lie oppnöe. Daar, in Kimoerley, bracht zij
lië). Na Wesïf haar jeugd door op een vëte-boerderij. Daar
had zij veel contact met de inboorlingen en
leerde dezen beter kennen dan de meeste
blanken. Zij begreep hen en uit haar boek
spreekt dan ook een stéék medeleven met
de inheemse bevolking, dje alle houyast en
zelfs de wü-tot-leven verloor, toen haar
landt door de blanken "werd bezet. In die
oudfilruwe tijd had men /naar al te dik-
Wi^lk Weinig oog voor de rechten van een
ovyrwonnén volk!
Dé resten van de ipheenjse stammen, die
in '<je nederZettipg Carrolup wopnderjj, wa
ren! andere mensen d^n (ie trotse, onafhan
kelijke, nog stedas nomadische inboorlin
gen 7an Kimberléy. Zij waren afgezakt tot
eetil armoedig jkestaan aan de buitenrand
"$pdelijke Hftadjes en daar ontstond al
"g een mieuw hllfbloed-vraagstuk.
Itijd was Carrolup; zelfs allesbehalve
ibdel nederzetting!
vrouw Ruttler kjjn danl ook terecht
té|Ien, d^t de levensomstandigheden
jeugdige kunstenaars van Carrolup
Ie wenseh «verlieten!
iafom Weidn zij haar kruistocht. Zij
giqg haar tjérjth en merkte,! jüat daar veel
sythpathie ypor de inheemse bevolking be-
stdjid. Dat «et in Carrolup niet allemaal in
ningen buiten j Australië werden geëxpo- orae was, kwam door gebrek aan inlichtin-
seerd. gen over de toestanden en <m>or gebrek aan
Mevrouw MiUer is iemand, die door en geld. Mary Miller vertelt dit alles op pak-
door op de hoogte is van West-Australië. kende wijze. Zij schetst hoe de Inboorlingen
Zij stamt uit een geslacht van voortrek- vah vrije jagers der wildernis tot staatspu-
kers, dat drie generaties geleden het afge- pillen werden welk lot vele der kinderen
Canol
C
te._w. imi
rijvé
ingrijpend wer
van West-/ïu»trl$). Na Wes|
Jraaiften de anderëf Australiscj
bpwinding en Weldra verspreid
van die jeugdige kunstenaars zi
Australië, ln 1951 werd e
,kindegiftcbe(ppn" tentoon'
'den. Eenloonaangevend ofj
id schreemtoen: ff
'oducfen oer Ahstrblisdge
■n werpgti eei\ gthot ^an
jan opuoédkuttdiflijj, psyc1
.thropologijche, ad
jproblemeQ der f
zij een uitdftgin.
in de mofre zijnde
i»v kunstfynnige
'e uitspreken
uitbeeldeik wat «fi-*'
.CK MIÖ^ER' JëjSpeft
'ek overu dfej^pmdel
•even „Childff artists
Een Engelse, meirojl
die zeer veel deed jpm
jeugdige kunstenaars wj
itigen, stond de schrijf
rence Rutter ook was
dat de school in Car»
verbeterd en dat de teïi
fn Carrolup te wachten staat, als niet
wordt ingegrepen en vertelt dan over de
kunstzinnigheid van de jeugd van Carrolup
De kinderen hebben zelf het initiatief ge
nomen verbetering te brengen in hun
toestand. Verveeld, eenzaam, verbannen
naar hun slaapzalen lang vóór zonsonder
gang, vroegen zij om papier en kleurkrijt.
Zij kregen een en ander en voorts toestem
ming het klaslokaal voor hun tekenarij te
gebruiken. Toen kwam er een nieuwe on
derwijzer, Noel White, die veel belangstel
ling had en toonde voor wat de kinderen
maakten. Hij moedigde ze aan en stelde
hen ln de gelegenheid de natuur buiten uit
de eerste hand te bestuderen Maar hij poog
de niet (en dit is erg belangrijk) ze te le
ren tekenen, om ze richtlijnen te geven.
Hij liet de kinderen zich in volle vrijheid
ontplooien.
T7rijwel alle tekeningen en gekleurde
schetsen uit de „School van Carrolup"
zijn juweeltjes! Een uiterst ontwikkeld ge
voel voor kieurnuanceringen kenmerkt het
werk, dat zich scherp onderscheidt van wat
blanke kinderen tekenen en schilderen.
Wie het werk bekijkt, voelt, dat dit slechts
kan worden gemaakt door kinderen met
een lange reeks voorouders voor wie de"
wildernis bekend terrein? was. De atmos
feer der „producten" is ontroerend. Men
proeft de wildernis, men proeft de geheim
zinnige tovenarij, die de Australische in
boorlingen beoefenen. Kortom de scholie
ren van Carrolup hebben het leven óp he
terdaad betrapt en vastgelegd in scherpe
lijnen en tere kleuren. Een enkele maal
lijkt het, alsof er Oost-Aziatische invloe
den aan het werk zijn geweest, want sóm
mige tekeningen doen denken aan Japanse
houtsneden.
Noel White begreep, toen hij de tekenin
gen voor het eerst zag, dat de kinderen „bij
zonder" waren. Hij moedigde hen aan, veel
te prgten met de weinige volbloed-inboorlin
gen, die nog in de streek wonen. Tot die tijd
had men op die „zwartjes" neergezien als
waardeloze, lagere wezens. Maar van hun
eigen volk (schrijft mevrouw Miller) leer
den zij wat geen blanke hen had kunnen
leren: Hew diepe begrip voor land en leven,
het gevóél voor -geheimzinnige dingen en
voor oeroiide toveharij. En dan. en dat is erg
ëelanirijKf, danken wij aan de kinderen van
Carrolup inzicht in de oude wijsheid, dat
geen vuilnisbak der mffinsheid bestaat. Wan-
zA de Mens die kinderen al in de steek had
êlatenf jde Natuur deed zulks niet, want
iaren m niet de nazaten "van het voljc
uit de proomtijd, zoals de Australische in-
1 de periode der Scheppipg noe-
Carrolüp-kinderen kenden de
ren en dansen niet,- om hun
verbondenheid met het land
>roudersr uit te beeldenmaag'
r potlood, kleurkrijt en papier
en ziet, $en tuin bloeide op de vuilnishoop
op! Hun kunst is geen inheemse kunst,
maar zij is een bevestiging van hun afkomst,
een bewijs voor hpn recht op hun eigen land.
Tot ooór Vort icjieen het, dat de Austra
lische inboorlingen geheel zouden uitster
ven. De laatste jaren echter neemt hun
aantal weer toe. De kunstproducten van
hoge waarde van Carrolup zijn dus ook als
een symptoom te zien van een herlevende
kracht van het geheimzinnige volk, dat
eens, vóór de komst der blanken, heer en
meester was in het Vijfde Werelddeel.
men?
hunner
zij jcrege
witte vlag wappert aan een lange paal,
geplant ergens in het dichte, klamvoch-
tige groen van de wildernis in Oeganda. Die
vlag .geeft aan, waar eens het eindpunt zal
zijn van de nieuwe spoorlijn, die thans in
Westelijk Oeganda wordt aangelegd en wel
ke kosten meer dan veertig millioen gulden
zullen bedragen.
Het huidige eindpunt van de spoorweg
van Momljasa de haven van Kenya aan
de Indische Oceaan ligt meer dan 300 km.
verwijderd van Kampala, de „zakenstad'J
van Oeganda. Er is nog heel wat werk aan
de winkel, alvorens de lijn zal zijn door
getrokken. De nieuwe lijn verbindt de ro
mantische „Bergen van de Maan" zoals de
eerste ontdekkingsreizigers in dat deel_der
wereld de bergen noemden, die thans als
Ruwonzori Gebergte bekend zijn met de
kust van de zee. Het motief voor de aanleg
van de nieuwe spoorweg ligt besloten in de
koper- en kobaltmijnen, die sedert enige
tijd in exploitatie zijn aan de buitenrand
van het Ruwenzori Gebergte. Men rekent
op een jaarlijkse vracht van 100.000 ton. al
leen van de mijnen En op vele plaatsen De 70-jarige kapitein „Pjma" Wilson, een
wordt de nieuwe lijn omzoomd door goede pionier in de ware zin des woords
landbouwgronden, die „geopend" kunnen
worden, zodra de spoorlijn er is. Bovendien Enige jaren geIeden nog bcgtond het plan
zullen de treij\el* J*®0 I harherrt Crioo^de een kanaal te araven tussen het Victoria
J 1 tr» ïonnjSilHk An Meer en het Gcor*e Meer. Van dat denk-
wi de. *razi wyl®kten van Noordeiy k An- b„,d „g men af. De spoorlyn- die thang
kole, die wemelen van kudden IanS-8e aangelegd wordt, bood betere mogeliikheden.
hoornd, sterk vee. Wegen zijn er op het
ogenblik niet. in die smadelijke gebieden.
De spoorlijn moet de zo noodzakelijke verbe
tering der transportmogelijkheden brengen.
aangelegd wordt, bood betere mogelijkheden.
Zwaar terrein
Uet tracé van de lijn loopt
x*door gebieden, begroeid
met vrijwel ondoordringbaar
oerwoud. Elders gaat het
door stinkende moerassen,
die tot de geduchtste en
Hf giftigste van geheel Afrika
behoren. In de wildernis
bedreigt de tsetse-vlieg (ver
wekker van de slaapziekte)
mens en dier. In de moeras
sen zoemen milliarden mus
kieten, verwekkers van de
malaria. Landmeters en
bouwploegen bevinden zich
thans op enige plaatsen ln
die onherbergzame streken.
Weken achtereen werken zij
diep in de woestenij. Zij zijn
volkomen geïsoleerd. Slechts
langs radio-telefonische weg
kunnen zij contact onder
houden met hun makkers,
tientallen kilometers ver in
in de wildernis van hen ver
wijderd en met het „hoofd
kwartier" van de spoorweg
bouw te Kampala.
Donkere Afrikanen vellen
zware bomen. Dof dreunen
de bijlslagen door de wil
dernis. Aan de Westelijke
Jti de rggentijd is het kamp in de Nabakazi punten van de nieuwe lijn, waar de moe
vallei volkomen afgesloten van de overige rassen nabij Lake George beginnen, werkt
wereld. De weg er heen staat dan zowat een blanke, Pima Wilson, die door de Afri-
een halve meter onder water kanen op de handen wordt gedragen en met
bijgelovige eerbied beschouwd. Kapitein
Wilson is zeventig jaar oud hij is de man,
die het spits af bijt. Jongeren weigerden,
net werk op zich te nemen. Te gevaarlijk
Pima (een inheems woord, dat landmeter
betekent), glimlachte en nam de job aan
Ruim een kwart eeuw heeft nij reeds in
Oost-Afrika gewerkt. Hij ziet er uit als een
kleine uitgave van wijien veldmaarschalk
Jan Smuts. Hij werkt nu in het hart van
Kichwamba. waar het krioelt van buffels,
leeuwen en olifanten. Pima is niet bang voor
wilde dieren. Hij mag dan in een grote stad
(Londen) geboren zijn, voor hem bergt de
wildernis geen verschrikkingen in zich.
Noch in Chili, noch in het Amazone-gebied,
noch in Tangganyika, noch in Oeganda ken
de hij ooit angst.
„Als je maar geen moeilijkheden zoekt",
zegt hij kortaf, „maken die beesten ze ook
niet
Nooit heeft hij een geweer bij zich, zelfs
niet voor zelfverdediging. Zijn Afrikaanse
helpers geraken vaak in paniek, als de zo
bijzonder gevaarlijke buffels te dichtbij ko
men, maar Pima's rust en zelfverzekerheid
maken hen dan spoedig weer kalm.
Pima's gezin heeft een huis te Entebbe,
nabij het Victoria Meer. Pima's grootste
liefhebberij is de bestudering van oude be
schavingen. Midden in de wildernis heeft hij
een nieuwe theorie ontwikkeld. De Romei
nen zijn beoogt hij eertijds langs de
Nijl getrokken tot in Oeganda toe. Oude ka
nalen en andere waterbouwkundige werken,
die ik in Oeganda ontdekte, wijzen daar op
De zeventigjarige kapiteia Wilson glimlacht,
als hij dat zegt. Hij staat zijn mannetje
en zijn „diertje"
„Pima dier-tover weet", fluisteren de
Afrikanen des avonds b(j hun vuren.
Zij bouwen....
T^wee keer per week landt er een vliegtuig
bij Pima's kamp. Het brengt nieuws,
eten, rookwaar, gereedschappen en wat dies
meer zij. Dag in dag uit hakken donkere
Afrikanen zware bomen om en trekt Pima
de wildernis in, ongewapend. Tientallen
kilometers verder werkt een andere ploeg.
Inboorlingen banen een weg door het Afri
kaanse oerwoud, waar straks de spoorweg
moet worden aangelegd.
Ook daar hakken Afrikanen bomen om, ook
daar trekken enige Europeanen de wildernis
in. Soms staan zij tot aan de knieën in het
vuile, giftige stinkende moeraswater. Enige
meters verder kruipt een nijlpaard weg.
Geen nood Er moet gebouwd (worden. En
zij bouwen, blank en zwart, schouder aan
schouder. Soms is het oerwoud zo dicht, dat
er niet met het oog kan worden gemeten
en gepast. Dan moet het oor de taak van het
oog overnemen. Donkere assistenten dringen
het oerbos in en schreeuwen. De blanke
landmeter schreeuwt terug. Zo wordt het
tracé uitgestippeld.
Het tracé. Bulldozers zullen de eerste
aanval doen. Neen, niet de eerste, want
soms is het bos zó dicht, dat mensenhanden
eerst de zwaarste obstakels moeten weg
kappen. Colin Bresier, een geboren Zuid-
Afrikaan, is met Pima een der baanbrekers,
daar in de oerwouden van Oeganda. Een
derde baanbreker is van Zwitsersen huize:
René Zahnde, een stoere, gebaarde man, wat
philosophisch van aanleg De avonds kan
hij peinzend staan te turen in de nacht
ver weg. in Zwitserland, ligt zijn dorp, vóór
hem de duisternis, het geheimzinnige oerbos.
Zij bouwen. Halverwege het geprojecteer
de traject kampeert majoor Smith met zijp
vrouw en hun beide kinderen. Midden in de
moerassen. Na iedere vacantie moeten de
kinderen terug naar hun kostschool. Dan
worden zij op de ruggen van dragers over
de Nabakazi-rivier gebracht en op school
vertellen zij dan ware verhalen over de
slangen, die zij hebben gevangen en over
de leeuwen en olifanten, die des nachts om
hun tenten zwerven. Ook deze kinderen
bouwen
Twee regentijden per jaar kent Oeganda,
een lange en een kortere. Dan is het kamp
bij de Nabakazi geheel geïsoleerd. De wegen
staan dan minstens twee voet onder water.
Een van lege olieblikken gemaakt primitief
vlot dient dan als veer om de fne#nsen en
goederen over de rivier te zetten
Zij bouwen, al deze mannen, dGnker en
Negers dragen de metalen dwarsleggers
naar de plaats, waar de nieuwe spoorbaan
wordt aangelegd.
blank, in het dichtst van de wildernis, van
de oerbossen en moerassen. Zij zijn baan
brekers in de* meeste ware zin des woords.
Het eigenlijke bouw-basiskamp ligt ruim 150
km. van het kamp, in het Nabakazi-dal ver
wijderd, bij Kampala, Daar ziet men reeds
een begin van de eigenlijke spoorweg, daar
is het hoofdkwartier van de dirigerend in
genieur, daar wordt reeds echt gebouwd
TAonkere Afrikanen hakken zware bomen
om. Dof dreunen hun bijlslagen door de
klam-voehtige, groen-zwarte wildernis. Nijl
paarden en olifanten, leeuwen en ander
wild gedierte schrikken op, als zij die bijl
slagen horen of als een landmeter met zijn
helpers doordringt in hun domein. Tsetse-
vliegen en milliarden malaria-muskieten
bedreigen mens en dier in die maagdelijke
gebieden. Geen nood Schouder aan schou
der bouwen daar blank en zwart. I*ima Wil
son. de zeventigjarige pionier en archaeo-
loog bijt het spits af. Jongeren deinsden
terug voor zijn werk. Pima „De man, die
dier-tover weet" niet. Hij trok de wilder
nis inom te bouwen.
En als de spoorlijn gereed is, zal er een
weg zijn, die in alle seizoenen en bij iedere
weersgesteldheid dienst kan doen voor
zwaar transport tussen Westelijk Oeganda
en de kust van de Indische Oceaan, bij
Mombasa. 1600 km ver van de Bergen van
de Maan gelegen. Het zal dan ook mogelijk
zijn, het Oostelijk deel van de Belgische
Congo per spoorlijn te bedienen (via de
Oost-Afrikaanse havens voert de Congo
reeds nu veel bouwmaterialen, machine
rieën en andere goederen in ja, misschien
is dat Belgische deel van Afrika eveneena
aan te sluiten op de Indische Oceaan. Mits
er alechts wordt gebouwd 1
y
