Johanna
RUSWERKERS.
In Het Catharina Gasthuis
is veel veranderd
Na de Vierdaagse de Trofeo Italia
Keurbende van de dijken
stoottroepers van het tegenoffensief
ACHTER VIJFTIG CENTIMETER DIKKE MUREN
'mi
Meer expositieruimte
en centr. verwarming
Vermolmde vloeren
Vroeger was 't „Bloedheet"
Loop der bevolking
Gouda ontvangt Tienen
O.N.A. naar Tiel
Ongeluk met dodelijke
afloop op Provincialeweg
DE UCHTSES BRANDEN WEER IN NIJMEGEN
Zwemkampioenschappen een hartig
hapje vooraf
Nu al een kwestie
DE EUROPESE ROEIKAMPIOENSCHAPPEN
Geen Nederlandse successen, maar
nog kansen op finaleplaatsen
Van Mesdag spaarde zich
Koninklijke gift
voor Griekenland
Kostbaar pistool voor
Prins Bernhard
Bromfietsbond werd
opgericht
Van het Damfront
f ZWAAR WEER OP TILl)
Zonder hun zinkstukken komt geen
stroomgat dicht
in loeiende storm
„In duisternis en eenzaamheid"
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1953
YJJN DAT NU DIE STEMMIGE TENTOONSTELLINGSZAALTJES, die door stof
benauwde ruimten, waarin allerlei kunstvoorwerpen zorgvuldig verpakt staan
opgestapeld, die nissen, met de met zware kleden afgedekte schilderijen? Ja, zo
ziet het museum Het Catharina Gasthuis er deze dagen uit. Ontelbare stofdeeltjes
dansen in het zonlicht, dat door een kleine ruit binnenvalt. Het is of er elke minuut
meer stof in het oude gebouw komt, of met elke hamerklap van de timmerman,
met elke voeg van de metselaar, er meer vuil op een oude koperen kan, een oude
banier, een lege vitrine valt. Misschien is het zo. Zeker is, dat met elke klap van
de hamer en elke voeg met de voegspijker het gebouw een stapje nader komt tot
het resultaat van een grondige verbouwing en restauratie. Maanden wordt er al
aan gewerkt, er moet nog veel worden gedaan, maar de bezoeker kan zich nu on
geveer voor de geest halen hoe de expositieruimten zullen worden. Een uitdragers
winkel, jd, daarop lijkt het nu, maar in September hoopt de conservator, de heer
G. C. Helbers, te beginnen met de inrichting van het „nieuw" geworden gebouw.
Bijzonder fraai zijn de oude gewelven in het Catharina Gasthuis. Door de restauratie
hebben zij nieuwe luister gekregen
daglicht kan komen. Er is een indirecte
verlichting aangebracht. Tegen de buiten
muren zijn openingen uitgespaard, waar
voor nylonglas het nieuwste van het
nieuwste zal worden aangebracht. Tevens
kunnen er vitrines worden geplaatst.
Deze gedeelten van het werk, de bouw
van de drie zaaltjes op de zolder en de aan
leg van de verwarming, zijn bijna gereed.
Daarna wordt begonnen met de restauratie
van het achtergebouw, waar voorshands
slechts een of twee vrij grote zolen zullen
worden ingericht met een deel van de gang,
die zal worden verbreed.
7n
In Januari besloten de leden van de ge
meenteraad tot de uitbreiding van Het Ca
tharina Gasthuis, dat kort na de bevrijding
tot museum werd bestemd. Twee bezwaren
deden zich in de voorgaande jaren sterk ge
voelen: een groot bezwaar bleek, dat het
gebouw des winters niet kon worden ver
warmd. Alleen in de aula, is- het bedienden
kamertje, de chirurgijnskamer en het ver
trek van de conservator kon enige warmte
worden gebracht hetzij door een kolen-
kachel, een gaskachel of een electrische ver
warming. Het tweede bezwaar was, dat de
expositieruimte erg klein was wat vooral
bleek bij tijdèlijke exposities, die soms be
perkt van omvang moesten worden inge
richt.
Om financiële redenen bleven deze wen
sen echter onvervuld tot zich twee gelegen
heden voordeden, waarbij uitvoering van de
al jaren bestaande plannen mogelijk werd.
Met het oog op de bescherming bevolking
werd in Gouda gezocht naar ruimten, die
met financiële steun van het Rijk konden
worden Ingericht tot schuilgelegenheden. In
Gouda biedt een bovengrondse schuilgele-
genheid met het oog op de hoge grond
waterstand grote voordelen boven te gra
ven kelders. Het achtergebouw van Het Ca
tharina Gasthuis komt als een van de
schuilgelegenheden in aanmerking. Er deed
zich ook een tweede belangrijke aanleiding
voor. De gemeente kon in tijdelijke bruik
leen ter plaatsing in het Gasthuis krijgen
het grootste gedeelte van de bekende col
lectie Del Monte, bestaande uit 44 panelen
en één tekening uit de vijftiende tot acht
tiende eeuw, een collectie, die werken om
vat van o.a. Adr Brouwer. Chardin, Alb.
Cuyp, Gerard David, Van Dijck, El Greco,
Rembrandt Rubens en Jan Steen.
Aldus de voorgeschiedenis van de grote
verbouwing.
Nu is een groot gedeelte van het karwei
alweer achter de rug Aan de voorkant van
het gebouw wordt de keukenkelder, met
prachtige gewelven, uitgediept en in oude
staat teruggebracht. Het vertrek dateert uit
1665, toen de bewoners er hun kaas en in
maak bewaarden.
Ontelbaar zijn de moeilijkheden, waarvoor
de bouwers kwamen te staan. Kwamen zij
op een zolder, dan troffen zij er zo goed als
geheel vermolmde planken aan. die nodig
moesten worden vernieuwd. Verstevigden
zij hier of daar iets, dan moesten electrici-
teitskabels worden omgelegd.
In alle vertrekken komen
luchtverwarming. Daarvoor moesten in alle
ruimten gaten in muren worden gehakt,
waarop de buizen zullen uitmonden. Er
moest flink voor worden gebikt, want de
oude bouwmeesters maakten de muren
maar liefst ruim vijftig centimeter dik. Door
het gehele gebouw loopt 't buizenstelsel, dat
zo breed en hoog is, dat een man er door
zou kunnen kruipen. Hier en daar gaat de
buis ook buiten het gebouw om. Daarbij
moest er op worden gelet, dat het lelijke,
brede, vierkante gevaarte geen afbreuk
doet aan de oude stijl van het gebouw.
Zo loopt het geval ook over het grachtje,
waarover in de Molenwerf de Catharina-
brug loopt. Hier kwamen vroeger de turf
schepen door om hun lading te lossen.
In een van de kelders, waarin pas enkele
badkuipen zijn gevonden, staat een groot
apparaat, waarmee de warme lucht zal wor
den opgewekt. Het was nodig in de tuin een
grote olietank aan te leggen. Ook hier weer
obstakels. Eerst kwamen de gravers op een
rioolbuis. „Dan maar een eindje verderop",
was de gedachte. Weer werd een rioolbuis
gevonden. Nu ligt de put precies tussen de
buizen in. Maar nu moeten weer enige ka
bels worden omgelegd. Er werd een beton
nen fundering voor de tank gelegd om te
'voorkomen, dat het grondwater het gevaar
te opdrukt.
De aula is nu afgesloten. Ook daar is een
gedeelte van het bezit van het museum op
geslagen. Het is de bedoeling, dat in dit
vertrek in de toekomst de grote schilderijen
uit de beroemde collectie worden geëxpo
seerd.
Boven de tegenwoordige expositiezalen
zijn op de zolder drie nieuwe vertrekken
gemaakt, die in het bijzonder voor de
tiideliike tentoonstellingen zullen dienen.
Het zija stemmige ruimten, waarin geen
wordt er hard gewerkt binnen de
dikke muren van het oude gebouw. Het is
^Brin de buitenkant niet zo te zien en de
man van de straat zal zich misschien af
vragen. „waarvoor moet dat allemaal nu zo
geweldig lang duren". Maar hij heeft er
geen voorstelling van welke moeilijkheden
de bouwers ondervinden.
Het zal nog een paar maanden duren,
voordat bezoekers weer kunnen dwalen
langs de oude barometers waarop voor
de heetste zomerdagen de term „bloed
heet" voorkomt die nu op veranderlijk
staan, langs de schilderijen, de vitrines, met
allerlei voorwerpen, door de keuken van
jaren her, waarin de worsten nog aan de
lamp hangen.
Het onderbrengen van de collectie Del
Monte, de herschikking en enige uitdunning
van het tegenwoordige bezit, zullen Het
Catharina Gasthuis brengen op een peil. dat
veel hoger is, dan het huidige, een peil.
dat zonder deze uitbreiding niet moge
lijk was geweest.
Gevestigd: C. C. Schram van Moordrecht
naar Korte Tiendeweg 14; S. P Spee (2
pers), van Oldebroek naar Zwarteweg 24,
C. M Ernst—Ravensberg (2 pers.), van Wad-
dinxveen naar Gouwe 170, W. de Heer van
Nieuw Lekkerland naar Korte Dwarsstraat
4, M Vermeij van Stolwijk naar Broekweg 3.
E. H. de Blouw (2 pers.), van Indonesië naar
van Bergen IJzendoornpark 7; T H. T.
Schoorlemmer van Zwolle naar Vossius-
straat 85; H. J. Blakenburg van Snelrewaard
naar Lange Dwarsstraat 8
Vertrokken: M de Jong van Crabethstraat
45 naar Waddinxveen. Brugweg 71; J. v. d.
Vlist van Lange Tiendeweg 52 naar Amster
dam, Eerste Keucheniusstraat 26 1; L. A.
Aarts van Geertje de Bultsteeg 2 naar
Utrecht. Vaartsestraat 76; J Geerts (3 pers.),
van Kon. Wilhelminaweg 274 naar Reeuwijk,
Weth. Venteweg H 2 f; L. Roest van Turf
markt 63 naar Krimpen aan den IJssel. IJs-
seldijk 412; B. v- Eggelen—Vega van Gouwe
73 naar Eindhoven. Heiligegeeststraat 44,
A. T. Wijsman (2 pers van Ridder van
Catsweg 50 b; naar Waddinxveen. Tweede
Blokweg 4; J. v Bueren van Krugerlaan 121
naar Rijswijk Z-H., Dennenlaan 39; A. M.
C. Aaiders van Turfmarkt 20 naar Rotter
dam, Rollostraat 103; J. Th. Dongelmans
van Komijnsteeg 57 naar Velsen. Dr Schaep-
manlaun 2; W Dongelmang van Komijn
steeg 57 naar Velsen, Dr Schaepmanlaan 2;
G. J. Dongelmans van Komijnsteeg 57 naar
Haarlemmermeer, Dr Boumannplein 114;
D. Dongelmans van Komijnsteeg 57 naar
Haarlemmermeer, Dr Bouwmannplem 114;
H. W G. Schellart van Tollensstraat 102
naar Bolsward, Gr. Dijlakker 7; G- Tekelen-
burg (5 pers.), van Raam 220 naar Amster
dam, J. Bernardusstraat 15 II.
Voetbal.
Nu het gesloten seizoen voor de voetbal
lers voorbij is. gaan de Goudse clubs be
ginnen aan de voorbereidingen voor de
competitie, die op 13 September begint.
Gouda ontvangt zijn vrienden uit Tienen
(België), met wie het vriendschapsbanden
onderhoudt. „Interland" dus aan de Nieu
we Vaart. ONA gaat op reis naar Tiel om
de oud-cerste klasser TEC te ontmoeten.
De Tielenaren zullen op 6 September met
de Gouwenaars aan de Walvisstraat de
generale repetitie spelen.
Olympia krijgt Hillegersberg op bezoek.
GSV speelt ln de ouverture van het Zil
veren Kaas-tournooi van VEP te Woerden
tegen Alphia. Het tournool is uitgesmeerd
over firie Zondagen. DONK ten slotte gaal
naar Naaldwijk om Westlandia partij te
geven.
ln het Van Iterson Ziekenhuis its gister
avond aan zijn verwondingen overleden, de
78-jarige heer Jasper Bongers van de Beijer-
seweg te Stolwijk. De heer Bongers, die op
de fiets was. werd Donderdagmorgen op de
Provincialeweg onder Moordrecht bij het
oversteken van de rijweg door een militaire
wagen aangereden Het slachtoffer werd
met ernstige verwondingen naar het Van
Iterson Ziekenhuis overgebracht. Het on
geluk gebeurde even voorbij de brug over
de Ringvaart, waar alle wielrijders moeten
oversteken en al meer ernstige ongelukken
zijn gebeurd.
Herziening van salarissen
Het is gewenst om de salarissen, verbon
den aan het directeurschap van de Dienst
van Gemeentewerken en van het Gemeente
Energiebedrijf, te herzien en aan te passen
aan de uitbreiding van de werkzaamheden
van deze functionarissen, aldus schrijven B
en W de raad.
Hierbij dient in het oog gehouden te wor
den, dat niet alleen de werkzaamheden bij
de Dienst v%n Gemeentewerken waar
onder ook vallen het Bouw- en Woning
toezicht. de Gemeentereiniging, de Haven
dienst en de Begraafplaatsen in de laat
ste-jaren voortdurend zijn uitgebreid, maar
dat tot die Dienst tevens is komen te be
horen de Marktdienst. een eertijds zelf
standige tak van dienst.
De uitbreiding van werkzaamheden bij
het Gemeente Energiebedrijf hangt samgjj
met het feft. dat de bevolking en het de
biet, zowel wat electriciteit als gas betreft
van het door Gouda verzorgde gebied
in de laatste jaren aanmerkelijk zijn toe-
eenomen. terwijl de bemoeiingen van het
bedrijf met de electriciteitsafzet in het ver
zorgingsgebied buiten Gouda jjjn vermeer
derd nu Gouda ln enkele gemeenten 3e
electriciteit ook zelf distribueert en met
verschillende andere gemeenten een belan-
gengemeenschaoscontract afsloot Een ver
dere intensivering van de bemoeiingen van
bedrijf met de afzet in de buitenge
meenten kan worden verwacht. Een en an-
heeft de werkzaamheden van de direc
teur sterk vermeerderd.
B. en W. stellen de raad voor de laar-
wedde van de directeur van Gemeentewer
ken Ie stellen op 8.800f 9 40Ó en die voor
de directeur van het G.E.B. op 9.400—
10.000.
Predikbeurten voor Zondag
Ned Herv. Gemeente: Sint Janskerk
(Achter de Kerk 5) 9 en 10.30 uur ds S.
van Sinderen. Rotterdam. 5 uur ds G. Boer
(doopd:enst); Westerkerk (Emmastraat 33)
10 uur ds Joh. Bijlsma. Doetinehem (jeugd
dienst). 5 uur ds W Kelder. Uti<echt.
Kinderkerk (gebouw Calvijn. Tufrmarki
142) 10 uur de heer J. van Wijk
Ver. van Vrijz. Ned. Hervormden (Peper
straat 128) 10.30 uur ds P Blom, Berken-
woude.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat
2) geen dienst.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10
uur ds W. F. Schroder.
Oud-Kath. Kerk (Gouwe 107) 10.30 uur
Hoogmis, .7 uur Vespers.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
ds J Lafeber. Bunschoten-Spakenburg.
Geref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a) 9.45
en 4.30 uur leesdienst.
Geref Gemeente (Stationsplein 15) 10 en
5 uur de heer C. Molenaar. Herkingen.
Geref. Gemeente (Kleine Kerk. Peper
straat 128) 8 30 en 5 uur ds C. Steenblok.
Chr Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 en 5 uur
ds G. Alberts. Vlaardingen.
Presbyteriaal Herv. Gemeente (Zeug
straat 38) 9.30 en 4.30 uur ds P. van Oos-
terom, "LiendeveenDonderdag 7.30 uur ds
Joh. van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23
achter) 10 en 5 uur ds D Visser, Rotterdam.
Zaterdag 7.30 uur bidstond.
Vrije Geref. Gemeente (Zeugstraat 38)
2.30 uur ds H. J. Grisnigt.
Leger des Hejls (Turfmarkt 111) 7 uur
Bidstond. 10 uur Heiligingsdienst, 6 45 uur
openluchtsamenkomst op de Markt, 7.30
uur Verlossingssamenkomst, leiders majoor
en mevr. S. Duvekot.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5
uur dienst
Goudse Stadsevangelisatie (Spieringstraat
2a) 10.30 en 7 30 uur de heer W. F JOoos.
Bethlehem-Kerk. Pinkstergemeente
(Achter de Kerk 6) 7.30 uui openbare
samenkomst.
MARKTBERICHTEN
KAASMARKT GROOT AMMERS.
15 Augustus. Aangevoerd 11 partijen, zijn
de 304 stuks, wegende 2128 kg. Ie Kwaliteit
2.04-/ 2.10. 2e kwaliteit 2-/ 2 03. extra
tot 2.20 per kg. Handel goed.
Eric, onze speciale verslaggever in Nijmegen, schrijft ons:
H?t kan niet op in Nijmegen De oude Keizer Karelstad baadt opnieuw in
feestverlichting. Nauwelijks is de laatste wandelaar van de Vierdaagse vertrokken
of de sta<J bereidt zich voor op een nog grotere attractie, wat zeg ik; een attractie
van wereldformaat het Europees polotournooi om de Trofeo Italia. En zo wordt
iedereen geabsorbeerd met natuurlijk Helsinki nog vers in het geheugen
door wat zich hier de volgende week moet gaan afspelen, dat de rationale zwem
kampioenschappen bij deze kostelijke hoofdschotel vergeleken, een hartig hapje
vooraf dreigen te worden
meter won), geloven wij, dat Geertje
toch nog wel iets sneller kan. Hetgeen niet
wegneemt, dat het tussen deze twee leer-
lingetjes van Jan Stender Wel eens een
spannende finale kan worden.
Het zusje van Geertje Wieiema Emmy
- hebben wij teruggevonden bij de meisjes-
dspiranten, merkwaardigerwijs eneen
beetje tot onze verbazing in gezelschap van
Het was op de audiëntie, die Jan 'Öe
Vries, de voorzitter van de Koninklijke
Zwembond, gistermiddag in
Nijmegen aan de pers verleende, al duidelijk
Nederlandse
ijk
te merken. Iedereen had het hard op de
tong over de Trofeo Italia en niet één klein
vraagje over de nationale kampioenschap
pen.
Er bleek zelfs al een „brandende kwestie"
te zijn, in letterlijke en figuurlijke betekenis.
U weet, dat de wedstrijdén om de Trofeo,
ten gerieve van het publiek en onder het
motto van „de klant is koning"', '8 avonds
gespeeld zullen worden En dus moet het
Goffertbad verlicht worden.
Over een verlicht zwembad bestaan net
eender als over een verlicht voetbalveld
verschillende meningen en in „een krant in
Nederland" zou één van ons polozevental
al gezegd hebben: Die verlichting is niks,
daar doe ik niet aan mee
„Dit zei de heer De Vries is door de
bewuste ^verslaggever uit de duim gezogen,
want ge"ên van onze spelers heeft dit ge
zegd
„Dus, wilde toen nog iemand ten over
vloede weten, ledereen speelt mee
„Ja," zei Jan de Vries nog eens ten over
vloede iedereen speelt mee".
En daarmee kan men dus dit conflict ln
de kiem gesmoord weten.
Ookn onder water verlicht
Aanvankelijk had men zich gespiegeld
aan eep boven- en onder-water verlichting.
Toen men ging uitrekenen wat dat moest
kosten, werden er voorhoofden gefronsd en
besloot men het toch maar te doen met al
leen een boven-water verlichting.
Tot men de lampen zag branden en.
men opnieuw schrok. Want de golfjes gaven
in hun kabbeling een spiegeling terug, die
wel bekoorlijk is om naar te kijken, maar
zonder waterpolospelers er in. Toen kwam
daar als redder uit de nood Eindhoven, dat
zo maar gratis en voor niks een onderwater
verlichting aanbood. En vanaf dat ogenblik
durft iedereen weer verlicht adem te halen.
We hebben de combinatie nog niet gezien,
alleen maar de bovenwater lampjes zien
branden en dat was wel aardig voor een
aejuarium. doch niet voor een zwembad. We
wachten nu maar ih spanning op de onder
water T.V., die, tussen haakjes, vanavond
arriveert. Wat de ploegen betreft: de Hon
garen en de Spanjaarden zijn er al en van
daag komen de Italianen en de Yogoslaven.
Het tournooi begint Maandagavond half
zeven. met een opmars van de deelnemers.
Dr Miedema zal namens de minister van
O.K. en W. de Spelen openen, daarna vol
gen nog enkele vriendelijkè woorden, o.a.
van Jan de Vries, maar rlies heel kort, want
het tournooi moet om 7 uur beginnen met
België—Hongarije. En het Nederlands ze-
véntal speelt Maandagavond zijn eerste wed
strijd tegen Spanje.
Series in een rustige sfeer
E1n nu genoeg over de Trofee en terug
-t-' naar de zwemkampioenschappen, die
gisteravond begonnen zijn met enkele series.
Laat ons eerlijk zijn en u mededelen, dat de
tribunes van het Goffertbad gisteravond nog
niet op hun deugdelijkheid zijn beproefd
Het aantal toeschouwers was evenredig aan
het enthousiasme, dat er uit kwam.
Er was ook, eerlijk gezegd, geen aanleiding
toe De enige verrassing bij de 400 meter
vrije slag heren was. dat Willemse van de
Vechtsstreek 5 10 seconde sneller was dan
„crack" Piet ten Thije' de 1500 meter kam
pioen, maar dat zegt nog niets voor de eind
uitslag.
Idem idem bij de 400 metei vrije slag da
mes. die Geertje Wieiema op de derde
plaats bracht met 5.34.8 tegen haar vroegere
clubgenote Tine van Brenk met 5.25 8 en
zelfs achter Florence Peters uit Arnhem, die
5.33 voor zich liet opschrijven. Met alle res-
pèct voor het vlugge meisje Tine (die de
(Van onze speciale verslaggever)
BAGSVAERD, Vrijdagavond.
Na de 20 heats, die Vrijdag geroeid zijn.
de Nederlandse balans opmakend, komt men
tot het resultaat, dat de vier met stuurman
van Njord thans definitief uitgeschakeld is
en dat de twee met en de twee zonder stuur
man benevens de skiffeur Van Mesdag mor
gen nog de kans krijgen via de rtpêchages
de finales te bereiken.
Er zijn nog kansen voor Van Mesdag en
de Mlnervatwee met stuurman, die vandaag
een uitstekende race heeft geroeid, doch
door een sfechte start, waarbij onmiddellijk
een lengte verloren ging, als derde aan-
kwarp. Direct na het vertreksein kwam de
boot namelijk scheef op de baan te liggen,
waardoor de Denen en de Fransen onmid
dellijk een voorsprong namen Dutry van
Haeften en Fontani 'wisten de Polen en
Zweden echter achter zich te houden en
tijdens de gehele race hebben zij zich op de
derde plaats gehandhaafd.
Dat Van Mesdag tegen Tukalov geen
schijn van kans'zal hebben weet hij zelf be
ter dan wie ook- En de Hilversumse skif
feur heeft dan een rustig baantje getrok
ken en geen enkele poging gedaan om de
Rus te bereiken. Dëze strategie had twee'
erlei doel, n.l. in de eerste plaats om zich te
6paren voor de répêchage en ten tweede om
als derde te eindigen, waardoor hij waar
schijnlijk Schuett (SaarlAnd) tegenover zich
krijgt, die hij kan slaaft.
Er waren enkelen die het feitj dat Van
Mesdag vrijwel geen strijd leverde, afkeur
den, maar het uitbuiten van het wedstrijd
reglement is nu eenmaal een onderdeel van
de tactiek en de tacticus brengt het vaak
verder dan de man, die zich in elke race
voor 100 pCt geeft. Overigens staat het vrij
wel vast, dat niemand aan Tukalov kan
tippen, de enige, die hem nog zou kunnen
bedreigen is de felle Zuldslaaf Vlasic.
Tony Fox, die vanmorgen zonder al te
veel moeite via de eerste repêchage in de
running kwam. zal uiteindelijk wel niet
van de klasse van Tukalov blijken te zijn.
Overigens herstelde de Engelsman zich na
zijn slechte begin van Donderdag, vanmor
gen prachtig. „Beter weer", was zijn la
conieke commentaar, toen hij lachend onder
de ^louche stapte. f
De^ twee jonge Spaarne-roeiera Gitz en
Blom hebben het er in de eerste race van de
twee zonder stuurman, uitstekend afge
bracht. Dat zij van de geroutineerde Belgen
Knuyren en Baetens zouden verliezen stond
wel vast, doch op prachtige wijze hebben
zij zich Hongarije, de Saar en Zweden van
het lijf gehouden en zij eindigden daardoor
op de tweede plaats, wat echter niet vol
doende was om zich in de finale te plaatsen.
Daarvoor zullen zij Zaterdag de Duitsers en
de Zweden moeten verslaan, een opgave,
die geenszins hopeloos is, want de Haar
lemmers maakten een betere tijd dan deze
belde ploegen.
Imponerende achten
In het laatste nummer van de middag, de
acht, ia vooral in de eerste twee heats
prachtige strijd geleverd en wij weten niet
wat meer imponeerde, het oersterke roeien
van de Zertit-acht uit Moskou met de for
midabele Krukov op slag of de schitterende
eindspurt van de Franse Metro-ploeg, die
100 meter voor de finish een volle lengte
op de Zuidslaven terugnam en met een taf
lengte won.
De Russen zijn ook op dit nummer sterk
favoriet en de prachtige ploeg, vrijwel de
zelfde die op de Olympische Spelen tweede
werd achter Amerika, is van superieure
klasse.
Veel indruk maakte eveneens de Duitse
gestuurde twee. die op de helft van de baan
plotseling van de Russen wegsprong, drie
lengten voorsprong nam en met vele leng
ten onbedreigd als eerste finishte.
In de vier zonder stuurman toonde de
R.A.F -vier, dat zij niet voor niets dit jaar
op Henley gewonnen heeft, en zelfs is deze
ploeg nog iets sterker dan toen. door de
vervanging van de slag. De Zwitsers, die
over het algemeen teleurstelden, namen re
vanche in de double sculls. Stebler en
Schrlevti. rechtop roeiend, ook bij de in
pik. maak]j£n een uitstekende indruk en
hebben een goede kans de enige prijs voor
Zwitserland in de wacht t« "'epen. De Tsje
chen maakten de beste tijd in de vier met
stuurman, na en verbitterde strijd met Rus
land, die eerst vlak voor de finish ten koste
van de Russen werd beslist.
Tine van Brenk, van wie wij eerlijk niet
wisten ,dat zij nog zo jong was. En Florence
Peters blijkt ook nog niet de Jtinderschoe-
nen ontgroeid, want tij ontpopte zich als het
snelste 100 meter vrije slag meisje met 1.10.7.
Daarna kwam Emmy Wieiema met 1.12.6,
dered was Van Balkenende en op de vierde
plaats kwam pas Tine van Brenk met 1.13.9.
BU de meisjes-adsp iranten kwam ook
nog een meisje Phiiipsen van de R.D.Z.
mee. doch als ztf een dochter is uit het
beroemde geslacht van Ma Braun. dan
moet er nog heel wat aan geschaafd wor
den.
Bij de jongens-adspiranten deden wij geen
bijzondere olntdekkingen, noch op de vrij*
slag. noch op de rugslag Heel wat beter de
den de meisies het op de rugslag, die bon
dag (op de 100 meter) een felle strijd te zien
zal geven tussen J. van Alphen (R.D.Z.), J.
Rubens (P.S.V.), N. van Seventer (Robben),
E. de Boer (A.D.Z.). A. Segaar (A.p.Z.) en
L. Binsbergen (L.Z.C.)
De beste tijd bij de 4 maal 100 meter wis
selslag estafette dames werd genoteerd door
de R.D.Z.5.32.2. Met haar kwamen in de
finale Robben 1, H.Z.C., A.D.Z., H.D.Z..
D.Z.V Robbe#2 viel af
Regering schenkt 100.000
Koningin Juliana en Prins Bernhard
hebben gisteren aan de Koning en Ko
ningin van Griekenland telegrafisch hun
medeleven betuigd met de ontstellende
ramp, die Griekenland getroffen heeft.
Ook hebben de Koningin en de Prins een
aanzienlijk 'bedrag voor de „hulpactie
Griekenland" van het Nederlandse Rode
Kruis ter beschikking gesteld.
De Nederlandse regering heeft ter leni
ging van de nood' der' slachtoffers van de
aardbevingsramp in Griekenland, een
bédrag van 100 000 beschikbaar gesteld.
De minister van Buitendse Zaken ad lnte-
rum, mr Luns, heeft: persoonlijk de gezant
van Griekenland van deze beslissing in
kennis gesteld.
De industriëlen van de Noordspaanse stad
Eibar, waar voor de uitvoer bestemde vuur
wapenen worden gefabriceerd, zuilen Prins
Bernhard binnenkort een met goud en dia
manten ingelegd pistool schenken.
Het kon niet uitblijven! De Nederlandse
Bromfietsbond is opgericht. De Bond stelt
zich ten doel de belangen der bromfietsers
in de ruimste zin des woords te behartigen.
De oprichters van de Bromfietsbond ge
loven. dat de jonge, wettelijke regeling zo
teleurstellend is hoofdzakelijk. omdat
bromfietsend Nederland er zelf niet de
minste invloed op heeft kunnen uitoefenen
Gezamenlijk wil men nu actie voeren.
De oprichters hebben uit "hun midden
een voorlopig bestuur gekozen en tot
Bondssecretaris is benoemd de heer A. de
Leyster, Sara Burgerhartweg 37, Den Haag.
Veemarkt Zwolle
Aangevoerd werden: 762 runderen, 428
graskalveren, 142 nuchtere kalveren, 101
schapen en lammeren. 198 vette varkens,
754 biggen. 20 geiten, 170 schrammen.
I Prijzen per stuk: Neurende en versge-
kalfdo koeien ƒ700—1000; dito schotten
en vaarzen ƒ600—825; guste koeien
ƒ500—725; guste vaarzen 500—ƒ700;
pinkstieren 500— 700; pinken ƒ350—
ƒ510; fokkalveren ƒ190—325; nuchtere
kalveren ƒ40ƒ60; vette schapen ƒ70
ƒ95; lammeren ƒ50—ƒ75; biggen, 6 10
weeks ƒ32—ƒ44; biggen. 14 weeks ƒ50—
ƒ65; drachtige zeugen 225—325.
Prijzen per kg: Vette koeien en ossen
aan bouten ƒ2.30—2.70; vette stieren aan
bouten ƒ2.20—ƒ2.60; vette kalveren ƒ1.70
ƒ2.40; vette varkens 1.55—ƒ1.70.
~ie aanvoer was wat minder dan vorige
week. De handel in kalf- en melkkoeien
was matig, de goede soorten met papieren
blijven ongeveer prijshoudend, overige
minder en moeilijker te plaatsen. Guste
koeien, vaarzen en pinken met langzame
handel niet geheel prijshoudend. Schapen
en lammeren met stugge handel minder in
prijs. Op de varkensmarkt was de aanvoer
weer voldoende. Handel redelijk met sta
biele prijzen.
Veemarkt te Leeuwarden
Markt van Vrijdag 18 Augustus. Aangevoerd:
150 stieren, 2 50-/ 2.62 per kg slachtgewieht;
80 vette koelen le kwal 2.60-2.81, 2e kwal.
2.502.58, Je kwal 2.30-2.4B; 730 melk
en kalfkoelen 7001050; 40 pinken 350—
475; 317 graskalveren 190—350; 148 nuch
tere kalveren f 40—S2. s23 vette en weide-
lammeren en -schapen: schapen ƒ60— ƒ105,
lammeren 30—59 461 vette varkens: oude
1.681.78, vette biggen 1.80-t 86 zou
ters ƒ1.74— 1.77 per kg levend gewlclit; 292
biggen en lopers: biggen 20—f 45. lopers
46»0: 54 bokken en geiten, geen notering;
114 paarden 450-/ 985 Totale aanvoer 3209 at.
GROENTENVEILING.
Rodenrijs, 14 Augustus: Komkommers A 8—
17. ld B 8-14, ld. C 8-11; Platglaskomkom-
mers A 8—18 id. B 8—12, ld. C 8—9; Bloemkool
le srt 17-38. ld. 2e art 8-22. Sla A 8.10—13.80.
ld. B 5.20—9.70, alles per 100 stuks; Tomaten A
28—50. id. B 29-47, ld. c 20-43; Stokprinsessen-
bonen 29—52, Stamprinsessenbonen 20—26;
Duitse bonen 30—33; Pronkbonen 12—18; Snij
bonen 26—42; Spinazie 10; Postelein 8: Andijvie
8—10.90 Waspeen 8—9: Kroten 5.20; Komkom-
merstek 8—17; Slavellen 10—21. alles per 100 kg;
Peen 10—15; Selderij 4.60, beide per 100 bos.
Wout Wagttnans maakte Donderdagavond
in het Olympisch Stadion zijn debuut als
stayer achter gangmaker Van der Bom.
Districts wedstrijden in
Zuid-Holland
Door de ZHDB worden wedstrijden ge
organiseerd tussen de districten Rotterdam,
Dordrecht, Leiden en Den Haag. Het pro
gramma luidt: 29 Augustus Rotterdam-
Dordrecht. Den Haag—Leiden; 5 September
Leiden—Dordrecht. Den Haag—Rotterdam;
12 September Dordrecht—Den Haag; 19 Sep
tember Rottérdam—Leiden.
De volgende spelers zijn uitgenodigd voor
het Rotterdamse tiental W. Roozenburg, A.
Stuurman. D. Kinnegen. J. H. de Kluyver,
J. M. Bom, J. J. de Vries, C. Kusters. G.
v. d. Waals. J.Klomp. P. H. ldzerda, J.
v d. Bergh, P. v. Baarlen. D. v. d. Veer en
Th v. Prooyen.
Om liet kampioenschap
van Zuid-Holland
Na een zeer onregelmatige wedstrijd is
de volgende eindstand bereikt:
F. Gordijn (Den Haag) 10 4 6 0 14
A v. d. Berg (Gouda) 10 5 3 2 13
M J Haasdonk (Den Haag) 10 2 8 0 12
W Terlouw (Bodegraven) 10 1 9 0 11
A Stuurman (Schiedam) 10 3 5 2 11
J. H. de Kluyver (R'dnm) 10 3 3 4 9
H N v Mourik (Nleuwland) 10 2 5 3 9
J. Slingerland (Leiden) 10 2 5 3 9
D Kinneeen (R'dam) 10 2 5 3 9
Th Zwetsloot (Noordwijk) 10 1 6 3 8
S. Boer (Alblassterdam) 10 1 3 6 5
Gordijn en v. d. Berg komen in 1954 in
het kamDloenschao van Nederland, terwijl
In het kamoioenschan van Zuid-Holland
1954 worden eenl«atst Haasdonk en He win
naar van de herkamn Stuurman T»-louw.
Grannbcurs te Leeuwarden
Witte tarwe 23 oo— f 25 40; rode tarwe
f 23 0023 40 winfergerst Z 20 0022 75;
zomergerst f 21 0023 80 wttte haver f 20 06
f 22 75; kleine groene erwten 45 00— 49 00,
Stemming- kalm
Phiiniveeinarkt Den Bosch
Op de Bossche pluimveemarkt van Vrij
dag werden aangevoerd circa 18.000 stuks.
Prijzen: kippen (witte) ƒ1.70— f 1.75 per
k.g.; kippen (gekleurde) f 1.851.70; witte,
jonge hanen, boven 1 k.g. gewicht, ƒ2.30—
f 2-35 per k.g. gekleurde jonge hanen bo
ven 1 k.g. gewicht 2.15— 2 20 per k.g.:
lichte soorten jonge hanen f 1.65 —f 1.70 per
k.g.; alle per kg levend gewicht, oude
hanen f 2 ">0— f 3.75 per stuk; konijnen
1451.55 per k.g. levend gewicht.
Niettegenstaande de verzette marktdag
in verband met de R.K. feestdag van 15
Augustus was de aanvoer zeer goed. Goede
handel met staande prijzen Jonge hanen,
geschikt voor export, vlugge handel. Lich
tere soorten ktlme handel Weinig aan
voer van konijnen, goede handel, prijzen
iets hoger.
PLAATSELIJK NIEUWS
Nieuwerkerk a d IJssel
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
9 en 10.45 uur ds J. Leemans te Driebergen,
6.30 uur de heer D. Stolk te Bergambacht.
Geref Kerk 10 uur leesdienst, 3 uur ds G.
N Lammens te Rottcrdam-Kralingen.
Geref. Gemeente 9.30 en 3.30 uur leesdienst.
Ouderkerk a. d. IJssel
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10.15 en 6.30 uur ds A. J. Timmer. Wijk-
gebouw Lageweg 9.30 en 6.30 ds L. Trouw
borst te Monster. Geref. Kerk 8.30 en 2
uur dienst.
Waddinxveen
Burgerlijke Stand. Geboren: Willem,
z. van P. J. Domburg en A. G. Rooda,
Noordkade 161.
Ondertrouwd: C. E. Stolker en G. van der
Loo.
Gehuwd. P. A. Deurloo en S. van der Valk.
Gevonden Voorwerpen: dasspeld, porte-
monnaie met Inhoud; zakje sperziebonen;
armband.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
8.45 en 10.30 uu rds J. v. d. Haar, 6.30 uur
ds J. J. Moll. Geref. Kerk 10 en 6.30 uur
ds W. J. Smit te Naaldwijk. Remonstr.
Geref. Kerk 10 uur ds G. Chr. Duinker.
Chr. Afgesclj. Gemeente 9 30 en 5 uur lees
dienst. Vereniging „Wet en Evangelie"
3.30 uur ds H. O. Molenaar te Den Haag.
Zevenhuizen
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk
10 en 7 uur (jeugddienst) ds W Bloemen-
daal. Kapel a. d. Rotte 10 uur de heer J.
Hoogendam te Vlaardingen. Geref. Kerk
9.30 en 2.30 uur ds M. J. Vermeer te Nij-
Beets.
en
ALS ROOD BASJES WEERGALOOS ZEKERE HAND met enkele bijlklappen een
vlijmscherpe punt aan de tuinpaal heeft gemaakt en die op de gestaag groeiende
stapel heeft gelegd, is dat een handeling, die een klein maar uiterst belangrijk onderdeel
ls van al het werk dat moet resulteren in iets groots, waarnaar heel Nederland in span
ning en elke bewoner van Schouwen Duiveland verlangend uitziet.de droogmaking
van het eiland, het verdrijven van het water. Rood Basje is een van het grote legioen-
in-waterlaarzen, huizend in barakken en op woonarken, ploeterend in de modder, een
rijsbescherming leggend op een afgekalfd dijktalud, zwoegend aan de wiepstelling of
in een regen van zout water doornat wordend stenen smijtend als het „zinken" is ge
blazen en de zinkbaas met zijn opwindend geschreeuw de werkers aanzet tot groter
jsnelheid. Vandaag werkt hij aan de tuinpalen, maar morgen zal hij weer met enkele
maats een van die enorme matten van rijshout bouwen, het zinkstuk, of wiepen maken
«n bleeslappen. Op een verrampeneerd stukje dijk zal hij dat opgezweepte water, dat
aan de kering geniepig vreet, een poets bakken. Hij zal een afgëmeten en degelijk stukje
rijsbescherming vasttuinen. En laat het water dan maar komen.
Maar vandaag schijnt het zonnetje en aan
de dijk is het lekker warm. De treintjes
rijden zand naar het laatste gat in de Ram
paar tsedijk en het werk kan, bij wijze van
f uitzondering, nu eens even wat gezapig
doorgaan. De zware dagen van bouwen en
zinken, die aan het sluiten van het gat van
Stevensluis vooraf gingen, liggen achter de
rug. Ze kunnen eventjes de rug strekken,
eventjes maar. En Rood Basje kan bij het
punten van de tuinpalen meteen wat filoso
feren over zijn halve eeuw in het rijswer-
kersvak. Want hij is één van het legertje
van 420, de keurploeg, zonder wie ir Maria
zijn plannen wel in de prullemand had kun
nen gooien, de zuigers en de draglines en de
caissons wel naar huis had kunnen sturen
en het verdronken land aan de zee over
laten.
Rood Basje werd 63 jaar geleden In de
registers van de Burgerlijke Stand van
Werkendam ingeschreven als Bastiaan Arie
van den Heuvel, zoon van een rijswerker,
kleinzoon vaneen rijswerker. Vraag een
"kind ln Werkendam wie Bastiaan Arie van
den Heuvel is en het zal met een rimpel in
het voorhoofd moeten bekennen dat hij hem
nooit is tegengekomen. Maar Rood Basje
en hij-is heus maar een heel klein tikje ros-
6ig kent iedereen.
Veertien jaar was hij toen hij de grienden
Inging om rijshout te kappen. Dat was in
de winter Maar als de lente kwam, moest
hij zijn plunjekist pakken en ging het voor
de zomer en de herf»t ngar alle plaatsen in
het lage land, waar maar waterbouwkundige
werken werden uitgevoerd en men de rijs-
werkers nodig had
Dat betekende meestal ver van huis en
ook lang van huis. Vier weken in barak of
jvoonarft leven, één dag naar huis. Later
werd dat naar moeder de vrouw en de kin
deren.
Maar je telt in Werkendam niet mee als
je niet de nodige jaren ln de rimboe hebt
gezeten, in de meest verlaten oorden ter
wereld, waar ze maar vonden, dat een ha
ven moest worden aangelegd.
Rood Basje pakte in 1913 zijn plunjekist.
zoende moeder de vrouw en zijn éénjarig
zoontje gedag en trok naar Argentinië. Een
half jaar later kreeg hij een brief, waarin
stond, dat zijn dochter Maaike was geboren.
En het lieve kind was al 3'/i jaar oud, toen
hij in 1917, na vier jaar kaaien en dammen
en havens te hebben gemaakt, weer ln Wer
kendam terugkwam.
Blijft die man hier wonen? vroeg het
kind aan haar moeder.
Dat zijn van die dingen, die rijswerkers
en zeelieden kunnen overkomen.
zuigerbemanningen, de sleepbootkapiteins
en de schippers, die het materiaal aanvoe
ren, de chauffeurs van de zandauto's en de
machinisten van de draglines zouden inzet
ten.
Want het is een oude wet bij dijkbreu
kenbegin nergens aan als de rijswer-
niet met hun zinkstukken het diepe
door de stromen geschuurde gat hebben be-
eugeld, er een fundering hebben gelegd die
'erder bouwen mogelijk maakt. Sleep alles
teugeld, er een fundering
aan om meteen te kunnen aanpakken als
de tijd daarvoor is aangebroken. Maar het
eerst moet je zo'n gat overlaten aan de rijs
werkers.
In allerijl werden ze overal heengediri-
geerd. En achter hen volgden de schepen,
opgetast met wat in de grienden was gekapt
en er met de Franse slag werd bijgehakt.
Rond 420 van deze kunstenaars van-het-
rijshout bad men. Een bedroevend klein
aantal. Als Nederland het tienvoudige, dus
4200, ervaren zinkstukkenbouwers had ge
had, was er voor allen nog volop werk ge-
weest.
Nu moesten zij de kern vormen van ploe-
TERWIJL in Brussel scène op scène volgde, sloeg Ferdinand
van- Arragon zijn slag. Zijn vrouw Isabella was gestorven. Hij pro
beerde nu alle macht in handen te krijgen. Over het hoofd van de zo diep
bedroefde Johanna heen had er een steekspel plaats tussen vader en
schoonzoon, waarin de eerste verreweg de meerdere was.
Men gaf Filips de raad met zijn vrouw naar Spanje te gaan opdat hij
zijn rechten beter verdedigen kon. In Spanje had Ferdinand het gerucht
verspreid dat zijn dochter door haar gemaal werÖ gevangen gehouden,
omdat ze krankzinnig zou zijn. Het werd tijd dat de Castilianen haar
zagen. Begin Januari van het jaar 1506 voeren zij af.
Er ligt een schitterend uitgeruste vloot in
Vlissingen. Aan boord van de schepen we
melt het van edellieden, matrozen en
soldaten. Meer dan v(fftien honderd soldaten
z||n er aan boord. Filips wil indruk maken
als hl| In Spanje komt. Zfl varen uit, doch
ze z|jn nog maar nauwelijks buitengaats of
de wind steekt op, draait, blaast hagel en
sneeuw naar de zich stampend voortbe
wegende schepen, die al heel gauw een toe
vlucht moeten zoeken onder de kust. Ze val
len binnen bij Arnemuiden, de plaats waar
Johanna voet aan land had gezet toen zij
in dé Nederlanden kwapi. vol verwachting
uitziend naar haar bruidegom.
Na een paar dagen liep de wind om, zodat
de vloot opnieuw zee kon kiezen. Doch on
der de Engelse kust stak een storm op. die
de zee deed koken en de vloot uiteensloeg.
Wolken jagen somber en dreigend, ln
pijlsnelle vaart langs het zwerk. Zo nu en
dan geselen hagelstenen de druipnatte be
manning. Onder de loodzware lucht de stei
gerende, witbekuifde golven. In deze dan
sende notedopjes. die zich voorwaarts slin
gerden door de golven
Ofschoon wij diep medelijden hebben met
de door wind en golven heen en weer ge
slingerde mensen, die werkelijk in doodsge
vaar verkeren, komt toch een glimlach op
onze lippen wanneer wij het verslag van
een anonieme kroniekschrijver lezen, die
de tocht zelf heeft meegemaakt:
Een beroemd Spaans edelman. Loaysa ge
naamd, zag de dood in de naar hem hap
pende golven en biechtte zijn zonden aan
zijn page: „Seoor Hernandico. U weet dat
ik de felechtste mens en de slechtste Chris
ten benDe page begon te huilen
„Senor Hernandico, U weet dat ik dobbel
stenen heb vervalst de page begon
luider te huilen. „Senor Hernandico. U weet.
U weef dat ikvrouwen
Deze edelman was volgens de kroniek
schrijvers zó van de kaart dat hij een zekere
Acevedo honderd keer om de oren zeurde
hem een kaakslag te geven, aangezien Chris
tus ter wille van hem nog veel meer had
doorstaan. Acevedo bewees hem ten slotte
deze gunst, om van het gezeur af te zijn.
waarna Loaysa zeide hem nu dezelfde gunst
te zullen bewijzen. Acevedo antwoordde
echter dat hij niet volmaakt genoeg was
om deze te ontvangen.
In het tumult van de storm werden allen
heen en weer gesmeten. Een zekere Luis
Daza trapte een ander op ?ijn voet en jam
merde het volgende excuus „Senor. beklaag
u niet. ik zweer u dat een van de beste
hidalgo's van Caatlllë u op uw voet trapt.."
HOE verging het de Koning èn de Konin
gin?
De Rampaartsedyk krijgt een harnas, Rijs-
usrkers aan het „tuinen", het vastzetten
9an de rijsbescherming op het dijktalud
met tuinpalen en bleeslappen.
Twee jaar bleef Rood Basje in de buurt.
Hij kapte rijswerk, hij maakte zinkstukken
en was wel eens thuis. In 1919 werd het tijd,
dat hij er weer tussenuit trok. Acht lange
jaren werkte hij in Frankrijk bij de aanleg
van havens. Om het half jaar twee weken
thuis. En inmiddels groeiden zijn zes kin
deren op. Hij zag er maar weinig van. Zijn
vrouw was moeder en vader tegelijk over.
het kroost. Niemand in de familie, die het
wat bijzonders vond. Zijn broers zwierven
ook als rijswerkers over de hele wereld.
Na 1927 bleef hij meer in de buurt. Er was
ook volop werk. De Zuiderzeewerken, de
Afsluitdijk. Later de Noordoostpolder.
Twintig jaar geleden stierf zijn vrouw. En
sindsdien is hij eigenlijk eenzaam getaleven.
Alleen die trek naar Weékendam raakt hij
nooit kwijt. Hij niet en de anderen ook niet,
waar ze ook mogen zwerven en hoe mooi en
goed het misschien op vele plaatsen ook is.
Als het werk gedaan is na lange jaren, ko
men ze weer op Werkendam terug, vanzelf
sprekend, omdat vrouw en kinderen er le
ven en nu, omdat de kinderen er wonen en
zijn huisje hem er nog wacht.
Want dat hield hij een. Ale hij een
weekend naar huis gaat en dat* is na de
tweede wereldoorlog veel beter geworden
omdat het vroeger vaste prik was. dat je
maar om de vier of zes weken even over
wipte voor een Zaterdag en een Zondag
zit hij weer in zijn eigen bedpeninkje. keu
rig aan kant gehouden door een schoondoch
ter, als hij ergens ln de modder en het wa
ter zijn werk had.
Rood Basje heeft „gezonken" in alle delen
van Nederland, ook een paar jaar geleden
toen de dam in de Brielse Maas werd ge
legd. En eigenlijk had men hem en zijn
maats overal tegelijk nodig toen in Februari
de vloed de polders binnensprong.
Hellevoetsluis, Hansweerthij maakte
er zinkstukken en rijsbeschermingen, stond
ln de vöorste gelederen van die keurbende,
die door het Nederlandse vclk in goud
moest worden gevat.... de rijswerkeï* van
Werkendam.
En toen het gat bij Stevensluis moest wor
den aangepakt, werd hij daar weer heen
gezonden. Het bleef om het even. Ook daar
zand, modder, water, slecht weer en zink
stukken bouwen.
Ze zaten overal ln het rampgebied ver
spreid, de rijswerkers van de N.V. T.
en P. de Klerk zo goed als die van Hakkers,
Van Noord, Wynands Cornet en L. v. d.
Heuvel.
Overal kwamen zij vandaan toen de nood
klok luidde. Zij waren de stoottroepen, die
het pad zouden moeten effenen voor de
grote tegenaanval, die de grondwerkers, de
wijls
vak, c
harde werkers, vol goede wil en dik-
ook wel handig, maar vreemd in dit
dat in zo talrijke fijne kneepjes een
ervaring eist, die niet zo maar in een paar
maanden aanwaait.
Stuk voor stuk werden ze voorman, hing
het van hun beleid af of er met die nieu
welingen wat van terecht zou komen. Of het
ging of niet ging, werd niet gevraagd. Het
moest., en ze kletsten er niet lang over.
Ze pakten aan, begonnen te bouwen, leer
den anderen hoe te werken, maar moesten
zelf voor twee of drie aanpoten, wilde het
er wat op lijken. In die afgelopen maanden
hebben ze van al die hulpkrachten nog geen
volleerde rijswerkers kunnen maken, maar
van de goedwillenden en de handigsten toch
goede medewerkers, waarmee wat aan te
vangen is. En als het grote zinkprogram-
ma" naar plan is uitgevoerd en dat ia
het stuur dan maar het applaus naar
Werkendam, waar ze ln het weekend even
een dag op verhaal komen.
Ze hebben ln die snelstromende dijkgaten
gevochten met een brullende zee, met de
scanning of de ankers het wel zouden hou
den en zo'n lap rijswerk niet naar buiten
zou slieren. Zij hebben, doornat, de zware
stortstenen te water gegooid, in die korte
minuten dat het ging. kwade kansen lopend
als de elementen tegen hen samenspanden.
Ze hebben zoveel gedaan, waarover ze niet,
praten en dat alleen maar gezien is door
een ingenieur, een opzichter of een sleep
bootkapitein. De keurbende van Werkendam
heeft in de afzondering gezwoegd, toen wij
in de stad al weer lang vergeten waren, dat
ei een watersnood was geweest. En de keur
bende zwoegt nog.
Rood Basje werkt al heel wat jaren voor
de firma De Klerk, die overal in het
rampgebied heeft „gezonken", het laatst tn
Stevensluis. Voor het gat bij Sirjansland
maakten ze 6000 vierkante meter zinkstuk
ken. als het nodig was elk tij een. Dan ston
den ze met zo'n klein bescheiden ploegje te
ploeteren aan een mat van rijshout, waar
voor het materiaal tevoren was gereed ge
legd, de bossen rijshout en de wiepen, die
lange samengebundelde einden rijswerk,
die met de erdoor geslagen paaltjes voor de
nodige verbanden zorgen. In één tij zo'n lap
van 880 vierkante meter oppervlakte ma
ken met een dikte van ongeveer 7.5 deci
meter. En dan nog met krachten, die voor
het eerst van hun leven met rijshout te doen
kregen. Dan kwam er een macht werk neer
op de nek van de Werkendammers. Want er
moest gezonken worden, wilde men ln die
gaten, waar een hel van een stroom de grond
maar wegspoelde, wat kunnen beginnen.
Achter elkaar leverden zij die zinkstukken
af En reken dat zo'n ding kant en klaar op
ongeveer zeven gulden per vierkante meter
komt. dan vergt dat f 6000 per zinkstuk.
Maar het gat van Sirjansland kwam
dicht en direct daarop pakten zij dat bij
Stevensluis aan. Vijftienduizend vierkante
meter ging daar naar de zeebodem. En ook
het gat van Stevensluis kwam dicht.
Met 18 man kwamen zij op 29 Maart bij
Sirjansland. Nu hebben ze er met 140 man
nog volop werk. Want de Rampaartse dijk
mag dan verleden week gesloten zijn, die
waterkering,4"zo belangrijk voor het water
schap Oosterland en Sirjansland, is maar
zwak en moet nodig versterkt worden
vooral tegen het water, dat uit de polder
De Vier Bannen bij Westenwind tegen de
dijk klotst. Brak er niet een paar weken
geleden bij winderig weer een nieuw gat van
een 80 meter breedte in. Of ze aan die zeven
stroomgaten, waarmede ze van het begin af
te mëken hadden, niet hun handen vol had
den. De mannen van De Klerk trokken de
dijk op, zolderbakken en treintjes voerden
de bossen rijshout aan en men begon aan
het beschermen van anderhalve kilometer
Rampaartsedijk tegen het knagende water.
Baas Slinger, die ook al van zijn jeugd af
ln dit werk zit, 24 jaar al te maken
heeft met rijshout en zinkstukken hij
werkte aan de Afsluitdijk en de Braakman,
maar hij was er ook bij, toen de mond van
de Oude Maas dicht ging draagt al een
jaar of vier de verantwoordelijkheid voor
al deze kunstwerken van taaie twijgen.
Nu vraagt elke dag weer de bescherming
van de Rampaartsedijk zijn aandacht. De
Klerk is immers ook voor dit werk aange-
Over een lengte van een kilometer is die
bescherming al uit de grond gegtampt. Ste
nen aan de voet storten en d&n het talud
van het zwakke en niet al te hoge dijkje
versterken. Eerst een laag riet erop en dan
een laag rijshout. Dan gaan daar in lange
rijen en op korte onderlinge afstand de tuin
palen in en tussen die worden de bleeslap
pen de dunne bundels lange en taaie tak
ken gevlochten. Dat noemen ze tuinen
Tussen de paaltjes doorslingerend en elkaar
telkens kruisend, vormen die bleeslappen de
verbanden, die riet en rijswerk op het talud
vasthouden. Op zo'n bescherming, mits de
gelijk aangebracht en laat dat maar aan
de Werkendammers over bijt de zee zijn
tanden stuk. Een zwakke dijk wordt er een
waterkering van aardig formaat mee.
Als ze niet aan de wiepstelling staan of
een zinkstuk aan het bouwen zijn, als ze
niet dat enerverende, riskante en drijfnatte
karwei van zinken aan het uitvoeren zijn,
vraagt zo'n aangevreten stuk binnendijk,
dat op doorbreken staat, hun aandacht.
Zo zal het nog maanden zijn, vooral op
Schouwen, ook als de gat§n eenmaal dicht
zijn. Want als de herfststormen komen en
het water hoog tegen de maar net gerepa
reerde dijken opkruipt, zal het er nog dik
wijls genoeg spannen.
Daarom zijn de tjalken en lichters, die,
hoogopgetast met rijshout, de Grevelingen
komen opvaren en bij het haventje van Sir
jansland hun lading lossen, zo welkom.
Want telkens weer is het begin van alle
herstelwerk het rijshout. Nu staan de Wen
kendammers onder de brandende zon t<
zwoegen; straks wordt er niet gevraagd of
regen en kou het werken wel mogelijk
maakt. Het land moet worden teruggewon
nen. Want tegénwoordig is het zo, dat er al
heel wat moet gebeuren wil er niet gezon
ken worden. Het is gebeurd in felle stro
men en onder stormachtige winden. De zee
laat nooit af en alleen wie bereid is slag te
leveren onder welke omstandigheden ook,
heeft kans op een overwinning.
En daarom ploetert de keurbende-van-
het-rijshout verder De stoottroepen in de
strijd tegen het water. Dat zijn Rood Basje
en baas Slinger en de honderden niet ge
noemden, die in een barak op een droog
etukje grond leven of een matras hebben in
een woonark. En die elke morgen maar weer
er op uittrekken voor het grote tegenoffen
sief dat langzaam maar zeker vordert. Elkë
dag.... en dikwijls ook ln de nachten.
Filips. de sportieve, de opgewekte, de wel
gemanierde. zat als een natte pad op de
bodem van een der schepen en jammerde
als een verschrikt kind.
De Koningin zat tussen zijn benen en
voelde zich volmaakt kalm. Met opgewekte
stem kwetterde zij naar Filips' blonde ge
zicht, terwijl de storm om hen huilde en ze
hjiiverden van kou. dat zij hoopte met hem
te sterven als hij hier zijn einde mocht vin
den. Zij zouden elkaar in het stervensuur
zo innig omklemmen dat ze voor ajtijd ver
enigd «ouden zijn. Hoe aanlokkelijk ook op
zichzelf, het leven lokte méér en Filips
"'ng door mét jammeren.
HU liet zich ten slotte in een leren zak
naaien, die opblazen, terwijl op xUn rug
geschreven werd: Koning Filips. Als hÖ
verdronk zou men hem in elk geval een
koninklijke begrafenis kunnen'geven. Toen
Johanna hem zag liggen, heen en weer rol
lend op de bodem van de schuit, deed ze een
haar kostbaarste gewaden aan en be
trok, gewapend met een beurs vol goud
stukken, de wacht bU hem. Ze was helemaal
niet bang. Ze liet een kist brengen, waar
op ze ging zitten eten. Ze voerde zichzelf!
en de vissen, luide zeggend tot ieder die
het wilde horen: „Er is nog nooit een Ko
ning vergaan in een storm, het zal nu ook
goed gaan".
De edellieden en de matrozen, die in
doodsangst verkeerden, legden allerlei ge-
lof teh af. en gaveri alles wat ze bü zich had
den aan Onze Lieve Vrouwe vin Guadalupe.
De Koningin had honderd gouden dukaten
ln haar beurs. Met grote kalmte zocht zU
een half dukaatstuk tussen de andere mun
ten en gaf die als offer voor Onze Lieve
Vrouwe van Guadalupe.
Rechtop zat zU op haar kist, temidden van
het tumult van de loeiende storm, haar man
rollepd aan haar voeten, opgewekter dan
ooit. Kwam het doordat z||. die van b{nnen
reeds lang chaotisch was. nu meer in har
monie was met haar omgeving? Kwam het
misschien, omdat ze helmelUk verlangde de
dood te vinden, samen met haar man, en in
z|jn armen?
TN ontredderde toestand kwam de vloot
1 ten slotte aan de Engelse kust. waar de
kustbevolking hen zeer ongastvrij ontving
en van de gelegenheid gebruik maakte de
onfortuinlijke reizigers zoveel mogelijk geld
afhandig te maken.
Koning Hendrik VU. die van een ijlbode
vernam welk voornaam gezelschap zijn Rijk
was binnengevallen, liet Filips en Johanna
onmiddellijk weten, dat ze hartelijk welkom
waren aan zijn Hof.
Drie maanden lang werd er in Windsor
feest gevierd. De anders zo zuinige Engelse
Koning was gastvrijer dan ooit. Hertog
Filips. de stormepisode al lang vergeten,
stortte zich opnieuw in de maalstroom van
het leven en liet zich al dansende allerlei
voordelen ontfutselen. In deze tijd van
jolijt en uitbundig vermaak, waarbij de
bloem van de Engelse adel vertegenwoor
digd was. kwam er een handelsverdrag tot
stand tussen Engeland en de Nederlanden.
Niemand behoeft te yragen voor wie het
gunstig was. De schone Filips heeft in de
draaikolk van het zingenot niet eens be
grepen wat hij had gedaan
T^N Johanna, ondanks de sympathieke
-L' pogingen van haar zuster Catharina (die
met de troonopvolger gehuwd was) om haar
verstrooiing te bezorgen* bleef van verre.
„ZU vermeidde zich in de duisternis en
In de eenzaamheid, en zij ontvlood alle om
gang met mensen".
Een gelukkig huwelijk!
Voor Spanje, dit was al lang gebleken,
was dit huwelijk een ramp. Voor de Neder
landen zou het een ramp worden.
En voor hen zelf? Zou Filips in staat zfln
weldra de innerlijke rus't te vinden, die hij
zo nodig had om zijn Rijken goed te besturen
en zijn vrouw te doen ontspannen? Zou zij,
Johanna, in staat zijn alsdan nog de veer
kracht terug te vinden die nn eenmaal no
dig is voor het goed vervullen van een
functie als de hare?
In een volgend artikel hopen wU hierop
^antwoord te geven.
REIN BROUWER.
Fijn zegeindelijk vacantie, nu eens gezellig schooltje spelen!
PHILIPS DE SCHONE J