wm+i Zij halen KOPER uit de bergen der maan De „stadshorlogemaker van Amsterdam Schubert-stemming in het Wiener Wald Zuid-Amerika blijft importeren Oplichting van de Staat der Nederlanden voor 42.000 PU/. A- 9 De grootste liederencomponist stierf 123 jaar geleden De jikte slechts - Pater stond terecht met zwarte handelaar op achtergrond Felle uitval van 7 Rhee op bezoek bij Tf jang Kai Sjek officier van justitie Kfachtige taal van de Nederlandse afgevaardigde tegen Wysjinski Voor emigranienyleur verder open fn Den Haag dreigt weer een taxi-strijd Twaalf millioen ton erts wachten op ontginning Oude-torfnüur|fErkoviel in ongenade 1 /i ZATERDAG 28 NOVEMBER 1953 t VIERDE BLAD PAGINA 3 (V#n onze Weense corr«spondent) WfENEN ligt in een göTdel van groen en bossen, ingesloten in bet zogenaamde Wiener Wald. de longen van deze wereldstad, waart de bevolking op Zon- en feestdagen stilte en verpozing zoekt Nu de stervende herfstig «jn laatste gouden pracht lévert op beuken en populieren, denkt menig wandelaar aan de kleine, onooglijke Franz Schubert, dje zo dikwijls naar deze bossen is gevlucht om er met zijn smart, zijn ontgoocheling en zijn onrustig hart' alleep te zijn. Jtier heeft hij de melodieën voor zijn mooiste liederen gehoord en neergeschreven en wie zich deze liederen herinnert, wordt daar in dg „Hinterbrühl" door dezelfde stemmingen bestormd, die Schubert eens hebben vervolgd. Het huis van de mooie molenaarsdochter staat er nog. z|in liederen voor de „Müllerin" herinneren er aan" en er stromen nog altijd dezelfde kabbelende beekjes met de vlugge forellen, Avaaraan he# onvergetelijke „Forellenqumtét" en het lied „Die Forelle" hun n te •-*-*- ontstban te danken hebben. J Men 1 ge t hagge ij Cchubert was eefr ^chte Wener met een zwak hart voo^ vrouwelijke schoonheid. Hij was geen vrouwenjager, maar eerder eep stille vereerder, een gesloten jongen,, niet knap, nogal klejn van stuk, het type van een schoolmeester* vooral met zijn sta len brilletje. r i kon hem stug noemen, omdat hy gevoelens met kon uitend-.be- je in muziek en die was Ito fijn en zacht, dat de meisjes, die hij véreerde, niet konden, horen Koe daarin zijn hart Jctopfe. Een paar njiaal werd hij afge-p wezen, soms bedierf hij het ivoor zich-' zelf door zijn %nHêndigheid, en het ge volg was. dat zijn vprlange/nd en jagend hart nooit rust heeft gevonden bij een liefdevolle, begrijpende vrquw. Maar juist deze dntgoochèlingen zijn de brory gïweest van de frtirjderden ontroerend liederep. die nu vópral weerklinken bij het herdenken uanl zijn 125e sterfdag. Ovtzral worden er nu in Wenen en |in geheel Oostenrijk Sbhubert-avonden ge geven en de beroemdste zangeressen, als Elisabeth Schwarzkopf en lrmgard See- fried, zijn er trots bp, dat z\j Schubert's liederen mogen ziHgen Herdenkingen in I huiselijke kring Alle concertprogramma's vermelden Hm O- de naam van Schubert. maar er zijn vooral in Wenen 'ook nog tientallen gezin nen. waar evfenali in Schuberts dpgen de huismuziek wprfjit beoefend, waar een gezin ot een groepje vrienden een kwartet vormen om, er voorlal, op Zondag t« musi ceren. Wie in deze dpgc^ avonds door een stille zijstraat wandjelt, *kan er op rekenen, dat hij Schubert-rpuziek hoort, somtijds aangrijpend' mooi. i het Weense gemeentehuis hangt een belcJhïd^schilderij van. Julius Schmid. voor- stellendT?Bqn Schubje/t-avond ten huize van een WeehsemtKerjjamilie" Achter de pia no zit de éompontat, omringd door een groei) aandachtige flbehootders. Enkelen van de aanwezigen zijn bekende persoonlijkheden ora. de grote Oostenrijkse dichter Grillpar^j zer, die even eenzaam door het leven is ge-^ gaan als Schubert, ondanks de verering en de goede zorfcen vah c}e gezusters Fröhlich. die ook op het schilderij zijn afgebeeld. Men zieti verder de bekende sbhilders Kuoel- wieser rti vooral Moritz vom Schwind. 1 Schuberts trouwstè vriend, die ook zijn armzalig studeerkamertje heeft getekend. Maar wat ons op dit schilderij het rr&est opvalt, is de eigenaardige Weense atmos- reer van die kaïtaer, die njen ook nu nog herhaaldelijk m - Weense burger kringen kan aantreffen en waar opeens een jonge* man achter de piano kan gaan zitten om een meisje te begeleiden, dat een npar liederen van Schiiberf gaft zingen. Want pergetfs wordt Schubert zö echt en onver- Vvalst gezongen gespeeld ,als in Wenen. Deechle Schubert "Waanneer er één componist is geweest, die men in en rondom Wenen als het ware met de handen kan grijpen, dan is het Schubert. De zoon van een arme schoolmeester in één van de Weense buiten wijken, een zangertje in de buurtkerk, die door zijn* mooie stem opviel en alt „Sëngerknabe" de bekende muziekschool mocht bezoeken, waar hij al dadelijk begon te componeren onder toezicht van de beroemde Salieri. Zulke begaafde wonderkinderen vindt men nog altijd qpder d^ Weense jeugd, maar die hebben het nu%eel gemakkelijker De jonge Franz. die op 31 •JanuarkTW werd gebo ren, was de jongst^ van veertien kinderen en al was de vader trots op zijn jongen, tochS^ëst dadelijk aan het werk. Hij kreeg toen een baHTTtje als hulp onderwijzer in het' armzalige Schooltje van zijn vader. Hij hield het daar niet leng uit, hij zocht de vrijheid om voor zijn muziek te kqnnen le\%n Ofschoon de grote wereld hem pas na zijn dpod ontdekte, genoot Schubert ten minste de troost en- de voldoening, dat zijn vrienden niet aan zijn genialitm twijfelden. Hij was arm en heeft zijn gehele levpn aan géld- gebrek geleden, omdat de muziekuitgevers veel te weinig voor zijn composities betaalden. Hij kon zijn kamerhuur meestentijds niet bëtalgn, maar dan ston den zijn vrienden klaar om in hun huis een klein kamertje voor hem open te stellen. missen, kamermuziek, pianocomposities en ontelbare dansen. Hij moet er een voorge voel van hebben gehad, dat, heiB maar een korte levensduur was toegemeten en daar om heeffmjjin die korte spanne tijds veel meer gepresteerd dan zijn voorgangers op die leeftijd. 'ame hart "Mergens ook »vlndt men in onze dagen die zelfde Sfhubertiaanse onbezorgdheid,I waarmee men daojr het leven gaat, zonder te weten wat de dag van morgen zal bren gen. Men geniet dé dag van vandaag in de "betovering van onvergetelijk mooie muziek en wetend dat men onder vrienden is'. Schu,- t bert heeft de gurlst van vrouwen moeten f, ontberen, maar daarvoor in de plaats kon hij rekenen op de| genegenheid en de hulfl van zijn vrienden, die hem'hebben onder steund «i ia hert! hebben geloofd tot aan zijn vroege dood Er bestaat een Schubert- legende, w«g£e v0®ratelt als eep ge* ttfSsgndöor onerfelijke werken schiep. Ktft kan evenwél de echte-Schubert niet rijn Zeker', hij heeft met zijn vrienden van het goede, der aarde genoten. in .Jeugdige onbezonnenheid gezwoegd, hérder zijn tijdgenoten, H; gangprs Mozart k kinderlijk vereer ir daarnaast heef(t hij liger dan en onbarmhartiger rder ook dan zijnVoor- n. Beethoven, die hij zo mum JBij *zijn dood. od 32- jarige 'leeftijd, had hij meejf dan 69» liede zen gecomponeeijjj, twaalf opera'*}*'zeven Be ouders van je zevenjarige Mavis lïall- CÏOft hoorden haar Donderdagnacht roe- Krr Mammie, eé is een «rotp hond in mijn «lied op de veranda van een huis te Narrondera, 380 km van Sidney,en W*rd waklcer, «dordat een tijger haar ge zichtje likte. „Goéd stil blijven liggen, zei haar vader en hijj schoot op de tijger, ter wijl zijn vjodw met een zaklantaarp bij- Wshtte. De tijger., dje uit een clrcuit was orttsnapt. nam eén sprong en liep nog en- eters maar *akte toewjjoor fcéle honderden bloedverlies in e kaar. Schepper van het lied van het lied. men kan zelfs zeggen, dat hy het lied tot een aparte muzikale vorm heeft verheveji. Met ren ongelooflijke muzi kale intuïtie moet hö onnalddellUk hebben, aangevoeld, welke melodie, welk rhythme en welke stemming pasten bij de liederen van Goethe. Schiller. Claudius. Rttckert. Heine, Schlegel enz. En wU-,dte deze ge dichten nu achteraf horen, wij kunnen ze niet meer los denken van, die melodie, we1 hebben het gevoel, dat ze zo en niet anders konden worded gecomponeerd. Zonder Schubert is het Europese lied on denkbaar. onverklaarbaar oqk de oogst van liederen, die een andere Oostenrijkse com ponist voortbracht: Hugo Wolf. Nu is Schubert berfeemd, de uitgevers verdierfn aan >ijn werk, er wordeiyatudies en romans over,hem geschreven en^op het ogenblik kan men in frenen een vrij goede Scbubert-film ziln. Maar wie hem werke lijk heeft begrepen, gaat in deze dagen naar het Wiener Wdld. Dafcr onder de gouden kleuren van het herfstlover hoort men het best zijn onvergetelijke liederen, men neu riet een Schubert-melodj« en dénkt aan dat jonge genie, dat voor 125 jaar op een late Novemberdag deze aarde verliet. Zijn werk is 'onsterfelijk gj^k" Leise flehen meine Lieder. durch die Nacht zu De Amerikaanse fifmactrice Ginger Rogers, die (op 42-jarige leeftijd) dit jaar in het huwelgk trad met de 26-jarige Fransman Jacques de Bergerac, liet zich dezer dagen op een receptie in het Londense Savoy Hotel bewonderen. President Syngman Rhee van ZuVd-Korea ls gisteren naar Formosa ventrokken waar hij zich met generalissimis Tslang Ka: Sjek zal onderhouden. Rhee is vlrgezeld van ?ijn minister van buitenlandse zaken. Pyoen Qoen Tai. en generaal Tsjo Idoek Sjtn. voormalig Zuidkoreaans afgevaardigde bij de Koreaanse wapenstilstandsbesprekin gen. Hij zei voor zijn vertrek, dat hij een kort bezoek aan Tsjang zal brengen, die hem reedï na zijn verkiezing tot president van Zuid-Korea had uitgenodigd. Rhee'zei verder, dat er aan zijn bezoek geen politieke betekenis moet weftden ge hecht. A De nationalistisch-4Chinese ambassadeur in Japan dr Hollington Tong heeft ©en verdrag voor wederzijdse beveiliging tussen Zuid-Korea en Formosa voorgesteld. Commandant van de Marine Luchtvaartdienst f 0 Ingesteld is de functie van commandant Marineluchtvaartdienst. Binnenkort zal zij worden vervuld doot kapitein ter ?ee vlie ger J M van Olm/Uie echter tevens zijn tegenwoordige functie, commandant van het marinevliegkamp Valkenbuag, zal blijven vérvutlen. Kapitein-luitenant ter zee vlieger A. J de Bruyn is ontheven van de functie 'van eérste officier van hat marinevliegkamp 1falkenbur|. Hij is belast met de voorbe reiding van de functie van chef van de staf van de commandant Marfneluchtvaartdienst en is aangewezen deze functie te zijner tijd te vervullen Als eerste 'officier van hei marinevliegkamp Valkenburg is hij opge volgd door luitenant ter zee vlieg|p der eer ste klasse J. C. Petschi. Onderhand overeenkoi le R'dunic rechtbank heeft de R.K -geestelijke -» M. A. G„ ver- »n oplichting in IMS van^e Staat, ierlsnden. tot een bedrag van in a(jn hoedanigheid van direeteur van de jfoto Missie Actie Centrale (Fomac) 'te HeVtogenboach. Het O M. eiste tegen hem *es\maanden gevangenisstraf onvoor- waardeltyk. Voordat de zitting van de rechtbank, die gepresideerd werd door tnr J G. L. Reuder, een aanvang nam, vroeg de raadsman, ihr B. W Sttonm uit Haarlem, die. naar wij ver namen. de verdediging ^an pater G. belan geloos op zich had ignomen, om sluiting van de deuren gedurende de behandeling. Zijn Wantrouwen der Sowjets De Nederlandse afgevaardigde naar de V.N.. de heer J. de Kadt. verklaarde Don derdag in de politieke commissie, dat Ne derland geen werkelijke bijdrage tot t ver minderen van internationale spanning kan zien in de Russische vredesvodgkteilen. die aan de commissie zijn voorgelegd. Hy deel de de commissie mee, dat hy tegen de ,.on- oprechte, en holig rcMolutie van«de Sowjet- l'nie zou stemmen. Zich tot Wysflnski wen dend ze hy. dat er in ons deel van de wereld of daarbuiten geen krachten zijn ..sterk ge noeg om ons stelsels en leefwijzen te laten aanvaarden, die wy beschouwen als be«e- den de menseiyke waardigheid en als af- schuw eiyk despotisme". „Als een of andere regering» mocht trach ten. ons deze steJa*hK op te leggen, zou onze vredelievend# tVereJiTfftor op dezelfde wyze aanpakken als zy het de keizer en Hitier heeft gedaan". -V— ;g«r dei •lnvaa luclnvaart- met Venezuela Dinsdag 8 December a.s. zullen in Caracas onderhandelingen worden geopend tussvn Venezupla en Nederland om te kömen tót een luchtwaartovereenkomst. De Nederland se delegatie zal bestaan uifcmr H. J. Span-< jsfard. directeur bU_de RijksluchtvaaHdiensk dr L W. Slotemakér. 'directeur van de dienst Buitenlandsp Betrekkingen van dè jt L M Wellicht echter zullen ook de landwegerin- gen van de Nederlandse Antillen eiï van Suriname zich daarin doen vertegenwoor digen. in tk siporeniotnkel van de 27- ie Meneer 4n Glasgow was hoge- jongedame nietde ns dooSv- ejj, klant jarige Elsie Ijjjk verbaasd, toen de jonpi minst et angst voor een overigens gewone -h- muis toonde. Het beestje kroop zelfs pp haar schouder Even tevoren had zeljrle klant nog öerklaard, dat Elsie ftguw zou vallen als ze alleen mSar een (door mr Chr. van kalen Jr.) BUENOS-AIRES, eind November '53. Wie Zuid-Amerlka bestudeert om na le gaan of daar kansen r.yn voor onze drie grote exporten: goederen, mensen en kapitaal, dient In de eerste plaat* rekénlrig te houden met enige grondwaarheden, welke- op zichzelf bevestigende antwoorden zyn: 1 Zolang Zuid-Amerika exporteert zal het -* als betaling voor dié export' goederen moeten aannemen, en dus moeten impor teren. 2 Zuid-Amerika Is sterk onder£«golkt ei dus een afzetgebiedvoor onie overbe volking. O. Zuid-Amerika ontwikkelt zich zeer «nel. maar een der moeilijkste vraagstukken is de financier ing van die. ontwikkeling. We zullen hier trachten, alle drié de hier boven genoemde punten nader te bespjreken en aldus een beredeneerd antwoord te geven op de vragen, in de eérste alinea gesteld. De toenemende industrialisering van Zuid- Amerika doft ^Utent vaak de vraag rij zen of het wgl loijfit, ,zich tbe te leggen op een van rtature slinkende markt. Doze vraag ;e$-echtvaardigd zijif indien Zufd-Arhe- i^ent van ^..jdatoffen was. Maar zolang h«t,op grote laai méér grondltoffen prdmiceert* dan I zelf consumeert, en dus exporteert, zal t als betaling goederen moeten importeren^ 1 dez^ grondregel geldt, voor alle vormen in international goederenverkeer, zowel >or' het vroegere systeem vaij ongediri- nlale losbol, die er? maar op-los leefde en zos gger{je .interrtationale' handel en betaling. Ju>prk#n schier». dflt Qp het vrijwel .verdwenen is en missphien nooit zal terugkeren, als voor hét huidige afatgem van bilateraal hartdels- en betalingsverkeer, dpt er voor'isi dp plaats ls gekomen. De economische belangrijkheid van Zuid- Amerika in het, Wereldbestel berust op zijn plaats aia producent van grondstoffen: de granen van Argentinië; het vlees, de wol, de huifden, dierlijke vetten van Argenti nië, Uruguay,. Zuid-Braziiië en-Chili; het salpeter, koper. Ijzer van Chili; het tin van Bolivia; de koffie, hét katoen, de tabak van Brêzilië; het Ifoper en de petroleum 'van Columbia; petroleum en ijzererts van Venezuela; bauxiet van Suriname en Bri*s Guyana; katoen, de huiden, de tannine'van Paraguay. -v Wp noemden slechts de yoornaamstp pro ducten; er zfjn er honderden meer Het zijn producten, welke de fereld nodig heeft, en' wasrvoor ze bereid "te bëtalen met goe deren, die Züid-ftmétlka dus moet impor teren. Zoals het ene ljind van Zuid-Amerika de2c, het andere dieij grondstof produceert, to zal ook het éne lénff.van Zhfd-Amerika hit impsrtartiftel alsLbetaling wensen, het andere dat. maar voft ejk millioen dollgrs o| andere valuta ^at Zu^d-AjneriiJa aan goederen exporteert, zal het voor een mil- lioeij dollars aan goederej» moeten impor teren. IudustrjaliHalio heefr ander doel "lyTAAR^e industrialisering dan' Als ZqiJ Anfcrikalde goederen, welke wij daal heen plachte# te exporteren, nu zelf gaL makeh? t)an zal het_gndeire goederen impor-i teren, goederen welke het .zelf nog niet f maakt of (nog)fcnietj maken kan machine rieën, transportmateriaal. Dat geschiedt op 'het ogenblik in tal vanianden }n Zuid-Ame rika. het ene meer. het andeiie minder. De ftiarkt wijzigt zich, maar het totaal blijft en volgt die ene regel wat er uit gaat, moet er ook weer inkomen. Dat, ondanks de toe nemende industrialisering van Zuid-Ameri ka,behoefte aan import nie{ vermindert, mogelbüjken uit het feit. dat een der grote vraagstukken «vap Zuid-Am^ka "o^hetj ogenblik i^he schaarste van deviezeffTÏe- viezerA wdnee'dlleen voor import gebruikt Ikunnem worden. Jrï -Men heeft in de meer-geïndüfrlaliseerde landen dfer wereld, waaronder 9ns land, de tsenemende industrialisering van ZuidH AmerikJ over het algemeen verkee^M grepen. |en gemeend dat de' hoofddrl daarbij fvas, plaatselijk goedkoper te k; productf-ei* dan importjsou kosten Dat rift onjuist is. blijkt reeds uit het feit dat Zuid- Amerika over het algemeen zijn industrie door hogp tariefmurfn ffroet beschermert. De kiAistrie werkt èr doorgaans duuy en vaak -ffliaar "stellig niet steeds slecht, "oofdmotief was, toestandén te^Verruilden, als tijdens de tjvee wereldoorlogFh/ t#ea Zuid-Amerika Modf blokkade, gebrek aan vervoermiddelen, scljbarete aan beschikbare «industriegoederen 9hz.. een nijpend gebrek 'kreeg aan de ijjtf^ortgoederen. welke het tra ditioneel uit net buitenland betjok. Cen traal Europa ipijle eerste werelddorlog. ge heel Europa inae tweede, waren van'Zuid- Amerika afgesneden. Andere landen fabri ceerden vrijwel geheel-voor oorlogsdoelein- deir, schepen werden getorpedeerd, en in heel Zuid-Amerika heerste schaarste aar fabrieksgoeder^j. Onder die stimulans i: de Zuidamerikaanse industrie, zoal niet ge boren..dan toch sterk.uitgebreid. Argentinië kreeg dure les ALS hier en daar andere motieven te voor schijn kwamen goedkopere productie, deviezenbezuiniging enz. «ten heeft zich dat nieestal gewfroken. Het typisehê Voor beeld daarvan is r-Argentinië. dat,na„de tweede wereldoorlog zijn industrie met kunst-en vlifigw^rk uitbreidttp in een onge- kentL tempo. Het gevdlg was. dat dé lande lijke bevolking naar de fabrieksdistricten stroomde en daUde regering nie't in staat bleek, tegelijkertijd industrie en landelijke^ bedrijven te financieren. Hierop volgde een scherpe daling der lan- deiyke productie van granen, lijnzaad cn zelfs vee. welke byna catastrofaal werd, zo- datlde regering begin 1952 snel terug mde»t komen van haar industrialiserlngapolitiek. vmr tover deze de landelijke productie schaadde, cn terug moest keren tot het-wU- den van de voornaamste aandacht aan land bouw en yeeteelt* t ^Ook in ander opzicht -,maar stelljg >nder verband, met het voorgaande is„ [Argentinië een voorbeeld van de onvermij-1 ^lëlijkheid van invoer, lp de kjatstwmaanden leeft Argentinië doéjjnen handelsverdragen gesloten, verlengd of vernieuwd. AI dezé; verdragen zijn van bilaterale aard: uitwisse- ling van Argentijnse landelijke producten voor een bepaald badrag tegen fabriek^pro- ducten, grondstoffap. halffabrikaten, eindfa- brikaten voor hetzelfde bedrag En het to tale bedrag, met die overeenkomsten ge moeid, is van een grootte zonder precedent. Kortom, ook Argentinië importeert zoveel als het exporteert. In verband met de twee andere punten lin de aanhang dezes vermeld, verdient jjet volgende <Se aandacht: J,Na een lange reeks van.jaren, fp welke Zuid-Amerika over het algépeen immigratie remde, beiint het vlun dietfpolitick terug 4e 'komen; en 1s wew gW^dBimmigranten toe ■fte laten. Maar bijnérovejBil worden in de ^vste plaats facilltetyetrjrerleend voor de iiTÉnigratie vanzsWaren jJndbouwers, dwz memen die herland vaijbestemmfng zullen helpen, exportgoederen te prodOicaren, waarmee import betaal* zal wordejjrv. En tenslptte: bij ontstentenis van Voldow- ide dcViezan ts er in de ,meeste landen va Zuid-Am©rika op het ogenblik vraag naa de imporf van kapftale goederen, d.w.z. fa- bi ieksiflstallaties* enz. Men beeft niet I doende deviezen om ze te kopen en impor teert ze dus als kapithal-substituut. Argen tinië en Brazilië doen het op grote sdhaal Chili en gpdere landen volgen dit voorbeeld en kapi^aalarnWgeworden Europa is voor dit systeem «cel te vinden, went het zal op de duur deviezen inbrengen. "Het komt in de plaats der vroege re£uropese kapitaalstroom naar Zuld-A.-ierikff!1 Maar bet doe|#niel£ af aan de grohdstel- ftng- als Zuid-Amerika exporteert.vmoet het imporïererf' en zal er een markt zijn voor Europese industriegoederen. Ook voor de onze. p t KEHKFI.IJK.R MUTATIES Geref. Kerken. Beroepen tp Doorn A. J. v. Sluijs te 's-Graverfhage. Gerefj Kefken^onaerh. art/1 31' K.O. Èe- dïnkt voor Opende$urhuisterveen„ J. de 'Fltvter te Valiherrooi)d. cyr. Geref. Kerkyn. 'Beroepen te Nieuw- poort W. Baaij te Alphen a d. Rijn. 5\angenomén naar MidAlharnis. <ïk de Smit'te^ZMstt r Iff •De heer De Kadt zei voorts, dat de Sow- jet-Unie de maatregelen, waarin de over grote meerderheid van de Verenigde Naties geloven, zou behoren over te nemen. ..U be hoort de voorstellen betreffende de eenma king en bevwijding van Duitsland te aan- Vaarden U behoorde ernstige stappen te nemen in het- belang van vrede in Korea en ter oplossingv van de Aziatische proble men en alle andere wereldproblemen In dien u deze weg zoudt vdigen. zoudt u zien hoe de spanningen zouden verminderen De weg die u thans volgt, de methoden die u toepast op het og.-nblik. voeren alleen tot grotere spanning". Wysjinski zei. dat hij nota genomen had van de opmerkingen van De Kadt over de „onoprechte" Sowjetresolutie. „Ik wens niet in te gaan op bijdragen van deze aard. om dat. de Sowjet-Unie niet van plan is aan een wedstrijd in deze geest deel te nemen".» Wysjinski zei. dat Engeland vol Ameri kaanse bases is. De rolverdeling voor de» NAVO. ;s gebaseerd op het plan om van Engeland een groot vliegveld te maken om bases te hebben, dicht bij de Sowjet-Unie. Over de aanstaande conferentie op Bermuda zei Wysjinski. dat de conferentie dient om ..sommige staten tegen andere op te zetten" Dit zou kunnen leiden tot heel nadelige re sultaten. merkte hij op. Reêolutie ver worpen Bij de stemming werden alle paragrafen van de ffywjetresolutie afzonderlijk in stem ming gebracht en afgewezen. De verklaring betreffende 'een onvoorwaardelijk verbod van atopm-. waterstof- en andere wapenen strekkende tot massale vernietiging, werd verworpen met 32 tegen 5 stgmmen en '4 ontttbudipgen.'Vermindering met een depie van de strijdkrachten van devgrote vijf bin-" nen een jaar: verworpen met 32 stfmmen gen 5 en veertien onthoudingen Erken ning, dat het vestigen, van militaire bases overzee het gevaar van een nieuwe oorlog vergroot eh de nationale souvereinitelt on dermijnt: verworpen met 29 tegen 12 stem: mef en 9 onthoudingen. Het afschaffen* van deze bases: verworpen met 32 tegen 7 stem man en 12 onthoudingen. Veroordeling van» oorlogspropagéhda: verworpen^ met 32 .lé gen 5 "stemmen en 13 onthoudingen Ontevredenheid over ceptraed_ telefoonstelsel In de Haagse taalwereld dreigt opnieuw eetf strijd te ontbranden, nu een centraal teleïoonstelsfel in werking gaat treden Kleine ondernemer# en zogenaamde afigen rijders" zijn met Afvreden oder de nVeuwe regeling, die binnenkort moet ingaan Zo als het op het ogenblik staat, zullen, veertig van de ongevee 350 Haagse taxi's uSalui- tend voor luxev rhuur worden aangewezen Daarnaast zullei veertig wagens vergunning krijgen als t „gi ragetaxi's". Men zal dezé niet via de> algf yne telefooncentrale floch alleen aan de garage van de ondernemers kunnen besj^llei Alle andere taxi zal®# alleen als >nce [centrale kunl irage van de ondernemers t xl's, zo is het voornemen. Is V,straattaxi s" via de iWe- jntien worden bestgki Dit rt pan de sttmd^aatethy ge- De bezwaren van velen derg®pi afcraattaxi s zulle naar diT systeem der „garége- bezv ;uwimgen gaan uit •«"TSkierdc voor die nlen krij vergui g«n. taxi's ".«.ierdoor gevoelen zij zich bedreigd, omdat dan door een systeem van «klanten binding de ondernemers met „garagetaxi's" vootdelen zouden kunnen gaan genieten It'it concurrentie-overwegingen zouden zij. blijkens mededelingen uit die kring, van plan zijn tegen efcn 4ager tarief te gaan rij den, dan in de taximeters is vastgelegd. Dit tarief ié namelijk niet bindend. En zo zal het misschien mogelijk zijn, dat' d„e gebruikers van taxi's in Den Haag bin nenkort te horen krijgen: „U krijgt van- da#g-Jcarting". g Dé eigenaars van 150 wagens ovefwfegen igmelljk op 9e eerste aanslag van w^ent oor hun straattaxi een korting te gaMge- ven va#i»35 cent. Waarmee-opnieuw* een strijd in de -Haagse taxiwereld zal (uitbran den. cliënt, aldus motgreerde mr Stom* rijn verzoek, was R,K.-|e#st«iyke «n had droeg eep «tecerstie gedprende de ba*e£ tingstijd veel Illegaal werk verricht. i r Het O JA., waargenomen door dr M- s5va« Oosten, verzette zich tegen dit verzoek met de verklaring, dat hier een precedent u* worden geschapen en dat. indien er g». duren de behandeling, over de illegale werk zaamheden van pater G. ion worden ge sproken, de deuren nog gesloten zoudèa kunnen worden. Na raadkamer deelde de president i dat de rechtbank geen termor aan' achtte om aan het vprzopk van de raadsmgn te voldoen, waafna pater G., die niet ge detineerd is. werd voorgeroepen en erkende, dat hij gedurende de bezetting in aanrakui was gekomen met zeker» V. in Den Boach, die met z%arte handel. n»el geld had ver^ diend. Deze V. had hem verzocht een deel van het door hem verdiende geld, bestaande uit *2 gedurende de bezetting ongeldig ver klaarde bankbiljetten vm ƒ1000,-, zomede enkele Amerikaanse effecten, die gedurepd* de Ügzetting waren gekocht, ovér te hemen. De afspraak was. dat pater G. dit geld by de fondsen van de Fomac zou veegen en zorg zou dragen ds't V daarover na de bevrijding de beschikking zou krijgen. Indicp d{t p|an zou luken. izou de Fomac in het v«»iriéel delen. N| de bevrijding had pater G zich by een in Den Bosch gevestigde bank vervoegd en had daar zonder Op een eed gevergd té zijn, in zijn priestereer stelde méïi vol doende vertrouwen verklaard, dat de 42 biljetten vóór 13 Maart 1943 persoenlijk in' zijn bezit waren geweest. Na verloop van 1 tijd ontving pater P de meddfeling van, da N"ederlandsche Bank, dat hij over 11 000.. vrij gpfd en ƒ31.000 - geblokkeerd geld kon |besc>fikken. i/c Flsc Fiscale Recherche te Utrecht had even wel lucht gekregen van het gebeurde en on der leiding van de hoofd-inapecteur-tit. da heer L. P W v d. Poel, die gistermiddag in de zaal aanwezig was. werd een onderzoek ingesteld, dat leidde toit vervolging van pater G. Eén van «Je ambtenaren, die als ge tuige werd gehoord, verklaarde, dat ge durende het onderzoek door de Fomac 25,000 - was gerestitueerd. Omtrent pater G was een reclasserings- rapport ingewonnen, samengesteld door een neutraai genootschap, dat. zoals de president mededeelde, de oplegging van een voorwaar delijke straf aanbeval. Dit genootschap was bereid het toezicht op pater G. te aanvaar den. In zijn requisitoir heeft dr Van Oosten enige aandacht gewijd aan de Fomac. die in 1938 werd opgericht en waarvan pater G. oprichter en directeur is geweest. Deze stichting verzameldte afgewerkte fotografi sche ontwikkelaar, die zilvernitraat bevat. Uit dit zilvernitraat werd zilver gewonnen, dat verkocht werd. De opbrengst daarvan kwam aan de stichting, die het geld besteed de voor missiewerk in Suriname. Gedurende de oorlog stond dit werk stil, maar na de be vrijding werd het weer ter hand genomen, zodat ook«in België een filiaal kon worden opgericht Wat de ten la«te gelegde oplich- ing betreft, stelde dr Van Oosten vast. dat pater G. ruimschoots gelegenheid heeft gé- had zijn fout te herstellen. Dit heeft hy evenwel niet gedaan én naar schatting vin het O M had hij he Nederlandse Staat ook dogr zijn manipulaties met de Amerikaanse effecten voor meer dan 100 000.- be nadeeld Dr Van Oosten seide. dit pater G. ilek persooniyk niet wederrechteiyii had bevoor deeld daarentegen wèl de rwarte handelaar V. en de Fomac. Hy handelde echter uit gel dingsdrang. maar gebruikte afkeurenswaar dige middelen door schaamteloos te liegen tegen de overheid, die hy schade berokkende op een j^ytttxdie aan personen doriTdenken, -dteHtlcgéns stfun-fraude worden vfrvolgd- Mr Stomp/ zei bij de aanvang van zijn pleidooi, d/l h^j niat-katholiek *ras en dat zijfihcllënt nimmer het oogmerk heeft gehad zichzelf te bevoordelen. PI. herinnerde aan de psychiatrische behandeling.' die zijn cliënt een paar jaar geleden had ondergaan omdat hij gedurende de bezetting psychisch letsel als gevolg van illegaal werk had op gelopen. Hij was zo be«eten*van het missie werk. dat men hier van aen bewustzijnsver nauwing kan spreken. PI. stelde aan de rechtbank het „verzoek, om een psychiatrisch rapport, sarnesi te steL^, len door een neutrale psychiater*omtrent zijn cliënt te doen inwinnen en daartoe de zaak terug te verwijzen naar «Ie instructie. Het O M verzette zich tegM een dadelijks' besMssing van de rechtbBnjr en verzocht de rpéUiman de ziekelijke stoornis van zijn cliënt aan te tonen, waarep mr Stomps ten a ift woord gat. dat hij geen psychiater was, maar pleiter. Andermaal ging de recljtbank in raad kamer. doch wees het verzoek van de raads man af. verdere pleidooi schetste mi St^^Prde geestelijke spaning van zijn cliënt die lid van de orde der Redemptoristen is ala iliegaalvjverker in de bezettingstijd en zijn grote teleur^Bling «mtrent de gang van zaken bij hJBJ|heer van de Fomac na de bevrijding, njffiftrsoonlijke indruk omtrent Bun cliënfis. daTdeze nimmer het voMedige "besef van zijn da«d heeft gehad, behem als hij waSMftet één bezieling: de missie. Hij ver zocht zijn cliënt' een lage voorwaardelijke straf «Sp te leggen,en beval nogmaals de iy- winning yan een psychiatrisch rapport aan. Toen aan pater G het laatste woord werd verleend, gelastté de presidejitf de sluiting van de deuren. Uitshraak 10 December •fok., i f DF BA'MjOHDF DEkSPORTFN IjFJIÉDERlAND («•WANISII9III M'OltinmiFKAIIIV.H. IQTAAL) De ttggnw\jzerplaat.,tlu eens bekeken, zoals de m< Afrikaanse mijnwerkers bez(g Hard werken in een onherbergzaam land om een waardevol ertskoper, te bemachtigen i jjoman'tisch klinkt de naam, i die een vorige generatie ,gaf i aan het Ruwenzori-gebergte: BERGEN DER MAAN". Maar hard is de inhoud dier ongerep- te bergen, hard en kostbaar: KOPER! Daarom holt de Mens 1 die „Maanbergen" thans uit. Ko- i per ts immers begeerd en nuttig! rols- wand te bewerken met een pneumati sche boor. Deze mensen, die absoluut geen ervaring hadden van het werken in de mijnen, zijn in korte tgd onder lelhing van Europese collejB s uitste kende mijnwerkers (feworden. ALS ik in Kilem|>e aankom, zijn rappe, zwarte handen bezig de#** rivier leeg te h^len. Iets aan de hand?, iflformeer ik. Ja, je kunt beter zeggen, weer iets aan de hand. Boven en mijn zegs man, wijst in de richting van de bergtoppen heeft het weef eens zwaar geregend en dat betekent een kleine overstroming voor ons, hier aaivde voet der Maanbergen. Er is weer eens een brug kapot geslagen door het water- Nu. erg is dat niet, zo'n ding zetten we snel in elkaar. En het voordeel van die lastige 'regenval boven is, dat we daardoor vrijwel steeds voldoende water hebben om onze hydro-electrische plannen-uit te voeren. Voor» cje machines en dynamo's en zo, weet je! ren als mijnwerker verdiende in de goudvelden van Kakamega in Kenya. Hij is zelfs gediplomeerd en maakt eeh goede kans om ploegbaas te worden. Maar voorlopig zullen mijn blanke maats en ik nog wel als werkbazen moeten optreden. jyjoeder Natuur heeft veelal de ge woonte haar rijkdommen weg te stoppen op voor de mens moeilijk toe- gènkelijke plaatsen. De koperertsen onder en in het Ruwenzorigebergte (vroeger de „Bergen d>er Maan" ge heten) vormen hierop geen uitzonde ring. Minstens twaalf millioen ton erts liggen daar te wachten op ontginning, maar tussen deze rijke vindplaatsen en de kust (met de haven Mombasa) bevindt zich een 1600 km brede gordel van moerassen, poelen, meren, oerbofe en moeilijk te overmeesteren hellingen. Jaren geleden wist de mens reeds, dat er daar in de „Bergen der Maan" ko- Loeka K'Wha. èen Toro-neger uit het district Fort Portal in Oegand^. komt naar zijn bads-toe. die mijn zegs man is. Of de baas even komt? Ja. dat poet hij. Ik loop mee. Uitstekende krachten, vertelt Jimmy (een Zuidafri- kaanse mijnwerker) my. Toen we hier begonnen, hadden we natuurlijk werk volk nodig. M^ar de mannen uit cle streek hadden vrijwel geen van allen ooit gewerkt in een mijn. Ze wisten niet wat boren was en hoe te stutten. In verbazend snel tempo hebben mijrv maats en ik huh toen het vak geleerd. Ze zijn bevattelijk en als ze eenmaal plezier in het werk hebben, vèrgetten ze iedere dag een mooie portie. We hebben er ook enigen hier. die wel in de mijnen thuis waren, bijvoorbeeld T'sjoe-hoqndoe. een man. die zijn spo-s Loeka K'Wha. een der mijnwerkers, een Toro-neger per was, maar de vindplaats was te afgelegen dan dat ontginning lonend zou zijn geweest. Aan een nieuwe ko pergordel (zoals in Rhodesia) dacht toen niemand. De laatste jaren steeg de koperprijs echter aanmerkelijk en nam de vraag eveneens zeer toe. Beide fac toren bewerkstelligden, dat de koper exploitatie bij de „Bergen der Maan" thans wèl lonend kan zijn, mits zy op grote schaal geschiedt. Twee machtigen in Koperland. de Canadese firma Frobishers en de En gelse N V. Rio Tinto, sloegen de han den ineen. Zij besloten de Kilembe- ertsen op zeer grote schaal te gaan ont ginnen. Ruim honderd millioen gulden zullen nodig zijn (aldus de schatting van deskundigen) om deze mijnen in exploitatie te brengen. Men is begon nen en de eerste resultaten zyn zeer goed te noemen. Reeds werkt er een voorlopige installatie, die zowel koper als het kostbare kobalt wint. Engelse en Canadese technici. Zuid- afrikaanse geologen en mynwerkers, zomede Afrikaanse arbeiders werken daaj thans reeds maanden in gestadige, noeste arbeid. Meer dan 5000 meter hoog yjn de met sneeuw bedekte „Ber gen der Maan", maar de mannen kij ken niét naar ..boven", doch naar „bin nen". Zy dringen door in de ingewan den dier bergen. Zij bouwen aan een nederzetting, die 300 Europeane"n en 4000 Afrikanen zal moeten herbergen, i Pas als die nederzetting er is, als de huizen en gebouwen gereed zyn. kan de eigenlijke exploitatie yan de koper- in het Kilembe-dal een aanvang f jyjfJN GROOTVADER ergerde er rich ze'er aan. dat omstreeks 1885 niemfcnd in Amsterdam precies wiat. hoe laatrtiet was. De torenklokken hadden toen slechts een unrwyxer en overal was de zaak hopeloos in de w&r." aldus' verteldc^ons de'heer F. C. Addicks. - directeur van de geljjkn«migé torenuurwerkfabriek aan deNfonnikenstraat te Amsterdam. t.n.sfi begon hétj^3>e oude Johan klauterde in amrlei torens om le meten, te knutselen, te combineren cn te deduceren. Langzaam tjeéon rich het wftnder te voltrekken: op de gfotè wyzerplaten hoog fcofven hft stadsge woel vegsqhenen naast de^ur- ook mtnuten- wyzers (en de minuten werden toen Belany- ryk. want de eeuw van df trein ^as zoJui«t begonnen), die zich zeer pli|Pégetrouw ge droegen.' En nu twee generics" later Is de oude eretitel v^n ,,stadsjurrlogemaker",door Jen voorgarende grootvader terecht ver overd, 'mJy in het bezit van de*Oeb». Ad dicks. M#ar de romantiek van dit oude iegrip .heeft veel vgn zijj} glans verloren, iu het uufwerk van de moderne tijd steeds sneller is gaan lopen en men zich ih de Monnikenstraat niet meer, k«n vertiezen in de charmfcg rvan een handgesmeed tand wiel... /I Over tandwielen 'gesproken dagelijks komea er stromen ruw gegoten wieltjes binnen, d|F aan nuchtere werkbunkén wo» den afgpTnynd en na het infraisen der tan- d#n gereedjbün •xm'éBun langdurige „kring loop te beginnen Stadshprlogemaker ja. de heer Addicks glimlacht boven een ggj^n-pljceerde werktekening (een Wir-war v^i wieltjes en hefbomen, waarvan de leek niets begrijpt) om dit woord Té Haarlem heeft het plaatselijk'Energiebedrijf de klpk- kenzorg op zich genomen te Rotterdam doet de TelefÓbndienst het. Maar toch': deze funefte heeft de heer Addicks soms wel wat hoofdbrekens gakosl hpo vo< t wekelijp :fa"briek chanlsrr/e was versleten ei worden oftgewonden^kon van de Mam „toren'uurv den Wij vonden ook nog het^oor vertending gereedstaande merkwaardige uufWej-k voor Monnikendam - 20 jaar geJedemnoor onze gastheer gebouwd en thans gerestaureerd. Want de befaamde ruitertje» die op de to- ien verschenen, waren ömen met het engeltje, dat tj*>uw op vaste tijden, de "kla roen hief, fcnigszins de kluts kwijtgeraakt. Och natuurlijk de !|ieer Addicks le^le het ons gaarne uit. maar zyn gedalchten schem-j^gr weer "Hf te dwalen naar al die tandraden die hjj levert aan fabrieken v^n weefinstru- nfenten en precisieapparaten kortom voor lodl doeleinden, behalve voor torenuur werken. De oorlogsschade aan veel torens is hersteld en nu moet gafs*orden gedaan, wat ..economisch Te Kilembe veroorzaken i bergen vallende regenbuien heel wat last. Hier zyn negers bezig de bedding van een sterk gezwollen stroom, die juist een brug heeft weggeslagen. schoon te maken nemen. Alle benodigdheden moeten van ver weg worden aangevoerd. Een spoorlijn is er nog niet. al wordt ook daaraan hard gewerkt ten einde tydig in staat te zyn. het kopererts naar de kust te brengen. Tussen de mijn te Ki lembe en het huidige eindpunt van de spoorlyn (Kampala) in Deganda ligt een strook van bijna 350 km breedte zonder wegen, 'n strook grond. #lie „besmet" is met gevaarlyke insec ten en roofdieren. Thanp komt er twee keer per week een vliegtuig met benodigdheden m?8F*Ki- lembé. *B#inen afzienbare tijtf zullen in het nauwe Afrikaanse dal aan de voet vair* de „Bergen der Maan" alle instal laties staan om het erts te bewerken. Ee^ ff? viertje moet worden omgelegd ten einde de nodige water-electri- sche kracht»op te wek ken. Maar ht^ komt in orde, verzekerde mij iedereen, die ik er sprq,k. Wal trots, Addu eld en nu moet dat-worden ïomiseh verantwóord" is t bleef er cigeMjk van d» die nog in delgen straal cks op 'n vergeelSe foto ai straalt van vader geelüe foto anno 1907, die de muur ontdekkey? Hlf staat naast een enorme- spqeltrommel. die' hytfn de Monnikenstreat zelf maa'k*e en zijn klei ne zoontje op de afbeel<|ingc— thans direc teur «chynt te willen zeggen: 9AIS ik dat toch later ook eens kan, vader De heej Addicks schijnt onze gedachten te raden, want hij' begint te vertellen over werkstukken, die dooi- zijn fabriek werden afgeleverd, zoals hg#/ «Peeiwerk met - ge- ^jlichTsaandrijving ^n elektrische automati sche opwinding, voor de Grote Kerk te 'olie. In de speeltrommel moesten 29.800 iries worden geboord voor het vgstzètten derSqpnstiften, t9twijl het werk met 74 tfekdraélen verbonBan werd met de hamers 1 hof klokkensp^fcMaar kom, Vmze wan ing door het be^Hkis nog niet ten eindp. belanden*" bij traBF..aanverwant" werk stuk: edk constructie van gietijzeren balken met li^^lelen. geheel lopend opgkogella- ileraan komen de klokken vodr de ïgen En strak er# céL c liMri gers -fiieraan komen de klokken vofh Niegwe Kerk aan het Spui te hangen ginds staan ook dé sjaa9amerg*#ku stral gini zakelijk model. Eigenwijze torens... Tf7ANNEErt de nacht valt en mep wenst prnn te letten «al men horen, dat tJ. lt en mt erop te letten, gal men {koren, dat Amsterdam heel eigenwijze tarénuurwerken heeft Ot beter gezegd onze gastheer* heeft <|P vèrzoek»van eigenwijze mensen verschil- lende eeuwenoude uurwerken naar" zijn hand moeten letten» Zo mocht de. Munt toren (met het oog op 4e nachtrust van de gasten van een naburig hotel) s nachts noch spelers, nqch sldan door de ingeni euze, constructie aan het slagwerk ..slaapt cnHoreh yan avondï II tot s piorgens 7 uur. x t De om'woners van de 9ude- éri Zuider- \kerk wensten daarentegen, dat \et speel- werk 'snachta zou zwijgen, tqfwijlde uw jj zouden, worden aangegeven V M Ook be.t carillon van het paleis pp ^e üam ncpst een uur vóór middernacht ter ruste. zodat hel 200 jaar oude ef zeer fraidie ui^r- «jwerk breeds door grootvader Addleks ge deeltelijk gerestaureerd) in dit opziaht moest worden-herzien. De'te'wdere Amster- 4amJte tdrens spekp en slaaa echter als feestvierend» ^Vagebonden de\hële nacht Geloof echter niet, dat«bnz(^gasmée\zich uitsluitend tot de hoofdstaf! bepaalt. Neen, de ,,opperpuzzelaars".f In casu «Ie twee broers Addicks. die een uurwerk-ontwerp bij wijze van spreken uit hun mouiy schud den" /rebben hun geesteskinderen naar alle uithoeken van het land'verspreid.-Zo heeft de psychiatrische inrichting In Den Doldpr ook een Addicks-klok, die 's1-nachts zeer zacht slaat (er werd een speciaal mechanis me aan de hamej-trekker gebouwd) om eerst 's morgens om 7 uur ziyh weerttuid te doen Jwwen. Hierna kwam ons gesprek (hoe zou let anders kunnen?) xp wijzerplaten, yerlich- tingssystémem sKghamers, gewichten, womi-lartdradérep Vn andere onderdelen. En wij vernamen, dat men .zich hier ,ook bezighqudt met het dphangen van luiklok- -ken. („De zwaarste hadden we destyds rin de D*èijitoren vanlJtrecht ,die woog 9000 kg"), het boawen <?aFi'cariIIonS,"het cestau* reren Van speeHron^neJs .t ja. wat al niet meer. Maan daaroyer strak's wat uitvoeriger. Eerst wensten wij de aanbouw van nieuwe «torenuurwerken te zien, wpnt \de bakken met koperenN^ndwlelen en uniforme „din getjes" (plaatjeSNiulsjes, watgil met) waar- pVer we bij het binnenkomen Bijna ftruikel- den, Todden onze nieuwsgierigheid geprik- f. Ach, illtlsie.... 'IVfAArt wij jnoetenfdé verzuchting neer- scfirijv«n: Ach, IllusieOns pad door ~het bedrijf was ten aanzien van uurwerken schaarwfcdeeld. Want het prachtige gangwerk uit <W Kerk te Amsterdam, (speóimen* van eeu- oud handsmeedwerk, wachtend op reparatie) bleek ook fnaar vhor djè zaak een „kleine èffaife". Het enkele torenuurwerk in aëra- Abouw, bestêmd voor Q41.de iwën- Wlj krijgerr*een uiteenzetting oyer klok- kerfctoelen en luidbalken. de kuren van ca- rllons, de verlichtingssystemen van wijzer platen, de acrobatische toeren van mon teurs Daarna zegt de heer Addicks: „Wan-A neer vroeger een tórenklok stilstond, was •was Iedereen er als de kippen bij.. te genwoordig kiikt men eei> andere kant op". Want de klduterpartijen.' öt»deriiande)ingen, opmetingen en reparaties zijn^i deze dure tijd niet zo lonend meer. En het kan alleen worden gedaan, omdat de tandwieltjes als massaproduct maar dat verbaal kent u Neen, concurrentie? in het toren uur werk- vak bestaat "niet meer.. De enkelingen in 1 ons land (het zi»n er' maar twee of drie), Vdie zich nog met dit oude bedrijf bezig houden. schuiven gaarne op*elkaar af en dóen er ook van alles bij. Inmiddels hebben de gebr Addicks ook reeds tientallen elec- trische synehfoon-torenuumerken met- kwikcontacten gebouwd, mSar ook dit'staat vooralsnog stil. omdat er te veel „wisselin-, gen" in de stroómvoMziening zijn. Maar er zal een tijd kpmen., waarin alle gewichten, snorrende vliegwielen en klikkende gelui- cfen uit c .ze torerfkarners zullen rim yer- bannen. 5*n de beschrijving van toren uurwerkfabriek is d»n misschien alleen nog interessant cjodr 4e lezers van een electro- cele torertuurwerk in aars- interessant cjoór 4e lezers van een el« voor Zeist (het oüde mó- technisch weekblad. 's Avonds - ik sprak er liiet iedereen, die mee telde. 's avonds op de primitieve „club", een groot woord vo^r zo'n eenvoudig „gezellig- heidaoptrfekje Ik trof daar White, de „baas" van de onderneming. Jack heeft jaren gewerkt in de kopermijnen van Rhode sia. Hij trouwde een Zuid-Afrikaanse. Nog heeft hy op zijn auto een Engelse nummerplaat (en ik geloof, dat hy daar een beetje trots op is). Ook Stan ley Robinson, een geboren Londenaar, kent het ..kopervak" uit zyn tyd in Rhodesia, waar hij vijftien jaren in de mijnen werkzaam was geWeest vóór hy naar Kilembe kwam. Stanley is de manager van de voo'rlopigB installa ties en hij is tevreden. Zyn Londena^ gevoel'voor humor heeft hij onder de Afrikaanse zon niet verlore#Tevreden is ook Harvey, e^n geoloog, afkomstig uit Johannesburg. En zo iemand als hy kan weten wat de ertsen waard zijn! Een beetje wor^t hij Wel geplaagd met zyn ..geleerdheid^V-maar Harvéy is on verstoorbaar. Het werd laat die avond, die eerste avond, die ik in Kilembe doorbracht. Later dan gewoonlijk, zei Harvey. Maar het was een gezellige avoad en die/uren gaven mij een ihdruk van <ig krapht, het doorzettingsvermogen en de \yil dier mannen, die als hun AfrjflAanse medewerkers niet ver sagen algar in het hartje van de Afri kaanse wildernis. Trouwens, dat ik my diep in de wildernis bevond, dat hoorde ikniet zozeer uit de ge sprekken als wel uit de vreemde, soms angstaanjagende geluiden, die van verre en soms van heel dichtbijdoor drongen. Het zyn maar. (zei Jack White glimlachend), en dan volgde een op- sommjng van alle gevaarlyke dieren, c(je h#t o^rbm^herbergt. I Via een band zonder eimfr wordt hit L. erts naar de „<fcói>ermolen" vervoerd, I waar het verder wordt behandeld

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1953 | | pagina 4