FW
Jjkef jWitlofkwekerij van fa M. Both
Zonen vertrekt naar Kampen
en
De regering moet duidelijk zeggen
waar zij naar toe wil
Twee fietsenmakers veroverden vijftig
jaar geleden het luchtruim....
Zo begon het tijdperk van de
vliegmachine....
Café-Rest. TER GOUW
fe-UKD,°n.
Programma Afdeling Gouda
Rijksuitkering onvoldoende èi
onbillijk geacht
Een arm volk leefde boven op
ongekende schatten
Amerikaans gestuntel inzake
Gouzenko, tegenover Canada
Gouds bedriji gaat stad verlaten
Kamper raad besluit tot verpachting
van de nodige gronden
Dertig ha ter
beschikking
ONS KERSTMENU a f 6.50
Uit vroeger tijden
AT O
AAR C
ANNEER,
Cen goo4l begin
is het halve werk
Het Rode Laken won,
Sportief speelde gelijk
?:.P2,S_Sportie' 2 4-4' V°G-^
Begrotingszitting Waddinxveens raad
Meer subsidie voor d7ü;m"r?'.i,".rkr"c.hten v,n
kleuterscholen
ENGELANDS KOLONIALE HOOFDPIJN
70 Millioen koloniale onderdanen
De grote hinderpaal
VIJF TOESCHOUWERS BIJ DE EERSTE VLUCHT
Gevaarlijke beroepen
in Indonesië
Die nu te voorschijn
worden gebracht
Flipken schipperde met benzine
Een tanksysteem met
een groot lek
Trieste Kerstmis voor
de kleine Ghislaine
D*
Laniel candidaat-
president
t
VOENSDAG 18 DECEMBER 1953
GOUDSCHE COURANT
MET het toneeI 'o Nederland gaat het niet
«m.n° AI'a de b,eItrokkenen «aarne zouden
willen Onderzoekingen en statistieken heb-
tn«.„ n ien aan het llcht «ebracht, die de
ingewijden zeer nadenkend stemden. Dat de
Nederlander gemiddeld slechts éénmaal per
tarLI?!*».»Mr f1*1 toneel gaat' bijvoorbeeld,
bezoekt V en V vaker de bioscoop
Als de Nederlander van pa de oorlog iets
dwars zit, gaat hij een congres beleggen.
Du* prompt na de onthulling der ontstel
lende feiten is het congres gekomen, te Am-
sterdam, onder het motto „Ons toneel en
wy Nederlanders". De schouwburgdirecteu-
(Van onze speciale verslaggever.)
DE GEMEENTERAAD VAN KAMPEN heeft m tij» gisteravond ge-
nOllftan VpronHnem» I1. i n
ren hadden h.tinUtattaTI d«t neerkomt op het verlenen
neeigezeischappen, de vertegenwoordigers I n bnna M. Both Zonen te Gouda voor de
van publiekorganisnties-1 «"»•«-«— -
woonden het bij. Het
waardigste congressen, cue nyicer ae laatste I j„ v v XT.,
Jaren mocht meemaken. Men zou immers de N-V- Nlbo-Wltlofkwekerijen V.h. Nic Both Zoon) te eniirer tiid hn»r
slag en over een materie, "waar'veef'wocir- £edriil van Gouda naa>' Kampen gaat verplaatsen. Deze fl'rma 'hcefUn
*".5Ï - I f. vT.',^ «n'Lar«; met'
neelskern van circa v«ftig man. De kwekerij ligt in het uitbreidingsplan
Ouwe Gouwe en zal in verband met de bouw van dit nieuwe stadsdeel
rbmnen afzienbare tijd moeten verdwijnen. Om zeker te zijn, dat, als
het zover is, het bedrijf kan worden voortgezet, heeft de firma
er wat erg in het ijle wordt gepraat. Zeker,
er is veel gepraat door een schouw
burgdirecteur, die de zaak algemeen in
grote lijnen stelde, door een profes
sor, voorzitter van het Nederlands
iTheater Centrum, door de wethouder van
Kunstzaken te Amsterdam en door een lid, nu.uCU vwnseiei, ne
blTek v,,* wrBni"',d «n hVrnuliiS K gr°nd eldw» om*ezi"1 in Kampen gevonden.
één der meest efficiënte manifestaties,
die uw veel congressen bezoekende die
naar de laatste jaren heeft bijgewoond. Het
Nederlands Instituut voor Efficiëncy kan er
met schele ogen naar kijken!
Wil dat niet zeggen, dat het leed der
lege schouwburgplaatsen is geleden? Neen!
Doch dat dit congres resultaten zal hebben, I besluit van de Kampense raad, over-
ataat voor Kijker vast. Congressen zijn I eenkomstig het voorstel van B. en W. ge-
wcnderlijke dingen. Kijker heeft afgeleerd I nom«n. was drieledig. In de eerste plaats
er om te lachen. Veel van wat men er zegt I werd besloten aan de firma M. Both Zo-
verdwijnt als rook in het niet, maar steek- I "en ta Gouda met ingang van een nader
houdende zinnen, op een congres geuit, pie- I d°°r B- en W. te bepalen datum voor de
gen na te werken, weken, Jaren of decen- I van twaalf jaren voor de oprichting van
nia. Het kan hee' «lang duren, maar wer- I eenwitloftrekkerij ondershands te ver
ken doen ze. I pachten een gedeelte ter grootte van pl.
Onze kunstredacteur heeft de belangstel-I ha van het bouwland op Seveningen, na-
lende lezer reeds op een andere plaats het I der «oor B. en W, precies aan te geven,
relaas over de gang der dingen gebracht. I te®en .f6" pachtsom van 250 per ha, op de
Hier behoeven slechts enkele kwesties te I gebruikelijke voorwaarden en op de bijzon-
worden aangestipt. De theaterdirecteur I dere voorwaarde, dat voor rekening van de
sprak wel als de man, die graag de schouw- .Ilnn> een 'linke sloot van pl.m. 350 meter
burgen vol ziet, maar die toch vooral de I leng*® aan de achterzijde van het terrein
waarde van het toneel als een soort tegen- I vmrot gegraven. De raad besloot in de
kracht naast de overheersing van de ma- :we, plaat" ln beginsel op nader vast
chine in het llcht stelde. Op het toneel kan n voorwaarden aan de firma op een
de mens ondanka zijn door de techniek aan- I f C? Va<1 ^H^chten gronden het
gevreten individualiteit zichzelf als mens °p,tal verlenen voor op te rich-
hervinden en als zodanig heeft deze kunst ^rKeb°,u?re1- .In de derde plaats
een belangrijke sociale taak. Ook daarom. ïïfi, beginsel besloten op nader vast te
en niet alleen om de exploitatierekeningen JJJÏÏJ1 aa" de firma onders
der schouwhurifon waf hata- fa ai„i I nanda 'a verpachten
verpachten pl.m. 25 ha land van
jmeente op de Pieper voor het op
richten van een akkerbouwbedrijf op dit
land ten behoeve van de teelt van de wit
lofwortel.
der schouwburgen wat beter te doen slui
ten, hadden de directeuren dit congres be
legd.
De professor, man van bereden de Moer
dijk welk gebied, zoals hij opmerkte, echter
óók Nederland maakte met zijn gewone
oratorische speelsheid allerlei vergelijkin-
king van het tonee^waar^lch"heel vrager I wen<? lnfilke een eventuele vestiging van
de worsteling der krachten afspeelde en de I voor witlo'culi"ur. Dit verzoek
uitpuilende stadions der internationale voet- I i„ aa"leid,n* *ewe*st tot het instellen van
balwedstrijden, waar de massa nu hear ge- fin^, 2Vangj onderzoek naar de wense-
voelen, kan geren'to,E "i' «fff "S""
zame eensgezindheid, want déór omhelst, bil ÜÜSJf ue® J!)ed^ijf.in Ramp«lV Va"
In hun voorstel hadden B. en W. uiteen
gezet, dat in November 1952 de firma Both
zich informatief tot hun college had ge-
het bSSndtoXdun""tSo?déer e°ïïfpartij! I 8N?le"d---<le ri;k8,»lnb°l"v-
de wetenschapsman, anders bezig met zeer 1
Noord-West Gelderland te
kool op dat moment geen biet kan schelen.
Het toneel heeft meer te bieden, meent hij,
maar het publiek heeft geen binding meer,
De vestiging van dit bedrijf in deze ge-
I méente zal een niet onaanzienlijke werkver»
I ruiming betekenen en ook overigens van
nen wbêto£g"rè °g^!! k™>" nen dat de vytiglng van dit bedrijf moet
n«fH».nroJ.r h.V/uZr u j worden bevorderd, ook al zal het niet zo
wasnief tï wrwoÏJJr?! Wan? «ÏÏISlHk"!! ^makkelijk zijn de door de firma gewenste
de publlèLrganlXe b^- ofiSiSI:.!.8 I ?ot,le Srondoppefvlabte a.nstopd. baachlfc.
plechtanker,
baar te stellen.
De gemeentelandbouwkundige heeft B. en
(Advertentie)
Gouda Telefoon 2253 - Blekerssingel
Paté de Gibier sur toast.
Crème D'Argenteuil.
Poulet de Orain Róti.
Compote Riche.
Pommes Allumettes.
Polonaise Ter Gouw.
RESERVEER TIJDIG UW TAFEL.
waaraan het toneel zich nu vastklampt.
O, ja, de overheid ia er nog. Daarover
«prak de Amsterdamse wethouder voor de
Kunstzaken Bijzonder duidelijk en
zichtelijk stalde hij de overheidsproblemen
op dit gebied uit. De overheidsbemoeiing
met de kunst heeft gevaren, maar zij is on
misbaar els water voor de akker. Natuur
lijk was deze overheidsman op het cadeau,
dat iedere schouwburgbezoeker, die zijn
geld aan de cassa neertelt, via de steun aan
het toneel in handen krijgt.
Twee punten aprongen in zijn betoog naaf-
voren. Ten eerste wilde hij in de Chaotische
toestanden van ons her en der trekkend
toneel een ordening brengen, waardoor de
toneelspeler zich beschermd zou weten. Ten
tweede en dit is principieel het belang
rijkste beschouwt hij toneel, naast kunst
in het algemeen, als een dienstbetoon, dat
als zodanig dient te worden gefinancierd.
Daar zit, volgens Kijkers mening, nogal
lets aan vast, o.a. het gevaar van een ver-
ambtelijking van het toneel. De wethouder
heeft gelijk, als hij gewaagt van onze ge
weldige onderconsumptie op cultuurgebied,
maar verbetert men dat door cultuur tot
dienstbetoon te maken? Neem de musea. Zij n. r- J.-L- lJ.i
zijn el een vorm van cultureel dienstbetoon. I Ue G-OUdsche Courant meldde.
Maar over het algemeen allerminst een I 75 jaa,r geleden,
bloeiende. Het ware niet te wensen, dat onze I
schouwburgen op de musea gingen lijken! I "et aflntal stoomgemalen in de Krimpe-
De vakverenigingsman, die zijn sporen oerwaard zal weldra weer met één vermeer-
in de publiekorganisatie heeft verdiend, derd worden. Het polderbestuur van Berg-
kwam met zeer waardevolle bouwstenen ambacht zal namelijk bij Haastrecht een
aandragen. Hij bepleitte de waarde van het hoog stoomgemaal van 90 paardekrachten
toneel als 'n meer actieve tijdspassering dan met scheprad doen stichten,
de zo passieve film en liet aan de hand van 1
1 allerlei sprekende voorbeelden zien, wat er I n"
met een publiekorganisatie is te bereiken, j Laagste inschrijver Bij de door de
Volkomen terecht was hij van mening, dat H IJ.S.M. te Amsterdam gehouden aenbe-
ook het georganiseerde publiek een rede- steding van het maken van een gebouw met
lijke prijs moet leren betalen, omdat men daarbij behorende werken voor de electrl-
gewoonlijk iets, dat geen offer vergt, matig sche inrichtingen op het stationsemplace-
waardeert. Verder bepleitte hij betere ment te Haarlem was W. A. Verbruggen,
schouwburgen. I alhier, voor
Kijker meent, dat het schouwburgvraag- I
stuk in ons land overigens er niet zó slecht I 25 Jaar geleden,
voor staat. In twintig dnrtlg steden staan UIt Waddlnxvun Er ta brand ultgebro-
«chouwburgen of plannen op stapel, gebou- ke„ de ,,brlek va hputdraelwerlt ian de
wen, waarven de kosten variëren ven 1 heer Verbree, vermoedelljlt doordat von-
tot 5 milHoen! Zo gezien kan men niet I ke0 ult een ln de drogen) .taande kachel
anders beweren, den det ons land zich ln zyn „.vallen. Het vuur greep snel om zich
een periode van een onmiskenbare cultu- heen. Het dtrorde drie uuLoIrdat de brand-
"zoal^ew'ooïïïk leverdededl.cus.le enk., dVtaSdSt ta'"v "wo/riTe^e'kl^g
verwachten, over de subsidies, over de stuk
ken, die te ver van het gewone publiek «f- instelling van de Ned. Hervormde Kerk
stonden, over de pers, er werden verlan- tegenover het toneel. Grote groepen van ons
gens geuit, die men eveneens kon tegemoet- Protestants-Christelijk volksdeel willen het
zien, vooral naar een overkoepelende or- toneel niet langer bulten, sluiten, doch de
ganisatie voor het toneel, een toneeldirec
teur wilde ook een soort perschef voor het
toneel, die wat algemene reclame voor de
tonelisten zou maken en in verband daar
mee vertelde iemand een aardig geschiede-
directies zouden te vaak deze tekenen niet
verstaan. Zij schrikken deze groepen af,
vooral door het volkomen onnodig IJdel
leten gebruiken van Gods naam. Het was
heel wonderlijk, de waarschijnlijk niet ker
nisje over een radio-oplnieönderzoek, waar- kelijk ingestelde vakverenigingsman aan het
bij van de acht ondervraagde Hagenaars slot van de discussie te horen verklaren,
slechts één wist, wié Cees Laseur was (een I hoe hij het een grote winst voor ons volk
conducteur van lijn 1, die steeds langs de
Kon. Schouwburg reed kon hem thuisbren- f
gen), terwijl zes van de acht Hagenaars
achtte, dat na de bezetting de Kerk ook op
dit terrein nader tot het werkelijke leven
was gekomen en hem te horen vertellen van
wisten wie Willem van Otterloo was! Amu- de samenwerking, die ergens in het Noorden
sant vond Kijker de herhaalde bewering van I tot stand was gebracht tussen de kerkelijke
enige sprekers, die de waarde van het ama- en de socialistische organisatie, om geza-
teurtoneel als verschaffer van publiek voor menlijk bepaalde stukken te laten opvoe-
het beroepstoneel breed uitmaten, terwijl ren!
rondom fCijker telkens werkelijk ingewijd En wat nu, na dit zo geslaagde congres?
te achten mensen volhielden, dat er geen Er komt een commissie. Det is echt veder-
klap van waar was: de dilettanten gaan als lands. Maar let op: deze commissie gaat wat
regel niet naar het beroepstoneel kijken! doen. En zeer waarschijnlijk ook wat be-
Op één hoogst interessant punt wil Kijker I reiken!
nog de aandacht vestigen: de veranderde KUKER.
W. van advies gediend omtrent het beschik
baarstellen van 25 ha voor het akker
bouwbedrijf (voor het telen van de wortels)
en 5 ha tuingrond voor de worteltrek-
kerij. De adviseur is tot de conclusie geko
men, dat 25 ha weiland op de Pieper voor
het akkerbouwbedrUf van de firma Both
verpacht kan worden en 5 ha tuingrond
op Seveningen of op de Haatlander Kamp
jes. De Rijkstuiobouwconsulent van Noord-
Weet Gelderland heeft een bodemkundig
onderzoek ingesteld naar de geschiktheic
van de tuingrond op Seveningen en op de
Haatlander Kampjës en dit onderzoek heeft
uitgewezen, dat bij uitstek voor het beoogde
doel geschikt is 5 ha tuingrond op Seve
ningen onmiddellijk ten Noorden van de
toegangsweg naar erf no. 120 (pachter K.
Schilder).
Plaatselijke aspecten
Tegen de gedachte verpachtingen waren
by de raadscommissie van bijstand in het
beheer van stadserven en landerijen bezwa
ren gerezen, bezwaren, die zich richtten te
gen het beschikbaar stellen van landbouw
gronden aan een niet-ingezetene, het dupe
ren van de pachter K. Schilder van erf no.
120 en tegen de ligging van de gronden voor
de worteltrekkerij. De commissie gaf aan
verplaatsing meer naar het noorden onmid-
dellyk grenzend aan de weg naar de Nes de
voorkeur.
Deze bezwaren hadden bij B. en W. geen
weerklank gevonden. Het beschikbaarstel
len van landbouwgronden uitsluitend voor
ingezetenen zou, zo schreven zij de raad in
hun voorstel, volledig lamleggan onze be
wegingsvrijheid om te trachten bedrijven
van elders naar deze gemeente te trekken,
wanneer dit zou meebrengen het aanwen
den van landbouwgronden der gen>eente.
Wy kunnen, aldus het college, ons niet
voorstellen, dat dit standpunt door de raad
wordt gedeeld.
Wat de pachter Schilder betreft, deze kan
naar de mening van B. en W. volledig en
op redelijke wijze schadeloos worden ge
steld zonder dat hij in de exploitatie van
zijn erf enige moeilijkheden zal ondervin
den.
Tegen de door de commissie aanbevolen
verplaatsing van de worteltrekkerij in noor
delijke richting, opperden B. en W. bezwa
ren, omdat de gronden minder geschikt zijn
voor de worteltrekkerij, zoals uit het inge
stelde bodemkundig onderzoek is gebleken
èn omdat de afstand naar de stad en naar
de veiling groter wordt, hetgeen ongewenst
is met het oog op de te werk te stellen per
sonen, het verkrijgen van electriciteit en
drinkwater en de vervoerskosten van de
producten.
Een minderheid in het college van B. en
W., die overigens de vestiging van het wit-
lofbedrijf toejuicht, achtte de beschikbaar
stelling van 5 ha op Seveningen bezwaar
lijk en kon zich niet met het voorstel ver
enigen.
Bij de raad was nog ingekomen een adres
van het bestuur van de Kampereiland Pach-
tersbond, die bezwaar maakte tegen de ver
pachting van een perceel bouwland op Se
veningen voor het stichten van een witlof-
bedrijf.
juichte en die de aspecten in groot verband
bezag. B. en W. zijn van mening, aldue de
burgemeester, dat da stichting van het be
drijf aantrekkelijk moet worden geacht. In
de eerste plaats om de werkgelegenheid in
dit zeer arbeidsintensieve bedrijf, waarvoor
in Kampen stellig geschikte krachten zijn
te vinden. Men moet geen scheiding maken
tussen Kampen en IJsselmulden, maar het
veeleer zo zien, dat belde gemeenten ge
meenschappelijke belangen hebben.
De witlofkwekerij is een aelzoenbedrüf,
dat zeer gunstig ligt ten aanzien van de
aanfluiting by andere bedrijfstakken. Kam-
Pen/Fan nu wel graag een industrieel be-
drijf willen aantrekken, maar het is van
groot belang, dat ook aan de agrarische
sector wordt gedacht en dat er een sprei
ding in de soorten van bedryven komt ten
bate van een zo evenwichtig mogelijke op
bouw van de werkgelegenheid.
Er zyn bezwaren geuit tegen het verlies
van grond. Afgezien van het feit, dat Kam
pens gebied de laatste tijd door landaan
winning is uitgebreid en een rijk bezit
vormt, is het toch zo, vervolgde burgemees
ter Berghuis, dat het verlies van grond de
consequentie is van elke aantrekking. Het
Is een normaal verschijnsel, dat de agra
rische randgebieden worden opgeslokt door
stadsuitbreiding of industrievestiging. Men
kan nu eenmaal niet alle grond bestemmen
voor eigen pachters als men bedryven wil
aantrekken. Overigens zullen de betrokke
nen compensatie krygen. De burgemeester
bracht voorts ln het geding, dat een wltlof-
kwekery een zeer speciale grondkwaliteit
nodig heeft. Zo'n bedryf kan men niet over
al neerzetten. Het bodemonderzoek heeft
uitgewezen, dat juist de gronden, waarvan
de verpachting wordt voorgesteld, nodig
zyn. Het landschapsschoon is een belangryk
argument, maar men moet het niet over-
dryven: de bebouwing zal laag zyn en ach
ter een beplanting schuilgaan.
Stadsontwikkeling stelt
zijn eisen
Wy zullen, niet altyd eigen Ingezetenen
kunnen sparen, omdat wy in het algemeen
belang gronden nodig hebben voor de ont
wikkeling van de stad, aldus de raadsvoor
zitter, die ten slotte nog mededeelde, dat
de firma Both in verband met de driejarige
wisselbouw 100 ha. nodig zal hebben en dat
zij verwacht deze grond ln de Noordoost
polder te zullen vinden.
Wethouder Broek (C.H.) vormde de min
derheid in het college van B. en W. en zyn
bezwaren waren gegrond op het verkave-
lingsplan. Daarentegen was zyn collega D.
«m .m <p>vd-A-) «*n warm voorstander.
- - mi 8en groeiende «emeente zyn,
dienst diaconessen van
Wbk".
Dee. unr, Da Kram Bijeenkomst kyno-
logenclub „Gouds en Omstreken", lezing Joh,
Pletorse over „M'n ervaringen als keurmees
ter".
IS Dec. I uur, Nieuwe Schouwburg: Derde
abonnementsconcert voor „Gouds Volkscon
cert" met Botterdame Phllharmonlsch Orkest,
dirigent Jean Martlnon, plano-soliste Lella
Oousseau.
1« Dee. I uur Spaardersbad: Waterpolowed-
strijden, o.a. OZC—Bondssevental.
IT Dec. 7.M uur, Central: Bljeenkomat Kon.
Ned. Maatschappij voor Tuinbouw en Plant
kunde, lezing P. J. Schenk over „Beter tien
vogels ln de lucht dan één ln de hand, maar
dan ln uw omgeving'"
IT Dec. S uur, Concordia: Ontwikkellngs-
avond Kath. Culturele Kring, lesing dr A.
Melchior over „Schoonheid en bijgeloof in
Oost-Afrlka"
11 Dee. t uur, De Beursklok: Tweede winter-
lezing Vereniging van Oud-leerlingen Rijks
landbouwwlnterschool, spreker lr C. Koop
man over „Overerving bij dieren en krulsbe-
stulvende planten"
is Dec. S.M uur Het Blauwe Kruis: Korstmld-
dag Vereniging ven Hulsvrouwen.
is Dec. I uur, De Beursklok: Lozing S. J.
Bcuman over „Kleur en fleur rond de Zuider
zee" voor „Die Goude", „Onze Vloot" en Na
tuurkundig Genootschap.
II Dec. I uur, Kunstmin: Kerstavond Herv.
Wijkgemeente IV.
IS Dec. I uur. Aula Coornhart Gymna
sium: Voordrachtsavond mevr. M. Stljlceir-
Zuldam voor docenten en leerlingen va
Gymnasium en voor Ned. Klassiek Verbond.
18 Dec. IJS uur, Veemarktrestaurant: Af
scheid Nico Verhoeff als directeur Gouds Con
servatorium; overdracht leidtng aan W.
Groot.
IS Dee. uur, Concordia: Propaganda-avond
Reserve Politie, optreden Goudse reserve po-
litie-drumband, opvoering Fluffy neemt de
leiding" door R.K. Dilettantenclub.
srej^lglng.
Bioscopen
ReOnie: De zoon van niemand, 14 JaSr.
Thai la: Rechter Thomas, 14 Jaar.
Aanvang: S.15 uur.
4 po the kers dienst
Steeds geopend (des nachts alléén voor re
cepten): Apotheek E. Grendel, Lange llende-
wég I.
Dokterstelefoon 4020.
Bezwaren in de raad
Zo lagen de kaarten, toen de raad van de
ruim 25.000 inwoners tellende stad Kampen
zich op de late avond voor een volle pu
blieke tribune tot de behandeling van het
voorstel van B en W zette in de stemmige
raadzaal met aan de wanden statige por
tretten van leden van het Koninklijk Huis
van vroeger en nu. BUna twee uur hebben
de discussies geduurd voor de vergadering
haar fiat gaf.
Ia eerste instantie klonken nogal scep
tische stemmen ovep de voorgestelde ver
pachtingen op Seveningen (aan de Weg naar
de Noordoostpolder op 1'/» km van Kam
pen) en de Pieper (in de richting Oenemui-
den 10 km van Kampen), beide percelen
gelegen op het Kampereiland.
Is het bedryf geschikt voor de gemeente,
is het verantwoord, daarvoor een groot stuk
grond af te staan, biedt de arbeidsmarkt
voldoende ruimte, aldus vroeg de heer
Vinke (P.v.d.A.). Aan zyn vragen koppelde
dit raadslid bedenkingen, die vooral golden
de bezwaren voor de bestaande pachters
en de aantasting van het landschapsschoon
door de voor de vestiging van het witlof-
bedrijf nodige oprichting ven asbesten wa
renhuizen.
De heer v. d. Kolle (C.H.) achtte het on
juist gronden beschikbaar te «tellen aan
een niet-ingezetene, terwyi er voor eigen
inwoners een tekort is aan land. Ook hy
was van mening, dat bestaande pachters
gedupeerd zullen worden, doordat geen ex-
jansie meer mogeiyk is, als de witlof-
kwekéMj aan hun grond tal grenzen. Een
ander bezwaar van dit raadslid was, dat hU
verwacht, dat de arbeiders voor het witlof-
bedryf niet in de eerste plaats uit Kampen
zullen komen, maar dat het naburige IJssel
mulden er vooral een arbeidsgelegenheid
zal vinden.
Tot een tegenstander van het voorstel
verklaarde zich de heer Jac. van Dyk
(C.H.), die geen goed 'woord voor het voor
stel over had en deze vestiging niet de op
lossing noemde, waarop Kampen wacht en
er eerder een afzetgebied van werkkrach
ten in de randgemeenten ln zag.
De heer Karei, (RYJ>.) was Van mening,
dat zonder meer 'geen antwoord is té geven
op de vraag of de arbeidsmarkt ln Kampen
voldoende werkkrachten voor het nieuwe
bedryf zal opleveren en die daarom be
pleitte eerst het oordeel van de adviescom
missie van het gewesteiyk arbeidsbureau te
vragen. Voorts wees hy er op, dat de wit
lofkwekerij een bedrijf is met een driejarige
wisselbouw en op grond daarvan sprak hij
de vrees uit, dat het bedryf in de toekomst
een nog veel groter oppervlakte nodig zal
hebben.
Welkome spreiding
Een ander geluld klonk uit de mond van
burgemeester dr Berghuis, die namens de
meerderheid van B. en W. de vestiging toe-
zelde hy, en dan moeten we ons over deze
vestiging verheugen.
Er is na de uiteenzetting van de burge
meester in tweede en ook ln derde Instan
tie nog uitvoerig over deze zaak gesproktn,
maar nieuwe argumenten kwamen niet
meer ter sprake. Het betoog van de burge
meester had blijkbaar de meerderheid van
de raad overtuigd, want toen het tegen het
middemachteiyk uur tot stemming kwam,
haalde het voorstel van B. en W. een ruime
meerderheid. Met 12 tegen 5 stemmen (twee
raadsleden waren afwezig) werd het aan
genomen.
Tevoren was een voorstel van de heer
Karei (K.V.P.) om ter verkenning van de
arbeidsmarkt eerst het oordeél vin de ad
viescommissie van het gewesteiyk arbeids
bureau te vragen, met dezelfde stemmen
verhouding verworpen.
Wielrijdater in Martensatraat
door vrachtauto aangereden
Gistermiddag is de 53-J«rige mevr. H. C.
H. Kleinvon Jeckl uit de fc-ugerlaan door
een vrachtauto aangereden toen zy met
haar fiets plotseling de Burg. Martensstraat
overstak. Zy brak haar rechter onderbeen,
kreeg een hoofdwond en is ln het Van
Hereon Ziekenhuis opgenomen.
(Ingezonden mededeling).
Gouwenaar, stap 1954 in met een hoger
werkloon, wat U kunt verdienen by
Verheul, Waddinxveen.
Zaterdagmiddag 19 December van 23 uur
verstrekken wy in de fabriek ean de
Ryksweg alle Inlichtingen en kunt U het
bedryf bezichtigen.
(Adv.).
In Alphen benoemd
De gemeenteraad van Kampen heeft op
diens verzoek aan de heer G. C. F. Ley-
dekkers alhier, eervol ontslag verleend sis
onderwyzer aan de openbare school voor
uitgebreid lager onderwijs wegens benoe
ming ln Alphen a. d. Rijn.
TWEEDE BLAD - PAGINA I
In afd. A van de competitie van da Va»
enigde biljartverenigingen Gouda en Om
streken zegevierde koploper Het Rods ui
ken over Donk 3, dat hierdoor terus vi.i
naar de derde plaats. Goede wedatrlldJ»
speelden B v. Delft en M. Broer (RL) R
en 28 beurten, moy. 4.20 en 3.53. H.«v Meer
ten redde voor DONK de eer. r*
Moordrecht versloeg Sportlef met grote
cyfers, waardoor Moordrecht naar hI
tweede plaats klom. J. v. Jeveren en J. Bo!
(M.) wonnen hun partyen ln 30 en 27 beur!
ten moy. 4.70 en 3.33. Belvédère en 't Wan£
van Gouderak deelden in een matig gesoeel
de wedstryd de punten. In goede partijen
versloeg DONK zUn tweede team. J h-l
mond won in 25 beurten, moy. 4.76. L da
vnUAnode^od,t ln_, 22 beurten, moy. j.po
VOG 2—VOG werd een grote overwinnlm»
voor VOG. G. Verburg en G Bos verslS
beiden hun tegenstanders in resp. 24 en 25
beurten, moy. 5.83 en 3.76.
hi/nnnJeling B" moeït kopIoper Sportief 2
by DOS genoegen nemen met een geltlk
spel. A. v. d. Starre (D.) won ln 25 beurten
J'odll (S-) h4d er 27 beurten vow
Ook Sportief kwam by VOG niet verder
Kniinenh^n nAg°cde,P"rtüen wonn«
Knynenburg en A. Sanders (S.) ln 21 en 23
beurten, moy. 2.90 en 2.13. Belvédère kr,ei
by t Wapen van Gouderak een grote neder-
ira? vLu 5i J®' Hw Hoo«end«k eP J- Duran
(G.) beëindigden hun partyen in 15 en 23
beurten In matige wedstryden zond DONK
!?et lege handen naar huis.
DONK drukte door een grote zege DONK 2
op de onderste plaats. J. Bruistens en J La-
kerveid maakten beiden hun partyen uit In
28 beurten, moy. 2 48 en 2.39.
Afd" A: Hct Rode Laken
^-2, Sportief—Moordrecht 0-8,
®®jvédère— t Wapen van Gouderak 4—4
DONK 2—DONK 2—VOG 2—VOG 0—8'
Sportief 4—4, t Wapen van Gouderak—Bel-
Goudse boksers in KeUerdam
in de ring
Enkele Goudse boksers hebben aan wed
stryden te Rotterdam deelgenomen. Holt-
hulzen was tegen Noordzy (R'dam) het
minst gelukkig en moest opgeven door in
terventie van de scheidsrechter. B. Dort-
land bokste tegen Korrevee (R'dam) een
technisch goed beheerste party, die met on-
Ekkelboom tegen Vergou
wen (R'dam) had de overwinning kunnen
behalen indien hy iets meer Initiatief had
genomen ln de eerste ronde. Ook ln deze
party was de uitslag onbeslist. Kalshoven
verloor in een goede party van de goed
boksende De Reus (R'dam) die de styiprUs
van deze avond won.
MARKTBERICHTEN
KAASMARKT WOERDEN
15 December. Aangevoerd 49 partyen. Ie
k,"ïï'« "O-/ 1. kw.llt.it 7?0S-
Ua2w 101 J0' k«'
Programma voor Zondag, aanvang half 3:
le Klasse: Nic. Boys—Zwervers; Nieuwer-
kerk—Groeneweg; Bodegraven—Esto; Berg
ambacht—Groot Ammera; Boskoop—GSV 2.
klaM,e: Olympia s—Vep 2. 12 u.;
Waddinxveen 2—Ona 4, 12 u.; Gouda 4—
Bodegraven 2, 11.15 u.; Donk 2—UNIO 2-
Gouderak 2—Stolwyk 2.
2a Klasaa A: Boskoop 2—GSV 4, 12 u.;
WSE—RVC; GD8—Gouda 5; Nieuwkoop-
Haastrecht 2; Donk 3—NSV, 12 u.
2e Klasse B: Ona SSchoonhoven 2, 11 u.;
Groeneweg 2—Oudewater 2; Stolwijk 3—
ODS 2, 12 u.; Gouda 6—Donk 4, 12 u.
3e Klasaa A: Vap 2—Donk 5, Esto 2—Ona
12 u.; RVC 2Olympia 4.
Se Klasae B: Amm. SV 3—Stolwyk 4;
Haastrecht 4—Ona 7, 12 u.; Schoonhoven 3-
Lekkerkerk 3.
3e Klasse C: Zwervers 2—Groeneweg S:
Amm. SV 4—Moordrecht 3, 11.30 u.
4e Klasse A: NSV 2—Esto 3; GD8 3—
Unlo 4, 12 u.
4e Klasse B: RVC 3Schoonhoven 4, 12 u.;
Moercapelle 3—Oudewater 4 12 u.; Lekker-
kerk 4—Gouderak 3, 11.30 u.; WSE 2—Nleu-
werkerk 3, 12 u.
Za ter dagmlddag oampe U tie
Aanvang half drie:
la Klasse: Boskoop Z—Verheul, Waddinx
veen Z—Ibis.
2 Klasse A: Jodan Boys 5Bodegraven
3e Klasse B: Verheul 2—Boakoop Z 2;
Rijnstreek 3—Ibis 2.
(Van onze correspondent)
Waddinxveen. In een zitting, die precies
vier uur duurde heeft de Waddinxveenae
gemeenteraad de gemeentebegrotingen
voor 1954 behandeld. Deze begroting ia de
eerste in Waddinxveen met een tt'
134.000) op de gewone dienst De/heer
Pille (PvdA) informeerde of dit tekd'rt een
gevolg was van da lagers ultkt
het gemeentefonds. Ala dit zo wi
het alleszins toelaatbaar, dat hft gemeen
tebestuur een beroep doet op list Rijk.
Voor burgemeester Warnatr was dit t
gerede aanleiding om vry uitvoerig in te
gaan op de uitkeringen die de gemeente ln
het verleden ontving van de onüernemings-
beiasting. Z. i. ontbreekt het/ae gemeente
aan de middelen om aan te Zonen hoe deze
uitkeringen hadden moeteyzijn en op welk
bedrag de gemeente in hét verleden recht
had. Ala ateeds gezien de structuur de ge
meente uitgekeerd watl waar recht op
bestond, dan zóu het /inanciële beeld van
Waddinxveen geheel Andere zyn geweest.
Spr. noemde de behandeling, die de ge<
meentebesturen
kering genieten,
helaas constaten
de uitkeringen
dat zuinigheid
onverstandig) g
waa. Wanneer
van de Ryksin
de gemeentelij!
uitkeringen te
zien aankomej
lopen. B. i
aandringen
uitkering mei
bereids een
den van de rljksuit<
fraai. Hy moest
r men let op
l wanneer r
Hogere
bepleit
By de afzonderlijke behandeling van de
begrotingsposten vormde de subsidiëring
aan de kleuterscholen ten belangryk punt
van de bespreking.
Van de besturen van alia kleuterscholan
waa een adrea aan de Raad lngakoman om
het subsidie per leerling voor het kleuter-
onderwijs te brengen op 80. In verband
daarmtde had hat college ean ondsrzoek
ingesteld by verschillende gelijksoortige
gemeenten. Uit deze gegevans hadden B.
en W. de conclusie getrokken, dat 50 veel
te hoog zou zijn. B. en W. stelden voor het
bedrag per lëerling vaat ta stellen op 20
in plaats van f 17.50 en de toelage voor ge-
150 op f 400 en voor een studerende van
75 op 150. Hierdoor zou het gemiddeld
bedrag per leerling komen op 28.50.
By de behandeling van dit punt kwam
in de eerste plaats de heer Van Egdom
(PvdA) tegen dit voorstel op. Hy wilde het
bedrag per leerling brengen op 80 en de
bydragen voor de leerkrachten laten zoals
het ia. Da hear Okkerse (KVP) daarentegen
noemde deze toelage een sterke stimuli
vöOr-w<Je besturen om bevoegd of altl
studerend-Rersoneel ln dienst te nemen,
noemde hefxiiet Juist de mensen
ger geld uit fla^igk- tisd|topepn vpdr het
kleuteronderwys. De tHrfAu g«»l»l»a1g voor
bij, dat men het kleuteronderwijs be
schouwt als een noodzakeiyk kwaad. Da
kleuterscholen worden niet langer be
schouwd als kinderbewaarplastsen. HU
achtte het een verheugend feit dat ar te
Waddinxveen voor alle richtingen goede
kleuterscholen aanwezig zyn. Deze moeten
echter niet abngewezen zUn op de liefda
digheid en /ooral moeten de besturen de
mogeiykhehl hebben goed onderwijs te doen
geven zonder steeds te moeten beknibbelen,
op de leermiddelen.
Openbare bedelary mag het kleuteronder
wijs niet worden. Hy stelde een middenweg
voor n.l. het bedrag per leerling vast te
op 3jr en de vergoeding voor de
leerkrachten zoals B. en W. dit voorstelden.
De heer Venema (AR) wilde, daarbij de
bepaling doen opnemen, dat alleen ver-
1lng zal worden gegeven indien de acho-
eangediplomeerde leerkracht bazitten,
opdat des-gemeentegelden worden besteed
aan onderwijs, dat op goede leest gsschoeld
*1.
De heer Pille (PvdA) Verwonderde slch
er sterk over®dat de heer Venema thans
voorstander Ia vsn dit subsidie. Dit «ras
naar zyn mening wel eens andere geweest,
want toen voor het eerst subsidie werd ge%
vrasgd stemde de heer Venema tegen.
Voorts vroeg spr. slch af of de Vereniging
voor Chr. Nat. Schoolonderwys niet wat
hoog gegrepen had met de bouw v*n de
nieuwe kleuterschool van 21.000. Nu moet
de gemeente gaan betalen. Overigens sloot
hy zich aan bQ hst voorstal van de beer
Okkeree.
Ook de heer Hulzer (Herv-Groep) waa
het met het voorstel van de heer Okkerse
30 per leerling
De burgemeester weer er op, dat men
niet moet menen, dat B. en W. van oordeel
zUn dat 20 per leerling voldoende zou zijn.
Daarentegen noemde hij het een verkeerd
standpunt, dat alle kosten maar door de
gemeente moeten worden gedragen, nu ook
hier weer het initiatief van 't RUk maar op
zich liet wachten, dat biykbaar niet kracht
kon brengen een behooriyke subsidiëring
tot «tand te brengen. In tegenstelling tot
de heer Pille meende hy, dat het alleszins
lof verdient dat hen bepaalde volksgroep
een dergeiyk bedrag voor een nieuwe
ichool bUeen weet te brengen. Deze ver-
ïïMging verkeert nu eenmaal niet in de
gelukkige omstandigheden, dat zij een be
hoorde «n verwarmd lokaal voor 4 per
week kan huren van de openbare school.
Bij de replieken merkte de heer
Venemg op, dat hy destijds tegen stemde
omdajr VolkhonderwUs toen nog maar een
draalde en Chr. Nat. reeds zes jaar
Ier subsidie. Met wat de voorstanders
Ohr Nationaal bUeengebracht heeft,
de gemeente niets te maken.
!et voorstel vsn de heer Okkerse werd
ngenomen met 7 tegen zes. Voor stern-
in de heren Venema (AR) Huizer (Herv.)
Okkerse en Vsn Oosten (KVP) en de drie
leden van de PvdA, tegen waren mevr. v.
d. Torren (VVD), de heer Modderkolk
(SGP) Berghoef (AR) Noiorlander (Herv)
wethouder Buitelaar (Herv.) en wethouder
Oudyk (CH)
Derhalve kan het kleuteronderwijs re
kenen op 30 per leerling en een toelage
van 400 voor gediplomeerde en 150 voor
in opleiding zijnd personeel.
BO de poat subsidie voor uitzending naar
kiniderherstelltngsoorden en vacantlekolo-
niea namen B. en W. hun voorstel terug tot
verhoging van het subsidiebedrag, omdat
zy eerst een onderzoek wensen in te «tellen
naar de noodzakelUkheid.
Schoolradio blijft
Ten aanzien van de leermiddelen van da
l.o -achoien drongen vooral de heren Van
Egdom (PvdA) «n Van Oostan (KVP) aan
op verhoging van hst bedrag van 6 per
leerling, beschikbaar voor de aankoop van
leermiddelen. De voorzitter zegde een on
derzoek toe, ofschoon hy van mening waa
dat hier een taak ligt voor de inspectie.
Op een opmerking van de heer Pille deel
de de voorzitter mede, dat reeds aan de
gemeente-architect opdracht is gegeven
voor een kostenraming voor het tot stand
brengen van een verbinding tussen Kiel
kade en Onderwev.
Het Foorstel van een der leden van de
financiële commissie tot aanschaffing vsn
een schoolradio vond geen Instemming.
Mevr. v. d. Torren uitte woorden van lof
voor het onderhoud van het gedenkteken
op het Stationsplein. Zy vroeg tevens een
parkeerverbod ter plaatse. Dit la reeds in
studie. De heer Nporlander deed de sug-
*ie tot afschaffing van de Franse cursus,
vond geen instemming. N« nog enkele
opmerkingen werd de begroting zonder
hoofdeiyke stemming aanvaard.
De gewone dienst sluit met een totaal van
1.581.798 waaronder een bydrage uit de
z.g. saldl-reserve van byna f 134.000 (In
verband waarmede een extra-uitkeflng ge
vraagd werd van byna 100.000) en een
x>at voor onvoorzien van 28.000. Da ln-
co meten van de kapitaaldlenst zUn
6 602.487 de uitgaven 8.879.472 en het
nadelig saldo 818.988.
1
BLAD - PAGINA
WOENSDAG 10 DECEMBER 1853
(Van onze correspondent te Londen)
Het kan moeilijk worden ontkend, dat Engeland de handen vol heeft in zijn over
zeese gebieden, met name in Afrika. De gebeurtenissen in Oeganda zijn slechts een
symptoom van een algemeen gistingsproces, dat een natuurlijke oorsprong heeft,
maar dat door machten van buiten wordt aangewakkerd. Hoe groot de macht van
het Kremlin ook moge zijn, men zal goed doen deze niet te overschatten.
Engeland bezit nog 37 koloniën met een totale bevolking van zeventig millioen.
Het kenmerk van deze bezittingen en protectoraten is hun onderling vaak totaal
verschillend karakter en uiteenlopende graden van sociale, economische en tech
nische ontwikkeling. Hèt grote doel van de Britse koloniale politiek is en blijft de
„oei naar zelfstandigheid en volkomen onafhankelijkheid te bevorderen. Maar
dat wil natuurlijk niet zeggen, dat de Engelsen alle gebieden over één kam scheren.
Integendeel, zij houden zoveel van improviseren omdat toepassen van eenvormige
methoden falikante gevolgen zou hebben.
benren zender Instemming van Oeganda.
Daar druppelden hoe langer hoe meer kolo
nisten nit Kenya en andeKt omliggende ge
bieden binnen, waardoor de vrees versterkt
De afgexette Kabaka was allerminst een
opstandige enkeling, want hy had de pu
blieke opinie, als men daarvan ten minste
spreken mag, achter zich. Het is tragisch,
dit so gelopen is, omdat de door de
voortvarende gouverneur Sir Andrew Co
han ingeyoerde hervormingen algemeen ge-
presen werden. De irrationele vrees werkt
verlammend op alle heugiyke activiteit.
Er is in Afrika niet alleen de vrees voor
de blanke en de vrees van deze voor dp
kleurling, die zozeer in de meerderheid is,
maar ook de vrees van de ene stam voor de
andere. Daarom zal zelfbestuur democra
tisch zelfbestuur moeten zyn, waar geen
minderheid wordt verdrukt. (Toen het om
ons Indië ging hadden de Britten daan ove
rigens maling aan). Hoeveel jaren politieke
opvoeding zal er nodig zijn om dit te berei
ken? Juist omdat dit liberale begrip bij de
inheemsen ontbrak, kwam het tot de bot
sing in Guyana en er ontstonden moeiiyk-
heden in Nigeria.
De Engelsen weten, dat zy niet klakke
loos hun instellingen kunnen opleggen aan
een primitieve maatschappij. In Afrika zal
de democratie vaak andere vormen moeten
aannemen. Het komt echter aan op de in
houd. Vandaar, dat er thans hoe langer hoe
meer stemmen opgaan, die verlangen, dat
het beginsel der Westerse democratie in de
koloniën centraal gesteld wordt, het begin
sel nameiyk van de waardigheid van de in
dividu en daardoor ook van het recht en
vooral het bestaansrecht van de minderheid.
Pas als dit begrepen wordt door de jeugdige,
vaak haastig-gebakerde Inheemse leiders,
zal er een eind kunnen komen aan de ver
brokkeling en de chaos in de Britse kolo
niale situatie en kunnen worden voorkomen,
dat de vatbaarheid toeneemt voor de valse
democratie, welke ln naam het heil van
allen nastreeft, maar in werkeHJkheid de
enkeling vernedert en vertrapt.
Totalitaire systemen, hoe democratisch
vermomd ook, berusten op uitroeiing van
het afwykende, van de minderheid; de
échte democratie koestert deze. Daarom
kunnen de Sngelsen met hun verlicht kolo
nialisme de Inheemsen de democratie, zoals
wU die kennen, op hun manier laten beleven
en zo een dam opwerpen tegen elk destruc
tief streven.
Engeland is een land van tuinieren en van
paardensport. In zyn koloniaal beheer is het
de tuinman, die de vaak tere plantjes van
de koloniën voorzichtig tracht op te kwe
ken tot ze sterk genoeg zyn om zelf verder
te groeien.
Zo zal ten slotte een organisch geheel ont-
staan een eenheid in verscheidenheid, wars
van alle uniformiteit. De Britten bezitten
ook het genie om op tyfl, soms op het laatste
nippertje, de teugels te laten vieren. Het ge
beurt voortdurend; hier Iets meer, daar iets
mDeClofwaardige Britse koloniale filosofie
in de politieke werkelijkheid omzetten is
echter verre van eenvoudig, omdat politiek
nu eenmaal niet op louter verstandelijke
overwegingen berust. De emotionele factor
büjkt de grote hinderpaal, zowel bij de in
heemsen als de blanken. De ontwikkeling in
technisch-administratieve zin ging sneller
dan de verandering in geestesgesteldheid.
Rasvooroordeel in de meeste koloniën leeft
nog voort, zoals dit ook in Engeland zelf
nog lang niet is uitgeroeid.
Kleurlingen hebben het hier altijd moei
lijk gehad. Kortzichtige kamerverhuursters,
die negerstudenten weren, bereiden onbe
wust revoluties vooq, omdat ze blijvende
wrok veroorzaken. Vaak biykt zo'n student
een toekomstige premier of andere hoge
functionaris. Het rasvooroordeel vindt dan
ook vaak zijn reflex bij de inheemsen zélf,
die de blanken als hun vyand gaan beschou
wen. Dit wordt dan nog in de hand gewerkt
door grievtm op sociaal en economisch ge
bied. Er is al heel veel ten gunste veran
derd maar het gaat niet altijd snel genoeg
en k'èn soms ook niet sneller gaan.
Juist omdat het vaak tè snel gaat, gebeu
ren er ongelukken. Dan moet de ontwikke
ling worden ingetoomd. De economische
achterstelling van de koloniën, welke het
sterlingblok versterken en dollars opbren
gen, maar zelf in het gedrang komen, omdat
de winsten naar elders gaan, is een bron
van veel critlek en spanning.
Labour-protesten vaak
halfëlai'hti);
Oliver Lyttelton, de minister van kolo
niën, is het zwarte schaap van de Labour-
oppositie, ofschoon het de vraag is of de
socialisten als puntje bij paaltje komt, niet
tot soortgelijke noodmaatregelen als hy ge
nomen heeft, him toevlucht hadden moeten
nemen, waren zy aan de regering geweest.
Vsndaar dat hun protesten vaak halfslach
tig zijn, zoals onlangs bij de afzetting van de
Kabaka van Boeganda. Ook de Tories wa
ren diep geschokt. Sommigen hunner vroe
gen hoe i%n een garde-officier van de gre
nadiers zoiets kan aandoen Maar het be
langrijkste verwyt, dat Lyttelton te horen
krijgt, is dat hij te weinig tact toont en te
hardhandig optreedt, daarbij de indruk wek
kend, dat hij terug wil naar het oude kolo
nialisme, dat voorgoed heeft afgedaan.
Masr ook schijnt, zoals in Kenya
Guyana, er soms geen andere keus te zUn
dan eert yzeren vuist te tonen als de flu
welen handschoen, tot een ramp zou leiden
De vraag is echter tot hoe ver te gaan
Want, afgescheiden van mondersterachtig-
heden, die ook regering en legercomman
danten verwerpen, bestaat het gevaar dat
door te ruw optreden alom een rassen-
oorlog gaat ontstaan Generaal ErskiM, de
opperbevelhebber in Kenya, heeft zélf ver
klaard, dat het Mau-Mau-probleem niet uit
sluitend met militaire middelen kan worden
opgelost. De regering van Kenya maakt ze
ker voortgang met sociale, economische en
politieke verbeteringen, maar moet wachten
op het advies van een vorig jaar benoem
de staatscommissie en dergelijke commis
sies werken nu eenmaal traag.
Wantrouwen
De moeiiykheden zijn ook het gevolg
het feit, dat het Britse koloniale politieke
doel, hoe edel ook, te vaag is geformuleerd.
Al wil men dan geen schabloon, meer pre
cisie is nodig, want de practyk toont aan,
dat de leus van zelfbestuur en onafhanke
lijkheid onvoldoende is. Immers, de Afri
kaanse koloniën worden door onderlinge
vrees beheerst. Vrees voor blanke over
heersing, vooral wegens Malans voorbeeld,
1« de grondslag van het verzet tegen de
reeds geboren centraal-Afrikaanse federa
tie en de oorzaak van de moeilijkheden in
Oeganda, dat als zuiver inheemse staat niet
wil opgenomen worden in een waarschyn-
lijk door kolonisten beheerste Oostafrikaan-
se federatie.
Dit plan was door Lyttelton terloops ln
een tafelspeech genoemd, al tracht hjj het
land nu gerust te stellen, dat niets sal ge-
L—
(Van onze correspondent te Djakarta)
Niet alleen het beroep van onderwyzer is
gevaarlijk op het platteland van Indonesië,
zoals enige tyd geleden bleek uit een rap
port over het aantal slachtoffers, dat In
Mtdden-Java, onder hen door de terreur ge
vallen was of have en goed had verloren.
Ook andere overheidsdienaren hebben te
iyden van het drieste optreden van rampok-
kende benden.
Op het dezer dagen te Bogor gehouden
congres van de vereniging van ambtenaren
bij het departement van binnenlandse zèken,
een organisatie, die by geen vakcentrale ls
aangesloten en over geheel Indonesië 80.000
leden telt, onthulde de voorzitter, de nieuwe
burgemeester van Djakarta, Soediro, dat in
een paar jaren tijds niet minder dan 294 be
stuursambtenaren bet leven lieten by de
uitoefening van nun taak.
Tegenover hét grote gevaar, waaraan
i sommige streken by hun werk bloo!
staan, vergeleek hij de onvoldoende sala
riëring, die soms geringer is dan die van
een chauffeur of van een ongeschoolde ar
beider ln het particuliere bedryf.
De beide Wrights hadden gedurende de
voorbereiding tot die eerste motorvlucht
voor hete vuren gestaan. Men nam hen
REWA. Vlndhya PradesJ, India,
December.
EOLOGEN, die onlangs een ondersoek
instelden naar de schatten aan mineralen
welke de bodem van de staat Vlndhya
PradesJ in het hart van India b-eat, syn
vol vertrouwenn dat deze heel weinig ont
wikkelde staat in korte tyd ln het grootste
industriegebied van Indta kan veranderen.
Deze staat, beroemd om zyn l^cht op
groot wild, ligt tussen Uttar PradesJ in het
Noorden en Oosten en Madhya Pradesj in
het Zuiden. In het westen grenst hij aan
Madhya Bharat.
In de bergen van deze staat ls een onaf
gebroken keten bauxiet (dat wordtg ebrulkt
bij de productie van aluminium) ontdekt en
dit heeft de regering doen besluiten een
ontwerp op te stellen voor de bouw van een
aluminiumfabriek met een electrisch
krachtstation ip de buurt van Rewa om de
fabriek van electrische stroom te voorzien.
De juiste plek, waar de electrische centrale
zal komen te staan, moet nog worden ge
kozen, maar men verwacht, dat zU zal ver-
riP 17 December a.s. is het vijftig jaar geleden, dat de Amerikaanse gebroeders
Wright Orville en Wilbur hun eerste motorvlucht met succes uitvoerden
op de zandvlakte bij Kittyhawk in de Amerikaanse staat North-Carolina. Wie hun
onopgesmukt, zakelijk relaas leest in het orgaan van het Engelse en toen nog
niet Koninklijke Luchtvaartkundig Genootschap omtrent de prestaties van de
Flier (zo heette hun eerste vliegtuig) staat versteld ovet de serieuze wijze, waarop
beide Amerikanen, van huis uit fietsenmakers, het probleem om met een apparaat,
dat zwaarder weegt dan de lucht het luchtruim te kiezen, hebben aangepakt.
„Toen wij bemerkt hadden", zo schreven zij, „dat het vliegtuig voldoende ver
mogen had om te vliegen, voldoende stevigheid om de landingsschokken te weer
staan en voldoende bestuurbaarheid om gedurende sterke wind of kalm weer
veilig te vliegen, pakten wij onzé spullen bij'elkaar en keerdeji huiswaarts met de
wètenschap, dat eindelijk het tijdperk van de vliegmachine was aangebroken.
e vorm van een vliegschool opsloegen
■llegonderricht begonnen te geven aan
elk, die dit wenste. Er was daar overigens
toeloop genoeg, want in Frankrijk was de
„aviatlek-koorts" ln de jaren voor de eerste
wereldoorlog hoog opgelopen. Daarna pas
kreeg de vliegerij in de Ver. Staten de be
langstelling, die zy verdiende en wist dit
land zich allengs op te werken tot de eer
volle positie onder de luchtvarende landen,
die het thans inneemt.
Het duurde evenwel tot 1908, voordat de
gehele wereld ervan was doordrongen, dat
de motorvluchten van de Wrights, aange
vangen in 1903 in Amerika en voortgezet
in Zuid-Frankrijk, toch wel van enige be
tekenis waren. Niettemin, toen de Engelse
(werktuigkundige) ingenieur A. V. Roe, een
van de eerste luchtvaartpioniers van zijn
land (tegenwoordig Sir Alliot Verdon—Roe
(76) met vliegtuigfabrieken in Engeland en
Canada, financieel geïnteresseerd in Saun
ders—Roe Ltd. té Cowes, waar thans Saro-
vliegboten met straalmotoren worden ver
vaardigd) aan zijn regering in 1910 drie
vliegtuigen te-koop aanbood, kreeg hij het
antwoo^, dat de genie daarvoor geen be
langstelling had, ofschoon een jaar tevoren
de Fransman Louis Blériot de eerste vlieg
tocht van Calais naar Dover over het Ka
naal met succes had ondernomen. Vier jaren
na het aanbod van Roe brak de eerste
wereldoorlog uit en in 1918 maakte het
Royal Flying Corps, ontstaan uit de genie,
plaats voor de Royal Air Force. In die
eerste wereldoorlog ging de ontwikkeling
van het vliegtuig, omdat het op grote schaal
werd aangemaakt ten behoeve van de oor
logvoering met reuzen-schreden vooruit.
Het oorlogsóliegtuig bracht een radicale
ommekeer in de oorlogvoering teweeg, die
zich 25 jaar later verder voltrok, toen de
tweede wereldoorlog was uitgebroken. Maar
uit de ooriogsvliegers van wereldoorlog I
ontstonden de verkeersvliegers, die ruim
dertig jaar geleden, de afstanden op de
aardbol begonnen te verkorten.
Van de beide Wrights heeft Orville
grote opgang van het motorvliegtuig mogen
aanschouwen. Zyn broer Wilbur was in 1912
aan de gevolgen van typhus gestorven. Or
ville, geacht en geëerd, overleed ln 1946,
maar heeft twee jaar voor zUn dood, in 1944,
nog in de Lockheed Constellation (als pas
sagier) gevlogen.
De toekomst
De betekenis van het vliegtuig voor de
hedendaagse wereld laat zich moeilijk
schetsen omdat zijn ontwikkeling nog lang
niet ten einde is. Wordt er bijvoorbeeld in
onze tijd niet serieus gesproken over inter
planetair luchtverkeer? Vast staat evenwel,
dat alle landen een bijdrage tot de ontwik
keling van het vliegtuig hebben geleverd,
evenals het geval was bU andere uitvindin
gen als radio, fotografie, auto enz. Het zou
derhalve onmogelijk zijn, een land aan te
wijzen, dat de bakermat van het vliegtuig
zou kunnen worden genoemd.
„It's all flown in", het wordt alles per
vliegtuig overgebracht, zo vernamen wij
onlangs uit de mond van twee Amerikanen,
die ons vertelden over hun werk bij een
Amerikaanse oliemaatschappij, die mijlen
uit de kust van de Rode Zee boringen ver
richten in het Arabische land. Indien er
nameiyk niet au aerieux, want, merkwaar
dig genoeg, bij die eerste vlucht waren
nauwelijks vijf toeschouwers aanwezig. De
publieke opinie in die dagen wantrouwde
de luchtvaartpioniers, in het bUzonder hen,
die zich met het probleem vliegtuigen-
zwaarder-dan-de-lucht bezighielden. Er
waren al zovele mislukkingen en narigheden
te zien geweest. Maar de Wrights hielden
vol, zij kenden de problemen van anderen
(Otto von Lilienthal, Carley en Langley o.a.)
en leerden van hun fouten. Zij timmerden
niet aan de weg, waren zwijgzaam en als
men hen op die zwygzaamheid wees, kreeg
men steevast ten antwoord, dat bebbelgrage
papegaaien de slechtste vliegers onder de
vogels zyn.
Gebrek aan belangstelling
Misschien is dit ook een van de redenen
geweest, dat men zich in het Amerika
van 1903 helemaal niet kon realiseren, welk
een mijlpaal door de beide Wrights in de
geschiedenis van de luchtvaart op die ge
denkwaardige 17de December was bereikt
en welke gevolgen dit voor de wereld zou
hebben.
Dit gebrek aan belangstelling in Amerika
welk een verschil met het Amerika van
heden, waar geluidsbarrières als lucifers
door straalvliegtuigen worden gebroken
had tot gevolg, dat de Wrights zich met hun
vinding naar Frankrijk begaven en bij Pau,
aan de voet van de Pyreneën hun tenten
geen vliegtuigen bestonden, konden wij daar
onmogelijk werken, zo vervolgden zij. Vi
tale onderdelen voor de boortorens o.a.
worden per vliegtuig aangevoerd, levens-
'delen, zoals verse groenten en melkpro-
;en worden uit 'Italië per vliegtuig ver-
ien, onderdelen van pre-fabricated
nhuizert en sheds bereiken ons als
tvracht, gaan wij met vacantie, zoals
nu, een vliegtuig brengt ons naar Schiphol
i komt ons halen, wanneer wy in Europa
|n uitgekeken.
En nog staat de wereld aan het begin
m het luchtvrachtvervoer, zeide on
langs dr A. Plesman, president-directeur
van de K.L.M., thans de oudste lucht
vaartmaatschappij ter wereld (itnno
1919), in een lezing, waarin hij verder
nog mededeelde, dat de gezamenlijke
luchtvaartmaatschappijen in 1952 ruim
50 millioen passagiers door de lucht
hebberi vervoerd. Met intense belang
stelling kijkt men in luchtvaartkringen
naar de ontwikkeling van het hef-
schroefvliegtuig een nieuwe phase
van het vliegtuig en het gebruik van
atoomenergie, die eerlang de straal
motor zal vervangen.
Misschien zal het vliegtuig, zo merkte
eens een Engelse luchtvaartpublicist op,
het doeltreffendste middel zijn om de
wereldvrede te bevorderen en te hand
haven. Een oordeel, dat wij gaarne
onderschrijven!
O
(Vsn onze correspondent te Brussel)
Te Antwerpen Is een uiterst geraffineerd
complot vsn benzinediefstal ontdekt. Een
binnenschipper, Philippe CIses, bygenssmd
Flipken, tankte te Antwerpen geregeld 399
ten benzine voor rekening vsn een grote pe-
troIeumraffinaderU, en transporteerde die
vracht vla de kanalen, over Brussel naar
Bergen. Het tanken gebeurt met een püplel-
dlng, die dë benzine krachtig in de reser
voirs van het binnenschip doet vloeien.
Hierdoor ontstaat een dikke laag zchulm en
een gedeeltelijke vergassing van de ben-
«lne, wasrby algemeen een- verlies van 1
procent wordt aanvaard.
Na Iedere reis rekende de binnenschipper
een verlies van ca. 3000 liter en daar het
een oude boot was, viel het niet zo0 op dat
andere schepen van dezelfde tonnage een
veel kleiner verlies noteerden. Op een be
paald moment kreeg Claes echter ruzie met
een van zyn helper? en toen kwam het ge
hele zaakje aan het daglicht. De helper gaf
aan, dat Claes bij iedere reis 1000 2000
liter benzine uit de boot liet pompen. Het
gerecht bemoeide er zich nu mee.
erecni nemoeiae er zien nu mee.
Ou het kemel ven Brueeel bleek de boot worden geeteld.
gewooniyk vlak tegenover het huis van een
medeplichtige te «toppen, een sluismeester.
In diens huis was een tank aangebracht, die
2000 liter benzine kon bevatten. Een pijplei
ding liep onder de dyk naar het kanaal. In
de berm was een onderaardse gang gebouwd
en het uiteinëe van de pijpleiding werd ver
borgen door een grote steen. Er waren twee
gummislangen, een voor laag ty en een
voor hoog tij',' zodat nooit tyd werd ver
loren Een electrische pomp vulde in een
minimum van tyd de tank van de sluis-
meester Men maakte handig gebruik van
een koperen hamertje om de zegels van de
tank in het schip te verwijderen.
Een onderzoek deed verder uitkomen, dat
Claes ook in Gent, Oudenaarde en Dender-
monde „cliënten" had. De benziïto werd te
gen 3 frs per liter verkocht, waar de offi
ciële prys momenteel 6.50 frs is. De „ope
ratie benzine" duurde al twee jaren en heeft
aan Claes een flinke stuiver opgeleverd.
Toen hy werd aangehouden, had hyI een
kleine millioen frs op zak. Men tracht thana
de andere geheime cliënten van Claes te
ontdekken.
Intussen werd de binnenschipper, na een
grondige ondervraging, in voorlopige vry-
heid gesteld. Tegen het «torten van een
belangrijke waarborg in geld, kan een be
schuldigde in België in voorlopige vrijheid
rijzen niet ver van de kplenmynen aan de
spoorweg van Dengal Nagpoer, zodat de
centrale gemakkeiyk aan brandstof kan
komen. a
Verder zyn er, dicht bU de spoorlijn in het
district van Satna speksteen en kalksteen
in overvloed gevonden en de onderzoekers
menen dan ook, dat hier een cementfabriek
zou kunnen floreren. De kalksteen, welke
in Satna wordt gevonden, bevat een buiten
gewoon groot percen' ge calcium en zal de
voornaamste grondstof zijn bU de cement
productie. Een tweede krachtstation bij
Satna, dat binnenkort zal worden opgericht,
zal de cementfabriek van stroom voorzien
en bovendien goedkope electriciteit leveren
aan de steden in de buurt. o.a. aan Rewa.
Industrie-staat in wording
BIJ aluminium en cement blijft het niet!
Men heeft n.l. het diamantveld bij
Panna, eveneens in de staat Vindhys
Pradesj, aan een nieuw onderzoek onder
worpen, met de bedoeling de diamant
industrie die het op het ogenblik niet naar
den vleze gaat, te steunen. In de loop der
tijden heeft men by Panna prachtige
diamanten gevonden. Een onderzoek van
de eeuwenoud mijnen heeft de geologen ge
leerd, dat het diamantgehalte werkelijk de
moeite nog waard Is. Op het ogenblik wordt
hier echter weinig gedolven wegens gebrek
aan kapitaal. De diamantzoekers uit het
dorp, die met hun gebrekkige werktuigen in
de rotsen hakten en schitterende diamanten
te voorschijn brachten, wachten op het
ogenblik op het verslag, dat de Indiase
regering zal uitbrengen over het pas inge
stelde onderzoek,- om naar het werk terug
te keren.
De rijke ijzermynen In het district Bijawar
die voldoende ijzer bevatten om te voldoen
aan India's behoefte, terwijl er dan zelfs
nog wel Iets overbiyft voor export, zullen
zó worden geëxploiteerd, dat men er uit
haalt wat er uit te halen valt. dank zy
verbeterde verkeersmiddelen.
Voorts hebben de geologen kerosine ont
dekt by Soondhoe in het district Dptia en
in de vallei van Ajalgarh, in het district
Ranna, wordt naarstig naar petroleum ge
zocht.
De grote hoeveelheden bariet, gevonden
dicht bU de mijnen van Soerajpoer in het
district Tikgarh heeft de hoop gewekt, dat
er een verffabriek in de buurt kan worden
gevestigd.
De steenkolenmynen van Sjahdol zal men
kunnen uitbreiden als de Dam van Rehind,
dicht bU Mirzapoer, stroom aan de mUnen
gaat leveren.
En nu is het Indiase Instituut voor Weten
schap en Researchwerk bezig een onder
zoek ln te stellen naar de aanwezigheid van
deleminlet, gelenlum en uranium op de
oevers van de blauwe wateren van de Bhin
Boend, dicht bU BUawar en Brasjpa Koenfl
bij Panna.
Het vliegtuigje, waarmee 50 jaar geleden
de gebroeders Wright, te Kitty Hawk in
Noord-Caroline, voor-de eerste maal een
vlucht maakten van 35 meter, die
12 seconden duurde.
Een meisje van zes jaar uit Parijs, dat ge
duldig buiten wachtte als haar vader inbra
ken pleegde zal dit jaar geen prettige Kerst
mis vieren. Haar vader is gearresteerd en
de pop, het servies en de electrische trein,
die hij voor haar Kerstmis had bestemd,
zijn in beslag genomen.
Een winkelier, die het kleine meisje voor
de deur van zijn flat aantrof, waar zU
„wachtte op papa", bracht haar naar de po
litie, toen hij bemerkte dat in zyn woning
was ingebroken. Daar vertelde het meisje,
Ghislaine Montauzier, dat haar vader haar
tweemaal per week mee uit nam. „Hy werkt
niet", zei ze; „hU zegt dan, dat ik voor een
huis moet wachten. Hy draagt een mooie
bauwe zak over de schouder en als ik moe
ben van het wachten, brengt hij me in een
taxi naar huis."
De politie is daarop naar Ghlslaines huis
gegaan, en heeft haar 23-jarige vader
Jacques, na een worsteling en een achter
volging op straat, aangehouden. Hij had o.m.
speelgoed gestolen, voor Ghislaine.
De voedseloverscholten
iit de wereld
Op uitnodiging van de Verenigde Staten
zal in 1954 een conferentie worden gehou
den van ministers, die het probleem zullen
bestüderen van de overschotten aan voed
sel in de wereld.
Deze uitnodiging kan worden gezien als
een gang van het voorstel, dat de minister
van Landbouw, Visserij en Voedselvoorzie
ning in Nederland, de heer S. L. Mansholt
heeft gedaan in de onlangs gehouden land-
bouwconferentie te Rome.
(Van onze correspondent)
- in ieder geval slechts voorlopig -
laatste stap insake de geruchtmakende
kwestie-Gouzenko Is gezet. William E. Jen-
de republikeinse voorzitter van de
erikaanse Senaats-sub-commissie voor
binnenlandse veiligheid, heeft nameiyk be
kendgemaakt, dat hy bereid ls de met be
trekking tot een verhoren van Igor Gouzen
ko door de Canadese regering gestelde voor
waarden te aanvaarden. En hU heeft John
Fpster Dulles, de minister van buitenlandse
zaken, verzocht regelingen te treffen voor
een „geheime" ontmoeting. Gouzenko gaat
er van zyn kant ook mee aceoord. Hiermede
is dus de ingewikkelde affaire-Gouzenko,
welke indirect in verband staat met het pro-
bleem-White. in een nieuw stadium geko
men. Nog geen drie weken Is deze geschie
denis oud, maar er zyn In het raam van
de saak-Gouzenko zo vele, vaak tegenstrij
dige, verklaringen afgelegd, dat het geheel
eer op een doolhof Is gaan lUken, dan op
een gemakkeiyk te vatten historie, temeer
daar door het geval Gouzenko dat van
White heeploopt. Reden te over dus om
een en ander nader te bezien, vooral daar
Gouzenko in staat is. interessante mede
delingen te doen over de techniek van het
Russische spionnage-systeem.
Canada ontstemd
/^tp 1 Februari 1946 schreef J. Edgar Hoo-
^-'ver. hoofd van het F.B.I. (Amerika's fe
derale veiligheidsdienst), een brief aan
brigadier-generaal Harry H. Vaughan, toen
tertijd militair adviseur van president Harry
S. Truman. Deze brief, die betrekking had
op een rapport over Harry Dexter White,
werd zoals in de eerste beschouwing reeds
aangestipt als wapen in de strijd tussen
republikeinen en democraten door de pro
cureur-generaal van de Verenigde Staten.
Herbert Brownell Jr., openbaar gemaakt.
In Canada toonde men zich over deze
handelwijze nogal ontstemd, terwijl het ver
zoek van het ministerie van buitenlandse
zaken te Washington, op 19 November ge
daan. om Igor Gouzenko te laten verhoren
door leden van de sub-cpmmlssie voor bin
nenlandse veiligheid te Ottawa evenmin in
goede aarde was gevallen. (Een ongeveer
een maand eerder ingediend verzoek van
gelijke strekking was door Ottawa afgewe
zen, zodat dit tweede, alleen al op zichzelf
beschouwd, volgens buitenlandse zaken
„aanzienlijk gewicht in de schaal legde").
Hoovers brief had een onaangename stem
ming" veroorzaakt, omdat hierin werd opge
merkt, dat de waarschuwing aangaande
White door het F.B.I. ontvangen zou zijn
van een „hooggeplaatste" Canadese rege-
rings-functionaris, terwijl met betrekking
tot het verzoek inzake Gouzenko Canada's
minister van buitenlandse zaken, Lester B.
Pearson, in eerste instantie te kennen had
gegeven dat dit niet toegestaan zou worden,
„tenzij er van nieuwe informaties of nieuwe
factoren sprake zou zijn". Voor wat betreft
de F.B.I.-brief verklaarde de Canadese am
bassadeur te Washington tegenover de on
der-minister van buitenlandse zaken, gene
raal Walter Bedell Smit, dat Canada's mi
nister-president, Louis St. Laurant, „ver
rast" was geweest door de betrokken mede
deling in de F.B.I.-brief,
Enkele dagen later preciseerde Pearson
een en ander. Hij maakte toen bekend, dat
in het geheel geen sprake was geweest van
een „hooggeplaatste" regerings-autoriteit te
Ottawa, maar dat de informatie aan het
F.B.I. verstrekt was door een agent van een
derde mogendheid, die overigens van Hoo
vers bureau zélf een aanwijzing gekregen
hebben dat White verdacht was. Deze
heid agenten in Canada had, hetgeen echter
niet met zoveel woorden door Pearson werd
gezegd) moet echter onjuistheden in zijn te
legram aan het F.B.I. hebben vermeld, zo
dat volgens Pearson, hierdoor de begrips
verwarring in de wereld is gekomen. Van
Amerikaanse zijde werd hierop (voorlopig?)
het zwijgen toegedaan, maar het probleem-
Gouzenko was met de dag verwarrender ge
worden.
Gouzenko weifelde
Joseph Laniel. de Franse eerste minister,
zal candidaat zijn by de deze week gehou
den Franse presidentsverkiezingen. Laniel
die sedert Juni uremler is, is eigenaar van
een textielfabriek in Normandië. Hij is,
naar men zegt het vermogendste lid van
het Franse parlement. Hij staat bekend als
een vooruitstrevend werkgever.
Laniel werd in 1932 voor het eerst in het
aarkiment gekozen. Tijdens de oorlog nam
hy deel aan het verzet tegen de Duitse be
zetters. Hij geniet bij alle partUen populairi-
telt.
Ingebroken bij buurman van
hoofdcommissaris van politie
Maandag werd op klaarlichte dag ingebro
ken in een woning aan de Prins Hendriklaan
te Utrecht. Dit huis grenst aan de woning
van de hoofdcommissaris van politie
De dader heeft zich, tydens afwezigheid
van de bewoners, via een rietmat en een
muur toegang verschaft tot de slaapkamer.
De buit was niet gering. Bij nader onder
zoek bleken te zyn ontvreemd een bontjas
ter waarde van 1500, een windjack, een re
genjas, een klapcamera. etenswaren en
enige büouterieën. Het huis werd door de
inbreker via een kelderraam aan de achter- agent (die een Brit moet zijn geweest, daar
zyde weer verlaten. I toentertijd geen vierde geallieerde mogend-
ton inzake Gouzenko was gedaan op pan-
dringen van de republikeinse senator Jen-
ner. Hij was n.l. de mening toegedaan, dat
Gouzenko „bijzonder belangrijke" informa
ties zou kunnen verstrekken met betrekking
tot de communistische spionnage. Nadat
Pearson eerst, zoals reeds gereleveerd,
„neen" had gezegd verklaarde hij één dag
later, dat Gouzenko had meegedeeld, dat hij
..niets meer" met betrekking tot Sowjet-
spionnage te openbaren had. terwijl Gou
zenko zélf liet weten, dat een onderhoud
met Jenner c.s. „waarde" zou kunnen heb
ben, daar hij .raad zou kunnen geven wel
ke indien juist opgevolgd, goede kans zou
geven, tegenwoordige spionnagegroepen in
de Verenigde Staten in betrekkelijk korte
tijd te ontmaskeren". Tevens zei Gouzenko.
dat zo'n onderhoud, uit veiligheidsoverwe
gingen. alleen in Canada zou kunnen plaats
vinden.
Een toevallige samenloop van omstandig
heden was het vervolgens, dat John Foster
Dulles op 24 November verklaarde, dat het
voor een onderzoekingscommissie van het
Congres „geheel en al passend" was Canada
verzoeken, Gouzenko te mogen horen,
terwyi op dezelfde dag Pearson te New
York bekendmaakte, dat Gouzenko op Ca
nadees grondgebied, ondervraagd mocht
worden. De volgende dag voegde Pearson te
Ottawa hier echter aan toe, dat „Iedere
informatieslechts gepubliceerd kon
worden met toestemming van de Canadese
regering". Jenner liet direct daarop weten,
dat deze voorwaarde niet te accepteren was,
maar verzocht Buitenlandse Zaken wel. de
onderhandelingen voort te zetten.
Op zijn beurt maakte Gouzenko vyf dagen
later bekend, dat hij besloten had zich fttèt
te laten ondervragen door de Senaats-sub-
commissie, en wel daar „het duidelijk is dat
ik thans voor de keuze sta: óf een on
dervraging door Amerikaanse autoriteiten,
óf veiligheid voor mijn gezin en mijzelf".
De laatste stap is thans, zoals in de aanhef
reeds vermeld, dat Jenner uiteindelijk tóch
bereid is de door Ottawa gestelde voor
waarde te aanvaarden en dat Gouzenko nu
wel wil spreken.
Wal weet Gouzenko
Igor Gouzenko, de code-klerk van de Rus
sische ambassade te Ottawa, die op de
avond van de 5de December 1945 het am
bassadegebouw. met medeneming van tal
van documenten, verliet om er nooit meer
terug te keren, weet veel. Ten overstaan
van een speciale koninklijke (Canadese)
commissie heeft Gouzenko, die momenteel
.ergens" ln Canada woont onder een nieuwe
naam en met de Canadese nationaliteit, om
standig uiteengezet hoe de Russen hun
spionnagediensten organiseren.
Mocht het uiteindelijk tot een ondervra
ging komen dan zullen Jenner c.s.. naar
alle waarschijnlijkheid geen nieuwe feiten
te horen krijgen, maar zeker met belang
stelling luisteren naar tal van bijzonder
heden. die Gouzenko over de door de Rus
sen gevolgde spionnagesystemen weet te
vertellen, temeer daar er geen reden is om
aan te nemen, dat hierin diep-ingr ij pende
veranderingen zijn aangebracht. Zo zal hij
o.m. kunnen uiteenzetten, dat de Russen
verscheidene inlichtingen-diensten naast el
kaar laten werken en dat Moskou zelfs de
kleinste finesse zélf regelt zoals b.v. de
plaato van ontmoetingen, wachtwoorden,
enz., terwijl hij tevens zal weten te vertel
len. dat in Moskou van iedere communist,
waar hij zich ook ter wereld bevindt, een
dossier bestaatzaken, waar het F.B.I.
ongetwijfeld ook belangstelling voor heeft.
