Het Kerstlied van Madame Andropulos
Reshevskywereldspeler
maar geen wereldkampioen
De hoogste prijs voor de
dichtkunst
De radioprogramma 's
tijdens de Kerstdagen
i Oude Kerstliederen weerklinken
in de Kathedraal
SCHAAKRUBRIEK
Gouden toneel jubileum
Kerstgeschenken van het
Prins Bernhardfonds
Wat eten wij met
de Kerstdagen
Bertus Aafjes bij de
favorieten
Steeds meer loon en toch niet rijker
VOOR DE DAMMERS
Kerstprobleem
Kerstverhaal door
J. M. van Wal sum-Quispel
Si!
EERDE BLAD - PAGINA 2
DONDERDAG 24 DECEMBER 1953
n de serie flitsen, die wij in onze rubriek
van het Candidatentoumooi hebben ge-
mag een momentopname van
levsky. de enige „Westerse" apeler die
in bedreiging voor Smyalov
heeft betekend, niet ontbreken.
..Sammy" Reshevsky heeft „slechte" de
gedeelde tweede plaat* behaald, een uitste
kende preatatie naar het oordeel van de
schaakwereld een mislukking volgen* zijn
eigen hooggestemde verwachtingen. ft^fcieten
wij dit ..falen" van Reshevsky betreu
ren?
Ja en neen. Ja. omdat de strijd om de we
reldtitel thane opnieuw een interne Russi
sche aangelegenheid gaat worden en wij
graag het heroïsche duel op vreedzame wa
penen tussen Rusland en Amerika hadden
gezien. Neen. omdat men ondanks zijn
enorme successen in Reshevsky toch niet
de ware wereldkampioen kan zien
Laten wij vooropstellen, dat Reshevsky
èen groot schaakmeester is. een sluw en
handig speler, volleerd in strategie en tac
tiek. eeh routenier van formaat, een we
reldspeler. waarop Amerika terecht trots
kan zijn. Doch een wereldkampioen moet
o.i. méér zijn. méér betekenen dan alleen
wereldspeler. Het is niet voldoende alleen
Lenteboden in Lisse, waar in dp Bloemlust-
hal de grote Kersttentoonstelling van de
bollenstreek wordt gehouden.
De toneelspeler, voordrachtkunstenaar
e.. radio-acteur Jan Lemaire viert deze
maand zijn gouden toneeljubileum. Van het
landelijke huldigingscomité is de heer Jan
A. van Zutphen ere-voorzitter. In het Rot
terdamse huldigingscomité hebben o.m. zit
ting de wethouders Van der Vlerk en Meer-
tens en de heer Ko Arnold; Op de ochtend
van de 2de Kerstdag' geeft Jan Lemaire
in het Luxor Theater zijn jubileumvoorstel-
lin" Medewerking zullen verlenen Magda
van Do-k en Mimi Kok. Alex de Haas, Henk
Breton. Albert de Booij, Jo Overste en
Alex Wins.
De jubilaris zelf zal optreden in ..De
brand in de Jonge Jan" van Herman Heijer-
mans, waarin hij zeven verschillende rol
len vertolkt.
Het bestuur van het Prins Bernhardfonds
heeft voor een aantal doeleinden op het ge
bied van kunst en wetenschappen subsidies
vastgestelde o a. ƒ1 000 voor het Belgisch-
Nederlands interuniversitair centrum voor
Neerlandistiek', eveneens 1 000 voor de
eerste botanische exploratie in Nieuw-Gui-
nea; voorts 1.000 voor het Spaans instituut
te Utre als deelneming id het garantie
fonds voor de in April 1954 te houden ten
toonstelling van oude Peruaanse kunst;
2.000 voor het Nederlands Filmmuseum
voor de aankoop van Indonesisch filmma
teriaal van wijlen Mannus franken, thans
in eigendom van de Indonesische regering;
1500 voor de stichting „Amstëlkring" ten
behoeve van hel voor Nederland unieke
museum „Ons Lieve Heer op Solder" om
in samenwerking met de vereniging ..Rem
brandt" de schilderijen van Maria en St.
Jan aan te kopen, geschilderd door Thomas
de Keyser; en tenslotte ten behoeve van
het PEN-congres 1954, dat in Nederland zal
worden gehouden, eveneens 1DQ0.
Vrijdag 25 December.
Konijn
Gebraden appels
Aardappelen
Vruchtensla
Zaterdag 26 December*
Tomatensoep
Baklap
Spruitjes
Aardappelen
Stoofperen met custardvla.
Zondag 27 December.
Vermicellisoep 2x
Runderrolletjes
Witlof
Aardappelen
Gevulde sinaasappels.
Maandag 28 Decembej.
Vermicellisoep
Andijviestamppot
(Van onze- Romeinse correspondent)
toekennen van een litteraire prijs, een
zware taak gehad hebben ais de heren,
die moesten beslissen over de twee millioen,
welke te Taormina waren uitgeloofd voor
een dichter Uit een der Westeuropese landen
of uit Noord- of Zuid-Amerika.
De jury bestond uit acht vooraanstaande
Italiaanse letterkundigen. de'Franse littera
tuur-historicus prof. Beddarida van de $or-
bonnen en de twee Engelse dichters Auden
en Allan Tate.
De commissie heeft haar taak buitenge
woon serigus opgevat. Werken, geschreven
in een taal, waarmee niet tenminste drie
leden der commissie vertrouwd waren, wer
den geheel of althans voor een groot deel
vertaald en over elke dichtbundel is door
tenminste drie critici rapport uitgebracht.
Als men dan weet, dat 154 dichters aan het
concours hebben deelgenomen, onder wie
een groot aantal van de meest bekende van
onze tijd. dan is het duidelijk, dat de taak
verre van eenvoudig was. Er waren veel
dichters, die volgens de jury recht hadde.»
bijzondere erkenning. Men heeft ten
slotte éen millioen lire toegewezen aan de
nabestaanden van de grote Engelse dichter
Dylan Thomas, d.e in November j.l. te
New York overleed. Het tweede millioen
werd tijdens de gala-avond in het hotel San
Domenico ter hand gesteld aan Giuseppe
Quatimodo, een te Milaan woonachtig Sici-
liaans dichter, wiens navrante poëzie in en
buiten Italië veel bewonderaars heeft.
De dichter, die onmiddellijk na de beide
bekroonden in aanmerking zou zUn geko,
men. is onze landgenoot Bertus Aafjes. over
wiens bundel „De Karavaan" met de groot
ste erkenning werd gesproken. B(j de af
kondiging van de uitslag werd zUn naam
onmiddellijk na die van de beide bekroon
den genoemd. Prof. Bonaventura Tecchi.
directeur van het Instituut voer Germaanse
studiën te Rome. had voor deze gelegen
heid een aantal gedichten van Aafjes ver
taald.
Verdere eervolle vermelding vonden de
Braziliaan Schmidt, twee Fransen: Emanuel
*n Abraham, de Spanjaarden Aleixander en
Rosales, de Duitser Hangelstangl en ^wee
Italianen Diego Valeri en Pavolini.
Het is de bedoeling, de prijs „Etna-Taor-
mina" tot een jaarlijks terugkerende gebeur-
DE ST'JGING V.D- KOSTEN V. LEVENSONOERHOUD(GEZINSVERBRUIK)WO-19S3
EN DE L00NR0NDES VAN 1945-1954
BASIS 1938/39 100
Apr.'51 wrphch
Ie loonronde «ai
5pct -Nov'51
l»milimeh>rd*
oon ronde v llocf.
ëk
Juli 1952 Compel*
latte werkrtem.
aandeel v oremie
WW
Nov 1947
Aanpassing loon-
250-
Mei 1945
Vergunh. tot loon ronde
boven peil*1942
pet bo*en peil'4C
Kosfen v. levensonder
houd (gezir.sverbruik)
Loonronde
Een aangelegenheid die ons allen raakt,
Is de stijging van de kosten van het levens
onderhoud. In deze grafiek is de ontwikke
ling gegeven van deze kosten. In dit „le
vensonderhoud" zijn de artikelen begrepen
van het gezinsverbruik. Als basis is geno
men het peil van 1938 39. De statistiek geeft
u dus de verhouding ten opzichte van 1938 W
Het peil van 1938 '39 is op net cijfer 100
gesteld Op deze manier kunt u dus duide-
lijk de mate van de stijging van de kosten
van het levensonderhoud aflezen De lijn
aeeft dus de mate van de stijging aan
Op de lijn van de stijging zijn de loonron-
den aangegeven (een en ander over de pe
riode na 19451 Dc loonstop beslaat in ons
land sinds 1st» In de om-log hgtaj wu
-^nmaal aan aanpassing via da OA.O. en
een regeling met 10*gehad. In Mei 1945
kwam er een loonronde. door vergunning te
verlenen om de lonen te verhogen tot 15*.«
boven Jiet peil van 1942 oft 25* bovep het
peil van 1940.
Ook 1947 en 1948 garen een loonronde te
zien. In 1950 waren er twee wijzigingen van
de lonen,, waarvan één verplicht. In 1951
kregen wij weer wijzigingen en vorig jaar
verkregen de werknemers een compensatie
voor hun aandeel in de premie voor de
wachtgeld- en werkloosheidswet Op I Ja
nuari^ krijgen wij de verplichte loonronde
van 5* ter compensatie van de huurver
hoging Maar onze werkelijke koopkracht
blijft met dat al op zijn best gelijk. We
worden er dus niet „beter" van.
tenis te maken. Het uitgeloofde bedrag zal
worden verhoogd en de bedoeling is dat
deze prijs de hoogste welke voor de
dichtkunst bestaat yoor de dichters zal
worden wat de Nobelprijs voor de proza
schrijvers is, de hoogste onderscheiding ter
wereld.
successen te oogsten. Mén moet iets uitzon
derlijks presteren men moet scheakgeschie-
denis schrijven, men moet belangwekkende
denkbeelden opperen de schaaktheone en
-wetenschap verrijken, zoals b.v. Lasker en
Aljechin hebben gedaan. Men heeft els we
reldkampioen de verplichting ieta voor het
schaakspel te doen. het schaakspel te die
nen. En dit kan Reshevsky. de keiharde
Amerikaan, voor wie het schaakspel slechte
..business'' is. met de beste wil ter wereld
niet opbrengen, omdat hem au fond de
warme liefde voor het schaakspel ont
breekt
Op openingstheoretiech gebied zijn z'n
verrichtingen al bijzonder mager: het eerste
nieuwtje van enige importantie moet
Reshevsky nog brengen. Zijn middenspel
strategie en eindspelbehandeling staan op
hoog peil daarvoor is hij ten slotte we
reldspeler maar typisch Reshevsky zijn
ze niet d.wje. zij missen een sterk persoon
lijke kleur. Het enige dat Reshevsky onder
scheidt van de andere schaakgrootheden, is
zijn liefde voor tijdnoodduels gebaseerd op
zijn merkwaardig instinct in luttefe secon
den de juiBte weg in het schaakdoolhof te
vinden Dit instinct heeft Reshevsky zorg
vuldig gecultiveerd en omgesmeed tot een
uiterst gevaarlijk wapen. Dit wapen heeft
echter alleen practische waarde; in tijdnood
komt het er in hoofdzaak opgaan onaange
name zetten te spelen, listigheden te beden
ken. Een logisch doordachte verantwoorde
zettenreeks komt uiteraard niet in aanmer
king. Een en ander leidt tot een improvisa-
toire. geforceerde stijl, die vaak wat rom
melig aandoet Reshevsky'g winstpartijen
kunnen daardoor zelden de toets van een
gedegen analyse verdragen. Het zijn inge
vingen. waarop de tegenstander ogenblikke
lijk moet reageren. In vele partijen speelt
Reshevsky vas^k zonder een duidelijk speel
plan. Hij beperkt zich er slechts toe de stel
lingen in evenwicht te houden en wacht dan
op de tijdnoodfase waarin hij zijn tegen
stander met onverwachte wendingen, met
sluwheden en handigheidjes in de war
hoopt te brengen.
Hieronder vindt u een Reshvesky-partij.
Reshevsky wint een pion in de opening,
doch ziet geen kans deze te realiseren. In de
ttjdnoodfase volgt een handigheidje, welke
óf tot een vrij zekere remise leidt óf tot een
gladde winst. Zijn tegenstander tast mig en
Reshevsky komt Inderdaad glad gewonnen
te staan. Doch het schaakspel kent recht
vaardigheid. Wanneer de tijdnoodfase voor
bij is. revancheert zijn tegenstander zich
met een handigheidje, welke de remise ver
zekert
Wit: S. Reshevsky Zwart: Geiler.
Nint zo-Indisch.
1.
dï—d4
Pfl—fS
3.
C2—»c4
e7—«5
2
Plu— CS
Lft— b4
4.
Ddt—C2
d7—d5
5.
CiXdS
etXdS
Lel—f»
h7—ut
7
LfSXfi
DdtXt»
8
a2—a3
L64X C3f
9
DC2XC3
0—
16.
•2—eJ
c7—Cl
Ben rustige opening zonder bepaalde finesse.
Wit heeft enig voordeel omdat hij de z.g. min.
derheidsaanvel op de Damevieuge! (bi—b4—b5)
kan beginnen Dit strategisch gegeven werkt
Reshevsky perfect uit.
Pgl-ez
PelM
Lft—«2
Ld—fl
Péld7
Tft^-el
Pd 7—ft
Wit heeft eerst zijn ontwikkeling voltooid.
Thans neemt hij het hoofdmotief der stelling
onder de loupe.
IS. bt—btl Pft—el
Dreigt 16PXft enz Bovendien staat Pe«
zodanig geposteerd, dat b4—b5 met cSc5 kan
worden beantwoord.
1». Pft—h5 Dft—gl
17. PhS—g3 Ta»—d
tl. Tal—cl Pet—gs
Zwart besluit tot een omgroeperlng om zijn
stukken meer activiteit te geven. Hij onder
schat echter wits kansen op de Damevleugel.
JS. bt—b5!
Zeer sterk. Ns l»cXbS, M. Dbl wint
wit niet alleen de pion terug, maar dreigt
daarbij nog een extra pion op de Damevleugel
te veroveren.
IIPg5—et
20. DcS—sS!
Wint op klaarlichte dag een pion daar aT
dekbaar is (20Tat. 21. Dc7l).
20d*. d—cS
21. Pg3XfS DgIXfS
22. dlXct b7—bt!
Vindingrijk gespeeld. Nu pionverlies on'
mijdelljk is creëert zwart een vrijpion om
materiële nadeel te compenseren. Natuurlijk
faalt 28. cXb« op 23TXcl. 24. T"
D<f2t enz.
23. DaSXa7 btXcS
24. Le2—dS cS—Ct
25. Ld3Xet DfSXet
26. Tfl—dl ct—CS
27. Da7dt Td—Ct!
Zwart weert zich zo goed mogelijk en trekt
het volle profijt van de vrijpion.
2». DdtXdS C3—Ct!
29 TdldZ DetXdS
30. TdZXdS Tet—at
Zwart heeft twee pionnen minder, doch deze
achterstand Is slechts tijdelijk. De aanval op
de zwakke Damevleugel-pionnen kan wit. ge
hinderd door de geduchte zwarte vrtjplon. niet
afweren.
31
117
Het handigheidje in tijdnood. Reshevsky heeft
zich duidelijk gerealiseerd, dat a3 ondekbaar
is (31. Td3. Tbt. 32. TbJT. Tdt! en zwart wint
zelfs) en laat derhalve a3 in de steek, daarbij
een pseudo-dreiging inlassend
31Tat—bt?
"Tie grots belangstelling voor ons vorig»
Kerstprobleem was dermate verheu
gend. dat wij gaarne aan <jé vele verzoeken
om herhaling willen voldoen.
Het probleem van dit jaar Is een aardig
eindspel hetwelk had kunnen voorkortten
in de partij C. Kusters—A. M Olsen voor
het kampioenschap van Rotterdam 1983. Bijt
analyse werd het volgende eindspel ont
dekt:
Wit: 2 dammen 15 en 27; 2 schijven 24 en 26.
Zwart: dsm op 8; schijf op 16.
Wit speelt en wint!
Oplossingen kunnen tot en met 2 Jan. a s.
worden gezonden aan ons adres: Bernarduè
Gewinstraat 10a te Rolterdam.
TXb«. 33. T> b». Td3f, 36. Tfl. Tc3! moet wit Of
de zetten herhalen (37. Tel. Td3 3t. Tfl. Tc3)
Of met 37. g3. Cl (D). 3» TXcl. TXclt. J». Kg*
een eindspel spelen, dat slechts gerlnga prac
tische winstkansen geeft Na de zwakke tekst
zet komt Reshevsky gladgewonnen te ataan.
32. Td5dS Tet—at
S3. TclXc2 TatXSS
3t. h2—h3 Ta3b3
33. Te2—ct Tb3—b2
36 e3—et ht—bS
37. et-1 es bS—ht
38 Tdt—dt TbgXbf
39 TciXbt TbtXbf
40. TdtXht Tbtbit
Einde van de tijdnoodfase. Wit heeft twee
pionnen meer en staat gladgewonnnen.
41. Kglh2 Tbl—fl
42 f2—ft Tel—«3
<3. Tht—(t Kfth7
44 Tg4—*3 Te3—et
43. h3—h« Tet—et
46 Tg3—f3 f7—ft
47 eSXfl ftXfl J
46 Kh2—f377
Het onverwachte gaat gebeuren: Reshevsky
weet het niet meer: Met 48. g4 Kg6. 49. «t.
Kh6. 30. Kg3, Ta4. 51. Te4! enz. was de winst
vrij gemakkelijk te realiseren.
48. Kh7—ft
4». Tf3—a3 f»—fi
50. Ta3—a»t Kgt—h5
51 Tat—fl Tet—e3t
52 Kg3—Te3al
53. g2-fS7
De laatste blunder Met 53. TXMt. KXht. 54.
Tgs. Ta2t. 55 Ke3, enz had wit nog wel ge
wonnen.
5 3Ta3—f37!
Onbegrijpelijk dat de sluwe Reshevsky deze
simpele pat-wending overziet
54. Kf2ei
55. TftXfSt
56 Ke2—ft
37. TfS—15
58 TfS—gl
59. Kfï— e2
60. ft—fS
Tf3Xg3
khtxai
n»
Tal—S3
Kht—hS
Tb3a.3
Ta3—aS
CHR VLAG8MA.
VRIJDAG 25 DF.CEMBEU
Tweede Kerstdag
Hilversum I. 492 i
teter.
(NCRV) 7 30 Kerstzangdienst; (l.K.O.R.;
8 30 Kerstvroegdlenst(KRO) 9.30 Nieuws;
9 45 Kamerorkest, 9 55 Kerstliederen; 10.23 Pon-
tificale Hoogmis; 12.00 Kerstrede van Zijne
Heiligheid Paus Plus XII; (N.C.R.V.) 12.15
Beiaardconcert; 12.30 Land- en tuinbouw; 12.33
Kerstconcert; 13.00 Kerstboodschap door H. M
Koningin Juliana; 13.15 Nieuws; 13.20 Gr.pl.;
14 00 Kerstfeestvieringen door emigranten
14.45 Gr.pl 15.00 Kerstfeest; 16 00 Vocaal en
semble; 16 45 Gr.pl.; 17.00 Vrij Evang. kerk
dienst 18 30 Gr.pl.; 18 85 Viool en Mozartvleu-
gel 19 00 Nieuws; 19.10 Kerstliederen: «19 30
Koorzang; 20 00 Radiokrant; 20.20 Kerstconcert;
2130 Causerie: 21.50 Gr.pl.: 22.00 Strijkorkest;
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws. 23.15
Gramofoonplaten.
Hilversum II. 298 meter.
MAANDAG 28 DECEMBER
Hilversum I
492 meter
ZATERDAG 26 DECEMBER
Eerste Kerstdag
ZONDAG 27 DECEMBER
Hilversum I. 492 meter.
(VARA) 8 00 Kerstklokken, 8.05 Nieuws;
8 20 Vocaal dubbeikwartet. 8 35 Winterpoëzie;
9.05 Gr.pl (V PR O 10.00 Kersttriptiek; 10 30
Kerkdienst, (AVRO) 12.00 Belaardconceit;
12 15 Kerstgroeten; 1440 Mededelingen; 12.45
Gr pi 13 00 Kerstboodschap door H M. Konin. wügen "l8.06 Kerstliederen; 18.25 Gr.pl.; 18 35
gin Juliana. 13 15 Nieuws 13 20 Lichte muz Zondag'aan de zonïij; 19 00 Nieuws; 19.10 Toe-
13 45 Kerstfeestviering in het buitenland 14 15 spraa|t n.w Amusements orkest: 20 00 Kerst-
Strijkkwartet; 14 45 KerstgroW. 15 00 Orgel en b00dschap door H M. Koningin Juliana (her
klarinet. 15.30 Strijkorkest: (VARA.) 16.00 haling); 20 13 Klankbeeld; 20 43 Intern. Kerst-
Kerstklbkken 16 02 Voor de kinderen; 16 45 i(e<jeren- 2120 Hoorspel; 22 20 Klassieke muz.;
Cello en piano; 17 15 Toespraak17 30 Uitwisse- 22 45 Av0ndgebed; 23 00 Nieuws; 23.15 Nieuws
llngsprogr m. Nederlands sanatorium te Da- in Espcranto 23 3o Gramofoonplaten.
(N.C.R.V) 100 Nieuws; 9.15 Orgelconcert.
(l.K.O.R 130 Terugblik op een Jaar 1KOR-
ultzending; (K.R.O.) 9.20 Nieuws; 9 45 Gr.pl
9.55 Plechtige Hoogmis; 11.30 Strijkorkest; 12 15
Promenade orkest; 12.55 Zonnewijzer 13 00
Nieuws; 13.10 Kerstoratorium. Bach; 14 43 Voor
de Jeugd; 15.15 Fluit en clavectmbel; 13 35
Bethlehem reisbericht; 15.30 Planoduo, 18 10
Kath. Thuisfront overal; 16.15 Sport 18 3© Ves-
pers; (N.C.R.V.) 17.06 Geref. Kerkdienst; 18 30
klein koor; 17.15 Kindje Gewijde muz.: 19.00 Nieuws uit de kerken.
M Samenzang; 19.30 Causerie: (K.R.O.) 19 45
Nieuws: 20 00 Gr.pl.; 20.25 De gewone mtn; 20.30
Houdt de zonzijII; 21.45 Gr.pl.; 21.55 Hoorspel;
22.30 Kerstliederen; 22.45 Avondgebed; 23 00
Nieuws; 23.15 Gramofoonplaten.
Hilversum I, 492 meter.
(K.R.O.) 5.00 Nieuws; 5.15 Or.pl.; 5 25 Plecb»
tlge Hoogmis; (N.C.R.V 9 30 Nieuws; 9.45 Cla-
vichordrecltal; (l.K.O.R.) 10.00 Ned Herv.
kerkdienst; 11.00 Over en weer, groeten aan en
van emigranten, (N.C.R.V.) 12.00 Gr.pl.;
(KR O.) 12.15 Viool en orgel; 12.35 Groeten
van emigranten; 13.00 Nieuws; 13.10 Promenadh
orkest; 14 00 Voor de jeugd; 15 00 Voordracht;
15.15 Kamerorkest
Hilversum II 298 met
vos; 18 00 Nieuws; 18.15 Kamerorkest; 19.00
Kerstklokken, 19 02 Actualiteiten; 19.10 Gitaar
spel (VPRO.) 19 30 Kerstdeclamatorium2015
Klankbeeld; 20 55 Nieuws; (VARA.) 2100
Kerstklokken; 2102 Kerstspel; 21.50 Kerstmuz
22 20 Kerkorgelconcert; (VPRO.) 22 40 Cau
serie; 22 45 Avondwijding. (V.A.R A 23.00
Nieuws; 23.15 Gramofoonplaten
Hilversum II. Z98 meter.
(V.A.R.A.) 5.00 Nieuws; 1.15 Gr.pl.;
8 40 Vo-
5aal dubbe'lkwartet; 9 00 Voor de kinderen;
9 20 Orgel alt. viool en declamatie. (V P R.O
,0.00 voordracht: Kerkffl.n.t: .1.11 CJJj o.
(V.A.R.A 5 00 Nieuws: 5 18 Gr.pi 8 45 Sport;
8 50 Voor het platteland. 9 00 Tempo Giusto;
9 45 Causerie; (V.P.R.O.) 10.00 Voor de kinde
ren; (l.K.O.R) 10.30 Ned. Herv. Kerkdienst;
(A V RO.) 12 00 Sport; 12 05 Amusementsmuz
12.35 Even afrekenen, heren; 12.45 Gr pl.13.00
TELEVISIE-PROGRAMMA.
(K.R.O.) 20.15—21.45 Amah! en de nach
telijke bezoekers, televlsle-opera; Images
de Debussy, film; Kersttoespraak.
Engeland. B.B.C. Home Service. 335 meter.
13.00 Gevar. muz.; 13 35 Lichte muz.; 13.55
Weerberichten; 14 00 Nieuws; 14.10 Gevar pro
gramma; 15 00 Klankbeeld 16 00 Toespraak;
16.15 Schots orkest; 17.30 Gevar progr 18.00
Voor de kinderen; 18.55 Weerberichten; 19.00
Nieuws; 19.15 Sport; 19.30 Gr.pl 20.00 Kerstlie
deren 21.00 Gevar progr 21.55 Liefdadjgheids-
oproep; 22.00 Nieuws; 22 15 Twintig vragen:
22 45 Voordracht; 23 05 Orkestconcert; 23.55
Voordracht; 24.00 Nieuws.
Engeland. B.B.C. Light Programme,
1590 en 247 meter.
12 00 Kerstmuz.; 12 30 Kerstdienst: 13.00 Ge
varieerd progr 13 30 Voetbalreportage; 14.15
Gr.pl.: 15.00 Klankbeeld; 16 00 Toespraak; 18.15
Klankbeeld; 17.00 Filmprogr.; 15.00 Gevar.
progr.: 19 00 Koorzang 19.45 Hoorspel: 20 00
Nieuws; 20.1o .Voetbaluitslagen; 20.15 Voor
dracht; 20 45 Pianospel; 2100 Discussie,; 2155
Liefdadlgheidsoproep; 22 00 Geëar progr 23.00
Nieuws; 23 15 Zang; 23 30 Kerstmuz.; 24 00
Dansmuziek; 0 50 Voordracht: 0.56 Nieuws.
Engeland. B^.B.C. European Service.
Uitzendingen voor Nederland.
22 00—22.30 Kerstprogramma (op 224 meter).
Nordwestdeutscher Rundfunk. 309 m^ter
12.Qp Symph. orkest; 13.00 Nieuws; 13.10 Ge
varieerd concert. 14 45 Sopraan en orgel: 15 00
Koorconcert; 16 00 Kerstspel: 17 00 Gevar. mui
19 00 Nieuws; 19.35 Opera; 21.45 Nieuws; 22 00
Symph orkest; 22.45 Dans- en amuaements-
muz.; 24 00 Nieuws; 0.10 Symph orkest; 1.15
Gevarieerde muziek
FranlcrUk. Nationaal Prog^mma, 347 meter
12.00 Or.pl.; 12.30 Symph. concert; 13.00
Nieuws; 14 00 Hoorspel: 17.25 Gr.pl.; 17.30 Lich-
serie; (VARA) 12.00 Verzoekprog:
Land. en tuinbouw; 12.33 Dansmuz ïairo
Nieuws 13.05 V.A.R.A.-varia. 13 10 Radio
Philharm orkest; 14.15 Hoorspel; 15.45 Voor
dracht. 16.15 Causerie; 16.45 Voor de Jeugd;
17 15 Lichte muz: 17 45 Sport; 18 00 Nieuws
18 20 Jeugduitwisselingsprogramma met
Zweedse Omroep; 79 00 Pianorecital; (V PR O
19.30 Hoorspel, daarna toespraak gevolgd door
kamerkoor: (V.A.R.A.) 20 00 Kerstboodschap
door H. M Koningin Jullar.a (herhaling). 20 15
Nieuws; 20 2o Gevar. progr 22 00 Dansmuziek:
22.30 Hoorspel. 23.00 Nieuws; 23.15 Verzoekpro
gramma.
Engeland. B.B.C. Home Service, 130 meter.
12 00 Grjpl.1.2.S3 Dansmuz.; 13.25 Gevar.
progr.; 13.55 Weerberichten. 14.00 Nieuws; 14.10
Gevar muz.: 15.10 Orkestconcert; 15.55 Sport;
16 50 Circus; 17 15 Gr.pl.; 17,30 Gevar. prog:
.55 Weerbt
19 00 Nieuws: 19 15 Sport; 19.30 Gevar muz.
20 15 Interview. 20 45 Gevar progr; 22 00
Nieuws: 22 15 Hoorspel; 23.45 Avondgebeden;
24.00 Niéuws. -
Engeland. B.B.C. Light Programme,
1510 en 247 meter.
12 45 Gevar progr.; 13.15 Gevar. mug.1355
spoorwegen spreken; 13 25 Lichte muz.; 14.00
Boekbespreking: 14 20 Operaconcert; 15.10 To
neelbeschouwing; 15.25 Vioolrecital; 15.50
Dansmuz.. 10.30 Sport; (V P R O.) 17 00 Cause-
va rieën. (V.A.R.A.) 17.30 Voor d^ Jeugd, 17 50
dé Sport; 18.15 Nieuws; 18.30 Hammondorgel. 18 50
Radioiympus; 19.20 Gr.pt (A.V.R O20 00
Nieuws; 20 05 Concertgebouworkest: 20.55 Jour
nasi. 21.10 Chansons: 2125 Amusementsmuz
22.05 Cabaret; 22 40 Pianorecital. 23.00 Nieuws;
23.18 Gramofoonplaten.
Engeland. B.B.C. Home Service, 330 meter.
12.10 Muz causerie;' 1810 Critieken; 13.55
Weerberichten 14 00 NieuwM 14 10 Reportage.
14 30 Causerie; 14 50 Gr.pi 11.15 Causerie; 13.(T5
Symph orkest. 17 45 CauseWe: 18.00 Voor de
kinderen: 18 55 Weerberichten; 19 00 Nieuws:
19 15 Causerie 19.30 Concertorkest; 20 15 Recl-
(N.C.R.V.) 7.00 Nieuws. 7.13 Gewijde muz.;
7 45 Een woord voor de dag 8.00 Nieuws. 8 15
Gr pl.8 30 Tot uw dienst; 8 33 Gr.pl.; 9 00 Voor
de zieken; 9 30 Voor de vrouw. 9 33 Waterstan
den; 9 40 Omroeporkest: 10 30 Morgendienst:
11.00 Or.pl 1113 cS#var muz.: 12 25 Voor boer
en tuinder 12 30 Land- en tuinbouw. 12.33 Gr-
pisten; 12 39 Klokgelui; 13 00 Nieuws. 13.15 Gr.-
platen; 14.00 Schoolradio: 14 30 Meisjeskoor.
14.45 Voor de vrouw 15 15 Gr.pl 15 25 Strijk
kwartet; 16.00 Bijbellezing. 16.30 Vocaal
rnsemble; 17 00 Voor de kleuters; 17 15 Gr pi
17 30 Voor de jeugd; 17 45 Regeringsulizending.
18 00 Dameskoor. 18 10 Or.pl 1#20 HarpreoUal;
18.35 Or.pl.: 19 00 Nieuws; 19 10 Gr pi 19 39
Causerie. 19 45 Orgelconcert; 20 00 Radlokrant:
20 20 Militaire Kapel. 20 50 Hoorspel; 2138 Gr-
platen; 22 15 Geestelijke liederen: 22 43 Avtfnd-
overdenking; 23.00 Nieuws: 23 15 Kamerorkest.
23 45 Gramofoonplaten
Hilversum II m meter
(AVRO) 7 00 Nieuws; 7 10 Gr.pl.; 7.15
Gymn., 7.30 Or.pl.. 8 00 Nieuws 8 13 Gr.pl 9 00
Morgenwijding. 9.15 Koorzang. 9 30 Voor de
vrouw 9 35 Gr.pl 11 00 Voordracht. II 15 Ka
merorkest, 12 00 Lichte muz. 12.10 Land- en
tuinbouw; 12 33 In 't spionnetje. 12 38 Orgelspel;
13 00 Nieuws; 13 13 Mededelingen en gr pl 13 25
Promenade orkest, 14 00 Causerie; 14 20 Or pl
14 30 Voordracht; 14 45 Planorecital; 13 15 Voor
de vrouw; 16 15 Gr.pl 17 30 Voor de padvin
ders; 17 45 Gr.pl.. 17.50 Mllltaii commentaar:
18 00 Nifuws 18 15 Muzikale causerie. 18 30
Accordeonspe) 19.00 Voor de jeugd, 19.15 Re
portage of gr pl 19.25 Cabaret 19 45 Rege
ringsuitzending. 20 00 Nieuws. 20 05 Operacon-
cert; 20.55 Voordracht; 21 10 Lichte muz 21 46
Jaaroverzicht 22 20 Metropole orkest: 22 40
Gr p! 23 00 Nieuws; 23 15 Filmprogr, 23 45
Gramofoonplaten
Engeland. B.B.C. Home Service. 330
eter
18 00 Voor de kinderen; 18 35 Weerberichten; 2„ 45 Avonddienst; 21.25 LlefdadtgheidSop
roep; 21.30 Hoorspel; 22.00 Nieuws: 22 15 Herha-
lings Kroningsdienst: 24.00 Nieuws.
Engeland. B.B.C. Light Programme.
1506 en 267 meter.
12.00 Have a go; 12.30 Kerkdienst; 13.60 Ver-
zoekprogr.; 14.15 Lichte muz.: 14.45 Gevar.
Sportparade: 14.15 Gevar. progr 14.55 Twintig progr 15.15 Gr.pl.; 18.00 Filmprogr.; 17.30 Ge-
vragen; 15.23 Sport; 15.40 Gevar. muz.; 16 00 varieerd progr 11.00 Kootspel;
Voetbalreportage;
Filmmuziek; li 30 Sport; 19 15 Verzoekprogr
20 00 Nieuws; 20 25 Sportuitslagen; 20 30 Hoor
spel: 21.30 Sportoverzicht 1953; 22.15 Gr.pl 23 00
Nieuws; 23.15 Dansmuz.; 0.56 Nieuws
Engeland. B.B.C. European Service.
Uitzendingen voor Nederland.
17.00—17.15 Engelse les voor beginnelingen
(op 224. 48 en 42 meter): 22.00—22.30 Kerst-ac-
Uialiteiten (op 324 meter).
NordwestdeuUcher Rundfunk, SM meter.
12.00 Gevar. progr»; 13.oo Nieuws; 13.10 Or-
kestcóncert. 14 30 Verzoekprogr.; 16 00 Hoor
spel 17.45 Dansmuz 18.30 Kerstprogr.; 19 00
Nieuws; 20 00 Operette; 2145 Nieuws;. 22 10
Symph. ork,: 22 40 Dansmuz.; 24 00 Nieuw»;
9 15 Dansmuz.; 1.00 Gevarieerde muziek,
FrankrUk. Nationaal Programma. 347 meter
12 00 Gr.pl.; 12.36 Symph. concert;
Nieuws; 13 20 Hoorspel; 13.35 Gr.pl.;
Symph orkest- 18.55 Kamermuz.; 17.55 Gr.pl.;
18.10 Pianorecital; 11.30 Amerikaanse ultzen-
Hersengymn 17 30 me» muziek; i»30 Gevar. progr 20.00* Nieuws:
20 30 Gevar progr.; 2130 Samenzang;
Lichte muz 23 06 Nieuws; 23.15 Pianospel; 23.30
juzlkale causerie; 23.45 Gr.pl 0 30 Orgelspel;
Nieuws.
Engeland. B.B.C. European Service.
Uitzendingen voor Nederland.
Muzll
OTü f
8 00—5.15 Engelse les voor beginnelingen (op
464 76 en 40 meier); 17.0M—17 15 Engelse les voor
beginnelingen (op 224. 49 en 42 meter); 22.06-
22 30 Nieuws; Barometer van de smaak; Zo zijn
onze manieren (op 224 meter
Nordwestdeutscher Rundfunk. 309 meter.
12.00 Omroeporkest en koor; 13.00 Nieuws;
13.10 Gevar muz.; 15.00 Verzoekprogr.; 16.30
Dansmuz.; 18 00 Symph. ork.; 18.40 Sopraan en
piano 10.00 Nleuwë; 20 00 Gevar muziek; 21.45
Nieuws; 22.15 Gevar. muz.; 22.45 Dans. en
13 oo amusementsmuz.23.19 Dansmuz.24 00 Nieuws;
14.05 «:i5 Symph. orkest; 1.15 Gevarieerde muziek.
FrankrUk. Nationaal Programma. 347 meter.
Gr.pl.; 13.00 Nieuws; 13.20 Hoorspel15.30
te muz.; 18 30 Amerikaanse uitzending; 10 10 varieerd progr.. 22.00 Pianorecital; 22.45 Ka-
Gr pl.: 20 00 Opera; 23.25 Zangrecital; 23.45 mermuXiek; -23.25 Gr.pl.; 23.45 Nieuws.
Nieuws.
Brussel Vlaams. 324 meter.
11.00 Gr.pl.; 11.45 Orgelspel; 12.30 Weerberich
ten; 12.34 Gr.pl,; 13.00 Nieuws; 13.15 Gr.pl.;
14 30 Orkestconcert» 15.45 Gr.pl.; 16.60 Orato
rium; 18 00 Gr.pl.; 15.30 Godsdienstig halfuur;
19 00 Nieuws. 19.40 Or.pl 20 00 Kerstgezangen;
20 15 Symph orkest; 20.50 Gr.pl 21.05 Symph.
orkest; 22 00 NteUws: 22.15 Gr.pl.; 23.00 Nieuws;
23.05 Gramofoonplaten.
Brussel Frans. 484 meier.
12.00 Gr.pl.; 13.00 Nieuws: 15.10 Verzoekpro
gramma; 15.00 Gr.pl.17 00 Nieuws; 17 05 Gr.pl.;
19 30 Nieuws; 2|rik Weinachtsoratorlum. 2130
pl.; 22.00 nHw»- 15 J«7.muz.; 22.56
Nieuws; 2215 ^ffWnuz 22.55 Nieuws; 25.00
Dansmuziek; 23.55 Nieuws.
ding; 19.00 Gr.pl.: 20.00 Lichte muz.; 20.30 Ge- 0pera; 17.40'Gr.pl.; 17 45 Symph. orkest. 16.30
s>'K»- or.pi.; 2000 Lichte muziek; 20.35-Sprookje;
2135 Hoorspel; 22 45 Kamermuz.; 23.45 Nieuws.
Brussel Vlaams. 324 meter.
1100 Gr.pl.; 11.15 Volksconcert; 12.O0 Gr.pl.;
12 30 Weerberichten; 12.34 Gevar. muz.. 13.00
Nieuws; 13.15 Gr.pl.; 13.30 Voor de soldaten;
14 00 Operaconcert: 15 30 Gr.pl.; 13.45 Sport,
16.30 Gr.pl.; 17.00 KantMorkest; 17 40 Gr.pl..
17.45 Sportuitslagen. l7.56rJr.pl.; 18.00 Koor
zang: 15.26 Gr.pl.; 18.30 Godadlenstlg halfuur;
19.00 Nieuws; 10 40 Gr.pl.; 20 00 Hoorspel; 21.15
Gr.pl., 22 00 Nieuws; 22.15 Verzoekprogr 23.00
Nieuws; 23.05-Gramofoonplaten.
Brussel Frans. 454 meter.
00 Gr.pl.: 13 00 Nieuws; 13.10 Verzoekprogr.;
1 Gr.pl 14.15 Orkestconcert; 18.30 Gr.pl.;
platen- 20.30 Chansons: 21.50 Muzikale kruis- 17.00 Nieuws; 17 65 Qr.pl.; m.Vr
woordraadsels: 22.DO Nieuws: 22.1S uw mui 1 MB «IIZm'
23.55 Nieuws23 00 Dansmuziek. 22,55 Nieuw». 22 00 Nieuws: 22.15 Lichte muziek. 22 55 Nieuw».
Brussel Vlaams. 324 meter
11.45 Orkestconcert; 12.15 Gevar. muz.; 12 30
Weerberichten; 12.34 Gevar. muz.; 12.45 Gr.pl.;
13 00 Niei(ws; 13-15 Vlaamse Kerstliederen;
13.30 Voor de soldaten; 14.00 Gr.pl.; 17 10 Lichte
Inuz.. 17.45 Gr.pl 18.00 Koorzang; 18.45 Gr.pl.;
19.00 Nieuws* 10.40 Kerstliederen; 20 00 Or.pl.;
22.00 Nieuws: 22.45 Verzoekprogr.; 23.00 Nieuws;
26 05 Gr.pl.
Brussel Frans, 414 meter.
12 00 Gr.pl.; 13.00 Nieuws: 13.15 Verzoekpro
gramma; 14.15 Gr.pl.; 15 30 Klassiek verzoek
progr.; 16 30 Lichte muz.; 17 00 Nieuws: 17 15
Lichte muz 18.30 Operette muz.: 18.45 Accor- JjLOO
deonmuz.. 19 00 Gr.pl 1936 Nieuws; 20 00 Gr - 14 W
12 00 Gr.pl 12.45 Causerie; 13 00 Hoorspel;
13 20 Gevar muz 13 55 Weerberichten. 14 00
Nieuws; 14.10 Hoorspel; 14.40 Interview: 15 19
Spaanse muz 15.40 Orkestconcert; 16 30 Gevar
progr; 17 15 Gr.pl; 17 45 Causerie; 15 00 Voor
de kinderen; 18 55 Weerbêrlchten. 19 00
Nieuws 19 15 Sport, 19 20 Causerie; 19 30 Ge
varieerd progt 20.30 Gevar muz 2130 Dis
cussie; 22 00 Nieuws; 22 15 Hoorspel; 23 25 Gr.-
platen; 24 00 Nieuws.
Engeland. B.B.C. Light Programme.
1509 en 247 meter.
12.00 Mrs Dale's dagboek; 12 15 Voordracht.
12.30 Dansmuz 13 15 Gevar. muz 13 30 Orgel
spel. 13.43 Orkestconcert. 14 45 Voor de kin
deren; 13.00 Voor de vrouw; 16 00 Lichte muz
16.45 Dansmuziek 17.15 Mrs Dales dagboek;
17.30 Hoorspel. 18.20 Gr.pl.: 18 25 Hoorspel; 19-'2#
Orkestconcert; 19 45 Hoorspel; 20 00 Nlguw»;
20 25 Sport; 20 30 Gevar. muz.; 21.30 Klankbeeld;
22 00 Gr.pl.; 22.15 Gevar progr 23 00 Nieuws;
23.15 Klankbeeld. 23.45 Geyar progr 0 os
Voordracht; 0 20 Lichte muz 0 56 Nieuws
Engeland. B B C. European Service.
Uitzendingen voor Nederland.
I.00-6.15 Engelse les voor beglnnellngah (Op
464 76 en 49 meter); 22 00—22 30 Nieuws; Be
zienswaardigheid van de week; Engelse les
voor gevorderden (op 224 meter).
Nordwestdeutscher Rundfunk. 3M meter.
12.00 Amusementsmuz 13»00 rfieuws; 13 20
Ork.concert; 14.15 Gr.pl.; 15.00 Hoorspel; 15 09
Romantische dansen: 16.30 Lichte muz.; 17 00
Nieuws; 17.45 Gevar. muz.; 19.00 Nieuws; 19 36 -
Filmprogr 20 00 Symph. concerj; 2145 Nieuws;
22.10 Hoorspel; 23 30 Kamermuziek; 24 06
Nieuws: 0.30 Dansorkest; 1.15 Gevar muziek.
FrankrUk. Nationaal Programma. 347 meter.
12.15 Klarinetrecital12.30 Symph. concert;
13.00 Nieuws; 13-40 Kamermuz 14.05 Planore
cital;; 14.30 Gewijde muz.. 15.30 Symph. con
cert. 16.50 •Kamermuz.17.50 Gr.pl.; 18 30 Ame
rikaanse uitzending; 19 00 Gr.pl.; 20 00 Natio
naal orkest; 22 45 Gr.pl.; 23.45 NleuWs.
Brussel Vlaams, 334 m«»~.
II.45 Gr.pl.; 12.30 Weerberichten: 12.34 Vooi
de landbouw; 12.42 Oud-Nederl. liederen; 13 00
Nieuws; 13.15 Pianorecital; 13.30 Gr.pl.; 13 45
Pianorecital; 14.00 Omroeporkest; 14 20 Gr pl
14.45 Viool, altviool en cello; 15.00 Voor de zie-'
ken; 18 50 Gr.pl.; 17.00 Nteuws; 17.10Lichte
muz 18.00 Fcgnse les. 18.15 Grj>l.. 18 25 Cause
rie; 18.30 Gr.pl.; 19.00 Nieuws. 19.40 Kamer
orkest; 20.15 Kerstliederen; 2015 Gemengd
koor; 21.00 Orkestconcert: 2140 Gr.pl: 22"»
Nieuws; 22 18 Electrlsch orgelspel; 12 3»
Nieuw».
Brussel Frans. 484 meter
12.00 Orkestconcert: 13 00 Nieuws. 13.15'Ci P- -
16.65 Lichte muz. 17.00 Nieuws: 17.15 Gr pl
17.30 PlsQorecitsl; 17 80 Gr pl 18 30 Chgnsons.
19.15 Or.pl.; 19.10 -Nieuw»; 80 06 Hoorspel; 20 39
Gr.pl 21.15 Instrument kwartet? aj.OO Nieuw«j
22.56 Nieuws
1
meer naam verwerft.
MADAME ANDROPULÖS was uit haar humeur. Men had haar de
avondbladen gebracht in haar hotelkamer en ze had de jonge
i> a u3"0»"' behalve Grieks e" Frans ook nog een beetje
Hollands kende, de recensies over hun optreden in de hoofdstad laten
vertalen. Het was pijnlijk geweest Ze had hem de krant wel uit de
handen willen rukken. De
van de groep werden geroemd, s
geroemd zelfs en de volksliederen, die zli. gebracht had, eveneens. Maar
dat ene zinnetje, dat had haar een speldepr.k gegeven, zó venijnig diep-
Ze had zich aan een critisch onderzoek onderworpen voor de verweerde
spiegel, zodra Alexiou de kamer verlaten had. Wat zouden ze .onder
elkaar giechelen, de wichten, als hij het hun vertelde: „Madame An
dropulos viel uit de toon door haar moederlijk uiterlijk". Met andere
woorden: ze werd te dik, ze werd te oud, het was afgelopen met
haar jeugd.
Ons Kerstverhaal
is dit jaar geschreven
door mevr. J. M. van
WalsumQuispel, de
echtgenote van Rotter
dams burgemeester, die
als schrijfster meer en
Neen. Madame was allerminst te spreken
over deze beoordeling en als het aan haar
had gelegen, had ze de boel er bij neer
gegooid. maar natuurlijk ging dat niet. Men
moest nu eenmaal de tournee afmaken uit
propaganda ,voor de Griekse zaak en uit
dankbaarheid voor de reeds geschonken hulp
aan de getroffen gebieden. De ambassadeur
zou vanavond komen, heel eervol, maar dat
nam niet weg, dat Madame Andropulos uit
haar humeur bleef, ook ornaat het in dit
vreselijke land alleen maar regende, sneeuw
de en miste en ze maar niet warm kon wór
den. hoewel de verwarming op hard stond.
Madame Andropulos
was de enige niet, die
haar goede luim kwijt }laK
was. De vrouw van
dqminee Casparius
had juist in haar ge
prikkeldheid de tuit
van het blauwe thee
potje. waar ze zo aan
gehecht was. tegen de
gootsteenrand kapot
gestoten en nu was ze
nog bozer op haar man. Waarom wilde hij
ook per sè. dat ze vanavond met hem mee
zou gaan naar de schouwburg en nog wel
naar een dansgroep! De avond vóór Kerst
mis! Wat moest er van zijn preek terecht
komen, om van al haar eigen werk nog maar
te zwijgen! En dat alleen omdat hij de actie
voor hulpverlening aan Griekenland geleid
had, samen met dr Weeda. Hij moest toe
geven. dat het slecht uitkwam, wat de dag
aanging, had hij gezegd, maar deze uitnodi
ging van de ambassadeur kon hij toch niet
naast zich neerleggen. Weeda en z'n vrouw
gingen ook.
Maar mevrouw Casparius zou nog bozer
worden. Want toen haar man na het eten
nog even naar de post ging, keerde hij niet
terug, maar kwam er toen, zij al enige tijd
met haar mantel aan zich
had zitten opwinden een
telefoontje van mevrouw
Weeda. dat ze haar zou ha
len met een taxi. Ze moes
ten maar niet wachten op
dc beide mannen: die kwa
men op eigen gelegenheid
Waarom, dat wist ze niet.
troffen ze de bekende dokters-
uto aan met de rechterwielen op
de verzakte stoep
de zaak in andere handen
overgegaan, maar één kamer
had het oude mevrouwtje
Psomas voor zich gehouden.
De kinderen waren wegge-
zwermd en over de hele
wereld verspreid en zij was te oud om terug te keren
naar haar zonnige geboorteland. En zo had ze maar
zitten wachten in de grauwe havenbuurt op der,dag,
dat ze weer naar haar Psomas zou mogen gaan.
„Ze was wel heel erg eenzaam geworden", zei de
dokter. „Vrienden van haar generatie had ze niet
meer en de mensen van het króegje zaten té'springen
om die ene'lcamer. Dat voelde ze
Toen de volgende
dag de Kerstdrukte
'voorbij was van
's morgéfis hier pre
ken en 's middags
daar ep 's^avonds het
feest vieren in de hui
selijke kring, trok do
minee Casparius zijn
jas aan en zei, dat hij
nog even ging kijken
naar dat oude me
vrouwtje Psomas. „Als je een ogenblik wkcht, ga ik
met je mee," zei zijn vrouw, die de kinderen in bed
had gelegd.
De dominee verborg zijn verwondering en samen
gingen zij even later de klamme kou in van een
mistige Kerstavond.
Ze spraken niet. Dat hoefde ook niet. Het was goed
zo samen door de kille nachtlucht te lopen met hetzelfde
doel. Het gaf een vreemd warm gevoel en ze moesten
hun best doen ook werkelijk aan dat doel te denken.
In de smalle straat gekomen, troffen ze de bekende
doktersauto aan met de rechterwielen op de verzakte
stoep. De deur van het woonhuis, naast de matglazen
café-ipgang, stond aan.
Ds Casparius stak z'n hand uit naar de knop, maar
plotseling greep zijn vrouw hem bij de arm: „Neen,
neen," zef ze, „ik durf niet! Als ze eens
Maar haar man had de deur al open geduwd en
DN zo kwam het, dat voor
het voetlicht op de ere-
rij er twee lege plaatsen wa
ren toen het doek opging, en
er naast één van die plaat
sen een mevrouw zat met
een niet al te vriendelijke
trek op haar gezicht, want
mevrouw Casparius was het*
niet zo gewend als de dok
tersvrouw. dat de regelmaat
van hair leven in de war
werd gestuurd.
En achter het «voetlicht,
nog in haar kleedkamer, zat
Madame Andropulos. die pas
in het derde nummer hoefde
op te treden, eveneens met
een verbeten gezicht de laat
ste hand te leggen aan een,
opmaak, waarvan zij wel
wist, dat die de strijd tegen
het moederlijke in haar
uiterlijk toch zou moeten af
leggen
Tn de pauze werd alles
ogenschijnlijk weer goed.
Madame Andropulos had
zich door het zingen al als
bevrijd gevoeld en toen het
applaus enthousiast opge-
klaterd was en het Bruids
lied zelfs gebisseerd werd,
waren haar wrevelige ge
dachten tenminste voor
lopig verdwenen. En in de
foyer thad de dokter in de
kring lan de gasten verteld,
waarop dominee Casparius
en hij te laat waren binnen
gekomen om nog naar de
voorste rij door te dringen.
Het oude mevrouwtje Pso
mas was plotseling erger ge
worden, „een landgenote van
Uwe Excellentie". Toevallig had hij de do
minee bij de brievenbus zien staan, toert hij
daar langs reed en omdat hij wist. dat het
gezin Psomas geen onbekende voor de
dominee was, had hij hem meegenomen.
Mevrouw Casparius had haar wenkbrau
wen opgetrokken. Wat wist zij van al de
gezinnen, die tot die wonderlijke gemeente
van haar maó behoorden: zeelieden in de
haven en gewezen zeelieden aan de wal.
hun vrouwen en kinderen, lieden van aller
hande nationaliteiten. Ze had imn>ers .de
handen vol aan haar eigen drukke gezin.»
Dtat was een rédelijk excuus, maar toet?
voelde ze een vreemde jaloersheid, dat de
vrouw van de dokter het mevrouwtje Psomas
wél bleek te kennen en zich onmiddellijk in
het gesjJrek kon mengen Ze hoorde, dat de
oude Psomas vorig jaar gestorven was. Hij
had een cafeetje gedreven na het ongeluk
met de winch, dat hem ongeschikt had ge
maakt om nog te varen. Na zijn dood was
en voorzichtig baanden dominee
Casparius en zijn vrouw zich een
weè naar boven.
Een deur op het portaal stond
open. De kamer daarachter werd
voor eelt deel ingenomen door een
tweepersoons bed, waarin een klei
ne grijze vrouw onrustig met het
hoofd over het kussen schoof. Ze
was niet alleen. Dr Weeda stond
naast het bed, met een verpleeg
ster. terwijl zijn vrouw aan de tafel
zat met het hoofd gesteund op de
handen. Maar bij het voeteneind
stonil nog iemand. „Ik had haar
stem direct herkend," zei mevrouw
Casparius later. „Ik wist. dat het
Madame Andropulos moest zi'"'"
T\E oude vrouw begon nu voor
zich heen te mompelen. Ze
vroeg iets in een vreemde taal.
Steeds weer vroeg ze het. met de
zelfde woorden en haar handen
zochten in de ruimte met tastende
gebaren naar iets, dat ze nie{ kon
den vinden. Dan probeerde* ze te
zingen met haar versleten, ge
barsten stem.
Toen greep Madame Andropulos
die arrfïe, afgewerkte handen in de
hare en terwijl zij ze vast bleef
houden, begon ze zelf weer te zin
gen. zacht, maar doordringend.
,,'t Bruidslied!" herkenden ze alle
vier. het lied. dat ze de avond te
voren nog gebisseerd had.
Het oude mevrouwtje Psomas
werd kalmer. Er kwam een vage
glimlach op haar vervallen en ge
rimpelde gezichtje en tevreden sloot ze de
ogen. terwijl de klanken haar naar een jonge
Psomas terugvberden, een jonge Psomas, die
op haar wachtte, nu, in zijn ouderdom, in
een land, dat niet zo ver meer weg was
Toen de laatste tonen verklonken waren,
bleef mevrouw Psomas stil liggen, de ogen
gesloten, haar handen nog 6teeds in die van
Madame Andropulos. Haar ademhaling was
gelijkmatig geworden en diep.
„Ze slaapt," zei de 'zuster en beduidde Ma
dame Andropulos, dat ze haar los kon laten,
maar die schudde het hoofd. „Als u het goed
vindt, blijf ik." fluisterde ze tot de dokter.
„Laat dj anderen weggaan."
Dr Weeda knikte. „Ik kom misschien al
heel gauw," zei hij tot zijn vrouw.
Het leek aarde-donker, toen met z'n
drieën weer op het portaal stonden en de
deur achter hen gesloten werd, maar toen
.hun ogen gewend waren, ontdekten zij de
zelfde gestalten nog op de steile trap bijeen-
geklit.
„Is ie dood?" vroeg een vrouw, die boven
aan zat.
Er kwam beweging onder de luisterenden.
Voorzichtig drong men naar boven.
„Ze slaapt," zei de dominee.
„Ze slaapt," herhaalde een stem uit de
donkere diepte.
„Wordt ze nou weer beter?" vroeg een an
dere stem.
„Mijn man denkt, dat het niet lang meer
zal duren," h£t was de doktersvrouw, die
antwoordde, „maar ze is nu rustig."
„Dat komt van dat Kerstlied," zei de laat
ste stem weer. De vrouw bovenaan! de trap
6loeg een kruis.
„Ze heeft de vrede gevonden weer
een andere stem.
„Vreijeach God
Er viel een stilteToen zei iemand:
„Laten we gaan. Dan kunnen die lui d'r
jok uit."
Voorzichtig tastend daalde men de kra
kende trap af en verdween de een na de
ander achter het gordijn. Alleen de kaste
leinse was onderaan blijven staan. „Als u
misschien wilt wachten," ze trok de pluche
'tSp opzij, „je"kunt no.oit weten...."
In de hel verlichte rifimte, die kwistig ver
sierd was met dennengroen eh rode slingers,
zaten de gasten nu onwennig bij elkaar.
„Ga jij maar," zei de doktersvrouw, „je
kunt inderdaad nooit wetenNeen, tante
Sijtje, 'ik breng de vrouw van de0dominee
naar huis. Haar kinderen liggen alleen."
wel een beetje anders gelopen, dan we ge
dacht hadden, hè? Wat een geluk, dat ik die
Andropulos dadelijk meekreeg en dat die
man vat> jou nog kwam
„En dat jij met me mee kwam," zei de
dominee, toen de deur dicht viel.
Zijn vrouw schudde haar hooïd. „Stil." iel
ze, „niets zeggen. Ik moet 't allemaal nog ver
werkenHoorde je. dat ze dachten, dat
het een Kerstlied was?"
„Maar voor hen was het een Kerstlied!"
't Was in een mengeling" van. verwondering
en eerbied, dat de dominee deze woorden
uitsprak. „Voor sommigen daar in het don
ker. op die trap. was het misschien meer:
was het de engelenzang, de blijde bood
schapHij zweeg even."„God gebruikt
niet altijd de traditionele weg om er zijn
boodschap langs door te geven."
"LJET was werkelijk niet eens zo heel
erg laat die avond, toen de dokter zijn
vrouw kwam ophalen.
„Hier is je man ook weer terug," zei hij
tegen de domineesvrouw. „Het is vanavond
TpN de onbewuste brengster van de bood-
-Lj schap zat weer in haar slecht verwarmde
hotelkamer. Ze zag er nu de kaalheid niet
vah, noch voelde ze de kilte. Ze zag alleen
nog maar steeds dat kleine oude vrouwtje
met die angstige, nlets-ziende ogen, <ijit els
een kind bescherming bij haar gezocht had
en dat tot rust was gekomen door haar stem.
En ze voelde weer die magere, verkromde
handen, die ze in de hare genomen had en
die eerst zo koortsig hadden aangevoeld,
maar toen, tot haar ontzetting, 6teeds koiïder
waren geworden.
„U moet niet bang zijn,7 had de dokter
tegen haar gezegd, toen hij die handen uit
de hare losmaakte. „Zie eens naar de vrede,
die u haar hebt mogen geven." En ze had
de vrede gezien op het wasbleke, verrim-
pelde gezichtje. Zij, zij had vrede gegeven
aan een ziel in nood. Zij, die zelf zo in on
vrede was
Ze zag het alles terug en vouwde haar
handen.
Op de trap dachten ze^-dat ze een Kerst
lied gezongen had, had de dominee gezegd.
Als ze haar vanmiddag verteld zouden heb
ben, dat zij een Kerstlied zou zingen, zou
ze spottend gelachen hebben. Dat deed Ma
dame Andropulos nu niet. Ze deed niets en
ze zei ook niets, want ze was maar alleen.
Alle anderen van haar troep waren nu in de
stad aan het feestvieren. Maar door haar
gedachten ging net zo iets, als wat de do
minees-vrouw uitgesproken had: ik moet dit
eerst allemaal verwerken
En toen ze heel lang zo gezeten had, boofc
ze haar hoofd over haar gevouwen handen
heen en zei heel zacht; „God. ik dank u
wat ze toen zag. deed haar de rest van de woorden
inslikken.
Het gordijn, dat het kroegje van het kleine voor
portaal scheidde, was weggeschoven, zodat het schelle
licht uit het rokerige zaaltje het onderste gedeelte van
de steile trap bescheen en op die trap zaten en stonden
mannen en vrouwen, kennelijk gasten uit het café,
want dat w«*i leeg. Ze hingen tegen de leuning of zaten
ineen gedoken ój) een tree, de armen om de knieën.
En in hun orbeweeglijkheids, hadden ze iets zo on
wezenlijk/, dat de beide nieuwgekomenen onwille
keurig een stap terug deden. Maar één van de vrou
wen wenkte hen naar binnen, terwijl ze de vinger
op de lippen legde, en op datzelfde ogenblik klonk daar
plotseling van boven een stem, zo lieflijk, zo warm-
gevoelig, zo' melodieus dat de beide bezoekers roerloos
onder qan de trap bleven luisteren. Vreemde klanken,
een wonderlijke, haast Oosterse melodie, maar zoet
vloeiend en irr een volkomen contrast met^de verve
loze. kale omgeving. Een lied. dat de2e zonderlinge
opeenhoping van mensen geheel in zijn ban hield.
Toen de stem zweeg, schoven de mensen wat opzij
DE knapenzang in de Religie
kan opeen eeuwenoude
traditie bogen. Vooral sinds
het ontstaan van de meerstemmige
muziek werden er overal in
Europa scholen gesticht, waarin
knapen met muzikale begaafdheid
en goede stem werden opgeleid
om mee te werken aan de Koor-
dienst. Sommige van die scholen
zijn wereldberoemd: de Escolania
de Montserrat, na'bij Barcelona, is
misschien wel de oudste. Duits
land kent Op tal van plaatsen zijn
„Sangerknaben", Italië heeft zijn
„putti cantori", Engeland, het
land van de Choirboys, heeft zijn
beroem^^instituten van Canter
bury en „Westminster.
Dat dergelijke zgn. „Koor
scholen" voor de algemene ont
wikkeling van de muziek grote
betekenis hadden, blijkt wel uit
het feit, dat verschillende grote
musici hun eerste muziek-oplei-
ding als kind in een Koorschool
hebben ontvangen. Palestrina was
omstreeks 1535 „koorknaap" van
de school te Rome, Haydn kreeg
zijn muzikale opvoeding in. zulk
een instituut te Wenen. Bruckner
legde de grondslag van zijn mu
zikale ontwikkeling in de Koor
school te Sankt Florian. Ook Ne
derland heeftt zulke ir^stitutpn ge
kend. maar deze zijn 4<fcr de op-
gunst der èijden in de loop van
de XVIe jeuw ten gronde ge
gaan. Natuurlijk bestonden er wel
knapen-koren, maar een aparte
school. wAr tegelijk met het ge
wone ónderwijs ook een opleiding
in de muziek (en speciaal in de
zang) werd gegeven, was in Ne
derland niet .meer te vinden.
Sinds 1951 is er echter in Haarlem
weer een 'Koorschool opgericht.
Een kleine opleiding, die natuur
lijk geheel aan de moderne eisen
is aangepast. Een gedeelte fan
deze knapen komt uit Haarlem en
omstreken en bezoekt het Insti
tuut als „externen", anderen zijn
echter „intern", «zodat ook kna
pen, die veraf wonen practisch
uit geheel Nederland in deze
koorschool kunnen* worden opge
nomen.
Regelmatig treden de Haarlemse Koor
jongens op bij'dê Heilige Diensten in de
Sint Bavo-kathedraal, maar ook bij
Knapenkoor in eén der
Engelse kathedralen
I tijdens het zingen van
Kerstliederen
buitenkerkelijke gelegenheden lieten zij
aich'meermalen horen.
Vanzelfsprekend hebben de jongens
het tegen de grote feestdagen bijzonder
druk. c Het instuderen van de Kerst
gezangen kost v&l tijd! Maarde
kunst vraagt nu eenmaal veel inspan
ning en een mooie uitroerirtg geeft óók
aan de knapen zélf een grote vol
doening.
