In, het Rome van heden ^eurt
Kerstmis naar paling en kalkoen
VAAR EIGEN DOMEI
Kerstmis in kant
Bloemen in Kersttijd
Zweden bereiden Kerstfeest
wekenlang voor
Hoe de Fransman KERSTFEEST viert
Grootvaderlijke overpeinzingen
m.
m v
mam
m
mm
Ill
De STERREN zeggen....
4a
It
nóg enkele sporen
over
+JP Veel en lekker eten en arimen,
maar ook nog wel wat anders
Veel en lekker eten en drinken, Zdt
Op
-O
A
Misschienweet U niet
en daarom vertellen
wij U
Stille Nachf,
Heilige Nacht
Met Kerstmis recjenf
het poppen'voor de
kinderen in Korea
JE MOET MAAR OP HET IDEE KOMEN
a
dP
f
V
CASANOVA die niet voor bijzonder kerks doorgsst, heeft het al geschreven'
er is geen tweede katholieke stad ter wertld, waar men zo weinig met
religie wordt lastig gevallen als.,Rome". Dat klinkt zelfs voor onze moderne
oren een beetje erg, iftaar Casanova leefde in een wufte tijd en hij schreef die
woorden in een moment, toen hij Paus en de geestelijkheid met nodig had. Wat
hii eigenlijk heeft willen zeggen, is dat Rome weliswaar wemelt van geestelijken
inaKei habhten maar dat het gewone vcgk het met de „geestelijke plichten"
op een prettig accoordje gooit. Was dit waar in zijn dagen, nu geldt het nog veel
meer en het gevolg van die geringe kerkelijkheid der Romeinen is, dat menin
de stad, behalve natuurlijk in de kerken, weinig bemerkt van de Christelijke
feestdagen. Kerstmis en vooral Pasen zijn natuurlijk hoogtijdagen der Kerk en
er worden diensten gehouden, waaraan alle pracht en praal der Romeinse liturgie
luister bijzet. Maar van de bijzondere, bijna gewijde sfeer, die in Nederlandse en
Duitse steden pleegt te hangen tijdens de Kerstdagen, een sfeer, die alle straten,
alle huizen, vervult, valt hier weinig te bespeuren.
Een Britse Kerstdis zonder een kalkoen is ondenkbaar en daarom beiogst deze kleuter nem (Van onze correspondent te Roma)
lr* reeds de eer, die het dier toekomtT^OCH hebben In vroeger tijden al:
1 tvr
I .1 kribben, achuifelen lange rijen bezoekers
Van OUQG aebruiken Zlln voetje voor voetje aan deze diorama's voor
val I U U y bij. Het meest^vermaard«blijft de_,.presepio
(i
(Van onze correspondent te Stockholm)
KERSTFEEST begint in Zweden eigen
lijk al vóór het binnenbrengen van de
oogst. Het is méér dan een jubeldag,
het is een hele rééks van feestdagen. In die
feeks is het sparen en het maken van ca-
deaux zeer belangrijk. Geven is van ouds
immers leuker dan ontvangen. Dte Ziyeden,
gul van aard, blijken dat te weten en geven
schatten uit om andere mepsen te verblijden.
Wat zijn in deze dure tijden twee of drie
briefjes van honderd? Die zijn zo uitgegeven.
Het word^ echter niet alleen met geld «■-
daan. Nog grotere waarde
gehecht aan handwerk,
mille b.v. maakt zoveel
de zo oud geworden mr >j. vuimu. -
deren herhaaldelijk met «elf gemaakt bor
duurwerk. En de prinsesjes geven hun ko
ninklijke grootvader een kussen of een ander
handwerk, want „ko^en is geen kunst
placht de oude koning te zeggen Aangezien
iedere Zweedse jongen'op school knutselen
leert en ieder meisje naailes heeft kan het
voorbereidende werk voor het Kerstfeest
lange tijd geheim blijven.
VRAAG de Zweden nu niet, wkarom zij
het Kerstfeest zo uittfundig vieren. Zij
zouden het niet weten. Ook de gewerden
weten het niet precies. Wij hebben geduren
de twee dagen in dé universiteitsbibliotheek
gezeten om te zoeken naar het ontstaan van
de oude Zweedse Kerstgebruiken. Men
schijnt het daar echter niet geheel over eens
te zijn. Thans denken de Zweden in de eer
ste plaats aan de geboorte van het Kindeke,
dat door zijn boodschap licht in onze geeste
lijke duisternis heeft gebracht. De Zweden
vieren echter ook het licht, dat zij kunnen
zien en kunnen voelen. De dagen worden
weer langer.... een nieuw leven begint.
In het hoge Noorden vierde men vroeger
ook het binnenbrengen van de oogst, maar
men-deed het laat in het jaar. Eerst nadat
alles goed was opgeborgen, had men tijd de
troden te danken en hun een offer te brengen.
Deze feesten werden ook in de tweede helft
van December gevierd en zij gingen gepaard
met het drinkenguan veel bier. Dat was mis
schien vöor velej nog belangrijker dan het
eten Het is dal» ook de verklaring, waarom
men' zo lang wachtte met de dankzegging
voor de vruchten des velde. Eerst moest toch
het bier worden gebrouwen!
Bedoelde feesten waren tevens offerfeesten.
Vooral in Upsala stroomde veel bloed om
de goden welgevallig te zijn. En ook toen de
Vikingers Christenen waren gewerden, ble
ven zij lange tijd deze gewoonte riog getrouw.
Voor de zekerheid, zei men. Nog heden ten
dage kan men in Upsala een offerkist zien,
waar de kerkbezoekers voor hun ex-goden
iets inlegden, alvorens de God der Chris
tenen aan te roepen. Een slag om de arm dus!
De Kersttafel
is als de toonbank
van een goed gesorteerde
leoensmiddelenzaak
Verwacht nu niet, geachte lezer, dat de
kinderen werkelijk aan dezejtaboutertjes ge
loven. Op straat hebben zij er al genoeg ge
zien Honderden lopen immers sinds weken
door de hoofdstad om van de gulheid der
dames- te profiteren. Slechts de kleinsten die
zelf nog niets kunnen maken, geloven, dat de
1-1 i.i* Rot tfrnlfl
hebben in vroeger tijden allerlei
- typisch Romeinse Kerstgebruiken be
staan, en voor wie er beslist naar zoekt, zijn
de sporen daarvan nog wel te vinden. Maar
een stad, waar de bevolking zo ontzagwek
kend spel aangroeit en uit zo veelvormige
bestanddelefl is samengesteld (het is een uit
zondering een „Romein" te ontmoeten, wiens
beide ouders ook te Rome geboren werden)
is nauwelijks de plaats om oude tradities te
bestendigen. De enige feesten, die in Rome
nog werkelijk let^n, zijn buurtfeesten, die
gevierd worden id de volkswijken van de
binnenstad, vooral In Trastevere. De grote
algemeen erkende feesten, waaraan de gehele
bevolking zou moeten deelnemen, zijn dood.
Carnaval gaat voorbij, zonder dat men er iets
van bemerkt en voor wie geen kerken be
zoekt. is het met Kerstmis nauwelijks beter
gesteld.
Er zijn nog enkele'oude gebruiken over,
maar <Üfl|c daaraan wordt vrijwel alleen de
hand geïïbuden in de kringen der handwer
kers (iets anders dan arbeider») en onder de
oude Romeinse adel; dat zijn trdUwens de
twee groepen der bevolkir^, die het ïheest
recht hebben op de naam „Romein In de
huizen, waar kinderen zijn, wordt de kribbe
opgesteld, in enkele gevallen nog met mooie
oude figuurtjes, herders, schapen, muzikan-
voetje aan aeze uiuiamoü vuv*-
bij. Het meest*vermaard'blijft de „presepio"
van de kerk Aracoeli, hoog op de Capitolijnse
heuvel gelegen, waar de Franciskaner broe
ders een werkelijk kunstzinnig effect weten
te bereiken met de rijke, pude kribbe, waarin
de vermaarde, wonderdoende „Bambino" van
Aracoeli rust. Middenin de'kerk, tegenover
de kribbe, is een soort toneeiye gebouwd,
waar twee weken lang Romeinse kinderen
tussen 5 en 15 jaar versjes komen opzeggen
of vermanende preekjes houden ter ere van
het Christuskind.
DIT ALLES speelt zich af in de kerken.
Buiten de kerk. op straat en in huis. is
Kerstmis in hoofdzaak een feest van over
dadig eten en drinken. De echte Romein
geeft echter aan die pantpgruelische maal
tijden een godsdienstige betekenis.
Zo goed als hij er van overtuigd is, dat zijn
zieleheil er wel bij vaart wanneer hij eieren
met worst eet op Pasen, zo goed schrijft zijn
Christenplicht hem voor op Kerstavond een
uitvoerig maal te gebruiken, „mager", waar
in leder geval dikke paling aan te pas moet
komen. Een even verdienstelijk werk is het
op Eerste Kerstdag „agnolotti" te eten (een
soort zakjes van.hetzelfde deeg. waaruit ma
caroni wordt gemaakt, gevuld met vlees
pastei en kruiden) en daarna verscheidene
vleesschotels, waarbij kalkoen of enig wild
gevogelte niet ontbreken mag. Dat maal moet
eindigen met mandarijntjes, sinaasappelen,
noten en nougat
Deze uitbundige fsmillefestUnen rondom
een goed voorziene tafel z(Jn mogelijk door
de prettige Italiaanze gewoonte, to bepalen,
5?n jaar dertien (gelukseijfer in dit land)
maanden heeft. De dertiende maand ia heel
kort. Ze begint op 18 December, de dag,
waarop iedere ambtenaar en in het algemeen
ieder, die een aalaria geniet, een maand sa
laris ontvangt, dat niet meetelt.
In de laatste Jaren komt de on-Italiaanse
gewoonte, \om elkaar op Kerstdag cadeautjes
te geven, top (de geijkte dag daarvoor is te
Rome het Veest van Driekoningen) en som
mige winkels richten dus met een Kerstboom
en uÉt takjes hulst een kerstetalage in. Maar
de fcigen. die werkelijk veel werk maken
van het uitstallen hunper waren in de Kerst
tijd, zijn de poeliers, de handelaars in kaas,
worst, enz en de fruitverkopers. Het zijn
„propagandistische" versleringen, maar fees
telijk zijn de jivinkels voor etenswaren, vooral
in de volksbuurten. Triomfbogen van Parme
zaanse kaas, paleizen en antieke ruïnes uit
boter, reuzel, chocolade en suiker, trofeeën
van sinaasappelen, noten, mandarijnen en
bananen geven aan de 6tad in de twee feest-
weken, waarmee het jaar besluit en het nieu
we Jaar begint, een noot van stoffelijke wel
stand.
Zeker, in de Kersttijd zal men overal ter
wereld rijke uitstallingen van levensmiddelen
vinden. Maar de wijze, waarop de koopwaar,
vooral het fruit, wordt tentoongesteld, her
innert er ons aan, dat wij ons hier temidden
van een zeer kunstzinnig volk bevinden.
Daarbij moet dan nog worden toegegeven,
dat geen enkele ftomelnse spekslager of
groenteboer in dit opzicht kan wedijveren
met de Napolilanen, die de meest simpele
waar weten uit te stellen met de smaak,
waarmee bij orw in dure bloemenwinkels de
winterse kasrozen of orchideeën worden ts
pronk gesteld.
in zo uitgegeven. Zelf nog niets kunnen maxen, geioven, aai uc «uue nguunjes. ncmcio,
alleen met geld ge- aar<jmannetjes door de koude uit het grote, ten en dorpelingen, soms ware kunstwerken
rde wordt namelijk 0fleindige bos naar de stad zijn gedreven. en in dat geval het werk van Napolitaan^e
De koninklijke fa- jy[aar zij zijn er niet bang voor, wanten de beeldsryijders uit de 18de eeuw.
mogelijk zelf. Ook t eeuw van het kind" is de roe afgeschaft. in het hartje der binnenstad wordt elk jaar
G. verraste zijn kin- ?og een grote Kerstmarkt gehouden, w®ar
A NGST hebben de kinderen dus niet. Als
ze toch lijden, dan is dat te wijten aan
in nei nanje ucr uimwugini jaar
nog een grote Kerstmarkt gehouden, waar
behalve speelgoed, nougat enz. ook beeldjes
voor de kribbe worden verkocht; maar dat
zijn meestal afschuwelijke massa-producten,
ze toch lijden, dan is dst te wijten aan Die markt op Rome's oude feestplein de
een bedorven maag, want het is voor een Piazza Navona, wordt trouwens eerst druk
Hollander, die toch ook aan een stevig hdpje bezocht na Nieuwjaar en in de nacht vóór
gewend is amper te geloven wat er allemaal Driekonihgen kan men daar deelnemen aan
tot een Kerstdiner behoort. De maaltijd, die een uiterst luidruchtig, maar folkloristisch
op de avond vóór de eigenlijke Kerstdag hoogst interes*»* en nog steeds springlevend
wordt genuttigd, begint met de gebruikelijke volksfeest, de „Befana een feefit"h^a.arvr
smörgoas. de boterham. U zou wel eens kun- de oorsprong moet worden^ gezocht in ^e
nen denken voor de toonbank, va* een goed magisch^ gebru:
gesorteerde levensmiddelenzaak te staan, als
levend
aarvan
in 4e
[keren.
gesorteerde levensmiaaeienzaa*. ie oiaau,
u zag, \vat er voor een gezelschap van 6—8
personen w^rdt opgediend.
Ziehier de bescheiden tafel: zes soorten vis
(van ansjovis tot paling), vier soortén worst,
twee soorten worstjes, verschillende slaatjes
en diverse soorten kaas. en dan Vooral de
Kerstham! Een halve kilo per persoon is be
slist niet te veel. Van die ham hoeft u echter
niet alles op te eten. To^Oudejdarsavond is
daar tijd voor. Als de bo®hamn*n eindelijk
naar binnen zijn gewerkt, begirft de eigen
lijke maaltijd, welke bestaat uit „lutfisk"
(gedroogde vis) en ten slotte nog rijst.
delen om zoveei mugeujn
In de kerken, die bekend staan om hun mooie
magische gebruiken der Italische volkereh.
die het Tiberdal bewoonden nog vóór Rome
werd gapticht.
In de Kerstnacht heeft Rome natuurlijk
verder zijn nachtmissen. Bij die missen
wordt het doek weggenomen, dat reeds weken
tevoren een deel van de kerk. meestal een
kapel, heeft afgesloten, en dan 'wordt de
kribbe zichtbaar, die de geestelijken hebben
opgesteld, vaak met fraaie, levensgrote beel
den in hout of terracotta. In de week tussen
Kerstmis en Nieuwjaar wil het gebruik, dat
men elke middag met de kinderen gaat wan-
zoveel mogelijk „presepi" te zien.
De bekende hardloper Mc Donald Bailey
vermomd als de Kerstman met twee kleuter»
in zijn armen.
DE LEER van de liefde zegevierde uit
eindelijk, maar men bleef, zoals wij
straks zullen zien, vele gewoonten getrouw.
En eerst in het begin van de 19de eeuw
kwam de Kerstboom naar Zweden. Terwijl
Duitsland zijn „Knecht Rupprecht en later
zijn
tui. „Weihnachtsmann"
Zweden echter niet geloven aan dergelijke
«rote gestalten. Ook Sint Nicolaas is nooit z"
Noordelijk geweest.
men in
hoog NooroenjK geweest. In Oslo en Stock
holm komt hij alleen maar een bezoek bren
gen aan de Nederlandse kinderen De Zweed
se kinderen daarentegen krijgen bezoek van
Kerst-kaboutertjes. Het zijn kleine manne
tjes met een rood pakje aan en met een lange
witte baard. Ze zouden zo uit het land, dat
eens door Sneeuwwitje is ontdekt, kunnen
zijn weggelopen.
Deze dwergen zijn goed van aard, maar
toch sarcastisch. Zij houden niet van plechtig
ontreden Zij willen dus ook niet ontvangen
worden en spreken de kinderen evenmin toe.
Zij zijn al tevreden, als zij merken dat de
kinderen en volwassenen hun spanning niet
meer kunnen verbergen. Pas wanneer alle
kaarsjes aan de kerstboom branden en op
z"n mirtst de helft van de voorraden op de
rijk gedekte Kersttafel ls opgegeten en vele
keren rond de Kerstboom is gedanst, sluipen
zij binnen. Zij doen het net als Pieterman
Knecht die de deur op een kiertje opent en
dan strooit. Maar het moet vlug gaan, want
er worden ontzettend veel pakjes naar binnen
geschoven. De verbaasde kinderen kunnen
zich amper in bedwang houden. Als dan de
deur door een onzichbare hand wordt ge
sloten, begint het feest eerst goed.
Het openen der pakjes gaat trouwens niet
zo vlug, want aan elk zit een briefje, dat
door de ontvanger moet worden voorgelezen.
En vaak doet men dit niet zonder blozen.
(Van onze ^respondent k Mr \Jpp/ pn jekker eten Êfl driVl/tefl, "°/e1:n.J!l/(™ev1;rk»ot'"' rentï
te Parijs)
hoort wel eens beweren,
dat de Fransen tot een ras
behoren, dat voor mystiek
faf ooï1ndeCS"hSk S uitverkocht
ontkennen zijn. Maar als het
dan al waar is, dat de Frans
man minder dan de Duitser of
de Brit een neiging vertoont tot
een bepaald soort romantiek,
dat vooral in zijn huiselijk le
ven tot uiting zou komen, dan
vormt de wijze, waarop hij het
Kerstfeest pleegt te vieren, toch
wel iets als een corrigerende
uitzondering op zijn levens
gewoonten.
Men moet in een Frans gezin
al wel eens een Kerstfeest heb
ben bijgewoond om te weten
hoe die gebeurtenis hier toch
met een heel speciale atmosfeer
omhangen is. Nu is het waar,
dat óók die Kerstfeesten voor
een» tamelijk voornaam deel
buitenshuis worden doorge
bracht. Ten aanzien van een
Franse Noël bestaat er een vrij
strenge ritus, waaraan men zich
maunueu icvujtii
Hoe knap de Fransman de kunst
van het improviseren ook ver
staat. het Kerstfeest wordt toch
altijd met de fijnste nauwkeu
righeid tot in de puntjes tevoren
geregeld. Op dót stuk wenst hij
nu eenmaal geen enkel risico te
lopen. Na die toneel-voorstel-
vermeien en het is wel over
bodig bovendien nog te vermel
den, dat ook aan de wijnen,
waarmee al die spijzen worden
besproeid, en aan de aperitie
ven en de digestieven. die er
aan voorafgaan en er op volgen,
een zeer uitvoerige en exquise
aandacht wordt besteed. De
compositie van een Kerstmaal is
lak, waarovelr een Frans
gezin niét alleen, zoals opge-
ling, 'zo. omstreeks middernacht, merkt, weken tevoren ernstig
gaat men dan. voor zover
weer Bruintje het trekken kan,
naar een der talrijke restau
rants, waar nergens een Kerst
boom ontbreekt, voor het eerste
Réveillon-souper De verbinden
de lijn, dat moeten we wél er
kennen. wordt bij het Franse
Kerstfeest ontegenzeggelijk ge-
ntal. al w—
diep heeft nagedacht, maar
die ook na afloop nog dagen
stof tot conversatie biedt. Zo is
meter meer onbezet. En ook
naar de andere kerken ls de
toeloop nimmer zo groot en
overweldigend als op deze
avond.
Maar er is nóg een aspect aan
het Franse Noël. dat men niet
vergeten mag. omdat ook dóór-
aan iets yan de oorspronkelijke
zin van het 'Kerstfeest valt te
onderkennen. Kerstmis is voor
Frankrijk, wat Sinterklaas voor
Nederland is: bij uitstek een
feest voor de kinderen. Die wor
den dan met de mooiste, en
vaak duurste, geschenken over
laden en al weken tevoren is
heel Parijs in een dorado voor
de jeugd herschapen. De grote
warenhuizen zijn dan tot echte
ugenuui. zuu mi""
._i alle gastronomische verruk
kingen. die hij zo juist ervare»
heeft. En zelf
neeii. 1*11 *elfs als de kantoren
en de fabrieken, een paar dagen
later, al weer begonnen zijn, is
men er nóg lang niet over uit
gepraat.
vormd door een aan*a*.
streng gecodificeerde, gastrono
mische attracties. En minstens
één van die hoogtepunten dient
men toch wel buitenshuis te be-
leven. Zo goed men zich een
strenge ritus, waaraan men zich Engels KeratmaU moeilijk zon-
rrSfdr^aU voor
ïï'd'^de^Frl^'eTtor', ^etf toXX."" "1 TOCH zou het verkeerd z„»
durend 1 n. Men moet vooral hee huizes in een te menen, dat het hele
niet denken, dat men dan iets dlg aantal parten wordt Kerstgebeuren In FrankrUk nu
van hem gedaan zou kunnen „e_„Hpn8 naarnaast voegt zich alleen maar door middel
krijgen, dat niet in onmiddellijk natuurlii* het wildbraad herculische eetgelagen en
verband met de - of beter Vtte^eïgekn de ganze- Jb. braspaHUen word,
lever, waarvan de productie, die dacht. De Kerat-mls, in
met afgrijselijke wreedheden nacht van het jjgejilijke f
gepaard gaat, hele Franse pri
vincies op de been houdt.
de vooravond van het
Kerstfeest worden de festi
viteiten ingezet met het zoge
naamde Réveillon. De traditie
zijr
- Kerstviering staat.
stof tot conversatie Dieai. au u» "Q",' {~J1" nmvptnvprd
het volstrekt onmogelijk onmld- Srlache treinen
dellijk na Noêl een bevriend vol P»PP«J '™°™j
Fransman te ontmoeten, die u, de elal wordl
deelgenoot «C" m£ J- - - arbstl,vernult ten
volk beschikt Beroemde deco
rateurs. schilders en tekenaars
zijn voor het ontwerpen van
zo'n etalage uitgenodigd en als
je dan door de stad wandelt,
voor zover daar dan nog sprake
van kan zijn, is het of je in een
imaginaire wereld verkeert, be
volkt met kabouters, feeën,
Sneeuwwitjes, Assepoesters en
hoe al die andere figuren uit
Perraults sprookjes verder mo
gen heten.
Neen, mocht Iemand u ooit
nog eens willen vertellen, dat de
Fransman eigenlijk te materia
listisch was geworden om nog
voor de ware geest van het
Kerstfeest gevoelig te zijn, ge
looft u hem, op ons woord, dan
toch maar niet helemóél. HIJ
leeft bij voorkeur die dagen niet
gebeurtenis die
ontlopen,
geen
zelfs
dien hij de rest van het jaar
zijn kerkelijke plichten met
enige nonchalance zou vervul-
enige nonchalance zou vervul- leen dij voorxeur aie uagcu
"ür r»P traditie l«n- Heel Parijs bevindt zich nu op water en brood, dat is iets
wUmdaet een FraSseïm ie zo TK wil me in de beschrijving op straat, op weg naar een der dat zeker Is, maar daarmee is
monsieur ie père dat even lij- A van deze culinaire bijzonder- kerken en in de Note
monsle r P mi nipt ai t« ultvoerle waar dan de prachtigsti
aai iciici 10, m«"i v*""*•-
- bijzonder- kerken." en"*ln de Notre Dame, voor hem toch óók het laatste
dén kan, 'óm'èeisï iaar hét heden' ïü"nie"t" aï"te uitvoerig waar dan de prachtigste muziek woord weer niet gesproken
HEEL ZELDEN hoort men in de dagen
voor Kerstmis nog een doedelzakspeler
en als gij er een ontmoet, wacht u vaak een
bittere teleurstelling. Zijn landelijk instru
ment is niet meer volgens een model, dat
ruim twintig eeuwen oud is, gemaakt uit
geitenvet, maar uit een oude automobielband!
Kan een niet meer gevoelde folklore tot een
nog Jager peil zinken? Twintig, dertig laar
geleden kwamen zij nog bij tientallen naar de
6tad. de schilderachtige „zampognari" uit de
Abruzzen, en in het pauselijk Rome van vóór
1870 kwamen zij bij duizenden. Iedere familie,
en in de eerste plaats wie vreesde voor „libe
raal" te worden aangezien, placht toen een
„novena" te laten spelen, hetgeen zeggen wil.
dat in de week voor Kerstmis iedere dag dê
muzikanten het huls binnenkwamen en hun
vrome pastorales Ispeelden voor het Kindje
in de kribbe.
De doedelzakspeler en de Jongen mei de
herdersfluit, die z(|n metgeiel to bU de win
terse reis naar de grote stad, waren, en i(Jn
soms nu nog, bezienswaardigheden op zich
zelf. Gehuld In hun zware achapenvachten.
de wol naar bulten gekeerd, een puntige hoed
met kleurige linten op het hoofd, de benen
in Windsels gewikkeld en de voeten bekleed
met een eigenaardig, uit de voor-Romeinse
tfjd stammend, aehoelsel, de „cloccie", san
dalen uit geitenleer, die met koorden uit
geltendarmen aan de enkels ztJn vastge
maakt werden deze herders voor de stede
ling tot de verpersoonlijking van het begrip
Kerstmis. ZU zUn Hjdeloos; hun kleding, In
de bergdorpen van de Abruzzen nog steeds
bewaard, is thans dezelfde als honderd Jaar
geleden, of tweehonderd en misschien waren
ook hun voorouders tweeduizend Jaar her
niet veel anders gekleed.
Behalve in de huizen, waar zij recht had
den op een kleine beloning, speelden zij uit
pure devotie ook op de hoeken der straten
voor de simpele Maria-beeldjes. Na eerst te
zijn neergeknield en een kruis te hebben ge
slagen, neemt de herdersknaap zijn fluit en.
iets verlegen, brengt hij die met neergeslagen
ogen aan de lippen Maar nauwelijks klinken
de eerste tonen. of. gevangen in de magie
der zelf verwekte muziek, vergeet hij, dat er
mensen, stadse dames en heren, om hem heen
staan, en als ware hij temidden van zijn gel
ten, ginds op de zonnige hellingen van de
Abruzzen. blaast hij nu met vuur en over
gave in de kleine pijp En dan valt de oudere
begeleider in: de doedelzak steunt het fluit
spel of geeft eerr huppelende tegenmelodie»
als de clown in het circus, die de nobele ge
baren van de tragische acteur parodieert.
Maar dan wordt het tedere gevoel voor de
lieflijk glimlachende Madonna of het rozige
Borelingske ook hem te sterk en aandoenlijk
vroom klinken nu de beide Instrumenten, de
gonzende doedelzak en de juichende schalmei
naast elkander op en dat geheel is zo schoon,
dat het een groot kunstenaar heeft geïnspi
reerd tot de mooiste Kerstmuziek van alle
tilden de pastorale, waarmee HSndel in de
..Messiah" de geboorte van de Heiland ver
welkomt.
Plots zwijgt nu de doedelzak en het ls alsof
er een diepe stilte valt, maar in die stilte
klinkt opnieuw helder en zuiver de fluit.
De ogen van de jonge herder stralen nu;
vervuld met een waarachtige vreugde ziet hij
op naar de Bambino, het wondere Kindeke;
de tonen worden feestelijk, triomferend; de
ganse ziel van het simpele bergvolk klinkt
in die vrome, blijde muziek en de Jongen
speelt voort en voort, als ware hij gans al
leen onder de sterbezaaide nachthemel van
ziin bergen.
Helaas, dit mooiste beeld van een Ro
meinse Kerstmis past niet meer bij de mo
derne wereldstad met haar alles vernielend
lawaai van auto's en motorscooters. Het
schijnt ook niet meer te passen bij de ziel
van de hedendaagse mens. Wij dragen het
nog rond als een dierbare herinnering, wel
wetend, dat het ieder Jaar minder waarschijn
lijk wordt, dat wij nog eens een paar echte,
vrome „zampognari'' op straat zullen horen
spelen.
©-»-
'el de Britse middagtoiletten", welke zij bij offi-
uw gelegen- ciële gelegenheden wil dragen?-
(al klinkt het wat vreemd) De grole Londenfie modehuizen
Paasbest
ParU.
PoanKui „i. j verwerken bovendien ook wollen
JL do8sen--jAiant en hiermede ls gezegd, dat er
id itjn er in Parijs en op het gebied van kant een zó grote
verscheidenheid is, dat ook wie geen
pompeus avondtoilet wenst, zich
toch ook in kant kan steken. En dit
is juist de bedoeling van de Britse
kant-industrie. Zij wil deze stof echt
populair maken en haar op ieder
uur vgn de dag en bij iedere ge
legenheid zien dragenEen wens
droom, die ondanks alles toch niet
zo heel gauw in vervulling zal gaan.
Een gewoon kanten jurkje om naar
kantoor te gaan of te gaan winke
lenHet denkbeeld dat dit ge
tuigt van gebrek aan gevoel voor
stijl zit te diep geworteld dan dat
men het gemakkelijk prijs zal
geven.
Een kanten feestjapon, een
kanten japon voor Kerstmis
•n Öud en Nieuw dat is
heel iets anders! En nog
maals; onder de mistletoe,
tegen een achtergrond van
hulst en dennetakken, zal men
menig kanten jurkje zien, in
natureltinten of geverfd in
tere kleuren.
Londen en alle andere Franse en
Engelse steden, die een beetje mee
doen, grootse festiviteiten, waarbU
zwaar tollet wordt gemaakt. Réveil
lon is een gelegenheid met het
mooiste avondtoilet, dat men bezit,
te schittert*.
De Engelse vrouw van de uitgaan
de wereld zal zfc:h vermoedelijk in
kant steken, want kant heeft zij
her-ontdekt. En allerlei „instanties"
willen ook het dragen van kant be
vorderen. omdat de kantfabrieken
een belangrijk onderdeel zijn van de
Britse industrie. Met name in Not
tingham wordt veel kant vervaar
digd en daar vindt men bij voort
during nieuwe patronen en niet
zonder succes: de vraag naar kant
neemt gestadig toe. Geen wonder:
Kant staat wel zeer vrouwelijk, het
is soepel, zodat men het kan dra
peren en modeleren en wat mis
schien nog het krachtigst voor het
gebruik van kont pleit: het is oer-
6olide hoe teer het lijkt. Sommige
kant gaat wel tweehonderd jaar
mee. dus langer dan men een japon
gewoonlijk draagt en ondanks al die
voordelen is het niet zoveel duurder
dan andere kostbare stoffen, zeker
niet, wanneer het machinaal wordt
vervaardigd. Machinaal vervaardig
de kant heeft lange tijd in een slecht
blaadje gestaan en de fabricage er
van ging met grote technische moei
lijkheden gepaard. Deze zijn opge
heven sedert men nylongarens ge
bruikt. De fijne Chantiliy-kant is
bijzonder in trek. maar ook zwaar
dere. bijna „drie dimensionale"
soorten worden veel gevraagd, om
dat deze zowel geschikt zijn voor
-de vervaardiging van deux-plèce6
als voor cocktailjaponnen. Gekleur
de kant is bezig buitengewoon popu
lair te worden naar verluidt heeft
koningin Elizabeth II een voorliefde
voor gekleurde kant, zowel voor
avondtoiletten als voor „geklede
«H® dal
c
d"*de krenten voor ons kerst
brood afkomstig zijn uit Grieken
land. speciaal van de eilanden
Ithaka en Zante;
datdeze krenten een soort drui
ven zijn;
datmen in sommige streken van
Griekenland uit deze krenten een
speciale zoete u>i)n perst;
d°l'n Engeland de befaamde
„Christmascake" reeds vier weken
voor het Kerstfeest gebakken
wordt;
datde 2e Kerstdag in Engeland
„Boring-dag" genoemd wordt,
omdat men daar familie en vrien
den op deze dag geschenken geeft;
dateveneens in Enpeland de
groenteman tijdens de Kerstweek
naast groente ook kerstbomen en
mistletoe verkoopt;
dathet ook al weer Engeland is,
waar men het eerst op de gedachte
is gekomen met Kerstmis een tak
je mistletoe in huis op te hangen
en dat men dit gebruik in andere
landen heeff gevolgd;
een verliefd meisje, gekust
onder een takje mistletoe, binnen
een jaar zal trouwen, althans vol
gens de traditie;
itde vrucht van de mistletoe of
maretak, een witte bet, vergif
tig is.
en elders
IAEZER dagen valt in Frankrijk en
1J West-Duitsland, Oostenrijk,
Italië en Griekenland, Finland, de
Libanon en Korea een ware pop-
penregen neer. Want veertigduizend
Amerikaanse jonge meisjes hebben
poppen gemaakt en deze zullen
tijdens de Kerstdagen worden uit
gereikt aan behoeftige kinderen in
de bovengenoemde landen. Het
denkbeeld hiertoe ging uit van het
Amerikaanse tijdschrift voor de
Jeugd „Seventeen" (Zeventien); dit
hjad schreef n.l. een prijsvraag uit
in het aankleden van poppen. De
poppen als zodanig zijn allemaal
gelijk en werd<» beschikbaar ge
steld door het blad, dat aan letter die
dit wenste tevens een „handleiding"
voor het aankleden beschikbar
stelde. Er waren drie categorieën
poppen: poppen, gekleed volgens de
mode van een bepaald tijdperk,
karakterpoppen en babypoppen. De
prijsvraag was niet beperkt tot
Amerikaanse meisjes. Een Engels
zeventienjarig meisje had een pop
ingestuurd, precies zó gekleed als
indertijd koningin Elizabeth I van
Engeland en een derti/nja
Tak lavendel
jnjarige Ame
rikaanse trok haar pip een gewaad
aan. dat als twee druppels geleek
op het kroningsgewaad van koningin
Elizabeth II.
De „Redt de Kinderen" organisatie
heeft zich belast met de uitdeling
van de poppenschat.
De Britse vrouw heeft de kant her-ontdekt. Ziehier een
prachtig avondtoilet van echte Engelse kant naar een model
van een Engelse mode-ontwerper.
YTAN de drie symbolen, die op de grote feest-
dagen de Goedheid vertegenwoordigen: Sin
terklaas. het Kerstmannetje en de Paashaas, is
er maar één, die genade kan vinden in mjjn ogen
de schutspatroon uan de vijfde December. Num
mer twee is een belachelijk surrogaat van de
goed-heilig-man, nummer drie een onnozele
hals, die we. als we dan per se een zinnebeeld
willen hebben voor de Paasgedachte-in-materia-
listische-zin beter hunnen vervangen door de
eierleggende kip zelff
Desillusies op Kerstavond
i Kerst-
t orgel in
„Het geeft maar vuile rommel en
ieder jaar moet je weer een nieuwe
boom kopen en.... dat kost geld!"
Dit is de klacht van de nuchtere
Nurksen, die niet willen weten van
een kerstboom in hun huis. Een.ge
Italiaans grappenmaker is aan hun^^ai
bezwaren tegemoet gekomen en
heeft deze kerstboom voor hen
ontworpen.
Wij laten onze huismoeders dit
grapje zien Ook op Kerstmis !s
humor een kostelijk ding!
TN 1818 geraakte juist tegen 1
-*■ avond, de balg van het or
de St Nitolaaskerk van Oberndorf
defect. Dit verdroot de geestelijke,
pater Mohr, zowel als de erganist
Gruber Kerstmis zonder orgelspel
leek hun geen Kerstmis, En toen
schreef pater Mohr een kerstliedje
en hij verzocht Gruber daarbij een
melodie te maken. De organist
wijzigde een oude volksmelodie een
weinig, zodat ze helemaal bij de
woorden paste. Tot verbazing van
de boeren van Oberndorf werd op
Kerstavond het lied gezongen onder
begeleiding van een guitaar. een in
strument. dat ze nog nooit hadden
;ezien Het lied werd spoedig popu-
.jir, dank zij de beroemde organist
Karl Mauracher, die in 1819 Obern
dorf bezocht die het lied doorgaf
aan muziekjfefhebbers in Oostenrijk
en Beieren, vanwaar het zich ver
spreidde over de gehele christelijke
wereld. Het was: „Stille Nacht.
Heilige Nacht"-i
begeleid door de volwassenen, die maat en wijs
konden houden en de kinderen, (lie vóór of ach
ter, te hoog of te laag mikten, maar met volle
overtuiging zongen, in de heilige veronderstelling,
dat de goede God vergevensgezind neer zou zien
uit de hoge hemel en meer zou letten op de
beweging van het gemoed dan op de muzikale
volmaaktheid.
Toen de stemmen zwegen, nam ik als pater
familias het woord. Ik las het verhaal uit Lucas
en parafraseerde voor de jongste generatie de
evangelische vertelling: de jongste garde onder-
Bij KerstrAis behoort voor iedere gelovige hW' ging wel de wijding van de tale Kanadns, maar
Kind in de kribbe en, ter meerdere glorie van het begreep niet de betekenis van woord en con-
feest ter ere van hem. die „in doexsken hert werd
gewonden", de kerstboom
met de stille, serene
kaarsvlammetjes, 't Mag
dan een heidens symbool
zijn 't kost weinig
moeite, de stralende spar
te zien als afspiegeling van het Licht der Wereld
Uitvloeisel van deze opvatting is het feit. dat
in de erker van mijn al-te-grote huis van
24 December tot 6 Januari de traditionele, maar
gebenedijde boom pronkt in vol ornaat, opgetooid
door de kleinkinderen zelf, bonter dan ik het
wonder zou sieren, maar in overeenstemming
met hun aesthetisch besef.
Op Driekoningen-avond lichten de kaarsjes
opnieuw en op de 7de Januari laten we de dor
rende boom opgaan in vlammen het reinigen
de vuur alleen is waard, dit kostbaar kleinood te
verteren.
Twee herinneringen doemen op. als ik aan de
eindeloze reeks van Kerstfeesten denk. die ik
met kroost en nakroost heb gevierd. Over de
wijding van deze avonden spreek ik hier niet
alleen over een paar kinderlijke reacties, die ons
misschien iels nader brengen tot het geheimzin
nige wezen, dat wij op zien groeien en nimmer
volledig zullen begrijpen.
De eerste is maar heel eenvoudig. Als gewoon
lijk was de Kerstboom versierd met engelen
haar en sterren, met kaarsjes en sneeuw. En
op verzoek van het grut had „Oma" er voor
gezorgd, dat op vele plaatsen tussen
het groen en de schittering kerst
kransjes hingen. De kaarsjes brand
den, op het harmonium, oud, eer
waardig familiestuk, had de muzi
kaalste van mijn schoondochters
„Stille nacht, heilige nacht" gespeeld,
structie. Overtuigd van het feit. dat ik in staat
zou zijn „in Kinder
Mundart" naar het woord
van de apostel Paulus
van de bijbelse waarheden
„moedermelk" te maken,
schilderde ik het stal
letje uit Bethlehem met de os en het ezeltje ter
weerszijden van de schamele krib. „Er waren
een vader en een moeder de eerste heette Jozef,
de tweede Maria. Ze kregen een kindje, dat lag
te slapen in een bedje, en dat heette J... Vra
gend keek ik de kring van luisterende kinderen
rond. En alleen de allerkleinste zei uit de grond
van haar hart: „Jetjet"
Lichtelijk gechoqueerd vertelde ik verder. Mijn
gehoor scheen één en al aandacht. Ze staarden
naar de brandende kaarsjes en de evangelische
parafrase drong door hun oren hun gemoed bin
nen. De herders kwamen ten tonele met de zin
gende engelen, de wijzen reden uit het Oosten de
ster achteraanhet bleef stil. toen ik zweeg.
Maar in die geladen stilte klonk plotseling de
stem van mijn liefste kleinzoon. Zijn wijsvinger
tje priemde in de richting van de boom en hij
zei, muzikaal als altijd: „Oma, mag ik die dikke?"
1Z"ORT na zijn geboorte legde Maria de kleertjes
van het Kindeke te drogen op een grauwe plant
met viltachtige bladeren. Enkele uren later echter
bleken de kleertjes te zijn verdwenen. De angel
Gabriël deelde haar daarop mede, dat de plant, die de
kleren van het Kind had gedragen, voortaan prach
tige blauwe bloemen zou hebben en geuren zou, als
de bloesem uit het Paradijs. Toen plukte Maria een
takje vSi de plant af en stak het tussen de kinder-
I kleren, omdat deze zou-
den rieken naar laven-
I del. Tot op de dag van
1 heden is de LAVENDEL-
I PLANT gezocht om haar
heerlijke parfum.
Iels dergelijks gebeur-
de ook met de TIJM.
I Aanvankelijk was deze
plant evèn onaanzienlijk
i de lavendel. Op
zekere dag plukte Maria
n aantal tijmblaadjes
j om het hoofdkussen van
l| het Kindeke te vullen en
Ij daarop voltrok zich het
mder: de plant begon
verrukkelijk te geuren
en htok/t dat sindsdien altijd gedaan.
In ae Kersttijd kan men heel veel mensen met
HULST zien lopen om thuis de kamer te versieren.
Dat heeft men al eeuwen lang gedaan, maar vroeger
plukte men geen hulst, omdat men de combinatie
rood-groen zo mooi vond. Men geloofde toen dat de
bessen en de scherpe
stekels boze geesten kon
den weren eif daarom
trachtte menÈbp Kerst
mis altijd een maar hulst
takken in huiÊte hebben.
Van de KERSTROOS
kan men heel lang ple
zier hebben, als men de I
plant koel en vochtig
houdt. Is ze eenmatff
debloeid, dan plant men
Kaar in de tuin op een
niet te zonnig plekje,
waarvan de grond echter
voedzaam moet zijn,
anders zal men weinig
resultaat bereiken. Het
volgende jaar November haalt men de plant weer
uit de tuin, toaarna men haar tn de kamer in bloei
brengt. Zij heeft ook een eigen geschiedenis:
Bij de geboorte van hel Christuskind werden er
allerlei geschenken gebracht, maar het dochtertje
van één der herders was te arm om iets te kunnen
kopen. Desondanks wilde ze toch iets geven en dus
liep ze naar buiten om te zien, of ze wat bloemen
kon vinden. Maar de vel-
1 den van Efrata waren
dik besneeuwd en er was
I geen groen blaadje, te be
kennen. Een engjl daal
de echter van omhoog en
beroerde met zijn vleu
gels de witte wade. Daar
bloeiden plotseling op
het veld prachtige bloe
men. die het herders
dochtertje plukte en
schikte tot een bouquet
om het Kindje te bren
gen. En zo zijn dan de
1 KERSTROZEN op aarde
1 gekomen
De duivel vond het
echter helemaal niet prettig, dal Jezus zoveel hulde
ontving. Hij veranderde zichzelf in een kevertje en
legde een druppel venijn tussen de meeldraden van
de Kerstroos. Christus gaf het gif 'n geneeskrachtige
werking, waarvan de geneeskunde profiteert.
Als teken van reinheid en onschul/b dcMJiouwde
men de WITTE LELIE, die de engelef» dm*emen. toen
ze het loflied ter ere van Maria en fëap iffind aan
hieven. Op schilderijen
van vroeger, die
Madonna en haar Kind I
weergeven, zal men dan I
ook altijd lelies aantref-
fen.
En tot slot is daar
geschiedenis van
STF.R VAN BETHLE- I
HEM. De drie Wijzen uit
het Oosten werden voor
afgegaan door een bij
zonder heldere en fon
kelende ster, welke bleef I
stilstaan refcht boven de I
stal. waar het Kind ge- 1
boren was. De taak van
de ster was nu geëindigd
en de hemel liet haar dus los. waardoor zij naar
beneden viel en op de aarde tn duizenden stukken
uiteenspatte. Uit elk stukje groeide een plant met
stervormige bloemen, die tegen Kersttijd bloeit: de
ster van Bethlehem.
Lelies
Ster van Bethlehem
VOOR HET JAAR 1954
iï
MET KERSTMIS
BEDENKE U DAT
dit de tijd is om verbro
ken vriendschappen te her
stellen. Wacht niet tot de
andere partij het eerst tot
u komt. Doe zelf de eerste
stap.'
ook de huisvrouw van de
feestdagen mag genieten.
Help dus allemaal een
handje mee, zodat zij bij
tijds klaar is en plaag haar
vooral niet met allerlei
karweitjes, welke nog op
het laatste ogenblik moeten
worden gedaan.
de eenzame u dankbaar
zal zijn voor een uitnodi
ging. zelfs op het laatste
nippertje. Laat hem of haar
niet in de eenzame „huur
kamer" de vrije dagen door
brengen of Oud en Nieuw
„vieren".
gen in
u zijn
Durf een strijd aan
WATERMAN (21 Jan—19
Febr De toekomst ziet er
-ooskleurig uit. Wijzigtn-
beroep kunnen gunstig voor
als het heet is. Bew
i beroep t
eln. Allei
wellicht zorg
VISSEN. (20 Febr.—20 Mrt).
„Oud zeer" zal verdwijnen
ep u zult het Nieuwe Jaar
met een schone lei kunnen beginnen.
Ook uw financiële vooruitzichten zijn
gunstig en derhalve kunt u plannen
maken voor <Je toekomst. Een lange
reis schijnt voor u te zijn weggelegd
of een verhuizing naar een ver afge
legen plaats.
RAM. (21 Maart—20 April).
De eerste zes maanden van
T7l 1954 zijn gunstig voor ver
loving of huwelijk. Leg het een beetje
n. want de tweede helft van
zal ln financieel opzicht
ijker zijn en dan zoudt u het
uren als u de eerste zes maan
den maar raak had uitgegeven. Dit
Jaar vooral zult u ervaren, dat men
maalt, hetgeen men gezaaid heeft.
STIER. (21 April—22 Mei).
«JHf Bijzondere kansen om geld
te verdienen. Salarisverho
ging en gratificaties zijn niet uitge
sloten Maar u moet met volle kracht
voorwaarts blijven gaan. Laat de moed
niet zakken, ook al lijkt het. dat u
niets zult bereiken, ^fcter in het Jaar
zult u actiever zijn. maar dan zult u
ook ernstige tegenwerking moeten
overwinnen. Dan schijnt u bijzondere
moeilijkheden te zullen ondervinden
met mensen van wie u houdt en stel
lig jult u niet altijd uw zin krijgen.
TWEELING. (23 Mei-21
Gunstige vooruitzlch-
dus: smeed het ijzer
eeg desnoods he-
mei en aaraei u zult kans krijgen
veel geld te verdienen, maar u moet
u wachten voor buitensporigheden
Liefdesavonturen en „schitterende"
ideeën mogen u niet afhouden van
hetgeen u werkelijk S* dit leven te
doen hebt. Leg „een appeltje voor de
dorst" weg.
KREEFT. (22 Juni—22 Juli)
Een ideaal jaar hebt u voor
Geluk en vreugde
zijn uw deel. Dit Is een Jaar om in
het huwelijk te treden. Oude kwesties
verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Weliswaar zult u penibele ogenblik
ken hebben, maar u zult er in slagen
alle hindernissen te overwinnen-
LEEUW. (23 Juli—22 Aug.)
i de eerste helft van het
laar kunt u geluk hebben,
dat in de tweede helft
onder betere arbeidsvoorwaarden
het jaar zult u moeilijkheden onder
vinden van de zijde van onbekende
mededingers. Iemand, die een sleutel
positie Inneemt, zal de deur naar een
leven voor u openen.
SCHORPIOEN. (23 Oct.-21
Nov.) „Neem het zekere
nzekere", dient
dit Jaar uw devies te zijn. Het zal
moeilijk zijn de medewerking van an
deren te verkrijgen en u zult u op
uzelf moeten verlaten. U zult on
dankbaar werk te doen krijgen en
oudere mensen zullen u hoofdbrekens
bezorgen U zult wat u begint moeten
afmaken en dit zal lang niet altijd ge-
nakkelij'
BOOGSCHUTTER. (22 Nov.
—22 Dec). De eerste helft
van het jaar zal het buiten-
noellljk zijn te begrijpen wat
r om u heen gebeurt Moeilijkheden,
ie u niet In de hand hebt. zullen om
heen opduiken, zonder dat u kans
iet ze op te lossen of te overwinnen.
Ie helft van het Jaar ls gunsti-
Tweede 1
ger
ding" zweeft 1:
mosfeer voor de-
X MAAGD. (23 Aug.—22 Sept.).
Een Jaar vol activiteit. Ge
luk In de liefde en bij spe
culaties U zult wel eens aarzelen eên
besluit te nemen, waardoor goede
kansen u zullen ontglippen. Vooral
voorzichtig zijn met reizen.
WEEGSCHAAL. (23 Sept-
22 Oct.). Vóór de lente krijgt
u uitstekend nieuws. Gun
stige periode, waaruit u alles moet ha
len wat er uit te halen ls. Later ln
STEENBOK. (23 Dec.—20
Jan.). Dit Jaar zult u het
stevig ln de hand
moeten houden. In de eerste maanden
het jai
ben ver
ln uw beroep t
mogelijke hulp en steun krijgen La
ter in het Jaar bent u minder gezien
en zonder enige reden zult u dan stui
ten op allerlei hipderpalen of tegen
werking ondervinden van vrienden of
anderen op wie u gesteld bent. U zult
al uw tact en diplomatie nodig heb
ben wanneéj- vriendschappen in het
in liefdesgeschtede-
nstellend blijken te
«rgen om tot ont-
Denkt u aan ons motto: Bevredig
uw nteuiospierigheid, maar neetn
de voorspellingen niet te ernstigI
r
