Liilt
Win ean pracM-9'
MARIE VAN EYSDEN-VINK
OVERLEDEN
Zij had koningin van haar vak
kunnen
Je
jj ker
HET A/IEISJE UIT
PSr7! Ivi BOIS-COLOMBES
zijn
tijdperk
De Fransman Morand won de
eerste Nijl-inarathon
Beroemde molens aan de Rotte
zullen behouden blijven
In Amerika is mechanisatie in
landbouw ver doorgevoerd
Gemeente wil flink bijdragen in
onderhond van toren
V ertegen woordigster
van een groots
Ma:
Het moeilijke begin
Zij verving de grote
Beersmans
Gedenkwaardige creaties
W"
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
Kerstboodschap van
Eisenhower
Engeland geeft Egyptische
sterlingsaldi vrij
Radioprogramma
voor morgen
Mossadeq in beroep
paZ op dat papiertje waren slechts twee
r„el. schreven. xxvn
4
Medewerking van Zevenhuizen gevraagd
Stichting daarvoor
opgericht
Huurverhoging in de
Goudse streek
Ji
COUPON
AT <T>
AAR.
ANNEER
Zilveren jubilaris
bij de gemeente
Alleen deze week
W. A, DE BRUIJN
Interessante lezing te Stolwijk
Hoe boer werkt in
„jong Europa"
Tarieven van water in Gouda worden
nog iets verhoogd
Bij familietwist werd
naar mes gegrepen
Eigenaardig geval in Zevenhuizen -
Herste^ gedurende reeks van jaren
Betrapte inbreker klom
in een boom
Geen visuni meer
voor Griekenland
Toch wel iets in een naam
Autobus met arbeiders
verongelukt
KERSTE BLAD - PAGINA 2
MAANDAG 28 DECEMBER 1953
van Eysden—Vink in haar gloriejaren
als Madame sans Gêne.
De groten, waartoe zij behoorde, werden
door de aanzienlijken in de stad van de
Meesen. de Van Beuningeni. de De Mon-
chy's. de Kavelaars, de Cibudriaans en de
Van der Mandeles en talrMke anderen, als
gelijken beschouwd en aan/de dis genodigd.
Er ontbrak in Rotterdam keen gelegenheid
om met andere kunstenaars geestelijk con
tact te houden. Zij harden hun speciale
(Commissaris Gilles op onderzoek) door Jacques Decresl
T^e toneelspeelster in ruste Marie van EysdenVink, wier roemrijke carrière al
bijna een legende was geworden, is Donderdagavond in de ouderdom van 89
jaar te s-Gravenhage, waar zy zich na 42-jarige dienst aan de kunst in de stad,
Öie haar op de handen had gedragen: Rotterdam, teruggetrokken had. overleden.
Zij was al zeer lang bedlegerig. Een half jaar geleden publiceerden wij het laatste
interview, dat zij had toegestaan en waarin zij, berustend in het zekere weten,
dat haar einde nabij was. afscheid nam van allen die haar nog in haar briljante
creaties hebben gezien en bewonderd. (Zien en bewonderen was overigens één en
hetzelfde). Maar ondanks het feit, dat haar levenskrachten snel minderden,
gingen haar gedachten in dat halve jaar nog voortdurend naar ons toneel uit. Op
de schouwburg aan de Aert van Nesstraat was al haar aandacht tot het laatste
toe geconcentreerd. Zij was zelf nog bij de opening van onze nieuwe schouwburg
tegenwoordig geweest. Geen gebeurtenis speelde zich daar naderhand af, waar
felicitaties aan verbonden konden worden, of zij telegrafeerde haar gelukwensen.
Ook nog met het jubileum van Cees Laseur van zo recente datum.
farie van Eysdën—Vink was één van de
laatste grote Vertegenwoordigsters van
een Rotterdams tofceeltijdperk, waaraan na
men verbonden zijh als Derk en Jaap Has
pels, Rosier en Alégcander Faassen, Catha
rine Beersmans, Willem van Zuylep, Mijntje
Kerckhoven—-Jonkers, later Alida en Frits
Tartaud, Else Mauhs (die bij het Rotter-
e gezelschap van P. D. van Eysden
gelukkigste jaren heeft beleefd), Nico
de Jong, Henri Poolman, Henri Brondgeest.
Jules Verstraete en Hubert la Roche.
Cor van der Lugt Melsert, wiens ster in
dat tijdperk óók in Rotterdam rees, heeft in
zijn mémoires onder de titel „Wat ik nog
even zeggen wou" beschreven, op welk een
hocg peil de voorstellingen van de Rot
terdammers onder P. D. van, Eysden ston
den en welk een genot het was, in de on
volprezen Groote Schouwburg te spelen, ook
omdat het publiek van zijn acteurs en
actrices hield. Pater Hyacinth Hermans
schreef in het boekje, dat Ad. Donker in
1947 in samenwerking met het bureau voor
lichting en publiciteit van de gemeente ter
gelegenheid van het inmiddels weer van
ons vervreemde Rotterdams Toneel onder
de titel „Het doek gaat op" uitgaf, dat in
die tijd van bloeiend Rotterdams toneel
leven ook buiten de jubilea om voor de
groten van het gezelschap speciale eré-
avonden werden gearrangeerd, met feest
commissies en waarderende huldigingen.
„Wie dan daags te voren langs de bloemen-
etalages van Hartlieb en De Lange kwam,
kon uit de geweldige kransen en bouquetten
wel opmaken, wat er die avond in de Groote
Schouwburg te doen zou zijn. De genegen
heid voor zijn eigen grote artiesten zat de
Rotterdammer diep." „Voor zijn favorieten
Marie van EysdenVink en Alida Tartaud
had het Rotterdamse publiek èlles over,"
bevestigt Cor van der Lugt Melsert in zijn
mémoires. „Op haar jaarlijkse ereavonden
waren 80 of 90 bloemstukken en cadeaux
gebruikelijk
Inderdaad, „er was eens in de Aert van
Nesstraat te Rotterdam een Groote Schouw
burg. bespeeld door een eigen Rotterdams
toneelgezelschap, waarvan de leden hoe
wel niet allen aan de boorden van de Maas,
de Schie en de Rotte geboren en getogen
in Rotterdam en zelfs rondom de Schouw
burg woonden
We citeren opnieuw Cor van der Lugt
Melsert. thans uit een recent artikel in
Elseviers Weekblad naar aanleiding van de
huidige toneelcrisis, om het klimaat te
tekenen, waarin Marie van Eysden—Vink,
zelf geen Rotterdamse van geboorte, onaf
gebroken geduuende 42 jaren de kunst in
de Maasstad diende.
De
iet
KnV.„„rri„ ■verden
;on-
iale
tact te houden,
café's. Het medeleveiyfan de gewone man
in het doen en latcyrvan de populaire to
nelisten was niet minder dan ln Amster
dam. De artiesten werden door tramconduc
teurs, bruggewachters en brievenbestellers
met grote onderscheiding behandeld. Welke
politle-agent zou het in zijn hoofd hebben
durven halen, voor Marie van Eysden—
Vink. of Alida Tartaud—Klein, of Frits Tar
taud of Henri Poolman de hand niet tot de
helm te brengen?
Tn het jaar, dat Cor van der Lugt Melsert
te Rotterdam werd geboren, 1882, debu
Maria Hélène Hendrika Louise Vink
de Rotterdamse plankën. Zij was een
Haags meisje, jongste van een gezin met zes
kinderen, geen toneelspelersgezin, maar een
gezin dat wel aan toneelspelers verwant
was Zij had twee toneelspelende tantes,
mevr. Ruffa—Vink en mevr. Moor—Vink.
De ouders van Marietje hadden zelf genoeg
belangstelling voor het toneel, maar Ma-
rietje moest modiste worden. Haar oom
Louis Moor, vermaard toneelspeler, ont
dekte echter, dat zij „het" had. Hij leidde
haar op en plaatste haar bij de Nederduyt-
sche Tooneelisten, die zich onder leiding
van Van Ollefen, Veltman en hemzelf afge
scheiden hadden van de Koninklijke Ver-
eeniging „Het Nederlandsch Tooneel" te
Amsterdam. De 15-jarige Marietje Vink
kreeg evenwel, ondanks haar protectie,
heus nog geen rollen van belang. Louis
Moor was een strenge leermeester. Marietje
mocht voorlopig niet meer dan een paar
woorden in een kermisstuk zeggen en daar
na mocht zij alleen maar figureren. Haar
grote kans kreeg zij echter, toen koning
Willem III en koningin Emma hun eerste
officiële bezoek aan Amsterdam brachten.
In de Stadsschouwburg, Waar het gezel
schap van Van Ollefen, Veltman en Moor
speelde, werd de „Warenar" van Hooft ver
toond. Het koninklijk paar bezocht de gala
voorstelling. Na de „Warenar" ging een be
werking van de hand van J. A. Alberdingk
Thijm van Hoofts „Suzanna Bartelotti" en
daarin vertolkte Marietje Vink de titehïil.
Alberdingk Thijm, de vader van Lodewljk
van Deyssel, complimenteërde haar na de
voorstelling in een zeer vriendelijk briefje.
Toen het gezelschap uiteen ging nam
Louis Moor een engagement aan bij Le
Gras, Van Zuylen en Derk Haspels te Rot
terdam, die in de Kleine Komedie speelden
(later het Casino). Hij nam zijn nichtje mee.
Het gezelschap van Le Gras, Van Zuylen
en Haspels was kort tevoren met roem over
laden uit Londen teruggekeerd, waar het
voorstellingen gegeven had, die culmineer
den in een gala-voorstelling in Covent Gar
den. Geestdriftig hadden de Londense cri
tici de natuurlijke, levendige, in het geheel
niet geforceerde trant van spelen van de
Rotterdammers geprezen.
Tqen Le Gras en Haspels de leiding kre
gen van het gezelschap, dat de stoutmoedige
schepping van de jonge architect Verheul,
de Groote Schouwburg aan de Aert ven
Nesstraat, betrok, solliciteerde Marietje
Vink daarheen, samen met haar verloofde
P. D. van Eysden. Zij werden beiden aan
genomen. Onder de voortreffelijke leiding
van Le Gras en Derk Haspels ontwikkelde
Marietje Vink inmiddels Marie van
Eysden—Vink zich, in een milieu van
louter sterren, tot een schitterende comé
dienne.
Zo schreef de criticus PisMsse bijvoor
beeld over haar. toen z(j in de eerste toneel
proef van Josine Mees. „Voor het diner",
in 1891 optrad: „Mevrouw Van Eysden—
Vink is er wegslepend en triomfantelijk,
verblindend en verbijsterend, onovertreffe-
lijk en betoverend in. een vuurwerk van
onstuimige gratie".
In 1894 werd de grote Catharine Beersmans
tijdens de derde voorstelling van „Ma
dame Sans-Gêne", waarin zij de rol van de
hertogin van Danzig speelde, ernstig ziek.
Marie van Eysden—Vink, die in dezelfde
vertoning de hertogin van Napels speelde,
las de rol van de hertogin van Danzig. Na
afloop van de voorstelling zei Le Gras:
„Morgen moet jij in Dordt de rol van Ca
tharine spelen. Vannacht leren. Om drie
uur repetitie. Om zes uur op de trein." Ca
tharine Beersmans werd beter, maar ze
heeft nooit meer om de rol van de hertogin
van Danzig gevraagd
Het was een grote tijd. Maar de leiding
van het gezelschap beleefde om de paar jaar
een crisis. Totdat alles in elkaar stortte.
Maar in 1900 vond een aantal manneh uit
de .handel het bezit van een eigen gezel
schap voor Rotterdam een culturele nood
zaak. Zij stichtten het Rotterdamsch Too-
neelgezelschap en vertrouwden de leiding
aan de krelikeloze P D. van Eysden toe.
Louis Moor werd er aanvankelijk als hoofd
regisseur aan verbonden.
Tot 1923 heeft P. D. van Eysden het ge
zelschap geleid, waarin zijn vrouw haar
unieke carrière van ingénue, jeune pre
mière, grande coquette èn mère noble
voortzette. De benamingen zijn verouderd,
maar ze zeggen nog genoeg om begrijpbaar
te maken, hoe harmonisch het talent van
Marie van Eysden—Vink zich ontwikkelde.
„Ze had koningin van betrekking en vak
kunnen worden, ook buiten het toneel,"
schreef de dichter-zanger Koos Speenhoff
eens, die in 1903 met zijn één-acter „De
kus", opgedragen aan Marie van Eysden—
Vink, zijn entrée bij het Rotterdamsch Too-
neelgezelschap maakte en sindsdien de
auteur werd van de Nieuwjaarswensen,
waarin de grote actrice altijd zelf met haar
hartveroverend élan de Pieternel creëerde.
Het was een prachtig gezelschap
waarmee Van Eysden de Rotterdamse
toneelglorie hoog hield. Niet alleen de
toppen waren harmonisch bezet, met
Alida Tartaud als tragedienne, maar ook
in de lagere regionen wemelde het van
jong, veelbelovend talent, zo van Else
Mauhs, die in 1903 schuchter debuteerde
als „het meisje" in „La Souris" van Pail-
leron, en van Cör van der Lugt Melsert,
die later geroepen zou zijn om samen
met Van Eysden en Tartaud te trachten
tiet gezelschap op de been te houden,
toen namelijk de onvermijdelijke tekor
ten niet meer zo grif door vermogende
particulieren konden worden opgevan
gen.
Geen wonder, dat het gezelschap in het
tijdvak tussen de eeuwwisseling en de eerste
wereldoorlog bijna alle Nederlandse toneel
schrijvers tot zich trok. Dr L. Simons, in de
twintiger jaren directeur van de Wereld
bibliotheek, rekende eens uit, dat 9'10 van
de Nederlandse toneelschrijvers hier woon
den en werkten. Rotterdam was in volle
expansie. Het was bezig, de rijke vruchten
van de Nieuwe Waterweg te plukken en van
die ontwikkeling genoot vooral de toneel
cultuur. die in het bijzonder gedijt in een
sfeer van activiteit.
Er staat ons, als de tekenen niet bedrie
gen. weer zo'n ontwikkeling te wachten. De
crisis bij het huidige Rotterdams Toneel is
daarvan veeleer een symptoom dan een
weerlegging. De krachten achter die
crisis zijn alleen maar van belang. Zij wer
ken in de geest van die nieuwe ontwikke
ling.
kunnen dit overzicht niet besluiten
zonder enkele stukken te hebben ge
noemd, waarin Marie van Eysden—Vink ge
schitterd heeft. Dat was, toen zij op het top
punt van haar roem stond, vooral in „Dom
heidsmacht" van Marcellus Emants (de
ministersvrouw Marie ter Voorst) en in
„Maria Stuart" van Schiller (koningin Eli
zabeth). Maar dat was ook, in haar jonge
jaren, als Këthe, in „Alt-Heidelberg" van
Meyer Foster als de echtgenote, in „Fak
kels" van Bataille, als Amélie in „De vfouw
van veertig" van "Willem "SchÜrmann, als
Lona Hessel in „Steunpilaren der maat
schappij" van Ibsen, als mevrouw Roth
schild in „De vijf Frankforters", als Cae-
sarine in „Mijnheer Pirroen".... Een on
eindig aantal figuren creëerde zij. Van grote
geestkracht getuigde het. dat zij in 1924, toen
zij voelde, dat een nieuwe phase in de ge
schiedenis van het toneel haar tegen de
achtergrond zou kunnen dringen, afstand
deed van de wierook, waarin zij had geleefd.
Zij trok zich terug in Den Haag. maar bleef
uit haar schuilplaats de toneelspelers aan
vuren met haar goede wensen, en soms ook
nog wel eens rttet haar voorbeeld. Zo trad
zij in 1939 nog eens onder Cor van der Lugt
Melsert in een Nieuwjaarsvoorstelling als
Pieternel op. Die avond werd een door Wil
lem de Haas geschilderd portret van de be
minde actrice in haar rol van Pietemei uit
Marie van EysdenVink achter haar
schrijfbureau: een foto van recente datum.
naam van een aantal ingezetenen van Rot
terdam aan de Groote Schouwburg geschon
ken. Bij het bombardement van Rotterdam
brandde de Groote Schouwburg uit en ver
loor Rotterdam ook dat aandenken aan één
van zijn grootste kunstenaressen. Maar ge
ruime tijd geleden heeft Marie van Eysden
—Vink haar hele particuliere archief met
een schat van gegevens over het toneeltijd
perk, waarin zij geschitterd heeft, aan het
Gemeente-Archief overgedragen.
Het laatst, dat Marie van EysdenVink
in ons midden was. is geweest in 1948. toen
zij bij gelegenheid van de opening van een
tentoonstelling van vijftig jaar kunstzinnig
leven te Rotterdam in het Museum Boy
mans, op zeer hoge leeftijd de genodigden
nog eens heeft doen genieten van haar char
merende voordracht.
Marie van Eysden—Vink was draagster
van de zilveren eremedaille voor kunsten en
wetenschappen, verbonden aan de huisorde
van Oranje-Nassau en ridder in de orde
van Oranje-Nassau.
Het stoffelijk overschot van de actrice zal
Dinsdagmiddag om 2 uur te Westerveld ver
ast worden. Te kwart over 12 zal de stoet
langs de Koninklijke Schouwburg te 's-Gra-
venhage rijden. Daar zullen acteurs en ac
trices, die Marie van Eysden—Vink de laat
ste eer willen bewijzen, zich opgesteld heb
ben om de stoet tot aan de Bosbrug te be
geleiden.
Vrijdag in Den Haag en Zondag in Amster
dam heeft Jo Vincent met een afscheids
concert haar zangloopbaan besloten. Een
opgetogen publiek bereidde de gevierde
kunstenares een langdurige hulde.
2539 40. De jongen holde lachend achter
de boom vandaan en nam de benen, Bunkie
rende achter hem aan.
Lopen. Bunkie! riep Rick vrolijk. Pak
'm!
Nou. Bunkie deed z'n best. en het lukte.
Hij had de ander gauw ingehaald.
Zo. ventje, zei hij. toen hij de jongen te
pakken had. Dacht je. dat je me zomaar met
sneeuwballen om m'n oren kon gooien? Ik
zal je eventjes wassen!
En terwijl hij de ander stevig vasthield,
raapte hij 'n flinke handvol sneeuw van de
grond, en daarmee wreef hij de ander flink
z'n gezicht en z'n hals vol
Zohoe bevalt je dat? lachte hij.
De jongen schudde de sneeuw van zich af.
Hij had er 'n heel rood gezicht van gekregen,
want die sneeuw is fris! Maar hij had toch
pret.
Je stond toch maar raar te kijken, toep
ik je zo mooi geraakt had! lachte hij.
Ze hielden nog een sneeuwballengevecht,
met de andere schoolvriendjes op het school
plein, tot de bel ging. Toen kwamen ze alle
maal met blozende gezichten de klas in.
En die ochtend zag Bunkie met genoegen,
dat het nog steeds doorsneeuwde buiten
(Advertentie)
GEBREK AAN ZONNESCHIJN
vermindert de weerstand tggen allerlei
?iekten. Gebruikt daarom dagelijks VITA
MINE GISTVLOKKEN, want deze bevatten
het volledige in gist aanwezige vitamine B
complex, alsmede een hoog percentage
eiwit. VITAMINE GISTVLOKKEN zijn een
product van de Koninklijke Nederlandsche
Gist en Spiritusfabriek N.V.
Verkrijgbaar in apotheek en drogisterij.
„Bidden om kracht"
President Eisenhower heeft Donderdag in
zijn eerste Kerstboodschap aan het Ameri
kaanse volk, die per radio en televisie werd
uitgezonden, de Amerikanen gevraagd met
hem te bidden om vrede en er voor dank te
zeggen, dat „het bloed van hen, die wij lief
hebben, niet langer op slagvelden in het
buitenland vergoten wordt."
Deze Kerstmis is voor ons het eerste
vredige Kerstfeest sedert 1949, aldus Eisen
hower Wij koesteren goede hoop, ondanks
het feit dat dc^tarereld nog steeds in twee
kampen verdeeld1 is.
Het gebed stelt vrijheid en communisme
tegenover elkaar, zo zei de president. De
communist kan geen reserve van kracht vin
den in het gebed, omdat zijn leer van mate
rialisme en staatsalmacht de waardigheid
van de mens ontkent en dus ook het bestaan
van God. Verwijzend naar het voorbeeld van
George Washington, die in de kritieke win
ter in Valley Forge, toen de zaak van de
vrijheid de nederlaag zo dichtbij was, ook
zijn toevlucht nam tot het gebed, wekte
Eisenhower de Amerikanen op te bidden
om zuiverheid van bedoeling, oprechtheid,
opofferingsgezindheid en de moed van de
rechtvaardige bij degenen, die proberen
leiding te geven. te bidden ook om ver
trouwen. hoop eli de vastheid van het geloof.
De Egyptische minister van financiën
heeft medegedeeld, dat Engeland 1 Januari
a.s. op grontLvan de door Engeland met
Egypte gesloM|» sterlingoversenkomst. 15
millioen pond sterling vrijgeven. Hierdoor
zal het totale bedrag der Egyptische
sterlingsaldi worden teruggebracht tot
pdgt 35 millioen. De minister deelde voorts
mede, dat de Egyptische dollarsaldi een
verbetering tonen en thans dlr 23 millioen
bedragen, tegen twee maanden geleden
minder dan dlr 20 millioen.
(K.R.O.) 7.00 Nieuws; 7.10 Gr.pl.; 7.45 Morgen
gebed; 8.00 Nieuws; 1.11 Gr,pi 8.00 Voor de
huisvrouw; 9.35 Waterstanden; 9.4o Gr.pl.; 10.00
Voor de kleuters; 10.15 Gr.pl.; 10.35 Franse
Kerstliederen; 11.00 Voor de vrouw; 11.30 Sa
lonorkest; 11.50 Als de ziele luistert; 12.00 An
gelus; 12.03 Metropole orkest; 12.30 Land- en
tuinbouw; 12.33 Gr.pl.; 12.55 Zonnewijzer; 13,00
Nieuws; 13.20 Amusements orkest; 14.00 Opera;
14.55 Kamerorkest; 15.30 Ben Je zestig? 18.00
Voor de zieken; 18.30 Ziekenlof; 17-00 Voo^ de
Jeugd; 17.45 Regeringsuitzending; 1800 Lichte
muz., 18.20 Sportpraatje; 11.30 Voor de Jeugd;
18.52 Actualiteiten; 19.00 Nieuws; 19.10 Gr.pl.;
19.15 Uit het Boek der Boeken; 19.30 Gr.pl.;
20 25 De gewone man; 20.30 Radio Philharm.
orkest, in de pauze: causerie; 21.40 Met de
K.R.O.-microfoon door 1953 22.25 Pianoduo;
22.45 Avondgebed; 23.00 Nieuws; 23.15 Kerstlie
deren; 23.35 Planokwintet.
Hilversum II. 298 meter.
(A.V.R.O.) 7.00 Nieuws; 7.10 Gr.pl.; 7.18
Gr.pl.; (V.P.R.O.) 7.50 Dagopening; (A.V.R.O.)
8 00 Nieuws; 8.15 Gr.pl.; 9 00 Morgenwijding;
9.15 Gr.pl.; 9.30 Voor de vrouw; 9.35 Gr.pl.; 10.50
Voor de kleuters; 11.00 Voor de zieken; 11.30
Bariton en piano; 12.00 Amusementsmus*.12.30
Land- en tuinbouw; 12.33 Voor het platteland;
12 40 Gr.pl.; 12.45 HammondoTgel13.00 Nieuws;
13.15. Mededelingen of gr.pl.; 13.20 Metropole
orkest: 14.05 Amerikaanse muz. kaleldoscoop;
14.35 Cabaret; 15.05 Gr.pl.; 15.15 Voo:r de
vrouw; 15.45 Gr.pl.; 16.30 Voor de jeugd; 17.30
Llhte muz.; 17.45 Reportage of gr.pl.; 18.00
Nieuws; 16.15 Pianospel; 18.30 Kerstviering
overzee; 18.45 Gr.pl.; 18.55 Paris vous parle;
19 00 Voor de kinderen; 19.05 Koorconcert, 19 30
Omroeporkest en vertelster; 20.00 Nieuws; 20.05
Gevar. progr.; 21.15 Lichte muz.; 21.35 Mede
delingen; 21.40 Lichte muz.; 21.50 Lichte muz.;
22.30 Buitenlands overzicht; 22.45 Gr.pl.; 23.00
Nieuws; 23.15 New York calling; 23.20 Jazzmuz.
TELEVISIE-PROGRAMMA.
(N.C.R.V.) 20.15—21.45: 1. Journaal; I.
Weerberichten; 3. Onder nul. programma
over de winter; 4. Dagsluiting.
Engeland. B.B.C. Home Service, 330 meter.
12.00 Pianorecital; 12.30 Country Questions;
13.00 Gr.pl.; 13.25 Gevar. progr.; 13.55 Weerbe
richten; 14.00 Nieuws; 14.10 Discussie; 15.08
Schots orkest; 16.00 Crietieken; 16.45 Strijk
orkest; 17.30 Twintig vragen; 18.00 Voor de
kinderen; 18.55 Weerberichten; 19.00 Nieuws;
19.15 Sport, 19.20 Voor de boeren; 19.3o Orgel
spel; 19.50 Causerie; 20.00 Gr.pl.; 20.30 Causerie;
20.45 Klankbeeld; 21.30 Gevar. progr.; 22.00
Nieuws; 22 15 Causerie; 22.30 Gevar. progr.;
23.00 Causerie; 23.20 Recital; 24.00 Nieuws.
Engeland. B.B.C. Light Programme,
1500 en 247 meter.
12.00 Mrs Dale's dagboek; 12.15 Lichte muz.;
13.00 Voordracht; 13.15 Gevar. muz.; 13.45 Or
kestconcert; 14.45 Voor de kinderen; 15.00 Voor
de vrouw; 16 00 Lichte muz.; 16.45 Militair or
kest; 17.15 Mrs Dale's dagboek; 17.30 Gevar.
muz.; 18.00 Orgelspel. 18.30 Lichte muz.; 19.00
Gr.pl.; 19.15 Voor de Jeugd; 19.45 Hoorspel; 20.00
Nieuws: 20.25 Sport; 20.30 Have a go; 21.00
Hoorspel; 21.30 Verzoekprogr 23.00 Nieuws;
23.15 Actualiteiten; 23.20 Dansmuz.; 0.05 Voor
dracht; 0.20 Dansmuz.; 0.56 Nieuws.
Engeland. B.B.C. European Service.
Uitzendingen voor Nederland.
22.00—22.30 Nieuws; Vraaggesprek; Boeken en
schrijvers (op 224 meter).
Nordwestdeutscher Rundfunk, 369 meter.
12.00 Amusementsmuz.13 00 Nieuws; 13.20
Operetteconoert; 14.15 Amusementsmuz.; 15.00
Lichte muz; 16.00 Amusementsmuz.; 17.00
Nieuws; 17 45 Amusementsmuz.; 19.00 Nieuws;
20.00 Gevar. muz.; 21.45 Nieuws; 22.10 Jazzmuz.;
23.00 Gr.pl.; 24 00 Nieuws; 0 30 Amusementsmuz.
Frankrijk, Nationaal Programma. 347 meter.
12 30 Orkestconcert; 13.00 Nieuws; 13.55 Gr-
platen; 14.05 Zangrecital; 18.30 Amerikaanse
uitzending; 19 00 Gr.pl.; 20 00 Kamermuz.; 23.35
Gr.pl.; 23.45 Nieuws.
Brussel Vlaams, 324 meter.
11.45 Gr.pl.; 12 30 Weerberichten; 12.34 Gr.pl.;
13 00 Nieuws; 13.15 Symhp. orkest; 13.40 Gr.pl
15.30 Orgelspel; 16.00 Gr.pl.; 16 30 Orgelspel;
17 00 Nieuws; 17.10 Gr.pl.; 17.15 Voor de kleu
ters; 17 30 Gr.pl.; 17.50 Boekbespreking; 18 00
Gr.pl 19 00 Nieuws; 19.40 Gr.pl 20.00 Verzoek,
programma, 20.15 Voor de vrouw; 21.00 Om
roeporkest; 22.00 Nieuws; 22.15 Jazzmuz 22 45
Gr.pl.; 22.55 Nieuws.
Brussel Frans, 484 meter.
12.00 Orkestconcert; 13 00 Nieuws; 13.20 Or-
platen; 16.05 Lichte muz.; 16.30 Koorzang; 18.43
Gr.pl.: 19.30 Nieuws; 20 00 Gr.pl.; 22 00 Nieuws;
22.15 Kamermuziek; 22.55 Nieuws.
Nadat de Portugees Pereira, die samen
met Morand de leiding had, kort voor het
einde van de wedstryd, geheel uitgeput
uit de rivier was gehaald, zwom Raphael
Morand alleen verder. Op een kilometer
afstand volgde de Egyptenaar Helff en nog
verder terug lagen de nog overgebleven
deelnemers Abertondo (Arg). Zirganos
(Griekenland) en Floravantl (Italië). On
bedreigd bereikte Morand als eerste de
finish.
Tweede werd de Egyptenaar Nazik
Riad, met meer dan 3 uur achterstand. De
Griekse luit.-kolonel Zirganos werd derde.
De officiële tijd, welke door Morand
werd genoteerd, bedraagt 13 uur 55 min.
Margaret Feather, de 20-jarige Britse
knaalzwemster, trotseerde het ijskoude
water 12 uur lang, maar daarna moest ook
zij opgeven. Toen zij de strijd staakte
werd zij door het publiek, dat zich langs
de oevers en op de bruggen over de rivier
bevond, luide toegejuicht.
De een na de ander van de deelnemers
werd als een physiek wrak uit het water
gehaald. De meesten van hen waren be
wusteloos. Sommigen moesten naar het
ziekenhuis worden overgebracht.
Kenneth Wray, die wegens kramp moest
opgeven, zeide dat het een „onmenselijke"
race was. „Het Engelse kanaal is kinderspel
vergeleken b(j dit", zo telde h(j. Hf) was
van mening dat het de „zwaarste lange
afstands zwemwedstrijd ter wereld was".
Tijdens de steeds spannender wordende
wedstrijd is een woonschuit met studenten
gezonken. Men vreesde eerst dat velen bij
dit ongeluk het leven hadden, verloren en
voorlopige berichten spraken zelfs van 40
vermisten, maar later kon de politie mee
delen dat allen gered waren DC Portugees
Pereira had inmiddels Rehim die aan
de redding had meegeholpen ingehaald
en beide mannen zwommen lange tijd
naast elkaar op het laatste trajectj waarna
de Portugees iets uitliep Deze werd echter
op zijn beurt weer ingehaald door de
Fransman Morand, terwijl Rehim de strijd
staakte. Behalve Rehim waren er nog meer
uitvallers te noteren, bij wie o m. de
Nederlander Jan van Hemsbergen. Ook de
twee overgebleven dames werden door de
kou en de sterke tegenstroom gedwongen
de strijd op te geven.
Een uit zeven raadsheren bestaand. Per-
zich militair Hof zal Zaterdag de aan
klacht tegen ex-premier Mossadeq en ge
neraal Riahi in tweede aanleg behandelen.
De behandeling zal ongeveer een maand
duren, aldus een regeringswoordvoerder.
Op het door dit Hof uit te spreken vonnis
is nog weer beroep mogelijk; óf op een
derde militaire hof. óf, met toestemming
van de sjah, op het hooggerechtshof.
38)
001
Goed beschouwd is het haar recht", dacht
Gi'iles. Zonder haar!.Maar misschien was
het een testament, misschien werd er over
haar gesproken en was het beter, dat ze
niet maar zo plompverloren te weten kwam,
wat oom voor haar had beslist.
Gilles stond op, zodat hij hoger was dan
zij en zij niet in staat was te lezen, wat er
Beschreven stond Uit de opengemaakte
enveloppe haalde hij een klein stukje
Zoals afgesproken met Jeanne Lambert
verliet ome®, me veertig sigaretten had
gerookt om haltzeven heel zachtjes het
kleine huis van Bois-Colombes, en deed de
deur weer achter zich dicht.
Zolang hij ln de warmte en de rook was
gebleven, had een lichté bedwelming hem
op de been gehouden, had hij zich goed
gevoeld. De koude van de vroege ochtend
drong nu echter door hem heen, deed hem
bevriezen. Hij voelde plotseling hoe moe
hij was en dat hij veel slaap tekort was
gekomen.
Draai, draal. Samba
De formule, die hij al duizend maal her
haald had in zijn gedachten sinds hij de
brief had geopend, welke Favier voor Dorsel
had nagelaten, kwam hem weer voor
geest als was het een refreintje. Hij
merkte, dat hij luidop liep te neuriën, ter
wijl hij met snelle pas door de verloten
straten liep. Het werd een obsessie. Gilles
vermande zich.
Het ls helemaal niet koud en lk ben
niet moe.~. Het ls....
Ik ben niet naar bed geweest, ant
woordde hij met een glimlach.
TjongeIs er dan nieuws?
Jamaar dat zal lk u later wel
vertellen, mijnheer. Ik wilde u nu vooral
spreken over nieuws, dat niet van mij af
komt.
Wat dan?
Hebt u de kranten gelezen?
De rubberoorlog
Precies.
Ja, ik heb er aan gedacht. Heltzer
De positie van Heltzer is zeer gevaar
lijk.
Geloof je dat?
Ik geloof het
De hoofdcommissaris wist dat Gilles nooit
iets maar lichtvaardig uitte.
Het was een ogenblik stil.
Is het ernstig?
Ik geloof het, herhaalde Gilles.
En daar de hoofdcommissaris opnieuw
zweeg, vervolgd» Gilles:
Ik moet Hjfitzer vanmorgen gaan op
zoeken. Die man weet meer dan hij wel
zegt over Dorsel. En ikzelf weet er meer
van dan gisteren
Hoe heb je dat gedaan?
Ik heb ln een atlas gekeken,mijnheer.
De chef trok zijn wenkbrauwen op.
En?
Dat is soms zeer leerzaam.
Gilles zweeg. De hoofdcommissaris wist
dat Gilles nooit Iets zei voordat hij er zeker
van was, en dat hij nooit zou spreken, als
hij er geen zin in had.
Hij keek hem een ogenblik aan.
Wat wilt u dan?
Ik zou willen weten of we Heltzer op
dezelfde wijze mqeten blijven ontzien.
De instructie van de regering?
Ja.
Heel goed. Ik zal naar Financiën bellen.
Zodra ik antwoord heb, zal lk u laten
roepen.
Gilles wachtte niet lang ln de wachtkamer
van Heltzer.
De kleine man liep, net als de vorige dag,
in zijn kantoor heen en weer.
Wel commissaris, Iets voor mij?
Gaat u zitten.
Niet precies voor u, mijnheer.
Wat heeft die huiszoeking bij Dorsel
opgeleverd?
Bijna nietsen niets dat u betrof.
Hij was voorzichtig. Heltzer bleef een
seconde staan.
Nou?
Gilles was gaan zitten, had een elgeret
opgestoken. Hij had helemaal niet dezelM*
indruk als de vorige dag. Van het ogenblw
af, dat Heltzer zijn bril had afgezet, dat nij
zijn ogen had gezien, was het hem voorge
komen, dat hij hem al lange tijd kende.
(Wordt vervolgd).
Hij zei het hardop in de ochtendstilte. Een
ogenblik lukte het hem zich zelf te over
tuigen. En het is een feit, dat dit zijn spie
ren ontspande, dat een diepe ademhaling
zijn bloed' sneller deed stromen en dat hij
het plotseling minder koud had.
Wat waren die straatjes van de voorstad
doods, gezien onder het licht van de trieste
dageraad, waardoor alles zo'n grauw aspect
krijgt. Gilles herkende nauwelijks zijn weg.
Gewoonlijk nam hij als herkenningspunten
de etalages; maar die waren gesloten. Op
een kruispunt aarzelde hij. Wat was de
kortste weg naar het station? Enkele haas
tige voorbijgangers, die precies de gang had
den van mensen, die naar de trein 3aan,
brachten hem ertoe hen te volgen.
GilleB streed hevig tegen de slaap en tegen
dat voortdurend terugkerende refrein:
Draai, draal. Samba,
En de muur zal vallen.
heel warm water te duiken, zich te ont
spannen....
Hij kwam bij het station aan.
Over hoeveel tijd naar Parijs?
Vier minuten, mijnheer.
Hij had gevreesd op het ijskoude station
te moeten wachten. Maaiv-vier minuten, dat
ging nog. Tien minuten over halfzeven.
Vooruit, een- beetje moedig. Over drie kwar
tier zou hij thuis zijn. Zou hij het wörm
hebben. Zou hij op zijn gemak toilet kunnen
■maken, wat voor hem een uitstekende rust
betekende. Hij kocht kranten, om niet tijdens
de reis in slaap te vallen!
vandaag, Gilles!
De hoofdcommissaris ontving hem met
enige ironie, omdat de commissaris bij de
Centrale Recherche de reputatie hed. dat
hij ervan hield laat op te staan.
Hij had de hele nacht zitten peinzen, wat
de betekenis kon zijn van dat tweeregelig
couplet, dat Favier aan Dorsel had willen
bekendmaken als een laatste boodschap.
Lysou begreep er niets van, dan dat „het op
Roodkapje leek". En Gilles was niet veel
verder gekomen dan zij. Die Samba zei hem
niets wat de moeite waard was. Hij had het
gevoel of zijn hoofd leeg was.
Ah! mijn bad! mijn bad
Hij werd geplaagd door het verlangen
Maar commissaris Gilles had tijdens de
reis van Bois-Colombes naar Parijs geen zin
te slapen. Een plotselinge gedachte was
bij hem opgekomen....
zelfs met scheren, hij
zijn badkamer en zodra
had, sprong hij in een
spoor van vermoeid-
enige nervositeit.
Quai des Orfèvres was,
naar het bureau van de
I
MAANDAG 28 DECEMBER 1953
BIJ WIJZE van vriendelijk Kerstgeschenk
hebben de Russen te horen gekregen
dal eén hunner voormalige leiders, vriend
van Stalin, eens lid van het oppermachtige
p litburo. eens hoofd van de geheime
staatspolitie, in de oorlog uitvoerder van
c strategie der verschroeide aarde en uit
roeier van verraders, na de dood van Sta
lin een der leden van het driemanschap, dat
in zijn plaats trad, thans na een kort ge
heim proces ter dood is veroordeeld, zon
der kans op hoger beroep, en dat men er
geen gras over heeft liéten groeien. Beria
met zes anderen was Ineteen van het we
reldtoneel verdwenen.!
De Russen hebben stof voor hun Kerst-
gesprekken en voor -"bijzondere overpein
zingen. - Dat hebben de nlet-Russen trou
wens ook. Men kan vermoeden, dat het
klimaat voor Beria en de zijnen hoogst .on
gezond was gi worden. Pas half Decenfflfer
werd bekend gemaakt, dat zijn proces voor
de deur stond. Het zou geheim zijn Zelfs
de figuur van de „bevoorrechte" partij
journalist, die de binnenlandse processen
mag bijwonen, of die in de politieke pro
cessen der satellietstaten voor een onge
vaarlijk éenheidsverslag zorgt, bleef nu
achterwege. Er werden geen bekentenissen
voor de radio geproduceerd. Geen film of
televisie liet iets van Beria voor zijn rech
ters zien. Zelfs van de schijn ener openbare
rechtspraak, die de Nazi's soms nog hand
haafden. blijft niets over. evenmin als van
het rechtsbeginsel van het hoger beroep.
Iets liet al vermoeden, dat er met Beria
en zijn lotgenoten wat aan de hand was.
Woensdagavond publiceerde „De Waarheid"
een hoofdartikel, dubbel zo lang als gewoon
lijk. waarin Beria werd uitgemaakt voor al
wat lelijk vAs en waarin een doopceel van
de man werd gelicht, die men negen maan
den geleden in hetzelfde blad niet zou heh-
ben verwacht. Achteraf kan men slechts
vermoeden, dat van het centrale commu
nistisch perscommando een bevel was ge
komen om de eindfase van de operatie-
Beria voor te bereiden
Want per slot van rekening moeten zelfs
de Nederlandse communisten, hoe gehoor
zaam en gedwee zij zich tegenover hun
buitenlands opperbevel voelen met deze
affaire lelijk in hun maag zitten. Het arti
kei in De Waarheid liet daaraan geen
twijfel.
Maar in Rusland! Nu ligt in Rusland het
Kerstfeest in een andere gevoelssfeer dan
bij ons. Het Driekoningenfeest is daar be
langrijker. Daarbij komen ook de dennen
bomen te pas.
Doch men bedenke eens goed, wat dit
proces in meer normale verhoudingen zou
hebben betekend.
In de eerste plaats zijn er de personen
de berechten. Van Beria weet men het een
en ander. Een andere verdachte was voor
malig minister voor de staatsveiligheid, een
tweede was hoofd geweest van een afde
ling der geheime politie en minister van
Binnenlandse Zaken van Georgië, en zo
gaat het door voor allen: minister voor de
Staatsveiligheid, allerhoogste functionaris
sen van de geheime staatspolitie,
militaire veiligheidsdienst enz. Het kan
daar in die regionen toch nooit zo'n frisse
boel zijn geweest, moet de eenvoudige
Sowjfet-burger denken als hij van hun
schurkerijen leest.
Wat z- allemaal wilden, deze zeven, stond
precies vermeld in de achteraf gepubli
ceerde verklaring van het Hooggerechtshof,
door De Waarheid natuurlijk overge
nomen, hetgeen voor meer nauwgezette
waarnemers altijd gemakkelijk is. Deze
„verraders" wilden het ministerie van Bin
nenlandse zaken tegen de Partij en de
regering (wat in de Sowjet-Unle) overigens
hetzelfde ls) gebruiken en het daar boven
stellen, „teneinde naar de macht te grijpen,
de macht der arbeiders en boeren te liqui
deren en de heerschappij der bourgeoisie te
herstellen".
Van 1919 was Beria al aan het kuipen
met de Engelse spionnagedienst. volgens de
aanklagers Dat moet toch knap werk zijn
geweest. Niet minder dan bijna 34 jaren
hebben Beria en zijn trawanten zorgvuldig
hun vijandige activiteit kunnen camoufleren.
Zij verborgen het dus bij allerlei gelegen
heden. zoals bij het niet-aanvalsverdrag
met Hitier, waardoor deze laatste zijn han
den vrij kreeg, zij verborgen het blijkbaar
gedurende de oorlog en zij hielden het vol
daarna Totdat zij dan in het midden van
dit jaar tegen de lamp liepen. „Zij be
straften medewerkers van de Staatsveilig
heidsdienst, die weigerden de bevelen vat
de samenzweerders uit te voeren. Zij nameh
een aantal maatregelenaldus leest Kijker
in De Waarheid, die het zelf uit de beste
bron kan weten, „teneinde de bourgeois-
nationalistische elementen in de Unie-repu
blieken tot activiteit te brengen en
hen opnieuw te organiseren, tweespalt
tussen de volken van de USSR te zaaien en
de vriendschap der volken met het grote
Russische volk te verzwakken. De be
klaagde L. P. Beria handelde als de ergste
vijand van het Sowjet-volk en teneinde
voedselmoeilijkheden in ons land te schep
pen, saboteerde en verhinderde hij de uit
voering van hoogst belangrijke maatregelen
van partij en regering, die op verbetering
van de economie der collectieve boerderijen
«n staatslandbouwbedrijven en de verdere
Vénioging der welvaart van het SowjJt-
volk waren gericht".
„Hoe nu?" moet de argeloze lezer denken
die in De Waarheid nooit beter heeft
félezen of 't ging in de USSR allemaal even
schitterend, er heerste volmaakte eendracht,
«n de productie steeg al meer en meer. Bo
vendien zal hij met verbazing vernemen, dat
iemand, die 34 jaar in het geheim met de
vijand kuipte, zonder dat iemand iets in de
gaten had. zo dom kon zijn misdaden te
begaan, die op zijn diep moreel verval wij-
Wie weet, zal de Nederlandse Moskou-
aanbidder mompelen, wat voor verraad er
m onze rijen heerst. In deze wereld is nie
mand te vertrouwen. Ook de onderschei
dingen zeggen niets. Beria had zelfs twee-
waal de Orde van Lenin gekregen.
•ia, wie weet! De propaganda van de
communisten is hier z6 stom en ze hebben
°°8 zo veel van hun mooie kansen na
1845 verpeuterd, dat het geen wonder zou
kgn, als eens zou uitkomen, hoe De Waar-
neid eigenlijk door huurlingen van het
dollar-kapitaal werd volgeschreven
Vreejnd is nog de samenstelling van het
ltshof; slechts twee juristen, tegen
r hoge militairen en drie mensen uit
Wrtij, vakbeweging en een plaatsvervangend
minister van Binnenlandse Zaken. Het ging
dier toch niet om enkele loopjongens, het
•mg om mensen, die eens de allerhoogste
P°8ten in de heilstaat bezetten.
De buitenwereld kan slechts uit dit alles
««sluiten, dat als deze heren elkaar op
ruimen, zij het snej en grondig doen. Of
door zulke gebeurtenissen het oorlogsge
vaar vermindert? In het Nazi-Duitsland
men iets dergelijks meegemaakt, toen
m 1934 op last van Hitier de ex-chef van
S A. en de rijksminister zonder porte-
uili Ernst Röhm met een aantal SA-
leiders werd gefusilleerd. Het klimaat wordt
"a deze dingen noch voqr de wereld, noch
voor de betrokken volkeren gewoonlijk vele
gunstiger. De methodes der dictaturen be
nouden hun grote overeenstemming.
Beria zwijgt. De andere zes zijn afdoende
atom gemaakt. Maar al zwijgend spraken
tot de denkende mensen in de Kerst
dagen nog maar al te duidelijk
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA' I
7lrv (Van onze correspondent.)
f'UIZEN. Aangezien het bestuur van de Tweemanspolder
e e jaren geleden is overgegaan tot het machinaal bemalen van de
n zyn gebied liggende landerijen, zijn de vier windmolens van deze
PO er, zo karakteristiek voor de streek, tot stilstand gekomen en wordt
e sinds de dertiger jaren van de achttiende eeuw bestaande getrapte
bemaling niet meer benut.
Nu het polderbestuur niet bereid en gezien de betrekkelijk geringe
oppervlakte van zijn polder niet in staat is de molens te blijven onder-
ou en, ook niet na uitvoering van de hoognodige restauratie ervan, zou
aemolenviergang, uniek door zijn ligging aan de Rotte, in de onmiddel-
VIKe nabijheid van de spoorlijn en de*, Rijksverkeersweg Utrecht—Den
"aag ten dode zijn opgeschreven, ware het niet dat de Provinciale Staten
van Zuid-Holland het in het leven roepan van „De Stichting tot instand-
ouding van de Molenviergang van de Tweemanspolder" hadden moge
lijk gemaakt.
In deze stichting hebben zitting de heren
>r J L. Klein, directeur-hoofdingenieur van
ae provinciale waterstaat, voorzitter, mr
K. Lodder, chef van de eerste afdeling ter
Provinciale Griffie van Zuid-Holland,
secretaris-penningmeester, mr R. Hotke.
aangewezen door de minister van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen, ir A. Wiebes,
aangewezen door de minister van Verkeer
en Waterstaat, mr N. van Hasselt, aange
wezen door dijkgraaf en hoogheemraden
van het Hoogheemraadschap van Schie-
land. J. van der Wel. aangewezen door het
nestuur van de Tweemanspolder en Arn.
Boer. aangewezen door burgemeester en
wethouders der gemeente Zevenhuizen.
In een in November gehouden vergadering
van de stichting is o m. besloten de vier
molens, met de daarbij behorende erven en
tuinen in eigendom over te nemen van de
rweemanspolder voor de symbolische prijs
van 1. Het ligt ln de bedoeling van het
bestuur der Stichting de meest dringende
restauraties der molens zoals het aan
brengen van een binnenroede aan de tweede
molen in 1954 te doen geschieden, ter
wijl in volgende jaren de rest onder han
den genomen zal worden.
B. en W. van Zevenhuizen zijn met de
Provinciale Molencommissie en de Stich
ting van gevoelen, zo schrijven zij de raad,
dat de molens ln volledige werkwaardige
staat moeten blijven. ..Nu een dieselgemaal
is gesticht, zullen de molens alleen nog
gebruikt worden in noodgevallen. Daarom
is het behoujfUan deze viergang niet alleen
"'1 waterstéatliundig oogpunt (bemaling in
tijden van oorlog en oorlogsdreiging) doch
tenmiaatF*evenzeer uit vriendschappelijk en
historisch oogpunt ten stelligste verdedig-
baaf, aldus B. en W.
t Ingrijpen noodzakelijk
Als „de molens aan de Rottemeren" vor
men zij immers een stoffering van het Hol
lands polderlandschap, die bekend is bij
alle Zevenhuizenaren en niet minder bij de
reizigers van Utrecht naar Den Haag per
trein of per auto. Zij bekoren het oog van
een ieder die ln deze tijd van nuchtere
zakelijkheid streeft naar het behoud
van historische monumenten.
Wordt niet ingegrepen, dan zal de tand
des tijds zijn vernietigende invloed doen
gelden en deze achtkante Hollandse water
molens binnen zeer afzienbare tijd be
knotten tot naargeestige overblijfsels.
Mede uit deze overwegingen worden de
Stichting subsidiebijdragen van het Rijk
en de Provincie ter beschikking gesteld
van respectievelijk 7500 en ƒ4770 ver
meerderd met een provinciale bijdrage van
100. als aanvangskapitaal. totaal dus
12370.
Uit deze middelen zal het stichtingsbestuur
de restauratiekosten en het onderhoud der
molens moeten financieren.
B. en W. van Zevenhuizen onderschrij
ven de gedachte van het bestuur, dat het
Rijk en de Provincie bereid zullen zijn
wederom in een bepaald jaar subsidie te
verlenen. Maar deze medewerking zal af
hangen van de omstandigheid in hoeverre
andere lichamen en particulieren voor het
behoud dezer viergang daadwerkelijk steun
verlenen in de vorm van een donatie of een
contributie. Het ligt in de bedoeling van de
stichting, landelijk een actie in te zetten
tot verkrijgen van vrijwillige bijdragen.
B. en W. van Zevenhuizen, achten het,
omdat de molens op het territoir van Ze
venhuizen staan, van belang, dat ook de
gemeente daarin bijdraagt en stellen de
raad voor voor 1954 een donatie van ƒ200
aan de stichting te verlenen.
Voor de toepassing van de 1 Januari a.s.
in werking tredende huurverhoging heeft de
minister van Wederopbouw en Volkshuis
vesting de gemeenten in het Gouds rayon
zodanig ingedeeld, dat de oD 31 December
geldende huren van de vóór 27 December
1940 gebouwde woningen zullen worden ver
hoogd met;
23 procent te Gouda en te Waddjnxveen,
té Waddinxveen voor de kom der gemeen
te en het deel langs de Gouwe;
26 procent te Bodegraven, Boskoop, Gou
derak. Moerkapelle, Moordrecht. Nieuwer-
kerk a.s. IJssel Ouderkerk a.d. IJssel. Oude
water, Reeuwijk, Schoonhoven, Waddinx*
veen (overig gedeelte) en Zevenhuizen.
29 procent te Ammerstol, Bergambacht,
Berkenwoude, Haastrecht, Hekendorp, Stol
wijk en Vlist.
Ean van dasa prachtig# camera's Is voor U...
wannaar U aan hoofdprijs wlót In Libafla's grot#
Fato-wadstrljd„KIEKT U MEE 7" Mat alka
aardig» binnanhuisopnama habt U zo'n kans,
mits 0 abonné bant van Liballa. In hat nummar
van 2 Januari vindt U alia nadere bijzonderheden.
Fotografowt U nimf?
Dan bieden de 90 pagina's van Libelle U
tóch elke week vele verrassingen. Naast de
Fotowedstrijd, de populaire vaste rubrieken
en verscheidene interessante artikelen,
brengt het nummer van 2 Januari bijvoor
beeld de ontroerende reportage:
„LYLIANi LOOPT NAAR HET GELUK"
het diep-treffende levensverhaal van een
invalide jonge vrouw, die door een haast
bovenmenselijke wilskracht haar ziekte
meester werd en zich als kroon op haar
genezing gekozen zag tot Koningin der
Partjse mannequins!
EXTRAGratis iedere week het leuke
kinderblad TOMBOLA df maandelijks een
boeiende romanbjjlage.
Elke week in 1954 wordt extra-gezellig met
Libelle in Uw huis. Vul NU de coupon in.'
DE HOOFDPRIJZEN 1 Rolleicord J 567.-
1 Kodak Retina I 297.-I Agfa Isolette 260-
Alle met flits. S Philips Flitscamera's 65.- per
•luk; 3 Oevaert boxen 30.50 per stuk.
U ziet méér. in
Bovendien 100 foto-albums
groot aantal foto-ttui's
i 50 cent per week
IK ABONNEER MIJ OP LIBELLE t f 9C pcf
WOONPLAATS
ADRES
Vriendelijk verzoek deze coopon Jet blok lener j in te vullen
en hetceen niet gewenst wordt dAr te hilen. Dsirnt in een
open enveloppe, gefrankeerd met zet postzegel, te verzenden
aan LIBELLE. Nassauplem 7. HAARLEM. Postgiro 258670
GRATIS
Reünie: Bijeenkomst Goudse
Dec. 7.31 uur. Concordia: Contactavond
O.N.A. voor Junioren.
29 Dec. 7.36 uur. Het Schaakbord: Clubavond
Goudse cricket- en footballclub „Olympia'
Junioren.
Dec. 7.36—9.36 uur. Het Blauwe Kruis:
Spreekuur Pro Juventute.
29 Dec. S uur. Zeugstraat 38: Spreekbeurt
J. Maasbach voor Bethlehem Kerk (Pinkster
gemeenten).
2 Jan. 4—5 uur.
Emigratie-centrale.
t Jan. 8.15 uur Concordia: Toneelavond wijk-
vereniging „Oranje Trouw", opvoering „De
andeling".
De Haven: Zitting Chr.
Bioscopen
Thalla. Op de bres. 14 Jaar; 3 uur: De Haag
en de Egel
Schouwburg: lm weissen Rössl, alle leeft.
Reünie. De vergeten patrouille, 14 j.
Aanvang: 3 en 8.15 uur.
A pothekersdienst
Steeds geopend (des nachts alléén voor re
cepten): Apotheek P. Weijer. Gouwe 131.
Dokterstelefoon 4020.
Gisteren herdacht de heer K. v. d Berg.
commies eerste klasse ten kantore van de
gemeente-ontvanger, de dag, waarop hij 25
jaar geleden in gemeentedienst trad. Ter
gelegenheid van zijn jubileum is de heer
d. Berg Donderdag gehuldigd. Namens
ijn collega's heeft de gemeente-ontvanger,
de heer J Blokland, de jubilaris toegespro
ken. In zijn speech dankte hij de heer v. d.
Berg voor de grote toewijding en plichts
betrachting. waarmee deze altijd zijn werk
heeft gedaan qp voor de vriendschap, die
allen steeds van de jubilaris ondervinden.
De heer Blokland bood de jubilaris drie
boeken aan Mevr. v. d. Berg werden bloe
men gestuurd Hedenmorgen heeft loco
burgemeester E. A Polet de heer v. d. Berg
ontvangen en hem een geschenk in couvert
overhandigd.
Werk van half millioen
B. en W. te Delft hebben het bouwen van
56 etagewoningen ln 3 blokken in de Voor-
dijkshoornsepolder, gegund aan bouwbedrijf
Gebr. Luxen en Worst, alhier, laagste in
schrijver voor 545.317.
(Advertentie)
Nieuw Rood zoete bessen 1.95 p. fl
Grote fles WIJN wit of rood 1.55 p. fl.
BIJ 2 flessen, de 3e GRATIS of een pot
Kersen of Aufurken
UW adres: ZEUGSTRAAT 54 - Tel. 3198
Kaas, Zalm, Sardines, Gember, Olijven,
Pic-ups, Knax, Toast, Kaasbolletjes, Amster
damse Uien, Augurken, Ketch-up.
(Van onze correspondent)
STOLWIJK. Voor de afdeling Stolwijk
van de Hollandse Maatschappij van Land
bouw heeft ir Tuijnman, secretaris van de
Hollandse Maatschappij van Landbouw, een
lezing gehouden over zijn ervaringen tijdens
een bezoek van drie maanden aan Amerika.
Hij heeft in het bijzonder een studie ge
maakt van de landbouwpolitiek. Spreker
schetste in de eerste plaats het type van de
Amerikaan en wees er op, dat ondanks de
techni8tme vooruitgang er in cultureel op
zicht een achterstand bestaat. De eerste in
druk in Amerika is, dat men in een jong
Europé komt.
De landbouw neemt een bijzondere positie
in. De Amerikaan is er trots op wanneer hij
uit de landbouw afkomstig is of familieleden
heeft die dit bedrijf uitoefenen.
Aan de hand van cijfers gaf ir Tuijnman
een beeld van de verschuiving van de be
volking van de landbouw naar andere tak
ken van bedrijf. Zo telde de bevolking in
1900 75 millioen zielen, van wie 52 nflllioen
bestaan vonden in de landbouw. In 1952
telde de bevolking 150 millioen zielen, van
wie 23 millioen een bestaan in de landbouw
vonden. Deze sterke teruggang is een "ge
volg van de mechanisatie in de landbouw.
De Amerikaanse boer, aldus ir Tuijnman,
heeft een buitengewone aanleg om met ma
chines pm te gaan en vindingrijkheid om
deze machines geschikt te maken voor al
lerlei doeleinden. Door het gebruik van deze
machines werd een belangrijke besparing
aan arbeidskrachten, die trouwens moeilijk
te kri,jgen zijn, bereikt. Deze mechanisatie
strekt zich ook uit tot- de huishouding, het
geen blijkt uit de bijzondere inrichting van
de keukens, waardoor voor de vrouw loop-
besparend werk wordt verkregen.
Coöperatieve centrales
De ver doorgevoerde mechanisatie ln de
landbouw werd voorts toegelicht aan het
volgende voorbeeld. In 1940 waren er 1.5
millioen tractoren bij de landbouw in ge-
De directie van de Goudse Waterleiding
Maatschappij N.V. bericht ons, dat de aan
vankelijk voor 1954 berekende tarieven, zoals
gepubliceerd in ons blad van Donderdag J.I.,
enigszins gewijzigd moeten worden.
De tarieven bevatten een basistarief, dat
afgestemd is op een bepaalde kolenprijs,
waarop een verhoging wordt toegepast bij
stijging van de kolenprijs. Als gevolg van de
Prijzenbeschikking 1940 van het Directoraat
Generaal van de Prijzen werden alle prijzen
bevroren. Zo ook die van drinkwater. Eerst
met ingang van 1 April 1951 mocht de kolen-
clausule voor het aan de industrie geleverde
water worden toegepast. Ingaande 1 Juli
1952 mocht voor het huishoudelijk tarief een
verhoging van zes z.g. intervallen worden
toegepast.
Ingaande 1 Januari 1954 worden de tarie-
sn in overeenstemming met de voorwaar
den gebracht.
Bij de eerste opzet werd er van uitgegaan,
dat het basistarief met ingang van 1 Jénuari
1954 met 9 intervallen diende te worden ver
hoogd. Echter blijkt achteraf, dat de gemid
delde kolenprijs over het afgelopen jaar een
KIJKER, verhogini -van bat basistarief met 10 Inter-
f 2.05 f 2.25 15 m3
vallen toelaat. Ten opzichte van het huidige
tarief worden de tarieven met 4 intervallen
verhoogd. Een verhoging van ruim 10V«.
De tarieven voor huishoudelijk gebruik en
voor nijverheid, neringen en bedrijven in
woningen zullen Ingaande 1 Januari 1954 per
kwartaal als volgt zijn:
Tarief Tarief Toegelaten
Oppervlakte 1953 1954 verbruik
onder 30 m2 f 1.60 f 1.80 15 m3
(zonder afvoer)
onder 30 m2
(met afvoer)
van 30- 60 m2
van 60- 90 m2
van 90-140 m2
van 140-200 m2
van 200-260 m2
boven 260 m2
extra:
badtoestel
douche
spoelcloset
meerdere spoel-
closets (p. st.)
f 3.10 f 3.50
f 4.40 f 5.—
f 5.95 f 6.75
f 7.75 f 8.75
f 9.30 f 10.50
f 11.10 f 12.50
f 1.80 f 2.—
f 1.80 f 2.—
15 m3
20 m3
25 m3
30 m3
35 m3
40 m3
15 m3
15 m3
10 m3
Verbruik boven toegelaten maximum
30 ct per m3 {thans 20 cent),
bruik, thans 4.5 millioen. terwijl daarnaast
het aantal paarden, dat in 1940 nog 14 mil
lioen bedroeg, in 1950 tot 6 millioen was ge
daald. Het stroomverbruik in de landbouw
is met 750 pet toegenomen, hetgeen een ge
volg ls van de bouw van coöperatieve elec-
trische centrales in de afgelopen streken
door de boeren.
Het landbouwonderwijs is in Amerika een-
voudig. Op de „highschools" wordt alleen
in de hoogste klassen landbouwonderwijs
gegeven en dat heeft dan in hoofdzaak nog
betrekking op het leren omgaan met machi
nes. Alleen aan de universiteiten is een fa
culteit voor de landbouwkunde!* Daarnaast
is er echter een grote voorlichtingsdienst
ten behoeve van de landbouw.
Het farbloc, aldus spreker, is buitenge
woon sterk, hetgeen blijkt uit de verkiezing
van senatoren voor de Amerikaanse Senaat,
die voor de belangen van de landbouw op-y
komen.
Verder ging ir Tuijnman in op de pari-
teitsprijzen en welke gevaren de daaraan
verbonden politiek voor de wereldmarkt kan
inhouden. Door de sterke positie van de
boeren en het beroep dat op hen werd ge
daan in de oorlogsjaren tot opvoering van
de productie, ziet de regering zich thans
genoodzaakt de producten over te nemen, in
dien de boeren de daarvoor vastgestelde
prijs niet kunnen verkrijgen. Bij de vast
stelling van deze prijzen wordt uitgegaan
van de koopkracht van de dollar, zoals deze
in 1914 was. De boeren krijgen echter 90 pet
pariteit. Maar door de werkbesparing en de
grotere opbrengst per ha is deze politiek
voor de boeren niet onvoordelig. Het rege-
ringsinkoopbureau zit thans met grote voor
raden, o.a. een tarwe-overschot van 20 mil
lioen ton en een maisoverschot van 23 mil
lioen ton. Ook het zuiveloverschot is groot.
Met deze politiek, aldus spreker, kan niet
worden doorgegaan. De gevolgen daarvan
dienen dan ook met aandacht te worden ge
volgd.
Na de pauze werd aan de hand van licht
beelden het gesproken woord verduidelijkt.
Schoonvader ernstig gewond
Een 24-jarige bewoner van de Achterwil
lens heeft op de avond van de tweede Kerst
dag zijn 60-jarlge schoonvader in een vlaag
van woede met een mes gestoken en zo ern
stig gewond, dat aanvankelijk voor het le
ven van het slachtoffer werd gevreesd. De
dader was Zaterdagavond uit geweest, had
wat gedronken en was tegen twaalven thuis
gekomen. Hij was daar ln razernij uitgebro
ken, omdat zijn vrouw, met wie hij in on
min leeft, met zijn zoontje haar woning had
verlaten om haar intrek te nemen bij fa
milie. Hij is toen schreeuwende naar het
huis van zijn schoonvader getrokken, die
een paar huizen verder in de gemeentelijke
contrólewoningen ln de Achterwillens
woont. Op dat gegil kwamen de schoonva
der en een zoon met een schop en een riek
gewapend naar buiten en verjoegen de
schoonzoon naar diens eigen huis. Zij sloe
gen bij die charge een paar ruiten van de
woning van de schoonzoon in, waarop deze
een mes uit de kast haalde en naar buiten
stormde. Het mes trof de schoonvader in
de leverstreek. Hevig bloedend bleef het
slachtoffer liggen. Hij is naar het Van Iter-
son-ziekenhuis overgebracht, waar bloed
transfusie moest worden toegepast en ope
ratief worden ingegrepen. Vanmorgen was
de toestand van het Slachtoffer redelijk.
D« dader ia in arrest gestald.
(Van onze correspondent)
ZEVENHUIZEN. Het college van B. en W. van Zevenhuizen heeft bij de raad
ten voorstel ingediend om aan de kerkvoogdij der Hervormde Gemeente mede
werking te verlenen in het onderhoud van de desolate toren van de Hervormde
kerk. Een bijdrage van 15 in de kosten van vorige jaren ten bedrage van f 4500
en een bijdrage tot een even groot percentage in de onderhoudskosten van de
komende jaren, tot een maximum van 1000 per jaar, worden wenselijk geacht.
De aardige situatie doet zich daarbij in Zevenhuizen voor, dat de toren niet zoals
in de meeste gemeenten het eigendom van de burgerlijke, maar van de kerkelijke
gemeente is.
Er ls namelijk een'over- t» :C fcJ'
eenkomst tussen de ge
meente Zêvenhuizen en het
college van kerkvoogden
en notabelen der Hervorm
de Gemeente van Decem
ber 1873, waaruit blijkt, dat
de kerkvoogdij moet zorgen
voor het onderhoud van
toren, uurwerk en klok en
de daarvoor benodigde gel
den dient te voteren.
Dat is heel anders dan in
artikel 6 der additionele ar
tikelen tot de acte van de
Staatsregeling des Bataaf-
schen Volks van 1798 is be
paald. Daarin worden „de
torens aan de Kerkgebou
wen gehegt, benevens de
Klokken met derselver be-
huysingen, verklaard eigen
dommen te zijn en ie blij
ven der burgerlijke ge
meenten, staande ten alle
tijde onder derselver be
heering en onderhoud".
Door deze bepaling zou de
in 1798 bestaande toren, in
zekere zin verlaagd worden
tot bouwwerk ten dienste
van de burgerlijke over
heid. Dit moet worden ge
zien in het licht .van de
omstandigheden waaronder
deze staatsregeling tot
stand kwam. Deze regeling
was immers mede het be
gin van de scheiding tussen
Kerk en Staat, welke schei
ding door verschillende
kerkgenootschappen aller
minst werd gewaardeerd.
Men wilde de burgerlijke
overheid voor de instand
houding van haar toegewe
zen eigendom niet afhanke
lijk stellen van de stroeve v
verhouding, welke er tussen diverse kerk
genootschappen en haar was ontstaan.
Daarom is de blijvende verplichting tot
zelf beherên en onderhouden aan de bur
gerlijke overheid opgelegd, teneinde de in
standhouding te verzekeren.
Zevenhuizen is één van de gemeenten, die
de toren weer aan het kerkgenootschap
heeft overgedragen. Die overdracht is ook
bewijsbaar, want door de burgerlijke ge
meente verschuldigde vergoeding, heeft het
gemeentebestuur a.h.w. het eigendomsrecht
1 de onderhoudsplicht afgekocht.
Wij kunnen ons. zo schrijven B. en W de
raad, in de gedachten van de destijds be
slissende kerkelijke en burgerlijke autori
teiten volkomen vinden, daar wij thans van
mening zijn, dat de toren onverbrekelijk
verbonden aan en deel uitmakende van het
kerkgebouw in de kerkelijke sfeer dient
te blijven.
Dit uit omstreeks 1500 daterende sierlijke
bouwwerk verdient stellig ook de belang
stelling van hen, die niet uit hoofde van
hun kerkelijke functie verantwoordelijk zijn
voor zijn behoud. In wijde omtrek ziet men
reeds het ranke spitse torentje als trouwe
wachter uitsteken boven de kerk en wo
ningen. omzoomd door vruchtbare akkers.
De toren vervult een belangrijke functie
in het openbare leven en op grond daarvan
komen B. en W. tot de raad met hun voor
stel om niet, zoals een oude bepaling zegt
jaarlijks 400 in de kosten van onderhoud
bij te dragen maar 85 procent. Het herstel
van de toren, ^ie in desolate toestand ver-
verkeert, zal daardoor krachtiger kunnen
worden aangepakt, aangezien de kerkelijke
gemeente uit haar smalle beurs moeilijk
veel aan het onderhoud ten koste kan leg
gen.
In een woning aan de Van Beveringhlaan
is Zaterdagavond een inbraak gepleegd,
waarbij echter niets werd gestolen. De
dader is binnengekomen via de achterzijde
van het huis, waar hij een keukenraam in
sloeg. Net toen hij aan zijn tocht door het
huis wilde beginnen, kwamen de bewoners
thuis.
Hij ls toen via het balcon van de slaap
kamer en het balcon van de buren in een
boom gekommen en vandaar in de Van
Swietenstraat beland, een afgebroken tak
van deze boom als enig spoor achterlatend.
Gouwe afgesloten
In verband met de bouw van het admi
nistratiekantoor van het Gemeente Energie-
Bedrijf op de hoek van Gouwe en Rotter
damse Veer zou de Gouwe van 29t.m 31
December voor alle verkeer zijn gesloten,
eveneens om deze reden zal het Rotterdamse
Veer van 4 t.m. 8 Januari niet door het
verkeer kunnen worden gebruikt.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken
deelt mee, dat met ingang van 22 Decem
ber tussen Nederland en Griekenland een
overeenkomst in werking is getreden inzake
de afschaffing van de visumplichten. Dien
tengevolge behoeven Nederlanders voor toe
lating in Griekenland geen visum meer aan
te vragen wanneer zij daar voor de duur
van maximaal 2 maanden tijdelijk willen
verblijven. Zij dienen echter wel in het be
zit te zijn van een geldig paspoort en moe
ten voldoen aan de in Griekenland gel
dende wetten en bepalingen inzake toela
ting en verblijf van, alsmede inzake het
verrichten van arbeid door Nederlanders.
Op basis van reciprociteit geldt deze rege
ling ook voor Grieken, die Nederland wil
len bezoeken.
De Zuidkoreaanse politicus, Sjin Joeng
Sik, provinciaal voorzitter van de liberale
partij van president Syingman Rhee ln
Tsjoengjoe. is tot zeven jaar gevangenisstraf
veroordeeld wegens een verspreking. Sjin,
die een toast wilde uitbrengen op Syngman
Rhee, had de noodlottige fout gemaakt, de
naam van de Noordkoreaanse president,
Kim II Soeng, te nemen.
De openbare aanklager van de rechtbank
die Sjin heeft veroordeell, had de doodstraf
geëist.
Donderdagmiddag is bij Creil in de Noord
oostpolder een autobus, die een 30-tal ar
beiders uit.de Noordelijke provincies met
kerstverlof naar huls bracht, tenéevorge
van de gladheid van de weg geslipt De bus
kwam in een fJVeppei terecht en is over de
kop geslagen. De arbeider L. W. uit Gro
ningen werd gedood. Twee ande:
licht gewond, maar ki
i te zijn, naar huis gaan.
werden
plaatse