Barnum, de koning der sensatiel
Illllil Een slagerswinkel
m een Baobab-boom
Vier-en-twintig
leven van
uren uit het vreemde
GORDON PIRIE
Amateurisme en
professionalisme in 't schaakspel
Eten, slapen, werken, trainen
Ook profs in
ISoord-Afrika
Alma Ata weer
in het nieuws
Draverijen te Hilversum
Lichtende schoenen
Gewetensgeld
Voor bij de radio
ln Beiroet zijn de platen van de
P.A.A.-kalender het eerst
Ongeveer 3000 foto's
worden gekeurd
Geen Nederlanders
onder beste 25
irrar van korte afstand doodga»
De Mamour
Een 161-jarige negerin was de
grondlegster van zijn fortuin
SttSKSffiT~» T T T
Verpozing
Regelmatig held tprocf
tally» von Monte Carlo
OHBBB
ZATERDAG 23 JANÜARI 1954
DERDE BLAD - PAGINA r
GEEN FILMS, GEEN DANCINGS, nooit sigaretten, nooit een druppel
alcohol geen pret alleen maar werken en onafgebroken on
vermoeibaar de kwelling van trainen, trainenDat is het dae-in-dag-
uit-leven'' van Douglas Alistair Gordon Pirie. de man, die zich heeft
voorgenomen 's werelds grootste afstandloper te worden.
Slechts van één ding kan hij genieten, zoveel als hij wil, dat is van eten
SeIoof nlet". schrijft J. L. Manning in de Sunday Dispatch die een
dag met Gordon Pirie heeft opgetrokken, „dat ik ooit een man heb zien
eten zoals hij.
Sprekend voorbeeld f
Wc hebben het in deze tijd wel eens f
over trainen en over de slappe geest
in sommige takken van sport. Ach t
waren allen zoals deze Gordon Pirie! f
is natuurlyk een overdreven wens.
Ach, was er maar één in Neder- f
land dan had hy al lang bereikt,
wat Gordon Pirie wil. En iedereen
weet'wel, wie wij bedoelen.
XJIJ LEEFT volgens een schema, een
schema van zijn Duitse trainer zó
Spartaans, dat het bijna onmenselijk is.
Voor Pirie is elke dag als volgt verdeeld:
Slaap
Werken
Eten
Lopen
Totaal
Geen uur geen
10 uur
8 uur
2 uur
4 uur
24
artiei
In Noord-Afrika. waar tot nu toe
geen beroepsvoetbal bestond, is nu ook
de mogelijkheid opengesteld om prof
te worden.
Of het professionalisme, schryfi
l'Equipe. hier levensvatbaarheid heeft,
weten we niet. Maar dp beslissing van
de Noordafrikaanse voetbalbond heeft
tenminste één voordeel: het echte
amateurisme zal er zuiverder door
worden en de Noordafrikaanse clubs
behoeven niet langer meer bang te
zijn dat hun spelers worden wegge- i
kocht.
De Russen hebben zich in Alma Ata weer
niet onbetuigd gelaten. Uitstekende presta
ties leverde de 18-jarige Anatolij Zitov door
de 500 meter in 43 sec. en de 1500 meter in
2 min. 15,2 sec. te rijden. Op de 1500 meter
staat hij nu met dezelfde tijd als Kees
Broekman bij de eerste twintig op de we
reldranglijst. terwijl hij op de 500 meter een
plaats heeft ingenomen bij de eerste 35,
waar hij met Ken Henry, Susumo Naito,
Pusjkar en Berespin genoteerd staat met
43 sec.
Memonov, wiens snelste tijd op de 10.000
meter tot nog toe J7 min 8 4 sec was ge
weest, wist zijn persoonlijke prestatie zo
danig te verbetèren. dat hij nu ha Hjalmar
Andersen en Oleg Gonchareneko derde op
de lijjst is met een tijd van 16 min. 52.2. Nog
voor Kees Broekman, wiens beste tijd op
deze afstand 16 min. 56 3 sec. bedraagt. An
dersen, Goncharenko, Mamonov, Broekman
en Pajor zijn de enige hardrijders, die een
tijd beneden de 17 min. op de afstand no-
Jan de Natrie trekt zich terug
Naar «U vernemen zal de oud-internatio
nal Jan de Natrjs zich (om gezondheidsre
denen) uit de Nederlandse Beroepsvoetbal
bond terug trekken. De heer De Natris zal
geen enkele bemoeienis meer hebben met
bet beroepsvoetbal. k
Zondagmiddag, aanvang 13.30 uur.
Amazone B-prüs, afstand 1840—2000 m. Rooent
heeft bij drogere baan een goede kans. Rosa
Dear is een gevaarlijk concurrente. Outsider
hij goed pad: Roulette Hanover.
Buek-prUs, afstand 1960—2000 meter Quant
mol is het méést betrouwbaar. President is
op weg naar een plaats.
Cancannière-prljs. seriedraverij, afst. 1900—1920
meter. Rijders J. van Leeuwen Jr en H. C
ten Hagen zullen In de series en finale hun
kans met succes verdedigen. Mr Fried mag
In zijn serie bij de eerste 3 paarden worden
verwacht
Venutar-prüs. afstand 1940—2000 meter. Otella
Is bij snelle baan in staat een prijs te win
nen. Maakt zij een fout. kan Queen Bess
daarvan profiteren. O' Brewer is bij een
bekwaam trainer in de leer en kan met zijn
jeugdige stuurman verrassen.
Volontaire-prijs, afstand 2340—2360 m. Quita
Hanover, mits goed gemutst en Rudolf G.
zullen hun tegenstanders wel verslaan.
Kairod-prljs, afstand 2800—2S40 meter. Orient
Express G toont met pikeur M. Vergay dik
wijls zijn beste yorm. Outsider Nerva.
Uranle-prUs (Montécourse), afst. 2360—248p m.
Komt Pretty Miss in deze course en niet In.]
da Buck-pnjs uit ia zij 1 of 3. Meeske S. I
«*'"t fT""| j
er geen mi
nuut voor een of andere liefhebberij.
De Pirie-dag begint heel gewoon. Geen
ochtendoefeningen voor het open raam. de
sport komt voor Pirie pas als het werk
gedaan is. Z'n enige zorg is wassen, sche
ren en aankleden en zoveel mogelijk tijd
overhouden vóór het ontbijt. Een ontbiit
van drie gangen met grote hoeveelheden
honing. De honing wordt hem toegestuurd
uit Zuid-Afrika door een bewonderaar Me
vrouw Pirie, de moeder van een gezin van
nog twee zonen en eert dochter allemaal
ouder dan Gordon zorgt er voor, dat
aan het ontbijt niets ontbreekt.
Scandinavische mutsjes
Z"1 ORDON draagt graag een gebreid wol-
Ien mutsje met een pompoen. Hij
draagt dit, omdat hij zoveel zweet onde;
het trainen, dat zijn haar er van uitdroogt
en als van een stekelvarken recht over
eind gaat staan. En hij wil er op de bank
waarop hij werkt graag netjes uit
zien.
8.30 v.m. Het is tijd om een bus te
pakken of met een vriend mee te rijden
naar de bank in Croydon, waarop hij
werkt.
Onderweg naar de bank vroeg Manning
aan Pirie of hij wel eens zo ziek was ge
weest, dat hij een dokter nodig had.
„Nee", zei Pirie. „maar ik kwam kort
geieden by een dokter om gekeurd te
wurden voor een vcrzekerings-polis. Hjj
voelde verschillende keren m'n pols en
toen: „doe je wel eens aan sport.
Pirie komt op de bank. Als
beetje trek krijgt (en dat gebeurt
neemt hij een appel
1 n.m. Lunchtijd, maar niet genoeg om
naar huis te gaan. Hij gaat naar een klein
restaurantje in de buurt, waar voor hem
altijd een tafeltje en stoel worden vrij ge
houden. Een restaurantje waar niet de
mensen plegen te komen, die met hem in
Amerika aan tafel willen zitten, maar een
voudige werkmensen in overalls.
„Een kop sterke thee met extra suiker",
serveuse, nadat zij aan Gordon ge-
heeft: „hoe gaat het. Piggy dear?
?;n daarna geroosterd varkensvlees, worst
jes en plenty pudding.
„Wanneer word je Amerikaans burger,
jprdon?" vraagt de barbier uit de buurt.
„Zodra jij eens goed m'n haar knipt" is
ïftt antwoord.
Dan stilte. Pirie is bezig de calorieën bij
honderden tot zich te nemen. Geen spe
ciaal dieet, behalve dan. dat het ln scho
tels vol wordt opgediend. Er moet voor
bedtijd nog een enorme hoeveelheid werk
worden verzet.
„Enorme eter, onze Piggy", zegt de ser
veuse. „Altijd goed voor een extra portie",
zegt ze. terwijl ze hem nog eens bedient
met pudding en custard.
De groenteboer vertelt: „U had hier moe
ten zijn. toen Gordon Pirie vorige zomer
het wereldrecord op de zes mijl brak. Een
grote ijstaart op tafel en een fles cham
pagne. Denkt u. dat ze dat voor hem zou
den doen in Amerika? De baas wil Gordon
zijn maaltijden voor niets geven, maar Gor-
<icn vertelde hem. dat hij een amateur was
en gewoon door wilde gaan met betalen.
55 n.m. Terug raar de bank. Onder- j
weg nog gauw wat suikergoed en appels
gekocht, „voor het geval ik soms trek
krijg, ik krijg niets meer te eten tot van
avond laat, na het lopen", voegt hij er
verontschuldigend aan toe.
„Krijg je op zulke koude winteravonden
nooit honger onder het lopen?"
„Nou en of. Soms heb ik na het lopen
zo'n honger, dat ik alles opeet, wat maar
onder mY] handen komt".
5 n.m. Van de bank naar huls. Het
narde deel van de dag is aangebroken.
Binnen een half uur zal er een andere mr.
Pine zijn. Een oudere, gnmmige mr. Pirie,
die op het punt staat vier uur te gaan be
steden zoals geen andere man ln de we
reld.
5.30 tot 9.30 n.m. Hier ts het, waar de
Duitse meester coach, professor Woldemar
Gerschler van de Freiburg universiteit,
zijn leven binnentreedt.
„Voel je het nooit als een bezwaar, die
training elke avond?"
„In het begin wel. Nu is het automa
tisch. Ik heb zon verschrikkelijke energie,
dat tk het moét doen".
„Hoe is het begonnen?"
„Dat is ai begonnen toen ik 11 jaar was.
Maar u moet weten, dat ik uit een familie
kom van lopers. Mijn vader, m'n broers,
zij zijn het allemaal".
Mr Pirie senior (53 jaar) gaat er nog dik
wijls op uit voor een afstandje van 20 mijl.
..Het houdt me slank", zegt hij, „en Ik doe
het graag".
Hij laat een foto zien van Gordon en
hemzelf, met de Olympische toorts op weg
naar Wembley in 1948. De oudste en de
jongste loper, Gordon was toen pas 17.
's Avonds, ongeveer 9 uur keert Gordon
terug van z'n omzwervingen over de we
gen en de landerijen. Na de douche komt
hij naar beneden voor het souper. Pantof
fels en een witte sweater hangen te war
men voor de kachel. Even over tienen,
iedere avond, legt Pirie de meest beroem
de benen in Engeland in bed enmet
deze Spartaan gaat een warm waterzak
mee.
„Vanaf het moment, dat Ik m'n kussen
aanraak, slaap ik", zegt Gordon. „U moet
eens iedere avond drie of vier uren gaan
lopen, dan zult u eens zien wat er met u
gebeurt. Je kunt niet meer wakker blijven"
En daar slaapt Gordon Pirie onder het
-akend oog van Emile Zatopek aan de
Zulke schoenen hadden we moeten hebben
in de donkere bezettingsjaren, toen we
avonds geen andere straatverlichting had
den dan de maan en we het met c
knypkat moesten doen, wanneer zij 1
aan de beurt van schijnen was. Dit zijn
lichtende schoenen die des avonds laat een
schynsel werpen op de weg, welke de
draagster voor zich heeft liggen. DU
nieuwe snufje werd getoond tijdens eer
schoenenshow. welke in Parijs is gehouden.
JJet 16e Hoogoven-achaaktoumool is een
overwinning geworden voor de Hol
lander Bouwmeester en de Joegoslaaf Pirc
bo'ven een reeks van erkende internationale
schaakmeester#, te midden waarvan uw
redacteur een kleine, doch op twee keer
punten van het toumooi. bealiaeenda rol
heeft gespeeld: de reden dat hij met z'n be-
heiden acore van 3 punten niettemin toch
tevreden ia.
Twee'overwinnaar# du# ditmaal: groot
meester Vaaja Pirc met Gligoric reeds
topklasse van het schaakland bij
dheid, Joego-Slavtië beroeps-
meester. voor wie toumooisucceaeen nu
enmaal onontbeerlijk zijn en Hen# Bouw-
ïeester. een# Neerland# eerste jeugdkam-
ioen. van beroep: onderwijzer aan een
msterdamse volksschool, voor wie schaken
- en pianoepejen slechts een prettige
i aangename vrije tijdsbesteding betekent.
Deze dubbele zege van twee u Heenlopen-
schaakperaoonlijkheden roept onwille
keurig de tegenstelling: amateuntjame of
professionalisme op. het ln vele takken van
sport zo heftig omstreden probleem. De
Nederlandse schaakwereld, die een groot
meester en een reeks van erkende inter
nationale meesters in zijn midden heeft,
kent dit probleem gelukkig niet zo zeer
Naast twee beroepameester* (Kramer en
Prins), is het merendeel der Nederlandse
schaakmeesters n.l. sterk amateuristisch
ingesteld, d w z. dat zU niet uitsluitend van
het schaken leven, doch ln de eerste plaats
een maatschappelijke positie bekleden,
welke hen in mindere of meerdere mate in
staat stelt aan meestertoumoolen deel te
nemen. Voor deze grote groep van schaak-
amateura zijn tournooiaucceasen geen le
vensbehoefte. Zij spelen een „gelegen
heids "-schaak. dat een enkele keer tot de
hoogste toppen voert, een andere keer. tot
een debacle leidt. De 100'/. plicht, die de
beroepsmeester steeds weer te vervullen
heeft, kunnen zij maar zelden tijden# het
gehele verloop van een toumooi opbrengen.
Het vorig jaar was dit b.v. heel sterk het
geval bij Bouwmeester, de winnaar van
thana. Na vijf ronden had hij 3' punt ver
zameld (waaronder een verdienstelijke re
mise tegen Rossolimo) en met een niet al te
zwaar programma voor de boeg dacht een
ieder dat Bo.ywmeeater ditmaal hoge ogm
zou gooien. De resterende vier partijen
brachten hem evenwel slechts een 6chamel
half puntje (in de laatste ronde!) op
Dit jaar was in Beverwijk uw redacteur
wel hèt voorbeeld van wisselvalligheid. In
vier opeenvolgende ronden werd twee keer
uiterst kinderachtig verloren, doordat reeds
ln de opging een «tuk werd prija gegeven
In de beide andere partijen kwam hij
evenwel met overwinn.ngen op Beni en
Pirc tot prestaties, welke hijzelf riet voor
mogelijk had gehouden
De controverse: amateur-professional,
d w.z 100* genoegen of 100'. plicht, heeft
op vele partijen van Beverwijk haar stempel
gedrukt in die zin dat de beroepsmeester
zijn partij tot het bittere einde heeft door-
geapeeld. terwijl de amateur, eenmaal in
een slechtere stelling geraakt, het verder
wel gelooft. Deze hardnekkigheid van de
beroepsschaker heeft trouwen* Prins aan
de 3e plaata geholpen. In zijn laatste partij
(tegen mij) wég na 8 uur spelen een Paard-
eindspel bereikt van P plus 2 pionnen tegen
P plusi 1 pion. dat geen enkele winstkans
voor Prins bood. Aangezien deze echter
niettemin er op stond verder te spelen en
zulks mij door omstandigheden niet moge-
ijk was. was ik gedwongen in remisestel-
ing een reglementaire nul te aanvaarden.
Amateur-schakers hebben over zon gedrog
hun eigen opvatting
Hieronder vindt u een partij tussen een
amateur en een beroepsmeester. welke dui-
delijk leat zien hoe hard men moet werken
om een winstpunt te incasseren Het is
der een van de levendigste partijen van het
A. Bent
Wit: Chr. Vlagama Zwart:
Spaanac-parttj.
1. eS—e4
I. Pfl—fl
3. Lfl-b*
4. Ddl—el
l. cJ—es
«-os JS^Zi
7. Pbl—d2
kbl »4 bllbl
Lt«^e8
Ben onregelmatigs Spanjaard met een h*<
derzijd» gesloten opstelling. De tekitzati.
positioneel sterk (druk op veld f4 en mogeliik
held van ft~U) terwijl tevens het va liet Ie is"
klaar ligt
18. Pd3—fl
tl. gb—gJ
13. Lel—h8
13. Pfl—#3
14. Lh8Xf8
11. d3—d4
«7—ga
o—e
Tflel
Lt7-f|
Tsixra
In de aersta plaats tegen een toekomstig
gericht. Het is overigens opmerkelijk dat wt
zich in het geheel niet met een der 'rochadas
behoeft te haasten, omdat zwart op it*n
enkele manier van de KonlngapoaiUe ln h«
midden kan profiteren.
i".' PflXdl Pcexd'
Cixd4 Ldt—eg
Zwart wil d4ds uitlokken om het witte
centrum vast te leggen op de kleur van da
witte Loper. Erg veel voordeel levert deu
manoeuvre echter niet op.
Wit besluit de zaken thana krachtig aan ta
pakken, waarbij hem uiteraard de mogelijk,
held van de pionnenopmars op de Konine*.
vleugel (zie 24c zet) voor ogen atond
Natuurlijk beantwoordt zwart da wittt plan-
nen met een tegenaanval op da Dame-vleugal
Een ipannende wedloop begint
31. Kei—bl u_b4
33. hz—h4 Dda—bi
33. Lc3—d3I
Natuurlijk mag wit nist toelaten, dat zwart
met Mbil da pionnenataUing ven wit
J* de Danw-vleugei ruïneert (24. LXbl dan
34. g3—g4I
Een beeld van de oefenritten voor de ko
mende wereldkampioenschappen twee-
viermans-bobsleden. Een tweemans-bob
giert naar beneden langs de beroemde,
maar gevaarlijke baan van Cortina\t die in
de Dolomieten ligt. De baan heeft over een
lengte van 1700 meier 16 gevaarlijke
bochten
toumooi geweest
Geheim schema
TN ZIJN LOPEN het ene uur na het
f- andere volgt Pirie onverbiddelijk
het strikt geheime werkschema, dat hem
iedere maand uit Duitsland wordt toege
zonden Gerschler is de master genius, die
de lange, dunne benen van Gordon Pirie
controleert.
Gerschler heeft hem de afgelopen herfat
zorgvuldig door hartspecialisten laten on
derzoeken. „Het mooiste hart", zei een pro
fessor. dat. ik ooit gezien heb".
„Dat is alles wat ik wilde weten", zei
Gerschler.
„Nu kan hij aan het werk gaan en het
strengste schema verdragen, dat ik ooit
aan iemand heb gegeven. En over drie jaar
zal hij op de sintelbanen successen oogs
ten waarvan nooit iemand gedroomd heeft"
En Gordon Pirje doet wat hem uit Frei
burg wordt opgedragen. Hij ploetert, ploe
tert. door de sneeuw, door de regen, door
de kou. door de mist.
Heb je nooit last van blaren, met 20
of 30 mijl lopen per dag?"
„Niet dikwijls. Als ik er last van heb
loop ik ze weg. Mijn benen en voeten zijn
ii net zo sterk. Dat is het gevolg van trai
nen in legerschoenen."
Een Franse rally équipe heeft bij
een benzinestation, betalende met een
bankbiljet van honderd gulden, drie
verlopen en niets meer waard zijnde
briefjes van vijf en twintig gulden als
wisselgeld teruggekregen. De K.N.A.C.
spoort de dader aan om het geld
anoniem terug te sturen, waarna zjj
er voor zal zorgen, dat het geld in
het bezit komt van de gedupeerde
équipe.
l oethaluitslagen Zondag
Hilversum A.V.R.O.
16.46 uur
EERSTE KLASSE
Haarlem—DW8
Be Quick Gr.—Zwolse Boys
Oosterparkers—ElinkwUk
Ensehedcse Boys—RCH
StormvogelsHeracles
Leeuwarden—NEC
Ajax—Wageningen
B.
Vitesse—Blauw Wit
AGOVVRigtersbleek
Sneek—VSV
Go Ahead—'t Gooi
DORHeerenveen
EDO—Enschede
De Volewyckers—GVAV
C.
PSVEmma
Slttardia—Longa
Sparta—BleUcrheide
NAC—VVV
WH '16—Xerxes
Brabantla—IIBS
SVV—BW
D.
ADO—HDV8
MVV-DHC
ExcelsiorLimburgia
NOAD—Eindhoven
Juliana—Fejjenoord
RBC—Willem II
EBOHMaurtts
TWEEDE KLASSE
West II.
A.
CVV—ONA
CoalUnitas
DCV—Velox
Leerdam—HOV -
DFCVriendenschaar -
B.
U VS—Fluks
HVV—VUC
Fortuna—RFC -
GoudaNeptunus
Ooggetuigeverslagen
De totale Oplage van de kalender van de
Pan American bedraagt ruim 615.000 stuks.
In een drukkerij in St. Paul. Minnesota zor
gen jaarlijks 275 man yoor drukken en ver
zenden.
Elke kalender heeft dertien platen De
cember tot en met December waarvan
er 8 millioen worden gedrukt. Bepaalde lan
den komen er steeds op, of in. dat zijn uiter
aard de belangrijkste landen, waarop het
meest wordt gevlogen. Er blijven er altijd
vier of vijf over die niet tot de va6te gega
digden behoren en daarover ontspint zich
uan. elk jaar weer. een vreedzame strijd.
Dat de publiciteitswaarde voor de uitverko
renen enorm is spreekt van zelf.
Vroeger kocht Pan American in de regel
van free-lance artisten zijn kleurenplaten,
doch tegenwoordig worden de meeste op
namen gemaakt door eigen fotografen, die
daartoe de wereld afreizen. Een hunner
Chester (..Blackie Kronfeld, heeft in 1953
alleen al in Europa 4500 kilometer afgelegd,
gewapend met zijn grote Speed Graphic,
om pinten te maken voor de kalender van
1955. En Blackie'e weg ging niet altijd over
dig c
(va s.
rozen. Hij wilde onder meer een opname
maken van de Rijn ln Duitsland en, behalve
de rivier en de schepen, moesten de wijn
gaarden aan weerszijden van het water et
een kasteel plu* een gebergte aan de over
kant er op. Toen Blackie een goed punt had
uitgezocht stonden een paar bomen precies
in de weg. De plaatselijke burgemeester
Het ze graag weghalen, want dat was hem
een plaat op de kalender best waard.
- d Kronfeld nog volle vier dagen
lat het licht al die tijd niet gunstig
Elk jaar bestuderen deskundigen van de
Pan American ongeveer drieduizend kleu
renfoto's Er wordt twee keer grondig ge
schift en dan blijven de dertien uitblinkers
over. De platen gaan dan naar de drukker
met bijbehorende tekst in acht talen: En
gels, Frans, Duits. Spaans. Portugees, Ita
liaans, Japans en Chinees.
baai
ergens in het Midden-Oosten zit een ..lek
Enige weken voordat de gratis verspreidirig
n Beiroet begint zijn er al een paar honderd
keurig ingelijste platen van de nieuwe ka
lenders in de bazaars van Beiroet, en soms
ook in Damascus, tegen hoge prijs te koop.
En die prijs zakt naarmate de „legale" dis
tributie begint.
Het verzenden van de bergen kalenders
lart in de regel geen grote zorgen maar
16.51: Be Quick—Zwolse Boys
16.53: P8V—Emma
DE RALLY MONTE CARLO
Negen landgenoten bij
eerste honderd
Voor de stra4enrace. welke heden te Monte
-arlo wordt gehouden tot slot van de Rally
Monte Carlo, komen de 100 best geplaatste
rijders in aa-nmerklng. van wie de 25 best ge-
klasseerden zijn:
Adams (G.B.) met Jaguar; Louis Chirón (Mo
naco) met Lancia: Shanley (O.B.) met Daimler
David (Fr.) met Peugeot; Varfl (Ierland) met
Jaguar: Bornand (Zwitserland) met Alfa Ro
meo; Mevr. Madeleine Pochon (Frankrijk) met
Renault; Auriach (Fr met Cltroën; Murray-
frame (G.B.) met Humber; Marang (Fr.) met
Citroën; Loof (Did) met BMW: Balmy (Fr)
met Cltroën: F. Mettemtsch (Did) met Por
sche; Reece (G.B.) met Ford; Harrison (G.B.)
met Ford Zephyr; Locatelli (It.) met Alfa Ro
meo; Stirling Moss (G.B.) met Sunbeam Tal-
bot Fabregas—Bas (Spanje) met Jaguar; Gui-
raud (Fr) met Peugeot; Johnson (G.B.) met
Sunbeam Talbot; Mattock (G.B.) met Jaguar;
Leaage (Fr.) met Sunbeam Talbot; Sloper (Bra
zilië) met Jaguar: Vlal (Fr.) met Renault; An-
dersson (Zweden) met Peugeot
Voorts plaatsten zich bij de eerste honderd
de volgende Nederlandse equipes:
Hulsker—Duyzings met Fiat; Worledge—Lan-
gelaan met Daimler: Barendregt—Langestraat
met Willies: Greeve—De Lanorte met DKW
Gatsonides—Becquart met Ford Zephyr; dr
'•tl den Bergh—^chieek met Opei Kap't'n»n-
Dassen—Hertzdahl met Volkswagen; Haze-
meijer-verzljl met Jaguar; Flinterman-Van
der Heijden met DKW.
VluchtelinKenconventle. De Australische
permanent vertegenwoordiger bij de Ver
dèl8vie,^?l fS hecn de acle va» toetreding
el ngenconventle gedeponeerd De
n> ratificatie-oorkonden van
andere landen betekent, dat over 90 dagen
de Conventie betreffende de status van vluch
telingen automatisch In werking treedt
Om deze zet was het wit begonneil De bezet,
ting van veld f4 door het Psaid u nu n.l niet
mogelijk, omdat na 24Pf4. 25 Pfsi
P d3 het verrassende 20 Dh«r met één slag
wl"t (M gXI». 27. gXfS en de open
g-lljn beslist).
Phs—fl
!3 Ld7—bS
»S DbIXbl
5!
Zodoende komt wit (met de dreiging pXdl
het eerst aan bod slaan op f5 Is natuur
lijk streng verboden wegens DgSf met winst
Pf6.
2'Tel—e»!
Het is merkwaardig, dat zwart met fetlloz»
zekerheid hier de enige Juiste verdediging
kiest, te meer daar hem op dit ogenblik nog
slechts vijf minuten voor 14 zetten restten.
21. DdZ-hl
Tet alternatief was M P-'dO Dal!. W f«
PXe4, 30 DcJ, Pelt!. 3t b*"e3 Te2. 32 Td3,
PfO— el
39. h4hs Tal—a7t
Dtt slaat de witte aanval definitief af
30. hSXfl f7Xg«
31. Pf5_g3 CJ_a4
Nu is het zwarts beurt om aan te vallen maar
erg veel resultaat wordt ook door hem niet
bereikt.
DM—es
De3-d4
34. Tdl-«
35. Thl—fl
36. Kbl—al
37. Dd4Xb2
3». Pg3—«2
31. Db2—c2
Pe2—d4
Einde der eerste tijdcontróle. Tegelijk is wit
er in geslaagd opnieuw een aanvalsstelllng te
bereiken, n.l. met
41. Pd4—el!
Dreigt In de eerste plaats mat op cl en ver
der nog f3—f4 met Torenwinst.
Pal—c7
Pc5. 42, PXcD (géén 42 f4? we-
b3! 43 aXbS. TXel! enz Tc7.
rS Ai w„* t> «3
Met
gens 42
43. Dd2. Tvc5. 44. TXc5
krijgt wit ln leder geval duidelijk overwicht
op grond van de beheersing van de c-lijn en
de zwakten van de pionnen b4 en d8
'3—f4
De voortzetting 42. PXc7. TXC7 (43 DXc7»,
Dd4t en mat) levert natuurlijk niets op.
42. TesXel
43. dSXel DbC—dit!
44. Kal—bl Pc7Xe«
45. Tfldil
Na 45 15?. Tc7. 46 De2. Pf4ü. 47. TXf« TXclt,
48. K cl. Dait wint zwart omdat e2 valt en
de verbonden vrij-plonnen dan gemakkelijk
beslissen.
41.
Dd4— bl
Dc2— clt Pel—f|
Del—c4! Dbtf2
Zwart mag niet werkloo» blijven, omdat wit
met f4—f3 g6 alsmede Tfl snel dreigt te be
slissen
Dc4Xb4 Df2Xf4
Tdl—fl Df4Xf4
DXfl zou tot een gladverloren eind
spel leiden omdat al en of do valt en wit zo
doende een vrijpion verkrijgt
Tfl X f7 KggXf7
51. Tel—fit Kf7—«7
Na Kg7 52. Dd4t, Kgl. S3 Dd5t. K|7,
54. Df7f gaat Pfl met schaak verloren.
52. Db4—d4 PfS—el
53. Dd4—a7t KeT—dl
54. Da7—h«f Kdl—e7
55. DbO—b7t Ke7—dl
M. Db7 alt Kdl—p7
57. Dal—b7t K«7—dl
51. e4—el 11
Wil heeft zelfs nog stille zetten in deze uiter
mate winderige stelling! Aangezien SI Tel
faalt op Pc5 (gedekt door pion d«) wordt eerst
de zwarte d-pion opgeruimd.
dl Xe!
Zwart heeft niet anders. De dreiging Dbltxdl
kan slechts met 51Dd4 worden gepa
reerd. maar dan wint 58. Dblf. Ke7 60 e dit,
DXdl. 61. Tf7f gemakkelijk.
5». Tfl—cl! Dgl-yfSt
Eindelijk tast zwart eons mis. Juist wi# alleen
59. Kei!, waarna 60. Telt. Pdl, Dc«t.
DdT niets oplevert. Wit had moeten wortzet-
met 60. Dblt. Ke7 61. D e5. D»4t, 62.
Kal. Dd4t. 63. D^d4. PXd4. 64. Tc7f. Kf6, 63.
TXh7 welk eindspel zwart goede reirfise-kan-
sen biedt.
Kbl—al pel—d«
Nu wordt hot vonnli toch voltrokken
Db7—bit Kdl—e7
Tel—c7f Ke7el
Dbl—gif Keü—fl
Dgl—dit Kfl—el
Dda—dtt
Engeland protesteert bi) Egjpte. De Britse
ambassadeur te Catro heeft b.j de Lgypusche
un nister van bultentandse /ak .n gepi :e. d
egen ..de moord op twee B "lts? hv.i'airen bij
fsmallm Vo:g;nj de Brhie autori eLen be
rmden de wee mitsen zich op wuch' bij
■^■en spoo, weg-opslagplaats toen zij necig la-
Mamour zwaait scepter over een gebied
dat groter is dan Nederland
Een WOESTIJN-NOMADE met één houten been ataat naait een vrjjwel
kale tebeldi- of baobab-boom. Op de grond liggen enige koehuiden.
Aan de takken hangen brokken vleea, halve karkassen. AH prU«t da
voortreffelijke hoedanigheden van zijn waar aan. Hel is goed vlees, zegt hU,
als ik ietwat bedenkelijk kijk naar zijn boomtak-etalage. Nu, miaachien ia
het goed vleea, maar de manier van verkopen is allesbehalve hygiënisch.
Toch maakt All goede zaken en heeft hij de dood van niemand door vlees
vergiftiging op zijn geweten. Althansvoorsover mU bekend. De Mamour
de 35-jaar oude Khalid Hamed el Melik bevestigt All's goede reputatie,
als tk hem er naar vraag. Maar ook hU vindt de winkel van All verre van
zindelijk. U moet niet vergeten voegt Khalid Hamed er vergoelijkend aan
toe - dat mUn district nog erg achterlijk is. In mijn hoofdstad Nyala heb ik
het marktwezen wel degelijk goed geregeld. En ik laat stipt de hand houden
aan de bepalingen.
groter dan die van Nederland. De
hoofdstad, centrum van bestuur en
rechtspraak, is Nyala. een dorpje,
zoals we die kennen uit Beau Geste
en andere romantische woestijn-
verhalen. Nyala ligt in de Weste
lijkste provincie van de Soedan, in
Darfoer, dat zich uitstrekt tot aan
Frans Equatoriaal Afrika. Tussen
Nyala en de Franse grens ligt de
woestijn. En in deze woestijn is
Khalid Hamed heer en meester.
De Mamour is een Soedanees ln
hart en nieren. „Soedan voor de
LS DE MAMOUR over zijn dis-
A trict spreekt is hij erg beschei
den. Het gebied, waarbinnen hij de
hoogste bestuursautoriteit is, beslaat
namelijk een oppervlakte van meer
dan 40.000 km2, dat is ruim 7000 km2
De slagerswinkel in de open lucht.
De takken van de baobab-bóbm bie
den gelegenheid de stukken vlees te
etaleren.
Soedanezen" is de politiek, die hij de
enig juiste acht. Maar hij heeft een
open oog voor de werkelijkheid en
hij weet, dat zijn land achterlijk is.
Zijn opleiding was gedegen: Middel
bare achool. besluursacademie te
Khartoem, practisch geWerkt als
bureau-ambtenaar en later als be-
6tuursfunctionarls in Dongola. Nu
staat hij vrijwel alleen voor zijn
woestijnrijk: Ruim 4000 km2 zand,
dun bevolkt met zwervende stam
men. De Mamour na^i zijn ambt en
waardigheden over van een Brits
ambtenaar. Hij wist en weet, dat hij
geen gemakkelijke erfenis aan
vaardde!
Toen de jonge Phineaa Taylor Barnum In November
1834 te New "Vork aankwam, was de beroemde
schrijver Charles Dickens juist vertrokken. „Het is
een achterlijke stad", schreef Dickens aan een vri-md,
„op Broadway zorgen de varkens voor de straatreini
ging....". Maar de vierentwintigjarige Barnum, die zo
uit het landelijke Connecticut kwam, was niet teleur
gesteld ln New York. Voor hem was zijn aankomst in
deze stad het begin van de verwezenlijking van een
schone droom, die van hem de koning der vertoneTS zou
maken. Om te beginnen stak Phineas. die wat overge
spaard geld had meegebracht uit de taveerne van zijn
moeder, dat geld in een kruidenierszaak. Het was een
bescheiden begin, dat geen slot zou .vinden. Nog geen
zes maanden na de opening van dc winkel zag Phineas in,
dat een kruidenier misschien rijk kon worden, maar dat
zoiets heel lang duurde.
Vastberaden verkocht hU zUn winkel en kocht voor het
geld een negerin van honderd-een-en-sestig jaar oud. Be
halve haar leeftyd had dese Joyce Heth de pretentie, de
vaedstervanw4lenGeorgeWashington.de eerste president
van de Verenigde Staten, te zfln geweest. Er was een
document, waarvan Barnum de echtheid
niet grssg wilde aantonen. Het was door
August Washington ondertekend en
verklaarde, dat dese de negerin op de
vjjfde Februari 1727 op een slavenmarkt
in Virginia had gekocht. Joyce was
toen vierenvijftig jaar oud en in 1831
dos honderd-een-en-zestig jaren oud
Toen Barnum in zijn kruidenierswin
kel hoorde dat dit fenomeen voor dui
zend dollar te koop was. verkocht hij
zijn zaak voor vijfhonderd dollar,
leende er vijfhonderd bij en reisde naar
Philadelphia met zijn hoofd vol plannen
om Joyce te vertonen. Joyce had alleen
waarde als curiositeit. Zij was blind,
had geen enkele tand meer en kon
alleen de linkerarm bewegen. Barnum
huurde een zaal in een bekend restau
rant en liet het publiek voor een halve
dollar per persoon naar de levende
mummie kijken. Men kon de in veertig
Jaar niet geknipte nagels van tenen en
vingert zien meer dan tien centi
meter lang en de oude negerin
psalmen horen zingen met haar schorre
stem, alles voor een halve dollar per
persoon. Barnum vond de sandwich
mannen uit en liet prospecti drukken
en dank zij deze reclame bracht de
arme negerin hem enkele maanden lang
twaalfhonderd dollar per week in.
Barnum, de kruidenier was dood; Bar
num, de koning van de sensatie was
geboren!
Barnum verstond de kunst van reclame in de perfectie.
In Boston schreef hij onder een valse naam een aan
klacht ln de kranten, dat de negerin een gummipop
was en Barnum een buikspreker. Barnum daagde de
„onbekende briefschrijver" uit zich te komen overtuigen
en duizenden mensen in Boston mochten de oude negerin
aanraken en" zich overtuigen, dat zij een echt levend
mens waa, waarbij Joyce Heth vertelde van de geboorte
van George Washington.
In Februari 1836 overleed de arme Joyce te Boston aan
bronchitis in de theoretische leeftijd van honderddrie-
enzestig jaar.
Een chirurg, die het lijk van Barnum kocht, verklaarde
na de sectie, dat zij beslist niet ouder dan tachtig jaar
kon zijn geweest. Maar Barnum verkeerde ook zonder
dat al genoeg in de zorgen. De dood van Joyce Heth had
hem beroofd van een grote attractie en na een derge
lijke sensatie kon hij niet met iets banaals aankomen
bij het publiek. Nadat hij zijn kruidenierszaak voor een
negerin had geruild, kocht hij na de dood van de negerin
een museum op crediet. Het Amerikaans museum van
Natuurlijke Historie te New York was te koop voor
vijftienduizend dollar. Het was eem enorm gebouw vol
met opgezette dieren, mlneralogische merkwaardigheden
en stoffige schilderijen. Voor een kwart dollar vertoonde
Barnum daar aan „Jonggehuwden, die geen geld hadden
voor een huwelijksreis" de Niagarawatervallen. Het waa
een model van de beroemde watervallen met echt water
en de zaak liep net goed, toen de brandweer bezwaren
maakte, omdat Barnums waterval zoveel water gebruikte,
dat ingeval van brand er geen water genoeg zou zijn om
te blussen. Barnum liet zich niet uit het veld slaan. Hij
transformeerde het museum in een variété. De zaal met
mineralen bevatte een vlooientheater, in het postzegel
kabinet was een buikspreker en in andere zalen kon men
degenslikkers en koorddansers zien. Op de eerste etage,
waar de opgezette dieren stonden, vertoonde Barnum
zijn befaamde tablenux-vivanta met een gegarandeerde
duur van twee minuten absolute rust per kwartier en
met voorstellingen uit de mythologie, de Bijbel en de
H«t „grootst» circus ter wer»ld" lijn creatie
historie. Het museum, dat eens vijftig menien per dag
als een drukke dag had beschouwd, kreeg nu duizenden
bezoekers per week.
Een van de beste aankopen van Barnum was de opge
zette zeemeermin. Het was een weren, dat van boven
best een mens kon zyn maar dat van onderen een visse-
ataart had. Het bovenlichaam was met haar bedekt, het
onderlichaam met schubben. Barnum betaalde er zes-
Hy was eens een gewone kruidenier, maar voelde later
meer voor variété en circus. Zijn leven lang was hij op
zoek naar curiositeiten en sensatie. Hij begon met een
negerin van honderd-een-en-zestig jaar oud en zyn
leven lang was hem niets te vreemd. Dit artikel vertelt
het verhaal van deze P. T. Barnum.
duizend dollar voor aan een zeeman, die het din, in
Calcutta had «ehocht. Barnum, Irene »a» de «ensatie
van New York.
Een natuurkundige onderzocht het opgezette dier en
kon geen bedrog ontdekken, maar zijn gezicht was scep
tisch. „Waarom kijkt u zo. als u geen bedrog kunt ont
dekken zei Barnum. „Omdat ik niet in zeemeerminnen
geloof', zei de natuurkundige.
Maandenlang was de zeemeermin de grote attractie
van Barnums museum, dat er uit zag, alsof men een com
binatie had geschapen van het Louvre en een Lunapark.
Maar in het eerste jaar ontving hij zevenentwintigduizend
dollars. Het was toen. dat een geleerde bekend maakte
dat de Japanners het bovenlichaam van een aap van een
vissenstaart konden voorzien en op die manier „zee
meerminnen" schiepen. Barnum was ontmaskerd, maar
nadat hij zijn naam had gemaakt met een valse honderd-
zestigjarige en een valse zeemeermin, maakte hij zichzelf
beroemd met een echte dwerg.
Die dwerg was de beroemde Tom P u c e. Barnum had
hem te Bridgefort ontdekt. Hij was vijf jaar oud, met
zestig centimeter en woog zevenenhalve kilo. Hij was
niet alleen de kleinste, maar ook de jongste dwerg ter
wefiiW. „Generaal Tom Puce" werd de grote attractie
vanfiarnums museum. Barnum vertoonde hem samen
met twee reuzen van méér dan twee meter lengte. Tom
Puce trok tienduizenden mensen, wat Barnum niet ver
hinderde 2ich in 1844 in te schepen naar Engeland. Hij
vertoonde Tom Puce In de Egyptian Hall en koesterde
de hoop ontvangen te worden aan het hof. Eerst was er
geen kijk op, maar toen vroeg Barnum Sir Charles
Murray, opperceremoniemeester van koningin Victoria,
op een voorstelling. Sir Charles was perplex en vroeg
of Barnum aan het hof een voorstelling kon geven.
„Helaas niet", zei Barnum, „wij moeten naar Parijs,
waar koning LouisPhilippe ons wacht
Het was niet' waar, maar het was de reden waarom
koningin Victoria Tom Puce en Barnum ijlings liet uit
nodigen. Koningin Victoria schonk Tom Puce een met
briljanten bezette snuifdoos ter herinnering, die de dwerg
even later met de prins van Wales voor een van diens
pony's trachtte te ruilen
T ouis—Philippe pvertrof de Engelse gastvrijheid door
-a-J de dwerg te laten deelnemen aan een parade in een
rijtuig, getrokken door vier pony's en bestuurd door een
achtjarig kind als koetsier, tweemaal zo groot als Tom
Puce. Vergeefs trachtte Barnum curiositeiten in Europa
te kopen. Hij kocht Shakespeares geboortehuis voor vijf
honderd pond om het steen voor steen naar Amerika te
laten brengen, maar Engelse Shakespearevrienden koen-
ten het voor het dubbele. Hij kocht de appelboom, waarin
Lord Byron Zijn naam had gesneden, maar men belette
hem de boom mee te nemen. Hij moest zich er mee ver
genoegen met tweehonderdduizend dollar winst naar
Amerika ter« bouwcie 2„„
hiifs „Iranistan' voor zich en zijn
vrouw, een vreemd bouwsel van Moorse,
Turkse, Arabische, Chinese, Indiaanse
en Gothische architectuur. Barnum was
vast besloten na zijn Europese reis met
iets Europees te komen en hij vond
Jenny Lind. de Zweedse nachtegaal.
Hoewel zij niet wilde, bood hij haar
duizend dollar per avond, een voor die
tijd ongehoord honorarium. Maar hij
wist reclame te maken! Toen zij te
New York arriveerde stonden tienduizend
mensen haar toe te juichen. De eerste
avond trad zij op in New Yorks Castle-
Garden, waar tienduizend mehsen in
gingen. Barnum betaalde Jenny Lind
duizend dollar voor die avond, maar hij
streek er achttienduizend op. In drie
ennegentig avonden verdiende Jenny
bijna honderdduizend dollar, maar Bar
num maakte een rond half millioenl
Na Jenny's vertrek ging hij met een
deel van zijn museum, uitgebreid met
achttien olifanten reizen "door Amerika
als „Barnums Aziatische Karavaan".
Dat was een succes, maar zes jaar later
was hij failliet Eerst stak hij zijn geld
in een klokkenfabriek en toen brandde
zijn museum af. Barnum was geruïneerd,
maar hij liet zich niet teneerslaan.
Hij ging naar Europa en hield lezingen
over „Hoe ik rijk werd". Dank zij die
lezingen keerde hij met een fortuin naar
New York terug, heropende zijn museum en verwierf
nieuwe faam met tien Roodhuiden, die elke avond van
8 tot 9 uur de hand drukten van honderden mensen, die
naar zij meenden, gekomen waren om hen vriendschap
te betuigen. Toen de Indianen merkten, dat Barnum
entréegeld hief, moest de grote vertoner drie dagen
onderduiken, om niet gescalpeerd te worden. Een maand
later liet hij twee levende walvissen uit Canada komen.
De dieren werden in een bassin onder het museum
ondergebracht, maar stieren na korte tijd in het zoete
water. Drie maanden later had Barnum twee andere
walvissen, die het langer uithielden in het zoute water,
dat uit de Eastriver met buizen naar Barnums kelder
werd geleid. Maar kort daarop brandde het museum af
en de twee walvissen werden gebraden. New York met
hun stank twee dagen lang verontrustend. Het was pas
daarna dat Barnum zijn faam voor goed vestigde met het
reizende circus, waai aan hij de bescheiden naam gaf van
„het grootste schouwspel ter wereld". Hij had een enorme
keus aan artisten en curiositeiten, de grootste circustent
ter wereld en een ongelofelijke flair voor zaken doen.
De concurrerit Balley zag geen kans hem bij te houden
Meermalen merkte hij. dat bij aankomst in een stad een
brug was vernield door mensen van Barnum. alleen om
Bailey te beletten op tijd zijn voorstelling open te stel
len. Na tien jaar strijd sloten Barnum and Bailey de
handen ineen en het circus van Barnum and Bailey
tegenwoordig Ringling - werd het beroemdste circus ter
wereld. Barnum werd beroemd mèt dat circus Duizen
den Amerikaanse kinderen en honderdduizenden niet-
Amerikanen. dachten dat mister Barnum president van
de Verenigde Staten was. Hij was een symbool van zijn
tijd en ven zijn rumoerige vaderland En toen kwam de
dood onverwacht en nam Barnum mee op 81-jarige
leeftijd.
„Wat zijn de kasontvangsten van vandaag? waren
zijn laatste woorden.
De grote heer van het Circus verlangde bij de armen
te worden begraven, zoals zijn testament vaststelde. De
man, die de grootste show ter wereld had geschapen,
wilde in de grootste eenvoud ter aarde worden besteld.
„Ik heb vijftig jaar lang zoveel vertoningen georgani
seerd", stond ln zijn testament, „dat ik beslist verlang,
dat mijn begrafenis geen vertoning wordt".
Want Nyala zelf moge dan
enigermate gemoderniseerd zi|n.
het is en blijft een eenzame post
in de zandzee. Woest en primitief
is het land. Woest en primitief zU»
er de mensen. Nog heden ten dage
—als eeuwen geleden z\jn vee
diefstallen op grote schaal, gewa
pende stam-conflicten en bloed
wraak er aan de orde van d« dag.
Ook nu nog is het gebied dor. on
rustig, moeilijk bestuurbaar.
Daarom moet de Mamour veel
dienstreizen maken. Soms laat hij
zijn vrouw en dochtertje een maand
alleen, maar hij trekt graag. Hij
houdt van een goed paard, van zijn
nomaden, van de woestijn en van
zijn werk. Herhaaldelijk reeds kwam
hij aan de grens van het Franse ge
bied om daar regelingen te treffen
met zijn collega's aan gene zijde.
Vooral na de laatste oorlog i9 het
contact tussen de Soedanese en de
Franse autoriteiten inniger gewor
den. Dit was ook nodig, want aan
weerszijden van de grens zijn de
woestijnbewoners mannen, die noch
begrip hebben van, noch eerbied
voor „een lijn op de kaart". Het gaat
hen om draaglijke weidegronden,
ongeacht of die op Frans dan wel op
Soedanees gebied liggen. En die
weide-gronden behoren (volgens
woestijnrecht) aan de stam, die ster
ker is dan de andere gegadigden en
dezen zijn wil kan opleggen. Maar
dit „recht van de sterkste" ver
draagt zich niet met de politieke
realiteit ln dat woestijnland Daarom
moet de Mamour met de Fransen
steeds weer onderhandelen en rege
lingen treffen, daarom moeten zowel
hij als de Franse autoriteiten steeds
weer „boosdoeners" straffen.
Terug in Nyala
OMT de Mamour terug van zo'n
verre tocht door dc woestijn,
dan betrekt hij weer zijn woning in
de hoofdstad van zijn ambtsgebied
of parochie, zoals hij het zelf wel
eens glimlachend bestempelt.
Die woning is een simpel stenen
hula met een mustaba (terras), waar
hij des avonds zijn vrienden en ken
nissen ontvangt en dan vertelt van
zijn avonturen en ontmoetingen m
de Sahara. Een der geziene gasten
is de veearts Hussein Hasan Abbo
Effendi. een Soedanees van zeer
goeden huize. Ook ambtelijk werken
beide mannen veel samen, want
runderpest is een gevreesde en ta
melijk veel voorkomende veeziekte
bij de kudden der nomaden.
Heel vroeg begint de dag voor de
Mamour Vrijwel zijn eerste werk
na het scheren! is, appèl te houden
over de (mannelijke en vrouwelijke)
gevangenen. Nyala heeft namelijk
een gevangenis, waar boosdoeners
van beiderlei kunne hun straf uit
zitten. Des ochtends worden zij ge
lucht en dan hurken de mannen ter
linkerzijde, de vrouwen ter rechter
zijde van de Mamour Blijkt er
iemand te zijn ontsnap*, dan begint
een drijfjacht in de woestijn en zel
den duurt zo'n vrijheid lang.
Niet slechts de gestraften, ook de
rechtspraak vergt aandacht van de
Mamour. Buiten, in de woestijn,
bestaat de rechtszaal uit de vrije
natuur plus een tafeltje en soms een
kale boom. Stamhoofden staan de
Nyala heeft een permanent ge-
rechtshof waar Mohammedaanse j
rechters recht spreken. In de
schaduw van de voor het gebouw
staande bomen, wachten zij, die
I by een proces betrokken zyn.
hun beurt om voor de rechter te
verschijnen af.
I „rirevn- j
Vrijdag: De Mohammedanen ver
laten de moskee te Nyala. Op de
voorgrond in het midden Khalid
Hamed met een hoge geestelijke,
beiden in het lange, witte ge
waad der Muzelmannen.
Mamour daar terzijde, want hun
woord en oordeel hebben gezag bij
de nomaden.
In Nyala echter is een stenen
Paleis van Justitie. Daar berechten
de Islamietische rechter3 de meeste
zaken naar Mohammedaans recht.
Dag in dag uit melden de partijen
zich daar om hun klachten of hun
verweer ten gehore te brengen. Het
oordeel van de Mamour wordt dik
wijls door de rechters ingewonnen
en omgekeerd hecht de Mamour veel
waarde aan het oordeel van de
rechtsgeleerden, als er moeilijke
bestuursvraagstykken op te lossen
zijn.
Mamour Khalid Hamed el Melik
is een gelovig Mohammedaan en
iedere Vrijdag gaat hij trouw naar
de Moskee. Dan is hij voor zijn
Europese vrienden vrijwel onher
kenbaar, want zijn tropenpak naar
Westerse snit heeft hij dan verwis
seld voor het lange, witte gewaad,
dat de Muzelmannen plegen te
dragen in Nyala.
TYRUK en veelzijdig, aldus dient de
taak van de Mamour te worden
bestempeld. Vooral al3 de hoogste
Britse ambtenaar op reis is, heeft
Khalid Hamed het zwaar, want dan
moet hij er voor zorgen, dat ook
diens zaken worden be.iartigd. Voor
ontspanning is er weiraig tijd <?ver.
Soma echter is er tijd om een par
tijtje polo te spelen. Britse officieren
en ambtenaren brachten de polo-
sport naar de Soedan, rpaar tegen
woordig vindt deze sport tal vui
enthousiaste beoefenaren onder de
Soedanezen. De Mamour is een hun-
ner. Hij houdt er zelfs twee eigen
polo-pony's op na en betreurt het,
dat zijn ambtsplichten hem zo wei
nig tijd laten voor de edele polo-
sport.
Een ander verzetje, waar de
Mamour veel aan hecht, is de ver
vulling van het ambt van vliegveld
commandant van Nyala De titel
klinkt prachtig, maar het werk
heeft niet veel om het lijf Immers,
slechts uiterst zelden komt het voor,
dat een vliegtuig ko*rs zet naar
Nyala en te kennen geeft, daar te
willen dalen Zodra dit grote nieuws
er* is, verdrijven de dorpelingen in
snel tempo de schapen en geiten,
die zich op het vliegveld bevuilen.
Omstuwd door nieuwsgierigen be
geeft de Mamour zien vervolgens
naar het landingsterrein en is dan
als eerste en eerst-aanwezende ter
plaatse om de inzittenden te begroe
ten. Dan ervaart Khalid Hamed veel
nieuwe dingen dan hoort hij vertel
len over wat er ver weg. in de
beschaafde wereld, zoals is gebeurd.
Des avonds is het dan hoogseizoen
op de mu6taba voor zijn huis en
duren de gesprekken tot diep in de
nacht.
En de volgende ochtend? Dan is
het weer óf appèl in de gevan
genisóf te paard bij het krieken
van de dag de woestijn in, een
gevaarlijke, vermoeiende, veel van
Khalid Hamed's krachten en inzicht
vergende tijd tegemoet.
Maar „de baas" te zijn ln een
gebied van meer dan 40.000 km2
woestijn, bevolkt door primitieve,
oorlogszuchtige nomaden is nu een
maal geen sinecure!