Het GEDICHT
Een j aar geleden kwam het grote onheil
If
Maar de zee werd teruggedrongen en
het herstel nadert de voltooiing
K.I. vereniging behaalde heel
resultaten
goede
KELTIJIH
Provinciale kampioensshow van
konijnen te Gouda
Schouwen-Duiveland.
een trieste woestenij
nog
Vervolg Stadsnieuws
Belahgstelling groeit
met het jaar
Verhuizingen binnen
de gemeente
juweliers pleet
G.C.deVOOYS
Markt H
Uit vroeger tijden
Onze bioscopen
Schaatsen op de singels
dalvlakte'\ïan 'Ichüd'^n i!S,,^^ird^nriZBr,rUlt 1"
een bepaald uur van de dag. Zelfs de weersgesteldheden blijken te wiUle^eMi"LX
van sneeuw en vrieskou, doch de n a 11 e honden doen dan weer a^ regeïw«r denken
En toch ervaren we het gedicht als een volkomen eenheid. regenweer denken.
WINTER TE SCHILDE
AT <r?
AAR.
ANNEER.
Goudse Spetters
IJs
Parade der excellenten
Hoogste bekroning
naar Middelharnis
Predikbeurten voor Zondatr
Tt; boven
N!
Schouwen
j)problemen
Twee beelden
TOEN
A
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 30 JANUARI 1954
„De resultaten zijn boven onze verwach
tingen uitgegaan", zeide de heer G. H. Aalfs,
adviseur van de K.I.-vereniging „Gouda en
Omstreken" in de jaarvergadering van deze
vereniging, die gistermorgen in De Beurs-
klok werd gehouden. De voorzitter, de heer
Jac. v. d. Eyk had al in zijn openingswoord
gezegd, dat het bevruchtingspercentage, dat
met de tien stieren op het fokstation van de
vereniging aan de Bloememlaalseweg in
Waddinxveen was bereikt, tot de hoogste
percentages in den lande behoort. En de
heer Aalfs ging daarop bij zijn overzicht van
het afgelopen jaar nader in. Bij de bonte
veeslag (in totaal ongeveer tienduizend die
ren) werd een percentage van 94 1 bereikt,
hetgeen ongeveer 1meer is dan een jaar
tevoren. Bij de eerste inseminatie werd al
een percentage van 72.7 bereikt, hetgeen
buitengewoon hoog werd genoemd. De be
langrijkste arbeid daarbij verrichte de stier
Adema 33, een veelgevraagd dier. Het sper
ma van dit dier is zeer goed geweest. Daar
mede werden 2331 inseminaties verricht,
waarbij 1607. koeien drachtig werden.
Tweede in de rij, met klein versehil op
Adema '33. werd Aukje Eduard met een to
taal van 2224 inseminaties, resulterende in
1553 koeien met kalveren. Derde werd Jon-
gema '30. een menigmaal bekroonde stier,
die 1626 inseminaties voor zijn rekening
nam. waarbij 1125 koeien drachtig werden.
De overige zeven stieren verdeelden het
resterende „werkterrein" ongeveer gelijke
lijk. Ieder nam 1400 inseminaties voor zijn
rekening, waarbij gemiddeld 1000 koeien
drachtig werden. Voor het mooiste resultaat
bij eerste inseminatie zorgde Pietje Paul
Sikkema, die een percentage van 76.7 be
reikte.
Vijf nieuwe stieren
Uit het jaarverslag van de secretaris-pen
ningmeester, de heer W. de Jong, bleek, dat
het ledental met negentig tot 514 was geste
gen Aan de hoede van de vereniging zijn
nu 10.522 koeien toevertrouwd. Vier van de
negen stieren, (de beroemde Dolik 37. Pleun.
Napoleon en Caron) werden voor de slacht
verkocht, terwijl er vijf werden aangekocht.
Dat zijn Gepke*s Zijlstra. Piet Paul Sikkema.
Jongema '30. Paul en Jonker, die met elkaar
ruim f 30.000 hebben gekost. Door deze aan
schaf kwam het totale stierenbezit van de
vereniging op 10 Fr werden, zo deelde de
secretaris mede, 2352 kuiskalveren en 104
stierkalveren geschetst, d.w.z. voor wat de
kuiskalveren betreft 28 4*/. van de drachtige
koMen. Aan het station werkten vier inse
minatoren in vaste en drie in tijdelijke
dienst.
Over het financieel verslag van de heer
P. K. v. d. Burg (0 pers.) van Gravin Ja-
cobastraat 26 naar Gouwe 132; J. J. Mul v.
Cornelis Ketelstraat '<•5 naar Kievitstraat 94
W. v. d. Hondel v. Tuinstraat 3a n. Vrede-
best 20; H. J. v. d. Hondel—Burger v
Vierde Kade 116 n. Vredebest 20; J. v. Gent
(3 pers.) v. Koningin Wilhelminaweg 329 n.
Vondelstraat 39; A. C. Kuijlenburg (3 pers.)
v. Vondelstraat 39 n. Koningin Wilhelmina
weg 329; J. W. Groenendijk (5 pers.) v. Ach
terwillens 24 n. Bockenbergstraat 28; G. F.
v. d. Berg v. Jan Luykenstraat 62 n. Kon.
Wilhelminaweg 328; J. P. v. d. Hoorn
Laurier v. Graaf van Bloisstraat 84 n. Bak
huizen v. d. Brinkstraat 9; H. J. Schouten
v. Jan v. d. Heijdens<r. 13 n. Boelekade 49;
J. H. Knot v. Cronjéstraat 22 n. Jan Luy
kenstraat 2;" G. J. Beunk v. Goejanverwel-
ledijk 43 n. P. C. Bothstraat 11; A.
Beunk v. Joubertstraat 72 n. P. C. Both
straat 11; P. Kalkman v. Van Bergen
IJzendoornpark 8 n. Gouwe 24; A. A. v. d.
Valk (4 pers.) v. Boelekade 82 n. Burge
meester Gaarlandtsingel 23; G. A. Loeve
(2 pers.) v. Winterdijk 10 n. Krugerlaan 119;
C. J. Perdijk (4 pers.) v. Spieringstraat 125
n. Kattensingel 74; C. J. Bezemer (2 pers.)
v. Blekerssingel 70 n. Van Itersonlaan 19
G. v- Veen (3 pers.) v. Turfrriarkt 45 n. Oost
haven 31; J. J. de Mink—Kruijswijk v. Cra-
bethstraat 49 n. Oosthaven 52; C. Rietveld
(3 pers.) v. Emmastraat 21 n. Gouwe 73; R.
G. v. Beek v. Krugerlaan 69 n. Crabeth-
straat 45; C. v. d. Star—De Groot (2 pers.) v.
Van Middellantstraat 22 n. Cornelis Ketel
straat 44b; D. J. den Hertog (3 pers.) v.
Boelekade 37 n. Joubertstr. 199; C. Donker
v. Boelekade 37 n. Joubertstraat 199; A. La-
gerweij (2 pers.) v. Ridder Van Catsweg 174
n. Boomgaardstraat 95; J. M. Mul v. Lange
Tiendeweg 4 n. De la Reylaan 40; J. Spek
(4 pers.) v. Boelekade 159 n. Tollensstr. 43;
C. v. d. Haar (2 pers.) v. Kamemelksloot 25
n. Spieringstraat 125; P. J. Rabouw (4 pers.)
v. Herenstraat 159 n. Vondelstraat 25; J.
LuxenLakerveld v. v. d. Palmstraat 06 n.
Niéuwehaven 110; H. v. 'tHoog (2 pers.) v.
Tweede Kade 24 n. Noothoven van Goor-
straat 46.
De Jong ontstond een uitvoerige discussie,
waarbij bleek dat er een saldo was van
f 984 (v. j. 62). waardoor het vermogen
was gestegen tot 11.569. Aangezien er nog
47.000 aan omslag is te innen, iets dat eerst
in Mei en Juni kan geschieden, werd beslo
ten een kasgeldlening van 25.000 tegen een
rente van 4'/i*/« aan te gaan bij de Boeren
leenbank te Benthuizen, ten einde in de be
hoefte aan kasgeld in de komende maanden
te voorzien.
Bij de verkiezingen, die ruim een uur in
beslag namen, werden de heren J.Vonk Noor-
degraaf te Ouderkerk a. d. IJssel en M. de
Jong te Bergambacht in het bestuur gekozen
ter voorziening in vacatures, die waren ont
staan door het bedanken door de periodiek
aftredende heer H. Verburg te Bergambacht
en het overlijden van de heer A. Boer te
Gouderak.
Het bestuur kreeg machtiging om woon
huizen voor de inseminatoren te kopen of te
doen bouwen. Dat is een eerste voorwaarde,
zo lichtte voorzitter Van Eyk toe, om de
eoede inseminatoren, over wie de vereni
ging beschikt, te kunnen behouden. Een deel
van de vergadering was er tegen, wenste on
derzoek van andere mogelijkheden, maar
meerderheid was vóór het voorstel. Vooral
toen de voorzitter mededeelde, dat het ge
meentebestuur van Waddinxveen bereid is
een woning beschikbaar te stellen, als de
vereniging er zelf ook voor één zorgt.
(Advertentie!
GOUDA
De Goudsche Courant meldde:
75 Jaar geleden:
Uit Reeuwijk: Gisteren is alhier een wed
strijd gehouden op de schaats, georgani
seerd door de ijsclub „Reeuwijk". In afwij
king van de gewone wijze van hardrijden
was bij deze wedstrijd bepaald, dat paartjes
zouden rijden „op streek". Op de Breevaart
bij de Reeuwijkse brug hadden zich onge
veer 4000 toeschouwers verzameld. Acht
tien paartjes meldden zich aan om naar de
prijzen te dingen. De eerste prijs behaalde
het paar G. Both en D. Palsgraaf te Berken-
woude.
50 Jaar geleden:
Voor de afdeling „geschillen van bestuur1'
van de Raad van State is uitvoerig het ge-
achil behandeld tussen Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland en de raad der gemeente
Gouda over het beheer en het onderhoud
van hetJaagpad en van de kaaimuur langs
een deefvan de Kromme Gouwe en over
de beschoeiing van de Wachtelstraat, de
Kromme Gouwe en van de gemeentelijke
aanlegplaats voor stoomboten aan de Turf-
singel. Rapporteur was mr Asser. Het stand
punt van Gouda lichtte mr J. D. Veegens als
gemachtigde van de raad toe, terwijl mr W
Thorbecke optrad als gemachtigde van Ge
deputeerde Staten.
25 Jaar geleden:
B en W. hebben de raad doen toekomen
de 'afschriften van de door de wethouder
van Openbare Werken bij de behandeling
van de begroting aangehaalde brieven van
de voetbalverenigingen Gouda, D.O.N.K. en
G.S.V., waarin tevredenheid wordt betuigd
over de sportvelden, die door de gemeente
Voor die verenigingen aan de Graaf Floris-
weg gereed worden gemaakt Ook is daar
bij gevoegd een schrijven van de hoofdcon
sul van de Nederlandse Voetbalbond, die de
in aanleg zijnde velden en het nieuwe ter
rein van O.N.A. bezocht heeft, waarin de
heer Boeljon dank betuigt namens de Neder
landse Voetbalbond aan B. en W. voor de
wijze, waarop aan de sinds Jaren heersende
terreimiood een einde is gemaakt.
GoudaRotterdam (B)
eindigde 911
Het Goudse districts tiental speelde tegen
het Rotterdamse districts tiental (B) en ver
loor njet 9—11. D£ persoonlijke uitslagen
v. d. Berg (Gouda)—W. Waldekker
i) 11; A. A. de JongS. Klomp 11;
I. Wouden—D. Wiersma 0—2; A. Blom
e 2eeuw I—1; P. PalégraafK. F. de
1—1; M. ZijlstraG. van Leeuwen
i. Blonk—H. Zwieris 0—2; P. Twigt—
K. de Haan 1—1; C. H. Krump—H. v. d.
Pool 1—1; P. VerslootJ. Heijboer 2—0.
DAMCLUB DAMLUST
Uitslagen Onderlinge Competitie: A. G.
v. Zeijst—Ant. v. d. Berg 2—0; P. J. Zwa
nenburg—A. Blok 0—2; H. v. Eijk—A. G.
v. Zeijst; M. de BruijnJ. C. de Bruijn 02;
P. TomW. Heuvelman 02.
Damlust verloor van
Schoonhoven
De Damclub „Damlust" speelde haar
laatste wedstrijd in de compeütie van de
Goudse Districts Dambond tegen Schoon
hoven. Zij verloor met 8—12. De persoon
lijke uitslagen zijn: A. v, d. Berg (D
G. A. v. Egmond (Sch') 2—0; M. Zijlstra—
M. Droog 2—0; N. v. d. Wouden—N. W.
Veer 2—0: C. Molenaar—W. v. d. Horst
2—0; P. Versloot—A. Mesker 2—0; A. Blok—
P. de Jong Jr 1—1; J. de Bode—C. v. Oos-
terom 0—2; A. Beuzekom—H. Kroon 0—2;
P. Tom—W. v. d. Hek 1—1; A. G. v. Zeijst-
J Huisman 0—2.
vDsmlust 2 won met 17—3 van Schoonho-
Waterpolo.
G.Z.C. 3 SPEELDE GELIJK
Voor de bekercompetitie van de K.N.Z.B.
is gisteravond gespeeld H.Z.P.C. 2—G.Z.C 3
(heren). Het werd 3—3.
ELFHOEVEN SCHAATST.
De watersportvereniging „Elfhoeven" or
ganiseert Zondag, om 1 uur op de plas Elf
hoeven onderlinge schaatswedstrijden.
'n Monster in New York
Thaiia Theater. Sinds King-Kong, is er
geen trucfilm aan te wijzen die zoveel over
eenkomst vertoont met deze .old-timer" dén
..The beast from 20000 fathoms" Was het
toen een orang-oetang van kolossale afme
tingen. nu is het een prae-historisch
monster, dat New York op stelten zet.
Tijdens atoomproeven in het Poolgebied
komt door het smelten van het eeuwige ijs
een rhedosaurus aan de oppervlakte, die
door de warmte-uitstraling. van de proeven
uit zijn slaap van 100 mill, jarep wordt ge
wekt. Prof. Tom Nesbitt. een atoomgeleerde.
(Paul Christian) ziet het monster voor de
eerste maal. maar aan zijn verhaal wordt
geen waarde toegekend daar men aanneemt
dat hij aan hallucinaties lijdt. Wanneer
ge tijd later het beest een vissersboot tot
zinken brengt en een vuurtoren in puin
drukt, besluit men evenwel een expeditie
uit te rusten om het monster te bestrijden
Men heeft dit huizenhoge hagedisachtige
dier dan reeds enkele jnalen in actie ge
zien. maar het hoogtepunt wordt bereikt
wanneer hij een wandeling maakt door
New York. waar hij auto's verplettert, hui
zen indrukt en een geweldige paniek ver
oorzaakt. Hoewel ze achter de schermen blij
ven. spelen behalve het monster eigenlijk
de trucspecialisten de hoofdrollen. Want het
is knap werk om dit gevaarte met openge
sperde muil en zwiepende staart te laten
voortbewegen. Het is interessant om er naar
te kijken, vooral omdat de Amerikanen dit
onderwerp zq serieus hebben behandeld,
uitgaande van de gedachte hoe het zou zijn
als zo'n monster, waarvan inderdaad ske
letten zijn gevonden, weer tot leven zou
worden gewekt. Men krijgt daardoor niet
zo het gevoel dat men bij de neus genomen
wordt.
Nachtvlinder
Schouwburg-Bioscoop. ln „Nachtvlin
der (Half Angel) zien we de charmante
Loretta Young en de he-man Joseph Cotten
tezamen in een luchtige filmcomedie ir
technicolor, die het grotendeels moet neb
ben van beider gerenommeerd talent er
strikt persoonlijke kwaliteiten. Het film-
verhaaltje is van de goedmoedige kolder
soort. wel onderhoudend, maar door regis
seur Richard Sale net ietsje te veel in de
oprettesfeer getrokken. Het gegeven is ori
gineel: een aardig verpleegstertje, van wie
de op een bepaalde man gerichte wensdro
men al slaapwandelend werkelijkheid wor
den. met dit voorbehoud, dat ze in normale
toestand zich niets van haar delicate, meest
nachtelijke Escapades kan herinneren. Bij
vol bewustzijn haat ze haar wensdroom-idool
zelfs en die haat verhaast nog haar besluit
n brave jongeling haar hart en hand
te schenken. Een kluif voor een psychiater?
Niets daarvan ten minste in deze film niet.
waarin de gebeurtenissen met veel vaart
iar een verrassende ontknoping leiden.
De rode baret
Reünie Bioscoop. De rode baret is het
kenteken van de parachutist. Deze film
draagt ook de rode baret, als titel althans
en dat terecht, want ze vertelt de lotge
vallen van een aantal dragers van dat
hoofddeksel en daarbij in 't bijzonder de
belevenissen van één uit die troep. Die ene
is een oud-vliegerofficier van het Ameri
kaanse leger, die in die kwaliteit eens een
bevel heeft gegeven, dat een zeer tragisch
gevolg had. Om dat te kunnen vergeten
heeft hij als gewoon vrijwilliger-soldaat
dienst genomen bij de Engelse parachutis
ten. Tijdens de opleiding valt hij op. wat
voor de hand ligt, maar hij weigert het
aanbod officier te worden; hij wil nooit
meer een bevel geven.
Het is een boeiend en interessant verhaal,
met vela spannende fragmenten, in 't bij
zonder wanneer de troep opdrachten gaat
uitvoeren aan de Franse kust en in Noord-
J j .?et wordt 20 verteld, dat men de
mededeling die er aan vooraf gaat. dat 't
een reconstructie is van werkelijke gebeur
tenissen. wel kan aanvaarden. Er komt een
heel klein beetje liefde in voor, maar in
welk soldatenleven is dat niet het geval?
Alan Ladd Leo Genor. Susan Stephen en
Stanley Baker spelen de hoofdrollen.
H*t Ijs in de Kattensingel. Blekerssingel
en Fluwelensingel. zomede in de Breevaart
is goedgekeurd.
GROENTE- EN FRUITVEILING
BERGEN OP ZOOM.
Januari. Waspeen 10—28; Prei 1935-
Kroten 5—9; Savoye kool 7—13 f Rode kool
8—12; Witte kool 8—10; Witlof 40—63: Boe
renkool 10—21; Spruiten 39—82; Nero 39
Appelen: Goudreinetten 23-40; Jonathan
.Delicious 49-63; Winston
162; L. Calville 22—30.
Peren: Kleipeer 37.
bepaald punt gekozen, van waar uitzietovïr\L landschapsschilder een
neer te kijken op de ikge huisjes fn zhnIrhnLrW Hlj bl«kt van een hoogte
door deze blikrichting bepaald. Bovendenteeft hyeen^naald Z v** f1?* ge?eelte
Hoe is dat te verklaren? Het is de dichter er niet om te doen geweest ziin lnrtr„u-
moment vast te leggen, het ging er om, van die barre vlakte het wezenlilke
daarna "ld"" Verbl,)'' ml8scUe"
uJ?aj b1^ .al dirfct bij de inzet: „Het is een vlakte waar geen moeders wonen" ODen
ligt de vlakte onder de ijzige ademtocht der winden, niets is er dat een gevoel van
S,ïe"ep8ev"n Da'
Uit de velerlei indrukken die Gilllams heeft opgedaan, komen nu Slechts die naar
boven, welke ln verband staan met deze ervaring van het wezenlijke onveiligheid,
troosteloosheid, barheid, dood. Het water, element, van leven in elk landschap, wordt
hier tot een blinde spiegel; de stilte lijkt te verstarren, natte kettinghonden komen het
beeld van mistroostigheid en onvrede versterken; de ratten dringen de woningen
binnen om zich te goed te doen aan de broden, voor de mensen: „het karig voedsel
voor de bittre dagen".
Alles is donker van kleur in dit gedicht, alles, behalve de kerkhoven. Daar is het
einde van het leed. Maar in de donkere huizen zitten de mensen terneer, de nog-leven-
den, ondanks nood en ellende zonder klacht, want:
„alles wat een mensenziel kan klagen
verkropt zij in der doden zoete namen."
En hiermede wordt dan niet alleen het duldzame slag mensen getekend, dat de vlakte
bewoont, maar tevens keert het gedicht hier naar zijn inzet terug. Want „waar geen
moeders wonen", daar sterven de mensen uit, daar is in wezen geen toekomst en leeft
men slechts met en in het verjeden. Daar prevelt «nen slechts „der doden zoete namen"
als een samenvatting van alles wat het leven ondraaglijk maakt.
Het is een vlakte waar geen moeders wonen,
het sneeuwt, en blinder zwellen de moerassen
De stilte vriest aan 't warhout der gewassen,
langs donkre paden naar helle kerkhoven.
Maar wiegeliedren hoort men nergens ruisen,
geen winteravondzangen brengen vrede.
De natte honden bassen aan de keten,
de bruine ratten dringen in de huizen.
1 Daar rusten, donker-weg. de ronde broden,
het karig voedsel voor de bittre dagen.
En alles wat een mensenziel kan klagen
verkropt zij in der doden zoete namen.
30 Jan. ia—10 uur en 31 Jan. 10—s uur, stal
Erberveld: Provinciale kampioenstentoonstel-
ling Ned. Konijnenfokkers Bond.
30 Jan. 3 uur Kunstmin: Jeugduitvoerlng
gymnastiekvereniging „Krachtsport".
30 Jan. 3.30 uur, Museum „Het Catharina
Gasthuis: Opening tentoonstelling van schil
derijencollectie Del Monte
30 Jan. 4 Uur, Het Schaakbord: Jaarverga
dering Goudse Athletiek Commissie.
30 Jan. 4 uur, Concordia: Jeugdmiddag ter
gelegenheid verjaardag Prinses Beatrix,
treden gezelschap „Cultura".
30 Jan. 8 uur Kunstmin: Uitvoering gymnas
tiekvereniging „Krachtsport".
31 Jan. 10.30 uur. Ter Gouwe: Bijeenkomst
Humanistisch Verbond, spreker P. Splgt over
„Vrij denken en vrij onderzoek".
31 Jan. 2 uur, Gouda-terrein: Schaatswed
strijden jeugd, voetbal- en athletlekvereniging
„Gouda"'.
1 Febr. 8 uur. Bondsgcbouw: Ledenverga
dering Ned. Amateur Toneelunie.
1 Febr. 8 uur. Het Blauwe Kruis: Bijeen
komst Grafische studieclub, lezing over
„Drukpersen in het algemeen"
2 Febr. 8 uur. Het Blauwe Kruis: Tweede
en laatste voordracht mej. L. S. van Hees
over „De psychologie van de rijpere Jeugd"
voor Volksuniversiteit.
3 Febr. 8 uur, Kunstmin: Ouderavond Burg-
vlietschool.
3 Febr. s uur, Spaardersbad: Waterpolowed-
strijd G.Z.C.Nereus (heren).
4 Febr. 8 uur. Concordijt: Bijeenkomst Kath,
Culturele Kring, spreker René Smeets over
..Goed wonen".
5 Febr. 8 uur. Kunstmin: PropagandaVer-
traderlng Vrije Universiteit, sprekers prof.
W F de Gaay Fortman en A. Warnaar
fi Febr. 8 uur, Concordia: Revue-avond ,.De
Patokanen", opvoering „Jubileuipklanken".
En wat er verder is
Zondag: 7—8 uur Ons Huis, Wachttorenstudie
Jehova's Getuigen.
Maandag: 10 uur. Oosthaven 50. cursus Engels
voor werkjoekendeft
Dinsdag: 2.30' uur. Oosthaven 50, Contactmid
dag vont" werkzoekenden;
7 30—8.30Vuur: Het Blauwe Kruis, Spreek
uur ProJfuventute;
8 uur. ZBsugstraat: spreekbeurt J. Maas-
bach voir Bethlehemkerk (Pinksterge
meente).
Woensdag: 2.311 luur. Oosthaven 50; Contact
middag vooij werkzoekenden. Inleiding M.
Wolters over „De omgang met mensen";
7 30 uur. Vrije Evang. Gemeente: Bijbel
lezing ds J. I. van Wijck:
8 uur. WesterechoolBijbellezing ds H
v. d. Akker;
8 uur. Reünie spreekbeurt ds J. Börger
voor Logosverband.
Donderdag: 10—12 uur. Het Blauwe Kruis
zitting Passagekantoor Ruys en Co. vooi
emigranten;
7.30 uur. Presb. Herv. Gemeente, spreek
beurt ds Joh. van Weizen:
7.30—9.15 uur. Ons Huis: Theocratische
school en dlenstvergaderingen Jehova":
Getuigen;
8 uur. Zeugstraat 38. Bidstond Bethlehem
kerk (Pinkstergemeente):
8 uur. Stadsevangelisatie Bijbelkring o.l.v
VrUdag: 9 uur. Spieringstraat 113. inenting
- en:
Contactmiddag
voor werkzoekenden:
7—8 uur. Arbeidsbureau:
emigranten.
spreekuur voor
Bioscopen
Reünie: De rode baret. 14 jaar.
Thalia: Het monster uit verloren tljdten, 14 J
Schouwburg: Nachtvlinder, 14 Jaar.
Aanvang: Zaterdag 3. 7 en 9.15 uur. Zondag
3, 5. 7 en 9.15 uur, overige dagen 3 en 8.15 uur.
Zondagsdienst Artsen
Doktoren: Van Zaterdagmiddag 3 uur tot
Zondagavond 12 uur zijn aanwezig de dok
toren H.Reedijk. Crabethstraat 45 tel. 3132)
en R. Romtoach. Van Baerlesti-aat B (tel. 5
Tandartsen: Zondagmorgen van 11-—12.30 uur
dokter J. G. A. Tijsterman. Blekerssingel 15
<t«l. 2329, bij geen gehoor dokterstelef. 4020)
A pothekersdienst
Steeds geopend (des nachts alléén voor re
cepten): Apootheek G Paris. Westhaven 14.
Dokterstelefoon 4020.
Uit: „Het Verleden ven Columbui".
MAURICE GILLIAMS (geb. 1900).
M'n man zei: „Schrijf jij nou maar zo'n
spetterding, want m'n hoofd staat er niet
naar". Nee, dat wil ik wel geloven. En om
de lieve vrede heb ik dan maar toegegeven,
maar ik heb hem eerst gevraagd, wat er
in komen moest. Gisteravond heeft hij een
links en rechts staan telefoneren en
nu kan ik u dan uit zijn naam mededelen,
er aan de hand is. Het ging over
brand op Stolwijkersluis. Daar hebben ze
brandweer uit flJlist laten komen,
l ze voor die wan Gouda niet eens
de telefoon nodig hakden gehad: die kon
den ze zq wel beschreeuwen. Inderdaad
hebben ze op StolwijKersluis tegen m'n man
gezegd, dat het verjjand hield met de aan
gevraagde grenswijziging. Maar Jan Ter
gouw zegt, daLffe nou een lelijk probleem
aan de broek nebben zitten. Want hij heeft
Vlist opgebeld. M'n man is vreselijk voort
varend en dat is goed in het leven, maar
het heeft ook z'n slechte kanten en daar
kom ik nou straks nog even op.
In Vlist hebben ze gezegd, dat ze van
plan zijn om Stolwijkersluis te annexeren!
Zodat er voor Stolwijkersluis niets anders
op zit, dan voortaan wat verder van huis
te bellen en de brandweer van Wilgetronke-
radeel te vragen.
En nu Tergouw. Die heeft een snipper-
middag genomen vgnwege het ijs, in z'n
korte jasje en met een krant onder z'n
overhemd. Hij voelde zich weer twintig, zei
hij en hij had het over wijde, lokkende
verten en over de natuur en over de ge
zondheid en sport staalt spieren en onder
tussen hing er een druppel aan zijn neus
en blies de oostenwind bijna de oren van
z'n hoofd. Dat was op de stoep. Hij is toen
weer naar binnen gegaan om z'n oorklep
pen en z'n pet te halen. Die pet staat hem
helemaal niet. Met Keesje en Elly is hij
naar het ijs gegaan. Ik zeg tegen de kin
deren nog:
ltKijk, goed uit. Alles ligt nog niet dicht.
Er zijn nog van die windgaten". En Ter
gouw zei: „Ik let wel op de kinders. Ze
gaan met een ervaren schaatser op stap.
Maak je geen zorgen".
Dat zei hij nog om twee uur. En om vier
uur stond hij op de stoep, rillend van de
kou met stijve broekspijpen van het ijs,
want hij was in eeh wak gereden! Tot aan
:'n middel! Ik heb hem eerst bij de kachel
moeten ontdooien, voordat hij zich kon uit
kleden. Het ijs zat in z'n volgelopen zakken.
Ik heb er het een en ander van gezegd.
Hij vertelde, dat het een zwakke plek
was, maar Elly zei: „Er was een wak, met
zo'n smal ijsrandje langs de kant. En daar
wou hij overheen, maar toen is hij gevallen,
want zo'n man kan natuurlijk maar slecht
z'n evenwicht bewaren. En toen is hij er in
gegleden".
En zelf zegt hij: „D'r zit een of ander
hormoon me dwars of zo iet». Ik ga m'n
schaatsen invetten en ze komen er nooit
meer uit".
Er schijnen inderdaad mannen te zijn, die
wel eens een verstandig besluit nemen, en
ik zal zorgen, dat hij zich er aan houdt.
'k Schei er mee uit, 'k ga een grogje
klaar maken voor Tergouw; hij heeft er al
driemaal om gevraagdhet zal hem op
knappen, want eerlijk is eerlijk: in z'n jon
ge jaren was hij inderdaad een goeie
rijder.
MEVROUW TERGOUW.
Ook in de parade der excellenten raken demitersten elkaar. Dat witte konijntje met
die heel kleine oren voelt xich kennelijk zeer wel thuis tussen die twee langoren
van de heer B. Beneger.
rOOR DE FOKKER van raskonijnen gaat
de belangstelling in hoofdzaak uit naar
de tentoonstelling, de plaats waar de waar
de wordt bepaald van zijn fokproducten. De
zomerkeuring heeft reeds uitgemaakt, welke
dieren de standaardeisen het meest benade
ren en voor een plaats op wintertentoonstel
lingen in aanmerking komen. Eerst komt de
clubtentoonstelling, en worden daar behoor
lijke resultaten behaald, dan worden de
hoogst bekroonde dieren op een „Nationale"
ngeschreven. waar de concurrentie veel
groter is. Worden ook daar gunstige beoor
delingen verkregen, dan wordt gedacht aan
intending naar de landelijke bondsshow. De
allerbeste dieren gaan naar de kampioens
tentoonstelling. ontmoetingspunt voor de
topdieren om de hoogste eer. de kampioens
titel. Het is begrijpelijk dat er op zulk een
kampioenstentoonstelling uiterst geselec
teerde diefen worden ingezonden, dieren
welke aan zeer hoge eisen voldoen. Op een
kampioenstentoonstelling mogen alleen die
ren worden /ingezonden, die op andere ten
toonstellingen minstens twee keer het prae-
dicaat „zeer goed" ofl eenmaal „zeer zeer
goed" hebben behaald Deze dieren worden
door drie keurmeesters beoordéeld. %n de
waarde in punten uitgedrukt.
Te voren is een puntenaantal vastgelegd
dat moet worden behaald om voor een kam
pioenstitel in aanmerking te kunnen komeri
Fen kampioenstentoonstelling wor^t alleen
gehouden in Provinciaal verband
De vereniging „Gouda èn Omstreken". dje„
vorig jaar de kampioenstentoonstelling or
ganiseerde. welke ten gevolge van de wa
tersnood een ontijdig einde nam. heeft weer
de opdracht gekreeen van de afdeling Zuid-
Holland van de Ned Konünenfokkersbond
le kampioenstentoonstelling te organise
ren. aanvaard. Vandaag en morgen wordt
deze gehouden. Een verzameling van nage
noeg alle bestaande konijnenrassen is onder-
ebracht in een gebouw aan de I.anee Tien-
leweg en geeft "een beeld van hetgeen in de
raskoniinensnort is bereikt..Kanitale Vlaam-
reuzen. stevig gehouwdV Franse hang
oren Kortom een verzamelinV van de meest
uiteenlopende rassen, stuk vo\r stuk prima
vertegenwoordigers van hun raVrtrijden om
de hoge eer een kampioenstitel.
Hervormde Gemeente: Sint Janskerk
(Achter de Kerk 5) 9 en 10 30 uur ds H. M
Cnossen. 5 uur ds G Boer; Weslerkerk
(Emmastraat 33) 10 uur dr Gerh Huls. 5
uur ds H. v. d. Akker (doopdienst): Kin-
derkerk (..De Haven". Oosthaven 31) 10 uur
de heer W. Otte.
Ver. van Vrijz. Ned.Hervormden (ln
Remonstr. kerk. Keizerstraat 2) 9.30 uur de
heer J. B. Schouwink. Schiedam.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat
2) 11 uur ds H. J. de Wijs.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10 uur
s W. F. Schroder
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30
uur Hoogmis. 7 uur Vespers; Dinsdag 9.30
uur H Mis. 7.30 uur Vespers: Woensdag
7.45 uur en Donderdag 9.30 uur H. Mis
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
ds Joh P Boer. Rotterdam.
Geref Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a) 9 45
en 4.30 uur dienst.
Geref Gemeente (Turfmarkt 142) 9.30 en
5 uur dr C. Steenblok.
Geref Gemeente (Stationsplein 15) 10 en
5 uur leèsdienst.
Chr. Geref Kerk (Gouwe 141) 10 en 5
uur prof W. Kremer. Apeldoorn.
Presb Herv. Gemeente (Turfmarkt 25
achter) 9.30 en 4.30 uur ds Joh. van Weizen
Donderdag 7.30 uur spreekbeurt ds Joh.
van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds J. I. van Wijck (medewerking
zangkoor). Zaterdag 7.30 uur Bidstond.
Vrije Geref. Gemeente (Zeugstraat 38)
10 uur ds H. J. Grisnigt.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 7 uur
bidstond. 10 uur heiligingsdlenst, 0.45 uur
openluchtsamenkomst op Markt. 7.30 uur
verlossingssamenkomst, leiders majoor en
mevr .J. Duvekot.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5
uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Spieringstraat
2a) 10.30 uur de heer Is. Kuiper, Amers
foort. 7.30 uur de heer F. H. v. d. Horst,
Leiden.
Bethlehemkerk der Pinkstergemeenten
(Zeugstraat 38) 4.30 uur jeugddienst, 7.30
uur de heer J. Maasbach.
Fruitveiling Tiel
Eerste notering geeft aan grof 1 en stan
daard; tweede is 1 fijn; derde is*2 en keuken
Appelen: Bellefleur Brab. 18—25, 7—14;
Bellefleur Engelse 2341, 6—17,
Goudreinetten 3548. 30—38, 13—29; Jona
thans 4047, 17—32; Keulemana rode
28-32, le 5—15; Sterappel 48-^55, 4047.
6—21; Zuur kroet per 100 kilo 300.
Peren: Legipont 5—18; Brederode
28—30, IJsbouten 14—20; U
Sterke reuzen
In de haaskleurige Vlaamse reuzen is een
heel goede jonge ram van P. G. Schouten
uit Nieuwerbrug a d. Rijn als de beste in
die kleur gekozen Een forse konijngrijze ram
van L. v. d. Kind uit Gouda kreeg driemaal
het praedicaat Z.Z.G. en werd kampioen in
deze kleurslag. Een prima jonge ijzergrauwe
voedster van Th. J. Belt uit Leiden, een lady
van haast 17 pond, is een waardige kam
pioen en won de prijs voor het fraaiste diej
van de grote rassen.
In de wit Vlaamse reuzen zeer veel strijd.
Winnaar is geworden een ionge ram van
W G. van Delft uit Gouda, met driemaal
het Z.Z.G. praedicaat. Franse hangoren vor
men op een show altijd een aantrekkelijk
beeld. Het zal G. J. ie Koning uit Overschie
en P. Jongebreur uit Gouda voldoening ge
ven. dat hun dieren zo hoog zijn bekroond.
De groot Chinchilla's vormen een zeer
goede klasse, met ris uitblinker een oude
ram van A Goudriaan uit Krimpen a. d.
Lek. Engelse hangoren is een kwaliteitsras,
dat wordt gefokt door B. Remeijer uit Goi;
da. Dat deze dit ras tot grote hoogte he«t
opgevoerd, bewijzen de hoge bekroningen
op deze show. Vooral de oude Madagascar-
ram is een fraai dier. Een zeer goede blau
we Wener van L Boonstra uit Voorschoten
verdient vermelding.
Witte Weners, een ras. dat ongeveer aan
de standaardeisen voldoet en waaraan de
gestelde eisen steeds hoger worden, bracht
als winnaar een zeldzaam fraaie jonge ram
vün M M. Vos uit Den Haag. Praedicaat
driemaal Z.Z.G.
Aparte inzending
Rode Nieuw-Zeelanders komen sporadisch
voor op een tentoonstelling. M J houwen*
berg uit Leiden bracht een collecte van hoge
kwaliteit, met als beste een fijne Jonge ram.
J. Timmers uit Rotterdam toonde een paar
beste Rijnlanders en B. Remeijer een zeef
goede Belgian Hares De chocoladekleurige
Havana's van A. T. Meijboer doen het pri
ma en zijn hoog bekroond.
Een heelémooie Alaska jonge voedster van
Jac. de Jong uit Asperen, in uitstekende
conditie, is als moois e van de middenrassen
gekozen, een heel fraai dier, deze hoge on
derscheiding ten volle waard Kampioen van
de zilvervossen is geworden de jonge voed
ster van J. F van Schalk uit Delft Een aar
dige Deilenaar oude ram van Jac. van Leeu
wen kon net nog een prijs halen. Beige,
ook een weinig bekend ras. doch door de zo
mooie tere kleur bijzonder aantrekkelijk,
bracht een kampioen naar voren. De jonge
ram van P. G. Scheenloop uit Rotterdam ver
toonde de juiste kleur en verkreeg deze hoge
onderscheiding.
Het Rexkonijn is in zeer veel kleuren in
gezonden Kampioen in dit ras is geworden
de ionge ram van Fontijne uit Krimpen
a d. IJssel. Een Z.Z.G Angora oude voedster
van H. Slot uit Gouda, is geworden de mooi
ste van de langharige rassen en een zeer
goede klein Chinchilla oude ram van den
Otter uit Krimpen a. d. Lek werd kan*ioen
v«n dit ras.
Black and Tan, het sportkonijn bij uitne
mendheid, telt zeer vele liefhebbers. Een
twintigtal van dit ras, stuk voor stuk hoge
prijswinnaars van andere tentoonstellingen,
is ingezonden Het spreekt dat het winnende
dier van uitzonderlijke kwaliteit moet ziln
De jonge voedster van C. A. Jacob» uit Mid
delharnis presteerde dit en kreeg het zo lel
begeerd praedicaat Uitmuntend. Dit opval
lend fraaie dier is gekozen als de beste van
de gehele tentoonstelling, een onderschei
ding. ten volle verdiend. In de Hollander*
gaat de fraaie zwarte oude ram van W. van
Alphen uit Krimpen a. d Lek aan deikop,
een waardige kampioen van dit zo moeilijk
te fokken ras. Ook een midden zwart klein
zilver van A. G. M Lammertink uit Den
Haag is kampioen geworden, alsmede een
ionge zwart Rus ram van G. M. van Lent uit
Ar kei.
Van de zeventien ingezonden roodoogpo-
len gaat G. M. van Lent eveneens aan de
kop. R. Pels uit Stolwijkersluis bracht een
Drima blauwoog Pooltje. Driemaal het prae
dicaat Z.Z.G. is de beloning. In de klasse
kleurdwergen heeft Jac. Mourlk uit Krim
pen a. d Lek de beste Wat een prachtig»
Cavia's bracht B Remeijer in de kooien'
Vooral de goudkleurige oude zeug is prima.
Clubkampioenêchap
Aan het verenigingskampioenichap na
net) zeven verenigingen deel. Kampioen tl
[eworden de hereniging „Van Ongenoegen
/■rij" (V.O.V.) uit Oude Tonge met 132 pun-
ten. Reserve-kampioen H.K.V. uit Den Ha«l
met 126 punten. Nut en Sport uint Stolwijk
behaalde 117 punten. Streven tot Verbeter
ring te Arkel 116, Gouda en Omstreken U5-
L.P.K.V. te Lelden 103 en Nieuw-Leven te
Delft 89 punten.
In zijh openingswoord bracht de heer J.
Rol, voorzitter van de a""
land van de Nederl Konijnen
prima organiaatie.
fraaie dieren, op deze show Ingezonden.
Daar het de 25e keuring was wsaroo w
heer Rol als keurmeester heeft gefundeerd,
werd door de verentctnc ..Gouda »n Omstre*
ken" hem een wandbord aangeboden r s.
Keurmeesters «*arpn de heren t Pol vit
Voorsehnoten. W Wnsslnk uit Honc*'"
Wermer uit Delft. J M de .Tong uit Rotter
dam, A. v. d. IJssel uit Den Haag en J»e»
van Kooten uit Rotterdam.
Centrum vd sk
to de nacht v Zè
Otg op ZoncUq
^TT.RPAG 30 JANUARI
DERDE BLAD - PAGINA
niet zwaar beschadigd is. Overal ruïnes, ver
val, bederf en modder. Modder op de wagen
en in de huizen. En zo zijn vele woonge
meenschappen in de polder Schouwen.
Landbouwherstel staat hier voor een zware
taak. De verzandé oppervlakte zal moeten
rerkt waar zulks nog loont.
kosten
iparen.
worden weggewerk
Want waar de onderliggende bopwvoor niet
wezig is. kW men de grote 1
/egvoeren v#i het zand besi
(Van onze speciale verslaggever)
TH DE NACHT van Zondag op Maandag zal het een Jaar geleden
1 ifjn dat de grootste natuurramp sinds vijl eeuwen ons
d trof. Een lelie en langdurige Noordwester storm die
hrt water in de Zuidelijke Noordzee opjoeg en samen-
mande met de hoge vloed, die springtij altijd geeft, bracht
een waterstand die de hoogte van vele zeedüken in Zuid-
est Nederland overtrof. De vloed stroomde ongebreideld
de lage PoWers Wnnen' beschadigde dijken en deed ze
breken Op 67 plaatsen was de breuk volkomen en lag het
land open voor
eb en vloed. Op honderden plaatsen sloeg
het water bressen in het dijklichaam. vernielde de kruinen
en maakte de zware zeewering tot een zwakke verdediging
tegen de hoge vloeden, die in de resterende wintermaan
den wellicht nog in het verschiet lagen. Meer dan 1800
Nederlanders vonden in die orkaannacht de dood in de
vloed die hun huizen deed instorten of hen achterhaalde
op hun vlucht naar hoger gelegen gronden. Op zolders en
daken waar zij een toevlucht zochten was het de uitputting,
die de levensdraad van velen afbrak als hulp langer uitbleef
dan het afgemartelde lichaam weerstandsvermogen bezat.
En het vee verdronk bij duizenden in de stallen. Het hardst
sloeg de zee toe op Schouwen Duiveland, waar de gaten
in de dijken ontstellende afmetingen aannamen. Binnen
enkele uren waren in Zuid-Holland, Noord-Brabant en
Zeeland honderd vijf en veertigduizend hectaren vrucht
baar polderland zee geworden.
slag hersteld, kijkt men de toekomst weer
zonnig tegemoet, biedt het leven weer uit
zicht en dat dikwijls op korte termijn.
Zo is het op de Hoekse Waard en het
eiland Putten, die voor het overgrote
deel werden overstroomd, maar binnen
twee maanden weer van het water werden
verlost. Daar ligt Zuid-Beijerland achter zijn
gesloten en verzwaarde dijken met een
nieuwe buurt van houten Noorse woningen.
Daar liggen Numansdorp en Strijen die het
hard te verduren kregen, doden te betreu
en hadden, maar in 't land, dat vrijwel geen
Ei in de eerste week na die monster- Daar strijken de krijsende meeuwen in grote
r Ho vpp door dui- vluchten neer om voedsel te zoeken. Wel
achtlge stor PJevenen cen naasten- Hgl?en de polders nu binnen de gesloten
nMetn menselijke solidariteit getoond, die dijken maar zij zijn niet meer dan bui-
«nor moeeliik hadden gehouden. De tendijkse schorren, zo zwaar verzilt dat
w® de duizenden door het water zelfs de gerst, die het zout goed kan ver- zlchtbaar spoor van de verwoestende water-
[!-«in».nen deels door de overheid ge- dragen, er deze zomer niet zal kunnen ge- vloed meer draagt. voor de vreemdeling.
deels op eigen initiatief on- dijen. daar liggen als was er niets mee gebeurd,
werd een feit. De geredden Het was SchouwenDuiveland. en in Dat zou men ook zeggen als men 's-Graven-
werden uit het rampgebied afgevoerd. De zekere zin ook de Kruininger polder, niet deel niet kende van vroeger. Want dit cen-
d ren van de woningen in gespaard ge- vergund de waterwolf tijdig tc verdrijven, trum van de vlasserij kreeg in de ramp-
bleven Westelijk Nederland openden zich Hetkreegvelemaandenlangerdanelders.de nacht een slag te verduren die hard aan-
eastvril voor de verdrevenen Kleding, wurgende stromingen van eb en vloed te kwam. Acht en dertig inwoners lieten het
schoeisel en dekking strbomde in één mas- verduren, stromingen die zijn grond ver- leven toen de watervloed binnenviel. Op de
sale Inzameling van alle kanten toe De spoelden en onder zand bedolven, zijn wel- Molendijk vielen de meeste slachtoffers,
wereld sprong direct bij met goederen, geld. varende woongemeenschappen, die eens de Daar sleurde het water hele huizen met zich
iraterialen en mankracht. Het Nationaal trots van dit schone en rijke eiland waren, mee en sloeg uit andere muren weg. Nu
Rampenfonds coördineerde vele acties en èen gezegende hoek van Zeelsnds Tuin tot ligt de Molendijk daar weer als vroeger,
verzamelde millioenen om de getroffenen te
helpen En intussen zonden de Rijkswater
staat en de Provinciale Waterstaten hun
stoottroepen het rampgebied in. Nog voor
de laatste men8 was gered, begon de tegen-
aanval.
Nu. een Jaar na die nacht der verschrik
kingen. kan de balaris worden opgemaakt.
Op de creditzijde staan 1855 verloren men
senlevens. een schade van meer dan een
milliard gulden aan vernielde huizen, ver
loren gegane bezittingen, cultuurgrond die
tijdelijk onbruikbaar is en cultuurgrond die
voor lang of voor altijd verloren zal zijn.
Maar het nuchter Nederlandse gezegde dat
geen ramp zo groot is of er zit een goede
zijde aan. levert op de balans dc debetzijde.
En daarop staat ln de eerste plaats het
zwoegen van de duizenden waterbouwers
van hoog tot laag onder opperleiding van de
directeur-generaal van de Rijkswaterstaat,
ir A. G. Maris, die op 8 November j.l. het
laatste stroomgat dichtten en de zee defini-
tjef buitensloten. Nog voor het rampjaar
eindigde vlei de laatste overstroomde pol
der droog.
Op die debetzijde staan ook de herstellin
gen welke reeds werden verricht, de uitbrei
dingsplannen, welke vele dorpen reeds lang
•Is vrome wensen hadden opgeworpen en
die nu, onder de druk der omstandigheden,
i worden gerealiseerd. Winst is ook
Het kruis op de Spuidijk waar de 299 doden geschenk van
van Oude Tonge een laatste 1
vonden.
meer aanw
van dit t
In de Vierbannenpolder ligt over 400 a oou
hectare het zand 50 cm hoog; in de polder*
Schouwen is 600 a 700 hectare met zand
bedekt. Uit alle polders van Schouwen-Dui-
veland zal rond 7 millioen kubieke meter
zand moeten worden verwijderd. En het
verwerken van een kubieke meter kost drie
gulden.
De herverkaveling welke wordt voorbe
reid, brengt moeilijke problemen met zich
mee. Men zal deze herverkaveling dienstig
maken aan de sanering van de bedrijven:
landbouwbedrijven van 6 a 7 ha, fruitteelt-
bedrijven 3 a 4 ha en tuinbouwbedrijven
2 ha. Voor een aantal boeren van Sphouwen-
Duiveland wordt grond in de Noordoost
polder beschikbaar gesteld. Hun grond op
Schouwen kan dan ten bate van de her
verkaveling worden aangewend. De diepe
ontwatering ter ontzilting van de grond zal
worden gericht op het herverkavelingsplan,
dat weer uitgevoerd zal kunnen worden als
het plan van wegen en waterlopen gereed
zal zijn. De lengte van deze waterlopen zal
500 km bedragen en de lengte van de aan to
leggen drainage 7000 km.
Het meeste zand kreeg Ouwerkerk wel
over z(jn grondgebied. Het wordt geschat op
350 ha van de totale oppervlakte van 1175 ha.
Niet blinder dan 50 ha is door de stromingen
kreek geworden. Een gemeentewerkman van
Ouwerkerk die een stukje bouwland bezat,
heeft het voorgoed verloren. Op de plaats
bevindt zich een diepe kreek. Van z(|n 173
hulzen zUn er 100 verloren gegaan. Er waren
25 boerenhofsteden. Slechts één doorstond
het geweld van het water.
Maar Ouwerkerk heeft reeds zijn weder-
opbouwplan gereed en staat toe popelen om
met het werk te beginnen. Aan de Zuidzijde
van het dorp. is een gedeeltelijk open en
gesloten bebouwing geprojecteerd waarnjede
de oude omvang van de gemeente hersteld
zal zijn.
Het wederopbouwprobleem van Schouwen-
j Duiveland brengt trouwens zijn specifieke
1 moeilijkheden mee. Het isolement van het
nr,„ eiland trekt moeilijk aannemers aan. De
r,.„K8S*',Sr™eL,H„n Rijksbijdrage is reeds verhoogd, maar naar
rustplaats barak zal Jeugdcentrum worden. de menmg van de Schouwensren nog niet
En zo leeft het gehele eiland in de stille voldoen^e zeshonderd noodwoningen wer-
hoop dat de groU? bestaansbron die de land- den reedg gebouwd Mcn is nog bezlg met
bouw is, ditfajr ge,Q=o de „inventarisatie". Wat nog voor 25 procent
de vrijwel mish/ktQ gerstoogst van 1953. H.t s)a moet alg hersteibaar wcfrden be-
wect dat rnen/n peulvruchten het nog niet h d
zullarrtloerL Maar het hoopt op een rede
lijke) bieten- en aardappeloogst. Vófir de
ramhad Flakkee 10.000 runderen, thans
5000. En het kan er niet meer hebben omdat
het land nog niet voldoende voedsel voor
meer dieren geeft. De dorpen mogen zich
hebben hersteld, het land komt de ramp
langzamer te boven en het leed dat het
omkomen van zovele van zijn bewoners
bracht, slijt ook slechts langzaam.
Zo is dat ook op Tholen en de Westhoek
van Noord-Brabant, waar de gevolgen van
de watervloed voor het overgrote deel zijn
verdwenen en waar Stavenlsse een goed
voorbeeld gaf van snelle wederopbouw.
Want ook daar zal voor het eind van het
jaar het wederopbouwplan geheel zijn vol
tooid.
0E OORZAAK VAN DE RAMP
Het verloop van de storm
let r
dat on» geloof in het geketend zijn van de
waterwolf ln stukken werd geslagen
Het
ijpen
dijken te-verhogen en te versterken en het
sluimerende vraagstuk van het afsluiten van
de zeegaten op de urgentielijst plaatsen.
Wie, zoals wij, dezer dagen het rampge-
hiivt hnpft Hr.ni-Urolct -,al „r. aal „jiifol.H
De eerste nieuwe woningen op
werden in Nieuwe Tonge gebouwd. Het zijn
naast de vreugde om het herstel van oude
glorie dat hij kon waarnemen, zich niet kun
nen losmaken van de deprimerende herin
nering aan wat het zo zwaar geteisterde
Schouwen—Duiveland te zien geeft. Op de
eilanden waar het water binnen zes cf tien
weken was verdreven, ligt het bouwland nu
geploegd tot aan de verre einder, zijn de
«loten en watertochten bijna alle weer ge
schoond en kleurt hier en daar het licht- rnQ.D„ t„ao
groene waas van de gezaaide wintertarwe wrakken waa
de grond. De bouwvallen zijn schaars ge- meer J
rden: nieuwbouw ziet men overal. Hier
een polderlandschap dat zelfs in het
grijze licht van d$ winterdag weer de glans eiland af om te gaan naar die del
der dan 54 dijkbreuken had men
Schouwen-Duiveland te dichten,
breuken die geen van alle gemakkelijk
waren. In Mei waren er nog zes over die
grote moeilijkheden opleverden. Men kent
de feiten omdat zij nog zo vers tn het ge
heugen liggen.de dichting van het groot
ste dijkgat aller tijden bij Schelphoek, een
Flakkee Men kan er weer met de auto over rijden al aan het herstel en de verbetering van de werk dat "ien m J?"
er staan huizen, waaraan niet te bespeu- dijken van Flakkee besteed. Voor de herfst- wandelmg-langs-een-afgrond noemde, hoe
ren valt dat zij iets te verduren hebben stormen kwamen, was dit eiland veilig ge- wej
gehad Maar de 's-Gravendeler mist er ver- steld. dichting van het laatste gat bij Ouwerkerk.
En terwijl tweeduizend man dag en nacht Er werden 242 caissons voor gebruikt en
werkte om de waterkering te herstellen en
In het dorp zelf zijn ook de laatste sporen beter te maken dan voorheen het geval was, omdat het geluk meezat, slaagde het werk.
an de overstroming verdwenen. Wat be- pai<te men jn de getroffen gemeenten de Schouwen viel in October voor het over-
wederopbouw van het eigen gebied aan. grote deel droog, de Vierbannenpolder eerst
Nemen we de zwaarst getroffen woonge- tegen Kerstmis. En nu nog werken 4000 man
r. oohntiwd meenschappen als voorbeeld van wat voort- aan de versterking van de dijken van Scnou- KerKe een
de Bedachte ot het niet minder wreed zou 119 hunen toegewezen. Ei ts al geboinw varen{iheid vcrmas ais wl] lot herstel er wen.Duiveland een werk. dat nog met in b wat
zijn. met het genadeschot van een Unie op- en aan de rest gaat men begmnen. ue wordt geweigerd Bij alle details vaststaat, onidat dit eerst zal kunnen
trekkende bulldozers een radicaal eind ie directieketen staan er en de vergunninge verliezen die 0oltgensplaat en Den Bommel, geschieden als er meer bekend is over de
rin geen nor- zijn aanwezig. Van de 20 Zwilserse wonin _t Hanngv,jet en Herkingen. Bat- mogelijkheid van het afsluiten van de zee-
kunnen open- gen zijn er al zes onderde ,enoord en Stellendam leden, werden de gaten,
bloeien. ter Van Heesen zal in het laatste jaar van Tonges oude Tonge en Nieuwe Tonge Het lijkt verloren land als men er door-
zijn burgemeesterschap ?ijn gemeente her- - -
Maar keren wij ons van dit
13 frat
en ruime houten huizen, ee
heeft doorkruist, zal ongetwijfeld. tchenk van Finland. De plaats waar zij scheidenen die vroeger aan dit dijkje
werden opgetrokken heeft de naam markant cachet gaven.
«„fcrofipn In hel dorP zelf ziïn
Fmlandplein gekregen. de overstromiag verdwenen. Wat
schadigd was is gerepareerd. De vlasfabrie-
troostéloze ruïnes maakten. En telkens weer ken zijn de schade te boven en werken weer
betrapt men er zich op dat men speelt met Van het rampcontingent k^eeg s-Gravenaeei
van terugkerende welvaart; daar
In Zeeland, zo ver het oog reikt modder
vlakten. vervulde sloten, vernielde wegen
en zandwoestijnen die de vruchtbare bouw-
voor bedekken. Op vele plaatsen kon ai
het zeewater nog niet worden afgevoerd.
rampgebied waar men de eerste
heden van de overstromingen reeds
is, waar men van de grond in
zomer wat heeft kunnen oogsten, het
male leven vrijwel is teruggekeerd, men
het vooruitzicht heeft dat, voor het jaar om
is, alle schade zal zijn hersteld en
vele linies winst zal hebben
grond nog niet die oogsten geven
oude welvaart zullen herstellen.
over vele
1 al zal de
I die de ou<
I Op die
neeft het goed gedaan, evenals de suiker- Het binnenvallende water sloeg in meuwe gy b'önderdën werden de huizen en opstal
bieten De aardappelen was men beter ge- Tonge grote monden die %oor dit Jaar tot ondermijnd Zlj verdwenen in de vloed
wend. Maar er is uit deze catastrofe nog de helft is gevorderd, zullen zijn geheeld. staan er nu ais zielige bouwvallen. Vooral
Tien dan geboren, mede dank zij de hulp d.e Want burgemeester Van Hofwegen heeft dat Van een afstand gezien er
geboekt, werd «ebotlen. Er schiet 150 nieuwe woningen ln aanbouw, waarvan
van alle kanten werd geboden. Er schiet 150 nieuwe woningen in aanbouw waarvan tamelijk gaat gebleven dorp uitziet,
een Dorpshuis op over en het probleem van er aan het itmd^van deze maandII20J™""™ 't,ee(l zwaar le i„den gehad. Geen huis dat
de gasvoorziening werd nu meteen radicaal worden betrokken. Een f ms geschenk van
Op een totaal van 7000 woningen moet men
een verlies van 1600 tot 1700 woningen reke
nen. Dit alles demonstreert duidelijk dat
Schouwen-Duiveland rampeiland num
mer één was en nog is. In ruwe cijfers ultge-
nder spectaculair m dan de drukBkostte de dichting van do dijkbreuken
f 8000 voor elke hectare welke het eiland
groot is. En die grootte moet men op 20.000
ha stellen. Dat is dus een bedrag van 160
ie weivaari zuinm iieiaicue». M,voor,jening werd nu meteen radicaal worden oei
eilanden heelt men zich van de 0 Dordreeht levert het en Numans- 13 juweeltjes van houten huizen is reeds
dorp. Strijen en Klaaswaal profileren ervan bewoond Eeventien P«t|e»l,ere w™mg«n
Senen.nDriLt«0en SCh,<1C WCgBeW E— wed^p^wf,f S'drtc
en c 1 millioen hebben gekost. Ruim 8' ton is al
r,* 1 uitgekeerd aan vergoeding van huisraad-
t lakkee tevreden schade en men is. zoals trouwens op het
gehele eiland, er dik tevreden mee. Zij die
A Is men ln de korte winterdag over Goeree bujs en goed verioren, zitten eerstdaags in
Overflakkee van dorp tot dorp trekt, nu hun njeuwe huisjes, nieuw gemeubileerd,
over de geheel herstelde binnendijken die de Het vergoeden van schadegevallen aan hui-
hoofdverbindingen tussen de dorpen vor- zen en 0pStallen bedroeg alleen al 925.000.
men. treft daar weer het beeld dat zo geheel En Nieuwe Tonge verloor voor 750.000 aan
verschilt met dat van een jaar geleden, toen vee Van de nood een deUgd makend, vol-
al deze polders één grote watervlakte waren ,ooide het een goed rioleringsplan met be
en weken later één groot grauw modderveld maling en wer(j een koelhuis voor land-
a- iroducten gebouwd.
boeren zaten op hun bedrijven even-
stil. Zij zaaiden 550 ha wintertarwe in
een enkele zegt nu al te zien dat het wel
Het aantal gemeenten zal in de toekomst
drastisch worden beperkt. Zo zal b.v. Seroos-
kerke een gemeentecentrum worden en
at van het gehucht Nieuwkerke
overblijft bij v-"erkwerve gevoegd.
Nergens trof de zee land en bevolking har
der dan op Schouwen-Duiveland. Maar ook
nergens hebben onze waterbouwkundigen op
zo grootse wijze getoond een bijkans ver-
eiland van de ondergang te
staat men nu voor problemen
moeilijk zijn dan die. welke
maanden op waterbouw-
tot een geslaagde oplossing
werden gebracl
met geheel of gedeeltelijk ingestorte huizen bou,
en schuren. Nu liggen daar weer. bijna als
voorheen, de akkers, geploegd en wachtend
op het voorjaar om het uitgestrooide
te laten kiemen. Hier en daar staat
wintertarwe, die in c'e herfst werd
zaaid, met kleine tere sprietjes bovi
grond. Ergens midden in het land
nog rusteloos een dragline, die de
volgeslibde sloten trekt. Maar deze
machine kan maar nauwelijks het be
de winterse verlatenheid breken.
Goeree Overflakkee heeft het geluk
gaan. Van de 2186 inwoners kwamen cr
>m het leven. Op twee kinderen na zijn
zij allen gevonden en men hoopt binnen
enkele dagen, als de laatste dichtgeslibde
sloot zal zijn getrokken, de twee vermisten
ook nog te vinden.
Het zware verlies dat Oude Tonge leed aan
299 doden onfier zijn ruim 3000 inwoners en
zijn
iningen.
Dit was oostenand op Duiveland, op 31 Januari 1953 nog een welvarend dorp met 1600
inwoners. Twee dagen later zag het er zó «it. Door een enorm gat in de dijk stroomde
"N het water by vloed de polder in
(Luchtopnanje ANP-foto).
wet uratpr hinnpn twee maanden te kunnen bijna een vierde van
van de drukt nog als een loden last op de gemeente,
laten in de diiken En op heel het eiland Maar het werk is onder leiding van bur-
hnnrt meï de OT«ewïkt? verklaring, dat gemeester Van Dijk goed aangepakt. De
SetS faïge leheïl lUeuwe dijk gebouwd, dijk. waar 311 slachtoffers nistep, blijft ge-
waarvan de buïtenejdï en de kruin jnet bandhaafd. De ca^n«b.«k f «Jet-
asfalt werden af Bedekt Een tweede water- ders blijft in de gemeente en zaïae nieuwe
TeHnB die zoveel mogelSk de dorpskernen kleuterschool worden, die door de Zweden
ï^l omsluiten is in Uitvoering. ZeTtig mil- van meubilair wordt voorzien. Oude Tonge
lloen ^ulden^verd sinds de rarnpnacht alleen profiteerde mee van het kostbare Zwitserse
En dit is hetzelfde Oosterland. zoals het er thans, een jaar later, uitziet. De dijk is her
steld, het water is teruggedrongen en het land is weer droog. De meeste geëvacueerd
bewoners zijn al teruggekeerd.
(Luchtopname ANP-foto). 4
