Als Le Corbusier een woning bouwt....
Mode-oorlog in
de Schotse Hooglanden
I VAN OUDE KAARTEN EN OUDE LISTENj
tm
aar uw ogen!
lM
„Mijn vader is 'n hengst... en «pa een oude bok!"
Zijn woonmachine een omwenteling
HAAI! EIGEN DOMEIN
Kilt of rok?
Zoudt U willen ruilen met een huisvrouw
van andere nationaliteit?
PARIJS DOEI EEN KEUZE!
Een zoeker
naar harmonie
matroosen,
DE STERREN ZEGGEN....
mm
FOLIANTEN IN PERKAMENT EN GOUD
journael,
BRILLEN
Ziehier een „staalkaart"
van nieuwe modellen Eskj
Wijd en. nauw
Doet uw keuze!
EEN goed hal* Is «as halve leven. Misschien Is het zelfs wel meer.
Als we souden menen. d*t la de verhouding tussen huis en
bewoner w |j de enige en voornaamste party zijn, omdat wQ
het hui* vormen, dan berust dat op eon vergissing. Veel meer dan we
ons bewust stJn, vormt bet huis ons. het bepaalt iets van onze
houding, het spreeht ons aan en wy geven er het antwoord op.
Zoveel mensen, soveel slnnen: soveel woningen, zoveel persoonlijke
reacties erop.
VOORAL in deze tijd is de woning
voor ieder een bijzonder kost
baar goed en dat komt niet alleen
voort uit een hogere waardering er
van, in verband met de omstandig
heid. dat niet iedereen over een
eigen huia beschikt. Gedreven door
de omstandigheden zUn we andere
en hogere eisen asn de woonge
legenheid gain stellen. Hoewel nog
altijd veel mensen grif aanvaarden
wat ze als verblijf aangewezen krij
gen. al# het maar netjes is en san
redelijke voorwaarden voldoet,
komen er toéh steeds meer, die be
wuster een keus maken en besef
fen, dat een huis niet alleen een
ruimte is om opgeborgen te zijn en
beschut te worden tegen het kli
maat. Als straks de beperkingen bij
het woningzoeken verminderd of
verdwenen zullen zijn eens moet
wat nu nog een wensdroom is wer
kelijkheid geworden zijn dsn is
er nog meer reden om critisch
tegenover ons verblijf te staan.
De grote Zwitsers-Franse archi
tect Le Corbusier. voorvechter van
het zuiverste architectonische bloed
«n in veel opzichten een bouwmees
ter van architectonisch-revolution-
naire aard, is, ook nu hij ouder is
geworden, blijven uitroepen, dat het
mis is met onze woningen, en zelfs
grondig mis. Hij begrijpt er niets
vsn, dat de mens in zoveel opzich
ten modern is geworden, dat men
zich doeltreffender kleedt, sneller
«n comfortabeler reist, hygiënischer
leeft en technisch wonderen ver
richt. terwijl men anderzijds blijft
plakken aan woningen, waar hij
geen goed woord voor over heeft.
Is het dan zo erg met ons, vragen
Wé ons af. Wat mankeert er aan
©pee huizen, waar we toch altijd
goed hebben gewoond? Vele genera
ties hebben het gedaan met het soort
verblijven, waar ook wij nog in ver
toeven en zijn er gelukkig gewees*.
Als we zo redeneren, vergeten we,
dtt we wel heel erg inconsequent
sjjn, want we denken er bijv. niet
aan om te zeggen, dat onze voor
ouders het ook met zéveel dmgen
hebben afgekund, die w|| allang
overboord hebben gegooid en we
zouden het niet in ons hoofd halen
om daarop het standpunt toe te pas-
aen, dat we er over een huia op na
hóuden; het komt er dus op neer,
dat we enerzijds verwerpen en aan
de andere kant gewillig en willoos
©vernemen en voort blijven draven.
Heeft Le Corbusier dus gelijk? Wel,
ln beginsel heeft hij zeker gelijk.
Alleen is het maar de vraag of
ledereen bereid zou zUn om zover te
gaan als Le Corbusier wenselijk
oordeelt.
HET ataat wel vast, dat we er nog
te weinig ven uitgaan, dat een
huis ons moet dienen, dat het woon
comfort ons woongeluk moet bren
gen, zoals de Franse bouwmeester
Set uitdrukt. Ruimtewerking en
licht zijn eisen, waaraan in de ge
middelde woning vsn vroeger niet
al te best werd voldaan.
Of het nieuwe huia vsn tegen
woordig dan zo heerlijk groot is, zal
men tegenwerpen. Dat is het zeker
niet, maar we spraken ook van
ruimtewerking en niet van ruimte.
Ook op deze kwestie heeft Le Cor
busier een antwoord en wel een, dat
velen wellicht zal verbazen. Hij is
voor de stadswoning namelijk een
voorstander van de kleine, opzette
lijk beperkte woonruimte.
Hoe nu, terwijl overal de gangbare
klacht is, dat de moderne woningen
zo klein zijn en we daar later last
mee zullen krUgen? Langdurig heeft
Le Corbusier zich met deze kwestie
beziggehouden en het resultaat van
nauwkeurige studie en observatie
van de mens in zijn huiselijke om
geving was: de kleine ruimte. Waar
om? Bij zijn waarnemingen bleek
n.l., dat de mens voor alles wat hij
daarvan is weer. dat de stadsafstan-
den geringer zullen worden, er min
der in de tram, auto of op de fiets
gezeten hoeft te worden en er dus
alles bijeen genomen meer tijd over
blijft om thuis te zijn. Hier hebben
we een toekomstbeeld, dat echter
genoeg reële trekken vertoont en
voordelen biedt, die, als ze op grote
schaal worden benut, het leven van
de mens sterk kunnen beïnvloeden.
Stads- en woningbeeld zullen dan in
ieder geval grondig zijn gewijzigd.
T)E verdeling van de hoogte van
een ruimte in tweeën wordt
door Le Corbusier dikwijls zo op
gelost, dat men van de vloer af in de
bovenste vertcekheltt kan kijken.
Het scheidingsvlak wordt dus niet
geheel doorgetrokken maar houdt
ergens op. Bedoeling hiervan is na
tuurlijk om het gevoel van ruimte te
vergroten. Bij alles wordt ervan uit
gegaan, dat men een huis moet kun
nen gebruiken. Wanneer over de
gehele hoogte van 4.50 meter het
licht naar binnen kan vallen, dringt
er genoeg in door om ook de naar
achteren, in de diepte gebouwde
vertrekken volledig in te schakelen.
Wooncellen, zoals Le Corbusier zich
die voorstelt, moeten op en naast
elkaar kunnen worden gezet.
Het spreekt wel vanzelf, dat het
bouwen in enkele dggen behoort
volgens hetgeen Le Corbusier, die
met een zgn. cement-kanon werkt
aanbeveelt, tot de mogelijkheden.
Volgens zijn aanwijzingen zijn deze
nieuwe methoden al vele malen be
proefd en met volledig succes uit
gevoerd.
Ten dele berusten Le Corbusier*
gedachten op enkele algemene stel
lingen en op waarnemingen in ue
natuur. Zo is het hem en niet
hèm alleen overigens opgevallen,
dat vele technische producten in
hun ontwikkeling gaandeweg de
vormen der natuur 6teeds meer na
bij zijn gekomen. Een vliegtuig bijv.
is in zijn sterkst gestroomlijnde
vorm meer en meer op een vogel in
acheervlucht gaan gelijken; het mo
derne woningcomplex, een flatge
bouw, vertoont meer en meer ge
lijkenis met de honingraat, het
foto-toestel heeft een vereenvoudi
ging ondergaan tot de vorm van de
uitspringende lens. die terstond aan
het menselijk oog doet denken.
TpEN belangrijk element in de op-
vattin*en van Le Corbusier is,
dat hij af wil komen van de dragen
de wand. Een muur. die moet dra
gen, is volgens hem een obstakel en
betekent, dat de architect volkomen
aan de funct'e van zo'n muur Is
gebonden. Het kan ook anders, ij.l,
wanneer inplaats van de wanden
enkele kolommen, die naar believen
hier of daar kunnen worden aange
bracht, de last van het dragen op
zich nemen. Met de wanden kan
Ook Le Corbusier is bij het in
practijk brengen vsn zijn ontwerpen
op vask grote tegenstand gestuit,
doch, wie er gevoelig voor waren,
hebben verbluft gestaan over de
resultaten. Temeer want ook dit
is wel van essentieel belang om
dat Le Corbusier bU al zijn stout
moedigheden toch nooit vergeet, dat
er schoonheid door harmonie moet
zijn. Als revolutionair is hij toch
altijd ook schoonheidszoeker. Zijn
vindingrijkheid is onuitputtelijk en
met de meest uiteenlopende mate
rialen en speciaal ook met een uit
gebreid en kloek kleurgebruik, ook
voor de voorgevels, weet hij behalve
de doelmatigheid ook de schoonheid
in de ruimste mate te dienen.
YFfONEN het is al lang geen
nieuws meer is een kunst.
Zeker is, dat men het niet zo maar
leert; geduld en liefde zijn er voor
nodig om zich open te stellen voor
de nieuwe harmonie, die, naar men
mag hopen, op steeds grote schaal
het kenmerk van de moderne wor
ning zal worden. Architect Vriend,
die ook als schrijver een strijd voert
voor beter woonbegrip, heeft niet
ten onrechte gesproken van bederf
van woonzeden in duizenden gezin
nen. Een huis is geen museum van
onnutte prullen en geen stapelplaats
van de zotste voorwerpen, die ner
gens toe dienen en eigenlijk door
bun dwaze ondoelmatigheid de be
woonbaarheid van ens huis aan
merkelijk verminderen. Le Corbu
sier is ook tegen het slechte inte
rieur te velde getrokken. Een stad.
die huizen zou bouwen gelijk Le
Corbusier als de meest ideale vorm
van verblijf ziet, zou vele economi
sche problemen, zoals die zich nu
voordoen, als rriinder dwingend kun
nen beschouwen of ten dele terzijde
zien gesteld.
doet in zijn huls hy woont er,
werkt, eet, slaapt en ontspant zich
veertien vierkante meter per per
soon gebruikt en nodig heeft. De
hoogte vsn het vertrek stelde hij op
2 #0 m.
Dit vormt dsn de cel, de woon
machine, zoals Le Corbusier het
noemt. Een veelzeggend woord,
want ia het niet de betekenis van
de machine, dat zy ons helpt en
voor ons in werking wordt gesteld?
Een volgende stap was om de hoogte
op 4.5O te brengen, wat de mogelijk
heid schiep om deze te verdelen in
2 x 2.20 m en tevens om de opper
vlakte van 14 vierkante meter terug
te brengen tot de standaard opper
vlakte van tien vierkante meter.
Gevolg van deze ruimte-efficiency
is, dat in een stad op een zelfde
grondoppervlak meer woningen zul
len kunnen staan en het gevolg
Een door Le Corbusier gebouwde
villa, die een indruk geeft van de
openheid, die deze architect
voorstaat.
bouwen een andere kant op zal moe
ten gaan. wanneer men volgens deze
ideeën van Le Corbusier tewerk
gaat. Als enige mogelijkheid ziet de
Franse architect, dat de moderne
fabriek bij de woningbouw zal wor
den betrokken en dat deze verschil
lende onderdelen zal afleveren, die
maar aan elkaar behoeven te wor
den gezet. Ziet men kans om overal
tot overeenstemming tè komen over
afmetingen van de te leveren con
structie-bestanddelen, dan zou daar
mee een groot economisch voordeel
gepaard gaan, terwijl bovendien een
enorme tydbesparing in het bouwen
kan worden verkregen. Een hui*
■■■■■■■■■iiiiiiiiiiiifiii
men dan doen wat men wil. Geheel
naar keuze en smaak zullen de bin
nenwanden daar kunnen worden op
getrokken, waar men ze het liefst
wil hebben.
Gemakkelijk kan men zich voor
stellen wat hiervan het effect is on
hoe vrij alles komt te staan ln een
spel van fijne verhoudingen. Dit
alles kim, als we het eenmaal aan
vaarden om los te komen van de
dwang van de oude architectuur.
Aanvaard hebben we het echter nog
niet. Van ailes hebben we willen
accepteren, omdat het doeltreffen
der en economisch meer verant
woord bleek. Veel is gestandaardi
seerd, ook in de woningbouw, doch
wat deze nog aanmerkelijk socialer,
zuiniger, doch tevens nuttiger on
bruikbaarder zou kunnen maken,
daaraan wordt nog maar heel wei
nig of geen gevolg gegeven.
De onverbeterlijken: deze danse
resjes op een feest der Hooglan
ders geven de voorkeur aan het
dragen van een kilt en een spor
ran, kortom aan het dragen van
al datgene, dat karakteristiek ia
voor de Schotse mannenkledij.
Heel misschien sal het be
dreigde en onderdritkte sterke
geslacht in Schotland er in
slagen eerlang te bereiken, dat de
Schotse mannen weer alleen en uit
sluitend dragers vsn de kilt sullen
sUn. Maar dan moeten de Schota©
mannen ook werkeiyk geluk heb
ben, en we mogen aan die overwin
ning van de man wellicht paa ge
loven, ais we de dag beleven dat de
vrouwen van Schotland afstand sul
len doen van de kilt. Waarom? Om-
dat een kilt vele vrouwen nu een
maal goed staat. Een vrouw in kilt
weet sioh (en Is ook vaak) aantrek
kelijk. Daarom kan men slch moei-
JUk voorstellen, dat de Schotse
meiskes da kilt ooit onvoorwaarde
lijk zullen teruggeven san da man
sonder tevoren tot h*t uiterste ver
zet te plegen.
Kentering
rPoch kan een scherp waarnemer
de toestand aan het Schotse
mode-front als „niet helemaal kans
loos voor de man" bestempelen. Hier
en daar is er aan de horizon name
lijk een glimpje hoop (voor het ster
ke geslacht). De Schotten beginnen
zich namelijk te herinneren, dat in
de twintigste eeuw de vrouwen be
gonnen zijn op de bijeenkomsten der
Hooglanders te dansen in kilt en
behalve de kilt ook de sporran (tas),
mannelijke wambuizen en regi
mentsdolken te dragen. De protea-
SSSSSSSSIISSSSSSSIISIIIBISSSfllSSSIIIIIIIIIIIIIIIIISIIIIIIIIIISSSIISSSSIIIIIIISIIIIIIIIIIIISISISISIISIIIIIIISSIISI^
ATLAS van vóór de oorlog is al danig verouderd en met een atlas van
zeventig jaar geleden is niet veel meer te beginnen, want toen was pas
het negende deel van de landoppervlakte der aarde behoorlijk in kaart
gebracht. Maar voor sommige atlassen van drie eeuwen terug zitten musea
en verzamelaars op het vinkentouw en het is dan ook een gebeurtenis van
betekenis, dat het Maritiem Museum te Rotterdam zich onlangs een van
de zeldzaamste exemplaren heeft kunnen verwerven. Het is niet alleen
een kolossaal boekwerk: tien dikke folianten in perkament, maar ook een
van de boeiendste en mooiste die er bestaan. Dat klinkt misschien een
beetje sterk. De meesten van ons denken al gauw aan die vervelende
blindekaarten van de lagere school, als wij het woord atlas horen. Maar
'de verre voorlopers van deze nuttige en saaie uitvinding van school
meesters waren het werk van zeerovers en missionarissen, leugenaars en
geleerden, matrozen en kooplieden en zo'n radjetoe is heel wat interessan
ter dan een provinciekaart tegen de gekalkte wand van een klaslokaal.
Diepe geheimen gingen
naar de zeebodem
De wilden zjjn waarschijnlijk nooit
zó wild geweest, of zy hebben wel kaar
ten gemaakt, al was het maar met een
stok in het zand. Ook de „wilden" die
nu nog leven in de uithoeken van de
aarde weten zonder woorden de vreem
deling wel duidelijk te maken, hoe het
voetpad loopt dat hij moet volgen om de
drinkplaatsen van het wild te vinden.
Beschaafde volkeren hebben in de loop
der eeuwen ontelbare kaarten gebruikt
die op duurzamer materiaal waren ge-
......ook hot work van matrozen
maakt, maar de meeste van die kaarten
zijn verdwenen, alsof zij ook in het zahd
waren géschreven. Allerlei omstandig
heden spanden samen om te zorgen, dat
er niet veel van overbleef.
Om te beginnen was men met geheime
kaarten te voorzichtig en met gewone
kaarten te slordig. Zelfs nu er kaarten
van alle gebieden der aarde te koop zijn
gelden de kaartbladen, die de reserve
officieren in ons land voor studiedoel
einden per post krijgen thuisgestuurd
nog als geheim en in vroeger tijden
waren sommige kaarten voor zeerovers
als buit nog waardevoller dan Spaanse
matten van een zilvervloot. By de oude
Carthagers werd een kapitein als held
vereerd, omdat hy zijn schip opzettelijk
op een klip had gezet toen hü door de
Romeinen werd achtervolgd. Zijn ge
hele bemanning was verdronken, maar
de kaarten waren ook niet in handen
van de vijand gevallen.
In de Middeleeuwen kon het bijna
even gevaarlijk zijn een kaart in huis te
hebben als nu patronen in Indonesië
Het officiële geloof schreef voor, hoe de
De tiendelige Atlas-mayor ©an Blaeu in het
Maritiem Museum te Rotterdam.
wereld er uit zag en wie een afwijken
de zienswijze in kaart bracht maakte
zich daarmee schuldig aan een vorm
vaó ketterij, die wel eens gevaarlijk zou
kunnen zijn, ook voor zijn tijdelijke
welzyn. En toen in de zestiende eeuw
in de Nederlanden de kunst van het
kaartenmaken bloeide, werd nog veel
verheimelijkt voor de op de loer liggen
de concurrentie. Kaartenmakers waren
heus niet te goed om eikaars gegevens
gewoon over te nemen, hoewel in die
branche toen al iets als een auteurs
recht bestond. De gegevens voor de
eerste „schipvaart" naar Indië deden de
Hollanders listiglyk by de Portugezen
op.
De Spaanse ontdekkingsreizigers ver
swaarden hun kaarten met lood en wier
pen ze in zee als een vijand enterde. De
kaarten waarop Columbus naar de
Nieuwe Wereld voer zijn nooit terugge
vonden en onze Oost-Indische Compag
nie gaf haar schippers met de hand ge
schreven kaarten mee, die zij bij terug
komst dadelijk weer moesten inleveren.
De kaarten die iedereen kon kopen wa
ren gebruiksvoorwerpen zonder meer.
Als zij verouderd waren gaf niemand er
meer een cent voor en bovendien gin
gen ook die gewone „reisplaten" dikwijls
verloren in de avonturen langs de weg,
bij roofovervallen, schipbreuken, brand
en overstromingen.
Bovendien kon geen enkel materiaal
de kaarten tegen vernieling behoeden.
Papieren kaarten versleten in het ge
bruik even gauw als onze vouwbare
plattegronden en kostbaarder materia
len hadden hun waarde tegen. Ver
ouderde perkamenten kaarten werden
versneden tot boekbanden. In lood ge
graveerde kaarten werden in tyden van
onrust versmolten tot kogels en van de
kaarten, die Karei de Grote in zilver en
goud liet graveren vond men later al
leen het metaal nog interessant. Invasie
legers gebruikten de helften van kope
ren globes als kookpotten en een in steen
gegrifte kaart vond men later terug als
bouwsteen van een abdij nabij Dyon.
Geen wonder dat op die manier weinig
voor ons is bewaard gebleven.
De oudste kaarten die wij gevonden
hebben waren voor de fiscus gemaakt.
Zij behoorden tot de kadasters van
Babylonië en zijn gegrift in kleitafels
van ongeveer 23 eeuwen vóór onze
jaartelling. De atlas die w|j hierbij af
beelden is een slordige 40 eeuwen
„nieuwer", maar niettemin zullen wij er
over drie weken al aan toe zijn.
Vrouwen annexeerden
traditionele kledij
der mannen
ten der vuur-, venijn- en spotspu-
wende verontwaardigde ex-onder
officieren van beroemde Hooglan
ders-regimenten werden door de
Hooglandse dames lachend terzijde
geschoven. De kilt, vonden en vin
den zij, staat immers goed! Zq kon
het jaren lang lijken alsof de
wereldvermaarde kilt de bekoor
lijke, traditionele drscht der Hoog
landse vrouwen geheel ven het
Schotse toneel zou verdringen.
Na de oorlog begon een kentering
in je treden. De organisatoren van
sommige samenkomsten der Hoog
landers vaardigden een verbod uit:
Volwassen meisjes en vrouwen mo
gen niet meer in kilt dansen. Het
gevolg? Tevredenheid in menig
mannelijk gemoed en verzetsneigin-
gen onder de leden der schone
sexe. Slechts kleine meisjes was het
toegestaan, in kilt te dansen..om
dat ze er dan zo aardig uitzien! Dat
is nu mannelijke logica, zeiden de
Schotse vrouwen.
Op het ogenblik is er ln Schotland
zelfs een duidelijke 6tromlng be
merkbaar om de vrouwelijke dracht
van weleer in volle luister te her
stellen. Die dracht bestaat uit een
fluwelen keurslijfje en een rok van
geruit# stof. Vooral ais de stof niet
te zwaar is, leent deze kledij zich
bij uitstek voor de volksdansen. Dat
zij niet minder goed staat dan de
kilt bleek tijdens onlangs gehouden
feestelijke samenkomsten. De vrou
wen, die daar in rok verschenen,
trokken sterk de aandacht, niet
Een trommelslager en een doe
delzakblazer van de Cameron
Hooglanders. Deze heren vooral
verzetten zich hevig tegen het
d,
jyjopen vrouwen mannenbroe
ken, dragen? Deze vraag
hield en houdt in veel landen de
gemoederen bezig. Vrouwe n
moeten vrouwelijk gekleed gaan,
zeggen velen. Vrouwen moe
tenzeggen anderen. En wat
doet de vrouw? In de meeste ge
vallen precies wat ze wil. Zij
draagt wat zij meent dat haar
goed staat. Zo is het bij ons, zo
is hel ook in Schotland, waar de
mannen Inplaats van broeken
veelal kilts dragen en waar ru
vele vrouwen deze mannelijke
dracht tot de hare hebben ge
maakt, alle protesten van het
Sterke geslacht ten spijt.
alleen, omdat zij lot de uitzonde
ringen behoorden, maar vooral,
omdat zU ar zo aantrekkelijk uit
zagen.
Mannen, houdt ooi!
Tl/Ten ziet het, er is reden van enige
kentering le spreken. Zullen de
Schotse mannen in staat zijn die
late tekenen van berouw aan te
moedigen en te doen uitgroeien tot
een „Anti-Kilt Beweging"?
Nog niet zo lang geleden kwam
een aantal stoutmoedige Amerikaan
se meisjes-studenten op bezoek m
Engeland en Schotland. Zij vormden
een doedelzakband. En gestoken m
volledig Hooglands costuum, man
nelijke trant, traden zij op in vele
steden en dorpen, ook in de Schotse
Hooglanden. Hoe werden zij overal
ontvangen? 'Met daverend enthou
siasme. zelfs door de ex-onderoffi
cieren van de Hooglandse regimen
ten.
Want, het is elgeniyk zo, dat da
vrouwen wel een beetje gelUk heb
ben. als ze zeggen, dat een kilt een
flatteuse dracht lsniet alleen
voor mannen, maar pok voor vrou
wen. En juist om deze reden ls da
kans van de mannen, op een over
winning In de mode-oorlog in de
Schotse Hooglanden niet zo groot.
Het manneiyk oog wil immers ook
'm
K- nt i fwmm
At i: v
aessaa*a*is*eBsefseiesisei***iifiesisi>asisisaaapeaaaassiBssi«ssfsiiaaiaiiiiassiiesiiesiisisiissBi
ISSlllllSIIIISIIfl^
rl u mooie ogen hebben, zorgt u dan allereerst goede ogen
te hebben! Willen ze in volle glans blijven schitteren, dan moet
wn weinig ontzien en behoorlijk verzorgen. Meent u, dat u
goed meer kunt zien als vroeger, begeef u dan onverwijld
oogsrjj)»» die u wellicht een „corrigerende" bril zal voor-
Jrhfttven en
kan heel wat hoofdpijn voorkomen. Zelfa slape-
Seidkan een gevolg zijn van te vermoeide ogen en zeker be-
°!fcn slechte" ogen u rimpels in het voorhoofd en de zo gevreesde
kr«ltónP0<,tjes bi^ de ,lapen' weIke ontstaan al» men herhaaldelijk
knip*-
a. Rust. Precies als uw gehele lichaam hebben
uw ogen rust nodig. Slaap ten minste acht uur
per etmaal! Vermijd te scherp kunstlicht, maar
tracht ook niet te lezen of werken in het schemer
duister. Het is verstandig overdag af en toe de
ogen op te heffen als staarde u in blauwe verten,
dan enkele malen met de oogleden te knipperen,
waarna u met uw bezigheden voortgaat als had u
uw kijkers niet even laten „schaften".
b Ontspanning Druk de palm van uw rechterhand stevig tegm
uw fahteroop en de palm van de linkerhand tegen het linker, terwfl
u ie ói«n tip en houdt. Doe dit vijf of tien minuten lang, d.tv.z.
tb HM Mot U niets meer ziet dan de diepe duisternis van het hol,
ftvorni door de hand. Een pracht-middel om uto ogen even te
ostipennen.
Oefeningen. Ogengymnastiek bevordert de
bloedsomloop in het zenuw- en spierstelsel van
uw ogen. Een eenvoudige oefening is de vol
gende: houdt een potlood loodrecht voor de ogen
en verplaats dit van links naar rechts en van
rechts naar links. Zonder het hoofd te bewegen
moet u met de ogen de beweging van het
potlood volgen tussen elke twee bewegingen
de oogleden even sluiten.
Laat uw gezicht inderdaad te wensen, schroom dan niet een bril
te zetten. U weet Wel, dat er tegenwoordig monturen van zó
renchillend model beslaan, dat u er allicht een vindt, die bij
u put en die uw gezichtje zelfs pikanter in plaats van minder fraai
mikt. Ziehier enkele modellen:
TLATSSCHIEN zal de tijd nog eens
komen, dat men van nationa
liteit verwisselt als van een cami-
sooltje (als er dan tenminste "nog
verschillende nationaliteiten zijn).
Zoals de zaken thans staan, kunt u
er weinig aan doen, dat u een
Nederlandse huisvrouw bent en in
een Nederlandse keuken de Neder
landse vaten wast. De vraag is
trouwens of u hierin verandering
zoudt willen brengen! Want als
Japanse, Amerikaanse of Zweedse
huisvrouw zoudt u een Japanse,
Amerikaanse of Zweedse echtge
noot krijgen en de vraag is maar of
y dit plezierig zoudt vinden of niet.
Oordeelt u zelf!
1 B|J «en lang gezicht staat een bril in de vorm van een vlinder
htt best. De randen van het montuur dienen heel smal te zijn en
it lenzen licht en onbreekbaar.
I Een rond gezicht vraagt een bril met amandetvormige glazen,
(ie het oog langer doen schijnen. Een montuurtje van verguld zilver
v niterst licht.
I J. Drssgt u de bril niet voortdurend neem dan een opvoutvbare
'montuur, daar dit minder plaats in uw vermoedelijk toch reeds goed
gevulde tas eist.
Wilt u niet grabbelen noar de bril in uw tas, neem dan een
montuur met een haakje aan een der armen, zoals aan uw vulpen
I of ballpoint ook voorkomt. Zodoende kunt u de bril met het haakje
btyestigen aan de rand van het binnenzakje van uw tas.
I
l Houdt u byzonder vsn siersden, kies dan een Amerikaanse
I Ml, waarvan het montuur fijntjes is bewerkt als een bijou.
S. Vindt u het vervelend in de schouwburg of in een restaurant
een bril voor de dag te halen en op te zetten, weldoe gelijk uw
grootmoeder vroeger en schaf u een lorgnon aan. welke u te voor
schijn haalt als u een programma of menu moet raadplegen en die
u daarna snel weer in uw tas doet verdwijnen.
roepen als hij gasten heeft. Zo niet,
dan zoudt u heel gewoon in de
keuken moeten blijven zitten zo
lang het hem behaagt zich met die
gasten te onderhouden. En wee, als
u het hart had inwendig te koken
over zo'n vernedering
De Amerikaan, doet alles!
ïyTAAI^ dan meneer Wilson, uw
-J-'-*- Amerikaanse wettige weder
helft! Om vijf uur komt hij, tege
lijk met u, van zijn werk thuis. Op
dit moment begint voor hem de
tweede helft van zijn werkdag. Hij
is zijn eigen tuinman, huizenbou
wer, metselaar, asbakkendienst-
man, vloerenveger, huisschilder en
werktuigkundige. Terwijl hij ijve
rig de grasmaaimachine voortduwt,
zal hij door het openstaande keu
kenraam, hartelijk (zij het geenszins
hartstochtelijk) met u babbèlen. De
inhoud van die gesprekken zal in
de loop der jaren even weinig ver
andering ondergaan als de huishou
delijke bruikbaarheid van uw echt-
lllllllllSlllliiliiiiiiiiiimmJ
'OOR DE WEEK VAN
14-21 MAART
a WATERMAN. (II Jan.~l,
Wi FebrOnverwachte wijzU
gingen, hetzij in uw per-
j*'!* of maatschappelijk leven,
«nen u zware eisen stellen. Wees
7 Xt toegeeflijk voor kinderen. Sla
2 en welke zouden kunnen
J™5" tot een openlijk qonfllct. Neem
«nrisico's en onthoud u vsn spe-
VISSEN. (20 Febr.—20 Mrt).
Waarschijnlijk zult u voor
Ve*n Probleem komen te
Betredende uw huiselijke leven
Jr"8err die met gezag zijn bekleed.
«He kanten van het geval
ïy^dlf alvorens u tot iets te bin-
Siwiw nt °P het ogenblik enigszins
bn. i* T' maal beheers u. want 11e-
.5 u,w omgeving zijn bereid om
"unste of geringste te twisten.
W BAM, (21 Maart—20 April).!
Mt U hebt een raindor gemak-
iWifi Keiijke tijd voor de boeg.
a 1. _re'*tles willen u dwars zit-
tttJraAk0Verwln uw bitterheid en
Als u meedogenloos en
"«tug handelt, kunt u gemakke-
BUjJ» van invloedrijke per-
ffSjjUen verliezen. Het beste is
1h». .7" te nemen zoals ze komen en
jw't» dwingen.
W Mm*. (21 April—22 Mei).
I Tn ?e "tmpsfeet om u heen is
Iteii v.-, ?.eze week vol spanning. U
Ié .JgW «q tact nodig hebben om
snlko boveéi ttw. hoofd
woeden, te beheersen. Twist over seld
kan verbrektng van een vriendschap
tot gevolg hebben, maar kan ook lei
den tot een romance.
ul^Xr TWEELING. (23 Met—21
Juni), snakt naar vrijheid
1 /I en onafhankelijkheid en
deze week stelt zware eisen aan uw
zelfbeheersing met he( oog op moge
lijke tpoeilijkhfden in uw fsmllie-
kring. U hebt lust te breken met al
len. die het niet mot u eens zijn. maar
wees voorzichtig! Denk aan de con
sequenties van een impulsieve daad!
Wacht tot de lucht weer schoon ls en
dan zult u ook redelijker kunnen oor
delen-
KREEFT. (22 Juni—22 Juli).
Een onvoorziene gebeurte-
nis maakt u rusteloos. Mo
gelijk wordt u het slachtoffer van rod
delpraatjes Misschien worden uw
plannen door uitstel ln de war ge
stuurd. maar tracht de gebeurtenissen
niet te dwingen tn gevallen wnK,sa
menwerking met anderen nodig 01 ge
wenst ls.
LEEUW. (23 JuH-22 Aug).
Anderen kunnen u deze
7Tn week licht desilluslonneren.
Z.g. „v. lenden", die alleen maar van
u willen profiteren, komen vermoe
delijk deze week binnen uw gezichts
kring. Wees voorzichtig met hat ge
ven van credlet.
X MAAGD. (23 Aug.—22 Sept.).
Mogelijk krijgt u moeilijk
heden met chefs ten gevolge
van tan misverstand. Moeilijke toe
standen kunnen zich te uwen nadele
ontwikkelen. Neem geen risico's en
beperk uw uitgaven.
sJm
dienstmeisje betalen en geduldig
verdragen, dat u urenlang voor uw
toilettafel zit om u uiterst zorgvul
dig op te maken alvorens uw mid-
dagwandellngetje (zonder hem) te
ondernemen.
Dat uw gezin zich telken Jare
uitbreidt spreekt vanzelf en ook,
dat u elke avond een overvloedige
genoot
„Hallo, Baby!"
„Hallo, Joe!"
„Is het eten gauw klaar?"
„Nog vijf minuutjes, darling!"
Na het eten droogt hij de vaat 1
zelfs het meest onwaarschijnlijke
lawaai, dat zijn nakomelingen pr
duceren, kan hem dan niet van
wijs brengen.
De Spanjaard schuwt de keuken
VOOR niets ter wereld zal uw
Spaanse of Zuidamecikaanse
echtgenoot een voet in de keuk-rn
zetten Waarschijnlijk weet hij tot
zijn laatste levensuur niet hoe die
keuken er uit ziet. In plaats eaar-
van zal hij als hij er maar even
de middelen voor heeft u een
urenlang aan utu toilettafel zit
maaltijd met uitge
zochte spijzen opdilnt.
Na al deze gebeyrte-
nitten verlast uw
echtvriend de woning
om zich naar zijn
vrienden te begeven. U blijft alleen
thuis, maar daar trekt u «ich niets
van aan, want u weet niet anders
of zo hóórt het!
De Sultan
aan de huiselijke haard
TT KUNT in Turkije niet met nog
zo'n gewoon, eenvoudig man
neke trouwenper slqt bent u
dan toch met een klein Sultannetje
gehuwd. Voor de behaaglijkheid,
waarmede vroeger vier vrouwen
hen. omringden zult u nu alleen
moeten zorgen. Komt uw heer ge
maal thuis, dan behoort u hem bij
de deur te staan opwachten met
zijn gemakkelijke huispantoffeltjes.
Hij zal het ook heel gewoon vinden
dat u hem aanspreekt met „Effendi
of „Sire". Als hij na de maaltijd
slurpend geniet van zijn kopje
mokka en zijn waterpijp rookt,
wenst hy absoluut niet, dat u ook
maar één woord tegen hem zegt.
Daartoe zult u echter ook geen
neiging gevoelen, want daarvoor
hebt u het veel te druk met het
wassen van de vaat.
De grote vraag is nu maar: Ce-
voelt u er iets voor uw man ie
ruilen voor een van een andere
nationaliteit? Of blijft u toch liever
maar een Nederlandse huisvrouw
met een Nederlandse echtgenoot?
Ziehier een typisch voorbeeld van
een heel mqdieus tailleur, vooral
omdat het een voorbeeld geeft van
de bijzondere halsafwerkingen,
waarmede de couturiers hun toi
letten een bijzonder cachet geven.
En eveneens het zeer korte schootje
is overeenkomstig de nieuwste
modelijn, om niet te spreken van
het kleine hoedje. Dit deux-pièces,
gemaakt van zilverkleurig zijde en
lamé dat zich zeer wel leent als
middag- of cocktailtoileije is een
ontwerp van Pierre Cardin te Parijs.
in alle onderdanigheid afwach
ten tot uw Heer en Gebieder u
binnenroept
De Engelsman helpt bij de vaat
A/TH SMITH zo zou uw Engelse
1T1- heer en meester heten helpr
des avonds met de vaat. Hij doet
het met een verbeten gezicht,
maarhij droogt heus de vorken
en dek-M-halen en wat er verder Ier
tafel isVaweest, af! Hij doet meer!
Hij zet thee met een plechtigheid
alsof hij de Ku-Klux-Klan eed
heeft afgelegd en zelfs laat hij zich
wel eens een boodschappentas in de
handen duwen om even dit of dat
voor vrouwlief te halen, want hij
meent, dat hij hiermede zijn man
nelijke waardigheid niet tekortdoet.
Verder evenwel gaat zijn belang
stelling in huishoudelijke aangele
genheden niet. Alle andere bezig
heden, welke u „typisch mannelijk"
noemt moet u (uitgezonderd het
gras in de tuin knippen) zelf doen.
Alleen wanneer u ook een baantje
hebt, zal hy ook bij het koken de
handen uit de mouwen steken: zijn
aangeboren gevoel voor hetgeen
„fair" is, drijft hem letterlijk de
keuken in. Hij zal het niet prettig
vinden, maar. daarover zeurt hij
niet!
De hoffelijke Fransman
A/TONSIEUR FRANCOIS, uw
1"1 Franse echtgenoot, zal noch
zichzelf tot het verrichten van
huiselijke betfgheden noch u tot het
verrichten van bezigheden buitens
huis verlagen. Daarentegen zal hij
van u verlangen, dat u een levens
kunstenares bent, een uitmuntende
huisvrouw en een voorbeeldige
moeder van zyn kinderen Elke
Fransman zal, met een trilling van
bewondering in zijn stem, u eer
biedig aanspreken met „Madame"
als u toevallig juist op uw knieën
bezig bent de keukenvloer te doen.
Want het recht op die titel zult u,
als getrouwde vrouw, nimmer ver
liezen. niet op de onwaardigste
plaats of in de pijnlijkste situatie.
Dat de Fransman zal trachten uw
huisvrouwenbestaan op een andere
wijze te verlichten, kunt u rede
lijkerwijs als Franse vrouw
niet verwachten.
Japanner baas in huis
NOG MINDER zoudt u van uw
Japanse echtvriend kunnen
verwachten! Het is waar, alvorens
de woning te betreden, zal hij zijn
schoenen uittrekken, maar dit is
dan ook alles wat htj voor u of voor
de huishouding doet. U zoudt bij
voorbeeld als een vooraanstaande
vrouwelijke afgevaardigde zitting
kunnen hebben in het parlement en
uw redevoerignen In de krant ge
drukt zien. maar dit zou niet het
minst veranderen aan het feit, dat
u uw huishouding zoudt moeten
doen zonder de minste hulp van
uw man (die misschien maar een
heel klein kantoorbediendetje is).
Bovendien zoudt u in alle onder
danigheid moeten afwachten of uw
Heer en Gebieder u „binnen" zou
Mare Bohan
ging naar Jean Patou
ly/TUN tweede zoon heeft dne
kinderen. De jongste is, wat
we in Indië noemden, een „bran-
daL". Een typische Hollandse straat
jongen, sprankelend van lust in
het leven, vol dolle streken, lastig
te beheersen, maar volgens m\j
daar ben ik grootvader voor met
een hart van goud. Zijn strenge
vader hoüdt hem stevig onder de
duim, zijn moeder houdt hem in
toom met een kwinkslag en een
knipoogje ik heb de idee, dat hij
iets van hddr temperament heeft
geërfd en met zfen oudere broer
en zus ligt hij van 's morgens vroeg
tot 's avonds laat overhoop.
Toen ik getuige was van een lang
niet malse schrobbering door zijn
kort aangebonden papa en de flik
kerende ogen zag van de getemde
Grootvaderlijke
overpeinzingen
knaap, heb ik, dwars tegen het
principe in, dat grootouders zich
nooit ongevraagd mogen bemoeien
met de gezinsleiding in het huis
van hun kleinkinderen, aarzelend
gevraagd: „Ben je niet banp, dat je
op deze manier zijn sympathie ver
speelt?"
Het antwoord liet niet lanp op
zich wachten. En het was afdoende:
„U hebt mijn sympathie toch óók
niet verspeeld, vader!"
Wat kan je in zo'n peval anders
.doen dan je verdiepen in bescha
mende herinneringen?
Het vorige jaar verscheen een
nieuwe ster aan de hemel van de
Franse Haute Couture. Toen kwam
n.l. een jong ontwerper, Mare
Bohan, met een eigen eollectie u:t
en wel in eén eigen Huis. Helaas
voor hem: die vreugde duurde
slechts kort; hij kon het als zelf
standig couturier niet bolwerken.
Anders echter dan Serge Kogan, van
wie wij u onlangs vertelden, is hij
niet bij zijn lege, onder hoezen be
dekte stoeltjes, blijven zitten dro
men van een collectie in de toe
komst. als hij eens financiële steun
krijgt. Hij heeft een kloek besluit
genomen en zich ondergebracht in
het Huis van Jean Patou, wiens
collectie hij met zijn denkbeelden
heeft verjeugdigd en verfrist, hoe
wel aan de andere kant de ervaring
en de technische volmaaktheid, die
een reeds lang bestaand huis ken
merken. daar gelukkig mee konden
samengaan. Zo is een geslaagde
samenwerking ontstaan, die de col
lectie ten goede is gekomen
De toiletten, welke Jean Patou in
Februari toonde, hebben een bij
zonder jong karakter. Dit jersey
jurkje met de geplooide rok geeft u
hiervan een uitstekend denkbeeld!
De meeste jurken van Jean Patou
hebben een ruim rokje. De lengte
is ongeveer 37 cm van de grond.
Gebruikte kleuren: beige, blauw,
lavendel, turkoois, saphier en alle
mogelijke pasteltinten.
WEEGSCHAAL. (23 Sept.—
22 Oct.). Laat u niet tot het
uiterst drijven. Wellicht zal
een brief uw aandacht vestigen op een
familielid in de verte. Misschien bent
u de enige om een moeilijkheid, die
iemand anders betreft, tot oplossing
te brengen. Wees voorzichtig op reis.
SCHORPIOEN. (23 Oct.—21
Nov.). Wees op uw hoede:
de verleiding zal groot zijn
geld te verspillen. Een vergissing op
financieel gebied zoudt u later moeten
bezuren Wees voorzichtig met het
zetten van uw handtekening en het
schrijven van brieven.
J t BOOGSCHUTTER. (22 Nov.
22 Dec.). Concurrenten, col-
lU, lega's en het mensdom ln
het algemeen oefenen groter Invloed
op u deze week dan gewoonlijk. U
stuit op hinderpalen, waar u die het
minst verwachtte. Onderneem geen
vliegtocht en wacht u voor roekeloze
uitgaven. Vraag geen gunsten.
STEENBOK. (23 Dec.—20
Jan.). Opdrachten en pllch-
ten, welke u hebt verwaar
loosd. vragen thans uw aandacht.
Tijdnood en andere moeilijkheden
stichten verwarring op het terrein van
uw beroepsbezigheden. Een geheim
wordt mogelijk onthuld en daarom
zult u woedend ztjn. Beheers uw tong
en ga alleen met u zelf te rade.
Denkt u aan ons motto. Bevredig
uw nieuwsgierigheid, maar neem
de voorspellingen met te ernstig'.
lyTEER en meer begint Parijs een keuzë te maken uit de nieuwe
modellen, welke in Februari aan pers en inkoper* zijn getoond.
En uit die keuze kunnen wij afleiden, hoe wij ons van h*L Voorjaar i
en aanstaande zomer zullen moeten kleden om er niet als „antiekjés"
bij te lopen. Het valt wel mee. We kunnen heus nog wel iets dragen
uit onze garderobe van het vorige jaar. Ziehier.
A. De korte avondjurk heeft meer en meer succes. Als materiaal
hiervoor dient zijden crêpe, bedrukte lamé of chiffon, sgtiji), tule
en kani. De rok is óf zeer nauw óf zeer wijd. Bij het bier getoonde
model is getracht wijd en nauw ln een rok te verenigen, maar de
totaal-indruk is toch „nauw". Grappig vooral zijn de ballonmouwen,
herinnering aan de mode omstreeks de eeuwwisseling.
B. Verscheidene couturiers kwamen met een lage taillelijn, welke
vaak wordt verkregen door een zeer laag aangebracht ceintuur, een
snufje, dat wij vorige seizoenen eigenlijk ook al hebben gezien. Dit
pakje van grijs gabardine van Bruyère is daarvan een voorbeeld.
Degenen, die nog een topper van een of twee Jaar her bezitten,
boffen!
C. Bij de ballonmouwen behoort ook een „reticule", zoals onze
grootmoeders droegen en prompt geven de ontwerpers ons die ook.
Deze tas is geheel gemaakt van gefronst lint, dat zoals men weet
een lang veronachtzaamd doch „hervonden" materiaal is, waarvan
de ontwerpers dit seizoen een veelvuldig gebruik maken.
D. Nog twee hoedjes volgens het geliefde model. D-l is een
tambourijntje van zwart velvet, waarvan de rand wordt verbreed
met gekrulde struisveren, een oplossing voor de vrouw, wie zo'n
klein dopje niet staat, al zullen dierenvrienden wel veel bezwaren
hebben tegeh de terugkeer vah de struisveer in het modebeeld;
D-2 is vervaardigd van nachtblauw pluche en een gros grain strik
in dezelfde tint.
E. Nu lint weer in de mode komt verschijnt ook het haarlint weer
ten tonele. De strik in het haar is ook al her-ontdekt en merk
waardig genoeg neemt men daarvoor thans heel vaak breed band
fluweel. Een voorbeeld daarvan geeft tekening E-l. E-2 vestigt de
aandacht op een ander snufje: sportieve handschoenen met een
boord, in de vorm van en gesloten als een herenmanchet.
F. Voor „gekleed" handhaaft de redingote, de getailleerde mantel
zich, maar overeenkomstig de moderne lijn heeft ze ronde schouders.
Een nieuwigheid is dat de redingote niet meer zó lang is, dat hij de
gehele jurk bedekt, maar of waarmede degenen, die het vorige
jaar dit snufje lanceerden, het pleit hebben gewpnnen. Vpor kleine
vrouwen is dit model minder geschikt, daar het kort maakt. De hier
getoonde redingote heeft een kraag en manchetten van luipaard bont.
G. We zeiden al. dat avondtoiletten nauwe óf zeer wijde rokken
hebben. Van dit laatste ziet u hier een voorbeeld. Gestreept mate
riaal voor avondtoiletten schijnt de grote mode te worden. De hier
afgebeelde japon is vervaardigd van grijze satijn met rose strepen.
En een paar dagen geleden heb
ik ervaren, dat hij volkomen gelijk
had. In de zijkamer speelde de
branie met een paar van zijn kame
raden. Ping-pong natuurlijk: wat
kan een modern kind anders doen
dan dit vlotte, maar geesteloze spel
met een slagplank en een balletje?
Terwijl het „monster van cellu
loid" rusteloos heen en weer vloog,
praatten ze over alles en nog wat.
Waarbij „praatten" een zacht woord
is voor „schreeuwen". De discussie
liep over de verschillende papa's.
Natuurlijk was het hele stel dage
lijks in een uiterst ondergeschikte
positie: ook de moderne papa. zelfs
als hij een dogmatisch aanhanger
is wan Montessori en Kees Boeke,
mént zijn zonen zoals wij het de
onze deden in de dagen, toen de
„eeuw van het kind" nauwelijks
was aangebroken Maar dit feit
belette hen niet, de huistiran op te
hemelen tot in de hoogste regionen.
Ik leerde toen pas beseffen, welke
mannetjesputters deze brave bur
gers waren: „mijn vader kan
„mijn vader heeft „mijn
vader isV Tot mijn dierbare
kleinzoon de goegemeente volkomen
Operblufte door het kernachtige be
richt: „En m\jn vader is een echte
hingst!" Daar hadden de vrienden
niet van terug. Welk edeler dier
zou er te vinden zijn dan dit model
van mannelijk schoon?
Mijn zoon was maar matig ver-
rikt, toen ik hem de boodschap
overbracht, Hij vond het beneden
zijn waardigheid, met een béést
vergeleken te worden. En mijn ver
dediging kon hem niet tot andere
gedachten brengen. Waarom zou
een mens zich vernederd voelen als
hij met een ander der schepselen
Gods wordt gelijk gesteld?
Nü pas kan ik zijn weerzin
billijken.
Toen de maaltijd gisteren zou
beginnen de ouders van de
brandalwaren met hun kroost
onze gasten zat de hele familie
aan tafel, terwijl ik niet scheiden
kon van het hoofdartikel over de
politieke gebeurtenissen. Met het
normale tekort aan eerbied van een
vrouw voor de politieke scholing
van haar echtgenoot, zei mijn eega:
„Zullen we vast maar beginnen?"
Waarop de hengstenvereerder er
uitflapte: „Nog even wachten. Oma,
de oude bok is nog niet klaar."
Ook hier liet de de zoölogische
stilistiek hem niet in de steek.
Zijn vader veegde hem de mantel
uit.
Ik had behóren te zeggen: „Weet
je. hoe hard die stoten kan?" en
hem met een kopstoot in zijn maag
streek van de stoel moeten wetken:
hij zou dat sportief genömen heb
ben en ik had mijn verbittering
ptiedagogisch afgereageerd Helaas!
Ik maakte mij boos en deed ook
een duit in 't zakje. Mis! Waarvan
acte.