I Queensland gaat wilde
Lij leer
MATTHEUSPASSION
iin vriend de schurk"
Hervormd Rusthuis wordt 'n
grote aanwinst voor Gouda
Tuinders waren ploeteraars
in mest en modder
Gasthuiskapel heeft een rijk verleden
KING
KELTUM
Het regent onderscheidingen
in Oost-Duitsland
HONDEN UITROEIEN
Misgreep
Milder strafregiem voor
de Zeven van Spandau?
Elke reden is een goede reden!
Bronzen medailles worden verguld
Fins-Nederlands
handelsverdrag
No 6 Ons bedrijf in woord en beeld
MR OPTICIEN J. GRIT
DE LEEFTIJDSGRENS VOOR NOTARISSEN
Tweede Kamer nog gereserveerd
tegenover pensioenregeling
Ook Spierpijn
POSTZEGELNIEUWS
H«t lm» beflst bi] mrtl(
ook mat üw Hhoimattok!
Bhoimatlioho Pl]»oi
liggen op lo loor.
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
in)
Moe Gouwesteinn er zal uitzien
Plaats voor 153
personen
G.C.deVOOYS
Uit vroeger tijden
Predikbeurten voor Zondag
PANORAMA
Uit gedenkboek van tuiniersvereniging
Gouda had vroeger
eenmansbedrij f j es
vroeger
Bloemkool voor 'n cent
BRUIDSBOUQUET?
J
EERSTE BLAD - PAGINA 2
GOUnSCHE COURANT
ZATERDAG 27 MAART 195Ï
"IJET IS WEER ZO VER. Aanplakzuilen,
•"-■-advertenties, foldertjes, radiQbodea
zij allen doen ons mededeling van de een of
andere uitvoering van Bach's muzikale
illustratie van. het Lijdensevangelie naar
Mattheua.
Het ia weer zo v.er. De drommen zullen
opgaan en fulalaran. Geboeid, ontroerd,
critisch. En na het commentaar:
,,'t Waa niet zo goad ale de vorige keer" of
,,De baa was stukken beter dan verleden
jaar".
Weet u, Ik ben altijd een beetje huiverig
voor dit enthousiasme voor de Mattheus-
paasion. Het doet mij denken aan de massa
die geweldig geestdriftig was toen de Rabbi
uit Nazareth zijn intocht hield in Jeruza
lem. tyaar diezelfde ma66a schreeuwde
later om Zijn dood.
Ik bedoel daar dit mede: juiat zoals de
massa zich zelf wilde blijven tóén, zo is
het ook nu nog. De Mattheuspassion wordt
beluisterd en „genoten", maar wat merk je
eigenlijk van een Innerlijke verandering
van al die honderdduizenden die de uit
voering meemaken? Stromen na de Mat
theuspassion de kerken voller op de Goede
Vrijdag? N^emt de schare die deelneemt
aan het Avondmaal beslist toe nadat men
Bach'a vertolking beluisterd heeft?
Dat zou toch eigenlijk het gevolg moeten
zijn van al die uitvoeringen welke ge
geven worden! Want Bach is het er niet om
te doen geweest een kunstbijdrage te
leveren. Nee, hij was bezig met het Evan
gelie. Hij heeft dat ge-toon-zet met een
zeer bepaald doel. Zoals een negro-spiritual
nietwil beluisterd zijn als een muziek
uitvoering, maar als een belijdenis van ge
loof, zo ook de Mattheuspassion. Bach heeft
het Evangelie van de door Jood en heiden
verworpen Jezus beleefd en geloofd. Hij
heeft zijn ziel uitgesproken in klank, ge
dragen door het mysterie van de boodschap
die opklinkt uit de evangellebeschrijving.
Hij dramatiseert niet. Hij verkóndigt.
Daarom ben ik zo huiverig voor al die
Mattheuspassion-verheerlijking. Ik merk zo
weinig van de vrucht er van. Nu kan nie
mand ook ik niet, als geestelijke weet je
dat helemaal wel zeggen wat In 't ver
borgen ten slotte toch nog door de uit
voering en het beluisteren er van gewerkt
wordt in de levens van musici en toehoor
ders. Wel echter wil ik hier het alarm
signaal laten klinken. Weet wat u doet als
u naar Bach gaat luisteren? Er wordt een
appèl op u gedaan! De Man van Smarten
spreekt u persoonlijk aan.
Wat zal üw antwoord zijn?
Ds TH. SCHARTEN,
Ev. Lufh. predikant.
F (Van onze correspondent)
F SYDNEY, half Mrt. Meer dan een
f half millloen schapen vallen jaarlijks ten
I offer aan wilde honden, „dingo's".
I danks 't feit dat er een hardnekkig str|jd
I tegen wordt gevoerd door beroepsr en
I gelegenheidsjagers, schietinstallaties met
f automatisch werkend veercontact, het
I leggen van vergif en selfs met gebruik
l van vliegtuigen, die over grote uitge
strektheden vergiftig aas uitstrooien.
Tn Queensland, waar de dingo's de grootste
ravage onder de schapen aanrichten,
waardoor elk jaar een schade wordt gele
den van minstens 20 millioen gulden, heeft
de regering thans besloten radicaal een
einde te maken aan de vootrdurende bedrei
ging van de schapen en jong vee door de
honden. Zij heeft besloten een draadnetom-
heining te maken, die meer dan vijfduizend
kilometer lang is en een gebied zal omvat
ten, waar de honden tot nog toe de meeste
Bchade hebben aangericht. Ondanks het feit
dat er het vorige jaar 45 000 dingo's werden
gedood, schijnt het aantal niet noemens
waard te zijn verminderd. Wanneer de
omheining eenmaal gereed is de aanleg
ervan zal drie jaar in beslag nemen! en
de dingo's binnen dit gebied min of meer
gevangen zitten, zal er een slachting op gro
te schaal beginnen.
De kosten van deze vijfduizend kilometer
lange omheining bedragen naar raming drie
«n een half millioen gulden Zij zullen wor
den bestreden uit een heffing van enkele
centen op elk schaap.
Niemand weet, waar deze dingo's oor
spronkelijk vandaan zijn gekomen. Sommi
gen beweren dat het zuivere rashonden zijn
en dat de dingo het oudste hondenras ter
wereld is. Zij zouden al op het Australische
vasteland zijn geweest, vele duizenden jaren
vóór de mens er een voet had gezet. Ande-
DIJON, 26 Mrt. - De advocaat Ber
nard Chaussier toas midden in zijn
pleidooi in de rechtszaal van Chalons-
sur-Saone. waar een dief terechtstond,
toen plotseling in de rechtszaal ge
smoorde kreten uit de gang binnen
drongen van „Houdt de dief. Een dief
had zich meester gemakt van Chaus-
siers koffer die hij in de vestiaire had
neergezet bij zijn jas en hoed. en rende
er het gebouw mee uit. Op de trappen
werd hij echter door een politie-agent
gearresteerd
De dief. de 65-jarige Eugène Frère,
is nu op zoek naar een advocaat om
hem te verdedigen. Chaussier heeft
gezegd dat hij het in ieder geval niet
zal doen.
WWWWWW\WVWW\W\WWWWV\WVVUWWVUUUVV\
BONN, 26 Mrt (Reuter). De Russische
Hoge Commissaris in Duitsland, Semjonof,
heeft ingestemd met een geallieerd voors'el
om deskundigen van de Grote Vier bespre
kingen te laten voeren ovèt verzachting ven
het gevangenisregiem voor de zeven voor
naamste Duitse oorlogsmisdadigers, die ver
blijven in de gevangenis van Spandau in
Berlijn.
In de gevangenis van Spandau, die onder
vier-mogendhedenbeheer staat, verblijven
admiraal Rëder, admiraal Dönitz. Rudolf
Hess. Baldur von Schlrach. Albert Speer,
Von.Neurath en Funk.
Drieduizend tappers in staking
MEDAN, 19 Mrt. (P.I. Aneta. per lucht
post). Op de fubberondernemingen van
de Hollandsch-Amerikaanse Plantage Mij.
(dochtermaatschappij van het Amerikaanse
concern United StateB Rubber) rondom Ki-
saran (Oost-Sumatra) staken drieduizend
tappers, aangesloten bij de Sarbupri. Deze
staking, die de productie dezer onderne
mingen grotendeels heeft stilgelegd, duurt
reeds bijna vier weken en er zijn nog geen
tekenen, die op een spoedig einde van het
conflict wijzen.
ren zeggen dat de voorvaderen van de in
heemsen ze hebben meegebracht, toen zij
van de Polynesische eilanden naar Australië
trokken.
Vast staat, dat de dingo's voor de komst
van de blanken niet als gevaarlijke dieren
werden beschouwd door de inheemsen, om
dat de hond klaarblijkelijk alleen maar
schapen en jong vee aanvalt en geen men
sen. En schapen en vee waren er niet in
Australië vóór de blanken tyier kwamen.
(Advertentie)
Uw gevoelige keel, Uw kricbclhoest vor
men eeo uitstekende reden om KING tc
kiezen. Ook Uw buurman kiest KING,
zij het om een geheel andere reden bij
zijn zware taak is immers de opwekkende,
verkwikkende working van KING on
ontbeerlijk. Een derde kiest KING om
de bijzonder fijne smaak cn.met recht!
Er zijn talloze goede redenen, waarom de
mens steeds weer naar de natuurzuivere
KINGgrijpt. Daaruit blijkt hoe veelzijdig
cn hoe heilzaam de wcrking is van KING
pepermunt, waaraan de Natuur haar
opwekkende cn verkwikkende eigen
schappen heeft geschonken.
PE'Pé'RMUNT
hei beste deyelijkse roddel iet opwekking en verkwikking
BERLIJN, Maart.
TYE Oostduitse regering deelt tegenwoor-
die meer dan honderd soorten medailles
en eretitels uit aan mensen, die ijveren voor
productieverhoging zonder daarvoor meer
loon te vragen. Deze uitdelerij begint op
school. Kinderen, georganiseerd in de ,De
Jonge Pioniers", d w z. jongens en meisjes
van 614 jaar. en ouderen, die zijn geor
ganiseerd in de Vrije Duitse Jeugd, doen
hun best een onderscheiding „voor kennis"
te bemachtigen, een medqille in brons, zil
ver of goud.
Een onderscheiding voor „toerisme" en de
titel „jonge toerist" wordt toegekend voor
prestaties op het gebied van kamperen en
oefeningen, welke die van militairen al
enigszins nabij komt.
Het woud van titels en onderscheidingen
is echter het dichtst in de industrie, waar
ze vaak vergezeld gaan met belangrij!
geldsommen. Bijna 12.000 arbeiders-onder-^
scheidingen worden elk* jaar op 1 Mei uit
gereikt.
Een „arbeidsheld", de hoogste klasse, waar
toe arbeiders in het burgerleven kunnen
behoren, ontvangt een belastingvrij bedrag
ten geschenke van 10.000 Oostmark 8330)
tegelijk met zijn medaille. Een verdienste
lijk" spoorwegman ontvangt 5000 Oostmark.
Ben „achtenswaardig" mijnwerker, een dito
„activist" en een meester boer ontvangen
elk 1000 Oostmark en lagere goden als een
„beste machinist" of een „begte tractorbe
stuurder" ontvangen kleinere bedragen.
Tot jonge arbeiders worden toespraken
gehouden, waarin ze worden aangespoord
om <ie „beste leerling in de fabriek" te wor
den (van de eerste, tweede of derde jaars
leerlingen) of om voor hun groep de vaan
van de leergierigstefi te vproveren. Jongens
op de boerderij zo goed al? fabrieksarbei
ders kunnen de titel van „jonge activist"
(uitblinkende arbeider) verwerven. Zo'n ac
tivist ontvangt, behalve zijn titel een pas,
welke hem allerlei voorrechten in het da
gelijks leven waarborgt.
Mijnwerkers hebben pen grote verschei
denheid van decoraties: de medaille voor
„achtenswaardige mijnwerkers", waarop een
mijnwerkerslamp en een duif van Picasso
staan afgebeeld, het embleem van „meester
mijnwerker" en „de ere-medallle voor red
dingswerk verricht! bij mijnongelukken".
Een voorman in de industrie kan een
.verdienstelijk voorman" worden of „beste
voorman van de industrie".
Gehele fabrieken worden „nationale over
winnaar". „groepsoverwinnaar" of „dis-
triqtsoverwinnaar" bij sociale mededinging
wegens opvoering, van de productie. Indivi
duele arbeid6brij»des kunnen de ereteke
nen winnen van „brigade ^an collectief ac
tivistisch werk" of „brigade van buitenge
woon kwaliteitswerk".
Eerst onderscheiden
dan er van door
/CHAUFFEURS zien de medaille voor
„prachtig sturen op een afstand van
100.000 km" voor zich weggelegd indien ze
hun wagens zo goed verzorgen, dat er geen
grote reparaties nodig zijn.
Medailles en titels voor intellectuelen gaan
eveneens gepaard met bedragen in geld. Een
„verdienstelijk uitvinder" ontvangt tenmin
ste 3000 Oostmark 2500) tegelijk met zijn
medaille, een „achtenswaardig technicus"
hoogste 8000 Oostmark en mooist van
alles, een „uitblinkend geleerde" krijgt
Oostmark (ongeveer 33,000). Deze
laatste titel is echter slechts eenmaal ge
schonken en wel aan dr Adolf Watznauer,
chef geoloog van de Uranium Mijn Com
pagnie van Wismut, welke door de Sowjet-
Unie en Oost-Duitsland gezamenlijk wordt
geëxploiteerd.
Andere titels zijn nog die van „verdienste
lijk doktor van het vblk", „verdienstelijk
onderwijzer" en „achtenswaardige veearts".
Ook is er een onderscheiding voor bijzonder
goed kantoorwerk.
De belangrijkste schenkingen in geld gaan
gepaard met de „Nationale Prijs" op ver
schillend gebied en de Goethe Prijs voor
letterkunde en kunst. Deze onderscheidin
gen worden toegekend in drie klassen met
bedragen van resp. 100.000, 50.000 en 25.000
Oostmark. De „Heinrich Greif Filmprijs"
wordt toegekend in sommen van 20.000,
15.000 en 10.000 Oostmark.
en toen is het gebeurd, dat de winnaar
een Nationale Prijs het hem toekomende
'ag netjes in zijn zak stopte en zich
tid repte om de grens over te komen
naar het W^ten. Twee die dit deden waren
prof. A. Sedlacyek, directeur van de staalfa
briek Maxhütte, en dr Franz Johne, be
drijfsleider van de Bunafabriek van syn
thetische rubber.
Sportslieden kunnen de titel „meester der
sporten" verwerven.
Een „vredesmedaille" en de „Ernst Thël-
mannmedaille", genoemd naar de voor-oor-
logse communistische leider, worden toege
kend voor dapperheid en oplettendheid in
het belang van het regime, zoals bijvoor
beeld strijden tpgen demonstranten tijdens
de relletjes van 17 Juni van het vorige jaar.
Degenen, die dergelijke dapperheden beto
nen buiten Duitsland kunnen de „Partisa-
nen vredesmedaille" verkrijgen.
HELSINKI. 27 Mrt (United Preas) Fin
land en Nederland hebben een handels-
acooord ondertekend, dat op 1 April van
dit jaar in werking zal treden. Belde lan
den zullen ellkaar naar schatting voor 100
millioen gulden goederen leveren.
Het verdrag heeft een looptijd van een
jaar. Over deze periode zal Finland aan
Nederland hout, triplex, cellulose, karton,
krantenpapier en andere producten van de
papierindustrie leveren.
Nederland zal op zijn beurt aan Finland
leveren: cacaoboter, verschillende oliën,
kunstmest, grondstoffen voor de nylonpro
ductie metallurgische cokes, verschillende
soorten verfstoffen, chemische producten
voor de industrie en grondstoffen voor de
industrie, textiel, electrlsche apparatuur
en andere producten.
Nederland heeft bovendien 27 millioen
gulden van de 100 millioen gereserveerd
voor versohepingsdoeleinden.
Regelmatig 1 De zes minerale zouten van
Kruschen stimuleren Uw bloedzuiverende
organen. Zolang die maar krachtig blijven
werken, worden pijnverwekkende onzuiver
heden op natuurlijke wijze afgevoerd en
hebt U van rheumatiek geen weet
Dehoogste onderscheiding, welke men
kan bemachtigen, is de Orde van Karl
Marx, waarop men de kop van Marx ziet
afgebeeld, een rode ster en een rand van
olijfbladeren. Deze onderscheiding is toe
gekend aan president Wilhelm Pieck. de
eerste minister, Otto Grotewohl en aan
Walter Ulbricht, de hoofdsecretaris van de
communistische partij. Een van de eersten,
die de orde kreeg, was de voormalige minis
ter voor Veiligheid, Wilhelm Zaisser, die
later van zijn post werd ontheven en die het
vorige jaar zijn onderscheiding moest terug
geven.
(Ad
Daar wij begrijpen dat U uw bril slecht kunt missen is ons atelier er op ingericht
U in de kortst mogelijke tijd te helpen. Vakkundig, gediplomeerd personeel en
twee vol-automatische slijpstenen zorgen ervoor dat ook de nieuwe, bestelde
brillen, zo snel mogelijk voor U gereed zijn.
Korte Tiendeweg 12, hoek Koster Gljzensteeg, Gouda
en MALLORY batterijen, voor elk type hoorapparaat.
Zeiss dealer.
Steeds verse BEREC-
(Van onze correspondent)
DEN HAAG, 17 Mrt De Tweede Kamer
heeft gistermiddag een begin gemaakt met
de behandeling van het wetsontwerp tot
vaststelling van een leeftijdsgrens voor no
tarissen. met daaraan gekoppeld een rege
ling voor de uitkering van pensioen. Het te
stichten pensioenfonds sal de vorm krijgen
van een stichting.
Er z|jn In Nederland ongeveer 859 notaris
sen. Van hen waren er op 1 December J.l.
116 ouder dan 79 jaar. M s|Jn ouder dan 65
Jaar en 139 ouder dan 69 Jaar.
De regering heeft destijds het advies inge
wonnen van de commisaie-Pftlo. Een naar
aanleiding van dit advies ingestelde en
quête had tot resultaat, dat 49 pet van de
notarissen sich niet met de conclusies kon
verenigen, terw^l 39 pet sich daarmede ac-
coord verklaarde.
Hqt hoofdbestuur van de broederschap
van candidaat-notarissen adviseerde een
stemmig tot opvolging van het rapport-
Pitlo, terwijl de Verzekeringskamer zich,
op ondergeschikte wijzigingen na. kan ver
enigen met het ontworpen pensioenregle
ment. De regering heeft in haar ontwerp
het advies van de commissie-Pitlo in grote
lijnen gevolgd. Zij stelt voor. de leeftijds
grens voor notarissen te bepalen op 70 jaar
en de regeling Ineens van krocht te doen
worden zonder daarop uitzonderingen toe
te laten.
De pensioenregeling is zodanig, dat deze
de vorm krijgt van een stichting en dat bij
een minimum van vijf dienstjaren recht op
pensioen ontstaat. Met dien verstande, dat
het maximum pensioen voor notarissen
5000 en voor candidaat-notarissen 3000
zal bedragen. Daarnaast zal een invalidi
teitspensioen en een weduwen- en wezen
pensioen in het leven worden geroepen.
In de Kamer bestond over de wenselijk
heid van het stellen van een leeftijdsgrens
weinig verschil van inzicht. De heer Roos-
jen (AR) was daarvan een voorstander en
de heer Van Rijckevorsel (KVP) noemde als
een der voornaamste argumenten voor het
stellen van die grens de onbevredigende
positie en de ongunstige vooruitzichten van
de candidaat-notarissen (er zijn in Neder
land 500 candidaten lussen 39 en 55 jaar).
De katholieke afgevaardigde opperde
voorts de mogelijkheid van verruiming van
het-aantal standplaatsen.
Mej Zeelenberg (Arb.) was van het stellen
van de leeftijdsgrens een overtuigd voor
standster, betogende, dat er in het notaris
ambt inderdaad wantoestanden bestaan,
welke het aanzien van het ambt geen goed
doen. Ook freule Wttewaall van Stoetwegen
(CH) kon zich met het voorstel inzake de
leeftijdsgrens wel verenigen. Zij wilde ove
rigens het gehele wetsontwerp wel aan
vaarden, omdat een andere weg moeilijk
begaanbaar is.
Niettemin, van een onvoorwaardelijke in
stemming met het voorstel Inzake de leef
tijdsgrens kan niet worden gesproken. Wil
de enerzijds de heer Roosjen het ontbreken
Advertentie
en rheum&tlsche pijnen
wrqft U weg met
Frankrijk. Voor de
„Dag van de Fo»Ue
gel", die dit Jaar op
20 en 21 Maart 1( ge
houden. kwam. een
postzegel van 12 fr
plus 3 fr. In omloop
met het portret van
Antolne Lavallette,
directeur-generaal der
posterijen onder het
bewind van keizer
Napoleon I (1804—1815).
De kleuren zijn groen
en donkerbruin.
Voorts verschenen
hier vier nieuwe „preoblttérés" (vóóruit af
gestempelde zegels voor verzendingen van
drukwerken en dagbladen). Het zijn een 4 fr.
en een 8 fr. met de afbeelding van een boerin
met korenschoof en een 12 fr. en eert 24 fr.
met die van de Gallische haan.
van hat element van geleidelijkheid als
juist erkennen, een standpunt, dat ook de
heer Van Rijckevorsel wel kon delen, al
zag hij in een geleidelijke invoering in ver
band met de backservice wel voordelen,
mej. Zeelenberg voelde wel voor een zekere
mate van geleidelijkheid. Prof. Lemaire
(K.N P.) wilde een overgangsperiode van 5
8 jaar en prof. Oud (V V D,) werkte dit
denkbeeld nader uit. in die zin, dat hij de
notarissen geboren in 1880 terstond na het
in werking treden van de wet wilde doen
pensionneren en voorts leder Jaar 2 jaar
klassen. hetgeen er toe zou lelden, dat de
regeling in 1962 volledig zal functlonneren.
Kon de Kamer op d!t punt, althans wat
het Principe betreft, met de regering mee
gaan. heel anders was het gesteld met de
ontworpen pensioenregeling.
Bezwaren tegen pensioen
regeling
Prof. Oud ging zelfs zo ver, dat hij haar
principieel onjuist achtte en onaanvaard
baar oordeelde, ook met het oog op de si
tuatie in andere vrije beroepen. De over
heid mag zich principieel niet bemoeien
met de pensioenregeling In de vrije beroe
pen, maar wanneer de regering deze zaak
wil aanvatten, laat zij dan beginnen bij de
eigenlijke kern van het probleem: op het
fiscale terrein. Want daar ligt de grondfout.
Ook prof. Lemaire sprak het onaanvaard
baar uit met betrekking tot de pensioen
regeling. Het standpunt, zo zeide hij. kan
beslissend zijn voor het eindoordeel over
het gehele wetsontwerp. Daarmede sprak
hij het oordeel uit, dat ook van andere zijde
werd vernomen, dat de regering ten on
rechte deze twee zaken ineen wetsontwerp
heeft verenigd. De heer Roosjen gaf als zijn
mening dat het rijk een deel van de ver
antwoordelijkheid voor het opleggen van
een verplichting voor zijn rekening behoort
te nemen De vraag rijst, of de ontworpen
regeling wel voldoende fundament heeft.
Het tekort van het algemeen burgerlijk pen
sioenfonds komt ten laste van de gemeen
schap. Hoe zal het gaan met eventuele te
korten uit het notarisfonds?
Tegen het denkbeeld, een deel van de
verantwoordelijkheid bij het rijk te leggen,
kwam de heer Van Rijckevorsel op. Een bij
drage van het rijk kan alleen maar de on- j
afhankelijke positie van het notariaat ver
zwakken Bovendien zou een zodanige re
geling onbillijk zijn tegenover 90 pet van de
bevolking, die met de notarissen vrijwel
niets te maken heeft. De Katholieke afge
vaardigde vroeg een wijziging van de pen
sioenregeling. in die zin. dat alleen de no
tarissen en derhalve niet ook de candidaten
de kosten van de backservice betalen pe
consequentie zal weliswaar zijn. dat de ta
rieven van de notarissen omhoog zullen
gaan met ongeveer 10 pet, maar de heer
Van Rijckevorsel achtte dit geen bezwaar.
De tarieven zijn aan de lage kant en be
dragen ongeveer de helft van de Belgische
tarieven. Zowel de A.R als de K.V.P. wil
den zich hun uiteindelijk oordeel voorbe
houden in afwachting van wat minister
Donker nog over de pensioenregeling in het
midden zal brengen.
Mej. Zeelenberg merkte in hetzelfde ver
band nog op. dat het verzet in vele gevallen
van psychologische aard is. Zij was van
oordeel dat dit verzet gebroken zal kunnen
worden, wanneer de oude notarissen ver
klaren geen aanspraak te zullen maken op
pensioen. Dinsdag zal minister Donker ant
woorden.
Veiling Tiel
TIEL. H Mrt. VeUtngbertcht van de veiling
septer Tiel
Appelen: Goudreinetten grof 50—80, fijn 48—
81. tweede 26—44 stip 17—32. stek 5—12 De ver
dere noteringen zijn eerste voor fijn. tweede
ivotering voor 2: Bellefleur Brab 43—47. 18—32:
Idem Engelse 20—39; Jonathan 52—87 37—48;
Kaneelzuur 32—38. 13—23: Keuleman rode 48—
45. 15—36: Idem witte 27—33, 10—28; Koning».
rood 32—43, 18—26; Zuurkroet per 100 kg 116:
Benderzoet 26-38. 13—18.
Peren: Brederode 41—45, 30—38; Saint Rêmy
38—42, 27—37. alles ln cents per kg tenzij
anders vermeld
Advertentie)
lm 0 bi >ekt lm Inuthn.
2691/92 Toen ze binnen waren, liet Pllon
zich op een stoel zakken.
Hè, wat ben ik moe!, zei hij.
Heb je zo hard gewerkt, Pllon? vroeg
Rick.
Nou, en of! zei Pilon. We zijn al een
tToobezig met een groot weirk; we gaan
een brug maken over de beek, zie je.
Straks zullen we daar eens gaan kijken.
Maar eerst zullen we 'n lekker kopje thee
drinken, jongens. Daar heb ik ook wel
trek in!
Bunkie sprong van z'n stoel op.
Blijf maar zitten, Pilon, zei hij. Ik zal
wel vast de ketel met water opzetten.
Flink zo, zei Pilon. Doe dat mair.
Bunkie.
En Bunkie vulde in het keukentje de
ketel met water en zette die op de kachel.
Terwijl ze met z'n allen zaten te babbelen
raakte het water aan de kook; Bunkie deed
thee in de pot en goot het water op.
Zfezo, zei hij. Nu moet (Ie thee nog
even trekken en dan ie ze goed!
99
81)
Wel, het ie allemaal eenvqudlg. Ik zakte
door een gewelf heen! Er loopt een onder
aardse gemetselde gang onder onze tuin
door, die waarschijnlijk is overgebleven
van een of ander middeleeuws klooster of
kasteel. Ik viel op de stenen vloer van die
gang en kreeg een flinke lading zand op
me, maar gelukkig rolde ik een eind door,
zodat niet de hele instorting op me terecht
kwam. Het is een gang waarin een man
van mijn lengte gemakkelijk overeind kan
lopen. Ik atond in het stikdonker op en
tastte de omgeving af. Allemaal verweer
de stenen voelde ik, en de vloter was nat
van stinkende muffe modder. Ik liep ver-
auft rond te dwalen en wist niet wat aan
të vangen in die ellendige donkerte. Toen
zag ik in de verte een flauw lichtschijnsel.
Ik ging erop af en kwam bij een
bocht van de gang in het volle daglicht.
De gang mondde namelijk uit in de Kringel.
Van buitenaf is het net een riool, want
de uitmonding is een heel stuk nauwer dan
de gang zelf. Iemand die het gat niet weat
zal het niet gemakkelijk zien, want het zit
vlak boven da waterlijn en de begroeiing
door DAVID
BOLDERDIJK
van de oever onttrekt het aan het gezicht.
Ik klauterde uit het gat en tegen de oever
op en ik dacht: Vroegindeweij, daar bof
je bij. Nou, toen ben ik dadelijk naat huls
gekomen om jullie te waarschuwen.
En waarom zei je tegen Tellige dat je
helemaal niet in het gat gezakt was? wilde
oom Ben weten.
Vroegindeweij dacht even na. Toen zei hij:
Och, die man steekt overal zijn neus
ln. Hij heeft er geen jota mee tp maken
wat er gebeurt of niet gebeurt in mijn tuin.
Maar hij heeft ons flink geholpen, zei ik.
Vroegindeweij keek mij verwijtend aan.
Je moet de mensen niet zo snel prijzen,
zei hij vaag. Tellige is niet iemand die zijn
medemensen helpt uit pure naastenliefde.
Maar kom. we zullen die Telflge niet verder
met onze aandacht vereren. Hij keek mij aan
en vervolgde:
Ik zal proberen je het geld terug te
betalen, dat je voor die schutting en die
bontjas en dat gebit hebt voorgeschoten.
Het zal in termijnen moeten, vrees ik. Wat
denk je van een kwartje in .de week?
Naderhand liet Elsje ma «èt. Be bMd Jang
haar hand vast op de drempel, en het
scheelde niet veel of ik had haar in mijn
armen genomen. Jammer genoeg schreeuwde
opa Blommerson jui^t op het kritieke
moment, dat het zo tochtte in de gang, en
of die buitendeur niet dicht kon. Hij verbrak
daarmee de betovering van het moment en
ik ging onvoldaan naar huig, weliswaar
overtuigd van het feit dat Elsje lang niet
onverschillig was voor mijn gevoelens, doch
mijzelf afvragend of het meiske niet enigs
zins teleurgesteld zou zijn over mijn dralen
de houding.
Ik besloot bij de volgende ontmoeting
kordater te zijn en haar ondubbelzinnig te
laten blijken hoe verliefd ik was. Helaas
verliep die ontmoeting, zoals men horen
zal, heel anders dgn ik me op dat moment
voorstelde.
Thuis wachtte me weer een verrassing:
Het was een brief in rose couvert, be
schreven met een hand die ik niet kende.
Het leek een vrouwenschrift, maar de letj
ters waren blijkbaar met opzet steil en
houterig neer gezet.
„Geachte heer", luidde de brief, „als goede
vriend raad ik u aan niet meer bij de familie
Vroegindeweij te komen en u niet meer in
te laten met zijn gevaarlijke plannen. Hij
is een fantast en een dwaas. Bovendien is
hij op uw geld uit. U loopt groot gevaar
al# u doorgaat met hem samen te werken".
De andertekening ontbrak.
Ik stond stomverbaasd met de brief ln
mijn handj^èrwijl juffrouw Vrolijk de
tafel dekrè en intussen nieuwsgierig naar
mij keen
T- Slecht nieuws? vroeg ae kwasie-be-
zorgd.
Ja, ehneen. Niets bijzonders.
Ik stak de brief in mi3n zak en probeerde
opgeruimd te kijken.
O, zei ze teleurgesteld. Blijkbaar had
ze liever gehoord, dat er een ramp over mij
was losgebroken.
Toen zij weg was, haalde ik de brief weer
tevoorschijn en bestudeerde het schrift aan
dachtig. Wie kon dat epistel geschreven
hebben. Wat was er de bedoeling van? Ik
kon mij niet voorstellen wie zich zo be
zorgd zou maken over mijn materiële wel
zijn, dat hij de moeite nam mij op deze
manier te waarschuwen. En waarom zou ik
gevaar lopen door met Vroegindeweij samen
te werken? Die brief moest door iemand
geschreven zijn. die niet op de hoogte was
van het ongelukkig verloop der schat-
graverij. Onze samenwerking was immers
nu afgelopen. Was Vroegindeweij op mijn
geld uit? De hele geschiedenis had mij
inderdaad een aardig sommetje gekost, al
had er de mogelijkheid in gezeten dat ik
het dubbel en dwars zou terugkrijgen. Ik
kon toch niet aannemen dat hij het plan
op touw had gezet om mij geld af te trog
gelen. Trouwens den sou hij er niet een
betonschutting voor hebben laten bouwen.
Terwijl ik zat te denken, kwam Vroeginde
weij met een geheimzinnig gezicht mijn
kamer binnengevallen.
Ik moet je nog even hebben, zei hij.
Thuis kon ik je niet alles vertellen, zie je
Daarom kom ik even hier. Kunnen we on
gestoord praten?
Jazeker. Maar ik moet eerst eten.
Eten) Dat is helemaal niet belangrijk.
Laat je hospita even wachten met opdienen.
Kijk eens, toen ik door dat gewelf gezakt
was
Op dit moment kwam juffrouw Vrolijk
binnen. Ze torste een dienblad met allerlei
voor het avondeten onmisbare ingre
diënten.
Laat het niet koud worden, zei ze bij
de deur. met een misprijzende blik in de
richting van mijn gast.
Vertel maar terwijl Ik eet, nodigde ik
Vroegindeweij uit. Ik luister.
Ik besloot hem voorlopig niets over de
anonieme brief te onthullen. Eerst moest
Ik te weten zien te komen of hij inderdaad
boze voornemens ten opzichte van mij
koesterde.
Toen ik door dat gewelf zakte, zei
Vroegindeweij geheimzinnig, heb ik mijn
sigarenaansteker gebruikt om te zien waar
ik was terechtgekomen. Het was een oude
muffe gang, zoals ik al zei, maar op de
vloer lagen tamelijk nieuwe leopplesken
Er moeten dus niet zolang geleden mensen
in geweest zijn. En bovendien: Ik zag een
deurl
Een deur? WSar?
In de wand van de ondergrondse gang.
Een zware eikenhouten deur met ijzeren
beslag.
Aan welke kant?
Aan de kant van mijn tuin of l'èver:
Aan de kant van de tuin van Tellige. Die
deur moet namelijk ongeveer ter hoogte
van zijn tuin zitten. De gang loopt lood
recht langs de achterkanten van onze
tuihen. f
En je zei dat er een bocht ln zat?
Jawel, dat is ook zo, maar een heel
eind verder. Dan buigt hij af naar de beek
-4 Dus als die deur toegang geeft tot een
zijgang, moet die onder de tuin van Tellige
doorlopen?
Dat kan niet andera. En nu moet ik Je
het voornaamste nog vertellen. De schar
nieren vsn de deur waren kort geleden
geolied.
Dus.
Dus er moet iemand van die kelder
gebruik makèn of gemaakt hebben, om n
een andere gang te komen vle de gang waar
ik in gevallen ben.
Maar waarom? En waar komt die
andere gang op uit?
(Wordt vervolgd).
jATERDAG 27 MAART 1954
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1'
DB VROUWEN worden over het algemeen
minder betaald dan de mannen. Mis
schien komt dat voor een deel. omdat wij
ln een manneneconomie leven, maar in
hoofdzaak zal het wel de gewone kwestie
Van vraag en aanbod zijn.
De vrouwen worden tegenwoordig heel
wat mans. Van achterstelling willen zij niet
meer weten. Geef de dames, in onze moder
ne samenleving, ongelijk! Als zij precies
hetzelfde werk doen als een man, èn zij
doen het even goed of zelfs beter, wat be
slist wel eena voorkomt, waarom zouden ze
dan minder verdienen? Dus, gelijk loon voor
gelijke arbeid!
De vakbeweging is er al lang vóór. Want
de vakbeweging denkt aan het concurrentie-
element. Als vrouwen hetzelfde werk ver
richten als mapnen, maar goedkoper, zit
daarin een element van loondruk. Daarvan
moeten de bondsbestuurders niets hebben. En
omdat deze bonden tegenwoordig internatio
naal vrij sterk zijn georganiseerd, ja zelfs
zo ver zijn gekomen, dat er internationale
overeenkomsten op hun gebied worden ge
sloten die voor de aangesloten landeri bin
dende kracht kunnen hebben, is het heel
begrijpelijk dat in beginsel de Internationale
Arbeidsconferentie al enige jaren geleden
heeft uitgemaakt: gelijk loon voor mannen
eh vrouwen bij gelijkwaardige arbeid.
Maar Nederland doet nog niet dadelijk
mee. De regering kijkt dat internationale
katje eerst uit de boom. Daar' hebben we
tegenwoordig een aardig instrument voor,
om katten uit de boom te kijken. Het heet
Sociaal-Economische Raad De Raad heeft
het tegenwoordig ontzaglijk druk. want hij
la altijd maar kwesties aan het bestuderen,
d.wz. met wetenschappelijke nauwkeurig
heid katten uit de boom aan het kijken. Pas
is bij wijze van spreken de grote Drees-ka-
ter al een stuk dichter bij de grond gebracht.
Doch in ejnst. de Raad werkt druk en al
is het een studie-college, dat het geenszins
over belangrijke kwesties eens is, men moet
zeggen dat de adviezen heel wat solide
bouwstof bevatten voor het vormen van een
oordeel bij de verantwoordelijke mensen,
die ten slotte de beslissing moeten nemen.
De Raad heeft ook deze kwestie bekeken.
De Raad bestaat, op een enkel plaatsver
vangend lid na, geheel uit mannen. Tja
Wij leven nog altijd in een mannenmaat
schappij. nietwaar? Dat vrouwen vroeger
met pensioen zouden gaan, ofschoon zij lan
ger plegen te leven dan mannen, schijnt
geen extra-kosten mee te brengen. Maar de
wijze mannen in het grote gebouw aan de
Bezuidenhoutseweg hebben toch wel zeer
bedenkelijk gekeken, wegens het verloop bij
het vrouwelijk personeel. In de opera Rigo-
letto zingt de hertog van Mantua nu al meer
dan honderd jaar dat de vrouw wispelturig
is, „als een veer in de wind" en dat was bij
de première van deze opera reeds een ver
ouderde wijsheid. Vandaag geldt zij nog, ook
bij fabrieksmeisjes bijvoorbeeld, en dat ver
oorzaakt het verloop. De ibelsjes verande
ren graag. Maar het kost de industrie mach
tig veel geld. In een middelgrote industrie,
die Kijker tamelijk goed kent, werden de
extra kosten veroorz.aakt door het verloop
van de jeugdige arbeidsters omstreeks 1950,
oo niet minder dan zes ton per jaar geschal.
Thans zal het misschien iets minder zijn,
omdat de meisjes wat meer honkvast zijn
geworden, maar als de Sociale Raad de in-
teerkosten voor de vrouwen driemaal zo
zwaar schat als die voor de mannen, dan
geeft hij één der voornaamste gronden voor
bet verschil in loon tussen mannen en vrou
wen aan. Het ziekteverzuim speelt ook eerr
rol. En toch is daarmee het verschil weer
niet verklaard voor geschoold vrouwelijk
personeel op de arbeidsmarkt, bijv. admini
stratief personeel, dat tientallen jaren bij
eenzelfde firma werkt, heus niet aan „ziek
jes zijn" doet, waarbij dus de inteerkosten
noch de gezondheid een rol spelen, en man
nelijk personeel, dat dezelfde arbeid ver
richt!
De regering, die deze kwestie ook heeft
bestudeerd en dezer dagen een nota aan de
Tweede Kamer heeft gericht, meent echter,
dat er dikwijls wel verschil bestaat in de
arbeid, die in zulke sectoren door mannen
en vrouwen wordt verricht. Verschil in ver
antwoordelijkheid. verschil in kwaliteit van
het werk. In deze nota komt ook de beroem
de werkclas8ificatie op de proppen. Die
werkclassificatie is in wezen een poging
om langs wetenschappelijk verantwoorde
weg, door het precies uitmaken van de
moeilijkheden en de verantwoordelijkheden
van iedere werk, tot een rechtvaardig loon
systeem te komen. Pas heeft Kijker nog een
artikel uit Mens en Onderneming aange
haald. volgens hetwelk dat hele gezoek naar
een soort munteenheid, waarmee men het
werk van bijv. .de radio-technicus, van de
omroeper en van de orkestmusicus kan ver
gelijken (bij de omroep is men ook druk met
de werkclassificatie bezig) eigenlijk zou be
rusten op een denkfout. Maar de regering
gelooft er in (terecht naar Kijkers mening)
en wil dat men ook eens precies gaat bere
kenen hoe de waarde van het werk van een
verpleegster en een verpleger, om een voor
beeld te noemen, zich verhoudt, als men het
in loon wil uitdrukken.
Maar pas op, zeggen de ministers, nu niet
opeens alle consekwentles aanvaarden. Stel
je voor, dat alle meisjes in de electro-tech-
nische industrie etc opeens volgens zulke
principes zou worden betaald! Dat zou
de hele Industrie en onze dierbare export
ln grote moeilijkheden brengen. Neen. gis
het dan moet. alsjeblieft heel. heel geleide
lijk! Voorzichtig, dan breekt het loonlijntje
niet.
Dus wij ratificeren nog niet het verdrag
van 1951 over de gelijke beloning van man
nen en vrouwen. Kun je begrijpen. Dat zou
een soort industriële revolutie zijn! Het gaat
toch alles al zo hard. De dames moeten ge
duld hebben.
Er Is in dat alles iets eigenaardigs. Aan de
ene kant staat het beginsel, gelijk loon voor
gelijke arbeid. Maar aan de andere kant
zien wij steeds meer een streven van loon
naar behoefte. Dat men die grotere behoef
te verrekent door kinderbijslagen, verandert
in wezen weinig aan de zaak. Het is en blijft
een vorm van loon. die door industrie, be
drijfsleven enz. wordt opgebracht. Men ziet
dus, dat arbeiders, die precies hetzelfde
werk doen, met geheel verschillende loon
zakjes naar huis gaan, omdat de een veel
kinderen heeft en de ander geen. Maar een
deel van het verschil ln betaling van man
en vrouw voor gelijksoortige arbeid wordt
naar Kijkers mening wel degelijk veroor
z.aakt door deze gedachte: een vrouw alleen
heeft minder nodig dan een man met een
gezin. Dat is een waarheid, waartegen wei
nig is in te brengen.
Daarom gelooft Kijker, dat de natuur (of
de practtjk) en de leer (van (|e «lijke beta
ling voor gelijkwaardige arbeid) nog lange
tijd overhoop zullen liggen, en dat zij, in
ons land met de sterke neiging om de vrouw
aan het gezin alleen te binden, nooit geheel
tot overeenstemming zullen komen.
KIJKER.
I» hier iet» van U bij
Gevonden: autoped, badartikelen, zonne
bril, ceintuur, mes, rijwielslot, rolletje be
hang, leesboek, geld. handschoenen, kleren,
shawls, mutsje, portemonnaies, rijwiel, das-
apeld, armbanden, broche, sleutels, tassen,
vulpen en ball-point, schoenen.
^VER MJFTIEN MAANDEN zal achter het Nieuwe Park. lussen de Nieuwe Vaart en
de Winterdijk, het grote rusthuis van i|e diaconie van de Hervormde Gemeente z|jn
verreien. Volgende week worden de proefpalen geheid, dat wil zeggen, dat dan zai
worden begonnen aan de werkzaamheden, die Gouda z|jn „Gouwestein" zal geven. Want
so zal dit nieuwe rusthuis, dat aan 153 personen een plaats zal bieden, heten. Een rusthuis
niet alleen voor lidmaten van de Hervormde Gemeente, maar voor personen van alle
^ezindien in en buiten Gouda.
De maqueffe. die thans in het Hervormd
Centrum „De Haven" is opgesteld en Dins
dag en Woensdag daar voor een ieder
bezichtigen zal zijn, geeft een goed beeld
van de grote aanwinst, die Gouda het vol
gend jaar zal krijgen.
Het huis, dat door het architectenbureau
Wentink te Baarn is ontworpen, bestaat uit
twee gedeelen. Aan de Nieuwe Vaart komt
een vleugelgebouw, dat drie verdiepingen
hoog zal zijn en daarachter, haaks op deze
vleugel, het hoofdgebouw, dat vijf verdio-
pingen zal krijgen. Op de maquette is
duidelijk te zien. dat dit hoofdgebouw ln de
noord-zuid richting staat, wat het voordeel
heeft, dat het gebouw aan weerszijden zon
zal krijgen. Alle kamers in het hoofdgebouw
(64 één-persoons- en 25 twee-persoons
kamers) liggen daarom aan de buitenkant,
hebben dus 's morgens of 's middags zon en
lopen uit op een balkon, dat op elke etage
langs het gehele gebouw loopt. Op de be
gane grond van dit hoofdgebouw zullen d2
dienstruimten komen, de keukens, de pro
viand- en linnenkamers enz. en daaronder
de kelder voor de centrale verwarming.
Ook zijn er op elke verdieping, ongeveer in
bet midden van het hoofdgebouw, kleine
conversatiekamers. De grote conversatie-
kamers komen in de vleugel (het gedee'.te
dus op de voorgrond aan de Nieuwe Vaart),
geheel links, waar de vleugel wat uitspringt,
in déze vleugel komen elf één- en twee
persoonsflats. afzonderlijke woningen met
een eigen voordeur, een kamer, een slaap
kamer. een keuken en een douchecel. Ook
komt hier de woning van de directrice van
het tehuis.
Prachtig tuincomplex
De ingang van het complex is in het
hoofdgebouw aan de kant van het Nieuwe
Park nabij de corridor, die vleugel en
hoofdgebouw^erbindt. Daar vindt men ook
de BfUoren. Achter het hoofdgebouw, dus
aan de kant van\le Winterdijk, en door een
corridor daarmede verbonden, vindt men
het ziekenpaviljofhtje met twee zaaltjes en
twee isoleerkamettJeen dieetkeukentje en
een kamer voor de\hoofdzu£ter en een
kamer voor de asfcistentfenaef op de begane
grond een afzonderlijke rouwafdeling.
Op de maquette vindt men uiterst rechts
een kapel geprojecteerd. Die kapel zal nu
(Advertentie)
juweliers pleet
YlOrk t fi
De Goitdsche Courant meldcM,:
75 Jaar geleden:
Het bestuur der Maatschappij voor Nieuw
Geoctrooieerde Gasbereiding alhier heeft de
raad geschreven dat de gevraagde prijsver
laging van het gas niet kan doorgaan om
verschillende redenen. Ten eerste kan Gou
da niet vergeleken worden met steden als
Amsterdam en Rotterdam, omdat daar veel
ir grote gasverbruikers zijn (zoals
schouwburgen, fabrieken). Ten tweede kan
particuliere gasfabriek niet vergeleken
irden met één, die van gemeentewege
Wordt geëxploiteerd. Dat bij particuliere
maatschappijen in andere steden de prijs la
ger is. komt. omdat de gemeenten het aan
leggen van buizen en het maken van wer
ken voor haar rekening nemen.
50 Jaar geleden:
Bij Koninklijk besluit is benoemd tot ont
vanger der registratie en domeinen alhier,
de heer G. L. Brouwer, thans ontvanger bij
dat dienstvak te Onderdedam.
De Goudse kegelbond heeft een medaille
aangeboden voor het groot internationaal
kcgekoncours, te geven door de Amster
damse kegelbond te Amsterdam, ter gele
genheid van zijn 15-jarig bestaan.
25 Jaar geleden:
De officiële openstelling van de nieuwe
Doelebrug is geschied ln tegenwoordigheid
van honderden belangstellenden Onmiddel
lijk daarna hebben tallozen gebruik gemaakt
van de royale verbinding, die thans tussen
twee stadsdelen is geschapen. Men kan nu
over deze acht meter brede brug fietsen,
zonder de moeilijkheden te ondervinden, die
bij het passeren van de zo gehekelde voet
brug usance waren. De wethouder van
Openbare Werken, de heer K. R. van Staal,
heeft de geschiedenis gereleveerd, die aan
de totstandkoming van de nieuwe brug is
voorafgegaan Burgemeester Gaarlandt
knipte het róód-witte lint. dat de doorgang
nog versperde door, onder hoera-geroep
van de belangstellenden.
nug niet worden gebouwd, maar eerst met
de jaren. Aan de linkerzijde van de
maquette ziet men het bestaande transfor
mator-huis aan de Nieuwe Vaart en daar
achter een groot blok woningen, dat de ge
meente Gouda daar in de toekomst zal
bouwen.
Rondom het rusthuis zal een grote tuin
komen met aan de zijde van een Nieuwe
Vaart een grote vijver, die uitloopt in een
water dat aan de zijde van het Rode Dorp
om het complex loopt. Grote gazons zijn er
rondom deze waterpartij geprojecteerd.
Het terreincomplex, waarop het ruishuis
zal komen, is zo groot, dat de capaciteit van
het tehuis in de toekomst gemakkelijk kan
worden verdubbeld door de bouw van een
even groot hoofdgebouw aan de zijde van
het Nieuwe Park.
En tenslotte nog enkele gegevens. De
bouw, die opgedragen is aan J. S. van
Gerwen le Eindhoven, zal in totaal
1 000 000 kosten. Er zullen 900 palen met
een totale lengte van 15 kilometer in de
grond worden geslagen. In fundering en
betonskelet (het gebouw wordt geheel in
beton opgetrokken) zal 1450 kubieke meter
beton worden gestort, waarvoor 130 000 kg
torstaai met een totale lengte van 108 km
nodig is. De gevels hebben een oppervlakte
van 3078 vierkatne meter, waarvan onge
veer een derde van glas zal zijn. Het wordt
dus wel een gebouw, waarin lucht en licht
ruimschoots entree krijgen.
Het rusthuis zal in stichtingsvorm wor
den geëxploiteerd. Er is namelijk een
„Stichting Rusthuizen uitgaande van de
Diaconie van de Hervormde Gemeente te
Gouda" gevormd. In het bestuur daarvan
hebben zitting de heren J Bol. voorzitter,
A. van Wijk, secretaris. W. Th. Abbema.
penningmeester. G. J van Willigen, tweede
voorzitter, W Verschut, tweede secretaris
en A. Mighout, tweede penningmeester,
alsmede mej. Aalbers en de heren P.
Nieuwveld en A. W. de Gruil, welke heren
de bouwcommissie zullen vormen.
Hervormde Gemeente: Sint Janskerk
(Achter de Kerk 5) 9 en 10.30 uur cte H. v.
d. Akker, 5 uur ds J. J. Koning; Wester-
kerk (Emmastraat 33) 10 uur dr G. Huls, 5
uur ds G. Boer (doopdienst); Kinderkerk
(gebouw De Haven, Oosthaven 31) 10 uur de
héér H. v. d. Pool.
Ver, van Vrijz. Ned. Hervormden (in Re-
monstr. kerk. Keizerstraat 2) 5 uur ds Joh.
P. v. Mullem. Rotterdam.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat
2) 11 uur ds H. J. de Wijs.
Evang. Luth. Kerk (Gouwe 134) 10 uur ds
W. F. Schroder.
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30
uur Hoogmis, 7 uur Vespers; Dinsdag 9.30
uur, Woensdag 7.45 uur en Donderdag 9.30
uur H. Mis.
Geref. Kerl{ (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
ds J. M. Vlaming.
Geref. Kerk art. 31» (Turfmarkt 54a) geen
opgave ontvangen.
Geref. Gemeente (Turfmarkt 142) 9.30 en
5 uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe Ml) 10 en 5 uur
prof. dr B. J. Oo6terhoff, Apeldoorn.
Presb. Herv.. Gemeente (Turfmarkt 23
achter) 9.30 pn 4.30 uur ds Joh. van Weizen.
Donderdag 7.30 uur ds Joh. van Weizen.
Vrjje Evang. Gemeente (Turfmarkt 23) 10
en 5 uur ds J I. van Wijck. Zaterdag 7.30
uur bidstond. Woensdag 7.30 uur Bijbel
lezing ds J. I. van Wijck.
Vrije Geref. Gemeente (Zeugstraal 38) 10
uur ds H. J. Grisnigt.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 7 uur
bidstond, 10 uur heiligingsdienst. 6.45 uur
openluchtsamenkomst op de Markt, 7.30 uur
verlossingssamenkomst, leiders majoor en
mevr. S. Duvekot.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5
uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Spiering
straat 2a) 10.30 en 7.30 uur de heer W. F.
Kloos. Hedenavond 7.45 uur Achter de Vis
markt hoek Groenendaal: Straatpredikirtfc.
Bethlehemkerk der Pinkstergemeenten
(Zeugstraat 38) 4.30 uur jeugddienst, 7.30
uur de heer Van Palen, Den Haag.
(Advertentie)
Zó boeiend ia nu
VORIG JAAR bestond de coöperatieve tuiniersvereniging: „Gouda en omstreken"
vijftig jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum is dezer dagen een aardig ver
zorgd gedenkboek verschenen, uaarin in woord en beeld een overzicht wordt
gegeven van de geschiedenis van deze tuiniersvereniging, haar groei en ontwik
keling, en haar betekenis. Maar bijzonder aardig is. dat er in dit boek ook wordt
teruggegaan tot de tijd, waarin de tuiniersvereniging nog niet bestond, tot de
jaren vóór 1903. De schrijver van het boek, de heer C. Oudshoorn, die secretaris
van de vereniging is, heeft in het gedeelte, dat hierover handelt, tal van aardige
herinneringen opgehaald over het leven op de tuin, op de groentenmarkt en in
het gezin. Herinneringen, waarover we de heer Oudshoorn vandaag graag het
woord geven.
Vóór het ontstaan van de veiling in Gouda,
zo schrijft hij, vond de teelt van groenten
plaats rondom de stad, aan de Ridder van
Catsweg (toen bekend als Draafpad) en aan
de Willens. Maar het waren maar enkele
bedrijfjes. In Waddinxveen was een tiental
tuinderijen van bescheiden omvang en ver
der waren er in Reeuwijk en Stolwijk en
kele verspreid liggende tuintjes, éénmans-
bedrijfjes. Veelal hield de tuinder geduren
de de wintermaanden enkele koeien om in
die tijd ook enige inkomsten te hebben, ter
wijl hij de mest van het vee heel goed kon
gebruiken voor zijn tuin. Anderen vonden
wat bijverdiensten door het vangen van
mollen, bunzings, otters of vis gedurende
de winter. Men zorgde zoveel mogelijk voor
winterprovisie in de vorm van aardappelen,
brandhout e d. en hield meestal een varken
voor de kuip.
M?n stelde geen hoge eisen en was met
weinig tevreden. In de wintermaanden wer
den de tuinen met zorg gespit, nadat ze zo
goed mogelijk waren bemest. Men trachtte
daarvoor zo veel mogelijk beerputten te be
machtigen. die dan gratis werden geledigd
of waarvoor soms iets werd betaald in de
vorm van plantjes of groenten. Vrijwel bij
elk huis in of bij dat dorp was zo'n put aan
wezig en hel was helemaal niet bezwaar
lijk, wanneer het ledigen op de dag ge
schiedde. Later werd verordend, dat in de
bebouwde kom dit werk echter des nachts
moest worden gedaan.
Stugge en lange arbeid
De tuinders werkten in die tijd lang en
stug. In de zomermaanden moesten vrouw
en kinderen meehelpen. Regenverlet was er
niet bij. Dat dit voor de gezondheid niet
bepaald gunstig was spreekt vanzelf. Vele
tuinders hadden geregeld rheumatiek, spit,
longontsteking en wat dies meer zij. Ont
spanning door sport of uitgaan behoorde er
niet bij. Hoogstens werd na de drukte eens
een dag aan familiebezoek besteed en ver
der moest men des Zondags en des nachts
raar rusten. Negen uur. uiterlijk halftien
aar bed en vier uur of vroeger er uit in
de zomermaanden. De winteravonden wer
den doorgebracht met bonen doppen, bo
dems in manden breien en verschillende an
dere knutselwerkjes. Alleen wanneer een
kennis of buur kwam kortavonden, werd er
gepraat en niet gewerkt. De wonderlijkste
verhalen en spookgeschiedenissen werden
er dan verteld, waarbij de aankomende
jeugd met open mond zat te luisteren. Des
Zaterdagsavonds weró de scheerwinkel be
zocht, waarvan men met een glad gezicht
en veel nieuws en met zes of acht sigaren
voor een dubbeltje naar huis kwam. nar
tuurlijk lopen, want fietsen was een luxe,
die slechts enkelen zich konden veroorlo
ven.
Moesten er ln de winter bo:
yOALS op de foto is de
Haven niet meer. De lover
torsende bomen zijn al jaren
verdwenen, een schip ziet ge
bijna niet meer aan de wal
gemeerd. En de huizen, die
onder de bomenkronen staan
te dromen, wat zijn deze ver
anderd. Op de foto zult ge het
met kunnen zien, maar weet
dat deze afbeelding dateert
uit de tijd. dat vele winkel
panden nog ouderwets waren
ingericht, die andere artikelen
rkochten dan thans. Het
gebouw van de Nutsspaarbank
was een gesloten hoekhuis,
dat geen enkel beeld van een
bankgebouw toonde. Maar aan
dezelfde Haven zijn enkele
gebouwen gebleven, zoals ze
waren, al eeuwen lang. „De
Moriaan", het unieke pijpen-
museum, waarover het ver-
haal volgende week zal gaan,
het museum „Het Catharina
Gasthuis", 'gevestigd in een
eeuwenoud geboinu. dat uroe-
hjer een ziekenhuis is geweest.
Sn door dit ziekenhuis, komt
ge eigenlijk meteen bij een
gebouta, dat er naast staat.de
Gasthuiskapel, waarin nu de
„Librye" is. In de middel
eeuwen behoorde namelijk bij
een ziekenhuis behalve een
apotheek een kerk, voor her
stellende patiënten, voor wie
de gang naar de Sint Jan te
bezwaarlijk was. Kerk en
gasthuis hoorden bij elkaar.
Oorspronkelijk stond deze
kapel op de binnenplaats.
Toen ze te klein werd. werd
een nieuw godshuis gebouwdf
het tegenwoordige, dat tot de
Haven reikt. Om het de zie-
gemakkelijk te maken,
er binnendoor een ver
binding gemaakt tussen gast
huis en kerk. Hoewel deze nu
is dichtgemetseld, is'de oude
situatie nog goed te zien.
Onder deze toegang bevindt
zich aan de ene zijde een
ruimte voor drie stenen bak
ken. waarin vroeger vlees en
spek werden gepekeld om te
worden betvaard, aan de an
dere kant zijn de cellen. Ook
dienden deze vertrekken als
verblijf van de nonnen, die
als verpleegsters in de inrich
ting dienst deden. Dit alles
dateert uit 1468.
Het gebouw heeft gekleur
de glazen gehad, maar waar
deze zijn gebleven weet nie
mand. In 1665 tuas een ver
nieuwing van het gebouw
noodzakelijk. Daarbij werd de
toren afgebroken en nooit
meer opgebouwd. Gedurende
die tijd werd gekerkt in de
Looyhalle op de Jeruzalem-
straat.
TAE kapet is ook nog een
poosje noodhospitaal ge
weest. tDat was toen gewonde
soldaten uit de tachtigjarige
oorlog in Gouda werden op
genomen. In 1572 is Gouda
..geus" geworden. De geeste
lijken verlieten de stad, waar
na de kapel enige tijd onge
bruikt bleef staan. Vervolgens
werd ze als bergplaats en
voorraadschuur gebruikt.
moedertaal werd gepreekt. De
Walen hadden een eigen ker
kerand. Des middags preekte
er een veldprediker voor de
Engelse soldaten, die hier in
garnizoen lagen.
Na de opheffing van de
Waalse gemeente in 1817
kwam de kerk weer aan de
Katholieken. Toen deze een
nieuwe kerk aan de Kleiweg
bouwden in 1879 ver
kochten ze de gasthuiskerk
aan de heer Koek, die in de
Molenwerf een bierbrouwerij
had. Het gemeentebestuur
meende echter.dat het eige
naar van het gebouw was. Er
Het duurde tot 161Q, dat er
weer een kerk van werd ge
maakt. nu voor protestanten.
In 1618, toen de strijd tussen
de Remonstranten en Contra-
Remonstranten het hevigst
was, kregen degenen, die zich
„Dolerende Gereformeerden"
noemden, de kapel toegewe
zen. Maar reeds het volgende
jaar, toen de prins de Remon
strantse predikanten had af
gezet, werd het gebouw ver
laten en werd er in de Sint
Jan gekerkt.
In onze stad woonden vele
Franssprekenden. die uit Bel
gië en Frankrijk afkomstig
waren. Deze ..Walen" behoor
den bijna allen tot de Contra-
Remonstranten. Op hun ver
zoek kregen ze in 1624 de
gasthuiskerk, waar in hun
volgde een proces, waarbij de
gemeente in het gelijk werd
gesteld. De koop ging dus niet
doorhoewel de heer Koek al
biervaten in het gebouw had
opgeslagen. Deze moesten ei-
worden uitgerold, want op
een verzoek van de brouwer
om het pand te mogen huren,
werd afwijzend beslist.
CINDS de verbouwing in het
laatst van de vorige eeuw
zijn er de librye en het stede
lijk archief gevestigd. De boe
ken werden tot die tijd in de
Sint Jan bewaard. De grond
slag voor deze boekerij werd
in 1516 gelegd, toen Roelof
Jansz., onder-pastoor te dezer
stede, zijn bibliotheek aan de
kerk naliet. Later werd deze
door erflatingschenking en
aankoop uitgebreid. Na de
brand in de Sint Jan in 1552
werd in het koor een boeken
kamer ingericht, waarboven
het woord „Librye" stond.
De kloosters hadden uitge
breide boekenverzamelingen,
die deels zijn verloren gegaan.
Wat overbleef verviel in 1572
met de andere bezittingen
aan de stad. Zo ontstond de
Stadslibrye of Boekkamer. Er
werden Ubryemeesters aange
steld, die met de verzorging
werden belast.
De meeste boeken zijn in
het latijn geschreven, meestal
theologische werken, maar
ook juridische eii geschied
kundige. De boeken lagen aan
kettingen. De zware folianten
rustten op lessenaars. Om
streeks 1650 werden ze van
hun kluisters ontdaan. De
lessenaars werden weggeno
men en lange boekenrekken
tegen de muren werden als
bergplaats neergezet. Er werd
niets uitgeleend. Het publiek
kon boeken ter plaatse lezen,
wanneer het zich tegen een
vergoeding in het bezit van
de sleutel had gesteld. Enkele
uren per week was de boekerij
kosteloos toegankelijk.
In 1668 werd de bibliotheek
door Tollius. rector van de
latijnse school, geordend. In
1874 verscheen er een cata
logus en werden de kasten
vergroot. Het stedelijk archief
werd sinds 1937 in de boterhal
onder het stadhuis bewaard.
Gedurende de laatste oorlog
werd het in de cellen opge
borgen. waarna het in 1947
een plaats in de kapel kreeg.
worden aangekocht dan wandelde men heel
gemoedelijk met elkaar in groepjes van vier
of zes man naar de een of andere plaats,
waar men ducht te kunnen slagen. Dat be
tekende een voetreisje heen en terug van
veertig kilometer op klompen. Dagenlang
was men vol van wat men onderweg had
gezien en meegemaakt. Men hoorde niet het
jachtige antwoord van heden: „Ik heb geen
tijd Er was altijd tijd beschikbaar, maar
arbeid ging vóór alles. Wanneer een fa
miliefeestje werd aangekondigd, dan hoorde
men te dikwijls „ik heb het te druk". Mijn
vader, zo schrijft de heer Oudshoorn, heeft
jaren achtereen zijn verjaardag een week
opgeschoven, omdat het hem op de juiste
dag niet beviel als hij uit zijn werk moest
om enkele familieleden, als regel vrouwe
lijke. te verwelkomen.
De postbode ging meestal de deur voorbij.
Werd men ziek dun werd de dokter betaald
als er een gunstige verkoop was geweest.
Anders moed hij wachtén tot het lijden koi)-
De pacht of rente bedroeg voor pen gewoon
bedrijfje 75 lot 150 gulden per jaar. inclusief
•oonhuis. Men kreeg tweemaal in de week
en streekeourantje. waar men toen ruim
genoeg „an had. Men at zoveel mogelijk
an eigen tuin of eigen slacht, droeg zijp
kleding tot op de draad af. men huisde op
de stenen vloer, sliep in zijn bedstede met
gordijnen en deuren zoveel mogelijk dicht
en men kon zo met 6 per week ongeveer
rondkomen.
De handelaren kwamen naar de tuinder
toe. vaak met een handwagen. Zij moesten
hun kar soms een uur lang over modderige
wegen duwen om de tuin le bereiken. De
priji kwam meestal na lang loven en bieden
tot stand. Bij goede oogsten was het moei
lijk te verkopen, men koos het beste en de
rest kon worden vernietigd. Sla van 5 cent
100, snijbonen van 40 cent de 1000, boo-
peen van 25 cmt per 100 bos. komkommers
20 cent de 100. bloemkool van minder
dan één cent per stuk. Als men voor 15
tot 20 per week verkocht, was het tame
lijk goed. Maar het was vaak veel minder.
Daarnaast ontstond ook het markten in
Gouda. De markt werd gehouden langs de
Naaierslraat en het Nonnenwater. Hier heb
ben zich drama's afgespeeld. Als het een
periode van schaarste was, waren de schui
ten al leeggeplunderd voor ze te be3temder
plaatse lagen gemeerd De markt begon
ls om half vijf in de morgen. Was er eni
ge overvloed aan producten, dan was het
martelen om ze kwijt te raken. Men pro
beerde wel de collega's vóór te zijn om als
eerstaankomende de meeste kans op verkoop
te hebben Ik herinner me, zo schrijft de
heer Oudshoorn, dat mijn vader eens om
halftwaalf opUond en ging varen, waardoor
hij al om 2 uur op de markt was. Eén han
delaar bepaalde de prijs, de heer P. Schol
ten. die altijd een halve sigaar in de mond
had en wiens ambities voor de koop waren
af ie leiden uit het aantal keren waarop hij
dat natte afgekauwde stuk sigaar van 8
voor een dubbeltje, opnieuw aanstak. Was
er ruim voldoende dan kocht hij het mooi
ste er uit. was er daarentegen weinig, dan
probeerde hij alle; te krijgen. Hij lfëp dan
zelfs de vaartuigen tot aan de Bloemen-
daalse tol tégemoet. teneinde daar beslag te
kunnen leggen op de aanvoer. De tuinders
besloten hier&an een einde te maken en
kwamen onderling overéén niet uóór zes uur
aan de markt te komen. Dat kwam echter
niet tot stand zonder hevige protesten van
kope rs en ook van enige tuinders.
Klasse van tobbers
Iedere tuinder rekende rechtstreeks af
et zijn koper, bij deze aan huis. De meeste
handelaren woonden in de Naaierstraat. Er
waren winkeliers, venters en scharrelaars.
De laatsten kochten pa*, als de prijs bijna tot
nul was gedaald en gingen dan luid schreeu
wend langs de huizen. Eén van hen was een
zekere Koppendraaier, die zijn winst graag
omzette in „klare" en e?n stem had als een
visvrouw uit die dagen, die bij een wed
strijd ln het schreeuwen de eerste priji had
gewonnen.
Het leven van de tuinder uit die dagen
was afgestemd op soberheid en zuinigheid.
Boerenarbeiders, die 4 tot 6 per week
verdienden en tuinders behoorden tot de
klasse van tobbers. die te döm en te klein
zielig waren om zich op een andere wijze
een beter bestaan te venchaffen, of althans
een werkkring, waarmee men dp achting
van, zijn medeburgers kon veroveren. Die
ploeteraars in mest en modder behoorden
tot de laagste klasse der bevolking, wat be
treft hun beloning en arbeidstijd. Aan de
fabrieken was de arbeidstijd ook wel van 5
tot 7 en 's Zaterdags tot halfzes. maar men
werd er niet zo vuil. verdiende een paar
gulden per week meer en voelde zich ver
boven die arme tumdev verheven. Men vond
het echter wel heel gewoon, dat de tuinder
gratis voor plantenmateriaal zorgde voor
het eigen tuintje. Een gratis maal verse
groente werd evenmin versmaad. Maar om
deze lieden op te nemen in het bestuur van
een of andere vereniging, dat was onmo
gelijk. Een, tuinder werd maar net als ge
woon lid geduld.
En daarom'-spreekt het haast vanzelf, dat
er van een georganiseerd optreden van tuin
ders nog geen sprake was. Men besprak de
toestanden onderweg, had critiek, wat dik
wijls leidde tot kibbelpartijen en ruzie, en
deed wat men meende te moeten doen. Doch
geleidelijk kwamen men tot het inzicht, dat
een gezamenlijk optreden de voorkeur ver
diende. Het organisatiebesef begon wakker
te worden. Maar daarover e«n
keer.
(Advertentie)
THIA maskt alleen Iels aparts.
Ds J. van Kossiini 25 jaar
predikant
Onze oud-stadgenoot ds J. van Rossum,
Hervormd predikant te Winterswijk, hoopt
a.s. Donderdag 1 April Fijn 25-jarig ambts
jubileum te gedenken. Hij aanvaardde het
ambt te Metslawier en vertrok drie jaar
later naar Bellingwolde. Eind 1939 werd de
jubilaris voorganger van de Vereniging van
Vrijz. Hervormden te Amersfoort. Sinds 1
Juni 1947 is hij predikant te Winterswijk.
Ds Van Rossum is een bekende figuur :n
vrijzinnige kringen en een overtuigd links
modern theoloog.