I Queensland gaat wilde Lij leer MATTHEUSPASSION iin vriend de schurk" Hervormd Rusthuis wordt 'n grote aanwinst voor Gouda Tuinders waren ploeteraars in mest en modder Gasthuiskapel heeft een rijk verleden KING KELTUM Het regent onderscheidingen in Oost-Duitsland HONDEN UITROEIEN Misgreep Milder strafregiem voor de Zeven van Spandau? Elke reden is een goede reden! Bronzen medailles worden verguld Fins-Nederlands handelsverdrag No 6 Ons bedrijf in woord en beeld MR OPTICIEN J. GRIT DE LEEFTIJDSGRENS VOOR NOTARISSEN Tweede Kamer nog gereserveerd tegenover pensioenregeling Ook Spierpijn POSTZEGELNIEUWS H«t lm» beflst bi] mrtl( ook mat üw Hhoimattok! Bhoimatlioho Pl]»oi liggen op lo loor. CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR in) Moe Gouwesteinn er zal uitzien Plaats voor 153 personen G.C.deVOOYS Uit vroeger tijden Predikbeurten voor Zondag PANORAMA Uit gedenkboek van tuiniersvereniging Gouda had vroeger eenmansbedrij f j es vroeger Bloemkool voor 'n cent BRUIDSBOUQUET? J EERSTE BLAD - PAGINA 2 GOUnSCHE COURANT ZATERDAG 27 MAART 195Ï "IJET IS WEER ZO VER. Aanplakzuilen, •"-■-advertenties, foldertjes, radiQbodea zij allen doen ons mededeling van de een of andere uitvoering van Bach's muzikale illustratie van. het Lijdensevangelie naar Mattheua. Het ia weer zo v.er. De drommen zullen opgaan en fulalaran. Geboeid, ontroerd, critisch. En na het commentaar: ,,'t Waa niet zo goad ale de vorige keer" of ,,De baa was stukken beter dan verleden jaar". Weet u, Ik ben altijd een beetje huiverig voor dit enthousiasme voor de Mattheus- paasion. Het doet mij denken aan de massa die geweldig geestdriftig was toen de Rabbi uit Nazareth zijn intocht hield in Jeruza lem. tyaar diezelfde ma66a schreeuwde later om Zijn dood. Ik bedoel daar dit mede: juiat zoals de massa zich zelf wilde blijven tóén, zo is het ook nu nog. De Mattheuspassion wordt beluisterd en „genoten", maar wat merk je eigenlijk van een Innerlijke verandering van al die honderdduizenden die de uit voering meemaken? Stromen na de Mat theuspassion de kerken voller op de Goede Vrijdag? N^emt de schare die deelneemt aan het Avondmaal beslist toe nadat men Bach'a vertolking beluisterd heeft? Dat zou toch eigenlijk het gevolg moeten zijn van al die uitvoeringen welke ge geven worden! Want Bach is het er niet om te doen geweest een kunstbijdrage te leveren. Nee, hij was bezig met het Evan gelie. Hij heeft dat ge-toon-zet met een zeer bepaald doel. Zoals een negro-spiritual nietwil beluisterd zijn als een muziek uitvoering, maar als een belijdenis van ge loof, zo ook de Mattheuspassion. Bach heeft het Evangelie van de door Jood en heiden verworpen Jezus beleefd en geloofd. Hij heeft zijn ziel uitgesproken in klank, ge dragen door het mysterie van de boodschap die opklinkt uit de evangellebeschrijving. Hij dramatiseert niet. Hij verkóndigt. Daarom ben ik zo huiverig voor al die Mattheuspassion-verheerlijking. Ik merk zo weinig van de vrucht er van. Nu kan nie mand ook ik niet, als geestelijke weet je dat helemaal wel zeggen wat In 't ver borgen ten slotte toch nog door de uit voering en het beluisteren er van gewerkt wordt in de levens van musici en toehoor ders. Wel echter wil ik hier het alarm signaal laten klinken. Weet wat u doet als u naar Bach gaat luisteren? Er wordt een appèl op u gedaan! De Man van Smarten spreekt u persoonlijk aan. Wat zal üw antwoord zijn? Ds TH. SCHARTEN, Ev. Lufh. predikant. F (Van onze correspondent) F SYDNEY, half Mrt. Meer dan een f half millloen schapen vallen jaarlijks ten I offer aan wilde honden, „dingo's". I danks 't feit dat er een hardnekkig str|jd I tegen wordt gevoerd door beroepsr en I gelegenheidsjagers, schietinstallaties met f automatisch werkend veercontact, het I leggen van vergif en selfs met gebruik l van vliegtuigen, die over grote uitge strektheden vergiftig aas uitstrooien. Tn Queensland, waar de dingo's de grootste ravage onder de schapen aanrichten, waardoor elk jaar een schade wordt gele den van minstens 20 millioen gulden, heeft de regering thans besloten radicaal een einde te maken aan de vootrdurende bedrei ging van de schapen en jong vee door de honden. Zij heeft besloten een draadnetom- heining te maken, die meer dan vijfduizend kilometer lang is en een gebied zal omvat ten, waar de honden tot nog toe de meeste Bchade hebben aangericht. Ondanks het feit dat er het vorige jaar 45 000 dingo's werden gedood, schijnt het aantal niet noemens waard te zijn verminderd. Wanneer de omheining eenmaal gereed is de aanleg ervan zal drie jaar in beslag nemen! en de dingo's binnen dit gebied min of meer gevangen zitten, zal er een slachting op gro te schaal beginnen. De kosten van deze vijfduizend kilometer lange omheining bedragen naar raming drie «n een half millioen gulden Zij zullen wor den bestreden uit een heffing van enkele centen op elk schaap. Niemand weet, waar deze dingo's oor spronkelijk vandaan zijn gekomen. Sommi gen beweren dat het zuivere rashonden zijn en dat de dingo het oudste hondenras ter wereld is. Zij zouden al op het Australische vasteland zijn geweest, vele duizenden jaren vóór de mens er een voet had gezet. Ande- DIJON, 26 Mrt. - De advocaat Ber nard Chaussier toas midden in zijn pleidooi in de rechtszaal van Chalons- sur-Saone. waar een dief terechtstond, toen plotseling in de rechtszaal ge smoorde kreten uit de gang binnen drongen van „Houdt de dief. Een dief had zich meester gemakt van Chaus- siers koffer die hij in de vestiaire had neergezet bij zijn jas en hoed. en rende er het gebouw mee uit. Op de trappen werd hij echter door een politie-agent gearresteerd De dief. de 65-jarige Eugène Frère, is nu op zoek naar een advocaat om hem te verdedigen. Chaussier heeft gezegd dat hij het in ieder geval niet zal doen. WWWWWW\WVWW\W\WWWWV\WVVUWWVUUUVV\ BONN, 26 Mrt (Reuter). De Russische Hoge Commissaris in Duitsland, Semjonof, heeft ingestemd met een geallieerd voors'el om deskundigen van de Grote Vier bespre kingen te laten voeren ovèt verzachting ven het gevangenisregiem voor de zeven voor naamste Duitse oorlogsmisdadigers, die ver blijven in de gevangenis van Spandau in Berlijn. In de gevangenis van Spandau, die onder vier-mogendhedenbeheer staat, verblijven admiraal Rëder, admiraal Dönitz. Rudolf Hess. Baldur von Schlrach. Albert Speer, Von.Neurath en Funk. Drieduizend tappers in staking MEDAN, 19 Mrt. (P.I. Aneta. per lucht post). Op de fubberondernemingen van de Hollandsch-Amerikaanse Plantage Mij. (dochtermaatschappij van het Amerikaanse concern United StateB Rubber) rondom Ki- saran (Oost-Sumatra) staken drieduizend tappers, aangesloten bij de Sarbupri. Deze staking, die de productie dezer onderne mingen grotendeels heeft stilgelegd, duurt reeds bijna vier weken en er zijn nog geen tekenen, die op een spoedig einde van het conflict wijzen. ren zeggen dat de voorvaderen van de in heemsen ze hebben meegebracht, toen zij van de Polynesische eilanden naar Australië trokken. Vast staat, dat de dingo's voor de komst van de blanken niet als gevaarlijke dieren werden beschouwd door de inheemsen, om dat de hond klaarblijkelijk alleen maar schapen en jong vee aanvalt en geen men sen. En schapen en vee waren er niet in Australië vóór de blanken tyier kwamen. (Advertentie) Uw gevoelige keel, Uw kricbclhoest vor men eeo uitstekende reden om KING tc kiezen. Ook Uw buurman kiest KING, zij het om een geheel andere reden bij zijn zware taak is immers de opwekkende, verkwikkende working van KING on ontbeerlijk. Een derde kiest KING om de bijzonder fijne smaak cn.met recht! Er zijn talloze goede redenen, waarom de mens steeds weer naar de natuurzuivere KINGgrijpt. Daaruit blijkt hoe veelzijdig cn hoe heilzaam de wcrking is van KING pepermunt, waaraan de Natuur haar opwekkende cn verkwikkende eigen schappen heeft geschonken. PE'Pé'RMUNT hei beste deyelijkse roddel iet opwekking en verkwikking BERLIJN, Maart. TYE Oostduitse regering deelt tegenwoor- die meer dan honderd soorten medailles en eretitels uit aan mensen, die ijveren voor productieverhoging zonder daarvoor meer loon te vragen. Deze uitdelerij begint op school. Kinderen, georganiseerd in de ,De Jonge Pioniers", d w z. jongens en meisjes van 614 jaar. en ouderen, die zijn geor ganiseerd in de Vrije Duitse Jeugd, doen hun best een onderscheiding „voor kennis" te bemachtigen, een medqille in brons, zil ver of goud. Een onderscheiding voor „toerisme" en de titel „jonge toerist" wordt toegekend voor prestaties op het gebied van kamperen en oefeningen, welke die van militairen al enigszins nabij komt. Het woud van titels en onderscheidingen is echter het dichtst in de industrie, waar ze vaak vergezeld gaan met belangrij! geldsommen. Bijna 12.000 arbeiders-onder-^ scheidingen worden elk* jaar op 1 Mei uit gereikt. Een „arbeidsheld", de hoogste klasse, waar toe arbeiders in het burgerleven kunnen behoren, ontvangt een belastingvrij bedrag ten geschenke van 10.000 Oostmark 8330) tegelijk met zijn medaille. Een verdienste lijk" spoorwegman ontvangt 5000 Oostmark. Ben „achtenswaardig" mijnwerker, een dito „activist" en een meester boer ontvangen elk 1000 Oostmark en lagere goden als een „beste machinist" of een „begte tractorbe stuurder" ontvangen kleinere bedragen. Tot jonge arbeiders worden toespraken gehouden, waarin ze worden aangespoord om <ie „beste leerling in de fabriek" te wor den (van de eerste, tweede of derde jaars leerlingen) of om voor hun groep de vaan van de leergierigstefi te vproveren. Jongens op de boerderij zo goed al? fabrieksarbei ders kunnen de titel van „jonge activist" (uitblinkende arbeider) verwerven. Zo'n ac tivist ontvangt, behalve zijn titel een pas, welke hem allerlei voorrechten in het da gelijks leven waarborgt. Mijnwerkers hebben pen grote verschei denheid van decoraties: de medaille voor „achtenswaardige mijnwerkers", waarop een mijnwerkerslamp en een duif van Picasso staan afgebeeld, het embleem van „meester mijnwerker" en „de ere-medallle voor red dingswerk verricht! bij mijnongelukken". Een voorman in de industrie kan een .verdienstelijk voorman" worden of „beste voorman van de industrie". Gehele fabrieken worden „nationale over winnaar". „groepsoverwinnaar" of „dis- triqtsoverwinnaar" bij sociale mededinging wegens opvoering, van de productie. Indivi duele arbeid6brij»des kunnen de ereteke nen winnen van „brigade ^an collectief ac tivistisch werk" of „brigade van buitenge woon kwaliteitswerk". Eerst onderscheiden dan er van door /CHAUFFEURS zien de medaille voor „prachtig sturen op een afstand van 100.000 km" voor zich weggelegd indien ze hun wagens zo goed verzorgen, dat er geen grote reparaties nodig zijn. Medailles en titels voor intellectuelen gaan eveneens gepaard met bedragen in geld. Een „verdienstelijk uitvinder" ontvangt tenmin ste 3000 Oostmark 2500) tegelijk met zijn medaille, een „achtenswaardig technicus" hoogste 8000 Oostmark en mooist van alles, een „uitblinkend geleerde" krijgt Oostmark (ongeveer 33,000). Deze laatste titel is echter slechts eenmaal ge schonken en wel aan dr Adolf Watznauer, chef geoloog van de Uranium Mijn Com pagnie van Wismut, welke door de Sowjet- Unie en Oost-Duitsland gezamenlijk wordt geëxploiteerd. Andere titels zijn nog die van „verdienste lijk doktor van het vblk", „verdienstelijk onderwijzer" en „achtenswaardige veearts". Ook is er een onderscheiding voor bijzonder goed kantoorwerk. De belangrijkste schenkingen in geld gaan gepaard met de „Nationale Prijs" op ver schillend gebied en de Goethe Prijs voor letterkunde en kunst. Deze onderscheidin gen worden toegekend in drie klassen met bedragen van resp. 100.000, 50.000 en 25.000 Oostmark. De „Heinrich Greif Filmprijs" wordt toegekend in sommen van 20.000, 15.000 en 10.000 Oostmark. en toen is het gebeurd, dat de winnaar een Nationale Prijs het hem toekomende 'ag netjes in zijn zak stopte en zich tid repte om de grens over te komen naar het W^ten. Twee die dit deden waren prof. A. Sedlacyek, directeur van de staalfa briek Maxhütte, en dr Franz Johne, be drijfsleider van de Bunafabriek van syn thetische rubber. Sportslieden kunnen de titel „meester der sporten" verwerven. Een „vredesmedaille" en de „Ernst Thël- mannmedaille", genoemd naar de voor-oor- logse communistische leider, worden toege kend voor dapperheid en oplettendheid in het belang van het regime, zoals bijvoor beeld strijden tpgen demonstranten tijdens de relletjes van 17 Juni van het vorige jaar. Degenen, die dergelijke dapperheden beto nen buiten Duitsland kunnen de „Partisa- nen vredesmedaille" verkrijgen. HELSINKI. 27 Mrt (United Preas) Fin land en Nederland hebben een handels- acooord ondertekend, dat op 1 April van dit jaar in werking zal treden. Belde lan den zullen ellkaar naar schatting voor 100 millioen gulden goederen leveren. Het verdrag heeft een looptijd van een jaar. Over deze periode zal Finland aan Nederland hout, triplex, cellulose, karton, krantenpapier en andere producten van de papierindustrie leveren. Nederland zal op zijn beurt aan Finland leveren: cacaoboter, verschillende oliën, kunstmest, grondstoffen voor de nylonpro ductie metallurgische cokes, verschillende soorten verfstoffen, chemische producten voor de industrie en grondstoffen voor de industrie, textiel, electrlsche apparatuur en andere producten. Nederland heeft bovendien 27 millioen gulden van de 100 millioen gereserveerd voor versohepingsdoeleinden. Regelmatig 1 De zes minerale zouten van Kruschen stimuleren Uw bloedzuiverende organen. Zolang die maar krachtig blijven werken, worden pijnverwekkende onzuiver heden op natuurlijke wijze afgevoerd en hebt U van rheumatiek geen weet Dehoogste onderscheiding, welke men kan bemachtigen, is de Orde van Karl Marx, waarop men de kop van Marx ziet afgebeeld, een rode ster en een rand van olijfbladeren. Deze onderscheiding is toe gekend aan president Wilhelm Pieck. de eerste minister, Otto Grotewohl en aan Walter Ulbricht, de hoofdsecretaris van de communistische partij. Een van de eersten, die de orde kreeg, was de voormalige minis ter voor Veiligheid, Wilhelm Zaisser, die later van zijn post werd ontheven en die het vorige jaar zijn onderscheiding moest terug geven. (Ad Daar wij begrijpen dat U uw bril slecht kunt missen is ons atelier er op ingericht U in de kortst mogelijke tijd te helpen. Vakkundig, gediplomeerd personeel en twee vol-automatische slijpstenen zorgen ervoor dat ook de nieuwe, bestelde brillen, zo snel mogelijk voor U gereed zijn. Korte Tiendeweg 12, hoek Koster Gljzensteeg, Gouda en MALLORY batterijen, voor elk type hoorapparaat. Zeiss dealer. Steeds verse BEREC- (Van onze correspondent) DEN HAAG, 17 Mrt De Tweede Kamer heeft gistermiddag een begin gemaakt met de behandeling van het wetsontwerp tot vaststelling van een leeftijdsgrens voor no tarissen. met daaraan gekoppeld een rege ling voor de uitkering van pensioen. Het te stichten pensioenfonds sal de vorm krijgen van een stichting. Er z|jn In Nederland ongeveer 859 notaris sen. Van hen waren er op 1 December J.l. 116 ouder dan 79 jaar. M s|Jn ouder dan 65 Jaar en 139 ouder dan 69 Jaar. De regering heeft destijds het advies inge wonnen van de commisaie-Pftlo. Een naar aanleiding van dit advies ingestelde en quête had tot resultaat, dat 49 pet van de notarissen sich niet met de conclusies kon verenigen, terw^l 39 pet sich daarmede ac- coord verklaarde. Hqt hoofdbestuur van de broederschap van candidaat-notarissen adviseerde een stemmig tot opvolging van het rapport- Pitlo, terwijl de Verzekeringskamer zich, op ondergeschikte wijzigingen na. kan ver enigen met het ontworpen pensioenregle ment. De regering heeft in haar ontwerp het advies van de commissie-Pitlo in grote lijnen gevolgd. Zij stelt voor. de leeftijds grens voor notarissen te bepalen op 70 jaar en de regeling Ineens van krocht te doen worden zonder daarop uitzonderingen toe te laten. De pensioenregeling is zodanig, dat deze de vorm krijgt van een stichting en dat bij een minimum van vijf dienstjaren recht op pensioen ontstaat. Met dien verstande, dat het maximum pensioen voor notarissen 5000 en voor candidaat-notarissen 3000 zal bedragen. Daarnaast zal een invalidi teitspensioen en een weduwen- en wezen pensioen in het leven worden geroepen. In de Kamer bestond over de wenselijk heid van het stellen van een leeftijdsgrens weinig verschil van inzicht. De heer Roos- jen (AR) was daarvan een voorstander en de heer Van Rijckevorsel (KVP) noemde als een der voornaamste argumenten voor het stellen van die grens de onbevredigende positie en de ongunstige vooruitzichten van de candidaat-notarissen (er zijn in Neder land 500 candidaten lussen 39 en 55 jaar). De katholieke afgevaardigde opperde voorts de mogelijkheid van verruiming van het-aantal standplaatsen. Mej Zeelenberg (Arb.) was van het stellen van de leeftijdsgrens een overtuigd voor standster, betogende, dat er in het notaris ambt inderdaad wantoestanden bestaan, welke het aanzien van het ambt geen goed doen. Ook freule Wttewaall van Stoetwegen (CH) kon zich met het voorstel inzake de leeftijdsgrens wel verenigen. Zij wilde ove rigens het gehele wetsontwerp wel aan vaarden, omdat een andere weg moeilijk begaanbaar is. Niettemin, van een onvoorwaardelijke in stemming met het voorstel Inzake de leef tijdsgrens kan niet worden gesproken. Wil de enerzijds de heer Roosjen het ontbreken Advertentie en rheum&tlsche pijnen wrqft U weg met Frankrijk. Voor de „Dag van de Fo»Ue gel", die dit Jaar op 20 en 21 Maart 1( ge houden. kwam. een postzegel van 12 fr plus 3 fr. In omloop met het portret van Antolne Lavallette, directeur-generaal der posterijen onder het bewind van keizer Napoleon I (1804—1815). De kleuren zijn groen en donkerbruin. Voorts verschenen hier vier nieuwe „preoblttérés" (vóóruit af gestempelde zegels voor verzendingen van drukwerken en dagbladen). Het zijn een 4 fr. en een 8 fr. met de afbeelding van een boerin met korenschoof en een 12 fr. en eert 24 fr. met die van de Gallische haan. van hat element van geleidelijkheid als juist erkennen, een standpunt, dat ook de heer Van Rijckevorsel wel kon delen, al zag hij in een geleidelijke invoering in ver band met de backservice wel voordelen, mej. Zeelenberg voelde wel voor een zekere mate van geleidelijkheid. Prof. Lemaire (K.N P.) wilde een overgangsperiode van 5 8 jaar en prof. Oud (V V D,) werkte dit denkbeeld nader uit. in die zin, dat hij de notarissen geboren in 1880 terstond na het in werking treden van de wet wilde doen pensionneren en voorts leder Jaar 2 jaar klassen. hetgeen er toe zou lelden, dat de regeling in 1962 volledig zal functlonneren. Kon de Kamer op d!t punt, althans wat het Principe betreft, met de regering mee gaan. heel anders was het gesteld met de ontworpen pensioenregeling. Bezwaren tegen pensioen regeling Prof. Oud ging zelfs zo ver, dat hij haar principieel onjuist achtte en onaanvaard baar oordeelde, ook met het oog op de si tuatie in andere vrije beroepen. De over heid mag zich principieel niet bemoeien met de pensioenregeling In de vrije beroe pen, maar wanneer de regering deze zaak wil aanvatten, laat zij dan beginnen bij de eigenlijke kern van het probleem: op het fiscale terrein. Want daar ligt de grondfout. Ook prof. Lemaire sprak het onaanvaard baar uit met betrekking tot de pensioen regeling. Het standpunt, zo zeide hij. kan beslissend zijn voor het eindoordeel over het gehele wetsontwerp. Daarmede sprak hij het oordeel uit, dat ook van andere zijde werd vernomen, dat de regering ten on rechte deze twee zaken ineen wetsontwerp heeft verenigd. De heer Roosjen gaf als zijn mening dat het rijk een deel van de ver antwoordelijkheid voor het opleggen van een verplichting voor zijn rekening behoort te nemen De vraag rijst, of de ontworpen regeling wel voldoende fundament heeft. Het tekort van het algemeen burgerlijk pen sioenfonds komt ten laste van de gemeen schap. Hoe zal het gaan met eventuele te korten uit het notarisfonds? Tegen het denkbeeld, een deel van de verantwoordelijkheid bij het rijk te leggen, kwam de heer Van Rijckevorsel op. Een bij drage van het rijk kan alleen maar de on- j afhankelijke positie van het notariaat ver zwakken Bovendien zou een zodanige re geling onbillijk zijn tegenover 90 pet van de bevolking, die met de notarissen vrijwel niets te maken heeft. De Katholieke afge vaardigde vroeg een wijziging van de pen sioenregeling. in die zin. dat alleen de no tarissen en derhalve niet ook de candidaten de kosten van de backservice betalen pe consequentie zal weliswaar zijn. dat de ta rieven van de notarissen omhoog zullen gaan met ongeveer 10 pet, maar de heer Van Rijckevorsel achtte dit geen bezwaar. De tarieven zijn aan de lage kant en be dragen ongeveer de helft van de Belgische tarieven. Zowel de A.R als de K.V.P. wil den zich hun uiteindelijk oordeel voorbe houden in afwachting van wat minister Donker nog over de pensioenregeling in het midden zal brengen. Mej. Zeelenberg merkte in hetzelfde ver band nog op. dat het verzet in vele gevallen van psychologische aard is. Zij was van oordeel dat dit verzet gebroken zal kunnen worden, wanneer de oude notarissen ver klaren geen aanspraak te zullen maken op pensioen. Dinsdag zal minister Donker ant woorden. Veiling Tiel TIEL. H Mrt. VeUtngbertcht van de veiling septer Tiel Appelen: Goudreinetten grof 50—80, fijn 48— 81. tweede 26—44 stip 17—32. stek 5—12 De ver dere noteringen zijn eerste voor fijn. tweede ivotering voor 2: Bellefleur Brab 43—47. 18—32: Idem Engelse 20—39; Jonathan 52—87 37—48; Kaneelzuur 32—38. 13—23: Keuleman rode 48— 45. 15—36: Idem witte 27—33, 10—28; Koning». rood 32—43, 18—26; Zuurkroet per 100 kg 116: Benderzoet 26-38. 13—18. Peren: Brederode 41—45, 30—38; Saint Rêmy 38—42, 27—37. alles ln cents per kg tenzij anders vermeld Advertentie) lm 0 bi >ekt lm Inuthn. 2691/92 Toen ze binnen waren, liet Pllon zich op een stoel zakken. Hè, wat ben ik moe!, zei hij. Heb je zo hard gewerkt, Pllon? vroeg Rick. Nou, en of! zei Pilon. We zijn al een tToobezig met een groot weirk; we gaan een brug maken over de beek, zie je. Straks zullen we daar eens gaan kijken. Maar eerst zullen we 'n lekker kopje thee drinken, jongens. Daar heb ik ook wel trek in! Bunkie sprong van z'n stoel op. Blijf maar zitten, Pilon, zei hij. Ik zal wel vast de ketel met water opzetten. Flink zo, zei Pilon. Doe dat mair. Bunkie. En Bunkie vulde in het keukentje de ketel met water en zette die op de kachel. Terwijl ze met z'n allen zaten te babbelen raakte het water aan de kook; Bunkie deed thee in de pot en goot het water op. Zfezo, zei hij. Nu moet (Ie thee nog even trekken en dan ie ze goed! 99 81) Wel, het ie allemaal eenvqudlg. Ik zakte door een gewelf heen! Er loopt een onder aardse gemetselde gang onder onze tuin door, die waarschijnlijk is overgebleven van een of ander middeleeuws klooster of kasteel. Ik viel op de stenen vloer van die gang en kreeg een flinke lading zand op me, maar gelukkig rolde ik een eind door, zodat niet de hele instorting op me terecht kwam. Het is een gang waarin een man van mijn lengte gemakkelijk overeind kan lopen. Ik atond in het stikdonker op en tastte de omgeving af. Allemaal verweer de stenen voelde ik, en de vloter was nat van stinkende muffe modder. Ik liep ver- auft rond te dwalen en wist niet wat aan të vangen in die ellendige donkerte. Toen zag ik in de verte een flauw lichtschijnsel. Ik ging erop af en kwam bij een bocht van de gang in het volle daglicht. De gang mondde namelijk uit in de Kringel. Van buitenaf is het net een riool, want de uitmonding is een heel stuk nauwer dan de gang zelf. Iemand die het gat niet weat zal het niet gemakkelijk zien, want het zit vlak boven da waterlijn en de begroeiing door DAVID BOLDERDIJK van de oever onttrekt het aan het gezicht. Ik klauterde uit het gat en tegen de oever op en ik dacht: Vroegindeweij, daar bof je bij. Nou, toen ben ik dadelijk naat huls gekomen om jullie te waarschuwen. En waarom zei je tegen Tellige dat je helemaal niet in het gat gezakt was? wilde oom Ben weten. Vroegindeweij dacht even na. Toen zei hij: Och, die man steekt overal zijn neus ln. Hij heeft er geen jota mee tp maken wat er gebeurt of niet gebeurt in mijn tuin. Maar hij heeft ons flink geholpen, zei ik. Vroegindeweij keek mij verwijtend aan. Je moet de mensen niet zo snel prijzen, zei hij vaag. Tellige is niet iemand die zijn medemensen helpt uit pure naastenliefde. Maar kom. we zullen die Telflge niet verder met onze aandacht vereren. Hij keek mij aan en vervolgde: Ik zal proberen je het geld terug te betalen, dat je voor die schutting en die bontjas en dat gebit hebt voorgeschoten. Het zal in termijnen moeten, vrees ik. Wat denk je van een kwartje in .de week? Naderhand liet Elsje ma «èt. Be bMd Jang haar hand vast op de drempel, en het scheelde niet veel of ik had haar in mijn armen genomen. Jammer genoeg schreeuwde opa Blommerson jui^t op het kritieke moment, dat het zo tochtte in de gang, en of die buitendeur niet dicht kon. Hij verbrak daarmee de betovering van het moment en ik ging onvoldaan naar huig, weliswaar overtuigd van het feit dat Elsje lang niet onverschillig was voor mijn gevoelens, doch mijzelf afvragend of het meiske niet enigs zins teleurgesteld zou zijn over mijn dralen de houding. Ik besloot bij de volgende ontmoeting kordater te zijn en haar ondubbelzinnig te laten blijken hoe verliefd ik was. Helaas verliep die ontmoeting, zoals men horen zal, heel anders dgn ik me op dat moment voorstelde. Thuis wachtte me weer een verrassing: Het was een brief in rose couvert, be schreven met een hand die ik niet kende. Het leek een vrouwenschrift, maar de letj ters waren blijkbaar met opzet steil en houterig neer gezet. „Geachte heer", luidde de brief, „als goede vriend raad ik u aan niet meer bij de familie Vroegindeweij te komen en u niet meer in te laten met zijn gevaarlijke plannen. Hij is een fantast en een dwaas. Bovendien is hij op uw geld uit. U loopt groot gevaar al# u doorgaat met hem samen te werken". De andertekening ontbrak. Ik stond stomverbaasd met de brief ln mijn handj^èrwijl juffrouw Vrolijk de tafel dekrè en intussen nieuwsgierig naar mij keen T- Slecht nieuws? vroeg ae kwasie-be- zorgd. Ja, ehneen. Niets bijzonders. Ik stak de brief in mi3n zak en probeerde opgeruimd te kijken. O, zei ze teleurgesteld. Blijkbaar had ze liever gehoord, dat er een ramp over mij was losgebroken. Toen zij weg was, haalde ik de brief weer tevoorschijn en bestudeerde het schrift aan dachtig. Wie kon dat epistel geschreven hebben. Wat was er de bedoeling van? Ik kon mij niet voorstellen wie zich zo be zorgd zou maken over mijn materiële wel zijn, dat hij de moeite nam mij op deze manier te waarschuwen. En waarom zou ik gevaar lopen door met Vroegindeweij samen te werken? Die brief moest door iemand geschreven zijn. die niet op de hoogte was van het ongelukkig verloop der schat- graverij. Onze samenwerking was immers nu afgelopen. Was Vroegindeweij op mijn geld uit? De hele geschiedenis had mij inderdaad een aardig sommetje gekost, al had er de mogelijkheid in gezeten dat ik het dubbel en dwars zou terugkrijgen. Ik kon toch niet aannemen dat hij het plan op touw had gezet om mij geld af te trog gelen. Trouwens den sou hij er niet een betonschutting voor hebben laten bouwen. Terwijl ik zat te denken, kwam Vroeginde weij met een geheimzinnig gezicht mijn kamer binnengevallen. Ik moet je nog even hebben, zei hij. Thuis kon ik je niet alles vertellen, zie je Daarom kom ik even hier. Kunnen we on gestoord praten? Jazeker. Maar ik moet eerst eten. Eten) Dat is helemaal niet belangrijk. Laat je hospita even wachten met opdienen. Kijk eens, toen ik door dat gewelf gezakt was Op dit moment kwam juffrouw Vrolijk binnen. Ze torste een dienblad met allerlei voor het avondeten onmisbare ingre diënten. Laat het niet koud worden, zei ze bij de deur. met een misprijzende blik in de richting van mijn gast. Vertel maar terwijl Ik eet, nodigde ik Vroegindeweij uit. Ik luister. Ik besloot hem voorlopig niets over de anonieme brief te onthullen. Eerst moest Ik te weten zien te komen of hij inderdaad boze voornemens ten opzichte van mij koesterde. Toen ik door dat gewelf zakte, zei Vroegindeweij geheimzinnig, heb ik mijn sigarenaansteker gebruikt om te zien waar ik was terechtgekomen. Het was een oude muffe gang, zoals ik al zei, maar op de vloer lagen tamelijk nieuwe leopplesken Er moeten dus niet zolang geleden mensen in geweest zijn. En bovendien: Ik zag een deurl Een deur? WSar? In de wand van de ondergrondse gang. Een zware eikenhouten deur met ijzeren beslag. Aan welke kant? Aan de kant van mijn tuin of l'èver: Aan de kant van de tuin van Tellige. Die deur moet namelijk ongeveer ter hoogte van zijn tuin zitten. De gang loopt lood recht langs de achterkanten van onze tuihen. f En je zei dat er een bocht ln zat? Jawel, dat is ook zo, maar een heel eind verder. Dan buigt hij af naar de beek -4 Dus als die deur toegang geeft tot een zijgang, moet die onder de tuin van Tellige doorlopen? Dat kan niet andera. En nu moet ik Je het voornaamste nog vertellen. De schar nieren vsn de deur waren kort geleden geolied. Dus. Dus er moet iemand van die kelder gebruik makèn of gemaakt hebben, om n een andere gang te komen vle de gang waar ik in gevallen ben. Maar waarom? En waar komt die andere gang op uit? (Wordt vervolgd). jATERDAG 27 MAART 1954 GOUDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAGINA 1' DB VROUWEN worden over het algemeen minder betaald dan de mannen. Mis schien komt dat voor een deel. omdat wij ln een manneneconomie leven, maar in hoofdzaak zal het wel de gewone kwestie Van vraag en aanbod zijn. De vrouwen worden tegenwoordig heel wat mans. Van achterstelling willen zij niet meer weten. Geef de dames, in onze moder ne samenleving, ongelijk! Als zij precies hetzelfde werk doen als een man, èn zij doen het even goed of zelfs beter, wat be slist wel eena voorkomt, waarom zouden ze dan minder verdienen? Dus, gelijk loon voor gelijke arbeid! De vakbeweging is er al lang vóór. Want de vakbeweging denkt aan het concurrentie- element. Als vrouwen hetzelfde werk ver richten als mapnen, maar goedkoper, zit daarin een element van loondruk. Daarvan moeten de bondsbestuurders niets hebben. En omdat deze bonden tegenwoordig internatio naal vrij sterk zijn georganiseerd, ja zelfs zo ver zijn gekomen, dat er internationale overeenkomsten op hun gebied worden ge sloten die voor de aangesloten landeri bin dende kracht kunnen hebben, is het heel begrijpelijk dat in beginsel de Internationale Arbeidsconferentie al enige jaren geleden heeft uitgemaakt: gelijk loon voor mannen eh vrouwen bij gelijkwaardige arbeid. Maar Nederland doet nog niet dadelijk mee. De regering kijkt dat internationale katje eerst uit de boom. Daar' hebben we tegenwoordig een aardig instrument voor, om katten uit de boom te kijken. Het heet Sociaal-Economische Raad De Raad heeft het tegenwoordig ontzaglijk druk. want hij la altijd maar kwesties aan het bestuderen, d.wz. met wetenschappelijke nauwkeurig heid katten uit de boom aan het kijken. Pas is bij wijze van spreken de grote Drees-ka- ter al een stuk dichter bij de grond gebracht. Doch in ejnst. de Raad werkt druk en al is het een studie-college, dat het geenszins over belangrijke kwesties eens is, men moet zeggen dat de adviezen heel wat solide bouwstof bevatten voor het vormen van een oordeel bij de verantwoordelijke mensen, die ten slotte de beslissing moeten nemen. De Raad heeft ook deze kwestie bekeken. De Raad bestaat, op een enkel plaatsver vangend lid na, geheel uit mannen. Tja Wij leven nog altijd in een mannenmaat schappij. nietwaar? Dat vrouwen vroeger met pensioen zouden gaan, ofschoon zij lan ger plegen te leven dan mannen, schijnt geen extra-kosten mee te brengen. Maar de wijze mannen in het grote gebouw aan de Bezuidenhoutseweg hebben toch wel zeer bedenkelijk gekeken, wegens het verloop bij het vrouwelijk personeel. In de opera Rigo- letto zingt de hertog van Mantua nu al meer dan honderd jaar dat de vrouw wispelturig is, „als een veer in de wind" en dat was bij de première van deze opera reeds een ver ouderde wijsheid. Vandaag geldt zij nog, ook bij fabrieksmeisjes bijvoorbeeld, en dat ver oorzaakt het verloop. De ibelsjes verande ren graag. Maar het kost de industrie mach tig veel geld. In een middelgrote industrie, die Kijker tamelijk goed kent, werden de extra kosten veroorz.aakt door het verloop van de jeugdige arbeidsters omstreeks 1950, oo niet minder dan zes ton per jaar geschal. Thans zal het misschien iets minder zijn, omdat de meisjes wat meer honkvast zijn geworden, maar als de Sociale Raad de in- teerkosten voor de vrouwen driemaal zo zwaar schat als die voor de mannen, dan geeft hij één der voornaamste gronden voor bet verschil in loon tussen mannen en vrou wen aan. Het ziekteverzuim speelt ook eerr rol. En toch is daarmee het verschil weer niet verklaard voor geschoold vrouwelijk personeel op de arbeidsmarkt, bijv. admini stratief personeel, dat tientallen jaren bij eenzelfde firma werkt, heus niet aan „ziek jes zijn" doet, waarbij dus de inteerkosten noch de gezondheid een rol spelen, en man nelijk personeel, dat dezelfde arbeid ver richt! De regering, die deze kwestie ook heeft bestudeerd en dezer dagen een nota aan de Tweede Kamer heeft gericht, meent echter, dat er dikwijls wel verschil bestaat in de arbeid, die in zulke sectoren door mannen en vrouwen wordt verricht. Verschil in ver antwoordelijkheid. verschil in kwaliteit van het werk. In deze nota komt ook de beroem de werkclas8ificatie op de proppen. Die werkclassificatie is in wezen een poging om langs wetenschappelijk verantwoorde weg, door het precies uitmaken van de moeilijkheden en de verantwoordelijkheden van iedere werk, tot een rechtvaardig loon systeem te komen. Pas heeft Kijker nog een artikel uit Mens en Onderneming aange haald. volgens hetwelk dat hele gezoek naar een soort munteenheid, waarmee men het werk van bijv. .de radio-technicus, van de omroeper en van de orkestmusicus kan ver gelijken (bij de omroep is men ook druk met de werkclassificatie bezig) eigenlijk zou be rusten op een denkfout. Maar de regering gelooft er in (terecht naar Kijkers mening) en wil dat men ook eens precies gaat bere kenen hoe de waarde van het werk van een verpleegster en een verpleger, om een voor beeld te noemen, zich verhoudt, als men het in loon wil uitdrukken. Maar pas op, zeggen de ministers, nu niet opeens alle consekwentles aanvaarden. Stel je voor, dat alle meisjes in de electro-tech- nische industrie etc opeens volgens zulke principes zou worden betaald! Dat zou de hele Industrie en onze dierbare export ln grote moeilijkheden brengen. Neen. gis het dan moet. alsjeblieft heel. heel geleide lijk! Voorzichtig, dan breekt het loonlijntje niet. Dus wij ratificeren nog niet het verdrag van 1951 over de gelijke beloning van man nen en vrouwen. Kun je begrijpen. Dat zou een soort industriële revolutie zijn! Het gaat toch alles al zo hard. De dames moeten ge duld hebben. Er Is in dat alles iets eigenaardigs. Aan de ene kant staat het beginsel, gelijk loon voor gelijke arbeid. Maar aan de andere kant zien wij steeds meer een streven van loon naar behoefte. Dat men die grotere behoef te verrekent door kinderbijslagen, verandert in wezen weinig aan de zaak. Het is en blijft een vorm van loon. die door industrie, be drijfsleven enz. wordt opgebracht. Men ziet dus, dat arbeiders, die precies hetzelfde werk doen, met geheel verschillende loon zakjes naar huis gaan, omdat de een veel kinderen heeft en de ander geen. Maar een deel van het verschil ln betaling van man en vrouw voor gelijksoortige arbeid wordt naar Kijkers mening wel degelijk veroor z.aakt door deze gedachte: een vrouw alleen heeft minder nodig dan een man met een gezin. Dat is een waarheid, waartegen wei nig is in te brengen. Daarom gelooft Kijker, dat de natuur (of de practtjk) en de leer (van (|e «lijke beta ling voor gelijkwaardige arbeid) nog lange tijd overhoop zullen liggen, en dat zij, in ons land met de sterke neiging om de vrouw aan het gezin alleen te binden, nooit geheel tot overeenstemming zullen komen. KIJKER. I» hier iet» van U bij Gevonden: autoped, badartikelen, zonne bril, ceintuur, mes, rijwielslot, rolletje be hang, leesboek, geld. handschoenen, kleren, shawls, mutsje, portemonnaies, rijwiel, das- apeld, armbanden, broche, sleutels, tassen, vulpen en ball-point, schoenen. ^VER MJFTIEN MAANDEN zal achter het Nieuwe Park. lussen de Nieuwe Vaart en de Winterdijk, het grote rusthuis van i|e diaconie van de Hervormde Gemeente z|jn verreien. Volgende week worden de proefpalen geheid, dat wil zeggen, dat dan zai worden begonnen aan de werkzaamheden, die Gouda z|jn „Gouwestein" zal geven. Want so zal dit nieuwe rusthuis, dat aan 153 personen een plaats zal bieden, heten. Een rusthuis niet alleen voor lidmaten van de Hervormde Gemeente, maar voor personen van alle ^ezindien in en buiten Gouda. De maqueffe. die thans in het Hervormd Centrum „De Haven" is opgesteld en Dins dag en Woensdag daar voor een ieder bezichtigen zal zijn, geeft een goed beeld van de grote aanwinst, die Gouda het vol gend jaar zal krijgen. Het huis, dat door het architectenbureau Wentink te Baarn is ontworpen, bestaat uit twee gedeelen. Aan de Nieuwe Vaart komt een vleugelgebouw, dat drie verdiepingen hoog zal zijn en daarachter, haaks op deze vleugel, het hoofdgebouw, dat vijf verdio- pingen zal krijgen. Op de maquette is duidelijk te zien. dat dit hoofdgebouw ln de noord-zuid richting staat, wat het voordeel heeft, dat het gebouw aan weerszijden zon zal krijgen. Alle kamers in het hoofdgebouw (64 één-persoons- en 25 twee-persoons kamers) liggen daarom aan de buitenkant, hebben dus 's morgens of 's middags zon en lopen uit op een balkon, dat op elke etage langs het gehele gebouw loopt. Op de be gane grond van dit hoofdgebouw zullen d2 dienstruimten komen, de keukens, de pro viand- en linnenkamers enz. en daaronder de kelder voor de centrale verwarming. Ook zijn er op elke verdieping, ongeveer in bet midden van het hoofdgebouw, kleine conversatiekamers. De grote conversatie- kamers komen in de vleugel (het gedee'.te dus op de voorgrond aan de Nieuwe Vaart), geheel links, waar de vleugel wat uitspringt, in déze vleugel komen elf één- en twee persoonsflats. afzonderlijke woningen met een eigen voordeur, een kamer, een slaap kamer. een keuken en een douchecel. Ook komt hier de woning van de directrice van het tehuis. Prachtig tuincomplex De ingang van het complex is in het hoofdgebouw aan de kant van het Nieuwe Park nabij de corridor, die vleugel en hoofdgebouw^erbindt. Daar vindt men ook de BfUoren. Achter het hoofdgebouw, dus aan de kant van\le Winterdijk, en door een corridor daarmede verbonden, vindt men het ziekenpaviljofhtje met twee zaaltjes en twee isoleerkamettJeen dieetkeukentje en een kamer voor de\hoofdzu£ter en een kamer voor de asfcistentfenaef op de begane grond een afzonderlijke rouwafdeling. Op de maquette vindt men uiterst rechts een kapel geprojecteerd. Die kapel zal nu (Advertentie) juweliers pleet YlOrk t fi De Goitdsche Courant meldcM,: 75 Jaar geleden: Het bestuur der Maatschappij voor Nieuw Geoctrooieerde Gasbereiding alhier heeft de raad geschreven dat de gevraagde prijsver laging van het gas niet kan doorgaan om verschillende redenen. Ten eerste kan Gou da niet vergeleken worden met steden als Amsterdam en Rotterdam, omdat daar veel ir grote gasverbruikers zijn (zoals schouwburgen, fabrieken). Ten tweede kan particuliere gasfabriek niet vergeleken irden met één, die van gemeentewege Wordt geëxploiteerd. Dat bij particuliere maatschappijen in andere steden de prijs la ger is. komt. omdat de gemeenten het aan leggen van buizen en het maken van wer ken voor haar rekening nemen. 50 Jaar geleden: Bij Koninklijk besluit is benoemd tot ont vanger der registratie en domeinen alhier, de heer G. L. Brouwer, thans ontvanger bij dat dienstvak te Onderdedam. De Goudse kegelbond heeft een medaille aangeboden voor het groot internationaal kcgekoncours, te geven door de Amster damse kegelbond te Amsterdam, ter gele genheid van zijn 15-jarig bestaan. 25 Jaar geleden: De officiële openstelling van de nieuwe Doelebrug is geschied ln tegenwoordigheid van honderden belangstellenden Onmiddel lijk daarna hebben tallozen gebruik gemaakt van de royale verbinding, die thans tussen twee stadsdelen is geschapen. Men kan nu over deze acht meter brede brug fietsen, zonder de moeilijkheden te ondervinden, die bij het passeren van de zo gehekelde voet brug usance waren. De wethouder van Openbare Werken, de heer K. R. van Staal, heeft de geschiedenis gereleveerd, die aan de totstandkoming van de nieuwe brug is voorafgegaan Burgemeester Gaarlandt knipte het róód-witte lint. dat de doorgang nog versperde door, onder hoera-geroep van de belangstellenden. nug niet worden gebouwd, maar eerst met de jaren. Aan de linkerzijde van de maquette ziet men het bestaande transfor mator-huis aan de Nieuwe Vaart en daar achter een groot blok woningen, dat de ge meente Gouda daar in de toekomst zal bouwen. Rondom het rusthuis zal een grote tuin komen met aan de zijde van een Nieuwe Vaart een grote vijver, die uitloopt in een water dat aan de zijde van het Rode Dorp om het complex loopt. Grote gazons zijn er rondom deze waterpartij geprojecteerd. Het terreincomplex, waarop het ruishuis zal komen, is zo groot, dat de capaciteit van het tehuis in de toekomst gemakkelijk kan worden verdubbeld door de bouw van een even groot hoofdgebouw aan de zijde van het Nieuwe Park. En tenslotte nog enkele gegevens. De bouw, die opgedragen is aan J. S. van Gerwen le Eindhoven, zal in totaal 1 000 000 kosten. Er zullen 900 palen met een totale lengte van 15 kilometer in de grond worden geslagen. In fundering en betonskelet (het gebouw wordt geheel in beton opgetrokken) zal 1450 kubieke meter beton worden gestort, waarvoor 130 000 kg torstaai met een totale lengte van 108 km nodig is. De gevels hebben een oppervlakte van 3078 vierkatne meter, waarvan onge veer een derde van glas zal zijn. Het wordt dus wel een gebouw, waarin lucht en licht ruimschoots entree krijgen. Het rusthuis zal in stichtingsvorm wor den geëxploiteerd. Er is namelijk een „Stichting Rusthuizen uitgaande van de Diaconie van de Hervormde Gemeente te Gouda" gevormd. In het bestuur daarvan hebben zitting de heren J Bol. voorzitter, A. van Wijk, secretaris. W. Th. Abbema. penningmeester. G. J van Willigen, tweede voorzitter, W Verschut, tweede secretaris en A. Mighout, tweede penningmeester, alsmede mej. Aalbers en de heren P. Nieuwveld en A. W. de Gruil, welke heren de bouwcommissie zullen vormen. Hervormde Gemeente: Sint Janskerk (Achter de Kerk 5) 9 en 10.30 uur cte H. v. d. Akker, 5 uur ds J. J. Koning; Wester- kerk (Emmastraat 33) 10 uur dr G. Huls, 5 uur ds G. Boer (doopdienst); Kinderkerk (gebouw De Haven, Oosthaven 31) 10 uur de héér H. v. d. Pool. Ver, van Vrijz. Ned. Hervormden (in Re- monstr. kerk. Keizerstraat 2) 5 uur ds Joh. P. v. Mullem. Rotterdam. Remonstr. Geref. Gemeente (Keizerstraat 2) 11 uur ds H. J. de Wijs. Evang. Luth. Kerk (Gouwe 134) 10 uur ds W. F. Schroder. Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30 uur Hoogmis, 7 uur Vespers; Dinsdag 9.30 uur, Woensdag 7.45 uur en Donderdag 9.30 uur H. Mis. Geref. Kerl{ (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur ds J. M. Vlaming. Geref. Kerk art. 31» (Turfmarkt 54a) geen opgave ontvangen. Geref. Gemeente (Turfmarkt 142) 9.30 en 5 uur dr C. Steenblok. Chr. Geref. Kerk (Gouwe Ml) 10 en 5 uur prof. dr B. J. Oo6terhoff, Apeldoorn. Presb. Herv.. Gemeente (Turfmarkt 23 achter) 9.30 pn 4.30 uur ds Joh. van Weizen. Donderdag 7.30 uur ds Joh. van Weizen. Vrjje Evang. Gemeente (Turfmarkt 23) 10 en 5 uur ds J I. van Wijck. Zaterdag 7.30 uur bidstond. Woensdag 7.30 uur Bijbel lezing ds J. I. van Wijck. Vrije Geref. Gemeente (Zeugstraal 38) 10 uur ds H. J. Grisnigt. Leger des Heils (Turfmarkt 111) 7 uur bidstond, 10 uur heiligingsdienst. 6.45 uur openluchtsamenkomst op de Markt, 7.30 uur verlossingssamenkomst, leiders majoor en mevr. S. Duvekot. Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5 uur dienst. Goudse Stadsevangelisatie (Spiering straat 2a) 10.30 en 7.30 uur de heer W. F. Kloos. Hedenavond 7.45 uur Achter de Vis markt hoek Groenendaal: Straatpredikirtfc. Bethlehemkerk der Pinkstergemeenten (Zeugstraat 38) 4.30 uur jeugddienst, 7.30 uur de heer Van Palen, Den Haag. (Advertentie) Zó boeiend ia nu VORIG JAAR bestond de coöperatieve tuiniersvereniging: „Gouda en omstreken" vijftig jaar. Ter gelegenheid van dit jubileum is dezer dagen een aardig ver zorgd gedenkboek verschenen, uaarin in woord en beeld een overzicht wordt gegeven van de geschiedenis van deze tuiniersvereniging, haar groei en ontwik keling, en haar betekenis. Maar bijzonder aardig is. dat er in dit boek ook wordt teruggegaan tot de tijd, waarin de tuiniersvereniging nog niet bestond, tot de jaren vóór 1903. De schrijver van het boek, de heer C. Oudshoorn, die secretaris van de vereniging is, heeft in het gedeelte, dat hierover handelt, tal van aardige herinneringen opgehaald over het leven op de tuin, op de groentenmarkt en in het gezin. Herinneringen, waarover we de heer Oudshoorn vandaag graag het woord geven. Vóór het ontstaan van de veiling in Gouda, zo schrijft hij, vond de teelt van groenten plaats rondom de stad, aan de Ridder van Catsweg (toen bekend als Draafpad) en aan de Willens. Maar het waren maar enkele bedrijfjes. In Waddinxveen was een tiental tuinderijen van bescheiden omvang en ver der waren er in Reeuwijk en Stolwijk en kele verspreid liggende tuintjes, éénmans- bedrijfjes. Veelal hield de tuinder geduren de de wintermaanden enkele koeien om in die tijd ook enige inkomsten te hebben, ter wijl hij de mest van het vee heel goed kon gebruiken voor zijn tuin. Anderen vonden wat bijverdiensten door het vangen van mollen, bunzings, otters of vis gedurende de winter. Men zorgde zoveel mogelijk voor winterprovisie in de vorm van aardappelen, brandhout e d. en hield meestal een varken voor de kuip. M?n stelde geen hoge eisen en was met weinig tevreden. In de wintermaanden wer den de tuinen met zorg gespit, nadat ze zo goed mogelijk waren bemest. Men trachtte daarvoor zo veel mogelijk beerputten te be machtigen. die dan gratis werden geledigd of waarvoor soms iets werd betaald in de vorm van plantjes of groenten. Vrijwel bij elk huis in of bij dat dorp was zo'n put aan wezig en hel was helemaal niet bezwaar lijk, wanneer het ledigen op de dag ge schiedde. Later werd verordend, dat in de bebouwde kom dit werk echter des nachts moest worden gedaan. Stugge en lange arbeid De tuinders werkten in die tijd lang en stug. In de zomermaanden moesten vrouw en kinderen meehelpen. Regenverlet was er niet bij. Dat dit voor de gezondheid niet bepaald gunstig was spreekt vanzelf. Vele tuinders hadden geregeld rheumatiek, spit, longontsteking en wat dies meer zij. Ont spanning door sport of uitgaan behoorde er niet bij. Hoogstens werd na de drukte eens een dag aan familiebezoek besteed en ver der moest men des Zondags en des nachts raar rusten. Negen uur. uiterlijk halftien aar bed en vier uur of vroeger er uit in de zomermaanden. De winteravonden wer den doorgebracht met bonen doppen, bo dems in manden breien en verschillende an dere knutselwerkjes. Alleen wanneer een kennis of buur kwam kortavonden, werd er gepraat en niet gewerkt. De wonderlijkste verhalen en spookgeschiedenissen werden er dan verteld, waarbij de aankomende jeugd met open mond zat te luisteren. Des Zaterdagsavonds weró de scheerwinkel be zocht, waarvan men met een glad gezicht en veel nieuws en met zes of acht sigaren voor een dubbeltje naar huis kwam. nar tuurlijk lopen, want fietsen was een luxe, die slechts enkelen zich konden veroorlo ven. Moesten er ln de winter bo: yOALS op de foto is de Haven niet meer. De lover torsende bomen zijn al jaren verdwenen, een schip ziet ge bijna niet meer aan de wal gemeerd. En de huizen, die onder de bomenkronen staan te dromen, wat zijn deze ver anderd. Op de foto zult ge het met kunnen zien, maar weet dat deze afbeelding dateert uit de tijd. dat vele winkel panden nog ouderwets waren ingericht, die andere artikelen rkochten dan thans. Het gebouw van de Nutsspaarbank was een gesloten hoekhuis, dat geen enkel beeld van een bankgebouw toonde. Maar aan dezelfde Haven zijn enkele gebouwen gebleven, zoals ze waren, al eeuwen lang. „De Moriaan", het unieke pijpen- museum, waarover het ver- haal volgende week zal gaan, het museum „Het Catharina Gasthuis", 'gevestigd in een eeuwenoud geboinu. dat uroe- hjer een ziekenhuis is geweest. Sn door dit ziekenhuis, komt ge eigenlijk meteen bij een gebouta, dat er naast staat.de Gasthuiskapel, waarin nu de „Librye" is. In de middel eeuwen behoorde namelijk bij een ziekenhuis behalve een apotheek een kerk, voor her stellende patiënten, voor wie de gang naar de Sint Jan te bezwaarlijk was. Kerk en gasthuis hoorden bij elkaar. Oorspronkelijk stond deze kapel op de binnenplaats. Toen ze te klein werd. werd een nieuw godshuis gebouwdf het tegenwoordige, dat tot de Haven reikt. Om het de zie- gemakkelijk te maken, er binnendoor een ver binding gemaakt tussen gast huis en kerk. Hoewel deze nu is dichtgemetseld, is'de oude situatie nog goed te zien. Onder deze toegang bevindt zich aan de ene zijde een ruimte voor drie stenen bak ken. waarin vroeger vlees en spek werden gepekeld om te worden betvaard, aan de an dere kant zijn de cellen. Ook dienden deze vertrekken als verblijf van de nonnen, die als verpleegsters in de inrich ting dienst deden. Dit alles dateert uit 1468. Het gebouw heeft gekleur de glazen gehad, maar waar deze zijn gebleven weet nie mand. In 1665 tuas een ver nieuwing van het gebouw noodzakelijk. Daarbij werd de toren afgebroken en nooit meer opgebouwd. Gedurende die tijd werd gekerkt in de Looyhalle op de Jeruzalem- straat. TAE kapet is ook nog een poosje noodhospitaal ge weest. tDat was toen gewonde soldaten uit de tachtigjarige oorlog in Gouda werden op genomen. In 1572 is Gouda ..geus" geworden. De geeste lijken verlieten de stad, waar na de kapel enige tijd onge bruikt bleef staan. Vervolgens werd ze als bergplaats en voorraadschuur gebruikt. moedertaal werd gepreekt. De Walen hadden een eigen ker kerand. Des middags preekte er een veldprediker voor de Engelse soldaten, die hier in garnizoen lagen. Na de opheffing van de Waalse gemeente in 1817 kwam de kerk weer aan de Katholieken. Toen deze een nieuwe kerk aan de Kleiweg bouwden in 1879 ver kochten ze de gasthuiskerk aan de heer Koek, die in de Molenwerf een bierbrouwerij had. Het gemeentebestuur meende echter.dat het eige naar van het gebouw was. Er Het duurde tot 161Q, dat er weer een kerk van werd ge maakt. nu voor protestanten. In 1618, toen de strijd tussen de Remonstranten en Contra- Remonstranten het hevigst was, kregen degenen, die zich „Dolerende Gereformeerden" noemden, de kapel toegewe zen. Maar reeds het volgende jaar, toen de prins de Remon strantse predikanten had af gezet, werd het gebouw ver laten en werd er in de Sint Jan gekerkt. In onze stad woonden vele Franssprekenden. die uit Bel gië en Frankrijk afkomstig waren. Deze ..Walen" behoor den bijna allen tot de Contra- Remonstranten. Op hun ver zoek kregen ze in 1624 de gasthuiskerk, waar in hun volgde een proces, waarbij de gemeente in het gelijk werd gesteld. De koop ging dus niet doorhoewel de heer Koek al biervaten in het gebouw had opgeslagen. Deze moesten ei- worden uitgerold, want op een verzoek van de brouwer om het pand te mogen huren, werd afwijzend beslist. CINDS de verbouwing in het laatst van de vorige eeuw zijn er de librye en het stede lijk archief gevestigd. De boe ken werden tot die tijd in de Sint Jan bewaard. De grond slag voor deze boekerij werd in 1516 gelegd, toen Roelof Jansz., onder-pastoor te dezer stede, zijn bibliotheek aan de kerk naliet. Later werd deze door erflatingschenking en aankoop uitgebreid. Na de brand in de Sint Jan in 1552 werd in het koor een boeken kamer ingericht, waarboven het woord „Librye" stond. De kloosters hadden uitge breide boekenverzamelingen, die deels zijn verloren gegaan. Wat overbleef verviel in 1572 met de andere bezittingen aan de stad. Zo ontstond de Stadslibrye of Boekkamer. Er werden Ubryemeesters aange steld, die met de verzorging werden belast. De meeste boeken zijn in het latijn geschreven, meestal theologische werken, maar ook juridische eii geschied kundige. De boeken lagen aan kettingen. De zware folianten rustten op lessenaars. Om streeks 1650 werden ze van hun kluisters ontdaan. De lessenaars werden weggeno men en lange boekenrekken tegen de muren werden als bergplaats neergezet. Er werd niets uitgeleend. Het publiek kon boeken ter plaatse lezen, wanneer het zich tegen een vergoeding in het bezit van de sleutel had gesteld. Enkele uren per week was de boekerij kosteloos toegankelijk. In 1668 werd de bibliotheek door Tollius. rector van de latijnse school, geordend. In 1874 verscheen er een cata logus en werden de kasten vergroot. Het stedelijk archief werd sinds 1937 in de boterhal onder het stadhuis bewaard. Gedurende de laatste oorlog werd het in de cellen opge borgen. waarna het in 1947 een plaats in de kapel kreeg. worden aangekocht dan wandelde men heel gemoedelijk met elkaar in groepjes van vier of zes man naar de een of andere plaats, waar men ducht te kunnen slagen. Dat be tekende een voetreisje heen en terug van veertig kilometer op klompen. Dagenlang was men vol van wat men onderweg had gezien en meegemaakt. Men hoorde niet het jachtige antwoord van heden: „Ik heb geen tijd Er was altijd tijd beschikbaar, maar arbeid ging vóór alles. Wanneer een fa miliefeestje werd aangekondigd, dan hoorde men te dikwijls „ik heb het te druk". Mijn vader, zo schrijft de heer Oudshoorn, heeft jaren achtereen zijn verjaardag een week opgeschoven, omdat het hem op de juiste dag niet beviel als hij uit zijn werk moest om enkele familieleden, als regel vrouwe lijke. te verwelkomen. De postbode ging meestal de deur voorbij. Werd men ziek dun werd de dokter betaald als er een gunstige verkoop was geweest. Anders moed hij wachtén tot het lijden koi)- De pacht of rente bedroeg voor pen gewoon bedrijfje 75 lot 150 gulden per jaar. inclusief •oonhuis. Men kreeg tweemaal in de week en streekeourantje. waar men toen ruim genoeg „an had. Men at zoveel mogelijk an eigen tuin of eigen slacht, droeg zijp kleding tot op de draad af. men huisde op de stenen vloer, sliep in zijn bedstede met gordijnen en deuren zoveel mogelijk dicht en men kon zo met 6 per week ongeveer rondkomen. De handelaren kwamen naar de tuinder toe. vaak met een handwagen. Zij moesten hun kar soms een uur lang over modderige wegen duwen om de tuin le bereiken. De priji kwam meestal na lang loven en bieden tot stand. Bij goede oogsten was het moei lijk te verkopen, men koos het beste en de rest kon worden vernietigd. Sla van 5 cent 100, snijbonen van 40 cent de 1000, boo- peen van 25 cmt per 100 bos. komkommers 20 cent de 100. bloemkool van minder dan één cent per stuk. Als men voor 15 tot 20 per week verkocht, was het tame lijk goed. Maar het was vaak veel minder. Daarnaast ontstond ook het markten in Gouda. De markt werd gehouden langs de Naaierslraat en het Nonnenwater. Hier heb ben zich drama's afgespeeld. Als het een periode van schaarste was, waren de schui ten al leeggeplunderd voor ze te be3temder plaatse lagen gemeerd De markt begon ls om half vijf in de morgen. Was er eni ge overvloed aan producten, dan was het martelen om ze kwijt te raken. Men pro beerde wel de collega's vóór te zijn om als eerstaankomende de meeste kans op verkoop te hebben Ik herinner me, zo schrijft de heer Oudshoorn, dat mijn vader eens om halftwaalf opUond en ging varen, waardoor hij al om 2 uur op de markt was. Eén han delaar bepaalde de prijs, de heer P. Schol ten. die altijd een halve sigaar in de mond had en wiens ambities voor de koop waren af ie leiden uit het aantal keren waarop hij dat natte afgekauwde stuk sigaar van 8 voor een dubbeltje, opnieuw aanstak. Was er ruim voldoende dan kocht hij het mooi ste er uit. was er daarentegen weinig, dan probeerde hij alle; te krijgen. Hij lfëp dan zelfs de vaartuigen tot aan de Bloemen- daalse tol tégemoet. teneinde daar beslag te kunnen leggen op de aanvoer. De tuinders besloten hier&an een einde te maken en kwamen onderling overéén niet uóór zes uur aan de markt te komen. Dat kwam echter niet tot stand zonder hevige protesten van kope rs en ook van enige tuinders. Klasse van tobbers Iedere tuinder rekende rechtstreeks af et zijn koper, bij deze aan huis. De meeste handelaren woonden in de Naaierstraat. Er waren winkeliers, venters en scharrelaars. De laatsten kochten pa*, als de prijs bijna tot nul was gedaald en gingen dan luid schreeu wend langs de huizen. Eén van hen was een zekere Koppendraaier, die zijn winst graag omzette in „klare" en e?n stem had als een visvrouw uit die dagen, die bij een wed strijd ln het schreeuwen de eerste priji had gewonnen. Het leven van de tuinder uit die dagen was afgestemd op soberheid en zuinigheid. Boerenarbeiders, die 4 tot 6 per week verdienden en tuinders behoorden tot de klasse van tobbers. die te döm en te klein zielig waren om zich op een andere wijze een beter bestaan te venchaffen, of althans een werkkring, waarmee men dp achting van, zijn medeburgers kon veroveren. Die ploeteraars in mest en modder behoorden tot de laagste klasse der bevolking, wat be treft hun beloning en arbeidstijd. Aan de fabrieken was de arbeidstijd ook wel van 5 tot 7 en 's Zaterdags tot halfzes. maar men werd er niet zo vuil. verdiende een paar gulden per week meer en voelde zich ver boven die arme tumdev verheven. Men vond het echter wel heel gewoon, dat de tuinder gratis voor plantenmateriaal zorgde voor het eigen tuintje. Een gratis maal verse groente werd evenmin versmaad. Maar om deze lieden op te nemen in het bestuur van een of andere vereniging, dat was onmo gelijk. Een, tuinder werd maar net als ge woon lid geduld. En daarom'-spreekt het haast vanzelf, dat er van een georganiseerd optreden van tuin ders nog geen sprake was. Men besprak de toestanden onderweg, had critiek, wat dik wijls leidde tot kibbelpartijen en ruzie, en deed wat men meende te moeten doen. Doch geleidelijk kwamen men tot het inzicht, dat een gezamenlijk optreden de voorkeur ver diende. Het organisatiebesef begon wakker te worden. Maar daarover e«n keer. (Advertentie) THIA maskt alleen Iels aparts. Ds J. van Kossiini 25 jaar predikant Onze oud-stadgenoot ds J. van Rossum, Hervormd predikant te Winterswijk, hoopt a.s. Donderdag 1 April Fijn 25-jarig ambts jubileum te gedenken. Hij aanvaardde het ambt te Metslawier en vertrok drie jaar later naar Bellingwolde. Eind 1939 werd de jubilaris voorganger van de Vereniging van Vrijz. Hervormden te Amersfoort. Sinds 1 Juni 1947 is hij predikant te Winterswijk. Ds Van Rossum is een bekende figuur :n vrijzinnige kringen en een overtuigd links modern theoloog.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1954 | | pagina 2