ST A5TTBA ALGEMEEN NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
GOUDA'S EERSTE VERZET
DE HOUDING VAN ONS VOLK.
g».
De klflderTacafitie-
ontspanning
Weec&eriM
NUMMER 8 WOENSDAG 22 AUGUSTUS 1945
HtrdtikiflgswKk
RedactieL. J. A. v. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijksen
Drukker: Drukkerij Verzijl. Gouda
Administratie; M, J. van Loon
Bur. r Markt 20, Gouda. Tel. 3098
Abonn.p.w.25 ct.Lossenumm. lOct.
„Begin er hier maar niet aan".
„Daar komt niets van terecht".
„De moeilijkheden zijn deze".
Zie hier eenige der antwoor
den welke ik ontving, toen ik
%et onderwerp „kindervacantie-
ontspanning ten berde bracht.
Ieder was het er over eens,
dat er iets voor de jeugd gedaan
moest worden om haar af te
houden van de afbraakgewoon
ten, welke langzamerhand de
eenige en alles beheerschende
„speer-methode was geworden.
Het waren echter niet alleen
bovenstaande antwoorden welke
ik ontving. Er waren ook zeer
enthousiaste bij. Het ging er ech
ter maar om iemand te vinden,
die dit mooie, belangrijke, maar
veel tijdroovende werk op zou
willen nemen. Iemand die zich
niet bij voorbaat door de moei
lijkheden, werkelijke en denkbeel
dige, zou laten afschrikken.
Dit is gelukt. Mevrouw M
Helbers-Molt verklaarde zich be
reid aan de Werkcommissie 2
(voor de Moreele nooden en bij
stand) een voorstel aan de hand
te doen.
Deze Commissie heeft Mevr.
fcHelbers gevraagd het voorstel
uit te voeren, hetgeen haar uit
stekend is gelukt.
Het is niet mijn bedoeling hier
in finesses te treden, ik laat het
verslag van de werkzaamheden
gaarne na afloop aan de initia
tiefneemster zelve over.
Mijn bedoeling is haar op de
ze plaats dank te ?eggen voor
het vele, dat zij verricht heeft.
Haar en de groote schare van
leiders en leidsters en andere
medewerkers.
Hier is een mooi stuk werk
verricht, waaruit weer opnieuw
blijkt, dat natuurlijk naast be
heersching van het onderwerp,
veel te bereiken is met enthou
siasme en goeden wil. Envuoral
met eenig idealisme.
Een voorbeeld voor ander
werk, dat met even bescheiden
middelen en gepaard gaande met
even groote moeilijkheden, nog
moet worden verricht.
Voorz. Ned. Volkshersel
afd. Gouda.
HARMS
STADSNIEUWS.
Waar scha wing.
Van Town Major's Gouda of
fice ontvingen wij het verzoek
een waarschuwing te plaatsen
naa« aanleiding van het vernielen
van militaire richtingswijzers. Be
halve een onbeleefdheid ten op-
zichte van onze geallieerde vrien
den is het een overtreding, die
ernstige gevolgen kan hebben.
Vacantie-ontspanning - G.S. V
De voetbal vereeniglng G.S.V. heeft
aan de commissie voor vacantie-ontspan-
ning aangeboden een wedstrijd te orga-
niseeren tusschen G.S.V, Juniores en een
elftal gekozen uit jongens, die aan de
X ontspanning deel genomen hebben.
Deze wedstrijd zal gespeeld worden
a.s. Donderdagavond am 7 uur op het
G.S.V.-terrein. Entree vrij.
Ontstaan, werking en oplossing der afdeeling
Gouda van de Landelijke Organisatie Orde
dienst (O.D.)
I
Nadat in Mei 1940 de Duitschers
Holland'bezet hadden en een aanvang
maakten ook hier het Nazi-schrikbewind
door te voeren, waren er in Gouda al
gauw eenige personen die meenden in het
geheim te moeten tegenwerken. De eerste
symptomen daartoe kwamen tot uiting in
het najaar van 1940, toen er te Gouda twee
groepen personen waren, die verzet aan
den vijand voorstonden.
1 Een groep, die zich organiseerde in
de z.g. sportvereeniging O.D.l.
2 Een groep die zich vereenlgde onder
leiding van 't driemansschap, A. Nleuwen-
huijsen, rijwielhandelaar, A. A. de Langen
korporaal-marinier en D. J. C. Peters,
chef der recherche alhier.
In verband met het feit, dat doel en
streven van O.D.l. te bekend werden bij
de Gestapo kwam in December 1940
tusschen beide vereenigingen een fusie
tot stand onder leiding van bovenge
noemd driemanschap.
Nadat de interne organisatie, wat be
treft leden, indeeling van groepen over
de belanrijkste en levenwichtigste bedrij
ven, ter bescherming en verdediging was
voltooid en een compleet militair ver
dedigingsschema voor Gouda en omstre
ken was vervaardigd, moest natuurlijk
contact worden gezocht met een lande
lijke organisatie.
Het hoofdkwartier der afdeeling Gouda
was gevestigd in de zaak van Nleuwen-
huijsen aan de Gouwe alhier. Alle koe
riers en meldingen liepen over deze cen-
trale. u
Najverschillende „verkeerde contacten
waarvan er een onschadelijk gemaakt
Wisselende bewolking, regen
buien, plaatselijk met onweer,
Z. W. wind.
kon worden, gelukte het eindelijk de ver
binding tot stand te brengen. In het voor
jaar van 1941 had in den Haag het
eerste onderhoud plaats met den Gene
raal van Kasteele. Deze schaarde Gouda
onder leiding van bovengenoemdjdriemans-
schap in de gelederen der landelijke or
ganisatie Orde Dienst en eenige weken
later volgde de tweede bespreking waarbij
onder kleine wijzigingen zoowel het mi
litaire plan als de verdere plannen -van
de afdeeling Gouda werden goedgekeurd.
In dien tijd telde de afdeeling Gouda
ongeveer 200 tot 250 leden. De afdeeling
kreeg een aparte koerier vanuit den
Haag aangewezen en zette nu onder toe.
zicht van de landelijke organisatie haa.
werk voort. Het werk bestond toen in
hoofdzaak uit:
1. Het verzamelen van gegevens van
politiek onbetrouwbare personen.
2. Het uitbreiden en selecteeren der leden
3. Instructie van ongeschoolde led en
4. Het verzamelen van wapenen.
5. Verschaffen van inlichtingen over
politieke en militaire maatregelen.
6. Bespionneerenen saboteeren van maat
regelen van den vijand.
7. Het contact zoeken en aansluiten van
diverse randgemeenten.
Daar al deze werkzaamheden veel tijd
in beslag namen besloot't driemansschap
zich uil te breiden en als vierde man
werd aangenomen W. Mulder, res. Ie
luitenant. Tevens werd als voorloopig
commandant voor Gouda benoemd, H.
van Roijen, kolonel der Genie, districts
commandant der O.D.
(Wordt vervolgd.)
Wat is er in Gouda te doen?
Schouwburg-Bioscoop: t/'m Woensdag
Journaal-programma
Thalia Theater: t/m Woensdag Ser
geant York.
Nieuwe Schouwburg Donderdag 8 ui
n m„ Kühn's Variété Gezelschap.
Geref. Kerk Donderdag 23 Aug., 8 u.
Orgelconcert door R. M. van Deth.
WAT GEBEURDE ER?
22 Augustus.
1944 7 Nederlanders ter dood gebracht
wegens het verbergen van piloten
en spionnage.
1942 Pétain en Laval wenschen den
Duitschen bevelhebber geluk met
't „succes' van Dieppe.
Brazilië verklaart aan de As-landen
den oorlog.
1941 Iran weigert de in het land aan
wezige Duitschers uit te wijzen.
BINNENLAND.
Aanbesteédingen gegund.
Door den Rijksgebouwendienst
Bureau Legering is onderhands
aanbesteed:
Het vernieuwen van de Elec-
trische Installatie in de magazijnen
aan den Gr. Florisweg te Gouda.
Inschrijvers waren:
P. v. d. Heeft f 2427
G. A. Belogne f 2357.75
Techn. Bur. Weurman f 2224.—
J. W. F. Turion f 2223.—
C. J. v. Ardenne f 2115.—
M. v. Loon f 2075.75
Het vernieuwen van de schiet
baan te Gouda.
Fa. Gebr. Overkatnp f 3346.—
Fa. Nieuw veld en Co. f 3130.—
Aan.Bedr.W. Bokhoven f 2760.—
De begrootingen waren resp.
f 2600.- en f 3300.—
Het werk is gegund aan den
laagsten inschrijver.
Waarom geen vrijstaande
beeldengroep
als oorlogsmonument?
Zoo uu en dsn hoort het „Comité
Oorlogs- en bevrijdingsgedenkteeken
Gouda" de opmerking„Waarom wordt
er maar een steen aan het stadhuis ge
plaatst en niet een vrijstaand oorlogs-
monuinent ergens op een plein of in een
park 1"
Deze gedachte is te voren In het comité
ampel overwogen, maar tenslotte ver
worpen. Men kent de vele oorlogsmo
numenten wel uit het buitenland. Elke
plaats heeft zich bij de oprichting mis
schien bevredigd gevoeld, maar voor den
van bulten komenden beschouwer hebben
deze monnmenten haast altijd gebrek aan
ziel en sfeer. Het feit, dat bijna elke plaats
zoo iets heeft, geeft het al een alledaagsch
stempel. v.
Zoo iets dreigt natuurlijk ook voor
Nederland. Voor Gouda geldt nog, dat
het gelukkig betrekkelijk weinig door den
oorlog getroffen is. Dan wordt het ook
al gauw te dik als er een afzonderlijk
opvallend monument zou worden opge
richt. Vandaar de gedachte om niet te
opvallend te werk gaan en iets aan te
brengén aan een reeds bestaand gebouw,
maar om aan den anderen kant dit te
doen op een plaats, waar men er naar
kijkt en tot herdenken wordt geleid.
Hieraan voldoet het stadhuis. De be
doeling is ook niet alleen een steen met
opschrift, maar een rijk beeldhouwwerk,
dat de gevoelens vertolkt in verband met
oorlog, bevrijding en gevallenen.
Henri de Greeve komt.
Op 26 September a.s. zal Henri
de Greeve indenNieuwenSchouw-
burg het door hem geschreven
tooneelstuk „Het vierde beest"
opvoeren. Zooals bekend speelt
hij in het stuk 16 verschillende
rollen.
Doodstraf geeischt.
Het Bijzonder gerechtshof te den Haag
heeft gisteren de doodstraf geeischt tegen
D. v. Wijk uit Pijnacker, die in zijn
functie van landwachter een onderduiker
in den rug had geschoten en tegen J.
Breeveld uit Delft, die Joden en perso
nen, die hulp ean Joden verleenden, aBn
den S.D. had verraden. Laatst genoemde
was analphabeeth. -
Over veertien dagen zal uitspraak
worden gedaan.
Herdenkingsweek
Stichting 1940-'45.
De Stichting wil eenieder, die tot het
binnenlandsch verzet heeft bijgedragen,
bijstaan, indien hij dit behoeft. Ook de
nabestaanden van ben, die gevallen zijn,
zullen niet worden vergeten. De Stichting
begon haar werk op 13 October 1944
en is het werk der geheele illegaliteit.
Herscholing, krachtige maatschappelijke
hulp en voortzetting van de opleiding
staan op het programma. De Stichting
is een verantwoordelijkheid van geheel
ons volk.
Van 25 tot 31 Augustus
Stichting 1940-'45
De meeningen van onze landgenpoten
over de houding, die door ons volk als
geheel en door verschillende groepen
daarvan tijdens den oorlog tegenover den
bezetter is aangenomen, loopen sterk
uiteen. De één spreekt een streng oordeel
uit, de ander een mild, al naar persoon
lijke ervaring en instelling.
Bij een opinie-onderzoek, gehouden
door de Nederlandsche Stichting voor
Statistiek en de Vereeniging voor Opinie
onderzoek i.o. in de provincies Noord
holland, Zuidholland en Utrecht, bleek
dat slechts 5 pet der bevolking van die
provincies over de houding, die ons volk
als geheel heeft aangenomen, geen oor
deel kan of wil uitspreken. Van degenen,
die wél een oordeel geven, meent 41 pet.,
dat de houding van het Nederlandsche
volk als geheel tegenover den bezetter
„good" was, 49 pet. is van oordeel, dat
de houding „matig" was en 10 pet, geeft
het praedicaat „slecht".
Begrijpelijkerwijze zijn velen terug
houdender in het uitspreken van een
oordeel over een bepaalde groep der be
volking, in het bijzonder over groepen
waarmee men weinig contact had. Vooral
over de houding van de rechterlijke macht,
de fabrikanten en de ambtenaren willen
velen zich geen oordeel aanmatigenhet
aantal dergenen, die antwoorden met „ik
weet het niet", bedraagt voor de vragen
op deze drie groepen betrekking hebbend,
resp. 45, 34 en 25 pet.
Het resultaat van dit opinie-onderzoek
kan, voor wat de personen betreft die
inderdaad een oordeel hebben, als volgt
worden samengevat
Percent, der bevolk,
waarv. óórdeel luidt:
Beoordeelde
groepen
Geheele Nedérl. volk
Dokters
Geestelijke en predik.
Studenten
Ambtenaren
Arbeiders
Rechterlijke macht
Pabrikanten
Aannemers.
goed
pCt.
41
96
92
87
35
30
20
12
3
matig
pCt.
49
3
7
12
46
48
40
44
19
slecht
pCt.
10
1
1
1
19
22
40
44
78
GROOT GOUDA'
it
