ALGEMEEN NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Een jaar geleden.
Tragisch ongeval
•p de spoorbaan.
eendracht
HAAKT MACHT
De Bunkerbouwers.
PEP ASPERA
AD ASTRA
RedactieL. J. A. v. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijksen
DrukkerDrukkerij V'erzijl, Gouda
NUMMER 28
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1945
Administratie; M, J. van Loon
Bur.: Markt 20,Gouda.Tel.3098
Abonn.p.w. 25 ct. Losse numm. lOct
STADSNIEUWS.
Gerepatriëerden en de
geldzuivering.
De dlitributiedienst deelt ons mede, dat
gerepatriëerden en krijgsgevangenen, die nog
niet in het bezit zijn van een stamkaart of
noodstamkaart niet in het gedrang zullen
komen bij de aanstaande inwisseling van
f 10 oud in nieuw geld. Er zal zorg worden
gedragen, dat deze „stamkaartloozen" ten
spoedigste in het bezit worden gesteld van
een stamkaart met inlegvel. Geadviseerd
wordt zich te dien einde met het distributie-
bureau in verbinding te stellen.
De herdenkingsborden.
De herdenkingsborden, welke aan de
schoolkinderen zullen worden uitgereikt, zijn
aan en niet door de Commissie voor
Oranje- en Andere Openbare Feesten be
schikbaar gesteld om uitgereikt te worden.
De kracht van sterke drank
Van de Fa. IJ. aan de Vest is 25 liter
genever gestolen tijdens het transport van
Delft naar Gouda. Niet voor niets heet het
„sterke drank", al was het alleen al om de
aantrekkingskracht die er van uitgaat.
De mijnen vragen arbeiders.
Verleden week plaatsten wij een adver
tentie in onze kolommen van het Arbeids
bureau, waarin ongehuwde arbeiders ge
vraagd werden voor de Limburgsche mijnen.
De animo schijnt echter niet groot te zijn,
want slechts, 12 personen kwamen zich
aanmelden. v
Het schijnt niet zoozeer uit „arbeids-
schuwheid" te zijn, dan wel een afkeer van
het soort arbeid, dat de aanmelding zoo
gering deed zijn.
Toch moeten de jongeren, die hiervoor in
aapmerking zouden kunnen komen en die
thans niets om handen hebben, bedenken,
dat het hier «en waarlijk nationaal belang
geldt. De productie van de mijnen moet
omhoog. Laten wij daarom de „liever
koekjes" eens opzij zetten en bedenken, dat
het onzen plicht is om ook hier de handen
uit de mouwen te steken in het belang van
de kolenvoorziening van Nederland.
Gemeente-archief.
De" Gemeente-Afthivaris maakt bekend,
dat met ingang van 20 September a.s. het
Gemeente-Archief weder voor het publiek
toegankelijk zal zijn op Donderdag, Vrijdag
en Zaterdag van 9-12 en van 1.30-5 uur
Max v. Praags Cabaret
TerwijL in den Schouwburg een
avond van kunst met een groote K
viel te beleven, was in Thalia
Theater de kleine K vertegenwoor
digd door het ensemble van Max
van Praag.
In een programma dat wel iets
te veel gaf toonden een kleine
groep artisten, die gedurende de
oorlogsjaren niet konden optreden,
dat zij desondanks de kunst nog
niet verleerd waren.
Er waren zeker geslaagde scenes
bij. Het gemiddelde pijl van hét ge-
bodene kon echter niet boven het
gewone uitkomen. De schetsjes wer
den vaak te veel uitgesponnen, ter
wijl een „clou" veelal ontbrak.
Harry Pos werd ons als de Hol
landsche Jozef Schmid voorgezet
en we kunnen niet zeggen, dat hij
ons voldeed evenmin als de Fran-
sche liedjes van Eddy Cabbage.
Dit terrein is te vaak betreden en
door prima krachten, waardoor het
uiterst gevaarlijk wordt zich op dit
gebied te wagen zonder te ontkomen
aan een vergelijking met wat reeds
eerder geboden werd.
De optredenden mochten wel
veel bijval oogsten. Hopenlijk zal
Max van Praag verin slagen het
peil van het programma op te voe
ren. Het zal het succes zeker ten
goede komen.
Helder als de dag van gisteren, ligt ons
alles in den geest, wat zich vorig jaar op
17 September afspeelde. Het was toen Zon
dag. Zwaar dreunend boven de wolken,
trokken de eskaders transport- en zweeftoe
stellen over onze hoofden. Veel beteekenend
knikten de wandelaars op straat elkaar toe.
Welke Duitsche stad zal er nu weer in puin
worden gelegd. Groot was de sensatie van
de radio-luisteraars, die in plaats van de
gebruikelijke Amerikaa'üsche uitzending van
kwart voor vijf, de mededeeling hoorden,
dat de B.B.C. wegen» buitengewoon belang
rijke operaties, dit kwartier voor haar reke
ning nam. Daar kwam het los. Groote lucht-
landings-operaties tusschen en ten Zuiden
van de groote rivieren, de grootste van alle
tijden. Plaatsen werden niet genoemd. De
spanning was bijna ondragelijk. Toen de
mededeeling van den Minister-president:
„Spoorwegmannen, stake* En onmiddellijk
gehoorzaamden zij, vrijwel allen. En wij allen
begrepen de enorme waarde van dezen daad
De seinlichten werden 's avonds niet meer
ontstoken. Weldra lag er op de anders glim
mende en glinsterende spoorrails een laag
roest en toen er na eenige dagen de eerste
„Duitsche" trein door Gouda kwam, lachte
een ieder. Stapvoets sjokte {leze trein over
de rails.
En hoe gedroegen onze Goudsche spoor
wegmannen zich? Alle 260 man, doken ondier.
Zij verdwenen, spoorloos. Sommigen hadden
een eigen duikadres, anderen werden gehol
pen door de L. O. Persoonsbewijzen werden
veranderd. Levensmiddelenkaarten werden
uitgereikt en wat de uitbetaling van de
looncn betrof, waren er tot 17 October geen
zorgen, want elke spoorwegman was in het
bezit van een maand evacuatie-geld. Spoedig
daarna kwam de spoorwegcollecte en iedere
Gouwenaar droeg bij wat hij kon. Daarna
kwamen de regelmatige geldzendingen van
het N. S. I. en de heer G. J. Beunk distri
bueerde maandelijks ongeveer f 40.000.—
onder de spoorwegmannen. Natuurlijk werd
van elke uitbetaling aanteekening gemaakt.
De Duitschers hebben weinig vat gehad
op onze ondergedoken Goudsche spoorweg
mannen.
Slechts eenmaal gelukte het hen er een te
„pikken". Prompt werd hij aan de spoorlijn
aan het werk gezet. Doek zij hadden er niet
veel plezier van. 's Middags moest de man
gaan schaften enkwam niet m«er terug.
Slechts een halven dag hadden de moffen
van hem geprofiteerd.
Vanaf deze plaats brengen wij hulde aan
onze Goudsche Spoorwegmannen, die alles
in de waagschaal stelden om hun bijdrage
te leveren aan het groote nationale belang
de Nederlandsche spoorwegstaking.
De een heeft het, de ander
had het.
Mevr. H.. die op de Kleiweg woont, deed
aangifte van de vermissing van eenige lepels
en vorken, kleedingstukken, een bedsprei en
vier gouden tientjes. Wie deze kostbaar
heden met zich nam is niet bekend.
De éénklapsactie.
K. van de Westhaven kwam als inzame-
j laar voor Ned. Volksherstel ook aankloppen
bij P., die in het Groenendaal woont. Daar
P. wel aan N.V.H. wilde geven, maar niet
aan K., ontstond er een woordenwisseling,
die eindigde met een klap op den neus van
[P. Daar deze K. P.-actie niet legaal was,
maakte de politie proces-verbaal op.
De treinverbinding met Alphen.
Met ingang van Maandag 17 Sept. word'
de trein welke oorspronkelijk om 8 uur in
Gouda uit Alphen aankwam vervroegd. De
[dienstregeling wordt nu:
Alphen v. 7.11
Boskoop v. 7.19
Waddinxveen v. 7.26
Gouda a 7.35
Twee nieuwe treinen worden ingelegd en wel.
Alphen v. 8.20 Gouda v. 7.45
Boskoop v. 8.29 Waddinxveen v. 7.55
Waddinxveen v. 8.37 Boskoup v. 8.03
Gouda a. 8.46 Alphen a. 8.11
Bovendien wordt de trein, welke om 8.50
nit Goutia vertrekt met 5 min. verlaat, zoo
dat deze nu óm 8.55 uit Gouda naar Alphe*
vertrekt.
Alle tusschen gelegen vertrektijden wor
den natuurlijk eveneens 5 min. verlaat.
Deze treinen rijdenuitsluitend op werkdagen
Een groot succes.
Opvoering van de Krugerlaan
Kinder-Revne
Dat kinderen behalve baldadigheid en
kattekwaad ook iets goeds kunnen verrichten,
l heeft ons Zaterdag j.l. de opvoering van de
kinderrevue „Holland Indlë" laten zien. Een
dergelijk goed gespeeldeen goed geënceneerde
kinderrevue zagen wij niet dikwijls op de
Goudsche planken en eeniederdie deze re
vue heeft zien spelen, zal de opvnering al
tijd in herrinnerlng blijven. De heer Berretty
en de zijnen hebben dan ook eer van hun
werk. De zangnummertjes werden perfect
uitgevoerd en het gebruikelijke onverstaan
baar worden van de tekst kwam niet voor.
Eenige nummers vielen ons bijzonder op.
Het waren het Boerendansje. uitgevoerd
door een dertigtal kleuters van een jaar of
vijf, de uitbeelding van het Oogstlied en
het Lentelied met medewerking van het
Krugerballet. Vcoral uit de opvoering hier
van toonde zich de fijne en geduldige hand
van een goed regisseur. Het geïmproviseerde
blaasorkest met den humorlstischen pianist
oogstte veel bijval. Het Indisch gedeelte van
het programma verplaatste ons, dank zij de
kleeding, het decor en de belichting geheel
in de sfeer van ons geliefd Insulinde. De
totaal uitverkochte zaal heeft buitengewoon
genoten van dit schitterend opgevoerde
kinderspel. Zij zijn er dan ook van over
tuigd, dat de tweede opvoering, welke óp
29 September a.s. zal worden gegeven, een
volle zaal zal trekken. Eenieder, dié van
deze revue heeft horen spreken zal haar
ook willen zien, Met hoeveel enthousiasme
de jeugd van de Krugerlaan heeft gerepeteerd
blijkt wel uit een mededeeling welke de
voorziter van de buurtvereeniging, de heer
Arn, Boer, ons deed.
Een van de kleine medespelers werd een
vacantie van een dag of tien in Maastricht
aangeboden. Hij accepteerde deze niet. want
er moes* worden gerepeteerd en dat ging voor.
De Stichting 1940- 45 heeft bi) de opvoe
ring wel gevaren. Zij ontving een recette
van f 922.65. De L.O. die de opvoering
heeft bekostigd, heeft bovendien aan elk
der medespelers een gedenkbord aangeboden.
Gift voor de Stichting.
De Gebroeders de Vroom, die tijdens de
feestweek een zweefmolen op de Nieuwe
Markt hebben geëxploiteerd, hebben den
Burgemeester f 100.- ter beschikking gesteld
met verzoek daaraan een bestemming te
geven. De Burgemeester Beeft dit bedrag ter
beschikking gesteld van de Stichting 1940-1945
welke Stichting in genoemde week een beroep
op de burgerij heeft gedaan.
Nieuwe fnnctie voor den heer
D. J. Chr. Peters.
Naar wij vernemen zal de heer D. J. Chr.
Peters die tot nu toe de functie van Hqofd-
agent Rechercheur bekleedde bij de Goud
sche politie met ingang van Woensdag a.s.
•vergaan naar het Bureau voor Nat. Veilig
heid. Hij zal daar optreden als „Case-Offieer".
Wat is er in Gouda te doen?
Thalia-Theater tot en met Woensdag i
„From-DJ)ay to Paris. h'
ScHBuwburg-Bioecoojp tot en met Dinsdag:
„Kouwe Drukte."
Maandag 17 Sept. „Concordia" 8 uur
Herdenking spoorwegstaking door spoorweg
personeel.
Woensdag 19 Sept. Nieuwe Schouwburg:
2.30 uur, Groot Kinderfeest.
Idem: 8 uur, Kühns Variété Gezelschap.
Idem: Reünie (bovenzaal) cursus Ds. J.
Börger. OnderwerpDe mensch van morgen.
Ledenvergadering van de Ned. Chr. Vrou
wenbond. 7.30 uur in het Veemarktrestaurant.
Donderdag 20 Sept. Thalia Theater 8 uur:
.Baron Kneut" met Siem Nieuwenhuijzen.
WAT GEBEURDE ER?
16 September
1941 Het vermogen van de leden van het
Huis van Oranje wordt verbeurd ver
klaard.
1939 Fransche troepen bezetten Perl.
Duitschers rukken op in Polen, War
schau ontvangt een ultimatum, open
steden worden meedoogenloos gebom
bardeerd.
17 September
1944 Luchtlandingen bij Arnhem, Nijmegen
cn Eindhoven. De Ned. regeering roept
de spoorwegstaking uit.
1942 Straatgevechten in Stalingrad Timo-
sjenko's ontlastingsoffensief dreigt van
uit de verte
1941 Namen en afbeeldingen van de levende
leden van het Huis van Oranje mo
gen niet meer gebezigd worden.
1940 Russische troepen rukken zonder
oorlogsverklaring, Polen binnen.
Het Britsche vliegtuigmoederschip
„Courageous" door duikboot tot
zinken gebracht.
Wedstrijd met een goed doel.
Gisteren werd de wedstrijd Gouda-Over-
maas gespeeld, die met 4-2 door de Gouwe
naren werd gewonnen. De opbrengst van
deze wedstrijd, ongeveer f 400.— kwam ten
goede aan het Hulpfonds van de NfV.B.
voor getroffen vereenigingen.
Zaterdagmiddag omstreeks 2 uur speelden
de 5-jarige C. Vermaas en de 8-jarige A.
Molenaar, wonende op de Burgvlietkade,
op de spoorbaan. Toen er een goedefënTrefn
naar Utrecht langs kwam bleven de kinde^
ren toch op de baan. Door het lawaai van
den trein merkten al) niet, dat er uit Utrecht
een personentrein naderde.
Ondanks krachtig remmen en fiulten kon
de machinist niet voorkomen, dat beide kin
deren onder den trein kwamen en vrijwel op
slag gedood werden.
Laat dit tragische ongeluk een laatste
ernstige waarschuwing zijn voor allen, die
nog steeds de spoorbaan als speelterrein
gebruiken.
Het hoofd der" afdeeling aannemers,
bouwers en aanverwante bedrijven van het
bureau voor vooronderzoek collaboratie,
deelde aan een redacteur va* het A. N. P.
eenige bijzonderheden mede omtrent het
onderzoek naar de collaboratie van de zoo
genaamde Bunkerbouwers.
3000 belangrijke zaken zijn thans in
onderzoek. Ongeveer 1580 bunker bouwen
hebben in Nederland den vijand geholpen,
waarvan er alleen al in het district Amster
dam 400 zijn. 200 van deze lieden hebben
zich gemeld na een oproep, bij de overige
200 zijn een aantal N.S.B.-ers, dat reeds ge
ïnterneerd is, terwijl de niet-N.S.B.'ers deels
cevangen, deels voortvluchtig zijn.
Bi) onderzoek is gebleken, dat in de
periode 1940-'41 op de voor de Wehrmacht
uitgevoerde werken winsten werden gemaakt
van 100 en 200 pet. Daar dit zelfs voor de
Duitschers te bar was, werd een geregelde
Duitsche contröle op de boekhoudingen
ingesteld. Desondanks kan worden aange
nomen, dat in de jaren 1942-*44 toch nog
een gemiddelde winst van 35 pet. werd
gemaakt op werken voor de bezetters. De
winst werd meestal kunstmatig gedrukt door
de bedrijfskosten en de privé-uitgaven van
den ondernemer op te voeren. Deze laatste
pose, welke gewoonlijk ook als bedrijfs-
onkosten werd geboekt, bedroeg niet zelden
f 500.- tot f 1000.- per week. Minstens
20 pet. van de winst kwam aan den onder
nemer, terwijl deze bovendien nog winsten
trok uit zijn zwarte praktijken.
Vele bunkerbouwers hebben een finandëele
carrière gemaakt waar men verstomd van
staat. Een geval is bekend van een bunker
bouwer, die millioenen verdiend heeft en voor
den oorlog f 10 van een vriend leende,
terug te betalen in vier termijnen van f 2.50.
In een klein kasboekje van een dezer lieden
stenden de volgende posten vermeld: drank
f 200.-, spek en eieren f 300.-. brood f 75.-
enz. Zoo zouden wij kunnen doorgaan.
Eén topprestatie leverde de bunkerbouwer,
die het klaarspeelde in een maand tijds bij
een werkjn waaraan 150 arbeiders werkten
f 1.650.000 te verdienen. Bi) zijn arrestatie
bezat hij f 3.000.000, belegd in effecten,
huizen en schilderijen.