ALGEMEEN NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
GEEFT DÉ REGEERING UW STEUN I
Wat moet U morgen doen?
WwcfaMri
NUMMER 37
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1945
Gedeeltelijke deblokkeering aanstaande.
PER ASPERA
AD ASTRA
EENDRACHT
MAAKT MACHT
Redactie: L. J. A. v. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijksen
Drukker: Drukkerij Verzijl,Gouda
Administratie; M, J. van Loon
Bur.: Markt 20,Gouda.Tel.3098
Abonn.p.w.25 ct. Losse numm. lOct
3 October komt er weer geld vrij. Strenge maatregelen tegen op-
potters van zink- en zilvergeld. Vertrouwensmannen voor de opspo
ring. Leven van de belooning uit arbeid. Controle over loon- en
salarisnormen. Op elke geldkaart wordt alvast f 100.— vrijgegeven.
Betalingen door middel van overschrijvingen. Nauwkeurig onderzoek
naar besmet geld. Bevoegdheid tot blijvende blokkeering door be
lastinginspecteurs. Geen illusies voor onoirbaar verkregen geld.
Geruststelling voor eerlijke spaarders? Groote offers zullen voorden
gevraagd. Distributie-apparaat blijft nog. Regeering zal leiding geven
aan de economie. Geen te zware belastingen. Voorloopig geen
sluitende begrooting. ÉÉN oplossing mogelijk: NATIONAAL SPARENI
Dit zijn enkele grepen uit de omvangrijke reden, welke de minister
van Financiën gisteravond voor de radio uitsprak. Hieronder laten wij
de volledige tekst van deze heldere toespraak volgen:
Landaenooten,
Het veldtochtsplan inzake de geldver-
nieuwing is bezig zich te voltrekken. Gedu
rende de afgeloopen veertien dagen heeft
het Nederlandsche volk zijn bankpapier en
zilverbons voor het grootste deel reeds aan
de daarvoor aangewezen instellingen afge
dragen. Heden begon de laatste inleverings-
week, waarin men nog tot een bedrag van
300.— het oude geld kan aanbieden. Voor
N.V.'s, firma's e.d. kan dit nog tot een on
beperkt bedrag. De volgende week Dinsdag
zal het inleveringsproces zijn voltooid.
Inmiddels zijt ge in het bezit gesteld van
10.aan nieuwe zilverbons per hoofd en
daarmede is het nieuwe onbesmette geld in
een kleine hoeveelheid in omloop gekomen.
Zuinigheid geboden.
Een week van beperkingen staat voor de
deur. Voor het eerst in de geschiedenis van
ons volk staan allen in koopkracht gelijk.
Ik hoop dat dit enkele feit, al was bet
slechts door een technische noodzaak ge
boden, zal medewerken tot versterking van
het besef, dat iedere Nederlander ook in dit
opzicht een evenredige bijdrage zal hebben
te leveren tot het financieele herstel van ons
land en dat daardoor het gevoel van saam-
hoorigheid en gemeenschappelijke verant
woordelijkheid bij u allen zal worden ver
stevigd.
Voor hen, die zich door den zwarten han
del hebben verrijkt of op andere wijze van
een nationaal oogpunt uit gezien ontoelaat
bare inkomsten hebben genoten, is dit een
slechte tijd. Zij hebben zich in de achter ons
liggende jaren tot op zekere hoogte buiten
'de gemeenschap geplaatst en moeten daar
van thans de gevolgen dragen. Zij zien zich
de voordeelen, die zij hebben genoten, voor
een belangrijk deel ontgaan en vele spre
kende bewijzen toonen aan, dat een groote
onrust over hen is gevallen en dat zij ge
dreven worden tot daden die bij ieder
mensch met moreel besef slechts afschuw en
verachting kunnen wekken. Ik geef u daar
van een voorbeeld uit vele:
Vrijwel alles in ons land kwam reeds voor
in het „zwart". In deze dagen van geldver-
nieuwing zijn daarbij de „zwarte graven"
gekomen. In een onzer groote steden heeft
zich het feit voorgedaan, dat - een aantal
door de geldzuivering in het nauw gedreven
lieden met hun zwarte geld zich op een be
graafplaats de eigendom van vele straks te
delven graven hebben verschaft om deze
t.z.t. wellicht tegen nieuw geld van de hand
te doen. Bonafide reflectanten komen hier
door in ongelegenheid. Ik behoef over een
dergelijk bedrijf maar weinig te zeggen. Zij
die deze weerzinwekkende vondst hebben
gedaan, toonen slechts hun lyare karakter.
Laten zij intusschen niet meenen, dat hun
grimmig spel zal gelukken. Het Departe
ment van Financiën heeft goede informaties
van het zinken geld. Ook de hamsteraars
die zich aan mijn dringenden oproep om het
kleine betalingsverkeer niet te ontwrichten
niet stoorden, worden thans uit hun schuil
plaatsen opgejaagd. De opsporingsdiensten,
die hiervoor speciaal zijn geïnstrueerd, heb
ben reeds een aantal groote klappen uitge
deeld en daarbij zal het niet blijven. Het
onsociale optreden met betrekking tot de
pasmunt heeft mijn bijzondere aandacht.
Men houde zich dus voor het laatst ge
waarschuwd. Ook zij, die zich door het
oppotten van zilvergeld meenden te kunnen
veilig stellen, zullen weldra bemerken, dat
de fiscus over goede speurders beschikt.
Ook dit bezit dient aan het daglicht te
komen en ik roep alle goedgezinden op
daarbij behulpzaam te zijn.
Eenieder werke mee
Ik heb aan de belastinginspecteurs den
last gegeven om plaatselijk uit de kringen
der loyale burgers een aantal vertrouwens
personen te kiezen teneinde him behulpzaam
te zijn bij het aan het licht brengen van
gevallen van belastingontduiking en van
overtredingen der geldzuiveringsvoorschrif-
ten, ieder, die zich achter de regeering wil
scharen en medewerking verleenen wil om
onrechtmatige verrijkingen uit hoofde van
verzwijging van inkomsten, zwarten handel,
collaboratie en afpersing van medeburgers in
honger en nood ongedaan te maken, wordt
uitgenoodigd aan de belastinginspecteurs
zelf of aan de genoemde vertrouwensper-
soen al die mededeelingen te doen, die zi
naar eer en gèweten verplicht en uerant
woord achten om het recht' in dit land zijn
loop te verschaffen.
Ik heb reeds lang geaarzeld alvorens tot dit
middel over te gaan, omdat het mij in wezen
niet sympathiek is. Maar de afrekening met
het zwart verdiende geld moet volledig en
grondig zijn. Anders blijft er een smet op
onze samenleving kleven die de hier be
staande welvaartverhoudingen besmeurt en
den één een voorsprong geeft boven den
ander, die sociaal onverdragelijk is. De geld-
vernieuwing is een der belangrijkste mid
delen, die behulpzaam zijn om deze smet
uit te wisschen, en hoe eerder dit gebeurd
is hoe beter.
Ik zeide in het begin, dat het veldtochts
plan inzake de geldvemieuwing bezig is zich
te voltrekken.
De deblokkeering
Op 3 October a.s. gaat dit plan zijn
tweede phase in, de phase der deblokkee
ring. Ongetwijfeld zult u allen verlangend
zijn om te weten, waar ge dan aan toe zijt.
Ik stel er prijs op u daarvan thans mede-
deeling te doen en u de hoofdgedachte en
de uitwerking, die daaraan zal worden ge
geven, in eenige groote trekken te schetsen.
Voor bijzonderheden verwijs ik u weder
naar de pers, waarin u gedurende de ko
mende dagen alle inlichtingen zult kunnen
vinden, die voor u van belang zullen zijn,
De hoofdgedachte dan, die aan de a.s.
deblokkeering ten grondslag ligt, is deze:
dat wij allen om het dreigende gevaar van
een voortschrijdende vermindering der gelds
waarde te ontgaan, m.a.w. om een steeds
duurder worden van het leven te voorkomen,
voortaan zullen moeten leven uit het loo-
pende inkomen, dat een ieder onzer ont
vangt in den vorm van belooning voor ar
beid, die verricht wordt in loondienst of in
een zelfstandig bedrijf, of als vrucht van een
eerlijk verworven vermogen. Dit beteekent,
dat terstond na afloop van de inleverings-
week een algemeene deblokkeëring zal plaats,
vinden van al die gelden, die noodig zijn
voor betaling van loonen, salarissen, wacht
gelden, pensioenen en andere periodieke uit-
keeringen, alsmede voor betaling van renten,
in welken vorm dan ook. Op deze wijze
komt er een stroom van nieuw geld in ver
keer in den vorm van bank- en munt
biljetten, waarover men vrij zal kunnen be
schikken. Als deze geldstroom eenige weken
zal hebben gevloeid', zal de circulatie gelei
delijk een zoodanigen omvang hebben ver
kregen en zich zoo door verschillende kana
len hebben verspreid, dat de ondernemingen
en bedrijven, die loonen, salarissen en ren
ten betalen, door den verkoop van hun pro
ducten aan het publiek over voldoende mid
delen de beschikking krijgen om zonder een
verdere deblokkeering aan hun betalings
verplichtingen uit kasgeld te kunnen vol
doen. Dit proces zal' pas na eenigen tijd zijn
voltooid en naarmate het voortschrijdt, zal
het bedrag, dat tot deblokkeering wordt toe
gelaten, van week tot week kunnen worden
verminderd. Het eene bedrijf zal eerder in
staat zijn dan het andere oip zijn loonen en
aanschaffingen van voorraden te betalen uit
voor zijn producten ontvangen^ gelden en
daarom zult u telkenmale voor een verdere
deblokkeering slechts met succes kunnen
aankloppen, indien u tegen genoege van de
daarvoor aangewezen instantie kunt aan
toonen, dat de terugontvangen middelen on
toereikend zijn om daarmede de uitgaven te
bestrijden, die de voortzetting van de be
drijfsuitoefening vereischt, Deze procedure,
die de strekking heeft om niet meer nieuw
geld in het verkeer'toe te laten dan de
hoeveelheid, waaraan inderdaad behoefte
sestaat om de goederenomzetten te financie
ren en de geleverde diensten te betalen, heeft
nog het bijkomende voordeel, dat zij een
jruikbaar middel verschaft om een strenge
controle uit te oefenen op de inachtneming
van de door de regeering vastgestelde loon
en salarisnormen, waarmede nog te veel de
hand wordt gelicht. Bij elk verzoek om over
geld te mogen beschikken voor loonen- oJ:
salarisbetalingen zal van den werkgevêr de
verklaring worden geeischt, dat dit geld
strekt tot betaling van loonen en salarissen
die met inachtneming van deze normen zijn
vastgesteld. Het ontoelaatbaar tegen elkaar
op-concurreeren van sommige werkgevers op
de arbeidsmarkt, waardoor de loonverhou
dingen in ons land dreigen te worden ver
stoord en de loyale werkgevers in het nadeel
geraken, kan op deze wijze doeltreffend
worden bestreden.
De hoofdgedachte, die ik daarstraks
formuleerde en die hierop neerkomt, dat niet
meer geld in het verkeer wordt gebracht dag
noodig is voor loopende inkomensvorming
en inkomensbesteding uit arbeid en eerlijk
verkregen vermogens, moeten echter een
aantal correcties worden toegepast.
Beschikking over normale
kasreserves.
In de eerste plaats is het noodig, dat de
huishoudingen en bedrijven zoo spoedig mo
gelijk weer de beschikking krijgen over nor
male kasreserve. Het doorloopend in kas
hebben van een zekere hoeveelheid geld ver
schaft nu eenmaal een zeker gemak en een
zekere gemoedsrust, vooral omdat men in
dat geval bijzondere kansen, die zich kun-
Als Uw naam ligt tusschen
HUBER en LOUWES
Weersverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.I. tot morgenavond.
Onbestendig
Aanvank. geheel bewolkt met eenige
regen, later wisselende bewolking.
Zelfde temperatuur.
Wat is er in Gouda te doen?
Réunie: Donderdag, „Je kunt het toch
niet meenemen".
Vrijdag 28 Sept., 8 uur, gebouw Daniël:
ledenvergadering Goudsche Luchtvaartclub.
Thalia Theater, Vrijdag t.m. Woensdag:
.Kaarslicht in Algiers",
Schouwburg-Bioscoop Vrijdag tot en met
Woensdag: „Overwinning in de Woestijn".
Réunie: Vrijdag t.m. Woensdag
Op de MarktCircus Renz.
WAT GEBEURDE ER?
27 September.
1944: Luchtlandingstroepen bij Arnhem trek
ken zich terug.
Mussert„Onder alle omstandigheden
blijf ik bij U 1"
Canadeezen beginnen een aanval op
Calais.
1941 Onlusten In Tsjecho-Slowakije. De
„Rijksprotector" von Neurath moet
"wegens ziekte een langdurig verlof"
aanvragen. Heydrich wordt zijn op
volger.
1940 Driemogendhedenpact gesloten tus-
schen Duitschland, Italië en Japan.
De voornaamste bepaling is die,
waarin in wederzijdschen bijstand
wordt voorzien bij uitbreiding van
den oorlog.
1939: Von Ribbeatrof^fc# naar Moskou.
Warschau, dat bijna geheel in puin
lipt, geeft zich over. Rusland en
Estland sluiten een bijstandsverdrag,
waarbij Rusland de beschikking krijgt
over vlootbases in Estland.
lur bij een der
r istellingen Uw
'untbiljetten en
moet U tusschen 9
daartoe aangewezen ban
resteerende bank- en
zilverbons inleveren.
U moet meebrengen de geldkaart en
bijbehoorende distributie-stamkaart.
Maximaal mag per geldkaart f 300.-
worden Ingeleverd.
Levert U minder dan f 100.- in dan
wordt door het inleverkantoor het vakje
„geldkaart A-I" resp. „geldkaart B-I" van
de geldkaart verwijderd.
Komt vooral op den voor Uw naam
bestemden dag.
nen voordoen om iets voordeelig aan te
schaffen, benutten kan en voor onvoorziene
omstandigheden, die tot extra uitgaven
nopen, iets achter de hand heeft. Een ge
mak en gemoedsrust, die waardevol zijn en
die men een ieder zooveel mogelijk moet
laten. Teneinde hieraan tegemoet te komen,
zal terstond, wanneer met de deblokkeering
wordt begonnen, op elke geldkaart, dien ten
minste een zoodanig bedrag aanwijst, de
somma van 100 - worden vrijgegeven,
welk bedrag zal worden uitbetaald in bank
en muntbiljetten. Voor zoover uw geld
kaart dit bedrag niet mocht aanwijzen, maar
gij wel een saldo bezit wegens eerdere stor
ting, zal het inleverkantoor uit dit saldo u
een overeenkomstig bedrag ter beschikikng
stellen. Daarnevens zal ten behoeve van hen,
die bij een bank, een spaarbank of een
giro-instelling een credit saldo hadden uit
staan, een bedrag ter grootte van 1000.—
plus 25 pet. van het saldo naar den stand
van 12 September 1945 tot een gezamenlijk
maximum van 10.000.— in dezen zin
worden gedeblokkeerd, dat daarover door
overschrij vingeij. zal kunnen worden beschikt.
Deze bedragen zal men niet in bank- of
muntpapier kunnen opnemen, men zal er
alleen over kunnen beschikken in wat men
pleegt te noemen „giraal verkeer d.w.z.
door overschrijving van de eene bank- of
girorekening op de andere.
Nog onvoldoende munt en
bankpapier.
Deze correctie is noodig omdat vele
particulieren met hoogere inkomens en het
meerendeel der bedrijven en instellingen hun
kasreserves niet in contant geld maar in den
vorm van een banksaldo plegen aan te hou
den en in de tweede plaats omdat de hoe
veelheid bank- en muntpapier, waarover wij
op het oogenblik "kunnen beschikken, nog
onvoldoende is om ten beloope der met deze
grootere kasreserves gemoeide bedragen in
papiergeld ter beschikking te stellen.
Bovendien is het niet twijfelachtig, dat er
zich onder deze bank- en girosaldi een zekere
hoeveelheid besmet geld bevindt. Indien wij
in de gelegenheid waren om op zeer korten
termijn al deze saldi op hun ontstaan te
onderzoeken, zou er op zichzelf geen be
zwaar tegen bestaan om bij gebleken „zui
verheid" deze tot het bedoelde bedrag
GROOT GOUDA
TWEEDE PHASE DER GELDZUIVERING
S