M
.5®
fff!
Het
van de week.
Tooneel.
HET LIED DER ACHTTIEN DOODEN*
Filmnieuws.
Boekbespreking.
■tKwtïlitei,
ts/ Symbool
DOUWE EGBERTS
Radio-programma
„Hét lied der achttien dooden" is wel een van de meest bekende uit de verzets
verzen. Dit gedicht van Jan» Campert brengt ons in de cel van een 'man die aanstonds
weggehaald kan worden om geplaatst te worden voor de geweerloopen en te worden
neergeschoten.
Hij ziet het graf voor zich en vlak daarop de
lieflijkheid van lucht en land
Van Hollands vrije kust -"
Hij ziet nog eens de overval op het vaderland en de innerlijke noodzaak van het
verzet. Hij doet voor zijn nabestaanden een beroep op steun en vraagt voor zich
Gods gena
v „Opdat ik heenga als een jnan,
Als 'k voor de loopen sta..."
5 Maart 1941
Een cel is maar twee meter lang
En nauw twee meter breed,
Wel" kleiner nog is het stuk grond
Dat ik nu nog niet weet, x
Maar waar ik naamloos rusten zal,
Mijn makkers bovendien,
Wij waren achttien in getal,
Geen zal den avond zien.
O lieflijkheid van lucht en land
Van Hollands vrije kust
Eens door den vijand overmand
Vond ik geen uur meer rust.
Wat kan een man, oprecht en trouw,
Nog doen in Zulk een tijd?
Hij kust zijn kind, hij kust zijn vrouw
En strijdt den ijd'len strijd.
Ik wist de taak,die ik begon,
Een taak van van moeiten zwaar,
Maar 't hart, dat het niet laten kon,
Schuwt nimmer het gevaar.
Het weet hoe eenmaal in dit land
De vrijheid werd geëerd
Voordat die vloekb're schennershand
Het anders heeft begeerd
Voordat, die eeden breekt en bralt
Het misselijk stuk bestond,
En Hollands landen binnenvalt
En brandschat zijnen grond;
Voordat, die aanspraak maakt op eer
En zulk Germaansch gerief,
Ons volk dwong onder zijn beheer
En plunderde als een dief.
De Rattenvanger van Berlijn
Pijpt nu zijn melodie;
Zoowaar als ik straks dood zal zijn.
De liefste niet meer zie,
En niet meer breken zal het brood
Noch slapen mag met haar,
Verwerpt al wat hij biedt of bood,
Die sluwe vogelaar!
Gedenkt, die deze woorden leest
Mijn makkers in den nood,
En die hen nastaan 't allermeest,
In hunnen rampspoed groot,
Gelijk ook wij hebben gedacht
Aan eigen land en volk
Er komt een dag na eiken nacht.
Voorbij trekt ied're wolk.
Ik zie hoe 't eerste morgenlicht /ti,
Door 't hooge venster draalt
Mijn God, maak mij het sterven licht,
En zoo ik heb gefaald.
Gelijk een elk wel falen kan.
Schenk mij dan Uw gena,
Opdat ik heenga als een man,
Als 'k voor de loopen sta...
In een kleine verzameling van verzetspoëzie uit 1943 vindt men vermeld dat
Campert dit gedicht schreef „enkele uren voor hij werd gefusileerd". De inhoud van
het gedicht leidt tot deze gedachte, die intusschen toch niet juist is.
In „Het vrij Nederlandsch Liedboek", waaraan wij het lied weer ontleenen, vinden
wij ook een gedicht „geschreven aan den vooravond van den dag dat Jan R. Th.
Campert een jaar gestorven was. 11-1-44," beginnende met het vers:
„Alweer, alweer ging een rampjaar voorbij.
Alweer Januari en alweer de elfde.
En vraag je mij hoe nu de zaken staan:
Veel is veranderd, te veel nog hetzelfde."
Campért overleed dus in Januari 1943; blijkens een „In Memoriam Jan R. Th.
Campert" uit denzelfden bupdel stierf hij den hongerdood. Een vriend schrijft daarin
wat hij het laatst van Campert vernam:
„Van verzen sprak je in je eersten brief
En maakte grapjes, maar toen vroeg j'om brood
En eindelijk om een paar heele schoenen.
Dan niets meer. Niemand kon iets voor je doen en
Toen kwam 't delirium van je hongerdood
Waarin je stem zich voor het laatst verhief."
Wat zeg je daarvan?
Zoo is de naam van de Jubileum-revue,
die de Goudsche Bond van Dilettantenver-
eenigingen Donderdagavond in den Schouw
burg opvoerden, bij gelegenheid van zijn 25-
jarig bestaan. Er was werk van gemaakt en
er zat goede leiding in. Jammer dat de zan
geres in „Argentina" door de begeleiding te
veel overstemd werd; overigens goed uit
gevoerd, ook de dans.
In het tweede bedrijf was „het circus" in
actie! met „het optreden van alle artisten"!
De entrée-muziek kon wat ingekort.
„Krachtsport" verplaatste ons even in de
circussfeer, waar de directeur zijn „Ara
bische Volbloeds" voorleidde (bij nader
inzicht bleek het „eigen teelt" te zijn) en de
wals-acrobaten blijk van hun kunnen gaven.
Met wat meer dictie kan de Berggeest dit
nummer mooier vertolken. De zanger van
het afscheidslied van den piloot werd nogal
overschaduwd door de sweetheart-song van
mej. v. d. Jagt. De scène van de Hawaiian-
droom ging vlot. Ons lijkt, dat het vaak ver
laten en betreden der zaal door de mede
spelenden, voor de toeschouwers hinderlijk
is. De Bonds-girls kwamen nog voor het
voetlicht in keurige uniformen en een finale,
waarbij het groote aantal spelers van dezen
avond op het tooneel verscheen besloot het
geheel. Costumes r nog steeds een groote
puzzle waren evenals de décors en de
belichting keurig verzorgd. Er zat gang in.
De regie had de heer A. Schoonderwoerd.
De burgemeester gaf door zijn aanwezigheid
blijk van zijn belangstelling. De Bond kan
zeggen: 't was alleszins een geslaagden
avond.
„COMEDEESPELEN".
Eerste uitvoering van de Goudsche
Tooneelkring.
„Met overmoedige speelschheid hebben
wij dit stuk aangegrepen om een dartel spel
te spelen met het publiek..."" aldus zegt
Cruys Voorberg in zijn inleiding tot „Come-
diespelen", het stuk "van Johan W. Broede-
let, waaripede de Goudsche Tooneelkring
gisterenavond in Concordia haar serie
opende.
En inderdaad, een dartel spel is^ er ge
speeld met het publiek, dat vol spanning
heeft medegeleefd met Johan Drunen, de
acteur, Elsa, zijn vrouw en hun collega
Gerard Hasselt. Vooral Cruys Voorberg
slaagde er volkomen in de figuur van den
Tooneelspeler Johan van Drunen als levende
werkelijkheid voor ons neer te zetten, daar
bij schitterend terzijde gestaan door Mimi
Boesnach als Elsa zijn vrouw en Guus Oster
in den rol van Gerard Hasselt, hun collega
en-huisvriend.
Op het aloude thema van de driehoeks
verhouding hebben deze drie acteurs, in een
brillant geschreven stuk, het publiek weer
eens een geheel nieuwe visie gegeven. Wer
kelijkheid en verbeelding voortdurend door-
elkaar gewerkt zoodat de grens soms niet
meer te onderkennen viel, met tot slot een
buitengewoon fraai gespeelde climax waarbij
wij -echter figuurlijk- weer werden wakker-
geschud uit het rijk der verbeelding en in de
nuchtere werkelijkheid van het „Comedie-
spelen" verplaatst werden.
De Goudsche Tooneelkring komt de eer
toe het Goudsche publiek na de bevrijding
weer voor het eerst met het Groote Tooneel
te hebben laten kennismaken en dit is ge
schied op een wijze die ons nu reeds ver
langend doet zijn naar meer.
„Dat afspraakje met mijn vrouw."
In de -Schouwburg-Bioscoop draait deze
week de film „Appointment for Love" (Dat
afspraakje met mijn vrouw), waarin Mar
garet Sullavan en Charles Boyer de rollen
vervullen van den much ter aangelegden
dokter en den tooneel^chrijver.
Toevallig komen zij met elkaar in contact
en reeds spoedig treden zij in het geheim
in het huwelijk. Zij wil echter haar vrijheid
behouden om haaf taak in het ziekenhuis te
kunnen blijven vervullen. Allerlei komische
verwikkelingen zijn het gevoig. Zij bewonen
twee appartementen in het flatgebouw en de
liftbediende zou een boek kunnen schrijven
over het tweetal, dat steeds onder allerlei
gekibbel van de 17de naar de 22ste etage
heen en weer „lift".
Er is veel gezonde humor in deze film,
die knap s£el te zien geeft. De twee hoofd
rollen zijn sympathieke figuren en als zij op
het eind hun dwalingen inzien en besluiten
om voortaan slechts een appartement te
gaan bewonen, kunnen wij ons bij de
vreugde van den liftbediende aansluiten.
AUeen Engelen hebben vleugels.
Dit is de titel vah de film, die momenteel
in de Réunie-Bioscoop draait met in de
hoofdrollen Cary Grant en Jean Arthur. Het
gegeven speelt zich af in Zuid-Amerika op
een slecht vliegveld tusschen de bergen,
waar de piloten een harde strijd hebben te
voeren om een luchtpostverbinding stfaande
te houden. Er zijn in deze film prachtige
staaltjes van vliegkunst te zien en ook de
spanning ontbreekt niet. Ondanks een Vlieg
ongeluk zet de directeur van de onderne
ming door en weet alles, ook wat de liefde
betreft, tot een goed einde te brengen.
Voor liefhebbers van aviatiek, spanning
en natuuropnamen kunnen wij deze film
aanraden.
Het geluksnummer.
De liefhebbers van de zuivere amusements
film kunnen deze week genieten van het
Amerikaansche product. Pot O'Gold. een
film zonder veel pretenties, maar toch ln
staat voor anderhalf uur vroolijke ontspan
ning te zorgen.
John Haskel, een berooide jongeman, eige
naar van een slecht floreerende muziekhandel,
is door den nood gedwongen bij zijn oom
Charley, een groot zakenman, die een af
schuw heeft voor alles, wat maar met muziek
te maken heeft, in de zaak te gaan.
Hij gaat dan ook op weg naar zijn oom,
die op het moment van aankomst juist in
hevig conflict is met een band, die het dak
van een huis naast oom Charley's kantoor
als oefenplaats gebruiken. m
John zit voor hij het weet temidden van
de verwikkelingen, ia zijn enthousiasme
plaatst hij met een „a"-tomaar zelfs een vol
treffer op het hoofd van zijn oom, maakt
kennis met de leden van de band, wordt
verliefd op Molly, de dochter van'oom's
aartsvijandin en komt tenslotte samen met
zijn oom in de gevangenis terecht, waar het
overigens verre van ongezellig is.
Zoowel voor zijn oom als voor Molly
weet hij aanvankelijk zijn relatfes met de
andere partij verborgen te houden. Zelfs weet
hij de laatste over te halen een reis naar
Canada te gaan maken, neemt dan de zaken
waar en laat in het reclame-uurtje van zijn
oom de band optreden. Dit reclame-uurtje
is door zijn inhoud de oorzaak, dat oom
Charley in woede ootstoken terugkeert, maar
het wordt ook aanleiding tot de verzoening
van allen met allen en dus tot het gelukkige
einde.
EEN BOEK UIT DE RADIOWERELD.
Ds. Spelberg over brieven van luisteraars.
Het liep in Juni 1941 spaak met de uit
zendingen van den V.P.R.O. De Duitsche
autoriteiten verboden Ds. Spelberg een van
zijn „Gesprekken met luisteraars", toen hij
daarin een uiteenzetting wenschte te geven
van de Joodsche Messiasverwachting. Na
steeds hernieuwde conflicten, kwam het be
richt dat alle Vrijzinnig Protestantsche uit
zendingen tegen 1 October 1941 geheel
moesten ophouden.
Ds. Spelberg, wiens taak hiermee vrijwel
werd stopgezet, is toen op zijn wijze gaan
onderduiken, en wel in de theologische stu
die. Hij heeft daarop de kroon gezet door
't schrijven van een uitgebreid proefschrift,
waarin hij de brieven, die hij naar aanlei
ding van de uitzendingen in den loop der
jaren ontving, vanuit verschillende gezichts
punten, bijv. psychologisch en theologisch,
beschouwt.
Zijn betoog loopt hierop uit dat door de
uitzendingen een nieuwe kerkelijke gemeente
is gegroeid, die de <gemeenten-in-kerkgebou-
wen-samenkomend, doorkruist. Het boek
draagt dan ook de titel: „Een radioge
meente".
Het is met de vele aangehaalde brieven
een merkwaardig werk. Wanhoop en ver
betenheid staan er vlak naast geloof en
denkbaarheid. Duidelijk-spreekt er uit dat
de V.P.R.O. zijn luisteraars niet enkel onder
de intellectueelen had. De origeletterden met
hun directheid en al hun spelfouten zijn in
de brieven veel aan het woord. Men ont
moet er ook enkele brieven uit Gouda in.
Het is natuurlijk geen boek dat men door
neemt als een roman. Toch zal het wel meer
ter hand genomen worden dan de meeste
proefschriften. Met de radio als middelpunt
staat het in de openbare belangstelling en
het is niet samengesteld uit andere boeken,
maar uit eigen ervaringen en put recht
streeks uit het veelkleurige menschenleven.
DIS TRIC TS-NIEUWS.
WADDINXVEEN.
Gasprijs verhoogd.
Bij besluit van Burg. en Weth. dezer
gemeente is de gasprijs met 1 cent per M5
verhoogd, ingaande bi) de meteropname,
welke einde Augustus, begin September j.l.
heeft plaats gelegd.
De cokesprijs werd vastgesteld op f 1.30
per H.L., afgehaald van de fabriek.
Zij die cokesbonnen bij de gasfabriek
hebben ingeleverd, kunnen thans de cokes
afhalen.
Gasdirfstal.
Een inwoner dezer gemeente werd betrapt
op afname van gas buiten de meter. Onver
minderd de gevolgen wegens diefstal van
gas zal gedurende een half jaar geen gas
aan deze afnemer worden verstrekt.
Kiescollege.
Het nieuw benoemde kiescollege heeft in
zijn gisteren gehouden vergadering bij accla
matie den heer A. Kreupeling, oud-gemeente
secretaris tot voorzitter aangewezen.
Voorts had de vergadering tot resultaat
dat de dertien zetels, onder de diverse
partijen konden worden verdeeld en wel in
de volgende vei houding: N.H. Kiesvereen.
4 zetels. S.D.A.P. 3 zetels, Chr. H U. 2
zetels. R.K.S.P. 2 zetels, z.g. Vrije groep
2 zetels.
Voor 17 petober a.s. zal inlevering -«an
candidatenlijsten moeten plaats hebben ter
benoeming van de leden van den tijdelijken
gemeenteraad.
van hedenavond.
Hilversum I. 301 M.
6.— u. De «ter v.d. dag. George Gershwin:
6.30 u. Het Rijk over zee, wezen en toe
komst v. Suriname, door Mr. W.
J. van Dalen
6.45 u. Een kwartiertje bij de Cooncreekgirls
en de Canadian Hill Billies.
7.— u. Nieuwsberichten.
7.15 u. Reportage.
7.3C u. Het Sylvester Trio.
8.u. Lichtbaken v. pater Henri de Greeve.
8.15 u. Voor den Zaterdagavond. Popu
lair programma
8.45 u. Verdraagzaamheid, hoorspel van
Willem van Capelle.
9- u. Het Londen Paladium Orchestre.
9.30 u. Sportpraatje door Chr. Geudeker.
9-45 u. Recital Bonse (fluit), Busch (viool),
Rossican (piano).
10.15 u. Dr. Th. van Schelven spreekt in
min rf rubriek mensch en maatschappij-
0.30 u. Fransch Operetteconcert.
u- Nieuwsberichten en postscriptum.
11.15 u. Avondwijding door ds. v. Peetegem.
11.30 u. Orkest van Fred. Hartley.
12. u. Afkondiging en Wilhelmus.
Hilversum II. 415 M.
18.— u. Nieuwsberichten.
18.15 u. Wij spreken met....
18.20 u. Persbeschouwingen.
Gevraagde gramofoonplaten.
19 30 u. Programma v. de JNed. Strijdkr.
20u. Bonprogrammai
2L— u. „Opbouw'. Min. Ringers over
wederopbouw.
21.15 u. Lilly Gijenes en,haar 20 Hongaar-
sche zigeunermeisjes.
21.45 u. Avondwijding door Ds. A. A van
Ruler, Ned. Herv. pred. te Hilver
sum.
22. u. Nieuwsberichten en postscriptum.
22.15 u. Dansmuziek.
23.— u. Afkondiging en Wilhelmus.
V
v
