ALGEMEEN NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Een geallieerd officier over Java.
WuttecicM
Een optimistisch geluid.
PER ASPERA
AD ASTBA
EENDRACHT^
MAAKT MACHT
RedactieL.A. v. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijk sen
Drukker: Drukkerij Verzijl,Gouda
dagblad NUMMER 61 DONDERDAG 25 OCTOBER 1945
Administratie: M, J. van Loon
Bur.: Markt 20, Gouda. Tel. 3008
Abonn.p.w. 25 ct.Losse numm. 10 c
„Het is mijn overtuiging dat men de Indo
nesische questie op menschelijke wijze moet
benaderen. Na zooveel jaren van Japansche
terreur en demoralisatie moet de tegenwoor
dige toestand psychologisch bezien worden,
aldus verklaarde een geallieerde officier, die
bij de Rapwi op Java werkt, zestien dagen
geleden naar Engeland vertrok en nu, voor
zijn terugkeer, nog even tijd vond om enkele
vertegenwoordigers van de Nederlandsche
pers van zijn ervaringen te vertellen. Hij is
zelf na de Japansche invasie gevangengeno
men en heeft kennisgemaakt met vrijwel alle
krijgsgevangenkampen op Java. Als Rapwi-
officier heeft hij met Soekarno, Hatta en
andere Indonesische leiders gesproken. Zijn
indruk van deze menschen is dat hun gevoel
voor ge'matigheid, ondanks alle wilde ge
ruchten, het meest in het oog loopt. In dit
verband haalde de officier een Chineesch
spreekwoord aan: „When you are riding a
tiger, it. is very difficult to dismount", of in
het Nederlandsch: „Als je in het schuitje zit,
moet je meevaren". „Soekarno en Hatta,
zoo verklaarde hij verder, „zijn voor zij de
republeik Indonesië uitriepen, 48 uur door de
extremistische jongeren gevangen gehouden,
die hun blijkbaar niet hebben vrijgelaten,
voordat zij met de extremistische ideeën
hadden ingestemd. Opmerkelijk is ook dat
de verklaring van het uitroepen der Repu
bliek, in de Japansche kranten op Java zon
der eenig commentaar, werd geplaatst."
Volgens deze zegsman wordt de1 achter-
Afscheid bij P.T.T,
Met dngang van 1 September 1944 werd
de heer N. C. M. Koch. hoofdcommies aan
het P.T.T.-kantoor alhier, verplaatst van
Gouda naar Nijmegen, zulks in verband met
zijn bevordering tot hoofdcommies Door de
oorlogsomstandigheden kon deze verplaatsing
geen doorgang vinden.
Maandag 1.1. is de heer Koch naar Nij
megen vertrokken na een postale loopbaan
te G' uda van bijna 37 jaar.
Door zijn bekwaamheid, zijn vriendelijk
en hulpvaardig optreden was deze ambtenaar
in den dienst en bi) hef publiek een gaarne
geziene figuur, welke slechts noode zal wor
den gemist. Onze beste wenschen vergezellen
hem naar zijn nieuwe standplaats.
Ella Schouten-Alter keert terug.
Na een afwezigheid van ruim 4 jaar is
Ella Schouten-Alrer, die reeds gedurende 15
jaar haar lessen in Gouda gaf, hier ter stede
terugg ekeerd
Zij zal haar lessen in rythmiscbe gymnas
tiek, kunstdans en balletopleiding, zoomede
in ballroom-dancing werr hervatten.
Vjbr nadere bijzonderheden verwijzen wij
onzz lezers en lezeressen naar de advertentie
in ons blad van gisteren.
Het Rotterdamsch Philh. Orkest
concerteert.
Dirigent; Yvon Baarspul. Solistt Carel
van Leeuwen Boomkamp, Cello.
Onder de meesters der edelste Fransche
traditie (beginnend met Rameau 1683-1764
en eindigend met Wagner. Willem Pijper
voegde er oij Claude Debussy 1862-1918)
treffen We Saint Saëns niet aan. Hetgeen i grond "van dlt geval "voor een belangrijk deel
geenszins zeggen wil, datdeze componistniet de st oelens der betrokken natio-
tot de belangrijke gerekend, moet worden, naiisten bepaald. De Nederlandsche en Ma
want de van hem verschenen werken van
beteekenis vormen een eerbiedwaardige lijst.
Het cello-concert in a behoort niet tot zijn
muzikaal hoogststaande composities en is
kennelijk geschreven om een cellist vnn naam
gelegenheid te geven diens technisch en mu
zikaal kunnen te ontvouwen. En als zoodanig
is in Carel van Leeuwen Boomkamp dien
we tot Neerland's beste cellisten mogen rekenen
'n ideale vertolker gevonden hij ontwik
kelt 'n prachtigen, zangrijken toon die vooral
in de pianlssimo-gedeelten fluweelig aandoet.
Meesterlijke techniek, bijv. de geslaagde
flageolettoonen. dubbel- en octavenspel, het
sonorespel op de C-snaar, de fijn geslaagd
chromatische neergang in het middengedeelte^
soepele stok voering, in één woord 't
Orkest en solist, beiden hebben 'n reproductie
van het werk gegevendie vrijwel geen wepsch
onvervuld liet, waarin beiden een superieure
prestatie leverden.
Na de geestelijke verfrissching die Bach's
derde BrandenhurgscheConcert inG. schonk,
''n werk dat muzikaal letterlijk en figuurlijk
aan den top stond en dat van begin af, onze
aandacht tot het uiterste gespannen houdt,
(geschreven voor strijkers en hout), hoorden
we de prachtige Haffner symphonie no. 35
K.V. in D van Mozart. Zoowel Bach als
Mozart werden door Yvon Baatdspul met
uitstekende indicatie en muzikaal innig door
voeld geleid, Alleen moeten we de opmerking
"'maken dat Mozart doorgaans te sterk ge
speeld werd, vooral het subtiele Andante en
Menuetto met Trio hadden we voor de
strijkers con sordino gewenscht, al staat dat I pe ^gestand jn de kampen
in de partituur ook niet aangegeven, maar'
men bedenke dat in Mozart's tijd orkesten
van 'n dergelijke bezetting als de tegenwoor
dige onbekend waren en Wolfgang Amadeus
composities voor dun bezette orkesten ge
dacht zijn. Ook Bach hadden we doorgaans
minder geprefereerd, hoewel de Cantor heel
anders werkte dan Mozart. Duidelijk liet
Baarspul in Bach's concert de verschillende
.partijen, als daartoe aanleiding was, uitkomen.
Zijn leiding kenmerkte zich door overtuiging J maken. De kampen, die geconcentreerd
en rust en volkomen beheersching van het
object.
Na van Leeuwen Bopmkamp's vertolking
van Saint Saën's Concert, werd deze met
zooveel cellistlsche verworvenheid begaafde
cellist volkomen verdiend met bloemen ge-
huldig^.
Het concert eindigde met Wagenaar's
briljant geschreven ouverture „Cyrano de
Bergerac", welk werk we tot onze spijt
wegens verplichtingen elders, niet meer
konden hooren. jf
Het vroege aanvangsuur (noodzakeffjx door
den vooralsnog zeer beperkte treinenloop)
was ongetwijfeld reden dat velen verstek
moesten laten gaan. Het openingsconcert
zette goed in.
A. P. Vermei).
nalisten bepaald,
leische radio-uitzendingen uit Australië heb
ben hiertoe het hunne bijgedragen. „En als
de leiders der nationalisten niet voor hun
leven vreezen," aldus de officier, „dan zijn
z7j toch béWeëSd"HCn Koóge Bétrekkingen té
verliezen."
De feitelijke gebeurtenissen verklaarde
spreker voor een grCo? deel uit de Japansche
houding. Toen zij 'j/nzagen dat zij den oorlog
gingen verliezen, 'hebben zij de Indonesiërs
de onafhankelijlcheid beloofd. De nationalis
ten die in het begin der bezetting al een keer
in deze beloften teleurgesteld waren, meen
den nu weer een kans te hebben en werkten
mee. Het eenige doelwit der Japanners was
echter een opstand in den rug te voorkomen.
Na de Japansche capitulatie, deden de Ja
rs, wat zij ^-overal elders ook gedaan
ÏTeBben, n.l. wat volgens hen den geallieer-
j den welgevallig zou zijn. Zij concentreerden
hun troepen in enkele centra, daarmede de
controle over het eiland aan de nationalisten
overlatend.
Opzienbare onthullingen deed de Rapwi-
officier over een opstand der Soekarillo's in
April van dit jaar, eep afdeeling Soekarillo's
(door de Japanners getrainde en bewapende
soldaten) sloeg onder leiding van een 19-
jarige jongeman te Kediri aan het muiten,
bezette de voornaamste punten en nam de
Japanners gev^hgen. Zes weken van strijd
waren noodig om het Japansche gezag weer
te vestigen, maar de leider van den öpstand
werd niet gevonden.
Over het algemeen kon deze ooggetuige,
die zelf het leven in de kampen op Java
heeft ondervonden, een optimistischer geluid
over dé situatie laten hooren, dan in Neder
land over het algemeen vernomen wordt.
„De toestand in de kampen der burgerlijke
geïnterneerden is duizendmaal beter dan
voorheen. Op het oogenblikbehoeft men
zich in Nederland daarover geen zorgen te
zijn
bij Batavia, Bandoeng en Midden-Java (n.l.
in de sector Semarang-Ambarawa) staan
onder bescherming van geallieerde troepen
en de voorziening van levensmiddelen én
medicijnen, baart geen zorgen. Plaatselijk,
n.l. in sommige kampen in Midden-Java, is
de watervoorziening een probleem. Een aan
tal geïnterneerden heeft op eigen risico de
kampen verlaten en is naar Soerabaja ge
trokken. Ik ben ervan overtuigd," aldus
spreker, „dat ook zij het goed maken."
Het leven normaal.
Opmerkelijk is het, dat zelfs tijdens de
ernstigste moeilijkheden op het eiland, het
leven in de steden nog zoo betrekkelijk nor
maal zijn gang ging. Temidden der Indone
siërs in Batavia bijvoorbeeld, woonden
Europeanen, wie geen overlast werd aan
gedaan. Huisvrouwen deden rustig hun in-
koopen.
Verkeer en industrie.
De treinenloop op Java is practisch nor
maal, ook de electriciteitsvoorziening en de
waterleiding functionneéren nog over het ge-
heele eiland. De Japanners hebben wel hui
zen geplunderd en beroofd van bijv. koel
kasten en klokken, maar vernielingen op
grooten schaal zijn niet voorgekomen. De
schade dücUs ontstaan, is meestal te wijten
aan verwaarloozing. Zoo ook wat betreft
de industrieën die de Japanners weliswaar
soms van machinerieën beroofd hebben,
maar zij zijn er niet in geslaagd deze machi
nes van het eiland weg te voeren. „De rijst
oogst zal niet veel minder uitvallen dan het
vorige jaar, en toen zijn wij er ondanks de
Japanners ook gekomen. Dit seizoen is ech
ter zeer droog geweest, in geen 3J^ maand
is te Bandoeng een duppel regen gevallen."
Weersverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.l. tot morgenavond.
Wordt verwacht:
Aan de kust stormachtige, in het binnenl.
krachtige tijdel. stormachtige wind, tus-
schen Z.W. en W. Wisselende bew.
Regenbuien aan de kust met kans op
onweer. Vrij koud.
1940
Vervoersmoeilijkheden.
Het transportprobleem is ook op Java
groot. Voedsel is er genoeg, maar moeilijk is
het het op de juiste plaats te krijgen. Er is
echter reeds eenige kolenimport uit Sumatra,
waardoor de vrachtauto's die hu het hout
voor het spoorwegverkeer moet aanvoeren,
vrij zullen komen voor de voedselvoorzie-1 J. H
ning.
Wat is er in Gouda te doen?
Donderdag 25 Oct. 8 u. Concordia, R.K.
Tooneelver, „Gouda" met „De Logé".
IdemNieuwen SchouwburgKühn's
Variété.
Idem Reünie, Oosthaven. Openingsavond
Volksuniversiteit. Jac. van Elsacker. „De
Vliegenvanger" van John Steinbeck en o.a.
Verzetspoëzie.
RéunieVrijdag t.m. Woensdag, „De
Bagatelle Club".
Thalia-TheaterVrijdag t/m. Woensdag
„Konvooi naar Moermansk".
Schouwburg-BioscoopVrijdag t.m. Don
derdag, „Fanfare".
Zaterdag 27 Oct. 7.45 uur, Kunstmin
Boelekade, Feestavond van Vires et Celerita»
WAT GEBEURDE ER?
25 October
1944 Razzia's in Hilversum en Bussum.
29 Amsterdammers vermoord als re
presaille voor het neeschieten van den
Gestapoman Hei bert Oelschlcgel door
zijn collega's.
1943 Dnjepopretowsk in Russische handem
1942 Montgommery zet den aanval bij
El Alamein in.
1941 Berlijn meldt, dat Timosjenko he*
bevel over het Zuidelijk frontdeel op
zich heeft genomen, omdat dit front-
deel het belangrijkste is en Stalin
Timosjenko den bekwaam sten opper
bevelhebber acht.
Op verzoek van Mussolini neemt een
Italiaansch eskader deel aan nog steeds
voortdurende bombardementen op En-
gelsche steden.
Inflatie gaande.
Over de prijzen zeide de officier, dat die
nu op een iets lager peil liggen, dan voor de
Japansche capitulatie. Sinds 1942 is er een
constante inflatie aan den gang, die de laat
ste vier maandten voor de bevrijding cata-
strophalen omvang aannam. „Voor een zeer
kleine en verschrompelde banaan, betaalde
men een gulden." Voor zilvergeld kon men
alles krijgen. Een ei kostte in papier 125
Cent, met pasmunt slechts 5 cent.
Veel woorden van lof sprak de officier
nog over de houding der Nederlandsche
vrouwen, die zich gedurende de interneering
van een „prachtige zijde hebben, laten zien.
„De geallieerde krijgsgevangenen zijn van
meening, dat voor hen een monument moet
worden opgericht. Ook de jongens beneden
de tien jaar, die dus nog niet geïnterneerd
waren, gedroegen zich 'voorbeeldig. Al wa
ren zij jong, zij verrichtten het werk van
een vader en een grootvader."
Tenslotte wees de geallieerde Rapwi-offi-
cier nog op de groote moeilijkheden die de
Britten van het S.E.A.C. hebben te over
winnen. Eerst op 15 Augustus werd Neder-
Iandsch-Indië onder commando van Admi
raal Lord Louis Mountbatten geplaatst, met
Indo-China en nog andere streken. Hoewel
de verwachting was, dat onmogelijk voor 4
October de eerste troepen op Java zouden
kunnen landen, was op 24 September de
eerste afdeeling al aan land gezet.
1 SPORTNIEUWS.
Het voetbalprogramma voor
Zaterdag en Zondag»
Voor het komende weekeinde z(jn de
volgende voetbalwedstrijden vastgesteld:
Zaterdag 27 October
Afd. A, Groep 1Olympia a-G.S.V. a.
Gouda a-Unio a, D.O.N.K. a-Stolwijk a,
Schoonhoven a-Ona a.
Groep 2Bodegraven b-Jodan J3oys a,
Ona b-Waddinxveen a.
Afd. B, Groep 1 -' Ona c-Bergambacht a,
Unio b-DO.N.K. c 4.30 uur.
Groep 2s Olympia b-Gpuda c 3 uur,
G.S.V, b-Ona d.
Alle wedstrijden, voor zoover niet ander
vermeld vangen te 4 uur aan.
Zondag 28 October:
Ie kl. A, Moercapelle 1-Ona 4, Haastrecht
2-Gouda4 2.30 uur, Waddinxveen 2-DONK 2.
Ie kl. B, Zwervers 2-Olympia 3, Lekker-
kerk 3-G.S.V. 3.
2e kl. A, Olympia 4-Ammerstol S.V. 2,
D.O.N.K. 3-Nieuwerkerk 2, O.N.A. 5-Berg-
ambacht 2.
2e kl. B, G.S.V. 4-Esto 1.
3e kl. B, D.O.N.K. 4-G.D.S. 2,12.30 u„
O.N.A. 6-Waddinxveen 4^11.30 uur*
3e kl. C, Gouda 6-G.S.V. 5, 11 uur,
V.E.P. 3-Olympia 5 2.30 uur.
Alle wedstrijden, voor zoover niet anders
vermeld, vangen te 2 uur aan.
Rolandns Hagedoorn
overleden.
Naar wij van de zijde van het Bijzonder
Gerechtshof vernemen is de verdediger van
Mussert, Mr. J. H. Rolandus Hagedoorn, in
den afgeloopen pacht overleden. Het is zeer
waarschijnlijk dat het proces tegen Ir. Mussert
hierdoor vertraging zal ondervinden.
Een witboek over de
Koninklijke besluiten.
De ministerraad heeft besloten, de toelich
tingen op alle koninklijke besluiten, welke
onder verantwoordelijkheid van dit Kabinet
verschenen zijn, als verzameling te bundelen
aan de Staten-Generaal aan te bieden.
Oude tuben met dop moeten toch
worden ingeleverd.
Aangezien het als een nationale plicht be
schouwd moet worden om thans zoo weinig
mogelijk materialen verloren te laten gaan,
wordt het van regeeringswege wenschelijk
geacht nog geen in tuben verpakte artikelen
door den winkelier af te doen leveren, zonder
daarvoor inlevering van oude tuben te ver
langen. In tegenstelling met hetgeen is aan
gekondigd, zal derhalve in den vervolge
wederom bij aankoop van in tuben verpak
te artikelen een oude tube met dop worden
ingeleverd. Voor één nieuwe tube mag één
oude verlangd worden.
Hevige storm in Engeland.
Over Engeland woedt thans een hevige
storm. Hevige regenbuien gaan gepaard met
een wind, die een snelheid bereikt van 130
tot 150 km. per uur. Er is belangrijke schade
aangericht aan dijken, eigendommen en
Telegraaf- en Telefoonpalen. Ook op de
Noordzee is het zwaar weer. Talrijke schepen
van verschillende Nationaliteit hebben de
havens weer opgezocht. Van geregeld scheep-
verkeer kan geen sprake zijn.
Radio Bandoeng in
Geallieerde handen.
De Geallieerde troepen, die kortgeleden
Bandoeng hebben bezet, hebben nu ook het
radiostation overgenomen, dat voordien door
de Nationalisten werd gebruikt. Deze zend-
Installatie is de krachtigste van geheel
Nederlandsch Indië.
GROOT GOUDA
f
