RADAR!!
Minister Schermerhorn over actueele
problemen.
GROOT GOUDA
Dc oUetcoHttCH u* Vledula*d.
De beul van Amersfoort
Het wonderwapen, dat den oorlog won.
ABONNEERT U OP
Kansen voor annexatie gering.
In een te Groningen gehouden persconfe
rentie ter gelegenheid van de opening van
het Districtsbureau van den Regeeringsvoor-
lichtingsdienst, heeft de minister-president
Prof. Ir. W. Schermerhom. belangrijke
mededeelingen gedaan S^er het annexatie
probleem, de schadeloosstelling en andere
vraagstukken den opbouw van ons land be
treffende.
Wat het annexatieprobleem betreft, zeide
minister SchermerHbrn, dat dit niet een Ne-
derlandsch, maar een internationaal probleem
is. Van groot belang is niet, welke meening
wij'er daar omtrent op na houden.- al
dus spr. maar ook welk standpunt bij
voorbeeld Rusland zal innemen. Zoolang de
internationale toestand zoo blijft, als hij is,
en er vrijwel op geen enkel punt overeen
stemming is tusschen de groote mogend
heden, kan Nederland moeilijk zijn houding
inzake annexatie van Duitsch gebied bepalen
en met positieve plannen komen. Na de mis
lukte conferentie van Londen, behoeft men
voorloopig geen groote verwachtingen
te koesteren.
Overigens meende minister Schermerhom,
te moeten constateeren, 'dat de belangstelling
voor het annex'atieprobleem afnemende is.
Komt dit, omdat Indië zoozeer onze aan
dacht' vraagt? Misschien niet. Voor een
volksstemming zou de minister niets voelen,
omdat los van de genoemde bezwaren, het
volk niet over voldoende gegevens beschikt
om op dit moment tot een verantwoorde be
slissing te komen. De ingestelde staatscom
missie heeft reeds een rapport uitgebracht,
doch zal nu ook de technische vraagstukken
nader bekijken. Tevens zal zij zich bezinnen
op de vraag, of Nederland tijdelijk een deel
van Duitsch gebied bezet kan houden en
onder beheer kan nemen.
Indien van annexatie op groote schaal
moet worden afgezien, kan zij ook na
gaan, welke grenscorrecties wenschelijk en
noodzakelijk zijn. Betreffende de schadeloos
stelling zeide de minister, dat Nederland
thans een officieele uitnoodiging heeff ont
vangen een missie te zenden naar de Allied
Control Council te Berlijn; Admiraal Door
man zal van deze missie de leiding krijgen
en een soort Nederlandsch Gezantschap te
Berlijn zijn. Een en ander beteekent, dat er
nu wat schot in de zaak kómt. Er wordt
door de geallieerden nu een lijst opgesteld
van Duitsche bedrijven, die afgebroken zul
len worden. De groote vraag is echter, of
hetgeen daarvan voor de geteisterde landen
beschikbaar wordt gesteld, ons te pas kan
komen. Wat hebben wij aan verouderde in
stallaties? Voor den opbouw van ons land
kunnen wij vaak beter de nieuwe outillage
benutten. Ook is het een vraag, of het wel
een Nederlandsch belang is Duitschland
economisch te vernietigen. Het is voor ons
belangrijker onze eigen goederen uit
Duitschland terug te krijgen. Men moet zich
van deze vorm van schadeloosstelling
niet al te veel voorstellen, het is voor den
minister een groote vraag, of het wel ge-
wenscht is, een groot vacuum in dit Europa
te scheppen. Hier spelen ook politieke fac
toren een rol.
De economische positie van ons land.
In den breede heeft minister Schermerhorn
daarna stil gestaan, bij de grondige wijzi
gingen, welke er komen zullen in de econo
mische positie yan ons land door de totaal
gewijzigde verhoudingen in Midden-Europa.
De meeste Nederlanders beseffen nu nog
niet, wat hier op het spel staat. De weder
opbouw van onze industrie en landbouw
kan niet aan het inzetten van individueele
ondernemers of groepen van ondernemingen
worden Overgelaten. De totaal nieuwe om
standigheden maken het noodzakelijk een
plan van opböuw te ontwierpen op langen
Termijn. De Overheid zal de groote lijnen
moeten trekken voor den opbouw van het
economische leven en daartpe heeft Neder
land een planbureau ingesteld, al zal dit
voorloopig meer gericht zijn op het vermij
den van armoede, dan op het bevorderen
van welvaart. Dit plan zal moeten aangeven,
hoe de ontwikkeling in de komende vijf a
tien jaren ial moeten zijn. Het is niet de
bedoeling, het geheele bedrijfsleven i n
details aan banden te leggen,
maar wel om bijde distributie van kapitaal
en grondstoffen naar bepaalde richtlijnen te
handelen.
Elk bedrijf zal dan binnen een bepaald
raam zijn eigen taak hebben. Het nationale
welvaartsplan zal o.a. de vraag moeten be
antwoorden, welke soorten van industrie
Nederland kan overnemen. Het wachten is
thans op de beslissingen van de groote mo
gendheden. Dit vraagstuk moet echter niet
alleen van den Nederiandschen kant, maar
ook van Europeeschen kant worden bekeken.
Wat de internationale voedselconferentie in
Canada betreft, zeide de minister nog, dat
deze van zeer groot belang is, omdat hier
het eerste begin wordt gemaakt met inter
nationale economische ordening, die voor nu
bitter noodzakelijk is. De Minister ver
wachtte veel van economische samenwerking
met Rusland en, wat den tuinbouw betreft,
van uitvoer van zaai- en pootgoed naar
Oost-Europa.
binnenkort voor zijn rechters.
De beul van Amersfoort, zooals de bij
naam is van den vroegeren kampcomman
dant Van der Laan van het concentratie
kamp in Amersfoort, is, nadat hij eenmaal
was ontsnapt, thans weer door. rechercheurs
van den P.O.D. achterhaald en opnieuw
achter slot en grendel gezet. Het zal hem
ditmaal moeilijker vallen om weer te ont
snappen, omdat zijn zaak de bijzondere aan
dacht heeft van de top-leiding van het M.G.
Bij een uitvoerig verhoor kwam zijn schuld
onomstootelijk vast te staan. Het merkwaar
dige van dezen man is, dat hij, toen hij des
tijds in Vught een leidende functie had, in
derdaad zeer veel voor zijn medegevangenen
heeft gedaan en waarschijnlijk verschillenden
of het leven heeft gered of in ieder geval
een langdurigen zeer onaangenamen tijd
heeft bespaard. Hij was toen belast met ad
ministratief werk en heeft door valschheid
in geschrifte verschillende van zijn lotge-
nooten buiten het kamp kunnen brengen.
Later werd hij overgebracht naar Amers
foort en ook daar had hij weer een leidende
positie. In tegenstelling met zijn optreden
in Vught heeft hij zich in Amersfoort echter
als een beul gedragen en velen van zijn
medegevangenen ernstig mishandeld. Op
grond van deze feiten zal hij dan ook binnen
afzienbaren tijd voor een Bijzonder Gerechts
hof terecht staan.
o
Nieuwe plannen en mogelijkheden.
Er komt geleidelijk leven in Oud-Schoone-
beek, het dorpje bij Coevorden, waar de
Bataafsche Petroleum Maatschappij inten
sieve olieboringen verricht. Tankauto's rijden
af en aai) om de geproduceerde olie weg te
voeren naar lichters in de kanalen of naar
spoorwagons in Coevorden. Binnenkort zal
een 6-duims pijpleiding worden aangelegd
om een geregelden en grooteren afvoer van
de olie te waarborgen. Deze pijpleiding
wordt, in verhouding tot de normale pijp
leidingen, zeer kostbaar.
De olie is namelijk zeer dik en daardoor
weinig vloeibaar. Bovendien vertoont zij de
neiging om bij lagere temperaturen vast te
worden. De geheele pijplijn moet worden ge-
isoleerd en om die reden boven den grond
worden aangelegd, terwijl ze bovendien met
warm water op voldoende temperatuur moet
worden gebracht. Voorts worden voorberei
dingen getroffen voor den aanleg van een
groot terrein, waarop een kantoorgebouw zal
verrijzen, benevens een magazijn, werk
plaats, garage, enz. om onderdak van blij-
venden aard te verschaffen aan de talrijke
employé's en arbeiders Zullen woonhuizen
worden gebouwd. Verwacht .wordt, dat het
personeel, hetwelk thans ca. 100 man be
draagt, een belangrijke uitbreiding zal onder
gaan naarmate de werkzaamheden toenemen.
De olie van Oud-Schoonebeek is donker
van kleur en bevat weinig lichte bestand-
deelen, zooals benzine. Daarentegen bevat
zij veel paraffine, welke bestanddeel echter
slechts door middel van zeer ingewikkelde
en kostbare installaties uit de ruwe olie zal
kunnen worden afgescheiden, een gelukkige
omstandigheid is echter, dat de ruwe olie,
hoewel thans nog in slechts kleine hoeveel
heden gewonnen, zonder verdere verwerking
als stookolie kan worden gebruikt. Enkele
electrische centrales en machinefabrieken
worden reeds thans regelmatig van deze olie
voorzien. Aldus vormt zij, zij het een be
scheiden, dan toch welkome bijdrage tot de
brandstofvoorziening van ons land. Het ligt
in de bedoeling der Bataafsche Petroleum
Maatschappij om deze aardolie tot meer
waardevolle producten te verwerken, zoodra
mocht blijken, dat de ondergrondsche voor
raden groot genoeg zijn. Vooralsnog is even
wel niet bekend, welke economische waarde
aan de oliehoudende lagen moet worden toe
gekend.
Zoo zijn door de olieboringen in. Oud-
Schoonebeek de grondslagen gelegd voor de
stichting van een voor Nederland geheel
nieuwe industrie, een industrie, die vooral
onder de tegenwoordige moeilijke omstan
digheden nog wel tegenslagen zal moeten
overwinnen, doch van groote waarde kan
blijken te zijn voor de streek, waarin zij
thans ontstaat,-In deze tijden van brandstof-
fennood is zij mede van belang voor geheel
Nederland. De Bataafsche Petroleum Maat
schappij ziet in deze nieuwe industrie boven
dien een welkome gelegenheid om vele jonge
Nederlanders in te wijden in het aardolie-
bedrijf en hen te bekwamen voor het werk,
dat hun in andere deelen der aarde wacht.
Marinus gearresteerd.
Het Hoofd van den P.O.D. te Amsterdam
maakt bekend, dat Hendrik Joseph Marinus,
geboren te Boxmeer 21 Januari 1913 wiens
opsporing was verzocht, door den Amster-
damschen P.O.D., te Den Haag is gearres
teerd en naar Amsterdam overgebracht. Hij
zit in het gebouw Hirsch in bewaring.
Yvonne Georgi en Arntzenins
vijf jaar uitgesloten.
Sectie voorlichting M.G. deelt mede^:
de eereraad voor het tooneel verwijt aan
het Yvonne Georgi-ballet.dat het een tournee
door Duitschland heeft gemaakt, dat het
voor Vreugde en Arbeid en voor Prontzorg
heeft gedanst, terwijl Yvonne Georgi zelf,
gedurende de bezetting, in Weenen een
Lectoraat in de danskunst heeft vervuld.
Mevrouw Georgi en haar echtgenoot, de
heer L. H. G. Arntzenins, die haar zaken
behartigde, verkjaren, dat zij de Duitsche
tournee hebben gemaakt om zich fen plaats
in Amsterdam niet te laten ontgaan, daarmee
erkennende, dat zij het eigenbelang hebben
laten prevaleeren boven het algemeen belang,
Daarom is de eereraad van oordeel, dat
mevrouw Georgi en de heer ty-ntzenius voor
vijf jaren moeten worden uitgésloten.
Deze uitspraak geldt voor den heer
Arntzenius alleen voor wat betreft zijp op
treden in verband met het ballet.
Minister Mansholt is terug.
Minister S. L. Mansholt is Maandag per
vliegmachine van de algemeene vergadering
van de voedsel- en landbouworganisatie der
verbonden volken (F.A.O.), die te Quebec
(Canada) wordt gehouden, teruggekeerd, na
op weg naar Nederland nog besprekingen
te Londen te hebben gevoerd. De Minister
heeft de leiding van het ministerie van
landbouw, visscherij en voedselvoorziening,
die tijdens zijn afwezigheid werd waargeno
men door Minister Vof, weer op zich
genomen. In zijn plaats treedt de Directeur-
Generaal van de voedselvoorziening, lr. S. L.
Louwes, op als hoofd van de Nederlandsche
delegatie op het F.A.O.-congres te Quebec.
Radio-distrib. en luisterbijdrage.
In aansluiting op het gisteren gepubliceerde
bericht omtrent de betaling van de luister
bijdrage door aangeslotenen öp de radio-
distributie, deelt P. T. T verder nog mede,
dat voor meerdere radio opvanginrichtingen,
welke zich in hetzelfde vei trek bevinden,
slechts eenmaal de luisterbijdrage behoeft te
worden betaald.
Voor aangeslotenen gp de radio-distributie
is de luisterbijdrage verwerkt in het bedrag
van f 2.25 dat maandelijks van hen wordt
ingevorderd
Het was de oorzaak dat in 1940 Goering's
machtige Luftwaffe het tegen enkele Engel-
sche jachtvliegtuigeskaders af moest leggen?
Hoe konden de groote 1000-bommenwerper-
aanvallen op 'Duitschland uitgevoerd wor
den? Hoe konden in den grooten Oceaan
zeeslagen uitgevochten worden zonder dat
de vijaflden elkaar konden zien en wat waren
tenslotte de geheime wapenen die de Duit
sche duikbootvloot lamsloegen?
Al deze belangrijke Geallieerde overwin
ningen waren mogelijk door het gebruik van
het RADAR-wapen; van „Radio Detection
and Ranging", om het voluit te spellen.
Het begon op de Potomac.
Wie de eigenlijke ontdekker van Radar is
geWeest valt moeilijk na te gaan, wel is be
kend dat in 1922 twee Amerikaansche onder
zoekers van het „Naval Research Labara-
tory" bemerkten dat een houten stoombootje
op de Potomac de oorzaak was, dat er be
paalde afwijkingen waren in de radioseinen
die zij ontvingen. Dit werd de aanleiding tot
de eerste Amerikaansche onderzoekingen op
dit gebied. Wanpeer de Engelschen het on
derzoek ter hand genomen hebben is niet
bekend, wel staat vast dat de Britsche Tech
nici met hun proefnemingen bijzonder suc
cesvol zijn geweest, want reeds bij het uit
breken van den oorlog in 1939 was de Oost
kust van Engeland voorzien van een systeem
van perfect 'werkende Radar-oogen, een stel
sel dat in den loop van de eerste oorlogsjaren
tot de heele kust uitgebreid werd.
Een zeer eenvoudig Echo-principe.
Eigenlijk kan men Radar vergelijken met
een soort van echo. Men ontdekte n.l. dat
bij het uitzenden van sterke hoog-frequente,
gerichte radio-seinen, deze door vaste voor
werpen werden teruggekaatst, zoodat men
de aanwezigheid van die voorwerpen kon
(b.v. vliegtuigen of scheden) vaststellen. De
teruggekaatste stralen worden met behulp
van een Kathode-schermpje zichtbaar ge
maakt.
G. C. I. Radar won „The Battle
of Brittain".
G. C. I. (onderschepping vanaf den
grond) was de eerste vorm van radar die
een grooten invloed op den loop van den
oorlog had.
De beteekenis ervan werd bewezen in het
najaar van 1940, want dank zij de talrijke
radarstations aan de Britsche kust kon tij
dens de groote luchtaanvallen op Londen en
andere steden reeds op 250 km. afstand de
nadering van vijandelijke formaties opge
merkt worden. Ook was het mogelijk koers,
afstand en grootte van de aanvallende lucht
macht vast te stellen. Zoo kon met bet
kleine aantal beschikbare vliegtuigen de
Strijd om Engeland tot een succesvol einde
gebracht worden. i
Bij dit systeem kdn geen vijandelijk vlieg
tuig de Engelsche kust naderen zonder dat
zijn aanwezigheid s door een vlek op een
scherm in één van de vele gecamoufleerde
Radarstations, opgemerkt werd.
Het tooverscherm in de cockpit.
De volgende stap was de A. I. Radar
(onderschepping vanuit de lucht;. Hierbij
waren de Britsche nachtjagers uitgerust met
een complete Radar-installatie die bij nade
ring van vijandelijke vliegtuigen in werking
werd gesteld, op het schermpje werd een
klein stipje zichtbaar, door dit stipje reeds
in het middelpunt van het schermpje te hou
den vloog de jager recht op de vijandelijke
bommenwerper af, tenslotte doemden de
vormen hiervan op uit de duisternis en de
nachtjager had zijn slachtoffer maar voor het
neerschieten.
Via de twee volgende phësen: de z.g. G.
E. E.- en de O. B. O. E. radar die het mo
gelijk maakten dat een waarnemer in Enge
land de bommenwerper-eskaders boven
Duitschland leidde, komen we tenslotte tot
een van de vernuftigste soorten van
Radar n.l.
Göbbel's Rotterdam-apparaat.
Misschien zal men zich herinneren dat in
den zomer van 1944 door Göbbels in „Das
Reich" geschreven werd over „het z.g. Rot
terdam-wapen, waardoor het aan vijande
lijke luchtstrijdkrachten mogelijk werd ge
maakt, ook bij slecht vliegweer de ge-
wenschte doelen te herkennen".
Wat dit „Rotterdam-wapen" (hoe Göb
bels aan de naam kwam is een raadsel) in
hield hoorden wij toen noch niet, thans
weten wij echter dat deze z.g. H2S-Radar
den vlieger in staat stélt, op een scherm in
het vliegtuig een volledig, zij het ook vaag
beeld te zien van het gebied waarover hij
vliegt. Men moet zich geen al te groote
voorstellingen van dit beeld maken, want
alleen geoefende waarnemers kunnen er de
gewenste gegevens uit af lezen.
Een wapen van zilverpapier.
Ondanks hun pogingen op dit gebied is
het de Duitschers niet gelukt iets gelijkwaar
digs tegenover de Geallieerde Radar te stel
len. Hoezeer zij ten achter waren blijkt wel
uit het feit dat tijdens de z.g. „Kleine Blitz"
op Londen de Duitsche toestellen uitgerust
waren met gereviseerde Engelsche Radar
apparaten, die ze uit neergeschoten bommen
werpers hadden gehaald.
Als tegenmaatregel tegen de Duitsche
Radar-opsporingsdienst werd door de Engel
schen tijdens in nachtelijke vluchten op
groote schaal gebruik gemaakt van strookjes
zilverpapier, die door de vliegtuigen uitger
strooid werden, en de stralen van de Duit
sche apparaten terugkaatsten en verstrooi
den, zoodoende de waarnemers in verwarring
brengende.
Men zal zich deze kwistig uitgestrooide
strookjes ongetwijfeld nog wel herinneren.
Amerikaansche vorderingen.
Vooral de Amerikaansche Vloot heeft een
groot aandeel gehad in de ontwikkeling van
het nieuwe wapen. Zoo werden b.v. in de
Pacific zeeslagen geleverd, waarbij de strij
dende partijen elkaar noch met het oog, noch
met dé kijker konden waarnemen. Met be
hulp van Radar was het de Amerikanen ech
ter mogelijk niet alleen de vijandelijke vloot
maar zelfs de afgevuurde granaten op te
merken.
Tot nu toe is de nieuwe uitvinding uit
sluitend als oorlogswapen gebruikt, de groote
beteekenis ervan voor de toekomstige vredes-
luchtvaart blijkt echter wel uit de woorden
van den Engelschep Radar-pionier, Sir
Robert Watson Watt, die aankondigde, dat
in de toekomst Radar, den Navigator geheel
uit het wereldverkeer zal verdringen.
Soekamo beveelt de wapens neer te leggen.
Ir. Soekamo heeft heden per radio een
oproep gericht tot de Indonesiërs in Soera-
baja om de wapens neer te leggen. Alles is
nu rustig in Soerabaja.
t
t
L
IlÊiiÉiflÈÉÊÉiM
