DE VOEDSELTOESTAND OP JAVA
Hoofdartikel
van de ]avaansche courant
„Het Dagblad"
Hoe leeft men in Amerika.
Radio-programma
Abonneert
U op
en adverteert
in
van hedenavond.
Hilversum I. 301 M.
18.— Ster van den dag: AU Bowly.
J8.30 Kwartier van den arbeid, Hofman,
voorzitter v. d. Ned. Chr. Graf. Bond
over „Stukje practijk van bedrijfsor
ganisatie".
18.45 Tony Schifferstein speelt bekende oude
melodieën.
]9.—- Nieuwsberichten.
19.15 Reportage.
19.30 Rddy Walis speelt.
20.— Nederland herrijst, Th. Lubbe, spreekt
over „Bloembollenexport".
20.15 Aansluiting mft het Concertgebouw te
Amsterdam, het Concertgeb.ork. o.l.v.
Eduard van Beinum, solist Bronislaw
Hubermann, viool. Vioolconcert van
Tsalkofsky.
22.15 Mensch en Maatschappij, Prof. Dr. P.
Geyl over „Nationaliteitsbesef in onze
historie".
22.30 De „Serenade" in haar schakeeringen.
23.— Nieuwsberichten.
23.15 Avondwijding, kapelaan F. K. Koning,
kap. v. d. par. van O.L. Vrouw v.
onbevlekte ontvangenis, te Hilversum.
23.30 Sluiting en Wilhelmus.
Hilversum II. 415 M.
18Nieuwsberichten, „Wij spreken met
en pers-overzicht.
18.30 Jan Corduwener non-stop.
19.— Dora Lindemann, sopraan, Max van
Doorn, piano.
19.30 Programma voorde Ned. strijdkrachten.
20.— Ensemble George Frank.
20.30 Landbguwpraatje, S. J..A. A. Quadt-
vieg, dir v. d. Veeartsenijkundigen
dienst, over het onderwerp „De ge
zondheidsdienst voor ons vee".
20.45 Gramofoonmuziek „The Hill Billies
21.— De Regeerlngsvoorlichtingsdienst ant
woordt.
21.15 Jack Stadt, zang, Bernard Drukker,
21.45 Avondwijding. Ds P. G. v. d.Hooff,
pred. bij de Geref. kerk in hersteld
verband.
22.- Nieuwsberichten.
22.15 Het orkest v. d. week, Duke Ellington.
23.- Afkondiging én Wilhelmus.
Churchill dankt voor ons geschenk.
In een schrijven aan Koningin Wilhelmina
heeft Winston Churchill zijn dank betuigd
voor het geschenk, dat hem dezer dagen
namens het Nederlandsche volk is overhan
digd.
DE HUIDIGE IMPASSE IN DE INTER
NATIONALE VERHOUDINGEN.
In Engeland is men overwegend de mee
ning toegedaan, dat een nieuwe bijeenkomst
van Attlee, Truman en Stalin nog steeds het
beste middel zou zijn om uit de huidige im-
passé te Qeraken. Men is er van overtuigd,
dat de jongste rede van Molotow niet vol
doende is, om er aanzienlijk toe te kunnen
bijdragen, dat de huidige situatie verbetert,
ondanks de door Molotow gedane uitspraak,
dat de Sowjet-Unie vurig een steeds nau
were internationale samenwerking wenscht.
Men betreurt het in Engeland, dat de minis
ter van Buitenlandsche Zaken van de Sow-^
jet-Unie niet voldoende aangegeven heeft
met welke middelen de Sowjet-Unie bereid
is samen te werken. Men wijst er vooral op,
dat de rede van Molotow a.h.w. een her
haling vormt van de rede van President
Truman, die aan de wereld aanbcod, wat
sommigen noemen „Pax Americana terwijl
hetgeen Molotow thans aanbiedt zou neer
komen op een „Pax Sovietica zonder
atoombom. Het vraagstuk van de atoombom
is en blijft het kernprobleem voor de wereld-
verhoudingen. In Londen heeft men herhaal
delijk te kennen gegeven, dat men gaarne
zou zien, dat het geheim van de atoombom
zou wonden toevertrouwd aan denveilig
heidsraad van de Vereenigde volken en in
Engeland had men in dit verband gewenscht,
dat Molotow duidelijk de verlangens^ van de
Sowjetregeering op dit punt tot uiting had
gebracht. Men neemt in Engeland aan, dat
de Sowjetregeering meer de voorkeur
schijnt te geven aan een soort van trium
viraat, dan aan een organisatie van de ver
eenigde volken en men wijst er op, dat zoo
lang de Sowjet-Unie haar standpunt ten
aanzien van een dergelijk^ organisatie niet
duidelijker maakt, de -bestaande atmosfeer
van wantrouwen y§een enkele kans heeft te
verdwijnen.
Van Acker naar Londen.
De Belgische Premier van Acker is gister
morgen naar Londen vertrokken om bespre
kingen te voeren over den invoer van Duit-
sche steenkool in België, vooral uit het
Ruhrgebied. Van Acker zal waarschijnlijk
twee dagen in de Britsche hoofdstad ver
toeven.
Lord Haw-Haw verliest zijn hooger beroep.
William Joyco, de ex-fascist en vurige
spreker voor de Duitsche radio tijdens den
°°rlpg, heeft jgisteren het door hem aange
rekende hooger beroep tegen het doodvon
nis, over hem uitgesproken wegens hoogver
raad, verloren.
Beschikbare rijstvoorraad voor
de bevolking tot den volgenden
oogst onvoldoende. PJunderen en
stelen van rijstvoorraden zijn alle-
daagsche gebeurtenissen.,
„Het Dagblad" publiceert een hoofd
artikel over den voedseltoestand op Java,
waarin, staat: „Als onmiddellijk na de ne
derlaag van Japan de approviandeering
op deskundige wijze was aangepakt en
een beroep gedaan was op het buiten
land, zou veel onheil voorkomen zijn.
Thans echter ziet de toekomst er som
ber uit en lijkt zij hoe langer hóe som
berder te worden. De beschikbare rijst
voorraad is onvoldoende om de bevolking
tot den volgenden oogst te voeden".
Voorts zegt 't hoofdartikel, dat plun
deren, stelen en zoogenaamd beslag leg
gen op rijstvoorraden, alledaagsche ge
beurtenissen zijn. De rijstmoles weigeren
rijst te koopen omdat zij vreezen, dat de
rijst onderweg gestolen wordt. De natte
moeson-teelt moet vroeg uitgeplant wor
den, maar de bevolking durft de dessa's
niet te verlaten. Als de toestand niet
spoedig vsrbetert, zal een deel van de
beschikbare rijstvelden onbenut blijven,
zegt het hoofdartikel. „Zij die verantwoor
delijk zijn voor wanorde, opstand en
moord, zijn eveneens verantwoordelijk
voor armoede, hongersnood en gebrek
aan kleeding. Het is gemakkelijker vlag
gen en geweren, dan rijst, kleeding en
medicamenten te distribueeren en ook is
het gemakkelijker te zeggen wie er niet
verantwoordelijk zijn voor de gemaakte
fouten, dan de problemen van het oogen-
blik op te lossen".
Tot besluit zegt het hoofdartikel, dat
het niet in de bedoeling ligt een paniek
te veroorzaken, maar louter op de ernst
van den toestand te wijzen. De huidige
ontwikkelingen kunnen slechts tot hon
gersnood leiden, waarbij millioenen Indor
nesiërs op het land het slachtoffer zullen
zijn. De toestand zal nog veel erger wor
den dan onder de Japansche bezetting,
maar een oplossing is nog steeds moge
lijk, het slagveld der democratie is de
vergaderzaal. „Veel kan gered worden
als de srtijd daar wordt voortgezet, het
gezag gezamenlijk opnieuw opgebouwd
en de veiligheid gewaarborgd wordt"
Tot zoover het hoofdartikel in „Het
Dagblad".
Evacuatie van vrouwen en kinderen
maakt goeden voortgang.
Het Nederlandsche koopvaardijschip
„Talma" is vandaag te Tandjong-Priok
gearriveerd met vrouwen en kinderen uit
Soerabaja. Het schip was op weg rfaar
Singapore, toen het de opdracht kreeg,
die vrouwen en kinderen te Tandjong
Priok aan land te zetten, wier mannen
en vaders in Batavia wonen. De „Van
Heutz" van de K.P.M. vaart nu regel
matig tusschen Batavia en Semarang om
twaalfduizend voormalige geinterneerden
uit Midden-Java te evacueeren. Ook vlieg
tuigen helpen en verwacht wordt, dat
deze taak in twee weken volbracht zal
zijn. Gisteren heeft het geallieerde hoofd
kwartier gemeld, dat driehonderd vrou
wen en kinderen uit Ambarawa naar Se
marang zijn overgebracht. Voorts, dat de
toestand te Semarang ongewijzigd is,
doch dat de Indonesiërs verzocht hebben
een vastlegging van- de betrekkingen tus
schen de Britten en de Indonesiërs, zoo
als in Magelang geschied is.
Een verkenningsdetachement dat ver
schillende eilanden aandoet, om naar ge
schikte plaatsen voor interneeririg van
Japanner te zoeken is toen het Baweari
naderde beschoten. Aangezien het onmid
dellijk naar Batavia terugmoest, kon niet
worden onderzocht wie schoten loste.
De route van het Indië-vliegtuig.
De route, welke de viermotorige D.C.
4 van den Nederlandschen Regeerings
Luchttransportdienst op zijn proefvlucht
naar Nederlandsch Indie zal volgen, is
als volgt vastgesteld:
Amsterdam (vertrek 10 November te
9.30 van Schiphol) Rome Cairo
(nachthalte) Sheiba Karachi
(nachthalte) Colombo (nachthalte).
Den laatsten dag zal van jColombo naar
Batavia worden gevlogen, vanwaar het
vliegtuig na acht dagen den terugtocht
zal aanvaarden. Op deze eerste vlucht
zullen 28 passagiers medereizen, maar in
den regelmatigen lijndienst kan dit aan
tal tot 40 worden opgevoerd. De lijst
van de leden der bemanning, welke wij
eenige dagen geleden hebben gegeven,
kan nog worden uitgebreid met den heer
Kras, hofmeester, de aanwezigheid van
dezen functionaris waarborgt een schier
„ouderwetsche" service
Ondanks het feit, dat veel Nederlan
ders, die gedurende de bezetting van ons
land in de vrije wereld vertoefden, zich
behoorlijk van een vreemde taal konden
bedienen, heeft men toch de behoefte ge
voeld aan Nederlandsche weekbladen,
tijdschriften en boeken. Aan deze be
hoefte is op verschillende manieren tege
moetgekomen. Zoo verscheen in Londen
b.v. het weekblad Vrij Nederland". In
Amerika is de uitgave „Transatlantic" in
het leven geroepen, een coöperatieve on
derneming van uitgevers in de Ver. Sta
ted*. In deze uitgave hebben verschillende
boeken in de Nederlandsche taal het licht
gezien. Een van deze boeken is het on
langs verschenen werk „Schetsen uit het
Amerikaansohe familieleven. De schrijver
van dit werk, J. C. Furnas, heeft een
achttiental families bezocht en beschrijft
hoe het in die gezinnen reilt en zeilt. Hij
is hiertoe kris en kras door Amerika ge
reisd, zoowel gedurende de periode, dat
Amerika niet, als dat het wel in de Stille
Oceaan en in Europa-aan den strijd
tegen de totalitaire staten deelnam. De
families, die Furnas heeft bezocht* be-
hooren alle tot de z.g. middenklasse,
waaruit het meerendeel der 30 millioen
Amerikaansche gezinnen bestaat. Het
boek heeft geen litteraire pretenties. Op
journalistieke wijze wordt erin beschre
ven, hoe het er jn Amerika aan toe gaat.
Evenals in andere landen is het ook hier
de strijd om het bestaan het probleem
van een gezin, ook als van dit gezin de
vader onder, de wapens is. Enkele frag
menten uit de schets van de familie
Micklo in New York City -zullen voldoen
de zijn om een juist beeld te geven.
„Zoo nu en dan vindt Andy Micklo,
soldaat eerste klasse van de 44ste Com
pagnie Artillerie, in het opleidings
kamp te Aberdeen, Maryland, in een brief
een dollarbiljet, met een boodschap:
„Koop maar een biertje, veel liefs, Jean".
Den vblgenden keer dat hij voor een
weekeind met verlof thuiskomt, geeft hij
het haar altijd terug. Want hij weet dat
z'n vrouw 2elfs de postzegels op haar
dagelijksche brieven moeilijk kan bekos
tigen.
Jean MicklO' is nog maar twintig, en
ziet er met haar groote grijze oogen en
verlegen glimlach nog j,onger uit. Ze
heeft nog heel wat te leeren wat 't huis
houden betreft, en haar tweede baby
moet nog geboren worden. Maar de be
grooting die voor bijna alle vrouwen
in dit boek beschreven de grootste boe
man is bezorgt haar geen moeilijkhe
den. Met haar toelage 80 dollar per
maand voor de vrouw van een soldaat
met één kind moet een budget wel
worden beperkt tot het hoogstnoo-
dige, want het leven in de stad is duur.
De huur van de donkere kleine flat in
een sousterrain in het bonte Westen van
New York, plus ijs voor de ijskast, en
melk, bedraagt 1,60 dollar per dag. De
overige 1,03 dollar moet natuurlijk ge
bruikt worden voor levensmiddelen, en
zoo mogelijk andere benoodigdheden. Het
eerst op de lijst staan altijd schoenen en
speelpakjes voor Micky officieel Douglas
Peter, die nu irt z'n tweede jaar is, hard
groeit en netr begint te loopen. Z'n aan
trekkelijke glimlach toont zeven nieuwe
tanden.
Jean zegt dat ze zich alleen finan-
cieele zorgen maakt wanneer de maand
zoo onvriendelijk is vijf Zondagen te heb
ben en daardoor haar systeem, de maand
in vier weken ,te verdeelen, saboteert.
Maar de eigenares van het huis is patriot
tisch toegevend, wanneer de vrouw van
een soldaat een beetje achter is met de
huur, en. Jean slaagt er altijd wel in het
op de een of andere manier in te halen.
Met zulke kleine middelen is het be
langrijkste vraagstuk wat niét te koopen.
Kousen, bijvoorbeeld, Jean heeft,nog
maar één paar behoorlijke kousen, en als
die gewasschen moeten worden, draagt
ze, weer of geen weer, enkelsokjes. Een
wintermantel sla je maar over, hoewel
de eenige mantel dien je bezit, gekocht
is toen je 99 pend woog, en, je pas weer
zal passen na de geboorte van de nieuwe
baby. Maar het is wel eens erger ge
weest. Als iemand zich misschien af
vraagt, waarom z'n afgevaardigde in het
congres den vorigen zomer gestemd heeft
voor een grootere toelage voor de vrou
wen en kinderen van de troepen, zou
Jean het hem wel kunnen uitleggen.
Vóór die redding-brengende verhoo
ging kreeg ze maar 62 dollar per maand
44 cent per dag als de huur, de melk.
en het ijs betaald waren. Dus leefde ze
van pap en koffie voor 't ontbijt, sloeg
het middageten over, en at soep uit een
blikje en brood voor 't avondeten. Niet
bepaald een ideaal diëet voor een vrouw
die een baby verwacht. Het is een won
der dat haar mooie gezichtje er niet door
veranderd is, en haar dokter verzekert
haar dat ze volkomen gezond is^Maar
men moet niet verwachten dat derg^Jijke
wonderen eeuwig zullen duren".
Zóo staat het jonge vrouwtje van den
Amerikaanschen soldaat Andy er voor.
Veel beter heeft zij het voordien niet ge
had, vertelt de schrijver. Toen zij vijftien
jaar was, liep zij bij haar grootmoeder
vandaan, met biets anders bij zich, dan
een koffertje kleeren en een paar dollar.
Zij liegt op het arbeidsbureau, dat zij 18
is en krijgt dan een betrekking als ka
mermeisje. Na zes weken kennismaking
trouwde zij Andy. Geen van beiden had
den familieleden beschikbaar, zoodat de
getuigen bestonden uit de vrouw van een
geestelijke en een volkomen vreemde
Poolsche vrouw. De huwelijksreis be
stond uit een tocht op een vrachtwagen
steenkool, die Andy naar Pennsylvanië
moest brengen. Toch leven zij gelukkig.
Als Andy wordt overgeplaatst, gaat zij
hem na.
Hoe het jonge vrouwtje haar dag door
brengt?
„Eén avond per week komen er mis
schien een, paar vriendinnen bij Jean aan-
loopen. Een heel enkele keer neemt ze
Micky onder den arm en gaat ergens op
bezoek. Maar over 't algemeen is ze
alleen, en naar ze zegt te druk om zich
eenzaam te voelen. Als ze 's avonds, na
haar dagelijkschen brief aan Andy, niet
te moe voelt, haalt ze een groot plakboek-
te voorschijn, waar ze uitgeknipte recep
ten uit kranten .en tijdschriften, die haar
gegeven worden, plakt. Allemaal dinjren
die Andy vast lekker zal vinden. Ze kan
ze nu natuurlijk niet probeeren. Voedsel-
kaarten heeft ze genoeg, maar geld niet.
Ze zou net zoo .goéd om kaviaar en
groene kaas van de maan kunnen
vragen".
Op een dergelijke wijze beschrijft Fur
nas het Amerikaansche familieleven. Een
ieder, die zich voor het wel en wee van
anderen interesseert raden wij aan, dit
boekje, dat vlot is geschreven, te lezen.
Botsing tusschen Nederlandsche
soldaten en Australische
communisten.
De Sydnische politie heeft heden een com
munistische demonstratie uit el kaar geslagen.
Nederlandsche soldaden beantwoordden de
demonstreerenden met flesschen en borden.
Twee gewonden moesten naar het ziekenhuis
worden vervoerd.
De communisten marcheerden naar de haver
waar het schip „Stirling Castle" voor den
wal lag, met Nederlandsche troepen die vo->r
Java bestemd waren. Voor in den stort
werden spandoeken meegedragen, waaron
geschreven was „National independance for
Indonesians" (Nationale onafhankelijkheid
voor de Indonesiërs).
Onrast en ongerustheid.
32 gewapende jonge Indonesiërs, leden Van
Den Zwarten Stier"-organisatie, zijn op den
avond van 5 November in de buurt van
Mr. Cornelia door geallieerde troepen ge
arresteerd. Achttien anderen wisten te ont
snappen, nadat iemand in politieuniform hen
gewaarschuwd had.
De concentratie van een aanzienlijk aantal
gewapenden te Magelang, veroorzaakt on
gerustheid, maar de toestand blijft rustig en
er zijn tot dusverre geen incidenten gemeld.
Op denzelfden tijd, dat de leugdbewegings-
bijeenkomst plaats vindt te Jogjakarta op 10
en 11 dezer, zal te Socrakarta een congres
van de Islampartij gehouden worden.
Soekarno zal de beide vergaderingen bij
wonen.
Proef-recordvlucht van de
„Britannia".
Kapitein Wilson heeft gisteren met het
schroeflooze Britsche vliegtuig „Britan
nia" vier proefvluchten gemaakt voor
den aanstaanden aanval op - het wereld
snelheidsrecord. Hij bereikte een gemid
delde snelheid van 968,6 k.m. per uur.