De nood der scholen.
Speelgoed voor Venlo
Mei tied vat dt Mokken
STADSNIEUWS.
De laatste jaren is er van het onderwijs
in onze stad maar weinig terecht geko
men. De achterstand is groot. En de
jeugd heeft behalve onderwijs ook opvoe
ding gemist.
Dit alles zou dit jaar anders worden.
Geen bezetter meer in het land, geen
scholen meer gevorderd. Aan het werk
leerkrachten, aan het werk jongens en
meisjes! Er is genoeg gedwongen ledig
gang geweest!
Maar nu bleek, ondanks hét g'öède werk
van N.V.H., voor vele kinderen het ge
brek aan kleeren, aan schoeisel een be
zwaar.
Door samenwerking van stadhuis, dis
tributie en leerkrachten kon op korten
termijn in den ergsten nood op het gebied
der kleeren worden voorzien. Met het
schoeisel staat het minder goed, maar
toch kon hier en daar en in totaal op vrij
groote sohaal geholpen worden. Van de
week gaan weer 500 kinderklompen haar
de scholen.
Hierop behoeft het onderwijs, in het
algemeen gesproken, niet meer te
stranden.
Nu is er echter weer een ander en wel
een zeer ernstig beletsel. De moffen heb
ben tal van kachels en bovenal tal van
kachelpijpen weggehaald. En om kachel
pijpen zit men in het geheele land te
springen.
Op het stadhtiis eh bij de distributie
en Gemeentewerkerf heeft men al het mo
gelijke gedaan om kachelpijpen voor de
scholen te krijgen (met kachels is men
reeds geslaagd), maar nog slechts de
helft der scholen kan vandaag aan den
dag stoken. Wij zullen nog wel iets krij
gen, maar weinig, en wanneer?
Moeten wij de kinderen nu weer naar
huis sturen? Moet de achterstand nu nog
weer grooter worden? En evenzoo het
kattekwaad en de baldadigheid?
Hier moet de geheele burgerij in het
geweer geroepen worden en voor de
jeugd opkomen.
Laat ieder nakijken, of hij met een
stuk kachelpijp en/of een elleboog kan
missen; op zolder of aan een kachel,
welke toch niet gebruikt kan worden bi
gebrek aan kolen.
Gemeentewerken fabriceert er dan ka
chelpijpen van voor de scholen en de
ieugd krijgt warmte en onderwijs:'
Desgewenscht kan men de pijpen al
léén voor dit stookseizoen afstaan. Na af
loop krijgt men ze weer van Gemeente
werken terug.
Desgewenscht zal ook de waarde van
de pijp door de gemeente worden ver-
8°De pijpen kunnen bezorgd worden op
het Gemeente-erf, Turfmarkt no. 50.
Ook kan schriftelijk of mondeling o
telefonisch (no. 3241) aan Gemeentewer
ken opgegeven worden, datf een stuk pijp
kan worden afgehaald.
De kou is in de lucht, iedere dag is
er één!
DE Burgemeester van Gouda,
s JAMES.
In deze laatste dagen van November is
de ieugd van Nederland vervuld van het
komende kinderfeest bij uitstek „Sint
Nicolaas". Reeds nu gluren nieuwsgierige
gezichtjes de speelgoed-etalages af 'n
gedachten worden reeds heele verlang
lijsten opgemaakt. Dit verlangen bezielt
niet alleen onze Goudsche kinderen. Ook
de stakkers in Venlo zien vol verwachting
■het St. Nicolaasfeest naderen. N.V.H.
doet daarom in deze week een beroep op
de schooljeugd van onze stad. Aan alle
hoofden van scholen is het verzoek ge
richt hun leerlingen te vragen op Vrijdag
23 November a.s. een stuk speelgoed uit
hun eigen speelgoedkast mede te bren
gen,Deze zullen dan zoo snel mogelijk
naar Venlo worden gevoerd, opdat deze
kinderschat nog vóór St. Nicolaas daar
aankomt en uitgereikt kan worden.
Wij doen hiermede een dringend beroep
op de ouders. De nood in die stad ts zoo
eroot Het is al ellende, waar nten komt.
De daken lekken, zoodat de droppels op
de geïmproviseerdetafels vallen. Kisten,
kistjes en leege bescuisblikïcen dienen als
zitplaatsen. Elke huiseli]kheid is,zoek. En
de kinderen? Naar school kunnen zq,
vooral de kleintjes, veelal niet. Zij zijn
moeder tot last en hebben niets om zich
te vennaken. Alles was zij hadden »s ver
loren gegaan, stuk of moedwillig vermeld.
- Ouders, als Uw kind met het verzoek
van zijn schoolhoofd thuiskomt, wmge
het dan niet Helpt het liever, wanneer het
moeilijk van een stuk speelgoed weet te
scheiden. Weet, dat elk stukje speelgoed,
waarmede de kinderen uitgespeeld zijn,
in Venlo een schat beteekent. De kinderen
van Venlo rekenen op U. Laten zij niet
vergeefs waohten. U kunt hier ontzettend
veel aan doen.
DUS: 23 NOVEMBER, SPEELGOED-
DAG VOOR VENLO!!!!
Burgerlijke stand.
GEBOREN: 16 Nov. Cornelia J. A. z. v.
A. van den Boogert en A. J. IJsselstijn,
Crugerl. 38 - Marianne G. L. d. v. J. E.
ilust en L. Seleski, joubertstraat 112.
GETROUWD: 17 Nov. J. Chr. Jonker
en A W. Rieaz.
OVERLEDEN: 16 Nov. H. C.J. de Man,
57 jaren.
SPORTNIEUWS
Waterpolo.
Voor de wintercompetitie worden heden
avond de volgende wedstrijden gespeeld
O.Z.V. 1-A.Z.C. Comb.
O.Z.V. 2-G.Z.C. 3
O.Z.V - A.Z.C. (dame»)
De wedstrijden vangen om 7.30 uur aan
in het Spaarde sbad.
„Met open oog en oor".
De A. N. W .B. en het Jeugdtoerisme.
De onlang» opgerichte afdeeling Jeugd
toerisme van de A. N.W. B. geeft in de
komende herfst- en wintermaanden een
•chrtftelijke toeristische cursus voor de jeugd
tusschen 11 en 16 jaar: „Met open oog en
oor". Dt A.N.W.B. wil hiermede trachten
inhoud te geven aan het reizen, zoodat het
meer wordt dan een ontspanning. De bond
wil alle {ongens en meisjes voot bereiden op
hun tochten in de toekomst door hun te
vertellen van alles, wat ieder, die naar buiten
trekt, zonder moeite, langs den weg kan
opmerken, maar waar te velen gedachteloos
aan voorbij trekken.
De onderwerpen, die behandeld worden
zijn De landschappen van ons land. Land
en Tuinbouw, Cultuurgewassen, Jacht en
Visscherij, Boschbouw, Bosehbedrijf en Boo-
men. Bouwstijlen. Wegen- en Bruggenbouw,
Kleederdrachten, Levende Folklore, Schepen,
Wolkentypen. Sterrebeelden, Iets over Foto
grafie, Kaarten. Kaartlezen en Kaartschetsen
en buiten Teekenen.
Nadere inlichtingen verstrekt de Konlnkl.
Ned. Toeristenbond A. N. W. B., Afd. Jeugd
toerisme, Parkstraat 18—20, Den Haag.
NIEUWS IN HET KORT
Paul Hofman, leider van het cremato
rium in het beruchte Maidanek-dooden-
kamp, is in Lublin-.ter dood veroordeeld.
Wie de klok haalt uit den toren,
heeft den oorlog reeds verloren..
Zoo luidt een oud rijmpje. Voor Ne
derland zou Meulenberg uit Venlo de
klokken roof van den bezetter organisee-
ren en de fa. Storms uit Rotterdam wilde
dat wel netjes uitvoeren voor de provin
cie Zuid-Holland.
Gelukkig kwamen er dezer dagen ver
schillende klokken uit Groningen terug;
allen van oudheidkundige waarde, 43
stuks in totaal, te sarpen wegende 32</2
ton. Op de terreinen Van de Kaarsenfa
briek staan zij thans te wachten op hun
uiteindelijke bestemming. Het is een
prachtige verzameling. Er zijn er bij uit
Leiden, Dordrecht, Delft en Rhoon. De
zwaarste weegt 3530 K.g. en is afkomstig
uit een kerk in Den Haag, die echter ge
heel verdwenen is door de bombardemen
ten. Ook uit onze omgeving is er een, die
aan de eene .zijde MOERDRECHT, en
aan de andere zijde GOVDERAK tot op
schrift draagt, uit 't jaar 1613.
In vroegere dagen werden klokken dik
wijls om gegoten tot geschut klokken
gieters waren vaak ook geschutgieters
omgekeerd ook werden niet meer bruik
bare kanonen tot klokken omgevormd;
zoo werd bij vroedschapsbesluit van 14
Juni 1588 besloten „het geschut, dat voir
de stadt ondienstelick ende onbequaem
is"' te verkoopen „ofte tot de noodige
klokken te doen vergieten".
Bij de teruggekomen exemplaren zijn er
slechts twee uit onze stad. Een der klok
ken uit den Kleiwegtoren is inmiddels
vanuit Hoorn weer op zijn plaats terug
gekeerd en doet zijn stem weer driemaal-
daags weerklinken: 't is de Angelus-klok
uit de 17de eeuw. Men zal zich wellicht
nog wel herinneren, dat ons carillon, als
een der weinige in den lande (voorloopig
althans!) gevrijwaard was van vordering.
Echter wilde men vier groote klokken uit
den St. Janstoren wegnemen. Terwijl men
in Januari '43 aansfaitè maakte dit voor
nemen ten uitvoer te leggen en de tech
nische voorbereidingen reeds trof, snelde
de conservator van 't Goudsche museum,
de Heer Helbers naar Den Haag én kreeg
op 't laatste oogenblik met zeer veel
moeite tyaar, dat slechts twee groote
klokken afgestaan behoefden te worden,
daar de twee andere, als de twee laagste
toonen van het carillon niet ontbrekeru
mochten. Zoo verdwenen dan toch nog
twee zware luidklokken, de VREDES-
KLOK waarop het opschrift:
Och mogt ick ens mit myn geschal
verkondigen een oprechten jrede
over all.
Henrick Weghewaerdt heeft mij
gegoten
in der stede Gouda Anno 16Ö5
En de DOODSKLOK, die nu terug
keerde. Zij is van denzelfden klokkengie
ter, draagt 't zelfde jaartal en als rand
schrift:
Laet het beduyd
Van myn geluyd
V cleyn en groot
Strecken yermaen
Beryd V zaam
Al totter doodt.
Het klokkèngieten bereikte*in 1650 zijn
hoogtepunt in de Gebrs. F. en P.
HEMONY, de beroemde Nederlandsche
klokkengieters. Slechts enkele jaren voor
zijn dood leverde Piet Hemony m 1676
een klokkenspel aan de stad Gouda, dat
in 1930 gerstaureerd is. Het werd toen
tertijd niet alleen hersteld, maar ook
voorzien van de nieuwste vindingen. Ach
ter de klepels der melodieklokken zijn
spiraalveeren aangebracht, waardoor
tweestemmig spel met een lang aange
houden toon kan worden uitgevoerd.
Wij zijn dus een prachtig klokkenspel
rijk en het is iets schoons waar iedereen
van kan genieten. En luister hoe onze
dichter Gezelle zingt, van de galmende
slagen, die over onze daken zweven.
Waar ti'ierd die wondere konst gevonden
der diepgekeelde kopermonden
die, vragende, alle dagen, gaan
den ouden gang; die, luide en lang
die op en neer, die weg en weer,
alhier, aldaar, gedriën te gaar,
op tijd en tel, hun tongen slaan?
Ook het stadhuisklokje (dat toch nog
altijd 398 K.g. weegt) is teruggekomen.
Met den grooten brand der St. Janskerk
Januari 1552, vielen alle klokken naar be
neden en smolten in denvuurhaard, uit
gezonderd de beijerklok „GABRIEL" ge
naamd, die in de luigaten bleef hangen.
Deze klok werd later in 't stadhuis ge
plaatst, ze draagt 't jaartal 1509 en als
randschrift:
„Gabriël is mvnen name
Myn ghelluy zij Gods bequame
Alsoe verr als men my horen sal
Wilt God bewaren overal."
Wanneer we uiteindelijk de balans op
maken, danblijkt, dat er nog heel wat
klokken aan de Duitsche oorlogsvoering
ten offer zijn gevallen.
3 luidklokken van de R.K. kerk aan de
Gouwe.
3 luidklokken van de R.K. kerk aan den
Kleiweg.
1 luidklok van de R.K. kerk aan de
Korte Akkeren. -
1 klok van 't uurwerk uit den St. Bar
baratoren aan de Kuiperstraat.
1 luidklok (de Vredesklok) uit de St.
Janstoren, die hierboven reeds gynoemd
werd.
Al met al een gevoelig verlies, maar
dat kunnen we weer te boven komen. Nu
we weer herrinnerd zijn aan ons waarde
volle carillon, laat ons dan met meer
waardeering ons schoone klokkenspèl be
luisteren en mogen de tonen der „slaet-
clocken" ons doen denken aan de voort
snellende uren, terwijl zij roepen: Beidt
Uw Tijd!
BINNENLAND.
Enquête ©ver annexatie.
In den laagten tijd staat het ax-
nexatie vraagstuk in het middel
punt van de belangstelling. Naast
de belangwekkende rede van den
Minister-president over dit onder
werp, heeft ook de peis groote
aandacht daaraan besteed. Ook in
talrijke vergaderingen en brochu
res is het pro en contra belicht.
Het is aan te nemen, dat het
Nederlandsche volk, alhoewel de
materie zeer ingewikkeld is, toch
langzamerhand een idee heeft gé-
kregen van de diverse voor- en
nadeelen van annexatie.
Teneinde een juist beeld te krij-
gen van de publieke opinie over
dit voor ons land zoo belangrijk
onderwerp, heeft het Centr. Bu
reau voor Documentatie het initia
tief genomen tot het houden van
een enquete over deze kwestie.
Bevraagd worden een zeer groot
aantal personen door het geheele
land. Het net van de te bevragen
personen is zoodanig samengesteld
dat die personen bevraagd wor
den, die geacht kunnen worden re
presentatief te zijn voor een be
paalde bevolkingsgroep' Dit is het
zelfde systeem, waardoor het in
Engeland onlangs mogelijk was,
door bevraging van slechts 1800
van de 25. mill, kiesgerechtigde^,
de uitslag van de verkiezingen zui
ver te voorspellen.
Het Centr. Bur. voor Documen
tatie bevraagt bij de te houden
enquete een veelvoud van 1800
personen, zoodat de wetenschappe
lijke zuiverheid van een dergelijke
enquete in een land met ongeveer
5 mill- kiesgerechtigden absoluut
gewaarborgd is.
WEEK VOOR GEZINSHERSTEL
Als begin van de campagne voor gees
telijk ert moreel herstel van ons VOlk,1
welke door Nederlands Volksherstel
wordt voorbereid, zal van zes tot dertien
Januari over het geheele land een week
voor gezinsherstel worden gehouden.
WEER KINDERPOSTZEGELS
Van 1 December tot en met 5 Januari
a.s. zullen weer weldadigheidszegels, dé
z.g. kinderzegels, verkrijgbaar worden
gesteld.
Zooals bekend is, is de netto-opbrengst
bestemd voor steun van den arbeid tën
bate van het bescherming en hulp
behoevende kind in het algemeen. Met
uitzondering van de Zuigelingenbescher-
ming.
De zegels zijn ontworpen door den 7
Kunstenaar E. Fernhout. De voorstelling
is voor alle waarden dezelfde, n.l. een
meisjekopje.
DE VAN RECHTSWEGE ONTSLAGEN
LAND WACHTERS
De Regeergingsvoorlichtingsdienst
maakt bekend,, in verband met de uit
spraak van den Bijzonderen Raad van
Cassatie betreffende den landwachter Van
Wijk moet er op gewezen worden, dat dit
ontslag van rechtsvervolging op forjneele
gronden in elk geval, niet beteekent, dat
de betrokkene in vrijheid wordt gesteld.
Hij blijft in hechtenis en zal zich eerlang
moeten verantwoorden inzake hulpverlee-
ning aan den vijand.
reizen Naar belgie
De consulaten van België te Breda en
te Roosendaal zijn bevoegd om visa voor
reizen naar Belgie af te geven aan per
sonen, die in het ressort van genoemde
consulaten wonen;
Zij moeten echter in het bezit zij» van
een geldig paspoort, alsmede van een be-
wijs van in- en uitreis, af te geven door
de paspoorten-controle, Badhuisweg 79,
Scheven ingen.
Personen uit Breda en Roosendaal be
hoeven dus niet meer naar Amsterdam
voor een visuin.
Amsterdam 50 millioen tekort.
Het college van Burgemeester en Wet
houders heeft een suppletoire begroatjng
vastgesteld voor 1945, waarbiijifit'fekort
van de oorspronkelijke begf«t5ting ten be
drage van 16.800.000 nader werd be
groot op rond 50 millioen gulden.
DE DGUüLAS-MACHINE
OP TERUGREIS
De Douglas-machine, die de' proef
vlucht naar Indië heeft gemaakt, is Maan
dagmorgen om 7 uur plaatselijke tijd
weer int Batavia vertrokken voor de te
rugkeer naar Nederland.
De „Skymaster" had twiptig passagiers
aan boord, het toestel zal via Penang
vliegen.
EXPC.rr VAN SPIRITUS
Het Ministerie van Landbouw, Vissche
rij en Voedselvoorziening deelt mede, ter
behartiging van de Nederlandsche Lx-
porthandei is 'n hoeveelheid spiritus naar
het buitenland (Zwitserland) uitgevoerd.
Deze hoeveelheid'moet in mindering wor"
den gebracht op het binnenlandsch ver
bruik. Dientengevolge is de toewijzing
van brandspiritus, waarvan eerder is aan
gekondigd, dat deze op 40% van het ver
bruik in 1939 zou worden gesteld, terug
gebracht op 20%.
