Ir. Vos sprak voor 'de S D.A.P. tc Gouda
De economische toestand belicht
BINNENLAND
Van week tot we^ek
JkJSft*-
u.
Het plaatselijk bestuur van de S.D.A.P.
is wél zeer actief. Voor de derde maal
is één der hoofdfiguren uit de beweging
naar Qouda gekomen om over de huidige
moeilijkheden der regeering te spreken.
De heer J. van Üyeo opende als voor
zitter de vergadering in de stampvolle
„Concordia"-zaal en herinnerde eraan,
dat thans de ontwerper van het veel ver
guisde „Plan van den Arbeid", dat nooit
een eerlijke kans heeft gekregen, voor
ons stond. Nu is hij Minister van Handel
en Nijverheid en wij zien de planmatige
socialisatie zich allerwege baanbreken.
Minister Vos neemt dan het woord en
begint met de opmerking, dat zijn on
derwerp Herstel en Vernieuwing", ook
het devies is van de huidige regeering.
Vele dingen baren de regeering zorg,
zooals gebrek aan kolen en grondstoffen,
moeilijkheden met arbeidskrachten en
schaarschte aan deviezen.
Deze problemen onder het oog ziend,
merkte de Minister op, dat normaal
40.000 ton kolen per dag werden gepro
duceerd, terwijl er vlak na den oorlog
slechts 11.000 ton werden voortgebracht.
Hoewel wij ook kelen ontvangen uit
Amerika en Duifschland, moeten wij toch
zooveel mogelijk zelf produceeren. De
stakingen in Amerika warén er oorzaak
van, dat de kolen in December niet kwa
men. Niéuwe kolenbonnen zullen er niet
aangewezen kunnen worden, ofschoon
onze eigen productie momenteel 25.000
ton per dag bedraagt.
Voor den import zijn deviezen noodig
en speciaal dollars. Ook de Duitsche^ ko
len moeten, hoe vreemd het ook klinkt,
met dollars betaald worden. De arbeiders
in het Ruhrgebied worden n.l. met Ame-
rikaansche tarwe gevoed. Tót,*)rnu toe
kregen wij deze kolen gratis en de Mi
nister herinnerde er in dit verband aan,
dat wij eqji door Duitschland erkende
m vordering* hebb'en wegens geleverde
groente, boter en materiaal van 4,5 mil-
lard. Hierbij is het geroofde niet inbegre
pen. Gas en electra zullen mede in ver
band hiermede, niet vrijgegeven kunnen
worden voor hét einde van den winter,
DE SCHOENEN
7 maanden na de bevrijding, aldus lr
Vos, produceerden wij reeds 2,5 maal
zooveel als meteen na de bevrijding. Op
deze wijze zou het echter 4y2 jaren du
ren voordat iedere Nederlander een paar
schoenen krijgt. In Januari zal de pro
ductie waarschijnlijk 600.000 paar per
maand bedragen. Ondanks de schaarsch
te aan deviezen zijn in Amerika 1.800.000
paar schoenen aangekocht en zal het zoo
mogelijk zijn iedere Nederlander nog dit
jaar een paar schoenen te geven.
Bij de fabricatie- van fietsbanden liep
de productie op van 25.000 tot 75.000 en
nu zelfs tot 200.000 stuks per maand. Bo
vendien zijn er 500 000 stuks in het bui
tenland aangekocht. Ook onze textiel
industrie is hierbij betrokken door het
benoodigde canvas en hiermede kwam
Min. Vos op een onderwerp, waarover
hij niet optimistisch kon zijn. Er zijn te
weinig spinnerijen en door den oorlog
in 't geheel geen vakkundige spinsters.
Garens hebpen wij evenmin, doordat wij
die vroeger uit België en Engeland im
porteerden, maar deze landen hebben het
garen nu zelf noodig. Bovendien moesten
wij groote orders voor het Engelsche
leger uitvoeren in ruil voor het voedsel'
dat wij kregen. Momenteel hebben wij
slechts 40% van de normale voorziening,
reden waarom er dit jaar nog moeilijk
heden in de textielvoorziening te wach
ten zijn.
Typisch noemde de Minister den ver
anderden koers van de regeering, die
vroeger meestal gericht was op de belan
gen van den producent, terwijl nu de
volksbehoefte de politiek der regeering
bepaalt. Het buitenland is verbaasd, dat
wij nu reeds zooveel produceeren en ex-
porteesen, zooals gloeilampen en radio's.
Ook zTjn er orders aangenomen voor
schepen voor Noorwegen. Boter en kaas
worden nog niet geëxporteerd, hoewe
dit wel zoo snel mogelijk zal dienen te
geschieden.
Ondanks onze inspanning kunnen wij
dit jaar toch niet verder komen den 1/3
van den import, zoodat de export 800
millioen zal bedragen tegenover de im
port 2400 millioen. In Amerika zijn ech
ter nog 200 millioen bevroren dollars,
waarvan eerst onderzocht moet worden
of er Duitsch kapitaal onder is. Ook in
Engeland staat nog een vrij groot be
drag. Het is echter een noodzaak om te
leenen, daar anders de industrie, de ar
beidsmarkt en het levenspeil terugvallen
DE GELDSANEER1NG
Over de financiën sprekende, zei de
Minister, dat de geldsaneering hier beter
is geslaagd dan elders. De Staatsschuld
is echter van 5 tot 20 milliard gestegen.
Een vermindering hiervan is- noodzaak.
In de eerste plaats geschiedt dit door te
i.zorgen, dat zij, die aan dezen oorlog ver-
j diend hebben, ook groote bedragen fe
betalen krijgen. Hiermede denkt de re-
gccring 3 a 4 milliard gulden bijeen te
kunnen brengen. Daarna volgt een hef
fing ineens van groote vermogens. Spre
ker wees erop, hoe het politiek en sociaal
bewustzijn ontegenzeggelijk is gegroeiji,
want de heffing welke men na den vori-
gen oorlog wilde instellen is nooit door
gegaan, terwijl het nu regeeringspolitiek
is geworden. Ook de vermogensregistra
tie is een feit, wat mogelijk werd door
de opgave van effecten, verzekeringen,
diamante», goud en den inhoud van safe's.
Prijzen en loonen zijn niet los te ma
ken van het totaal aspect. Bij de huidige
loonpolitiek worden de lagere loonen om
hoog gebracht, zooals bijv. de loonen van
de landarbeiders, die van 0,25 en 0,35
opgevoerd zijn tot 0,60 per uur. De re
geering heeft de prijzen momenteel vast
in de hand. Een bedrag van 800 millioen
julden per jaar wordt besteed aan het
t rukken van den broodprijs, waartoe per
irood 5 cent wordt bijbetaald.
Progressieve belastingen zullen de in
komens nivelleeren. Ook de saneering
van het onderwijs en de zorg voor oude
ren van dagen zullen uit het nationale
inkomen moeten worden bekostigd.
Het „Plan van den Arbeid" vond geen
gehoor, omdat 200 millioen voor apen
bare werken waren uitgetrokken. Straks
zullen er echter 500 millioen gulden voor
openbare werken moeten worden uitge
geven. Dit jaar zal grootendeels gewijd
een, geheel andere strooming is waar te
nemen, al zijn de ouderen nog behou-
Kleeding voor Nederland
nemen, ai zijn ae ouaeren »uK Naar de „Victory Clothing Collection",
dend. In ieder geval loopt, in tegenstel- heeft mecjegrecieeld, heeft Nederland n«
ling met vroeger de grens nu dwars door( bijna 2 millioen kg kleeding, schoenen en
I beddegoed ontvangen, bijeengebracht in
April van het vorig jaar door het Ameri-
wordt nu- weer een
de werknemers heen. beddegoed ontvangen, bijeengebracht in
Tegen middernacht sloot de voorzitter A -j yan vorjg jaar door het Amen
de vergadering met een woord ,va" i kaansche volk. Er wordt nu- weer een
diitnk aan Minister Vos voor zijn boeiena jnzamejjng gèhouden voor kleeding voor
betoog, dat veel bij had gedragen tot het
welslagen van dezen avond.
'jjjjp aan herstellingen. 70.000 woningen
staan bovendien op het programma. Het
empo van het herstel, zoo riep de Mini
ster uit, hangt alleen af van het tempo,
waarin wij werken.
PLANMATIGE PRODUCTIE
Vervolgens bepleitte Ir. Vos een plan
matige productie. Zoo is> een wetsont
werp te verwachten ter coördinatie van
de voorbereidingen en het beleid, zoodat
niet, zooals vroeger, een belasting wordt
verhoogd^ zonder dat men zich reken
schap geeft van wat dat beteekent. Een
democratisch element vormt ook de ont-
werpwet op de bedrijfschappen. De ar
beider zal meer medezeggenschap krij
gen door democratiseering van het be
drijfsleven in den gang van zaken. Daar
door rijst het bewustzijn van het deel
genootschap. Op den duur zullen wij
een goed georienteerde en vakbekwame
arbeidersgroep moeten hebben, omdat
wij meer dan ooit op onszelf aangewezen
zuilen zijn, onze bezittingen in het bui
tenland verdwenen en de verhouding met
Indië een geheel ander karakter zal krij
gen.
De regeering hoopt bij haar pogingen
tot herstel en vernieuwing gedragen te
worden door de massa van het volk. Dit
en dë verdieping van het democratische
besef zijn zeer belangrijke elementen in
de vernieuwing, zoo besloot Min. Vos
zijn interessant betoog.
Wij mogen hier wel aan toevoegen,
dat de vernieuwing zeer- zeker ook
spreekt uit het feit, dat een Minister in
het openbaar ruiterlijk en onomwonden
de fouten en moeilijkheden der regeering
bespreekt.
Na depauze kwamen eenige vragen
binnen, die de Minister als geheel behan
delde. Een groot deel van de vragen
handelde over den Nederlandschen ambte
naar. Een belangrijke salarisverhooging
stelde de Min. vpor dezen groep in het
vooruitzicht. Ook een belangrijke inkrim
ping van het door den oorlog gegroeide
ambtenaren-apparaat zal de bureaucratie
vermindering, waarbij de Min. geen groo
te werkeloosheid verwachtte. Bij veran
dering van betrekking moet men echter
niet te conservatief zijn.
Een spaar- en voorschotregeling is in
aantocht, terwijl ook een verlaging van
den prijs van groente, fruit en visch *er
toe zal bijdragen, dat wij makkelijker
kleeding, schoeisel enz. zullen kunnen
betalen.
Over de prijsbeheersching in verbanc
met de huren zei de Minister nog, dat hij
een verhooging over de geheele linie
voorstond, waaruit dan de abnormale
verhouding van - nieuwe en oude wonin
gen bestreden kan worden.
Op de vraag of het bekend was, dat
de glazuurindustrie te Gouda bevoorrecht
zou worden boven de koudwerkindustrie,
zeide de Minister, dat dit een kwestie
van kwaliteit was. Wij moeten nu zeer
zeker onzen naam op de buitenlandsche
markt hooghouden door prima kwaliteit.
Tenslotte merkte de Minister op, dat
in het bedrijfsleven onder de werkgevers
BIJZONDER GERECHTSHOF
Z AMSTERDAM
Doodstraf geëischt tegen
landwachter
De landwachter Van Kleef alt Bergen
had zich gisteren te verantwoorden voor
het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam
voor zijn activiteit in „een der meest
verachtelijke N.S.B.-organisaties", zooals
Mr. Bakhoven, de advocaat-fiscaal, de
landwacht noemde.
Mr. Bakhoven wees hi zijn lang requi
sitoir erop, hoe voor dergelijke elementen
geen plaats meer mag zijn in onze ge
meenschap en eischte de doodstraf.
„De Oranje" weer naar Indië
Vrijdagmiddag a.s. zal de „Oranje" de
haven van Rotterdam verlaten met be
stemming Batavia. Van daaruit zal de
„Oranje" weer landgenooten, die uit
Indië wenschen te repatrieeren, naar Ne
derland brengen.
CREDIETOVERËENkOMSt
MET CANADA
Het Ministerië van Financiën deelt
mede, dat H. M. Gezant te Ottawa is ge
machtigd eon overeenkomst met Canada
te onderteekënen betreffende nieuwe be
langrijke credieten voor Nederland, welke
zullen dienen voor den aankoop van Cana-
deesche goederen en .het tranport daarvan
naar ons land.
De eerste credietovereenkomst werd
destijds geteekend op 1 Mei 1945. Op
grond van de z.g. Export Credits Insu
rance Act, welke de Canadeesche regee
ring machtigde exportcredieten tot een
totaal bedrag van 100 millioen Candee-
sche dollars aan het buitenlabd te ver
strekken, verkreeg Nederland toen niet
•minder dan 25 millioen Canadeesche dol
lars. De beteekenis van dit bedrag springt
onmiddellijk in het oog, wanneer meii de
verdere verdeeling der bedoelde 100 mil
lioen nagaat:
Nederland 25 millioen, aflossing 1950
1954, rentevoet 2J4
Nederl-Indië 15 millioen, aflossing
1950—1954, rentevoet 2J4
Bplgië 25 millioen, aflossing 1947—'76,
rentevoet 3
Tsjecho-Slowakije 19 millioen, aflossing
1950—1954, rentevoet 2'/2
Noorwegen 13 millioenT aflossing 1951
■1959, rentevoet 2a4
Sowjet-Unie 3 millioen, aflossing 1950
rentevoet 2
Hoewel de omvang dezer bedragen voor
een belangrijk deel werd bepaald door
Canada's mogelijkheden om de aankoop-
wenschen der verschillende landen te be
vredigen, vormde het aan Nederland ge
geven aandeel toch ook een bewijs van
vertrouwen in Nederlands credietwaardig-
heid. Dit vertrouwen bleek ook uit het
tegelijkertijd in een begeleidende brief
uitgesproken voornemen om het crediet
door toevoeging van vier jaarlijksche
tranches van 15 millioen Canadeesche
dollars te verhoogen tot 85 millioen, zoo
dra het Canadeesche Parlement de daar
voor vereischte toestemming zou hebben
gegeven.
Onderhandelingen, welke van Neder-
landsche zijde werden gevoerd onder lei
ding van het hoofd der Economische,
Financieele en Scheepvaartmissie in de
Ver. Staten, mr. M. P. L. Steenberghe,
leidden vervolgens tot belangrijke resul
taten, welke zijn vastgelegd in de nieuwe
overeenkomst.
De welwillendheid, waarmede de onder
handelingen werden gevoerd blijkt mede
uit de bewoordingen van den hier bedoel
den brief, waar in o.a. wordt gezegd, dat
„de Canadeesche regeering een groote en
door sympathie gedragen belangstelling
heeft voor de behoeften van Nederlanc
en voor de problemen van zijn wederop
bouw. De warme betrekkingen tusschen
Canada en Nederland, welke zijn voort
gesproten uit de oorlogsomstandigheden
en in het bijzonder uit de aanwezigheid in
Nederland van een groot deel van het
Candeesche leger, zullen, naar wij hopen,
tot duurzame vriendschap tusschen de
landen leiden". Inmiddels heeft
twee JH„H,
minister Lieftinck aan den Canadeeschen
premier en den Canadeeschen minister
van Financiën telegrammen gezonden,
waarin hij hen aan den vooravond van de
onderteekening-, dank zegt voor hun sym
pathieke houding tegenover Nederland en
zijn wederopbouwproblemen.
Nederland De eerste ipzameling voor
Nederiandsch Oost-lndië bracht een nul-
lioen kg kleeding op.
De „NourUam" naar Batavia
De „Noordam" Is gisteren vroeg in dea
morgein naar Batavia vertrokken om
evacuees voor Nederland in te schepen.
Van Batavia zal het schip waarschijnlijk
naar Belawan doorvaren om evacuees uit
Medan op te nemen.
In dit overzicht, dat wij wekelijks hopen
te kunnen plaatsen, zullen wij de belang
rijkste gebeurtenissen, zoowel in het bui
ten- als binnenland onder de loupe nemen.
Ditmaal willen wij volstaan met een
korte beschouwing over de Vergadering
der Vereenigde Volken te Londen, de
Indische kwestie en het proces te Neu
renberg.
Dezer dagen is de U.N.O. te Londen
gestart. De verwachtingen waren over het
algemeen hooger gespannen, dan de
resultaten hebben te zien gegeven. Dit
was te begrijpen. Allereerst toch moest
iet noodige formeele en droge openings-
werk ter hand worden genomen.
De rede van Schermerhorn, waarin hij
een beroep deed op het wereldfatsoen,
vond in de groote pers een gunstig ont
haal, evenals de benoeming van de Bel
gische Minister van Buitenlandsche Zaken
Spaak tot voorzitter. Het feit, dat Neder-
and tot lid van den Veiligheidsraad voor
den duur yan één jaar werd gekozen, be
antwoordde aan de verwachtingen.
Deed minister van Kleffens vorig jaar
voor het einde van den oorlog niet reeds
het voorstel, een aantal wisselende leden
in de Veiligheidsraad op te nemen?
De rede, welke Bevin gisteren hield,
toont duidelijk, dat het Engeland ernst is
en niet voor ingrijpende maatregelen, ook
ten koste van zichzeif terugschrikt.
Zijn toespraak is dan ook met veel be
geestering ontvangén.
De afwezigheid van de Russische gede
legeerde, Wesjinskij tijdens de eerste
U.N.O.-week heeft bij velen booze ver
moedens gewekt^ vooral omdat de kwestie
Azerbeidsjan door Teheran bij de U.N.O.
aanhangig is gemaakt. Teheran eischt
ontruiming van het te Azerbeidsjan vóór
2 Maart a.s. De vermoedens zijn, dat
Rusland zal trachten vóór dezgn datum
de zelfstandigheid van het betwiste ge
bied te laten uitroepen, daar ontruiming
een streep door de rekening van Rusland
beteekent.
Het feit dat de nota welke Sjahrir aan
de U.N.O. zond niet in behandeling is
genomen, duidt er op, dat het Nederland-
Sche standpunt door de groote mogend
heden (Rusland als voornaamste uitge
zonderd) wordt aanvaard. Dit is een be
langrijke stap vooruit, daar eenige maam
den geleden, de zaak er voor Nederland
slechter voor stond en Sjahrir zich in het
buitenland, vooral Amerika, in een groote
populariteit, mocht verheugen. Zijn poli
tieke ongeschooldheid, welke vooral in
zijn-laatste verklaring tot uitdrukking
kwam, was een kwade noot in het poli
tieke wereldconcert.
Engeland, Frankrijk en Amerika zij"
tot het inzicht gekomen, dat de zijde van
Sjahrir kiezen, gevaarlijke precedenten
voor de toekomst schept. Volledig toe
geven aan de eischen van Sjahrir c.s. zal
ongetwijfeld ernstige gevolgen i.n Efl-
gelsch-Indië en Indo-China tengevolge
hebben, waardoor in het Verre Oosten een
totaal gewijzigde constellatie zou ont
staan, welke ongewenscht wordt geacht
voor de onmiddellijke toekomst. De vol
ken in het Verre Oosten zullen hun poli
tieke en economische mondigheid langs
den weg der geleidelijkheid moeten ver
krijgen. Een revolutie zal hen eerder ach
teruit dan vooruit brengen.
Het proces te Neurenberg, dat volgens'
de aanwezige journalisten weinig copie
oplevert, kreeg gisteren'weer de volle be-
langsteling door de Fransche aanklacht,
die den geheelen dag in beslag nam. De
verslaggevers te Neurenberg schijnen wel
eens uit het oog te verliezen, dat het pro
ces niet wordt gehouden om couranten-
kolommen te vullen, doch om een recht
vaardig oordeel uit te spreken over de
voornaamste aanstichters van den wereld
ramp, welke nu achter ons ligt. O.i. ,s
het beter kalm eif bezadigd te werk. te
gaan, daar het hier niet gaat, om snel
heid en sensatie, doch om rechtvaardig
heid en billijkheid.
Jll' Tfinm nnmrran
-if,-—rw.--.-» «i T"" "w»*«spdHp
UniAA<r Hoi irPo! Kil HsH PP/lrSPBIl tOt hCl ktn ourc
