ALGEMEEN DAGBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN EEMff
Nederl. regeeringsvoovstellen bekend gemaakt
RADIOREDE MINISTER LOOEMANN
h den" ,?S%rSh6otIt tee
la„Vhetetragi3ci gSeuren zijn geworden.
PER ASPERA.
AD -ASTRA
Administratie: M. J. van Loon
UOl
Gistermiddag zijn in het statige paleis van den Gouverneur-Generaal
de uiterst belangrijke besprekingen tusschen Dr. H. van Mook en
Soetan Sjahrir begonnen. Naar aanleiding hiervan zijn de Neder-
landsche voorstellen bekend gemaakt. Deze voorstellen vangen als
volgt aan:
De Nederlandsche regeering gaat bij
haar beleid ten aanzien van Indonesië uit
van de overtuiging, uitgedrukt in de rede
van H.M. de Koningin van 6 Dec. 1942,
met de woorden: „Ik weet, dat geen poli
tieke eenheid en verbondenheid op den
duur kunnen blijven bestaan, die niet
door de vrijwillige aanvaarding en trouw
van de overgroote meerderheid der bur
gerij worden gedragen".
Zij plaatst zich, daarop voortbouwend,
op het standpunt, dat de bevolking van
Indonesië na een begrensde periode van
voorbereiding in vrijheid over haar staat
kundig lot zal moeten kunnen beslissen.
Misdien acht zij het haar plicht, uit hoof
de van de op haar rustende en door haar
diep gevoelde verantwoordelijkheid, alles
in het werk te stellen om zoo spoedig
mogelijk de voorwaarden in het leven te
roepen of tot vervulling te brengen, die
zulk een vrije beslissing mogelijk zullen
maken en haar internationale erkenning
zullen verzekeren, daarmede tevens uit
voering gevende aan het bepaalde in ar
tikel 73 van het charter der United Na
tions. -
Zij is daarbij, zonder iets aan het in
den aanvang gestelde beginsel te kort te
doen, hatfitzijds eveneens overtuigd, dat
ook daarna het heil van het land en van
de onderscheiden volken van Indonesië
zijn besten waarborg zal kunnen blijven
GEMEENEBEST INDONESIË DEELGENOOT IN HET KONINKRIJK
van de regeering van het Koninkrijk met
enkele bijzondere bevoegdheden bekleec
zijn ter waarborging van fundamenteele
rechten, van goed bestuur en gezonde
vinden in de vrijwillige bestendiging naar
de woorden van H.M. „Een Rijksverband,
waarin Nederland, Indonesië, Suriname en
Curagao tezamen deel zullen hebben, ter
wijl zij ieder op zichzelf de eigen inwen
dige aangelegenheden in zelfstandigheid
en steunend op eigen kracht, doch met
den wil van elkander bij te staan, zullen
behartigen.
Op den grond van het vorenstaande
stelt de Nederlandsche regeering zich voor
om in overleg met veelzijdig gekozen, ge
zaghebbende vertegenwoordigers van In
donesië, een structuur,te ontwerpen voor
het Koninkrijk en voor Indonesië, geba
seerd op een deelgenootschappelijken de-
mocratischen grondslag. Deze structuur
zal gelden voor een begrensden tijdsduur,
binnen welken het mogelijk wordt geacht,
dat de voorwaarden voor de hierboven
bedoelde vrije beslissing zullen zijn ver
vuld. Aan het einde van dien tijdsduur
Zullen de deelgenooten zelfstandig beslis
sen omtrent de voortzetting hunner be
trekkingen op den grondslag van een als
dan volledig en vrijwillig deelgenoot
schap. Verschil van meening over de
vraag, of die tijdsduur alsnog behoort te
worden verlengd doordat een vrije beslis
sing mogelijk is, zal worden onderworpen
aan 'n verzoeningsprócedure of, zoo noo-
dig, aan arbitrage.
Ten aanzien van de in de vorige alinea
genoemde structuur zal het overleg wor
den gevoerd aan de hand van de volgende
hoofdregels:
al Er zal zijn een Gemeenebest Indo
nesië, deelgenoot m het Koninkrijk, sa
mengesteld uit landen met uiteenloopende
graden van zelfregeëring.
b. Er zal ingesteld worden een Indo
nesisch burgerschap voor allen, die in
Indonesië geboren zijn; Nederlandsche en
Indonesische burgers zullen bevoegd zijn
tot het uitoefenen van alle burgerschaps-
rechten in alle deelen van het Koninkrijk.
c. De inwendige aangelegenheden van
het Gemeenebest Indonesië zullen dooi
de eigen organen van dat Gemeenebest
zelfstandig worden geregeld, waarbij voor
het Gemeenebest als geheel wordt ge
dacht aan een op democratische wijze
samengestelde volksvertegenwoordiging,
derhalve met een substantieele Indonesi
sche meerderheid, een ministerie samen
gesteld in politieke harmonie met ae
volksvertegfenwoordiging en een verte
genwoordiger van de Kroon als hoofd
van de regeering.
d. Teneinde in staat te zijn om de
plichten na te komen, die art 73 van het
handvest der Vereenigde Volken op het
De Minister van0vera^he ^veTbeide'renden, de volgende
raann, heeft Zondagmiddag om 1 uur over dc
radiorede gehouden:
G^aG°we?t, dat vandaag in B^tavia
besprekingen worden geopend, die
de toekomst van Neder'a"d.en-!nt?"nen
beide van beslissende beteeken.s kunnen
worden. De poging, die daar Jordt
dernomen om een einde te niaken tan de
vernietiging van levens en eiSe".d°™
welvaart en cultuurgoed; eeilnif'"d^olJen
de negatie van al wat tusscen o"ze
aan eeibied en genegenheid gegro
- die poging zal door het geheelNe
derlandsche volk met spanning
gevolgd. Zij wordt ook, ik ben daar zeker
van, door de groote meerderheid van
volk goedgekeurd, ondanks al hetgeen he
in al zijn lagen en groepeeringen
financiën. Hij oefent deze bijzondere be
voegdheden alleen uit indien deze rechten
en belangen worden aangetast.
e. De constitutie, waarin de vorenbe
doelde structuur zal zijn vervat, zal waar
borgen bevatten ten aanzien van funda
menteele rechten als godsdienstvrijheid,
rechtsgelijkheid, ongeacht geloof en ras,
bescherming van persoon en goed, onaf
hankelijkheid der rechtspraak bescherming
van de rechten van minderheden, vrijheid
van onderwijs, vrijheid van meening en
meeningsuiting.
f. De centrale organen, die functies
uitoefenen voor het geheele Koninkrijk,
zullen worden samengesteld uit vertegen
woordigers van de Rijksdeelen. Gedacht
is aan een Rijkskabinet samengesteld uit
ministers uit alle Rijksdeelen en aan
Rijkswetgeving, die de instemming be
hoeft van de volksvertegenwoordiging der
onderscheiden Rijksdeelen.
e. Na de inwerkingtreding van de
bovengenoemde constitutie zal de Neder
landsche regeering de spoedige toelating
bevorderen van het Gemeenbest Indonesië
?als lid van de U.N.O.
duwen heeft over de wijze waarop dit
conflict is ontstaan en over,^{'^ggtapeld
nnrpcht dat de revolutie heeft gestapeiu
oS het lijden onzer landgenooten onder de
Japansche overweldiging. aehik-
Ons volk is in zijn meerderhed, gelu^
n«r in staat gebleken om zich boven de
5 Sc e gevoelsreactie te verheffen en naar
torin te zoeken van de diepere oorzaken
Oorlog oorzaak breuk.
fevenaté in de ontwikkeling van ons
eigen Nederland en nog in veel grooter
mate, heeft de oorlog in de ontwikkeling
van Indië een geestelijke breuk gebracht.
Het Nederlandsch bewind heeft vóór
1940 eerlijk gestreefd naar een geleide
lijke ontplooiing van Indonesische volks
kracht. Wij hebben het land goed be
stuurd en goed toegerust. Maar wij heb-
jen de spanningen onderschat, die in de
menschelijke ziel veroorzaakt worden
door de dooreenstrengeling in één enkele
samenleving op ongelijken voet van twee
volken, dragers van tweeërlei tfultuur,
tweeërlei godsdienst, tweeërlei economie,
tweeërlei levensrythme. Daarom heeft de
plotselinge nabijheid der vrijheid de In
donesiërs zelf overrompeld. Daarom heeft
de breuk ons verrast enontgoocheld.
Maar ze heeft ons ook gebracht tot
bezinning. Die'is noodig aan beide zijden.
Want de breuk in de ontwikkeling
heeft het feit niet weggevaagd, dat de
Indische samenleving in zijn meest we
zenlijke stoffelijke en geestelijke elemen
ten is opgebouwd uit dat samen-leven
van Indonesiër en Nederlander. Het Ne
derlandsche element laat zich niet ver
wijderen zonder noodlottige gevolgen,
voor welvaart en cultuur. Daarom mag
Nederland zijn verantwoordelijkheid niet
prijsgeven voor de toekomst van Indone
sië; daarom snijdt Indonesië in eigen
vleesch als het den Nederlander zou po
gen uit te werpen uit zijn maatschappij
en zijn staat.
Wat noodig is, is bet vinden van een
nieuwen vorm van samenwerking, waarin
de Indonesiër ontlast zal zijn van den
psychischen druk waaronder de oude
verhoudingen hem stelden en dien hij als
zijn onvrijheid voelde.
De Nederlandsche regeering is bereic
tot een uiterste poging om dien nieuwen
vórfn té vinden. In harmonie mët de door
haar als grondslag aanvaarde Koninklijke
rede van 1942 denkt zij zich een
mate van zelfregeering voor Indonesië
waarin Nederland slechts steun verleent
en overigeais een laatste verantwoorde
lijkheid draagt voor de waarborging van
internationale maatstaven van goed be
stuur.
Zij denkt zich een behartiging der ge
zamenlijke belangen in een Rijksstructuur
waarin Indonesiërs gelijkwaardig naast
Nederlanders (en natuurlijk vertegen
woordigers van Suriname en Curagao i
aan de bewindtafel zullen plaats nemen
en waarin zij de noodige internationale
ervaring kunnen opdoen.
En vooral is zij bereid als duidelijk en
binnen afzienbaren tijd bereikbaar doel
te stellen voor Indonesië's Staatkundige
ontwikkeling datgene, wat in het Atlan
tisch Handvest en in het Handvest der
Vereenigde Volkeren als het rechtmatig
doel van .ieder volk is erkend: het recht
van zelfbeschikking.
De regeering honoreert daarmele niet
alleen de handteekeningen, die namens
Nederland onder de documenten zijn ge
zet. Zij honoreert er ook mede de be
lofte, die uiteindelijk in de sedert 1901
aanvaarde politiek van zedelijke verplich-
•ting jegens Indië lag verscholen. Zij er
kent, dat de tijden gaan rijpen en zij
meent, dat alsdan geen beter waarborg
te vinden is voor de blijvende eenheid
van ons Rijk, dan de vrijheid van zijn
samenstellende deelen.
Dit alles, landgenooten, is uitgedrukt
ir. de publicatie, die varidaag in Batavia
namens de regeering wordt openbaar ge-
maakt
Nadat de minister de elders gepubli
ceerde regeeringsmededeeling had voor
gelezen, besloot hij zijn rede als volgt:
Landgenooten, ik weet dat de mannen,
die daarginds in Batavia zullen samen
komen, beschikken over verantwoorde
lijkheidsbesef, werkelijkheidszin en tege
lijk idealisme, daarom durf ik hopen, dat
zii den vreedzatmen uitweg zullen vinden,
die onze volken leiden zal uit de tra
gische impasse, waarin zij zich bevinden.
Van Mook tot de Pers.
Nadat gisteren de Nederlandsche re-
geeringsverklaringen omtrent de politiek
ten aanzien van Indonesië is uitgegeven,
heeft Dr. v. Mook zich als volgt tot de
pers gericht:
„De verklaring van de politiek van de
Nederlandsche regeering met betrekking
tot Indonesië, welke eenige uren geleden
Weersverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.I. tot morgenavond.
Wordt verwacht i
Matige, aan de kust tijdelijk krachtige
wind, tasschen West en Noord, wisse
lende bewolking met plaats, een enkele
bui, iets lagere temperatuur.
Wat is er In Gouda te doenl
Reünie i Vrijdag t./m. Woensdag i
„De Burcht der stilte."
Thalia-Theater i Vrijdag t./m. Woensdag
„De Tiran".
Schouwburg Bioscoop: Van Vrijdag tot
en met Dinsdag„Op stap."
Maandag 11 Febr. 8 uur, Concordia i
„Pygmalion".
Dinsdag 12 Febr. 8 uur Blauwe Kruis,
.edenverg. Wijkver. „Vrede door Oranje".
Woensdag 13 Februari, 8 uür, Nieuwe
Schouwburg: De Venlo-Spelers met „De
Vreemdeling."
Idem, 8 uur, 't Schaakbord i Jhr. Ir. O. C.
A. van Lidt de Jeude voor de Lib. Staats
partij.
Idem. 7 uur, Reünie, bovenzaalD»-
Borger over „Het gerninéerd zijn van Europa",
Idem. 7.30 uur, Ned.Geref.Gemeente» Ds.
]oh. van Weizen.
Idem, 8 uur, Concordia: Jubileum-voor
stelling Bordinl's Hypnos Variété.
aan de Staten-Generaal te Den Haag is
verstrekt en heden gepubliceerd, betee-
kent een nieuwe koers in de betrekkingen
tusschen Nederland en Indonesië. Voor t
eerst in de geschiedenis van die verbon
denheid re thans een scherp omlijnd doel
gesteld voor de politieke ontwikkeling van
Indonesië. J
Het zelfbeschikkingsrecht van de bur
gers van dit land erkennende, wijst het
vorstel een duidelijke en bruikbaren weg
naar democratische vrijheid.
De verwarring tengevolge van de Ja
pansche onderdrukking en de omstandig
heden welke de capitulatie van Japan met
zich meebrachten, hebben voor de Indone
siërs, vooral op Java en Sumatra, deze
ontwikkeling in de houding der Nederlan-
ders verborgen. Ofschoon deze ontwikke
ling een natuurlijk gevolg was van de
beginselen onzer politiek, welke reeds in
1901 werden uitgestippeld, en ook van de
algemeene situatie voor en gedurende den
oorlog, het ontbreken van contact en ver
keerde interpretatie hebben toch ernstige
misverstanden doen rijzen tusschen de
beide volken en deze misverstanden zijn
door betreurenswaardige daden van ge
weld verscherpt.
Mijn regeering zou er de voorkeur aan
hebben gegeven indien reeds in den aan
vang terstond besprekingen gevoerd had
den kunnen worden omtrent de toekomst.
Toen dit evenwel onmogelijk bleek, heeft
de regeering besloten tot het opstellen
van de regeeringsverklaring betreffende
haar politiek, teneinde de vrees en de
onzekerheid aan beide kanten weg te
nemen.
Het Indonesische volk staat voor een
ernstige keuze, maar een, die eenvoudig
is in haar hoofdzaken: de keuze is die
tusschen zelfbeschikkingsrecht over be
perkten tijd en na een periode van con
structieve samenwerking onder de best
bereikbare garanties voor den opbouw
van hun land of voortzetting van den
nutteloozen en destructieven burger
oorlog.
Een natie met zelfbestuur kan niet wor
den gegrondvest op armoede, ondervoe
ding en economische verwoesting. Een
natie kan geen erkenning verwerven, zoo
lang leven en bezit van onschuldige bur
gers bedreigd worden, minderheden ge
terroriseerd worden, zoolang vrijheid van
meening en meeningsuiting wordt onder
drukt en zoolang zij het vertrouwen ont
beert, dat de basis van het eontact met
de buitenwereld dient te zijn.
Voor de persconferentie van den lt.-
gouverneur-generaal bestond enorme be
langstelling. Vele bekende persoonlijkhe
den waren aanwezig, onder wie de heer
Posthumus, Dr. v. d. Plas en Kol. Abdoel
Kadir.
Dr. v. Mook begon met het voorlezen
GOUDA
DrUKKrr: L/IU*b.ciij uvuua
Sjahrir «n Van Mook bijeen
•f V ii
