OMSTREKEN
ïïsz&rtzsrzs
Het keerpunt ons koninkrijk.
Allen naar de groote demonstratie van hedenavond
Hulp aan Venlo.
ARTEN LUTHER
AP -ASTRA /-MAILT
NUMMER 157
MAANDAG 18 FEBRUARI 1946 fej2'ioS
k/UC&Utiht
STADSNIEUWS
xcnmA I ^T"H ir-l-w T T^ /Am a w-v r/x/vrv ^.^ww T 1 r\h *r"rTM7I/T?k 1 EENDRACHT
Redactie: L. J. A. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijksen
rukker: Drukkerij Verzijl, Gouda
Administratie: M. I. van Loon
I.
Een blik op een 36-jarigen premier*
Aan den vooravond van de besprekingen
(usschen den lult.-gouv.-gen. Dr. H. J. van
Mook en den premier van de regeering der
„Republiek Indonesia". Soetan Sjahrir.is het
nuttig een blik te werpen op dé figuur van
den kleinen en tengeren Sumatraan, op zijn
ideeën, neergelegd in de door hem geschreven
brochure „Onze Strijd" en veertien dagen
geleden uitgegeven bij„Vrij Nederland",
onder auspiciën van de „Perhimpoenan
Indonesia", op de inhoud van de Neder-
landsche voorstellen met de voor ons land
en Indië verstrekkende gevolgen.
Sjahrir is thans 36 jaar oud en geboortig
uit Sumatra's Westkust, waar zijn vader in
het laatst van zijn leven rechtskundig adviseur
van den sultan van Dell was.
Soetan Sjahrir is een traditie-mohammedaan.
Hij onthield zich van iedere actieve deelname
aan het Mohammedanisme, sedert hij zijn
opleiding aan de Middelbare School te Ban-
doeng genoot. Hier reeds trad zijn sociale
belangstelling aan het licht. Hij ging de
kampong in om de nooden van het volk te
leeren kennen en deze te bestrijden. Hij stichtte
een „Volksuniversiteit" en was een van de
oprichters van „jong Indonesia".
Hij wilde de eenheid van den Indlschen
Archipel, tad een uitgesproken Indonesische
natlonalistUchen inslag en hield zich voornl.
onledig op sociaal en cultureel terrein. Op
vallend U dat Sjahrir zijn makkers veel meer
zocht onder de Chineezen en Europeanen,
dan onder de Indonesische.
In 1929 kwam hij naar Nederland, waar
hij twee jaar verbleef, voornamelijk in Amster
dam. Nauwelijks was hij hier aangekomen,
of zijn vader stierf, waardoor hij het matei iee
moeilijk kreeg. In onze hoofdstad verkeerde
hij veel ia arbeidersmilieu'i en kunstenaars
kringen, maakte kennis met Menno ter Braak
en E. du Person, terwijl zijn socialistische
ideeën rijpten in de Amsterdamsche Socialis
tische Studentenclubs, waar hij in contact
kwam met Dr. H. Brugmans. Terng in Indie
verklaarde hij dat zijn nationalisme voort
sproot uit zijn socialisme. Dit bepaalt zijn
eigenaardige houding t.o. van verschillende
andere Indonesische nationalisten, wier pa
triottisme op de eerste en maatschappelijke
idtologie op de tweede plaats komt.
de veroordeeling van Soekarno kristal
liseerde zich uit de resten van diens beweging
de Pendidikan Nasional Indonesia (Nationaal
Indonesisch Réveille), waarvan Sjahrir tot de
terugkeer van Mohammed Halla uit Neder
land (1932) voorzitter was. De huidige
premier bleef toen het voorzitterschap van
de Vakvereenigingscenlrple vervullen.
In 1934 werd Sjahrir krachtens het gou
vernementsbesluit verbannen naar Boven-
Digoel. -
Sjahrirs huidige positie is moeilijk. Onder-
de leuze van „Republiek Indonesia dekken
zich vele opvattingen. Het begrip „republiek
heeft Voor zeer vele Indonesiërs een totaal
verschillenden inhoud en moet slechts als het
„eenheidssymbool1 der nationalisten worden
beschouwd. De gevolgen hiervan kunnen
zeer verstrekkend zijn. In ons laatste artikel
komen wij hier nader op terug.
Een leelijke pijp gerookt I
De Montana-sigaren fabriek in de IJssellaan
kreeg nachtelijk bezoek van een 3-tal „heeren-
rookers". die een partijtje sigaren in de wacht
meenden te kunnen sleepen. De buurman
echter had onraad bemerkt en ging op onder
zoek uit. Toen hij kort daarop met twee der
dieven slaags raakte, moest hij spoedig het
veld ruimen, daar ook de derde dief den
kordaten man te lijf ging. Spoedig nadat de
laatste voor de drievoudige overmacht het
veld had moeten ruimen, gingen de drie aan
den haal, zonder hun plan te hebben kunnen
volvoeren.
De groote onbekende
Het trok de aandacht van de politie, dat
een spikplinternieuwe flets aan de hand van
een wielrijder werd meegevoerd. De Inwoner
uit Reeuwijk v. d. H„ die behalve zijn eigen
oude karretje dit rijwiel geleidde, verklaarde
de fiets pas van H. uit Reeuwijk te hebben
gekocht voor f 350.— Laatstgenoemde ver
telde op zijn beurt, dat hij met een onbekende
voor f 340.een koop had gesloten en zoo
doende eigenaar was geweest. Naar den aller-
aatste zoekt thans de politie, terwijl H. rus
tig wacht op het bureau naar de oplossing
De kegel rolde.
Viijdagavond vonden op de kegelbanen
van- de Reünie kegelwedstrijden plaats tus-
schen drie vijftallen van de kegelclub „De
Rollende Donder" (D.R.D.) en die van „Je
hebt ze niet aan een touwtje" (Touwtje) van
Schoonhoven.
Ieder vijftal wierp 2 x 10 ballen op iedere
baan, met als resultaat dat D.R.D. 'n flinke
zege behaalde op „Touwtje" met de volgen
de cijfers. D.R.D. 602 hout "Touwtje" 465
hout. D.R.D. wint met 137 hout. D.R.D. 2
bracht het tot 543 hout tegen „Touwtje"
443. D.R.D. wint met 100 hout. D.R.D. 3
leed een nederlaag van 407 tegen 5]2 hout
Touwtje wint met 105 hout.
Na afloop werden de prijzen bestaande uit
verzilverde kegels aan de respectievelijk win
nende vijftallen uitgereikt.
Nog steed8 „ela8ti8ch front"
De gebr. v. B. uit Utrecht verkochten
elastiek 75 cept per meter. Den vastgestel-
den prijs is echter 45 ct. Wegens dezen uit-
gerekten prijs werden ze dan ook bekeurd op
50 meter 'van dit elastiek wist de politie de
hand te leggen. Ook klossen machinegaren
waarvan er 6 in beslag werden genomen,
verkocht het duo B. voor f 1.terwijl de
prijs 25 ct. is. Ook v.d. Z. die 1 mtr. elas
tiek kocht, kreeg een bekeuring.
Millioenen menschen gaven voor de leuze VRIJHEID EN DEMOCRATIE in
de afgeloopen jaren hun leven. Onze generatie heeft tot plicht de fakkel verder
te dragen en hun ideaal te verwezenlijken. Vrijheid en democratie kunnen niet
samengaan met koloniale overheersching. Onze eigen vrijheid zouden we niet
waard ,zijn, als we die baseerden op de onderdrukking van een ander volk. Onze
eigen democratie kan niet leven, als we die van Indonesië niet helpen vestigen.
Daarom mag niemand hedenavond ontbreken op de groote demonstratieve bijeen
komst in de gecombineerde zalen van „Kunstmin", waar zullen spreken
PIETER 'T HOEN (F. J. Goedhart) Paroolgroep - Dr. VERDOORN,
Zendeling-arts - PALAR, Indonesiër, lid Tweede Kamer - CHR. SMIT,
Comm. Partij - F. K. N. HARAHAT. Perhlnsjpoenan Indonesia - BERN.
DRUKKER, penningmeester van de A.J.C.
Zet door een massale opkomst kracht bij aan de leuzen
GEEN OORLOG VAN VOLK TEGEN VOLK,
ZELFBESTEMMING VAN INDONESIË,
EEN OPLOSSING DOOR VERGELIJK
Weersverwachting, medegedeeld door
het K.N.M.l. tot morgenavond.
Wordt verwacht i
Meest zwaar bewolkt, geen neerslag
van beteekenis. Matige, aan de kust tijdel.
krachtige westenwind. Weinig verandering
van temperatuur.
Wat is er in Gouda t« doant
Reünie i Vrijdag t./m. Woensdag i
Gibraltar,
Thalia-Theaten Vrijdag t./m. Woensdag
De Bewaarschool.
Schouwburg Bioscoop: Van Vrijdag tot
en met Dinsdag De wilde engel.
Vanaf Vrijdag, dagelijks van 10 tot 22
uur tentoonstelling van de V-I in Soc. Ons
Genoegen.
Maandag 18 Febr.. 8 uur, gecomb. zalen
van KunstminMeeting van Com. Nederl.-
Inüonesie.
Idem, 8 uur. hotel „Central" Jaarvergader;
Ned. Relsvereen. tevens film- en lantaarnpl
Dinsdag 19 Febr., 8 uur, Kunstmin Feest
avond v. d. Buurtver. Je Maintiendrai".
Idem 8 uur. Concordia. Cabaret-revuej
„Schoppen is troef".
Woensdag 20 Februari 8 uur, Nieuwen
Schouwburg. Opera-concert.
Idem 7 uur. Reünie bovenzaal, Ds. J.
Borger over i „Het nieuwe besef".
Idem 7.30 uur, Ned. Geref. Gemeente Ds.
Joh. v. Weizen.
Een Goudach industrieel helpt «ede
Het batig saldo van de opvoering van
„De Vreemdeling", door de Venlo-spelers,
ten bate van hun getroffen stad, bedraagt
f 745.3.9.
Een bekend Gouésch industrieel verblijdde
het voorbereidende comité met een telefoon-
tje. Hij deed de toezegging van een gift van
f 100, Voorwaar een prachtige geste.
Aanvragen
extra Textielgoederen.
Antwoord .op de ingediende aandragen
kan worden gehaald aan den Distributie-
dienst, loket 11, Peperstraat, door hen wier
bew|s van, aanvrage het nummer draagt
taaaclien 28200 ca 28599
op Dintdag 19 Februari tusachen 9.30
en 12.— uur en 2.— en 3.30 uur.
Herijk van Maten en gewichten
Burgemeester en Wethouders van Gouda
maken bekend, dat de herijk der maten, ge
wichten en meetwerktuigen dit jaar zal plaats
hebben van 24 Februari tot en met 26 Maart
a.s. eiken dag (met uitzondering van de Za
terdagen en Zondagen), van 9 tot 12 uur
en van 13—16 uur, in een daartoe inge
richt lokaal in de v.m. 2e Openbare Bewaar
school aan het Regentesseplantsoen, aldaar.
Aan de huizen der herijkplichtigen zullen
briefjes worden uitgereikt, met vermelding
van den dag en het uur, waarop de maten
en gewichten voor den herijk kunnen wor
den aangeboden, terwijl zij, die zoodanig
briefje niet mochten ontvangen, zich tot,het
bekomen daarvan op de boven aangegeven
tijdstippen aan het lokaal van den herijk
kunnen melden. Belanghebbenden worden er
aan herinnerd dat de maten, gewichten en
en meetwerktuigen SCHOON, DROOG en
ROESTVRIJ moeten worden aangeboden om
onderzocht te kunnen worden, ijzeren maten
dienen van binnen en van buiten geverfd te
zijn, koperen gewichten afgewasschen en ook
de gaten gereinigd, ijzeren gewichten mogen
niet gepotlood zijn, doch roestvrij moeten
zijn gemaakt en daarna ingewreven met ge
kookte lijnolie.
De maten, gewichten en meetwerkt. moeten
vóór 1 October 1946 gestempeld zijn met de
letter q en dat er. bij verzuim of verhinde
ring om van de zitting gebruik te maken,
nog gelegenheid bestaat maten, gewichten en
meetwerktuigen te laten herijken aan he'
iikkantoor te Rotterdam, 's Gravendijkwal
66 op Dinsdagen en Vrijdagen (behalve op
Goeden Vrijdag) telkens van 9-12 uur en
Hrv maten, gewichten en meetwerktuigen^
welke zijn gestempeld met het afkeurings-
merk, niet in winkels enz, mogen worden
tCTMeb!"hvan 'sRijks schatkist betaald
_W),B worden voor het onderzoek der ma-
teeren der gewichten (justeerloon)
aan de eischen gesteld voor de nieuwe, moe
ten voldoen, terwijl een postbewijs tot <en
bedrag, overeenkomende met de som van 10
cent voor elk gewicht moet zijn ingesloten.
Dit bedrag kan ook op postrekening no.
115960 van IJKKANTOOR, Rotterdam
worden gestort).
Dientengevolge wordt ieder, wien zulks
mocht aangaan aangemaand zich bovenstaande
gelegenheid voor den Herijk ten nutte te
maken, ten einde de onaangename gevolgen
te voorkomen, die bij verzuim daarvan voor
hem zouden kunnen ontstaan.
Prijsopdrijving
Een tweedehands heerencostuum ruilde J.
v.d. S. voor zeemlappen vaneen Hagenaar.
Dit rullen was op zichzelf niet zoo vreemd,
het verkoopen der zeemen daarentegen was
iets dat niet door den beugel kon. De zeem
lappen werden verkocht voor 25 en 30 gld.
per stuk. Zoo werd er dan ook procesver
baal wegens prijsopdrijving gemaakt,
o.a. Kocht J. B. en J. P. H. en de moeder
van v.d. Si eenige zeemlappen. Ook J. M.V.
was een kooper.
Wie z'n fiets is dat?
De kantoorbedienne Th. v.d. K. uit Am
sterdam was in de omgeving van het station
in onderhandeling over de verkoop van een
gloednieuw heerenrijwiel. Hij trok de aan
dacht van de politie, die den man verzocht
op het bureau even uitleg van zijn handel
wijze te willen doen. Hel bleek dat de jonge
man het rijwiel in Utrecht afhandig heeft
gemaakt van een persoon, die, van wien de
naïve jongeling meende, dat hij ook bet rij
wiel niet op rechtmatige wijze verkregen zou
hebben. Inlichtingeg wil de politie thans in
winnen over de vermmissing van een zoo
als nieuw heerenrijwiel, merk Gazelle
stierf vier eenwen geleden
Vandaag is het vier eeuwen geleden,
dat Luther in ziin geboot teplaats
Eisleben overleed. Op 17 October 1517
plakte hij de bekende 95 stellingen
tegen den aflaat aan de slotpoort
van Wittenburg aan.
Kiesmannen geven hun meening
over de gebiedsuitbreiding
De burgemeester, zooals bekend, eere
voorzitter van het Goudsche Comitié voor
Gebiedsuitbreiding heeft aan de 75 kies
mannen die onzen noodgemeenteraad
hebben gekozen, een zevental vragen be
treffende 't vraagstuk der gebiedsuitbrei
ding gericht. 68 van hen hebben hierom
trent hun meening geuit.
60 kiesmannen zijn van meening, dar
Nederland aanspraak mag maken op
schadevergoeding. k,„
38 van hen zijn van meening, dat Ne
derland deze schadevergoeding mag vor
deren in den vorm van grond.
Een van de kiesmannen was voor ge
biedsuitbreiding, indien er geen andere
mogelijkhed bestond. Een ander achtte
schadevergoeding alleen in den vorm van
grondoverdracht mogelijk, terwijl er onder
deze 38 pro-mannen ook een was, die
naast gebiedsuitbreiding ook een man
daatgebied onder Nederlandsch beheer
noodig achtte.
18 kiesmannen waren positief tegen ge
biedsuitbreiding. 5 wenschten een min of
meer uitgebreide grenscorrectie.
24 kiesmannen zagen andere mogelijk
heden voor schadevergoeding o.a. in:
a. Levering van: energie (2), bewerkt
materiaal (3), vee (1), octrooien en pa
tenten (2), vorderingen annuleeren (2).
b. Behefer over concerns, resp. onder
nemingen (2).
1 kiesman zag heil in de tewerkstelling
van Duitschers in Nederland.
gij eventueele overdracht van grond
moeten volgens de meening van 33 kies
mannen de Duitschers dit gebied verlaten
6 waren er van meening dat zij dit land
niet behoorden te ontruimen. 6 kiesman
nen wilden zich hierover niet uitlaten.
31 kiesmanen zagen grooter voordee-
len dan nadeelen1 verbonden aan gebieds
uitbreiding. 20 achtten de bezwaren
grooter.
Over de capaciteit van het Nederland-
sche volk om het aangehechte gebied door
Nederland geleidelijk in cultuur en exploi
tatie te brengen, waren 45 kiesmannen het
eens, dat dit zeer wel mogelijk was. 7 van
hen hadden hierover geen meening, 3 he
ten de uitspraak hiervan in het midden;
2 kiesmannen waren van meening dat de
Nederlanders hiertoe niet in staat waren.
Enkele kiesmannen hebben de vragen
algemeen beantwoord. Sommigen waren
van meening, dat de kwestie internatio
naal moet worden gezien.
Noodig is een Unie van Europeesche
Staten. De geheele kwestie is bovendien
afhankelijk van de Groote Mogendheden.
W GROOT GOUDA
