POLITIEKE VOO RL ICHTING
De neutraliteit van den Staat
„Nederland helpt I
"Srte u" oSThteUa de regering
Van Katholieke zijde oordeelt men
als volgtj
De neutraliteit van de Staat! De
Staat dus staande tussen de partijen,
partij lqezend? Het is heel vaag, en I Vandaar dat nu wordt behandeld:
we achten het meer dan ooit* een ge-
den eisch nal worden neergelegd de waarborgen ter
van verzekering van de doorwerking der
n» «taat moet in elk- geval de openbare orde handhaven en kan niet ontkomen aan den eisc*
te aaan welke normen hiertoe behooren. Aan den anderen kant heeft de Staat wel het geloo
een kerk tot het zijne gemaakt of een bepaalde levensbeschouwing als zijn grondslag ^nvaatd, met| Het speekt vanzelf, dat steeds in
Chr. beginselen.
biedende eis, dat de 'kath. staatsidee
in ongerepte vorm ons klaar en duide
lijk Voor ogen staót, en hij die ver
duidelijking zal dat akelige woord
„neutraliteit" geheel op de achter-.j ordenend optreden om zó gemeen-
grond verdwijnen. De Staat toch is I schappelijk „te komen tot een rijk ge-
.geen vrije vereniging, neen de Staat is, I schakeefa streven in het belang van
zoals Prof. Niekel het uitdrukt: „een 0ns gehele Ned. Volk!
©p algemeen welzijn ingesteld, zich
zelf besturend, VERBAND van reeds
in velerlei private maatschappijen ver
bonden mensen".
De Staat heeft derhalve een zeer
hoge en algemene doelstelling.
een kerk tot net zijne gem<m#.L ui y Tnsschen deze uitersten liggen tal van I het oog wordt gehouden, dat een be-
vérvolging of terzijdestelling van alle andere overtuigingen, lpsschen deze uiterst gg ginsel inderdaad een BEGINSEL is
ToH<»r^ staatkundiae ODvatting is genoodzaakt in dit opzicht haar plaats te, p j doch niei een bepaling pasklaar voor
toepassing.
- Een te straffe politiek ten deze lókt
verbittering, reactie en ontduiking uit
en schaadt daardoor de zaak die men
voorstaat. Rekent men mét* de om-
standigheden, bepaaldelijk ook met
die als basis voor het regeeringsbeleid I te bewaken. Tegen elke dwangmaat- den aard en godsdienstige samenMei-
moeten worden genomen, terug moe- regel,die boven de genoemde doei- iing der bevolking, dan is de door-
ten 'grijpen tot normen die, schoon stellingen uitgaat, verzet zij zien een- werkjng Van het beginsel op het 'ter-
oorspronkelijk voortgekomen uit het ter met kracht, omdat zij het vrijheids- rejn der staatkunde het best ver-
Christelijk geloof, algemeen door Ne- beginsel te hoog aanslaat, om er mee zekerd.
derlanders. kunnen worden aanvaard, te kunnen schipperen. pr zjjn vraagstukken die in een be-
De_ P.v. d. A. wijst voorts op del Zij verzet zich tegen politiekeopvat- paaiden tijd en op bepaalden plaatsen
taak der kerken. Wel wordt de Chr. tingen, die via den Staat den burgers meer aandacht vragen dan in een an-
J. W. d. V.
Van de zijde van de Partij van den
Arbeid oordeelt men aldus:
In het voorstel, dat door de Pol.
Studiecommissie, die tot het ontstaan
Zeer scherp stonden in de jaren van de p v d a. heeft geleid; aan
voor J40 dé verschillende staatsideeën de fuseerende partijen en groepen ge-
tegenover elkaar. Men denke slechts daan heet het in punt 4:
aan de tegenstelling dictatuur of de
mocratie. Ts dit verschil van mening
prijsgegeven? Zonder er dieper op in
te gaan constateren we slechts, dat
zeer terecht nog maar korte tijd ge
leden door de ex-S.D.A.P. een samen
gaan met de Comm. Partij werd afge
wezen, omdat juist die antithese demo
cratie-dictatuur sterk lévend was
„De Staat moet zijn een rechts
staat, die zijn taak vindt in hét ver
wezenlijken en krachtig handhaven
van het recht. Van den Staat kan
en mag niet worden verwacht, dat
hij zich stelt op den grondslag van
een kerkelijke belijdenis".
Wil dit nu zeggen, dat door .de P.
d. A. de neutraliteit van den Staat
Het is een gelukkig verschijnsel, dat |wordt aangehangen? Geenszins. Want
we reeds voor de oorlog getuigen kon- het v00rstej vervolgt, dat de Staat
den zijn van 'n omvorming van maat- mede verantwoordelijk is vooc ons
schappelijke denkbeelden en instelhn- geesteiijfc erfgoed en hjj zich géttbod-
gen, mede geïnspireerd door de katho- den behoort te achten aan zedelijke
jleke opvatting over de Staat, fcn nu normen en het is mede de roeping der
in deze tijd van herstel en opbouw, Qverheid de gehoorzaamhejd aan deze
zullen wij doorgaan met die idee wer- normen in het volksleven tot gelding
Jcelijkheid te doen worden. Onze om-L brengen
vorming toch is niets anders dan de Runt 6 yan het voorstel luidt: „De
jeactie tegen een staatsopvatting, die 0yerheid is geroepen het zedelijk en
wegens haar EENZIJDIGHEID onvol- geesteli;k leven van het volk te be
ledig was, en waarvan de doorvoering |chermen en te bevorderen, doch is
m de practijk tenslotte heeft geleid tot geb0nden daarbij de verdraagzaam-
maatschappelijke en economische wan- *ejd te betrachten en de geeste
toestanden, waaronder het mensdom lijke vrijheid te eerbiedigen en.reke-
gebukt ging en nog gebukt 8aat. njng bouden met de verscheidenheid
Hiermede zitten we toch.n dekern. aanB ,evensovertuiging".
Juist om dat SAMEN-leven van die Aan de kerken wordt de vrijheid ge-
mensen met te doen ontaarden in een waarb0rgd haar roeping te vervullen,
strijd van allen tegen allen .moesten I k tay haar djenst aan de wereld.
we komen tot een vrijheidsbepe g £rkend Wordt dat de kerken het haar
alleen in deze zin, dat we moesten zor|*aak kunnen achten ter wille van het
gen voor politie, justitie, voor een le- taa*zede£ heil vam het volk
werd6 de Staat debïïün waErtSïn haar woord te sPreken met b.etr^kking
w| si tuis ^aren en in deze tijd op tik
teld%an''de Staat^vónd6z^jn°fundering I (binnen haar bevoegdheid) mede te
TE uitsluitend in de moeilijkheden, k®" d.e vke^oudl"tgent tet J,chepJa";
SAMEN' R <e vervullen
Onze re,actie hiertegen is: de Staat 'n, e£n ^taat met een zoo gemë-
diene zijn grondslag te vinden in depe.ei"de bevolking als de Ned., kan men
LEVENS-eisen van het mensdom, en "If* verder gaan wil men de geeste-
we betwisten de staatsidee van een I l'jke vrijheid en de^verdraagzaamhei
„noodzakelijk kwaad", ofschoon we tw^e bij uitstek Ned. waarden, met
heel goed begrijpen, dat het voor de met de voeten treden-
z.g. vrije mens" een pijnlijk iets is om I Doorbreking van den Staat, gelijk
allerlei regelingen door de Overheid de R- Y; d\ wil, mag met gebeuren
opgelegd te mreten nakomen. do°r .uitsjurtmg van P^- R-K., Joden
Zo is volgens het BEGINSEL van Atheïsten. In een volk en in een
de P. y. d. V. de Staat er alleen om behoort ruimte te zijn voor ver-
de SAMEN-leving-te organiseren, en schillende vormen van geloof en ook
valt dus buiten de ^taak van de Staat I afwijzing van gcl°°h
alles wat ligt op het gebied van gods-I Daarom wijst de P. v. d. A. ook de
dienst, zedelijkheid, kunst en weten-1 z&- Christelijk staat af.
schap, ja zelfs veel van handel en nij- Dé normen, waaraan de regeering
verheid, waarbij dan gelijk inbegrepen IgAonden behoort te zijn, kunnen ir
is veel van wat met de arbeidsverhou- f°ns tend onmogelijk identiek zijn me'
dingen samenhangt. Dit alles toch is de geloofsbelijdenis van een bepaalc
staat het ideaal van Hoedemaker en I bepaalde geloofsopvattingen willen i deren tjjd 0f op een andere plaats,
thans uitdrukkelijk opgenomen in hetfopdringen. Niet omdat de Y. v. d. v. Helaas is ons Volk op het stuk der
programma der Prot. Unie afgewezen, de waarde van die geloofsopvattingen ajgemeene waardeering .der Chr. zede,
sjiet omdat de P. v. d. A. de waarde ontkent, integendeel maar omdat men achteruitgegaan,
van het Christendom en de kerk niet iemand niet kan dwingen iets te ge- pe moderne dans- en f u if woede on-
erkent, integendeel, uit de groote looven en verdraagzaamheid n Lhris- zer dageili met aj wat er aan vast zit;
waarde, die zij in haar programma telijke deugd is.. Zoo wij de r. v. a. de overmoedige levenshouding van
aan het spreken der kerken toekent. V. wel den Bijbel op de stolen zien ye,en) die openjjjk aue ingetogenheid
Partijen die het beginsel der Chr. I onderwezen, omdat onze beschaving hebben afgelegd; de toenemende ver
staat in 'hun programma schrijven, op Chr. grondslag berust, en t dwaas sjappjng inzake de Zondagsrust, waar-
miskennen de geestelijke verscheiden-1 is een kind wel iets te vertellen van door yaak personen Df groepen van
ïeid van ons volk. Zal dit een Prot. den slag bij Nieuwpoort en het van personen hun godsdienstige verplich-
Christeliike of R.K. staat moeten zijn? den Bijbel geheel onkundig te laten, tingen op Zondag niet kunnen vervul-
De grondslagen der richting van Maar zij wil geen voetbalwedstrijden jen 0| godsdienstige samenkomsten
het staatsbeleid zullen in de grondwet op Zondag verbieden, evenmin als een j worden verstoord. Ik denk aan de
worden opgenomen. Zij geven alleen jaarlijksche kermis of openbaar dan-1 v^rsiappjng Van het gezinsleven; aan
de richting aan. Als grondslagen wor- sen, zoolang dit met mate geschiedt, i de verkrachting van de vrije-radifc
den mede in het urgentie-programma Het is met den btaat als biet jde op-jomroep. aan den roep om hermissen
genoemd vrijheid der kerken en recht voeding: men moet het verbieden tot met hun Verderfelijken invloed op den
tot advies, eerbiediging van de men- het stnkt noodige beperken. I volksgeest en op het misbruik bij
schelijke persoonlijkheid en bescher- De P. v. d. V. verdedigt dus de neu- voiksfeesten,
ming van het gezin. traliteit van den Staat tegen aanval- ^aat men deze en verwante dingen.
Daarnaast mogen op soc. econ. ter-1 len van rechts. Zij verdedigt deze een- on,gehinderd voortwoekeren, dan
rein worden genoemd: verwerping van I ter, op andere wijze, evenzeer naar|word^ jeven binnen de Staatsg^-
winstbejag als richtsnoer van het éco- links. meenschap volstrekt gedegenereerd, t
nomisch leven en de noodzakelijkheid Want de Y. v. a.v. verzet zien Daarom moet de volksconsciëntiè
van de rechtsorde van den arbeid, evenzeer tegen politieke groepeerin- wakker gehouden worden. Is dat het
waarbij de arbeid als redelijke factor gen, die met den mond de neutraliteit geyaj dan gaa^ daarvan) vja de Volks
van de le rang en het centrale element van den Staat belijden, maar intus- vertegenw00rdiging, ook weer een sti-
in het voortbrengingsproces wordt er- schen het geheele maatschappelijk mujeerende invloed op de Overheid
kend leven zaPdani.g wlllen knechten, dat ujt
Od deze grondslagen en zich ge-|er tenslotte niets megr gebeuren kan Tenslotte kan geen Staat bestaan,
bonden wetende aan bepaalde 4ior- zonder toestemming van een of andere ajs njej. bet GEZAG wordt erkend,
men wil de P. v. d. A. zonder öf in I pseudo-ambtenaar, groepeeringen die mjenaangaande geven de Chr. begin-
een'opgedrongen staat, öf in een die-1 willen ordenen tot er mets meer I seien geen onzeker geluid. Ondermij-
torialen staat te vervallen, toch tot ordenen valt, die willen voorschrijven Lj d gezag js de moeder van
een doorbreking van den neutralen waar U eo ik zullen werken, wat we Let%erzet
staat komen. I zullen maken, hoeveel we zullen ver-ef yan staatkunde iets te-
Laten alien dit als een eisch] dienen en,wa^t we zullen eten. recht komen, dan zullen de Overheids-
van dit oogenblik voor ons volk zien.] Tegen het hoogmoedig onbenul, dat l perSonen zelve, zich gebonden moeten
Dan zullen zij zien, dat dat van de achter de ordeningsleest schu 1 ga achteft éón die beginselen. Het is aan
P. v. d. A. het meest aan hun ver- trekt_de P. v. d. V. ten strijde, tot het dezen, ejscb dat de Chr. politieke par-
wachtingen voldoet.
,J. W.B.
De Partij van de Vrijheid en de
neutraliteit van den Staat.
Voor de P. v. d. V. is jiet mee
principieele uitgangspunt, *zooals de
naam aangeeft, de vrijheid.
onschadelijk^ zal tijen hun bestaansrecht ontleenen.
Voor allen die tot deze partijen behop-
ren of met de beginselen instemmen,
j is het uitbrengen van. hun stem, het
vervuilen van een heilige roeping.
E. A. P.
haar te steunen. Het gaat om Uw vrij
heid!
E. G. S
De neutraliteit van de Staat, van
Van A.R. zijde ziet men het onder
werp als volgt:
Neutraliteit kan men betrachten bij!
Wat is dë diepgaande beteekenis, het kweeken van cactussen; op Staat- Communistische zijde bezien.
die de vrijheid voor ons persoonlijk en kundig terrein is neutraliteit onbe- Meer een theoretisch dan practisch
maatschappelijk leven heeft? staanbaar. politiek vraagstuk, dat m.i. bij de a.s.
Vrijheid is niet alleen maar een ge- De soms goedgeordende Staten van verkiezingen niet in de publieke be-
luksgevoel, zoals dat veroorzaakt werd vóór Christus, waren niet neutraal. langstelling .staat. Tenzij er mee be
door de Duitsche nederlaag, of zooals Het oud-Romeinsche Keizerrijk was doejd wordt de neutraliteitspolitiek,
dat—.in mindere mate veroorzaakt een NIET-Ctir(istelijke) Staat; dehyjaar deze kwestie-komt aan de orde
zou worden, indien wij eindelijk eens Keizer werd als god of half-god ver- bij de vraag die ons zal bezighouden
bevrijd werden van de steeds groeien- eerd en dit was tevens de religie voor betreffende de internationale samen-
de bureaucratie, waar deze regeering het volk. werking.
ons, ook voor de toekomst, meent mee Iets dergelijks bestond tot heden in öe staat toch is geen macht die
te moeten opknappen. Vrijheid is ook japan, en in de fascistische landen boven ons staat en waarop de mensen
en vooral ëen vormende kracht, waar- was het in feite niet veel beter. geeen invloed kunnen uitoefenen. Ön-
van de beteekenis niet hoog genoeg Het Christendom, dat in de eerste partijdigheid bestaat niet Het gezag
dingen samenhangt. Dit alles toch is uypua.u kan worden aangeslagen. eeuwen van onze jaartelling, haar van de staat wordt uïtèëoefend door
volgens hun opvatting een privaat-1 kg®"£P^ Alleen hij/ die vrij is, kan gelukkig lichtstralen de wereld inzond, heeft de re„erin„ Hóe deze regering er zal
aangelegenheid Staatsinmenging moet d«g^ ®k van eeri mmderjeidspartij pn. Alleen hij die vrij is, kan op volle nooit gepoogd de uit het heiden- uitzieg hanget yad de houding der kie-
worBen geweerd! J. op positieve Chr...grondslag.
De doorvoering nu van deze z.g. Toch moet er met de neutraliteit
„NEUTRALITEIT" van de Staat heelt gebroken worden. De neutraliteit toch
grote onheilen gesticht, omdat men de >s onbestaanbaar.
mens los heeft gemaakt van het ge- De liberale staat trachtte neutraal
heel, waarvan hij een deel is, en hem te zijn en hierdoor was een beweging
bijgevolg een mate van vrijheid toer als de N.S.B. mogelijk. Alleen werd
kent, die hem rechtens niet toekomt, gelet of men langs formeel rechtelij-
De Katholiek staat op het standpunt, ken weg aan de macht trachtte te ko-
dat God de mens heeft geschapen als men, zoodat men ohgestoord alle theo-
%gen persoonlijk wezen, met verstand Hën, al gingen die ook nog zoo telgen
en vrije wil, maar God schiep den wenschefijkheid en de waarden in het
mens ook in hët perspectief en met de [Christendom en Humanisme in, kon
bestemming om bestanddeel te zijn rpropageeren.
van de gemeenschap. Dit laatste nu Van een zich verantwoordelijk w^.-
wordt teveel over het hoofd gezien. ten was geen sprake.
Het streven van dé K.P. is daarom Loslaten der neutraliteit is dus ge-
gericht op een krachtige, ingrijpende boden, zegt de P. v. d. A. Dit moet
welvaartspolitiek, waarbij wij niet al- niet leiden tot een absolutistische
leen mogen denken aan materiële wel- dwangstaat, gelijk wij in Duïtschland
vaart, aan lichamelijke welstand en hebben gezien of in het Rusland van
gezondheid maar aan 's ménsen vftor den odrlog, waar de staat niejs
ALGEHELE WELSTAND, zedelijke boven zichv erkende. De vrijheid der
gaafheid en eerbiediging der juiste kerken om op zedelijk godsdienstig
verhouding ook ten opzichte van God gebied haar taak te vervullen, als in
eh godsdienst. Wanneer wij zeggen, hét programma vermeld,laat wel het
dat £'wat tot het volle menselijke wel- tegendeel zien. Hier wordt duidelijk
zijn "behoort- door de Staatsgemeen- de grens f.o.v. de Communisten ge-
schap behartigd .Toet worden, bedóe- trokken.
len wij geenszins, 'dat, deze gemeen- Toch is een normatieve geestelijke
-schan zelf door haar organen dit alles achtergrond en ondergrond, door den
moet .uitvoeren, fteen „neutraliteit"^staat erkend, een kwestie van leven
doch een daadwerkelijke stuwing van en doodlm dezen beshssenden oyei>
A- ■J.n.n laaere ffemeenschappëlk gai>gstijd. De Overheid oefent invloed
ill hun activiteit voor het ALGEMEEN uit op het gebied van onderwijs, yplks-
WELZIJNzowel opgeestelijk te op voorJchtag vervul, due een
Kracht en met volle ambitie werken. I dom ontsproten cultuur te vernietigen. I zer8 a« Het feit dat reeds in deze
En alleen werk kan de welvaart wek- Het heeft van, binnen uit als een zout, krant de meesf 'belaneriike politieke
ken, waar wij allen naar haken. als een zuurdeeg dat leven aangethst, ffroenerinffen hun menirrn naast elkaar
Het spreekt vanzelf, dat vrijheid gezuiverd, in overeenstemming ge- KSfn wïst er iXb op dat er
niet in bandeloosheid mag ontaarden, bracht met de eischen der Chr zede- „een voor j'pV.r aanvaardbare politie-
Een samenleving waar „vrijheid" wet. v ke menin£? bestaat Ook daarin geën
zou bestaan om te rooven, té moorden I Onder Constantijn de Groote werd neutraliteit!
en te plunderen verdient de naam sa- de Staat gechristianiseerd; het Chris- Nppn nnnar+iiHiff Wan de staat niet
menleving niet. -Een samenleving, j tendom werd Staatsgodsdienst. De z::n maa phij J: g instrument van
waarin een arbeider vrij" is, om ge- staat stond boven de Kerk. df gSringen weïké^eSt uit-
brek te lijden evenmin. Later, na Gregorys VII, kwam er oefen en^nEs nnzeoovattingen is
Op bepaalde punten moet de Över- wijziging en stond de Kerk boven de Sestaat thinsapnorffaan voor het
heid derhalve, in het algemeen be- Staat l- nu 5anS/e?. SSnoii.
lang, ingrijpen en haar onderdanen Beide stelsels gaven aanleiding tot iedlTe Soübeke gfoepïriSg - dus ook
gedragsregels voorschrijven, waardoor allerlei conflicten. P„ pr nf'fE de staats-
een werkelijke vrijheid verzekerd De geschiedenis van ons eigen Va- fhï d"efL"SSL
D- a a u 4. i w der'and, in lafér eeuwen, bewijst hoe Naast dp DOiitieke invloed is er ook
Binnen deze, door het algemeen be- onjuist een vermenging van Staat en n0gdfiEche Volgens onze op-
ng gestelde grenzen, moet de mensch Kerk is. nog ae economiscne vaigcu»
VRIJ zijn, oni op eigen verantwoorde- Het Anti-revolutionair program van SÏreSSrevInde1betekSs In de eco-
lijkheid en in VRIJHEID zijn weg door actie vermeldt: De NIET-neutrale aoor.s,aggevenbe DjFK'ems- 1 de
het leven te kiezen. Slechts dan bestaat de Christelijke Staat heeft dé geeste- Ï^TeteeensTeïbncen^hlt duidelijkst
de mogelijkheid, dat het leven hem, na lijke vrijheid te handhaven en te be- wff ondanks alle ont-
yallenen weer opstaan, voert tot wijs- vorderen, de geestelijke verscheiden- keïninffen rnsY de klassenstrijd niet-
héid, rijpheid en inkeer, die voorwaar- head te eerbiedigen." Kenningen, rust de bassens j
den zijn voor een werkelijk geluk. Dat wil dus zezeen dat naast hand v halsstarrige h?udl. ga de
Wordt die vrijheid hem onthouden, having van het ^zag bii de cratie ^€rH8e.vers heeft reed.s dir p„nfiiCtefl
mumti'fL^ Zii" l£VM la"8 M o»- aods.Vt del S'Mt mccSSSe S&
l&A de P..v. d. V. de vrij- X
'niet neuh
particuüe^^'nitiati^f11 doorhits lui- I v d. Afstelt zich op het
mSSSSm "een ^gelend en standpunt, dat wij naar de normen,
heid als .haar voornaamste program
mapunt heetf opgenomen, geflankeerd
door de rechtszekerheid en sociale ge
rechtigheid, de bestaanszekerheid, die
moeten voorkonjen, dat de vrijheid in
bandeloosheid zou öntaarclé'n. Vandaar
dat de P. v. d. V. het als taak voor de
overheid ziet, de rechtszekerheid en
oestaanszeljerheid voor haar burgers
vaderen onder leiding van Prins Wil-1 h^venconfHct"
natuurlijk zal de Overheid haar oor|naman Knn Hp staat neutra
te luisteren leggen, als de Kerk op- Sen
komt voor de Chr. grondslagen van n0„ verder Wij eisen ey»
het Vo ksleveh. Hiervan ,mag de ,Kerk welbewust Zrijpen vaë de staate-
met aflaten en deze roeping jieeft zijJ weIDewust #ngr,JPen vh
ook, met name in den bezettingstijd,
zeer getrouw vervuld.
In de Staats-inrichting dienen te'
.1 I iirArrlan tiöürfTülOfTrl
ri I/brbnronnATCphün laaf c+aan mot Ha
