m>r ALGEMEEN DAGBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN maactmacht
Gouda herdenkt- de gevallenen
Ontroerende plechtigheden
I
U niet
1
Vergeel
\KiucUciM
AD
Redactie: L. J. A. v. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijksen
Drukker: Drukkerij Verzijl, Qouda
NUMMER 220
MAANDAG 6 MEI 1946
Redactie en administratie
Bur.: Markt 67, Gouda. Telefoon 3098
Abonn. p. w. 27 c. Losse nutnm. 10 ct
Op stijlvolle en indrukwekkende] GodNederlandOranje",
wijze heeft Gouda Vrijdagavond de Nadat een koor onder leiding van
in den oorlog gevallen slachtoffers mr. J. 1. van Doorninck „Dankt, dankt
herdacht. nu allen God" gezongen had, betrad
Tegen zeven uur verzamelden zich Ds. B. E*J. Bik van A'dam het spreek-
bij het gedenkteeken op de Markt gestoelte,
de deputaties van de Commissie Gevoelvol en helder, begeleid door
voor Oranje en andere Openbare fees- zachte treurmuziek, klonk de stem
ten en van de Centrale van Buurt- van Ds. Bik bij het voordragen van
vereenigingen, alsmede de vertegen- verzetspoëzie door het ruime Kerkge-
woordigers van de B.S. en L.O., fa- bouw.
milieleden van de gevallenen en bur- Nederland vrij? Nederland is nog
gerlijke autoriteiten, benevens honder- niet vrij. Wanneer wij op dezen doo-
den belangstellenden. denavond gedenken hen die vielen,
Op de Markt werdqp twee groepen staan wij met gebogen hoofd en be-
geformeerd, elk voorafgegaan door schaamde kaken bij hun graven. Heb-
padvinders, die de kransen droegen, ben zij voor het huidige Nederland hun
welke op de graven op de plaats leven gegeven?
waar 'n slachtoffer was neergescho- Mei 1946. Het gejuich is verstomd,
ten zouden worden neergelegd. Het gejuich is verstomd wanneer
Een stoet, met Burgemeester James wij dehken aan de vrouwen in het
aan het hoofd, gevolgd door de depu- Verre Oosten, die gekneveld worden
taties en honderden belangstellenden door een barbaarsche troep revolution
begaf zich in eerbiedig stilzwijgen nairen.
naar de Alg. Begraafplaats, waar de Het gejuich is verstomd. Huiselijk-
burgemeester kransen legde op dè heid en huiselijke vroomheid zijn zoek.
graven van de aldaar ter rusje ge- Menige woning is thans een strijd-
legde geallieerde piloten: Cook, Mac-.perk, eeen hel!
millan en Thomson en o pde rustplaats Het bijbelboek is verlaagd tor een
van den tijdens den oorlog vermoor- fabelboek en van de tafel verwijderd,
den Gouwenaar A. de Rijke. Ook werd Menig vader gaat z'n kinderen op hel
een bouquet neergelegd op hetgraf spoor der ijdelheid voor. De werelc
van Frits Stolk en op dat van den in danst en de Chr. Kerk danst. Er is
de Meidagen van 1940 omgekomen zelfs een Chr. Dansclub onder den
Nederlandschen militair H. Jonker. naam: „Looft den Heer!"
Een tweede groote stoet begaf zich De Kerk moet in deze dagen bij de
vanaf de Markt allereerst naar den open graven terug naar Wet en Ge-
Parallelweg, ten N. van het Station, tuigenis. Er is in Nederland een semi-
waar de Waddinxveensche onderdui-j fascisme gekomen, dat handelt buiten
ker Toon Pille vorig jaar het slacht- wetten gerechtigheid ert niet steun
offer werd van de Duitsche terreur. op de grondwet. Als de gefusilleerden
Nadat een krans bij het aldaar ge- konden zien hoe Nederland geworden
plaatste kruis was neergelegd, defi- is, zouden zij zich in hun graven om
leerde de lange stoet er op ingetogen keeren. Nederland, let op U saeck!
wijze langs, waarna men zich naar de Indien wij niet bidden: „Bescherm
R.K. begraafplaats begaf, waar de heer O Heer, bewaar den grond dan zal
M A de Korte, oud-Districtscomman- er voor ons geen dageraad meer zijn,
dant van de B.S., een krans legde op besloot Ds. Bik zijn met vuur en geest-
het graf van zijn in Rotterdam neer- drift uitgesproken rede.
geschoten broer, den heer A. de Korte. Na het zingen van 2 coupletten van
Ook de laatste rustplaats van den op ons volkshed, benevens Koor- en ge-
1 Maart van het vorig jaar neergej meentezang, stroomde het Kerkger
schoten twintigjarigen J. Snoeij werd bouw leeg, waarbij velen hun dank-
op deze wijze geëerd, waarna de baar gestemde /evoe«ens ojMttenin
stoet werd ontbonden. een gift aan de Stichting 1940945.
Hiermede eindigde deze dDe herdenking op Zaterdag
herdenking, die in geheel Nederland
op hetzelfde tijdstip werd gehouden Zaterdagmorgen genoten honderden
uit eerbied voor hen, die hun leven Ouden van Dagen van een filmvoor-
voor het vaderland gaven. stelling in de Goudsche bioscopen.
Om elf uur had de één minuut stilte
Wïïdingsstonde in de St. Janskerit herdenking plaats. Het verkeer hield
- hpr" I opauto's'en wagens stopten, wande-
In de eeuwenoude St. Janskerk laarg blbyen stilstaan en hoewel de
dacht men Vrijdagavond in een Plech mjnuutstilte pas voor de eerste keer
tige W.jdingsstonde den jaardag on n werd houdetl) kunneH wl]
zer bevrijding. „Het ging ons een s dan dat de hou,
Sfen 'woorden te v ndèn én 0=u»e„aars boven ver-
?prong» (n veler óogen», zejde de wacMmg w*s.
sche erfenis. Wij vormen ean eenheid, die
wortelt in ons nationaal bewustzijn en
die staat boven partij- en standsverschil
len. 'Laat deze eenheid voortbestaan in
den strijd van den geest, die nu gevoerd
moet worden.
Na deze toespraak verzamelden de
oud-B.S.-ers zich in marsch-colonne op
de Westhaven, om zich naar de Markt
te begeven, waar zij aan het défilé deel
namen.
Verlokt door het stralende oranje
zonnetje begaven velen rch Zaterdag
middag door de straten, waar prac-
tisch van elk" huis de driekleur wap-
jerde, naar de Markt om bij een tij
delijk aan het stadhuis aangebracht
gedenkteeken de gevallenen te her
denken.
Behalve de Burgemeester en diens
echtgenóote, de Commissie voor
Oranje- en andere Openbare Feesteru
het Bestuur van de Centrale van Buurt
verenigingen waren aanwezig afge
vaardigden van buurt-, jeugd- sport
en muziekverenigingen, deputaties
van het Leger des Heils, Roode Kruis,
enz. Daarnaast gaven 'vele Gouwe
naars blijk van hun belangstelling.
Het voorloopig gedenkteeken, aan
bracht in den zijgevel van het Stad
huis, bestaat uit een eenvoudig hou
ten kruis, waarboven een krans van
denappels en eronder in hout gesne
den de volgende tekst:
„1940—1945, de dooden en de
gevangenen, de verbannenen en
de hongerenden, het geloof, het
verzet en de bevrijding geden
ken wij
Uit de rede, die Mr. K. F. O. James
tu
voorzitter der Goudsche Chr. Oranje-
Laten wij hopen, dat bij een vol-
j „ende maal alle mannen het hoofd
vereniging, Ds. H. C. Leep, in zijn *tbiooteni
openingswoord. „God trekke ons m ontbiooteni
deze dagen van stil gedenken dicht tot
zich, terwijl wij bidden voor de be
stendiging van het 3-voudig snoer:
dat U Dinsdag nieuwe levens
middelenkaarten en brandstof-
fenkaarten moet halen als Uw
naam ligt tusschen de namen
PIEKO en v. d. SCHOUW
U moet madenemen Uw tweede dis
tributie-stamkaart, het nieuwe inlegvel,
het ingevulde brandstoffenformulier
en de oude brandstoffenkaart met
bon 49.
U kunt in het Gymnastieklokaal aan
de Peperstraat terecht, aan loket 7,8,9,
en 10, tusschen 9 en 12 uur en van
2-4 uur.
Voor bijzonderheden, zie aanplak
biljetten.
De B.S. bijeen.
Zaterdagmiddag om half twee verza
melden zich in „Concordia" een 400-tal
oud-B.S.-ers om te luisteren naar een rede
van den gewestelijken oud-commandant
van de B.S., Dr. Ir. Heertjens. De bur
gemeester, Mr. Dr. K. F. O. James, woonde
de vergadering bij.
De oud-distrlcts commandant van de
B.S., de heel1 M. A. de Korte, verwel
komde de aanwezigen en hield een korte
inleiding. Hij releveerde, hoe vorig jaar
de Duitsche capitulatie in Gouda plaats
vond. sprak over de verguizing, waaraan
de B.S. in die dagen bloot stond en her
dacht de gevallenen.
Hierna gaf hij het woord aan den ge
westelijken commandant, die sprak over
de taak, die de B.S. heeft gehad en In de
toekomst nog heeft, n.l. de opbouw van
ons land. De Duitsche erfenis is groot i
toenemende corruptie, zedeloosheid, heb
zucht, eerzucht en wantrouwen zijn aan
de orde van den dag. Schaamte jegens
hen die vielen, vervult ons, wanneer wij
aan dit alles denken. Laten de oud-B.S.-
ers zich hun taak bewust zijn en mede
helpen aan de legendatie van de Dult-I
bij het gedenkteeken hield, ontleenen
wij het volgende:
„Thans staan wij om een eenvou
dig kruis geschaard, symbool van
smart, offerdaad en overwinning.
En wij denken aan de smart van
hen, die hun mannen zagen wegvoe
ren, die hun kinderen niet voeden
konden, aan de gekerkerden, de ge
gijzelden, de weggevoerden, en van
hen, die in de cel, achter het prikkel
draad of in den vreemde waren.
En ,wij gedenken ook het leed en
de vernedering van het 'geheele volk,
dat zich alles ontnomen zag, wat het
dierbaar was en aan wien opgedron
gen werd een vreemde en gehate
aard.
Wij gedenken bovenal de dooden,
hen, die door den vijand werden ver
moord, omdat zij voor de vrijheid
streden of alleen slechts, omdat zij
om ras of richting zijn haat hadden
gewekt.
Maar wij gedenken ook veel anders.
Wij gedenken, bijna met weemoed
om het schoone, dat tusschen het
puin opsproot, den moed en de stand
vastigheid van velen, het sluiten der
rijen en de overbrugging van kloven,
waardoor het geheele volk zich tegen
den vijand aaneenschaarde en al ster
ker werd in zijn verweer, gezamenlijk
uitkomst verwachtende van zijn bond-
genooten en ook alleen sterkte ont
vangend door het woord van zijn ge-
liede Koningin.
Onze gedachten verblijven bij de
warme vriendschappen, die in den
oorlog gesloten zijn tusschen makkers
in den nood, bij de daden van liefde
en volharding toen het gold vluchte
lingen te herbergen of voedsel te ver
schaffen aan onze verhongerende men-
sclien.
Vol dankbaarheid gedenken wij, dat
in de jaren van onderdrukking en on
recht de kerk van Christus tot den
bezetter en tot ons gesproken heeft
om ons te waarschuwen tegen het
nieuwe heidendom en zijn valsche
goden, nog belangrijker is, dat de
r.ood vele harten geopend heeft en
God heeft doen vinden, waar vroeger
over de diepere gronden van het leven
werd heengeleefd.
Wij gedenken hier tenslotte ook het
daadwerkelijke verzet tegen den be
zetter.
Niet moeilijk valt het ons, hierna de
gedachten te richten op den dag, nu
eep jaar geleden, toen het alles ineens
anders werd, toen de zilveren vogels
der bondgenooten ons voedsel brach
ten en onze geest en ons lichaam kon
den 'opveeren uit den nood, waaronder
zij gebukt gingen.
Het is alles als den dag van gisteren,
en toch, wat is sindsdien weer nifet
al geschied?
Het bovenrpenschelijke en het on-
menschelijke zijn voorbij. Wij zijn
weer gewone menschen en niets men-
schelijks is ons vreemd.
Teleurstellingen moesten gedragen
worden.
Nog moet veel opgebouwd, veel her
steld en vernieuwd worden. Sober
heid en hard werken zijn de eenige
weg, die vooruit voert en het schijnt
soms of de kennis van goed en kwaad
verloren is gegaan.
Een jaar van achteruitgang dus?
Neen, maar wel een jaar waarin de
oorlogsweeën nog niet overwonnen
konden worden. Een jaar van opgang
en met terugvallen, van opbouw, maar
niet van voltooien, van vernieuwing,
maar nog niet van het nieuwe.
Zoo gaan wij voort, bouwende aan
ons zelf, zouwende aan de toekomst
van ons land en ons volk.
Maar dat wij kunnen bouwen, dat
is het groote, dat is het belangrijke.
Men kan'niet bouwen eer de grond
slag is gelegd.
En de grondslag van ieder volksbe
staan is zijn vrijheid. Deze vrijheid om
aan eigen bestaan weer te bouwen is
ons volk hergeven op 5 Mei 1945.
Nu kunnen wij weer bouwen aan
eigen land, aan eigen volk alleen".
Na deze rede van den Burgemeester
zong het koor „Gouda's Liedertafel"
het „Beati Mortui", waarna de R.K.
Harmonie „St. Caecilia" het Wilhel
mus speelde, vervolgens werd door
hoorngeschal der padvinders aange
kondigd, een minuut stilte in acht ge
nomen, waarna een zee van bloemen
en bloemstukken bij het gedenkteeken
neergelegd. Tot slot van deze indruk
wekkende plechtiggheid defileerden
allen langs het gedenkteeken, waarbi,
twee padvinders den geheelen middag
de wacht hielden.
Weersverwachting
door het K.N.M.I. tot
Wordt verwacht i
medegedeeld
aergenavoad.
Koude nacht, overdag meest matige
wind uit N.O.-richting. Tijdelijk zon
neschijn. Geen regen van beteekeni s
Wat Is «r in Gouda t« doonl
Reünie, Zaterdag t/m Woensdag „Het
meisje met de blauwe hoed».
(Voor lederen leeftijd)
Thalla-Theater, Zaterdag t/m Woensdag
,De vier vroolijke Hoteliers"
(Voor iederrn leeftijd)
Schouwburg Bioscoop, Zaterdag t/m
Woensdag „Rare Kostgangers".
(Voor lederen leeftijd)
Maandag 6 Mei Concordia, Feestavond
Chr. Ver. Oranje.
Maandag 6 Mei, Kunstmin, 8 uur,
ledenvergadering „Ons Genoegen".
Dinsdag 7 Mei, Kunstmin, 8 unr, Poli-
tiekdebat Partij v. d. Arbeid en Partij v.
d. Vrijheid.
Woensdag 8 Mei, Bovenzaal Reünie,
F uur, Ds. J. Börger, „De mensch van
morgen".
Groot-Gouda, 7-9 uur Spreekuur voor
Gerepatrieerden.
Donderdag 9 Mei, Bovenzaal Reünie.
2-4 uur Vrouwengroep P. v. d. Arbeid.
Consul tatie-buteau, Oostbaven 50,8 uur
Jaarvergadering Ver. ter bestrijding van
T. B. C.
Idem Nieuwe Schouwburg, 8 uur, Caba
ret-avond Goudsche Conferenciers ver-
eeniging.
Idem, Concordia, 8 uur, R. K. Tooneel-
vereen. T.A.V.E.N.U. voert op „Doortje
Spier".
Planting van den Vrijheidsboom
Op den eersten herdenkingsdag van
de /bevrijding heeft de Goudsche
jeugd zich niet onbetuigd gelaten. In
groote getale heeft zij zich Zaterdag
middag naar het Veemarktterrein be
geven in optocht, onder het ten ge-
hoore brengen van Vaderlandsche lie
deren, de op een versierde wagen
neergelegde Vrijheidsboom naar het
zgn. „Klein-Amerika" te brengen en
daar te planten. Na de planting» van
den boom door eenige jonge Gouwe
naars, sprak als eerste de heer P. B.
Sips, voorzitter van de Commissie van
Oranje en andere Openbare Feesten,
die den boom in de bijzondere, zorg
der gemeente aanbeval en het ge
meentebestuur verzocht het voogdij
schap over dezen boom te aanvaar
den, wat de burgemeester, uit naam
van het bestuur, gaarne deed. In zijn
rede, die hij hierbij afstak, drukte hij
de jeugd, na ze herinnerd te hebben
aan de ellende "van de afgeloopen ja
ren, op het hart het afbreken nu te
staken en daadwerkelijk mee te gaan
helpen aan den opbouw van ons dier
baar vaderland.
Op de plaats, waar de boom geplant
is, is tevens een oorkonde in den
grond gegraven met de volgende
tekst:
„Op heden, den vierden Mei van
het jaar 1900 zes en veertig,
werd, als herinnering aan de
bevrijding van ons land van het
Duitse juk', deze lindeboom
geplant door de Goudse jeugd,
op initiatief van de Commissie
van Oranje- en andere Open
bare Feesten en de Centrale van
buurtveteenigingen beiden te
Gouda."
Nadat een lied gezongen was,
werd -deze plechtigheid besloten met
een drie hoera's voor ons Vorstenhuis.
Des avonds gaf „Caecilia" o.l.v. den
dirigent, den heer A. Grégoire, een
concert op de Markt, waarna om 10
uur het vuurwerk werd afgestoken,
waarbij duizenden aanwezig waren.
Vijf gelukkigen op den
Bevrijdingsdag
Zaterdagavond heeft „Radio Valk"
op de Markt haar eerste vijf radio
toestellen verloot. De loten van de
niet-gelukkigen blijven geldig voor de
volgende trekking, die gehouden
wordt, zoodra er weer radio's aan
komen.
Deze keer waren de gelukkigen.
L. van Bokhoven, B, Martenssingel 42;
P. de Jong, K. Tiendeweg 2 en Jan
maat, Jan Luykenstraat 26, die alle
drie een Philips 209 U kunnen koopen.
Een Philips 758 U gaat naar C. Win-
tershoven, Molen werf 4, terwijl de
heer L. Roos, Turfmarkt 43 naar een
Erres K Y 457 kan gaan luisteren.
Als toevallige samenloop v. omstan
digheden zij vermeld, dat op den be
vrijdingsdag, 5 Mei, de heer en mevr.
v. IJsseldijkUijl, de la Reijlaan 5,
14 jaar gehuwd waren en tevens de
zoo verlangd uitziende zoon geboren
werd.- Dat was dus een driedubbel
feest.
Herplaatsing van de Goudsdit
Glazen.
Vandaag is men opnieuw begonnen
met de herplaatsing van de gebrand
schilderde Glazen in de St. Janskerk. In
de vorige herfst zijn drie van de oudste
ramen van Dirck Crabeth in het koor
herplaatst. Gedurende den winter heeft
het werk stilgestaan.
Het Fonds Goudsche Glazen heeft met
veel moeite een klein aantal kleurenfilms
uit Amerika gekregen en zorgt nu voor
kleurenfoto's. Daartoe is een installatie
aangebracht in de gang, die de kerk en
de kapel verbindt.
Tevens worden er van enkele frag
menten opnamen gemaakt met deelnega-
tieven ten einde aan de hoogste eischen
van kleurenreproductie te kunnen vol
doen.
Het Fonds heeft nog geen voldoend
aantal kleurenfilms. Indien iemand hier
aan helpen kan, zal dit zeer gewaardeerd
worden.
GROOT GOUDA
