RECLAME
4
GROOT GOUDA
Prof. Mr. P. S. Gerbrandy
legt verantwoording af.
GOUDA
Kapitein Klakkebos op de Leeuwenjacht
UIT DEN OMTREK
radioprogramma
ETSAt** WADDINXVEEN
RADIOPROGRAMMA I Duitsche officieren, bijgestaan doqr den
„AAI> a a Kir» a r N.S.B.-politieman Oudenaarden, de zeven
VOOR MAANDAG I rite M. Buacb, w. C.
HILVERSUM I 301 m. Bgl de Vroe, W. Hoonhout, Mr. A. A.
VARA: 18.00 Nieuws. 18.15 Weer- J. Rijkeen» Dr. J. P. Treub, Mr'. H. P.
overzicht. 18.18 Kwartet Jan Cordu- C. M. de Witt Wijnen en A. van Wijk,
wener. 18.30 Programma voor de Ned. overgebracht naar het politiebureau. Zij
Strijdkrachten. 19.00 Kwartet Jan Cor-1 werden vervolgen» per vrachtauto tiiet
duwener. 19.15 Departementale uitzen- «aderen samengebracht in een gymnastiek-
ding. 19-30 Om en nabij de twintig, lokaal te Rotterdam. Gouda was onthust
20.00 Nieuws. 20.05 Verkiezingstoe- toen het een aantal van zijn medeburgers
spraak door ir. H. Vos. 20.25 Omroep- I zag wegvoeren, die niets op hnngeweten
orkest. 21.15 Het gesprek van de hadden dan alleen dat zij tegen den be-
week. 21.30 Herdenking^^^Oö^Dans- Mtter waren. De Duitscher begon nu een
orkest The Ramblers. 22.35 Gr.muz
22.45 Geestelijk leven. 23.00 Nieuws
23! 15 Sweetness and rhythm. 23.35
Gram.muziek. 24.00 Sluiting.
HILVERSUM II 415 m.
fellere terreur en liet het zoet gefluit meer
en meer varen.
Tegen het eind van den dag werden
de gijzelaars, gezamenlijk, door Noord
Brabant, overgebracht naar Beekvliet.
IïILVC.kwm «w 1 In Juli zouden nog een 14-tal andere
NCRV: 18.00 Populaire orgelbespe- Gouwenaar» worden overgebracht naar
ling. 1830 De stem van Zuid-Afrika. Haaren ln Noord-Brabant
1845 Sportpraatje. 19.00 Nieuws.
1920 Met band en plaat voor U pa
raat. 19.30 Christ. Hist. Unie: Toe
spraak. 10.50 Met band en plaat voor
U paraat. 20.00 Nieuws. 20.05 Rubr.
ten behoeve van den landbouw. 20.20
Gram.muz. 20.30 Residentie-orkest.
21.30 De bevrijding van Amsterdam.
VOOR
UW
IN
EN OMGEVING
r door O. Th. Rotman
DAGBLAD
22.00 Nieuws. 22.15 Het actueel ge
luid. 22.50 Gewijde muziek. 23.20 Gr.-
muziek. 23.50 Schriftlezing. 24.00 Slui
ting
REEUW!JK
Herdenkingsavond.
Vrijdagavond 3 Mei bad ook in onze
gemeente een offideele plechtige herden
king der gevallenen plaats.
Klokslag 7 uur vertrok, voorafgegaan
door Burgemeester en Weth. en enkele
gemeenteraadsleden, een lange stoet, -
VOOR DINSDAG leden van de B.S., plnatselijke vereeni-
un ï/cDcr/M VII m I gingen benevens vele particulieren vanaf
AVRO? MO Nieuts 7:15 Ochtend-
mnastiek. 7.30QLichte Orkestmuziek. Jrf u, .11. „Ut.
8.00 Nieuws. 8.15 Ochtendrhythme. ^e9 aa" n vertoon. Velen
8.45 Instrumental* Of^afragmenten. rondom het kerkhof
TOïT tóum.' 9.30 Een I geschaard om overdenking
vroólijk programma. 10 30 Korte M gesproken,
Musette-orkest. 14.00 Met naald en I v Marmiet" te Sluipwijk, de
schaar. 14.20 Geen opgave ontvangen fl.B.S.
15.00 Handen uit de mouwen 5.15 E. en Oranjevereen.
Geen opgave ontvangen. 15.^ B aa^ Bewoner» wn 9 den eeB
instrumenten in de kamermuziek. 16.00 I-I* Tempd^D4
Reportage. 16.15 Love walked inlg*ot ^uquetten neergelegd.
16.30 Kindertijd. 16.45 Van 1418. Van.fhet kerkkof ™rd
17 00 Dat kun jij ook. 17.30 Het Reno- marcheerd naar het parkeerterrein
'"V™ werd ..de. l.td.n» da pUtfaW*
HILVERSUM II 415 m. geestelijken. Pastoor Schneiders, Kape-
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Ochtend-1 laan Nrderhof. D». p- Warmenhover
gymnastiek. 7.30 Morgengebed. 7.45 en Ds. E. S. de Lint, het 9kj„h„
Gramof.muz. 8.00 Nieuws. 8.20 Luch- landelijke programma voor een Natio-
tige ochtendklanken. 9.00 Opgewekte nmlen herdenkingsdienst afgewerkt,
melodieën. 9.30 Waterstanden en po-l
litieberichten. 9.50 Opgewekte melo- Gezelliae avond,
dieën. 10.15 Eerste steenlegging voor v»e»eii g
de Devotiekapel op de H. Landstich-1 „De Boerenleek", gevestigd aan de
ting. 10.30 Alpenklank. 11.00 Piano- Reeuwijksche brug gaj.Donderdagavond
recital. 11.15 Als de ziele luistert. I in de zaal van den heer N. J. van Dam
11.30 Pianorecital. 11.45 Concert op 't ein gezeUigen «vond voor haarleden ter
Cinema-orgel. 12.15 Door Rotterdam, viering van haar uitgesteld 25-jarig be-
12.30 Lunchconcert. 13.00 Nieuws. I staan. In bet laatste oorlogsjaar bestond
13.20 Lunchconcert. 14.00 Johannes deze 25 Jaar. Door'de onvrijheid die er
Brahms-progranima. 14.15 Sopraan, toen was werd de viering uitgesteld tot
bariton, orgel. 14.30 Vioolplaten. 14.45 dat de leden dit heugelijk feit in volle
Sopraan, bariton en orgel. 15.00 Voor I vrijheid konden vieren en het mag geeegd
de vrouw. 16.00 Nachtvorstverwach-I worden, dnt het een recht gezellige avond
ting. 16.02 Radio-ziekenbezoek^ 16.30 j was, die tot diep in den nacht voort-
dnurde.
71. Als ik een troep van die negers
mee kan krijgen", zei de kapitein den
anderen morgen-, „zullen we met den
wagen dwars door heel Afrika naar 't
Zuiden trekken!" Dadelijk daarop be
gon hij met het opperhoofd te onder
handelen, wat nu niet zoo erg vlot
gng en met behulp van alerlei gebaren
plaats moest hebben.
72. Maar eindelijk werden ze 't toch
eens. De.kapitein kreeg een twintigtal
negers mee, alle voorzien van de noo-
dige proviand. De vliegmachine werd
bovenop den apenwagen gezet en ste
vig vastgebonden. De drie wereld
reizigers namen er in plaats, en, ter
wijl de onderdanén van Kookmebotje
zich in f zweet trokken, zette de op
tocht zich in beweging.
Nievwe klok.
De groote collecte gehouden voor een
nieuwe klok is den toren van de Ned.
Muzikale beschouwingen. 17.00 Ned.
Kamermuziek. 17.30 Metropole-orkest.
Ledenvergadering
K»th Volkspwtij.
Vrijdagavond hield de afdeeling Gouda Herv. Kerk te Sluipwijk heeft tot op
van de Kath. Volkspartij in het Vee- j heden opgebracht f 1 160 -
marktrestaurant een ledenvergadering
Tm*W«Ï *SL\ Kerkelijk. ,r««wijri,tag
dat het ledenaantal inmiddels tot 1500 Vannf 1 Mei 1946 zullen zij wonen
was gestegen. De Kath. Arbeiders Jeugd aan den Reewal, Kaagjesland en Middrl-
was ingeschakeld bij de propaganda en burg. voor zoover dit kerkeUjk boskoop
deed haar uiterste best. De inzameling was, behooren tot de kerkelijke gemeet.»
van giften voor bestrijding van de ver- Reeuwljk-dorp. Alle bewonen e ten
klezlngsonkosten verliep naar wensch. zuiden van deze grenslijn wonen worae
ln een schrt|ven deelde NotarW Moerel gerekend tot de kerkelijke gemeente
mede, dat hl] niet meer candtdaat wenschte I Reeuwijk.
gesteld te worden voor den nieuwen ge-1
Wegens het vertrek van Dr. Wilbertsl Bevrijdingsfeest
naar Bergen op Zoom werd een nieuw te W'veen
lid voor de Commissie van Avles voor De nationale U- jq uur had
de samenstelling van dkn Gemeenteraad sober gevier s 9 'r de geval-
gekozen. Nn stemming had Notaris Moerel een bloemenhulde P D plech,
de meeste stemmen behaald. lenen op de bcflreafpUmt: De:rep
Öe leden derK.V P. hadden een twaalL tigheid trok veel behmoste g; fl*
tal candidaten voor den gemeenteraad Mumsen herda^.ht .J ££an de aarde
ingediend. Van de aanwezigen maakten algemeen en zij die hi blzonder.
ohi»a, mm
candldaat aan te bevelen. Nog^e het ieggen van bloe-
I Ac> verschillende ^rBven wb§
Het oppakken van de gijzelaars 1®^ plechtigheid ten einde.
4 iaren acleden. s Avonds halfzeven gaven beide mu-
Op den eersten Maandag van Mei' I Qok"
Maandag van *,eKvere7'7;rdorD. Ook hiervoor was
zonnigen, maar kouden dag, werden /u^ .en te|iing groot, 'sAvonds was er
vier jaren geleden vanuit all-e str.km, ^d er lustig op los
v»n het land de eerste honderdtallen gil* 9 waarbij de jeugd zich goed
naar het Seminarie BeekvHet in 9«blaz«wanrbq 9 deze middag
t St Michielsgestel gevoerd. Ook uit Gouda get,aagd.
4 werden in den vroegen morgen door I en avond z] g
Een jaar na de bevrijding heeft
Prof. Mr. P. S. Gerbrandy een lijvig
rapport van 250 bladzijden over het
regeeringsbeleid te Londen overhan
digd.
Het eerste hoofdstuk behandelt het
vertrek van Koningin en. Kabinet naar
Londen, het laatste bevat een terug
blik op het door de regeering te Lon
den gevoerde beleid gedurende den
oorlog 1940—1945. In de daartusschen
liggende 17 hoofdstukken worden
alle belangrijke aangelegenheden aan
gevoerd, waarmee de regeering-over-
zee zich heeft bezig gehouden: de
kwestie-De Geer, k&binetscrisissen, t
beheer van het Nederlandsch vermo
gen, het monetair accoord met Groot-
Brittannië, gebruik van oorlogs- en
handelsvloot, de betrekkingen met de
Sowjet-unie en het Vaticaan, de oor
log in de Stille Zuidzee, de opzet van
de bevrijding van Nederland met al
wat daar aan vast zat, de publieke
voorlichting, de verhouding tot de
overzeesche gebiedsdeelen.
De Geer naar Berlijn
Fel is de critiek, welke de oud-pre
mier uitoefent op zijn voorganger De
Geer, den man die na zijn aftreden
naar lndië zou gaan, maar in Lissabon
achter bleef en via Berlijn naar
Nederland terugkeerde, waar hij zijn
geruchtmakende brochure schreef.
Terwijl het meerendeel der ministers
gedurende de oorlogsdagen ook des
nachts bijeen bleef, althans beschik
baar bleef op het Departement van
Economische Zaken, vertoefde de heer
De Geer eiken, ook den meest kritie
ken nacht, thuis. De leiding die hij in
deze dagen gaf, was met krachtig, ln
Londen manifesteerde zich spoedig
zijn onduidelijke houding, die, naar
later bleek, neigde naar een compro
mis met den vijand.
De heer De Geer verzette zich tegen
het capitulatie-communiqué, waarin de
positie van Nederland als doorvech
tende natie duidelijk werd gesteld Hij
weigerde de teekening van het A. 1.
besluit. Hij hield een radio-toespraak,
die in Engeland een allermiserabelsten
indruk maakte.
Vredeswenschen
Drie maal kwam De Geer in de ver
gadering van den Ministerraad met
een of ander voorstel, gericht op het
vinden van contact met den vijand.
Als voorbeeld drukt Prof. Gerbrandy
in zijn nota een eigenhandig door den
heer De Geer geschreven en geteekend
voorstel af, dat bewaard bleef. Dit
voorstel luidt als volgt:
Naar aanleiding van het beroep,
door den Führer van het Duitsche Rijk
m zijn Rijksdagrede van 19 Juli j.l.
gedaan op redelijk en gezond ver
stand ter beëindiging van den oorlog,
verzoekt de Nederlandsche Regeering
te mogen vernemen, op welken grond
slag (met name wat de positie van
Nederland betreft) de Führer zich
voorstelt, dat op dit oogenblik vrucht
bare besprekingen ter bevordering
van den vrede zouden kunnen worden
geopend."
(w.g.) DE GEER.
Het laat zich denken, dat deze hou
ding critische reactie wekte. De onge
rustheid van H.M. de Koningin steeg.
Tegen het einde van Augustus 1940
vroeg de heer De Geer ontslag, "zonder
dat deze aanvrage betiteld kon worden
als „vrijwillig". De heer De Geer werd
niet meer opgenomen in het nieuwe
kabinet, hoewel hij zelf om de porte
feuille van Financiën vroeg. H.M. de
Koningin verleende hem op grond7 van
zijn verdiensten in het verleden, kr.ach-
tens éénstemmig besluit in den Minis
terraad, een hooge onderscheiding.
Was het daarbij gebleven, dan had
de heer De Geer zijn rust in ëere
kunnen genieten. De heer De Geer
echter vertoonde spoedig de neiging
om Engeland te verlaten en zich naar
Zwitserland^ te begeven. De Regeering
verzette zich daartegen, omdat zij de
overtuiging was toegedaan, dat Zwit
serland, blijkens haar inlichtingen
reeds vol Duitsche spionnen, eerlang
het lot van Nederland zou deelen en
dat de heer De Geer dus, wanneer hij
zich daar zou bevinden, vroeg of laat
in handen van de Duitschers zou val
len, die zich zelfs tegen zijn wil pro
pagandistisch van hem zouden bedie
nen.
Aangezien de heer De Geer echter
vurig verlangde naar den troost van
het familie-contact, werd in overleg
met hem besloten, hem in de gelegen
heid te stellen zich op Rijkskosten
naar Nederlandsch-Indië te begeven,
wdar hem een bepaalde regeerings-
opdracht zou wachten. In Neder-
landsch-Indië bevonden zich twee van
zijn kinderen.
De reis naar Lissabon
Onder deze uitdrukkelijke afspraak
begaf de heer De Geer zich naar Lis
sabon. Spoedig, echter bleek de Neder
landsche regeering uit inlichtingen van
haar gezant aldaar,-dat de heer De
Geer zich in Lissabon tegen den uit-
drukkelijken wil van de Regeering en
in strijd met een afspraak, waaraan
hij zich zelf had onderworpen, met het
plan rondliep zich niet slechts naar
Zwitserland, doch naar Nederland zelf
te begeven en deswege contact opnam
met de Duitsche autoriteiten in Lis
sabon. De Nederlandsche gezant en de
Nederlandsche zaakgelastigde hebben
verschillende malen met -hem gespro
ken, hem het bijzondere van zijn po
sitie voorgehouden, hem de mogelijk
heid voor oogen gesteld zijn vrouw
naar Lissabon te laten overkomen,
hem herinnerd aan zijn uitdrukkelijke
afspraken. Het hielp alles niets. De
heer De Geer beloofde nader beraad,
terwijl hij het pasasage-biljet naar
Berlijn al in zijn zak had. Eenmaal in
Nederland teruggekeerd," publiceerde
hij een brochure waarin Hitier als de
Führer de Koningin werd niet met
name genoemd als „de meest
bevoegde autoriteit" ten tooneele werd
gevoerd. Hij zond den tekst van deze
brochure tevoren naqr Londen en be
loofde haar niet te zullen publiceeren
zonder toestemming van de Koningin.
Die toestemming werd hem nimmer
verleend, doch binnen enkele dagen
was de brochure gepubliceerd.
Het vertrek van H.M. de
Koningin.
Op Maandag'13 Mei in den ochtend
is de Koningin naar Engeland ver
trokken op advies van het kabinet en
nadat generaal Winkelman ook als
zijn meening 'had kenbaar gemaakt,
dat het blijven van de Koningin in
Den Haag niet langer verantwoord
was.
Prof. Gerbrandy meent, dat ook
achteraf de juistheid der beslissing
van de regeering zich naar Londen te
verplaatsen is bevestigd.
Teneinde tegenover het Nederland
sche volk den schijn zelfs te vermij
den, alsof de leden der regeering zich
persoonlijk in veiligheid stelden, werd
van elk plan gezinsleden mede te
nemen, welbewust afgezien.
Buitenlanésch beleid
In zijn bespreking van Nederlands
positie temidden der andere oorlog
voerenden schetst mr. Gerbrandy de
kern van het buitenlandsch beleid van-
zijn ministerie als volgt:
In daad en woord steeds tot uiting
brengen, dat de strijd gewonnen zou
worden, omdat hij niet verloren mocht
worden.
In de oorlogvoering loyaal en wel
bewust als gelijkgerechtigde alle
krachten ter beschikking stellen tegen
den gemeenschappelijken vijand, daar
om alle medewerking-verleenen in de
militaire, maar ook in de economische
en psychologische oorlogvoering.
Tegenover andere Staten de conse
quenties van het staan aan de zijde
der geallieerden beslist, maar beleid
vol trekken.
Medewerken aan die maatregelen,
welke in den loop van den gemeen
schappelijken strijd 't onderling over
leg als nuttig en noodzakelijk erkent.
Helpen bevorderen een na-ooriogsch
herstel der internationale samenleving,
met open oog voor de eigen plaats
van het Koninkrijk der Nederlanden;
voor de grenzen, aan een universeele
internationale organisatie eigen; voor
het permanente Duitsche en Japansche
gevaar en voor de noodzaak, vast te
houden aan beginselen van moraal en
recht.
In het memorandum wordt niet ge
sproken over het aandeel, dat de
Koningin heeft eehad in den Londen-
schen arbeid. Wel wordt gereleveerd
hoe de krachtsinspanning der regee
ring haar uitdrukking heeft gevonden
in koninklijke daden.
Tweemaal vloog de Koningin over
den Oceaan. Zij voerde besprekingen
met Roosevelt, hield radioredpvoe-
ringen, welke" lichtpunten waren voor
de Nederlandsche bevolking. De fier
heid, waarmede de Koningin 't stand
punt van elke afwijzing van eenig ac
coord met den overweldiger demon
streerde, hebben een diepen indruk in
de wereld achtergelaten.
Na nog met grooten eerbied herin-
nërd te hebben aan den arbeid van
Prinses Juliana en Prins Bernhard
eindigt prof. Gerrandy zijn rapport
met z'n warme erkentelijkheid uit te
spreken aan al die ambtgenooten en
aan hun trouwe medewerkers voor
den harden arbeid, ten bate van ons
Koninkrijk geleverd.
Hulde aan den Gouv,erneur-
Generaal.
De meest delicate beslissing tijdens
den strijd in Ned lndië tegen Japan
was volgens het rapport wel die om
trent de evacuatie, met name die van
het ambtenarenapparaat. Na ernstig
beraad werd het volgende standpunt
ingenomen: de Gouv. Gen. onderga
met de Nederlandsche ambtenaren het
lot der bezetting, tezamen met de be-
