ALGEMEEN DAGBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
De politieke opvattingen
van ons blad
VAN WEEK TOT WEEK
kfcuUcUU
1
Redïtti** LJ. XT! Schoven NUMMER 225
Maf li er In Gouda to doont
I
AD
Onikker: Drukkerij Verzijl, Gouda
Redactie ea administratie
7ATFRDAG 11 MEI 1946 Bur.: Markt 67, Gouda. Telefoon 30W
^AlC-RDAU li mei x?-™ Abonn. p. w. 27 c. Losse numm. 10 et
Het ligt voor de hand dat men ons,
in het bizonder m dezen tijd van ver
kiezingsstrijd, wel eens heeft gevraagd
wat onze politieke opvatting is. Nog
meer komt het voor, dat men zonder
vragen ons bij eerr bepaalde politieke
partij indeelt, of dat men zegt, dat er
tenminste een bepaalde staatkundige
gedachte achter ons blad zit. Het
merkwaardige van het geval is, dat
de één ons bij de eene, de ander bij
de andere strooming indeelt.
Het is daarom goed, dat wij er zelf
duidelijk iets van zeggen.
Voortgekomen uit het verzet, waar
in de verschillen overbrugd werden
door de gezamenlijke Nederlandsche
gevoelens en opvattingen, zijn wij
dezen koers blijven volgen. Verschil
van geloof en van staatkundige over
tuiging tusschen degenen die in ons
blad schrijven, heeft deze eenheid niet
weggenomen. Het bleek integendeel
dat samenwerking en eenheid van
geest daarbij uitstekend mogelijk is.
Eiken Zaterdag heeft het tot onze
lezers duidelijk gesproken, dat wij
geen bepaalde staatkundige overtui
ging propageeren. Elk van de politieke
groepen heeft week aan week over
verschillende onderwerpen zijn opvat
ting in ons blad uiteengezet. Voor
zoover wij weten is dit nooit tevoren
in eenig blad gebeurd. Van ver
schillende kanten ofrtvfhgen j§ij daar
voor blijken van waarftgijanra ook van
hoogere persinstatüje*5T Vnf zijn de
schrijvers van verschillende opvattin
gen dankbaar, dat zij aan ons plan
hun medewerking hebben verleend en
voor de positieve wijze waarop zij dat
hebben gedaan. Menige kiezer kent
van de politieke opvattingen nie.t veel
meer dan een paar leuzen van de
raambiljetten. Onze lezers hebben nu
rustig kennis kunnen nemen van de
opvattingen omtrent verschillende on
derwerpen.
Voor het stemmenaantal is het van
belang voor welke partij de kiezers
zich verklaren; op den duur is het
echter belangrijker op welke gronden
zij dit doefi. Naanhate de keuze meer
doordacht is, is het minder te duchten
dat de opvattingen, aanstonds zullen
veranderen en is de regeering meer in
staat een vast beleid te volgen.
Dit staatsbeeld wordt overigens
m$er aangewezen door de moeilijk
heden, die opgelost moeten worden
op grond van de omstandigheden,
zooals die nu eenmaal liggen, dan
door politieke opvattingen. Er is min
der vrijheid van keuze dan het ver
schil in theorie zou doen denken. Er
is zelden een veelvoud van mogelijk
heden, er is meestal maar één smalle
weg die overbjijft. Daarbij komt het
vooral aan op werkkracht en helder
heid van geest; meer op den staats
man, zoo zou men kunnen zeggen, dan
op den politicus.
Daarom is het in de practijk be
langrijker in welken geest een staat
kundige partij optreedt, dan wat haar
politieke denkbeelden zijn. Van
die denkbeelden wordt practisch dat
gene verwerkelijkt wat toch in de
lijn der ontwikkeling ligt. Maar als
een politieke partij werkt met leugen
en scheeve voorstellingen, vergiftigt
zij een volk. Als de macht van een
eigen groep of kerk wordt nagestreèfd.
in plaats van het algemeen belang,
wordt het volksleven ontwricht. Poli
tiek kan de eigengerechtigheid van
een groep exploiteeren, of de kanker
gewoonte van een deel van de kie
zers.
Het is begrijpelijk dat menigeen het
al moeilijk genoeg vindt voor welke
groep hij als kiezer zijn stem zal uit
brengen. Toch lijkt het ons wfijTsche-
lijk, dat men nog verder gaaf en zich
liefst aansluit bij een'partij, om zoo
het openbaar belang te dienen. In
de wijze waarop men dit ziet, zal van-
**lf ook het eigen belang in het kader
£an het algemeen belang meespreken.
Het is overspannen idealisme om te
yergen dat dit niet zou mogen gel
den. Toch mag het geen persoonlijke
jacht op voordeel zijn die de keus
bepaalt tegen het openbaar belang, in.
Het bezoek van Churchill aan ons
land heeft de politieke gebeurtenissen op
het wereldtooncel naar den achtergrond
geschoven. Dit bezoek valt samen
met het aftreden van Koning Victor
Emmanuel, een ernstige wending in de
Parijsche Conferentie en opnieuw een
kleine crisis in den Veiligheidsraad.
Zooals bekend, was reeds bij de capi
tulatie van Italii van geallieerde zijde
geelscht, dat de Koning zou aftreden ten
gunste van zijn zoon. Twee jaar lang
heeft men deze zaak slepende kunnen
houden. Thans verlaat de 77-jarige
monarch zijn land om zijn macht over te
draden aan zijn zoon Umberto.
Bij de behandeling van de Perzische
kwestie in den Veiligheidsraad heeft
Rusland 'den weg gekozen om niet aan-.|
wézig te zijn en hierdoor opnieuw een|!
precedent te scheppen. Zooals wij reeds
meer opmerkten, komt de Raad zonder
reglement bijeen, xoodat men bij elke
moeilijkheid het hoofd moet breken om
een weg te vinden, ten einde uit de
impasse te komen. Het mecrendeel der
leden was van meening, dat een vrijwillig
wegblijven niet beteekent, dat het onder
werp niet in behandeling kan worden
genomen. Zoo zal dus een volgende
maal Rusland wel gedwongen zijn, om
deel te nemen.
Bij het schrijven van dit overzicht
verkeerde de Parijsche Conferentie in
een critiek stadium. Men is het er over
eens dat groote concessies zullen moeten
worden gedaan. Rusland wil niets liever,
dan de taak van de conferentie beschou
wen als een advlseèrende, en dan nog
zoo klein mogelijk, een opvatting waar
Engeland en Amerika lijnrecht tegenover
staan.
Wat de belangrijkste vraagstukken
betreft, is men niet tot overeenstemming
gekomen. Om tot overeenstemming te
komen heeft menYden gemakkelllksten
weg gekozen, den/dlplomatieken. Hierop
heeft men thans de laatste hoop gevestigd.
Het ziet er naar uit, dat de kloof
tusschen Amerika en Rusland steeds
dieper wordt. De Anti-Russische campag
nle in Amerika wordt met groote felheid
gevoerd. In Amerika spreekt men reeds
van gereed maken van een vliegtuiqbasis
aan den Stillen Oceaan en Alaska Uit dit
alles blijkt, datv de in den oorlog zoo
vurig gewenschte samenwerking tusschen
de wereldmachten, dreigt uit te vallen in
een bittere desillusie.
Een gunstig teeken was deze week het
Engelsche bericht, dat Gr. Brittannië haar
troepen uit Egypte zal terugtrekken.
Sedert jaren is Egypte geen baas
meer in eigen hais. daar Engeland alles
op haren en snaren heeft gezet om de
contröle op het Suez-kanaal, zijn harts
ader naar Indië in eigen hand te houden
In Egypte jwas men zeer verheugd
over deze mecedeeling. maar Attlee ont
moette in Engeland hevlgen tegenstand
op zijn voorstel. Men is van meenina,
dat de uitvoering hiervan een verderfe
lilke invloed zal hebben op de innerlilke
betrekkingen van het Imperium. De stra
tegische eenheid van het Imperium im
mers zetelt in de zöne van het Suez
kanaal.
Coteriegeest, klassebelang, promotie
kansen door middel van een partij
mogen van staatkunde geen politiek
zaakje maken. De zuiverheid van
keuze is welbezien van meer beteeke-
nis dan het feit bij welke partij men
zich aansluit.
Boven de staatkundige opvattingen
en gedragingen van partijen en per
sonen staan de ajgemeene zedelijke
wetten, die van meer blijvenden aard
zijn en hun uitgang hebben uit den
Eeuwige voor wien uiteindelijk al wat
onwaarachtig is, hoe machtig het tij
delijk mag schijnen, zal moeten zwij-
gen.
In alle bescheidenheid aanvaarden
wij, soms dwars door de staatkundige
opvattingen heen, deze aIgeme,e"e 't*
gelen, waaraan niemand per slot ont-
WiT willen „goede Nederlanders" zijn,
zouden wij met woorden uit den ver
zetstijd kunnen zeggen. Of met her
Engelsche spreekwoord, dat eerlijkheid
de beste politiek noemt: „Honesty is
the best policy".
Maritieme tentoonstelling
geopend
Navigare necesse est
Gisterenavond bad in het pand van de
fa. bruns de officiëele opening plaats van
de Maritieme tentoonstelling, die daar tot
25 Mei wordt gehouden.
De voorzitter van de plaatselijke af-
deeling van .Onze Marine" heette in een
kort welkomstwoord burgemeester James
en diens cchtgenoote, benevens de talrijke
genoodigde autoriteiten hartelijk welkom
en vertelde het een en ander over de
voorbereidingen voor de tentoonstelling.
Dank zij de medewerking van de Kon.
Marine, van scheepwerven, musea en niet
te vergeten van de Goudsche inwoners
was deze tentoonstelling mogelijk. Hij
bracht dank aan de fa. Bruns, die 14
dagen lang zaak en personeel beschikbaar
s elt.
Hierna verleende hij het woord aan
den landelijken voorzitter van bet comité,
.Onze Marine", de heer A. P. W. An~
genent, die het doel van de tentoonstel
ling uiteen zette, n.l. het opwekken van
de belangstelling voor alles wat op en
om het water leeft, de beteekenis beschreef
van onze zeevaart en de verwachting
uitspraak, dat alle Gouwenaars deze ten
toonstelling zouden bezoeken.
De luitenant ter zee 1ste klas. Schouwe
naar sprak namens de Kon. Mwiu* een
kort woord, zijn contact met Gouda heeft
bestaan uit een schaatstochtje naar onze
pijpenstad. Het contact van onze stad
met de Kon. Marine had plaats bij het
ontzet van Lelden, maar hij was van
meening, dat nu de marine over kleinere
schepen ging beschikken dit contact wel
weer spoedig opgenomen zou worden.
Hierna werd het woord verleend aan
burgemeester James, onwillekeurig gingen,
bij de opening van deze tentoonstelling
zijn gedachten terug naar Rotterdam
naar den tijd toen hij daar Chef van de
afdecllng havenbedrijf was. In de koepel
van het Rotterdamsche stadhuis staat de
kernachtige spreukNavigaire necesse est
Zeevaart is noodzakelijk Nederland is
groot en machtig geworden door zijn
scheepvaart Nu zijn wij arm. De oorlog
bracht ons een schade van 28 milliard
gulden. Een grooi deel hiervan zal inge
lost kunnen worden, wanneer Nederland
zijn oude traditie voortzet. Onze naam
op scheepvaart gebied is goed. Laten wij
dezen behouden.
De burgemeestd? sprak den wensch uit
dat de stakingen weldra tot het verleden
mochten behooren en Nederland zi|n
oude plaats weer spoedig in de rij der
zeevarende naties zou mogen innemen.
Hiermede verklaarde burgemeester fa mes
de tentoonstelling voor geopend De aan
wezigen maakten een rondgang langs het
tentoongestelde materiaal. Onlangs be
zochten wilde Maritieme tentoonstelling
te Dordrecht, maar zonder chauvinisme
kunnen wij zeggen, dat deze die van
Dordrecht den loef afsteekt.
Over het tentoongestelde zullen wij
niet veel schrijven. Veertien dagen lang
is de tentoonstelling dageliiks (behalve
Zondag) te bezien, zonder dat men entree
geld behoeft te betalen. Men kan vrij
naar binnen loooen. De uren ziin van
9-12. en van 2-5 en 's avonds v. 7-9 uur
Moge de verwachtingen van het comité
Onze Marine" niet teleurgesteld worden
n vele duizenden deze tentoonstelling
bezoeken. Zij is de moeite ruimschoots
waard.
Gemeenschappelijke
vergadering afgewezen.
Van de zijde van het Plaatselijke Be
stuur van de Partij van den Arbeid deelt
men ons mede, dat het Afd. Bestuur
Gouda van de Ned. Volksbeweging een
verzoek gericht had tot de plaatselijke
afdeelingen van de Partij van den Arbeid
en de R. K. Volkspartij om te koman
tot het organiseeren van een bijeenkomst,
waarop van beide partijen een spreker
zou optreden. Hier werd dus overge
nomen de vooral in Noorwegen gebruike
lijke methode van verkiezingsvergaderin
gen om twee sprekers van verschillende
partijen op (denzelfden avond te laten
spreken. Van den Secretaris der Ned.
Volksbeweging is bericht ontvangen, dat
de R. K. Volkspartij niet aan dit debat j
wensebt deel te nemen.
Openbare Vergadering
Partij van den Arbeid
Weersverwachtingmedegedeeld
door het K.N.M.l. tot morgeaavoad
Wordt verwacht i
Koude nacht en plaatselijk nacht-
votst. Morgen zonnig weer met aan
vankelijk nog een vrij frissche N.O.
wind.
Het herstel ven de Crebeth-
straat.
De Crabethstraat zal spoedig hersteld
worden. Er staan reeds stapels klinkers
langs den rijweg, en er worden er nog
meer aangevoerd.
De klinkers, die den vreedzamen weg
naar het station zullen vormen, zijn af
komstig van de toegangswegen naar het
voormalige oorlogsvllegveld bi) Loos-
drecht. De straat zal over ongeveer zes
weken gereed zijn. Tijdens de werkzaam
heden zal het rijverkeer naar het station
geleid worden via Boelekade, jan v. d
Heijdenstraat en het viaduct.
De asphsltweg met betonondergrond
die er nu ligt is niet geschikt. De onder
grond blijkt daarvoor te slap te zijn.
zoodat er bij den duiker, die halfweg de
Crabethstraat ligt, gevaarlijke gaten gin
gen vallen. Het beton wardt nu weg
gehakt. Bij voorkomende verzakking is
de klinkerlaag uiteraard veel gemakke
lijker op te halen.
Vrijdagavond belegde de afd. Gouda
van de P. v.d. A. een bijeenkomst, waarbij
de voorzitter, de heer J. van Ooyen
allereerst herdacht, dat op deze zelfde
10 Mei zes jaar geleden wij allen geleerd
hadden, dat wi) een standpunt in deze
wereld hebbben in te nemen.
Mr. Slager gaat bij zijn onderwerp
„Wat de afgeloopen 25 jaren ons hebbea
geleerd" in, op de neutraliteitspolitiek
van NederUnd van voor 1940. Wij
wilden ons toen niet met de Groote
Politiek bemoeien, maar deze bemoeide
zich met ons. Spreker maakt de balans
op van oorlog en bezetting en bespreekt
dan de heroverde democratische rechten
en waarschuwt in dit verband voor enkele
politieke partijen, die gebruik makend
van de democratie hopen een greep te
doen naar de macht en is er dan van
overtuigd, dat zij niets zullen nalaten
om de democratie den nek om te draaien.
Deze rechten mogen alleen liggen in
handen van een regeering, waar ze uit
gangspunt voor zijn. De P. v.d. A. is
principieel democratisch, die zal dus deze
rechten waarborgen en uitweiden. Spreker
komt dan op het Vrijheidsprincipe en
vraagt zich af, wat er schelding brengt
tusschen de Vrijheidsmaniakken en de
andere partijen. De P. v.d Arbeid heeft
naast democratische vrijheden nog twee
andere, uit het Atlantic Charter n.l.,
vrijheid van vrees en van gebrek. Dan
komt spreker tot het winst-motief, dat
voor den oorlog uitsluitend de productie
leidde. Het maken van winst is natuurlijk
noodzakelijk, maar de productie uitslui
tend om de winst heeft geleid tot over
productie, crisis, werkloosheid en oorlog,
Daarom durft momenteel geen Partij te
propageeren om naar het onde terug te
keeren.
Wij moeten volgens plan alles van meet
af aan opbouwen. Bij de regeling van het
bedrijfsleven, merkt Mr. Slager op, dat
het allerminst zal leiden tot een ambte
narendom en een bureacratle waar men
van omrolt. Bij het onderwerp socialisa
tie neemt spreker als voorbeeld 't bedrijf
der PTT, dat een voorbeeld is voor me
nig particulier bedrijf. Geheel in dienst
van de gemeenschap, met een ambtenaar-
directeur en verder niets dan ambtenaren
werkt dit bedrijf perfect en maakt nog
winst ook. Tot slot haalt Mr. Slager en
kele opmerkingen uit Middenstandskrin
gen aan, waaruit duidelijk blijkt, dat ook
daar de wensch leeft om nieuwe wegen
te bewandelen en besluit dan met ieder
te overtuigen van zijn verantwoordelijk
heid bij het uitbrengen van zijn stem op
17 Mei a s.
Dr. Rozemond hoopt dat het binnen
kort geen vraagstuk meer zal zijn of een
belijdend Christen lid van de P. v. d. A.
kan zijn, Als belijdend orthodox protes
tant is spr. lid geworden van de P. v. d. A.
omdat hl) daar alleen land en volk naar
behooren kan dienen. Spr. erkent de an
tithese als een diepgaande worsteling, die
voor ons volk van groot belang is ge
weest. Dr. Rozemond herinnert dan aan
bet slotwoord van de Restitutie van Cal-
vijn„Wordt geen dienstknecht van men-
schen". Er is niemand in de P.v. d.A..
die mij eischt afstand te doen van Gods
beginselen.
Spreker ziet ten eerste een tegenstel
ling tusschen God en menschen, voor en
tegen Christus en tusschen menschen van
bepaalde staatkundige beginselen. Dr.
Rozenmoad erkent de eerste antithese,
maar deze is dan ook bindend voor alle
Schouwburg Bioscoop, Vrijdag t/wt
Dinsdag „Zij trouwde haar baas".
(Toegang boven 14 jaar
Reünie, Vrijdag t/m Woensdag „Misdaad
aan de Rivière" (Toegang boven 18 jaar).
Thalla-Theater, Vrijdag t/m Woensdag
De gemaskerde ruiters".
(Toegang boven 14 Jaar)
Zaterdag 11 Mei, Leger des Hellz,
7 nar Bidstond, 7.30 uur Straatzang.
Idem, Beursklok, 11.30 uur. Jaarverga
dering „Stad en Landschap van Zuid
Holland".
Idem, Geref. Kerk, 3 uur, Vergadering
A.R.-parti), sprekers Ds. B. Bik, Mr. G.
Diepenhorst, Ds. J. Remme.
Idem, Centraal, 3 uur. Openb. verga
dering Ned. Ver. v. Lich. Gebrekkigea.
Idem, Geref. Gem. Spoorlaan, 7 uur,
Vergadering Stnatk. "Geref. Partij.
Ideas, Kunstmin, 8 uur.Tooneelavond.
Maandag 13 Mei, Leger des Heils,
8 uur. Openluchtsamenkomst, Julianastf.
Idem, Veemarktrest. 8 uur, vergadering
Chr. Hist. Unie, spr. Mr. J. J. R.Schmdl
2e Kamerlid en lid Ged. Staten.
Donderdag 16 Mei, Vereen -lokaal Ev.
Luth. Kerk, rej?etitie Goudsche Chf.
Gemengd koor.
menschen, hij erkent de tweede als men
het oprecht meent, maar deze scheiding
loopt ook dwars door de A.R. ea de
P. v.d. A. heen. De derde is veel moei
lijker. Men moet echter vaststellen, dat
er niemand in de P.v.d.A. is, diceischt,
dat men tittel of jota prijs geeft van wat
men vindt in Godi beginselen. Wij moe
ten juist een bepaalde overtuiging met
kracht in de P, v.d. A. brengen. Als
christen vindt Dr. Rozemond het aan
trekkelijk, dat er in de P. v.d. A. zijn
Prot. christenen, Humanisten en Buiten
kerkelijk. Met de oproep, dat de door
braak niet is een kwestie van intellecto-
eelen, maar dat het heele volk dit moét
toonen, besloot Dr. Rozemond zijn korte,
heldere en persoonlijke rede.
Uitzending N.V.H. via
Radia-centrale Gouda.
Op 6 achtereenvolgende Maandagen
'i avonds direct na de nieuwsberichten
van 7 uur, zal via de radio-centrale te
Gouda een 5 minuten toespraak worden
uitgezonden vanwege Ned. Volksherstel.
In deze uitzendingen, die staan in het
teeken der campagne voor Gezinshcrstel,
en waarin de 6 voorwaarden tot Gezina-
herstel achtereenvolgens worden behan
deld, zal het woord gevoerd worden
door vertegenwoordlgers(sters) der diverse
Jeugddorganisaties te Gouda.
Aangeslotenen op de Radio-centrale,
loisttrt allen met aandacht.
Chr. Historische Unie.
Voor de C.H U. „Gezag en Vrijheid"
alhier spreekt Maandagavond 8 uur in
het Veemarkt-restaurant in een openbara
vergadering Mr. J. J. R. Schmal lid der
Tweede Kamer en Gedeputeerde van da
Staten van Zuid-Holland.
MBDEDBELINGBN PLAATSELIJKE
DISTRIBUTIE DIENST GOUDA
Rubberlaarzen.
Zij, die vdhwege hun werkzaamheden
rubberlaarzen moeten dragen, worden in
de gelegenheid gesteld deze aan te vragen
op Maandag 13 en Dinsdag 14 Mei 1946.
Formulieren hiervoor kannen worden
afgehaald aan het loket rubberlaarzen in
het gebouw aan de Westhaven en kun
nen op dezelfde data aldaar onder over-
i legging van de tweede distrlbutieetamkaait
weer worden ingediend.
Onvolledig ingevulde aanvragen wor
den niet in behandeling genomen.
GOH