POLITIEKE VOORLICHTING
ONDERWIJS
(fccUcht
Proffessor Romme
Katholieke
spreekt voor de
Volkspartij
StemtvMjd., no. I
DE ROODE UIDE
tut
van dc week.
HOE EEN LID VAN DE
PARTIJ VAN DEN ARBEID
ER OVER DENKT
Nu het vraagstuk van de onderwijs
vernieuwing van alle kanten zoo
groote belangstelling geniet, komt wel
eens de gedachte bij me op of het
Nederlandse volk zich schaamt voor
de wijze waarop de regeering in de
jaren voor de oorlog voor dat onder
wijs heeft gezorgd.
Immers de toestand was zóó, dat er
voor een groot deel van de onderwijs
krachten geen plaats was op de
scholen.
Velen van hen die met groote am
bitie hun studie voor opvoeder van de
jeugd waren begonnen, konden na
voltooiing van die studie ge$n plaats
bij het onderwijs vinden.
De wachtgelders geschikt of BÈJjjge-
schikt moesten eerst voor de klas.
De klassen werden uitgebreid tot
boven de vijftig leerlingen, zoodat ze
opgepropt zaten in de lokalen.
Oude schoolgebouwen bleven in ge
bruik, geld om behoorlijke gebouwen
te stichten werd niet verstrekt.
Nu komt na de bevrijding de drang
naar vernieuwing van dat onderwijs.
Dit is verheugend.
De regeering zal dan hebben te
zorgen dat de voorwaarden waaron
der <?at onderwijs gegeven moet wor
den goed zijn n.l. ruime gebouwen
met omgeving lokalen waarin niet
meer kinderen behoeven te worden
ondergebracht dan voor het geven van
pers. onderwijs gewenscht is, on
derwijs wat past bij de leeftijd van
het kind en levende leerstof zoodat
het kind gelegenheid krijgt zich naar
aard en wezen te ontplooien en op die
manier, dat wat het leert ook als blij
vend bezit meeneemt voor het leven.
Aankweeken van schoonheidsgevoel,
'door aanschouwelijk onderwijs, en
door doe-onderwtjs. Alsook door het
bezoeken door de hoogste klassen van
tentoonstellingen en voorstelling op 't
gebied van kunst, bevattelijk voor
kinderen en onder zeer bevoegde
leiding.
- Geen afzetgebied maken van de la
gere school voor H.B.S. of Gymna
sium, doch na afwerking van het la
gere schoolprogram de kinderen ge
legenheid geven, daar verder te gaan
"waar ze thuis hooren en zich dus ook
thuis gevoelen.
Laten de Ouders niet uit een gevoel
van trotsch hun kinderen zich laten
verleiden hen te dwingen verder te
studeeren als dat niet volkomen kan.
Er -zijn andere mogelijkheden genoeg.
Voortgezet lager onderwijs, die het
lager onderwijs tot aan het eind af
werkt met praktijk en vakken voor
jongens zoowel als meisjes tot aan
het einde van de leerplichtige leeftijd.
Na de zesde klas kunnen de meisjes
ook naar de huishoudschool waarin
alle vakken op gebied van de huis
houding les wordt gegeven.
Voor de laatste maal voor de verkiezingen van de Tweede Kamer wordt door de groote politièke
partijen eenzelfde onderwerp behandeld, ditmaal over het onderwijs, Dit onderwerp is, dunkt ons,
gezien de toekomst van het Nederlandsche Volk van het grootste belang. Opvoeding en onderwijs
zijn de grondslagen waarop de geestelijke en materieele welvaart van éen volk rusten, Goed onder
wijs bevat dan ook goede toekomstmogelijkheden, Mogen de politieke partijen in de komende Kamer
zich hiervoor beijveren.
Ambachtsschool voor jongens.
M.U.L.O.-school met handelsavond
school een uitstekende kantoorop
leiding.
Landbouwcursussen.
Inderdaad keus genoeg om het kind
z'n plaats te doen vinden die het ge
schikt maakt voor z'n taak in de
maatschappij.
Moge de regeering echter spoedig
de belofte vervullen, die de minister
toezegde door aan het onderwijzend
personeel een behoorlijk bestaan te
verzekeren en ook voor \faar dit noo-
dig mocht zijn een herscholingsinsti
tuut op te richten voor de vernieuwing
van het onderwijs opdat in de naaste
toekoms de jeugd onder bezielde en
bezielende leiding van het geheele
leerarencorps moge opgroeien tot
waardige burgers van ons goede Va
derland. Dit is wat de Partij van den
Arbeid voor onze jeugd wil bereiken.
Aan U de taak Goudsche kiezers,
te zorgen dat de regeering versterkt
wordt door mannen van de Partij van
den Arbeid.
C. v. D.—M.
DE PARTIJ VAN DE VRIJHEID
EN HET ONDERWIJS
wat het wordt is het voornaamste. De
school zal hebben te zorgen voor het
aanbrengen van zedelijk inaicht,-zij
zal het moreel gevoel moeten beïn
vloeden, dus lust en liefde wekken
voor het goede en afkeer van het
kwade. Dit is absoluut noodzakelijk in
deze naoorlogse jaren, nu zoveel men
sen van hun plechtanker losgeslagen
zijn. Immers hoe zullen mensen, die
geen "verschil meer weten tussen mijn
en dijn hun kinderen moeten opvoeden
tot eerlijke mensen. Alleen de school
en jeugd-organisatie kunnen hier en
móeten dus hier de reddende hand
bieden, om uit de noodlottige kring
van slechte opvoeders, slechte opvoe-
deling los te komen. Daarom is het
absoluut noodzakelijk, dat aan de
speeltuinen en sportvelden grote zorg
besteed wordt. Het is zeer gemakkelijk
om aan de jeugd hun baldadigheid te
verwijten, maar geef hen een gelegen
heid waar zij hun vrije tijd door kun
nen brengen.
Wel moet aan de kinderen kennis
van de bijbel worden bijgebracht op
de openbare scholen, want hoe is het
anders mogelijk, dat zij de cultuur
goederen, waaraan ons volk zo rijk
is, kunnen waarderen en begrijpen.
Neem bijvoorbeeld de ramen van de
Naast de verstandelijke ontwikke- St. Janskerk of het werk van Vondel,
ling van de jeugd, zal de grondslag die zonder deze kennis niet te begrij-
van ons onderwijs gebaseerd moeten pen zijn, nog minder te waarderen,
zijn op de zedelijke normen van het Dit vak moet op alle scholen gegeven
Christendom en om dit te bereiken zal worden en zulks voor leerlingen en
aan de karaktervorming zeer grote onderwijzers facultatief, zodat ieder
aandacht geschonken moeten worden, j'n'de gelegenheid is om te voorkomen
Daarvoor moet er aangestuurd wor- dat dergèlijke -toestanden voortbestaan
den op een krachtige, juist gerichte kunnen. Tevens dienen maatregelen
wil. Door het gebrek aan inzicht in getroffen teworden, om de openbare
de betekenis van eigen woorden en scholen gelijke mogelijkheden te bie-
daden, het zogenaamd naïef egoïsme den als de bijzondere, want nu is de
en het tekort aan moed en zelfstan- practijk zo, dat de bijzondere scholen
digheid wordt de karaktervorming een grote voörsprong hebben.
maar al te vaak geschaad. Opvoeden De opleiding van de onderwijzers
tot gehoorzaamheid' is een uitstekend moet verbeterd worden, zodat zij met
middel tot karaktervorming. In de een volledige bevoegdheid de kweek-
echte eenswillendheid van den onder
wijzer en de leerling, leert het kind
eigen driften en verkeerde neigingen
beheersen. £eer veel pogingen tot on
derwijsvernieuwing leggen te veel de
nadruk op de aangenaamheid van het
school verlaten en niet aan een hoofd-
acte moeten studeren, als juist in de
eerste jaren, dat zij voor de klas staan
en de school dus al hun tijd opeist,
nog hun tijd aan studie moeten be
steden. In evenredigheid hiermede
onderwijs en op de belangstellings- moet ook hun salaris verbeterd wor-
sfeer en schaden de vorming van het den. De gemiddelde onderwijzer heeft
karakter. Wel moet het onderwijs zich op zijn drie-en-twintigste jaar zijn
van de oude verstandsverafgoding af- hoofdacte, dat wil zeggen studeert tot
wenden. Niet wat het kind weet, doch zijn drie-en-twintigste jaar en daarom
moet zijn salaris in evenredigheid ge
bracht worden met andere ambtena
ap jajipe pfqoipnjs apjjaz uaa a;p 'uai
rug hebben.
De begaafde, doch onbemiddelde
leerlingen moeten veel grotere kansen
geboden worden dan tot nu toe het
geval was om middelbaar en hoger
onderwijs te volgen.
Aan het hoger onderwijs moet een
groter zelfstandigheid worden toege
kend. Thans zijn de Universiteiten en
Hoge Scholen, die behalve en boven
onderwijsinstellingen, levende middel
punten onzer beschaving moeten zijn,
te zeer afhankelijk van het Ministerie
van Onderwijs. De gemeenschap van
professoren, lectoren, assistenten en
studenten dient verantwoordelijkheid
te verkrijgen voor de gang van zaken
bij de betreffende Universiteit of Hoge
School.
N. v. S.
HET ONDERWIJS EN HET
KATHOLIEKE STANDPUNT
Het onderwijs is voor den Katholiek
van principieel belang, een zaak, waar
mede niet te schipperen valt. Uit deze
houding is de schoolstrijd en het bij
zonder onderwijs geboren. In zijn
encycliek: Divini Illius Magistri heeft
Pqus Pius XI de richtlijnen gegeven
voor onderwijs en opvoeding van de
Katholieke jeugd. Dit is de koers,
waarop de K.V.P. yaart.
Opvoeding, zoo zegt de Paus, is
geen eenlingszaak ,doch- een gemeen
schapszaak. De mensch wordt gebo
ren in drie noodzakelijke maatschap
pijen: het gezin, de Staat en de kerk.
De opvoeding ifwhet werk van deze
drie maatschappijen, omdat de opvoe
ding den geheélen mensch omvat, als
eenling, als gemeenschapslid van kerk
en ^Staat. De Staat moet de rechten
van kerk en gezin eerbiedigen en in
het algemeen de zedelijke en gods
dienstige opvoeding beschermen door
schadelijke invloeden te verwijderen.
Een algeVneen schoglmonopolie is on
rechtvaardig. Aangezien de ouders vai
nature den plicht en het recht hebben
tot opvoeding van hun kinderen, be
hoort de keuze van het onderwijs te
zijn gewaarborgd in volledige vrijheid,
binnen de grenzen van hetgeen de
Grondwet hieromtrent bepaalt.
Tevens vraagt men van Kath. zijde,
dat het onderwijs in al zijn geleding
(zoowel bijzonder als openbaar) m*
zorg gericht wordt op den eerbhM
voor God, op het besef van de waarde
van den godsdienst voor het individi.
er. voor de gemeenschap, op verleven
digmg van het nationaal besef od ka
rakter en persoonlijkheidsvorming Z
bevordering van ondernemingslust en
zelfwerkzaamheid. Aan de lichanus
lijke opvoeding dient nauwlettend aan
dacht te worden besteed.
Onze huidige Grondwet stelt het
openbare onderwijs vóór het bijzonder
onderwijs. Van Kath. zijde zal men
alles in het werk stellen bij de komen
de Grondwetsherziening volledige ge
lijkstelling van het openbaar en het
bijzonder onderwijs te bewerkstelligen
Tevens staat in het program de door
trekking van de lijn der financieele
gelijkstelling voor alle takken van het
onderwijs, in het bijzonder voor het
Hooger Onderwijs.
Vanzelfsprekend is het programma
punt: de salarisverbetering van den
onderwijzer, niet vergeten. De huidige
regeling is zoo, dat de onderwijzer tot
een van de slechtst betaalde menschen
van onze maatschappij behoort en een
loon ontvangt, dat nauwelijks in staat
is aan zijn levensbehoeften te voldoen.
De onderwijsvernieuwing, waar de
lucht tegenwoordig vol van is, heeft
de speciale aandacht van de Kath
Paedagogen. In het algemeen staat
men tamelijk afwijzend tegenover de
onderwijsvernieuwing, zooals deze
momenteel wordt gepropageerd. In de
huidige besprekingen over de vernieu
wing van het onderwijs mist men de
diepgang en het onderwijs is voor den
Katholiek een zaak van tè principiee-
len aard om over dit bezwaar luchtig
jes heen te stappen.
Tevens vreest men, dat wat de on
derwijsvernieuwing betreft, teveel de
nieuwe Engelsche methoden zullen
worden overgenomen, zonder dat met
de Nederlandsche mentaliteit wordt re
kening gehouden.
Onderwijsvernieuwing is noodzake
lijk. Onze oude methodiek is versle
ten, de klassen overladem Persoonlijk
contact tusschen onderwijzer(es) en
leerling is vrijwel onmogelijk.
Vernieuwing van het onderwijs be-
teekent een belangrijke verhooging
van de post onderwijs op de begroo
ting. Iedere Nederlander dient er ech
ter diep van doordrongen te zijn, dat
dit noodzakelijk is en dat het onder
wijs 'n zeer belangrijke factor is voor
Neêrland's toekomst, die mannen en
vrouwen vraagt, waarop te bouwen
valt en die bouwen kunnen.
S.
Noat redactie.
Van de zijde van de A.R. Partij en
G P.N. ontvingen wij, ten deele tenge
volge van een misverstand, ditmaal geen
beschouwing. Van de C P N. zaldita.i.
Maandag worden gepubliceerd.
GEDICHT VAN DE WEEK
Jan Prins dicht over reëele dingen: een molen, een toren, een dijk, de zee,
het riet, een ploeger. Hij heeft de-eenvoudige dingen van ons land lief.
De toon van zijn gedichten is van een lichte blijheid. De prikkelende frisch-
tieid van zon, wind en water op een zomerdag komt U eruit tegemoet.
Het is goed om in dezen tijd, nu ons het bezit van deze eenvoudige dingen,
na volstreden strijd, des te waardevoller is, zijn verzen ter hand te nemen.
[Wij brengen U vandaag bij zijn bekende: „Schutsluis".
j. N.
DE SCHUTSLUIS
De tjalken schieten aan tusschen de strakke dijken
en vullen 't glad kanaal met driftig schuimgedruisch,
totdat zij met een vaart de lange zeilen strijken
en glijdend binnengaan in 't veilig vak der sluis.
Daar dringen zij dooreen: de harde boorden kraken,
zoodat een druk rumoer zich opzet in de lucht,
totdat de wachters weer de poorten open maken
en, al dat ongeduld ver in de ruimte vlucht.
Dan lijkt de morgen stil na 't jong geluid, dat heen is
en ons verliet, nog vóór 't zijn vollen groei begon.
En in de leege sluis, waar 't licht nu weer alleen is,
drijft enkel nog wat schuim, dat schittert in de zon.
(Jan Prins, Uit: „Tochten").
Spreekuur
Wethouder van Onderwas.
De wethouder voa onderwijl. Mevrouw
-i N. vaBF&antzig-Melles zal op Woens
dag 15 MWTNlócjeen spreekuur houden
volgende krerèb des Woensdags van
"^0-1530 nJT
Herstel kademuren.
De Goudsche aannemer J. Brongersma
ontving van den heer inspecteur van den
Dienst van Landbouwherstel voor Gel
derland te Arnhem opdracht de kade
langs deo IJssel te herstellen.
Gisteravond hield de K.V.P. een
grote openbare bijeenkomst in" de
goedgevulde zaal „Concordia", waar
als spreker optrad Prof. Mr. C. P.,M.
Romme, terwijl de muzikale omlijsting
werd verzorgd door de R.K. Orato-
riumverg. „Arti et Caritati" onder de
zeer bekwame leiding van den direc
teur den heer Th. Bodenstaff.
Voorzitter, de heer G. Weck, opende
de vergadering met de Chr. groet en
wees er op, dat een goed Katholiek
consequent een goed Vaderlander was.
Uit volle borst werd het Wilhelmus
gezongen. Na het eerste nummer van
Arti et Car. nam Prof. Romme faéf
woord. F
In een gloedvolle rede zette hij voor
de pauze uiteen om welke redenen de
Katholieken het na «-rijp beraad nodig
hebben geoordeeld met een eigen
partij-formatie op te treden: le oor
sprong en doel van het gezag: God;
2e erkenning van het gemeenschappe
lijk recht verbonden aan ons mense
lijk wezen, het recht van zelfwerk
zaamheid; 3e gemeenschappelijke" er
kenning van de waarde van 't gezin:
de bron, waaraan de gemeenschap
zijn geestelijke sterkte ontleent en 4e
de gemeenschappelijke erkenning van
het recht op de arbefÖ, en de organi
satie hiervoor difende zodanig te ge
schieden, dat de in de practijk door
gevoerde eigendom ook die van de
productiemiddelen door de massa
van het volk heen ten slotte zou voe
ren tot de opheffing van de bezitloos
heid van de massa, welke bezitloos
heid een schande betekende voor onze
Chr. Maatschappij. Teneinde aan deze
voorwaarden op de beste wijze te vol
doen was een eigen partijformatie tot
stand gekomen op basis van de Ka
tholieke zedenleer en de Openbaring.
In het program van de P. v. d. A. werd
God's Naam niet vernoemd, de klasse-
strijd werd niet nadrukkelijk verwor
pen (hetgeen in de Nederl. Volksbe
weging wel het geval was). De gees
telijke groei was in andersdenkende
kringen nog niet voldoende gevorderd,
en een z.g. „doorbraak" zou daarom
momenteel nog „afbraak" betekenen,
en het Nederl. Algemeefi welzijn zou
een slechte dienst zijn bewezen.
Wij dienen ons enerzijds uitdrukke
lijk te hoeden voor een „politiek isole
ment", doch anderzijds voor een ver
vlakking, die hoogstens tot een schijn-
eenheid zou leiden.
Na de pauze besprak Prof. Romme
de actuele politiek, waarin ook het
Katholieke levensbeginsel een belang
rijke rol speejt. Met namen genoemd:
regeling echtscheidingsprocedure; vrij
heid voor de Kerk en haar bedient
ren, opheffing uit de-zedelijke verwil
dering door het treffen van-maatrege
len ten opzichte van de uitspattingen
in het amuseme/itsleven, ondérwijs-
kwestie,
Spr,
econ
nog tal vansoc.
zaken, wilde in het kort
it een zodanige organisatie
icon. sociale leven, dat het
ons mogelijk was onze verantwoorde
lijkheid tegenover onszelf en ten op
zichte van de gemeenschap tedragen.
We leven op een keerpunten het
gaat om de RICHTING. Drie voor
name punten werden nog uitvoerig
besproken; verschaffing bestaansze
kerheid, publiekr. bedrijfs-organisatie
en de gemeenschap tin de onderne
ming. De ricffeting WOrdt bepaald door
ons beginsel. Na een prachtige pero
ratie op welke wijze de mens zijn dub-
belnatuur van persoonlijk en gemeen
schappelijk wezen moest kunnen uit
leven,. besloot Prof. Romme zijn prach
tige rede met de Bijbelwoorden: „Neen1
broeders, ik beeld me niet in wat ik
heb bereikt, doch ik streef er naar
alles weer samen te brengen in
Christus".
Voorz. Weck dankt spreker harte
lijk, Arti et Caritati bracht op bui
tengewone'-wijze nog een nummer ten
gehore, waarn,a de voorzitter deze
prachtige avond sloot met een „Leve
de Koningin" en de Chr. groet.
(Nieuwe spelling)-
op de groote
Deensche Verzetafilm
in het
THALIA THEATER
Benzine, Smeerolie en
Vetten vrij
De distributie - van benzine, van
motorolie en van alle andere smeer
oliën en vetten^aal met ingang van
1 Juni a.s. worden opgeheven.
WM WW W JFW w- w
