xfn a™ ALGEMEEN DAGBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
De politieks nevel opgeklaa
w.» Bioscopen
.1
M&gé&Utd
Vergeel U niet...
NUMMER 231
ZATERDAG 18 MEI 1946
STADSNIEUWS
Weer een politiek
debat opkomst?
factie: L. J. A. d. Steenhoven
Mr. A. A. J. Rijksen
Drukker: Drukkerij Verzijl, Gouda
Redactie en administratie
Bur.: Markt 67, Gouda. Telefoon 3008
Abonn. p. w. 27 c. Losse nutnm. 10 et
De verkiezingen hebben de lucht
boven staatkundig Nederland weer
helder gemaakt. Als Nederlanders
verheugen wij ons hierover,, afgezien
van de omstandigheden of de partij
politieke gesteldheid die hierdoor te
zien gekomen is ons persoonlijk al of
niet bevredigt.
Toen de Duitsche bezetting de ver
tegenwoordigende lichamen als ge
meenteraad en parlement uitschakelde
en de verkiezingen verbood, werd
daarmee een nevel gelegd over de
staatkundige gesteldheid van ons land.
pla de bevrijding kwamen de ver
tegenwoordigende lichamen wel weer
bijeen, maar samengesteld op de
basis van oude verkiezingen en van
betrekkelijk willekeurige aanvullingen.
De nieuwe verkiezing bracht, bijna 10
jaren na de vorige, klaarheid.
Gezien dit langdurige tijdsverloop,
de diepingrijpende lotgevallen van ons
volk en de omstandigheid dat een ge
heel leger van nieuwe kiezers bij deze
verkiezingen voor het eerst' heeft ge
sproken, is het verschil in politieke
gesteldheid dat uit de nieuwe resul
taten spreekt gering.
De Katholieke Partij is weer dis
sterkste uit de stembus gekomen: \in
1937 met 31 zetels nu met 32, eer
groei, die wel reeds uit de meerder
bevolkingsaanwas van het Katholieke
volksdeel te verklaren is.
Dan volgt de Partij van den Arbeid
met 29 leden. Gezien het feit dat hier
in S.D.A.P., Vrijz. Democraten en
Christ. Dem. Unie, met nog eenige
Christelijk-Historischen, samengaan,
is hier sprake van verlies. S.D.A.P.
(23), V.D. (6) en C.D.U. (2) brach
ten het in 1937 samen reeds tot 31
xetels. Het is niet te verwonderen, dat
deze partij minder heeft opgeleverd.
Tot haar behoorden leidende figuren
in het kabinet, in de eerste plaats de
minister-president; haar werden, voor
al in de verkiezingsactie, allerlei nog
bestaande misstanden verweten. Bij de
bevrijding werd door politieke kenners
voorspeld, dat hij die de regeerings-
taak in deze moeilijke omstandigheden
aanvaardde met een politiek faillisse
ment zou eindigen en de politieke
oppositie daarvan zou profiteeren. Zoo
gezien mag de Partij van den Arbeid
nog niet ontevreden zijn.
Daarbij komt, dat bij de samen
vloeiing met de Vrijz. Democraten en
de C.D.U. verklaarbaar is, dat bij de
links-georiënteerde socialisten een
zekere neiging ontstond om over te
gaan op de Communisten. Dezen ste
gen dan ook van 3 op 10 vertegen
woordigers.
Ook dat is dus niet opzienbarend.
Ook na den vorigen oorlog viel er een
revolutionnaire wending te constatee-
ren. Op zichzelf had de diepe sociale
verandering en de onrust door den
oorlogstijd, waarbij bovendien de com
munisten al spoedig tegenover de
Duitschers kwamen te staan, een
machtiger aanzwelling van den stroom
van het commynisme waarschijnlijk
gemaakt.
Een deel van de bevolking heeft
echter door het stembiljet zijn afkeer
uitgedrukt van staatsbemoeiing en
heeft aldus de liberale zetels van vier
op zes gebracht.
De verwachting dat ook de Anti-
Revolutionnaire Partij van deze ge
moedsgesteldheid zou profiteeren is
niet uitgekomen: deze is van 17 zetels
in 1937 teruggevallen op 13.
Anderzijds is de Christelijk Histo
rische Unie, die zoozeer uiteengeval
len scheen, op haar zeteltal van acht
gebleven. Het gematigd-rechtsche deel
van de bevolking, leden vooral van de
Hervormde Kerk, mogelijk allereerst
van het platteland, zijn blijkbaar het
oude yaandel trouw gebleven, al gin-
pn velen uit de leiding en vele predi
kanten, over naar de Partij van den
Arbeid.
Uiterst rechts wist de Staatk. Geref.
"otij haar 2 zetels te handhaven.
a. - Het is altijd moeilijk om te voor
dellen. Het lijkt echter het meest
Waarschijnlijk dat tegen dezen parle
mentairen achtergrond een regeering
D*0rdei1 gevormd, allereerst uit de
JJ K.V. en de P.v.d.A. Het zou gezien
oe houding tijdens de verkiezings
actie minder te verwachten zijn dat
ook de A.R. en de P.v.d.V. zitting
zouden hebben in de regeering, maar
na de verkiezing blijkt er soms meer
samenwerking mogelijk te zijn dan de
aangeheven strijdkreten doen ver
wachten. Zeker zouden de C.H.'s wel
kunnen meedoen.
In elk geval behoeft de toekomstige
regeering niet meer in politigfcen nevel
te varen. Het zicht is vrij. De verhou
dingen zijn duidelijk. De tijd van het
nood-parlement is voorbij. Wij hebben
weer een parlement dat de kracht van
de volksovertuiging onmiddellijk ach
ter zich weet. Raadpleging van de
Kamer garandeert aan de regeering
voeling met het volk. Een regeering
die steunt op deze vertegenwoordiging
is in staat vaster haar weg te gaan,
dan tot nu toe mogelijk was.
Het loont de moeite te bekijken in
hoever Gouda in stemmenaantal af
wijkt van de verhoudingen in Neder
land in het algemeen.
In het Westen van het land is het
aantal Katholieken veel geringer dan
in het Zuiden. Het is dus natuurlijk
dat het percentagen Katholieke stem
men hier slechts 21.38 bedraagt,
terwijl het aantal Kamerzetels 32 is.
Daarentegen bracht de P. v. d. A. het
hier tot een percentage van 36.18 met
een aantal Kamerzetels van 29. Ook
^de A.R. en de Staatk. Ger. Partij ko-
mep hie.r hooger dan het gemiddelde:
A.R. Kamerzetels 13, Goudsch percen
tage 16; Staatk. Ger. Partij met 2 ze
tels, Goudsch percentage 3.85.
Eenigszins vreemd is dat de Christ,
Hist. Unie het hier maar brengt tot
een percentage van 3.73, terwijl het
aantal Kamerzetels 8 is. De rechtsche
leden van de Hervormde Kerk zullen
bier waarschijnlijk voor 'n gering ge
deelte P. v. d. A. hebben gestemd,
meer stemmen zullen er vermoedelijk
naar de A.R. zijn geghan.
In Gouda wijken de partijen overi
gens weinig af van het gemiddelde
in Nederland.
De confessioneel-georienteerde pro-
testantsche partijen, n.l. de A.R. (16),
C.H. (3.73), Prot. Unie (0.52), Staatk.
Ger. partijen (3.85) vormen hier te
zamen het percentage 24.1. Met het
Katholieke percentage van 21.38 vormt
dit dus 45.38% van de bevolking.
Deze verkiezing is tevens een proef-
uittspraak ten aanzien van de gemee-
teraadsverkiezing, al kan zich daarbij
gemakkelijker een persoonlijke voor
keur van de kiezers laten gelden.
Olympia jubileert.
1 juni 1886 zag „Olympia", de bekende
Goudsche Voetbal- es Cricketclub, het
levenslicht". Het hoeft wel geen betoog,
dat dit bijzonder feit niet ongemerkt
voorhij zal gaas. Wij hopen onze lezers
aog verder hierover in te lichten.
M. S. Weltevreden
Op ons bureau ligt ter inzage de lijst
met repatrieerden die zich bevinden aan
boord van het m.a. „Weltevreden".
Concert in de St. Janskerk
Ten bate van het „Jeugdgebouw„ der
Ned. Herv. Kerk zal Woensdag 22 Mei
a.s. ia de St janskerk een groot kerk-
concert gegeven worden.
Aan dtt concert verleenen hun mede
werking; Mej. M. Blom, orgel. Het
Dubbel mannenkwartet o 1 v. C. de Graaif.
joop Weyand, fluit. Zuster Nel Kievits,
mezzo-sopraan en een zusterkaor od.v.
G. Th. Peereboom.
Mea zie ook de advertentie in ons
blad van heden.
BURGERLIJKE STAND
Geboren: 15 Mei. Anna M J dv C A
v Gils en A M P v Gils, Markt 11.
Pleter D zv P D Broer en N Looijaard,
Achter Willens 6. 16 Mei. Leentje dv
N Schouten en j v Wijk, 4e Kade 82.
Johanna M dv L v Nieuwkoop en H
Rei|erkerk, Tollensstraat 87. Cornells zv
G F Massar en M vd Bree, Woudstraat
56. Geertje J W dv K Dekker en L v
Straaten. K Tiendeweg 16 Marijke H
dv C v Hofwegen en H Wiezer, jan
Philtpsweg 19. Henricus O M zv M A
Laurier in E K E Gnibltzsch, St joseph-
straat 82. Frederlk R J zv R P Dllssel-
hoff en C P Hoolmeljer, Willens 131.
Ondertrouwd: 16 Mei. N Radder en
P Helj, L J Zielhorst en M Bonneveld.
j Slobbe en C F Boegheim, W C van
Reifen en K vd Stad, K de jong en j
Mulr» j de Bruin en J P Stalenburg, C
Vaillant en G T Verwaal. D Ernst en
C Vermeulen, L de Grul|l en JC Jansen
Getrouwd: 18 Mei. C v Vliet en A
Taring.
Overleden t 15 Mei. Leendert Baas 2 d
16 Mei» Johanna Koeman, wed. B van
Loon, 66 j. Cornells Kraan, 57 j.
GZC diamant
Morgen is het 60 jaar geleden, dat
GZC haar eerste schreden zette op haar
schitterende „zwemlcopbaan".
Wij wenschen GZC nog veel succes
toe in Gouda en bieden 'haar van deze
plaats onze hartell)ke gelukwenschen aan
Ter gelegenheid van dit feit heeft het
bestuur hedenmiddag in de zaal „Kunst
min", die goed in de bloemetjes gezet was
een druk bezochte receptie gehouden,
waarop vele burgerlijke- en zwem-auto-
ritelten het bestuur kwamen feliciteeren.
Eervol ontslag
Aan den agent van politie, j. K. v. d.
Ham, is met irgang van 10 Mei j.l, eer
vol ontslag verleend.
Donderdagavond 'hield de Goudsche
afdeeling van de Partij van de Vrijheid
een verkiezingsavond, waar naast Drs.
Korthals het woord werd gevoerd door
den Heer Frohweln, lid van de noodge-
meeoteraad van Leiden. De heer W.
de Vos. secretaris van het Kath. Centr.
voor Staatk, vorming en lid van de Kath.
Volkspartij achtte het door den Heer
Frohwein gesprokene zoo kwetsend en
principieelonjuist.dat hij den Hr. Frohwein
uitnoodigde tot een openbaar debat.
Dit werd door den heer Frohwein aan
vaard, doch met de bepaling. dat het be-
stunr van de Partij van de Vrijheid, hem
hiertoe toestemming zal geven.
brengen
De vijfde Piloot Annemarie.
Deze week brengt het Reünie-Theater
U een bijzondere maar ook mooie film
„De vijfde Piloot Annemarie" met in de
hoofdrol de bekende actrice Annabella.
Op een vliegveld vormen vijf piloten
een clubje apart, één van hen krijgt op
zekeren dag een ongeluk," wat de schuld
blijkt te zijn van een Ingenieur, die zelf
nog nimmer practisch heeft gewerkt. De
ingenieur blijkt nu een meisje te zijn,
maar die de woede van de jongemannen
ofwel de piloten door haar charm» weer
spoedig cjoet vergeten. Zij stelt de piloten
voor, om haar potlood gaarne tegen een
stuur knuppel van een vliegtuig te ver-
winden» Dc vijf kameraden spelen het
klaar bij de directie dat zij de toestem
ming krijgen om Annemarie als pilote op
te leiden. Zij blijkt ook spoedig een
bandige en kundige leerlinge te zijn.
De piloten worden om de beurt ver
liefd op haar, maar als zij haar brevet
heeft gehaald is er een jong uitvinder die
een groote plaats in haar hart weet te
veroveren, maar dit is natuurlijk tegen
de zin van de piloten, wat nl| haar beste
vrienden zijn geworden. Na tal van ver
wikkelingen gaat een der piloten die
verliefd op haar is geworden, Annemarie
een brief schrijven, even voor dat hij een
proefvlucht moet maken. Het vliegtuig
verongelukt en de piloot springtomlaag.
maar de parachute weigerde. De britt
wordt door Annemarie gelezen, zij denkt
echter dat het een brief is van de uit
vinder, maar door een van den briewn
die in de zakken van den gesneuvelden
piloot worden gevonden, blijkt, dat de
brieven van den piloot zijn. Zij vindt dit
heel erg en om alles te vergeten, onder
neemt zi) een heel gevaarlijke tocht door
dat het weer slecht Is, Door het nood
weer raakt zij de koers kwijt maar door
INGEZONDEN
iuiten verantwoordelijkheid der redactie
Naar aanleiding van het ingezonden
stok van dea heer H* L. Sprik in het
blad van 17 Mei J.l.. verzoek ik de
Redactie, mi) aog eenige plaatsruimte toe
te staan.
Ik geef den geachten schrijver toe, dat
iet beter is critiek te leveren, ais men
de vergadering zelf heeft bezocht, dan
dit te doen naar aanleiding van een
verslag.
Maarals het verslag dan zoon
onvolledtgen en verkeerden indruk gaf,
waarom heeft de A. R.-Partij dit dan niet
in de courant van 14 en 15 Mei j.l.
tegengesproken Mi] dunkt, daar was
toch gelegenheid toe, daar het verslag
13 Mei in de courant stond, en mijn op
merkingen eerst 16Meid.a.v. De indruk,
die een dergelijk verslag op het publiek
ssaakt, is toch van het grootste belang
voor de Partij.
Verder is het absoluut niet mijn be
doeling geweest, het schrijven van inge
zonden stukken als propagandamiddel
voor welke partij dan ook aan te wen
den. Het voeren van partij-propaganda
laat .ik gaarne over aan demcnschen, die
zich daarvoor geschikt achten.
Maar evengoed als de verslaggever
een verkeerden Indruk kan hebben gehad
over de vergadering, is het mogelijk, dat
de geachte schrijver zich een verkeerden
indruk uit mijn opmerkingen heeft ge
vormd.
Mijn aanval wsü derhalve uitsluitend
gericht tegen karaktcrlooze en beloedl-
gendc propaganda, ongeacht van welke
richting die kwam, en volstrekt niet tegen
een parit), zooals ook blijkt uit de voor
laatste alinea van mijn ingezonden stuk
van 16 Mei. (Dat niet alle A. R. etc.)
Bovendien stond bet verslag ln eenalge-
meene couranSl
De critiek van aanhangers van Uw
richting, die wel, de vergadering hadden
bijgewoond, varieerde van „Het was wel
een beetje te erg", tot „Het was meer
dan har wat er gezegd was".
Dus ik meen. dat heb ik de vergade
ring niet bijgewoond, de plank niet ver
te hebben misgeslagen.
Hopende, dat dit niet mag lelden tot
een vervelende polemiek, en tevens de
redactie dankend voor de plaatsruimte,
H M. F* I- den Hartog-Baak
De discussie achten wij hiermede ge
sloten. R*d.
een lumineus idee van dea „uitvinder"
wordt zi) gered, waardoor de bezwaren
voor een huwelijk met den „uitvinder"
gelijk opgeheven zijn.
Het voorprogramma geeft U na het
Nieuws nog een beeld van Walcheren
in- en na-oorlogsiijd en hoe de ijverige
boeren van Walcheren weer werken om
„bun" Walcheren er weer bovenop te
krijgen, daarna nog een komisch teeken-
fllmpje.
„De dief van Bagdad"
De Schouwburg- Bioscoop vert oont deze
week de boelende kleurenfilm „The Thief
of Bagdad". Deze film, opgenomen onder
regie van Ludwig Berger en Michael
Powell laat ors in de hoordrol Veit
Harlan zlrn als Jaffer, June Duprez als
schoone prinses en de bekende Sabu in
de rol van Abu, de kleine Oostersche
dief.
In deze rolprent, een dooreenmengeling
van een Oostersch Sprookje en werke
lijkheid, valt veel te weardeeren. We
zien de kleine vingervlugge Abu. die
vanwege zijn dieverijen in de gevangenis
belandt, tezamen met Ahmad, gespeeld
door Jonh Justin, de Koning, die door
zijn grootvizier in de gevangenis is ge
worpen en ter dood gebracht zal worden.
Abu heeft echter aog' kans gezien de
sleutels van de bewakers te stelen en zoo.
Dan gaan zij de wijde wereld in en de
avonturen tegemoet. We paktn dan
kennis met vliegende paarden, een vlie
gende reus. die eerst de geest in de flesch
is, die 2000 jaar gevangen heeft gezeten,
het Alziend Oog en het vliegende tapijt
komen er bi) t« pas en er geschiedt veel,
alvorens de rechtmatige koning zijn troon
terug heeft en gelukkig geworden Is met
zijn Schoone Prinses. Op dit gelukkig
moment waarmede de film besluit vliegt
Abu op ziju vliegend tapijt weer weg,
de wjjde wereld ia ea nieuwe avonturen
Weersverwachting
dour bet K.N,M.l. tot m
Wordt verwacht!
Zwakke of matige wind tusschenoost
en noord. Meest zware bewolking met
hier en daar eenige lichte regen. On
geveer dezelfde temp. als vandaag.
L
Mat Is «r In Gouda to doonf
Reünie, Vrijdag t/m Woensdag „De 5de
Piloot" (Toegang boven 14 jaar).
Schouwburg-Bioscoop Van Vrijdag t/m«
Donderdag „De Dief van Bagdad".
(Toegang boven 14 Jaar)
Thalia-Tbeater, Vrijdag t/m Woensdag
De roode aarde".
(Toegang boven 18 (aan
Zaterdag 18 Mei, Leger des Heils
7 uur, Bidstond. 7.30 Straatzang.
Zondag 19 Mei, Concordia, 7.30 nar,
Arbeidsfeest K.A.B. enK.A.J. Opvoering
van „Het prentenboek van den Rozen-
krass" door „De Ghesellen van de Spete-
wei", leider Anton Sweers.
Dinsdag 21 Mei, Leger des Heila,
2.15 uur, Geztnsboadsamenkomst, 7.30 u.
Ledenvergadering.
Idem, Ned. Herv. Ver. Calvijn, 7.30 m
Ds. D. van Ent Braat van Montfoort.
dat U Maand, als Uw stam-
kaartnummer eindigt op een 9
en Uw naam begint met de
letter
S, T of U.
een schoenenbon kunt afhalen
U moet medenemen Uw tweede dis
tributiestamkaart en het nieuwe in
legvel.
'M
tegemoet. Zooals wij reeds vermelden er
velt van dit Bieswerk zeer veel te wan»-.
deeren. Het spel der hoofdrollen is uit-*
stekend, de opnemen der Oostersche
markten en paleizen zijn een sprookje
voor het oog en om vooral niet te ver
geten de schitterende warme kleuren
waarin dit alles is opgenomenmaken
deze film tot één, die uitsteekt boven bet
normale. Slechts dezen raad zouden wij
eigenlijk tot de regisseurs willen richten,
gebruikt voor kleurenfilms, die altijd
minder makkelijk op te nemen zijn, in het
vervolg lichtere gegevens, dan zal het
publiek minder moeite hebben met het
volgen van een en ander.
Dc Roode Aarde.
Het kleine Denemarken heeft een film
geproduceerd, die met kop-en schonder,
boven alle films, die den laatstcn tijd
vertoond worden, uitsteekt. Deze film
„De Roode Aarde" diaait deze week in
het „ThaJia"-theater.
Èen traag onsamenhangend begin, een
gevangene wórdt naar zijn cel gevoerd
een sigaret wordt clandestien opgestoken,
rookwolkjes stijgen opluchtalarmde
sigarettenrook wordt dichter, de beelden
steeds vager tot dat uit het duister plot
seling een koplamp van een auto zicht
baar wordt en we ons verplaatst zien
midden in het werk dat door verzeta-
groepen ln alle door Dultsehland bezette
gebieden werd uitgevoerd. De film toont
ons de gevaren waar verzetsleiders dag
en nacht aan bloot stonden, op een dgl.
realistische wijze, dat de' toeschouwer
zichzelf als verplaatst voelt in deifonder-
grondschen strijd.
Naast het cynisme van een S.S.-offtcter,
die een geboeide gevangene laat slaan en
schoppen en bem tenslotte op een mensch-
onteerende wijze laat pijnigen, zien we
ook nog een goeden Dultscher, die een
menichenleven redt, zi<:h echter daaran
zelf van het leven beroofd.
Een film, die ieder moet zien.
In bet voorprogramma draait, behalve
het gebruikelijke nienws een film over
de hulp van Denemarken aan Nederlan
ff GROOT GOUDA
