De schoonheid van het Nederland
Planten
o ver poten
Fa. G. L
Laat NU Uw
£ee*t „tfCMt Qoui»
Ook bij U vkomt „RELIEF" etaleeren
BUITENLAND
CORRIE
KENNISGEVING
Een stadgenoot schrijft ons:
In den laatsten tijd zijn er steeds
tneer artikelen en brochures versche
nen, waarin de na-oorlogsche gedaan
te van ons land wordt behandeld. Er
wordt daarin gesproken over velêrlei
onderwerpen: annexatie van een deel
van Duitschland, oekonomische pers
pectieven, sociale en staatkundige
hervormingen,vult u zelf maar
in.
Tot mijn spijt heb ik in deze ge
schriften en in de programma's, die zijn
opgesteld, tot dusverre weinig aan
getroffen over een onderwerp, dat mij
zeer na aan Tiet hart ligt en naar het
mij wil voorkomen ook wel van zoo
danige beteekenis is, dat daaraan
aandacht moet worden" geschonken.
Ik bedoel het herstel van de schoon
heid van .ons landschap, onze steden
en onze norpen, voor zoover die in
de jaren 1940—1945 verloren is ge
gaan.
Het gelaat van ons vaderland, is
door den bezetter, vooral in de laatste
jaren, op vreeselijke wijze geschon
den. Onze duinen zijn voor een aan
zienlijk deel op misdadige wijze ver
nield, onze bosschen stelselloos ge
kapt, onze wegen van hun boomtooi
beroofd, onze heiden en velden door
het graven van nuttelooze zgn. stel
lingen ernstig beschadigd. Sommige
onzer steden en wie in het Westen
des lands denkt daarbij niet aan onze
zoo zwaar geteisterde vorstelijke re
sidentie? zijn door de kwaadwillige
vernielzucht van den vijand van vrij
wel alle luister beroofd. Wat natuur en
menschenhanden in vele eeuwen de
den ontstaan, werd- in korten tijd
vernietigd. Andere plaatsen hebben
door .de oorlogshandelingen zelf in
zoodanige mate geleden, dat in de
meest letterlijke beteekenis aan een
wederopbouw zal moeten worden ge
dacht.
Als gevolg van oorlog en bezetting
is er in ons land veel schoons ver
loren gegaan, maar daarnaast ver
dween ook veel, waarvan het verlies
in aesthetisch opzicht niet betreurd
behoeft té worden.
Er doet zich nu een kans voor om
op de plaats van wat verloren ging,
iets .schoons op te bouwen, schoon
zoowel in utilistischen als in aestheti-
schen zin. Deze kans zal, dat hopen
wij toch allen vurig, zich waarschijn
lijk zelden of nooit meer herhalen. Zij
moet daarom ook ten volle aangegre
pen worden. Dat is een vaderlandsche
zaak. Zooals in de 17e eeuw de grond
slagen werden gelegd voor de schoon
heid van het huidige Amsterdam, zoo
moet in de eerstkomende jaren door
ons gewerkt worden voor de Schoon
heid van het Nieuwe Nederland.
Ten aanzien van het herstel van
ons landschaps-, steden- en dorps-
schoon bestaan er theoretisch twee
mogelijkhedèn;
1-. het herstel wordt geheel overge
laten aan het initiatief van parti
culieren en plaatselijke overheden;
2. de na-oorlogsche wederopbouw
is in zijn vollen omvang Rijks
zaak.
Ik geloof niet onyoorzichtig te zijn
als ik veronderstel, "dat de eerste mo
gelijkheid buiten beschouwing kan
worden gelaten. Alleen reeds het feit,
dat 's Lands Schatkist den wederop
bouw grootendeels zal moeten finan
cieren, geeft het Rijk het recht, neen:
de plicht zich op alle onderdeden
volledige zeggenschap voor te be
houden.
Het behoort niet tot mijn bevoegd
heid dit onderwerp in uitgebreiden
zin te. behandelen, maar wel zou ik
er nog gaarne 'enkele dingen over
zeggen. Laat ik 'mij daarbij allereerst
bepalen tot ons steden- en dorpS-
schoon. De tijd, dat de dorpstimmer
man zn troostelooze misbaksels
overal langs de wegen kon uitstrooien
en dat in de meeste, groote zoowe
ais kleine steden kosten noch moeiten
werden gespaard om het stadsschoon
zoo doeltreffend mogelijk te vernielen,
mag, hoop ik, als tot het verleden be-
hoorend worden beschouwd. Aan de
beunhazerij op architectonisch en
stedebouwkundig terrein moet volledig
een einde komen.
Op plaatsen waar weinig werd ver
nield, zullen de moeilijkheden niet groot
zijn. Betreft het slechts enkele huizen,
een enkele boerenwoning, dan zal ver
moedelijk kunnen worden volstaan met
het verstrekken van richtlijnen, ev.-
een eenvoudige schets voor het her
stel en het opleggen van de verplich
ting het definitieve ontwerp ter goed
keuring- voor te leggen aan een offi-
ciëele instantie. Deze methode werd
reeds in sommige deelen des lands
voor den oorlog met veel vrucht toe
gepast. Men zou kunnen voortwerken
in de lijn, die reeds bij "den weder
opbouw in 1940 werd getrokken door
de eisch te stellen, dat bij elk plan
tot wederopbouw een "welstands
advies van een bevoegde instantie
moet worden overgelegd, waardoor ze
kerheid bestaat, dat het aan zekere
aesthetische normen voldoet. Zonder
een dergelijk advies zouden geen
bouwmaterialen beschikbaar moeten
worden gesteld.
Betreft het herstel een object van
grooteren omvang, een aantal huizen
blokken of een geheele stadswijk, zoo
niet erger, dan zal moeten worden
nagegaan of de mogelijkheid (en de
wenschelijkheid!) aanwezig is om
wat verloren ging weer in groote trek
ken op dezelfde wijze op te bouwen,
of dat deze gelegenheid moet worden
aangegrepen om wijzigingen van ste
debouwkundigen aard aan te brengen,
die tot dat oogenblik soms tot de
vrome wenschen hadden behoord.
Ik herinner slehcts aan verbeterin
gen, die verband houden met de
eischen. van het moderne verkeer, al
ontveins ik mij niet, dat vaak in naam
van dat verkeer eischen worden ge
steld, die eiken redelijken' grond mis
sen. (Ik denk bijv. aan het dempen
van onze „zoo karakteristieke en
schoone Hollandsche grachten, een
schennis van ons stedenschoon, waar
mede vrijwel nimmer eenig werkelijk
verkeeisbejang werd gediend!). Voor
al voor onze kleine steden geldt de
regel, dat het groote verkeer beter
om dan door de stad kan worden
geleid.
Doet een geval als hier bedoeld
zich voor, dan zal het Rijk tot taak
hebben daarbij leiding te geven, wat
kan geschieden door het instellen van
stedebouwkundige diertsten in de ver
schillende getroffen gebieden (ev.
provincies). Door een zekere decen
tralisatie kan immers beter worden
bereikt, dat de herbouw wordt uitge
voerd in den stijl, welke in het des
betreffende gebied thuis hoort. Uiter
aard kan hierbij gebruik worden ge
maakt van de ervaringen, welke de
Dienst voor den Wederopbouw reeds
in de bezettingsjaren in Middelburg,
Rhenen, Wageningen en elders heeft
opgedaan. De groote steden Den
Haag en Roterdam beschikken zelf
over uitstekende diensten voor stads
ontwikkeling en volkshuisvesting, die
hierbij uiteraard ingeschakeld worden.
Voor de kleinere steden en de dorpen
gelden echter als stelregel, dat de
wederopbouw nimmer aan de plaat
selijke overheden mag worden over
gelaten. Het verleden heeft bewezen,
dat het steden- en dorpsschoon bij
hen gewoonlijk niet veilig is.
Het spreekt vanzelf, dat bij dit alleS
op groote schaal gebruik zal moeten
worden gemaakt van de werkkracht
en het initiatief van gemeentelijke en
particuliere architecten en bouwkun
digen. De richtlijnen voor het uiterlijk
der nieuw te bouwen werken, scholen,
fabrieken, woningen, enz. zullen echter
van hoogerhand dienen te worden
verstrekt. Het zal nimmer mogen ge
schieden, dat in latere jaren plannen
zullen moeten worden gemaakt als
wij thans hebben gekregen, bijv. voor
het herstel van het aanzien van de
markten te Delft en te Gouda.
Een belangrijke vraag, die zich
hierbij voordoet is nog deze: moeten
de( verloren gegane of zwaar bescha
digde monumenten weer in hun ouden
luister worden hersteld? Mijns inziens
is hierop geen categorisch antwoord
te geven. Dat zal van geval tot geval
dienen te worden beoordeeld. Bij
„Monumentenzorg" is deze zaak in
.veilige handen.
(Slot volgt).
Staking in een
Electrisehe Centrale
Het Kabinet van den eersten mini
ster deelt mede, dat Woensdagmiddag
in de electrisehe centrale te Quareg-
non bij Bergen (België) een staking
is uitgebroken.
Overeenkomstig de van kracht zijn
de wetgeving is het personeel door
de regeering opgeëischt.
Alle maatregelen zijn getroffen om
het functionneeren van de onderne
ming te verzekeren, evenals de leve
ring van den ,ele^trischert stroom aan
de kolenmijnen, die door de electrisehe
centrale bediendworden.
Uitbarsting Merapi
Volgens hier met vertraging ont
vangen berichten, ontleend, aan de
Indische pers, heeft een uitbarsting
van de Marapi plaats gehad, waardoor
aanzienlijke verwoestingen zijn aan
gericht o.a. van irrigatiewerken. De
watervoorziening van de Sawahs is
ernstig gestoord.
Tanggerang door Nederlandsche
troepen bezet
De Leger Voorlichtingsdienst heeft
bekend gemaakt, dat den 28sten Mei
te 13 uur, Nederlandsche troepen
Tanggerang, nabij Pesing ten Westen
van Batavia, hebben bezet. De Neder
landers werden hartelijk door de be
volking begroet. De extremisten heb
ben de plaats in de richting van Bela-
radja verlaten en 40 Enropeesche gij
zelaars meegevoerd. Vele Ambonnee-
zeen en Metiadoneezen hebben zich
voor vrijwillige diensten gemeld bq^'n
deel van de stadspolitie heeft zich
aangeboden om samen te werken.
Twee geïnterneerden ontsnapt
Uit „Fort Haarlem" te Hellevoetsluis
zijn twee geïnterneerden ontsnapt n.l.
Willem Stavast, voormalig Kringleider
der N.S.B. te Dordrecht en Antoon
Leeuwenstein, vroeger lid der N.S.B.
en van de Landwacht te Sliedrecht.
Protesttelegram tegen stopzetting
vïïn suikerrantsoeneering
Heden werd door de Algemeene
Vrouwenbond, afdeeling Rotterdam,
aan den min.-president, prof. W. Scher-
merhorn, het volgende telegram ver
zonden.
„Het Algemeen Vrouwenverbond te
Rotterdam protesteert tegen het stop
zetten van de suikerrantsoeneering.
Zij is van oordeel dat het Nederland
sche volk niet de dupe mag worden
gemaakt van geschillen tusschen
werkgevers en werknemers. Daar sta
kingen in het tegenwoordig tijdsbestek
aan de ordé*van den dag zullen zijn,
is zij van meening dat de regeering
door het bijtijds aanleggen van voor
raden moet voorkomen „dat de ge
zondheidstoestand van het Nederland
sche volk niet verder wordt aange
tast
Een Waalsche Radi op komst
Tijdens de Kamerzitting heeft mini
ster Rongveaux medegedeeld, dat hij
een post voor radiouitzendingen voor
Wallonië zal oprichten, zooals op het
congres van Charleroi was verzocht.
TWEE VISSCHERSSCHËPEN
OP MIJNEN GELOOPEN
Woensdagmorgen omstreeks 5 uur
zifai twee motorvisschersvaartuigen uit
Amemulden, gemerkt „Ann 1" en
„Arm 3" in het Veersche Gat op mij
nen gèkwpen. Van de ,»Am«n 1' kwa
men om: de schipper en twee matro
zen: van de „Arm 3" zijn omgekomen:
4 matrozen, terwijl de schipper ge
red is. Onder de omgekomenen be
vonden zich 2 zoons van den geredden
schipper.
Nederland wil Poolsche
steenkool koopen
Naar de Poolsche radio meldt, tracht
Nederland, Argentinië en België Pool
sche steenkool aan te koopen; de on
derhandelingen zullen binnenkort be
ginnen. De steenkool zal met geld
worden betaald.
De Weduwe van Jan Ligthart
overleden
Te Westzaan is eergisteren in den
ouderdom van 83 jaar overleden de
weduwe van Jan Ligthart, mevrouw
J. LigthartLion Cachet. Zij schreef
beoordeelingen over kinderboeken en
publiceerde een beschrijving van haar
reis door het heilige land onder den
titel „Erets Isreal".
Officieele Opening electrificatie
AmsterdamAmersfoort
Kort voor den Duitschen inval, n.l.
in Februari 1940, was besloten tot de
electrificatie v. d. Gooilijnen Amster
damAmersfoort, UtrechtAmers
foort en UtrechtHilversum.
Niettegenstaande de oorlogsomstan
digheden kon in Mei 1942 op de baan
vakken Utrecht-Amersfoort en Utrecht
-Hilversum de electrificatie in dienst
worden gesteld en ook Amsterdam
Amersfoort zou spoedig zijn voltooid,
wanneer niet de bezetter op een hoe
veelheid van 275.000 kg. koper, dat
in voorraad was om er rij draad van te
vervaardigen, had beslag gelegd en
dit in 1944 naar Duitschland had ge
voerd.
Na de bevrijding bleken onder- en
schakelstations leeg gehaald te zijn.
Slechts de volkomen ledige gebouwen
'waren overgebleven. Onmiddellijk
werd met het herstel begonnen en in
Januari j.l. werd, na aankomst van het
daarvoor benoodigde materiaal, een
aanvang gemaafct met de montage
van het geheele bovenleidingnet. In
vijf maanden tijd is dit omvangrijke
werk geheel in eigen beheer uitge
voerd. Door het in dienst stellen van
deze electrificatie is van de geheele
lengte van het geëléctrificeerde net,
hefwelk in September 1944 566 km.
bedroeg, wederom 185 km. in dienst.
Vandaag zal dit baanvak officipel
door de directie van de Ned. Spoor
wegen worden geopend en met de
nieuwe dienstregeling op 3 Juni zal
het in dienst worden gesteld.
Plan tot verdeeling van Pruisen?
Het Zwitsersche blad „De Tat" pu
bliceert een telegram van zijn cor
respondent te Frankfort, vervolgens
hetwelk een plan tot verdeeling van
Pruisen in studie zou zijn genomen.
Volgens de inlichtingen van den
correspondent zoïr het plan voorzien
in de vorming van drie landen, elk
met een inwonertal van zes tot acht
millioen. Dit zouden dan zijn: Slees-
wijkHolstein met Hamburg, Lubeck
en het achterland van die steden, ver
volgens Groot-Hannover, Brunswijk
en Lippe-Detmolt, en ten derde West-
Duitschland met het Ruhr-gebied, een
gedeelte van Westfalen en een ge
deelte van het niet door Frankrijk be
zette Rijnland.
Film- en Fotomateriaal over het
Spanje van Franco
De Amerikaansche regeering heeft
het algemeen secretariaat van de V.N.
Duitsche en Italiaansche smalfilms en
'fotomateriaal, betrekking hebbend op
het regime van Franco, doen toeko
men. Een begeleidend schrijven van de
Amerikaansche re
Spoorwegstaking
in Argentinië
De arbeiders der Zuidelijke spoor
wegen van Buenos Aires hebben Don
derdag een algemeene staking uitge
roepen. De Pacific Railway van Buenos
Aires heeft een volledige opschorting
der diensten in de voorsteden voor
onbepaalden tijd uitgeroepen.
Stokowski's dochter treedt
in het huwelijk
De actrice Sonia Stokowski, dochter
van den dirigent Leopold Stokowski
en de pianiste Olga Samaroff, zal op
8 Juni in het huwelijk treden met Wil
lem Hendrik Thorbecke, vroeger offi
cier bij de Nederlandsche Luchtmacht
en zoon van den Nederlandschen oud
gezant m China.
De Evacuatie van Java
Volgens het Republikeinsche mmj.
sterie van Voorlichting wordt het ]a-
pansche schip „Anamaru" heden té
Tegat verwacht. Dit schip zal het
laatste transport verzorgen van Japan-
sche krijgsgevangenen uit Midden-
Java..
Op Oost-Java bevinden zich nog Ja-
panneezen, wier evacuatie naar men
verwacht tegen midden Juni voltooid
zal zijn.
Dezelfde bron verklaart, dat tot en
met 29 Mei j.l. 1.203 leden van het
Rapwi-personéel per vliegtuig uit Solo
naar Semarang zijn geëvacueerd.
Amerikaansche Kolenstaking
opgeheven
De regeling voorziet in een verhoo-
ging van het loon der mijnwerkers met
WA cent per uur.
De eisch van Lewis t. a. v. een
„Welfare Fund" voor de mijnwerkers
werd met eenige modificaties aange
nomen. Het fonds zal niet door de Vak-
vereeniging worden beheerd, zooals
Lewis eischte, maar door een comma-
sie van drie gevolmachtigden, twee
van hen zullen door de Vakvereeniging
en Krug, den Amerikaanschen mini-
ster van Binnenlandsche Zaken, be
noemd worden, terwijl de derde door
deze twee benoemden aangewezen zal
worden.
Stettinius afgetreden als
Amerikaansch vertegenwoordiger
bij V.N,
Radio New York heeft gisteravond
medegedeeld, dat Stettinius is afgetre
den als Amerikaansch vertegenwoor
diger bij de Vereenigde Naties. Stetti
nius was niet tevreden over zijn af
treden. Ook door het .Departement
van Buitenlandsche Zaken wordt dit
bericht niet bevestigd of tegengespro
ken.
PERSONEEL AANGEBODEN
Heel Gouda leest
gepubliceerd wor
egeenng
den.
zal vandaag
Op Hemelvaartsdag werden wi]
verblijd met de geboorte van ons
Dochtertje en Zusje
die bij het H. Doopsel de namen
ontving van
Cornelia Hendrika Maria.
A G. Kraan
P. H. K«nan—Sluyter
Fransje
Steijnkade 25
Heden ontsliep in Vrede, nog
onverwachts, onze zeer zorg
zame Vrouw. Moeder, Behuwd-
moeder,- Dochter, Zuster, Be
huwdzuster en Oma
Alida Eliza den Os,
geb. Van Leeuwen
in den ouderdom van bijna 70 j.
den Os
A. Vuijk-den Os
M. Vuijk
W. den Os
M. A, den Os-van Iperen
G. Baas-den Os
K. Baas
J. den Os
J. den Ös-Thesingh
en Kleinkinderen
Gouda, 30 Mei 1946.
Karnemelksloot 177
De teraardebestelling zal D.V.
plaats hebben Dinsdag «4 Juni
12.45 uur op de Alg. begraaf
plaats te Gouda. Vertrek vanaf
't Van Iterson-Ziekenhuis plm.
12 uur.
Herziening van het
uitbreidingsplan
De Burgemeester der gemeente
Waddlnxveen brengt ter algemeene
kennis, dat van 1 Juni tot en-wet 29
Juni 1946 ter Gemeente-Secretarie
voor een ieder ter inzage zal zijn
nédergelegd
Het ontwerp tot wijzifli"0
ca aanvulling van bet uit
breidingsplan der gemeente
as. bebouwingsvoorschriften
voor zooveel betreft het gedeelte
nabij de R.K. Kerk
Gedurende den termijn 'van ter
visie-ligging kunnen belanghebben
den bij den gemeenteraad bezwaren
indienen.
De Burgemeester voornoemd,
MUMSEN.
Waddinxveen, 31 Mei 1946
het moest gelezen blad in (Soud»
en omgeving
Winkeliers, die prijs stellen op een moderne decoratieve
etalage, die hna verkoóp aanzienlijk doet stijgea, gelieven
voor de noodlge inlicht, even een berichtje te staren aan
Reclame-bureau en Etalagedienst „RELIEF*
g 5t96 Z.O. Buitensingel 111 - Den Hang
W'tU puwpi m. 40 voor zomtrtchoencn
3)4 bak m. 39 WalviMtraat 92
Graznacbliallt voor rink plat zchofftl of hark
Marttanlagd 17
1 joagenzdemi of rrg«n|a»)« voor 8 (aar of
daamachotate 31 voor (ongeaMthorara
maat 40. T. A. Hoogradijk. Gr. Flortoar.28
Vooroorl. kinderwagen voor 2 buitenkanen
la zeer góedea itaat O. de Boewfiee 9
Nette |oogen vrnagt thulewerk In eleftricT
telt voor de avonduren
Brieven onder no. 7718. burean v. d. bua