Opdrachten aan „onzuivere" aannemers
Donkere tijden voor de zwarte beurs
Hoe Amerika over ons denkt
Boekbespreking
BUITENLAND
Meermalen hoort en leest men, dat
de overheid bij het opdragen van wer
ken onvoldoende aandacht schenkt
aan de „zuiverheid" van de aannemers
en dat dientengevolge ook werken
worden gegund aan aannemers, die
gedurende de bezetting niet ge
schroomd hebben voor de Duitsche
Weermacht te werken. Daar het mini
sterie van ópertbare werken en weder
opbouw een der bealngrijkste over
heidsorganen is, die werken opdragen,
hebben wij ons tot dit ministerie ge
wend om te vernemen, welk standpunt
men daar inneemt. De verkregen in
lichtingen kunnen als volgt worden
samengevat.
Op veel aannemers wordt de critiek
uitgeoefend, dat zij tijdens de bezet
ting niet de juiste houding hebben
aangenomen. De beoordeeling van hun
houding berust bij de bevoegde rech
terlijke colleges. Het is zoo zegt men,
bij de zuivering in het algemeen duide
lijk gebleken, dat vele aanklachten on
voldoende gegrond zijn, dikwijls ook
moeten worden toegeschreven aan
onbekendheid met de feiten, om van
persoonlijken wrok maar niet te spre
ken. Niets zou men verkeerder achten
dan eigen rechter te spelen. Zoolang
de voor de zuivering aangewezen in
stantie geen uitspraak heeft gedaan,
verkeert de opdrachtgever dus in een
impasse. Hij moet in die periode zelf
beslissen. Het ministerie van openbare
werken en wederopbouw vraagt in
die periode van iederen aannemer,
alvorens hem een opdracht te geven,
een verklaring. Die verklaring houdt
in, dat hij niet voor de Duitsche Weer
macht heeft gewerkt, of dat hij dit wel
heeft gedaan. Laatste geval moet hij
opgeven, wat hij gedaan heeft, wan
neer en waarom.
in die tusschentijdsche periode moet
de opdrachtgever dan zelf beslissen
aan de hand van die verklaring. Het
behoeft geen betoog, dat er wel een
zeer bijzondere reden moet zijn om
een opdracht te geven aan een aan
nemer, die verklaard heeft niet heeje-
maal vrij uit te gaan.
Ten aanzien van de onder beheer
gestelde bedrijven, die in den bezet
tingstijd fout zijn geweest, ligt de
kwestie wat gemakkelijker. De beheer-
NEUENGAMME
Getuigenis over het ongemaskerde
N ationaal- Socialisme van een
Dultsch Concentratiekamp
Nadat Karei van Staal zijn boekje
„Terug uit de hel van Buchenwald"
betrekkelijk kort na de'bevrijding op
de markt, in letterlijke en figuurlijke
zin, geworpen had, is de stroom van
lectuur over de concentratiekampen in
Duitschland blijven wassen. De meeste
van deze getuigenissen echter zijn aart
de oppervlakte gestold: zij geven wel
een verslag maar dringen niet door
tot de kiem en geven geen antwoord
qp de dwingende vraag, hoe een Staat
en een stelsel, hoe vooral de mendch
zoo kan vervallen, dat hij tot deze
huivering-wekkende misdaden komt.
De journalist Dr. Alb. van de Poel, die
drie jaar in Neuengamme verbleef en
't leven in een concentratiekamp tot
op den laatsten druppel geproefd
heeft, geeft in bovengenoemd boek
een ontleding, niet alleen van 't wezen
van een concentratiekamp, maar te
vens van de ideeënleer, die deze insti
tuten heeft opgeroepen. Geschreven in
een taal, gevarieerd, rijk en gespierd,
waarom de gouden klank der echtheid
zweeft en waarin de trilling van de
ziel weerklinkt is dit* boek een getui-
fenis van waarlijk blijvende waarde,
ympathiek is 't op zich reeds, dat de
schrijver zich niet met de profeten
mantel heeft omhangen, noch zichzelf
heeft verstard tot het standbeeld van
een held, maar in alle deemoed zich
zelf heeft geteekend, eenvoudig als Vi
mensch, een mensch met al zijn hun
keringen, begeerten en kleine men-
schelijke zwakheden.
Lichtend is de schetsing van het pri
maat van de menschelijke geestkracht
boven sttoffelijke macht, van de men
schelijke ziel boven laars en galg; als
er één getuigenis uit dit boek klinkt,
dan is het wel deze: iedere Staat die
zich niet-aan Goddelijke wetten en
normen gebonden weet, vervalt vroeg
of later tot afschuwwekkende wreed
heden, als het er om gaat de verwor
ven machtspositie te handhaven.
De gebeurtenissen en belevenissen in
dit boek beschreven, zijn, men kan het
niet anders verwachten, wrang en
rauw, maar alle belustheid op gruwe
len en alle prikkeling van overspannen
zenuwen is er vreemd aan.
De uitgave werd verzorgd door de
uitgeverij Winants te Heerlen.
der heeft toestemming ndodig om een
werk uit te voeren van de door het
Nederlandsche Beheersinstituut inge
stelde centrale commissie beheer en
herdistributie bouwbedrijf. Deze com
missie geeft die vergunning niet af,
indien zij van meening is, dat er
andere aannemers zijn, die het werk
even goed kunnen uitvoeren. Er dpen
zich soms gevallen voor, dat dje
andere aannemers er niet zijn. Te den
ken valt b.v. aan enkele onder beheer
gestelde groote aannemingsmaat
schappijen, die van oudsher in het be
zit zijn van een uitgbreid materiaal
park. Men zou de vraag kunnen stellen
waarom dit materiaal dan niet aan
andere aannemers gegeven wordt, op
wier gedragingen in den bezettingstijd
niets aan te merken is. Het antwoord
luidt: Die onder beheer gestelden zijn
meestal nog geen veroordeelden, doch
verdachten. Men mag niet op de uit
spraak vooruit loopen. Afgezien daar
van zal dan nog moeten worden uit
gemaakt, of een dergelijke aanne
mingsmaatschappij, waarvan er bij
zijn met wereldreputatie,en ingewik
kelde financieele verhoudingen afge
broken moet worden, omdat de direc
teur fout was. Bij dit moeilijke pro
bleem zal ieder geval op zich zelf
moeten worden beoordeeld.
Opleiding Jeugdleiders
Door den ministerraad is bepaald,
dat aan die ambtenaren, voor wie een
daartoe strekkend verzoek door een
bonafide jeugdvereeniging wordt ge
daan, voor éénmaal gedurende hoog
stens veertien dagen verlof met be
houd van bézoldiging gegeven kan
worden voor het volgen van een op
leidingscursus voor jeugdleider of
-leidster.
Dit verzoek dient echter voorzien te
zijn van eèn gunstig advies van het
directoraat-generaal vorming buiten
schoolverband van het ministerie van
Onderwijs, kunsten en wetenschappen.
De HL.M. helpt onze pluimvee-
stapel aan te vullen
Met het K.L.M.vliegtuig „Rotter
dam" kwam gistermiddag uit New
York een zending eieren aan van een
kippensoort, dat in ons land tijdens
de oorlog was uitgestorven. Deze zen
ding is afkomstig van Connecticut en
werd belangeloos afgestaan door Ame-
rikaansche relaties van den heer Matle-
kes Mantel te Huis ter Heide, die de
eieren op zijn speciaalfokkerij laat uit
broeden. Dit experiment is mogelijk,
dank zij het snelle vervoer door de
lucht.
Zwitsersch bezoek aan ons land
Van 26 tot en met 28 Juni zal een
gezelschap Zwitsers van de „Zentrale
für Industrie und Handelsforschung"
een bezoek brengen aan ons land.
In de hoofdstad zal het gemeente
bestuur en de Kamer van Koophandel
deze buitenlandsche gasten ontvan
gen.
Léon Blum gooit roet in het eten
„Stuur ons een kleine
kabinets-crisis!"
Het verleenen van een Ameri-
kaansch crediet aan Frankrijk heeft
op de Parijsche beurs een zekere ver
warring teweeg gebracht. Niet, dat er
in den dagelijkschen gang der zaken
een groote verandering te bespeuren
valt. Er wordt nog regelmatig ge
kocht en verkocht, maar het plein
vóór de Beurs, dat vroeger tot één
der meest bezochte plekjes van heel
Parijs behoorde, is hedentendage ta
melijk verlaten. In ieder geval heerscht
er thans daar minder bedrijvigheid
dan b.v. in het gerechtsgebouw
Met de financieele politiek van Ple
ven is het, begonnen en met die van
André Philip is het verder gegaan.
De beurslieden weten niet meer, waar
ze aan toe zijn. Een bouwwerk is voor
hen ineengestort. Hun nachtrust wordt
door een akelig woord gekweld: natio
nalisatie! Denk eens aan de duizenden
nieuwe rijken in Frankrijk, die gedu
rende den oorlog aandeelen kochten
van bedrijven, welke thans genationa
liseerd zullen worden. Het moet wor
den gezegd, dat een handige knaap
ook met de „nationalisatie" nog een
mooi stuk geld zou kunnen verdie
nen, als niet de onzalige „controle des
changes", de geheime politie van het
Ministerie van Financiën, het leven
tot een hel zou maken. De inspecteu-
ren van Financiën en de Economische
Politie bewaken de „Place de la
Bourse" met Argus-oogen. Dus blijft
iedere makelaar, wiens geweten niet
zoo volkomen zuiver is als zijn be
roep wel vereischt, liever een behoor
lijk eindje uit de buurt van het Parij
sche Beursplein. In plaats van zich
bezig te houden met den handel van
staatsobligaties of van aandeelen in
privé-ondernemingen, koopen en ver-
koopen zij vreemde deviezen, vooral
ook goud. Hiermede valt wat ie ver
dienen, zooveel men wil! Me't goud
heeft nog geen enkele scharrelaar geld
verloren. Zonder veel van de economi
sche wetenschappen af te weten, hou
den de beurslieden en de deviezen-
zwendelaars zich precies op de hoogte
van de goudreserven der door hen
„verhandelde'' landen. Ze bestudeeren
de schommelingen op de geldmarkt,
controleeren zooveel mogelijk de uit
gifte van bankpapier van speciale lan
den en broeien over de geheime we
tenschappen van handelsbalansen.
Zoolang het leven aan de Quai'
d'Orsay of in het Palais de Luxem
burg maar eenigszins nprmaal ver
loopt, is de 'stemming in de bars,
bistrots en restaurants rondom de
Beurs flauw. Het is echter b.v. vol
doende, dat het kabinet aftreedt en
reeds stijgen de deviezen in waarde.
Tot de vorming van een nieuwe regee
ring zelfs al duurt dit maar vier
uur werden reeds millioenen ver
diend.
Op de officieele en „zwarte" beurs
zijn er twee partijen: koopers en ver-
koopers. De eene partij speelt op
„hausse", de andere op „baisse". 90
Procent van de zwendelaars spelen
„hausse" en hebben vermogens hier
mee verdiend. Bij de bevrijding van
Frankrijk b.v. was de papieren Dollar
80 Francs op de zwarte markt waard,
terwijl de officieele koers op 48.50
francs stond. In dien tijd bracht de
Louis d'or 2.700 francs op de Zwarte
beurs op.
Ondanks scherp toezicht zijn de
scharrelaars aan de beurs talrijker
vertegenwoordigd dan de eerlijke ma
kelaars. De aanwezigheid van de ge
heime politie, de „Contróle de Chan
ge", stoort hen niet bizonder, want
deze zwendelaars zijn meestal „meer
gegoede heeren", die zeker niet de
onvoorzichtigheid zouden begaan, b.v.
een dik gouden armbandhorloge uit
Zwitserland te dragen of buiten-
landsch bankpapier bij zich te heb
ben.
De overhandiging der bankbiljetten
geschiedt op een andere plaats, nadat
de officieel genoteerde prijzen op de
beurs te weten zijn gekomen. Millioe
nen dollars, ponden, Zwitsersche francs
en Zweedsche kronen wisselen dage
lijks in de kleine zaken van Parijsche
voorstadjes van eigenaar, zonder dat
een enkel getal wordt neergekrabbeld
of een enkele kwitantie wordt uitge
schreven. Het zakendoen der zwende
laars stelt vertrouwen op den- voor
grond! Heeft men de prijzen op de
beurs verbomen, dan stelt men zich
onmiddellijk met zijn agent in Bor
deaux, Lille, Lyon, Bern, Washington
of Londen in verbinding want tijd is
geld.
Zooals in het begin reeds gezegd,
vertoont de beurs zoowel de zwarte
als de witte tegenwoordig een
treurigen aanblik. Léon Blum heeft de
zwendelaars onaangename parten ge
speeld. Eén troost is er nog, de Louis
d!or brengt nog altijd 5.600 francs op
en de papieren dollar 300, ofschoon
hij officieel 120 kost.
Men mag de hoop niet verliezen.
Er zullen wel weer eens betere tijden
komen. Heeft toendertijd niet de de
missie van de Gaulle het goud binnen
het uur van 5000 op 7.600 francs om
hoog doen vliegen? De scharrelaars
bidden daarom om een spoedige kabi
netscrisis, zooals de boeren om regen
bidden.
Nieuwe K.L.M.-dien8t
Londen—Amsterdam v.v.
Met ingang van 17 Juni a*.s. wordt
er een nieuwe dienst Londen—Am
sterdam in de bestaande dienstrege
ling der K.L.M. ingevoegd.
Met ingang van genoemden datum
komf er tevens een nieuwe K.L.Mi.-
dienst naar en van Brussel bij.
De distributie van Waschpoeder
De mogèlijkheid is niet uitgesloten,
dat bij de aflevering van waschpoeder
eenig® vertraging zal ontstaan. Wan
neer dit het geval is, kan men er op
rekenen1 dat hierin spoedig een voor
ziening zal worden getroffen.
HET LABOUR-CONGRES
TE BOURNEMOUTH
Op dé conferentie van Labour te
Bournemouth is de economische poli
tiek van de Britsche Regeering giste
ren uiteengezet door Herbert Morri
son, de Minister die tot taak heeft,
het werk van de overige kabinets
leden te coördineeren. Hij zeide o.m.,
dat het jaar 1947 nog heel moeilijk
zou zijn, doch dat dan voor het eerst
de resultaten van de thans genomen
maatregelen zichtbaar zullen worden
De resolutie over afschaffing van de
militaire dienstplicht, welke in vredes
tijd in Engeland nooit heeft bestaan,
verwierf ortgeveer 40% der stqmmen
Deze achtten de lichting een groot ge^
vaar voor de democratie, omdat zij
een totalitair element bevat. De mini
ster van Opvoeding, Miss Ellen Wil
kinson, zeide, dat er met enthousiasme
gewerkt wordt aan de uitvoering van
het nieuwe onderwijsplan, verhooging
van den leerplichtigen leeftijd tót
15 jaar. Met nadruk gaf het Congres
te kennen, dat het elke klassebevoor-
rechting bij het volgen van onderwijs,
afwijst. Ten aanzien van de landbouw
politiek wenschte men, dat er meer
wordt gedaan voor den landarbeider
en voor het platteland in het alge
meen. Als opvolger van Prof. Harald
Lasky werd de Minister van Staat
Sir Noël Baker tot Voorzitter der La-
bour-Partij gekozen.
Léon Blum, de vergrijsde socialis
ten-leider, heeft gistermiddag het Con
gres der Labour-Partij toegesproken.
Aan de bestuurstafel was zijn vrouw
gezeten, die met bloemen werd gehul
digd. Diep bewogen herinnerde Léon
Blum aan zijn tegenwoordigheid op
het Labour-Congres van 1940 op het
oogenblik, dat een Duitsche pantser
divisie door de Fransche linies was
gebroken en de catastrophe zich vol-
IGN.V.B. AFDEELING GOUDA
Programma Juniorencompetitie
Zaterdag 15 Juni
Afdeeling A. Groep 1: ÜNIO a—
Ofytnpia a, 4 uur; Schoonhoven a—
GSV a, 4 uur.
Groep 2: ON A bBodegraven a
4 uur; Bodegraven bGouda b 4
uur; Jodan Boys a—Waddinxveen a
4 uur. t i<
Afdeeling B. Groep 1: QNA c—
Haastrecht a, 4 uur.
Programma Zondag 16 Juni
2e klasse A: Bergambacht 2—
Olympia 4.
2e klasse B: GSV 4—VEP 2.
3e klasse A: Lekkerkerk 4Schoon
hoven 4, 11.30 uur; Haastrecht 3-1
Stolwijk 3; Schoonhoven 3Nieuwer-
kerk 3, 12 uur; UNIO 2Bergam
bacht 3, 12.3fO uur.
3e klasse B: Moercapelle 2UNIO
3; Boskoop 2DONK 5; ONA 6—
GDS 2; Zwervers 3—Waddinxveen 4,-
DONK 4Boskoop 4, 12 uur.
3e klasse C: GDS 4-^-Bodegraven 3,
12 uur;" Nieuwkoop 2Boskoop 3]
Zaterdag 15 Juni; Gouda 6GDS 3-
VEP 3Nieuwkoop 3.
trok. De Fransche Socialistische Partij
is nog even sterk als vroeger en door
denzelfden wil bezield, aldus Blum.
Over de Labour-Regeering sprekende,
zeide hij, dat de mogelijkheden van
een Socialistische Regeering in een
Kapitalistisch land altijd beperkt zijn
en zekere teleurstellingen dan ook niet
kunnen uitblijven. Blum wilde geen
afscheiding van het Ruhr-gebied, maar
internationalisatie, evenals van 't Rijn
land en Westfalen. Dit is echter niet
genoeg wanneer er niet boven de lan
den een Internationale organisatie
staat, die de idealen van universeele
gebondenheid zal kunnen verwerke
lijken.
Kardinaal Hlond
Aartsbisschop van Warchau
De Paus heeft Kardinaal Augustus
Hlond, primaat van Polen, tot aarts
bisschop van Warschau benoemd.
Accoord tusschen Perzische
regeering en Azerbeidsj'an
Radio Teheran heeft in een commu
niqué bekend gemaakt, dat te Tebris
een accoord is geteekend tusschen de
Perzische centrale regeering en de re
geering van Azerbeidsjan.
De Koningin ontvangt den
Opperrabijn van Palestina
Naar wij vernemen, heeft H.M. de
Koningin, heden op het Loo in gehoor
ontvangen den opperrabijn. van Pale
stina, dr. Ji. Herzog, die zooals be
kend, eenigen tijd in ons land ver
toeft.
Bankbiljetten-diefstal
De recherche te Haarlem maakt be
kend, dat op 11 Juni 1.1. bij dë fa.
Enchedé te Haarlem, een série bank
biljetten vermist worden, t.w. 60 cou
pures van 50,serie c.q., 96040
tot en met 96066 en 96068 tot en met
96100. De politie verzoekt bij even-
tueele aanbiedingen de recherche te
waarschuwen en de aanbieders vast te
houden. 1
stoffen.
Mr. W. F. SCHOKKING OVER
ZIJN AMERIKAANSCHE REIS
De Amsterdamsche wethouder, mr.
W. F. Schokking, die de eerste vlieg
tocht over de Noord-Atlantische route
van de K.L.M. naar New York heeft
meegemaakt, gaf gisteren op een
persconferentie een overzicht van deze
reis.
Allerwege in de Ver. Staten con
stateerde de heer Schokking een
groote goodwill voor ons land en zijn
havensteden. Het bombardement van
Rotterdam heeft daar zeer veel indruk
gemaakt. Dat is belangrijk, omdat van
zooveel zijden een aanval wordt ge
daan op de 7% van de Amerikaan-
sche productie, die (zoo was het al
thans voor den oorlog) voor export
beschikbaar zijn. „Het is van groote
beteekenis" aldus de heer Schok
king „daar banden aan te knoopen
en deze te onderhouden
Bij verscheidene gelegenheden o.m.
op memorial-day voor de radio had
de Amsterdamsche vertegenwoordiger
gelegenheid de dank van ons land over
te brengen voor het %vele reliefwerk
dat in de Ver. Staten voor ons volk
is gedaan. Men bleek in de U.S. vol
komen op de hoogte met datgene wat
de H.A.A.K. hier heeft gepresteerd
en men heeft uit deugdelijke rapporten
de zekerheid gekregen, dat de gezon
den goederen voor veruit het groot
ste deel juist terecht gekomen zijn.
De belangstelling en bewondering
voor de unieke Amsterdamsche grach
ten is aan den overkant van de groote
plas, verrassend. Churchill's tocht door
die grachten draait in alle bioscopen
en niemand wil dit missen.
In een onderhoud dat de wethouder
met Theo Cremer, een tabaksimpor
teur had, zei deze over de toekomst
van de Amsterdamsche tabaksmarkt:
„ik begrijp wel dat het schijn heeft
alsof wij al onze activiteit naar de
Vereenigde Staten hebben verplaatst.
Doch dit is niet waar. Een zeer groot
percentage, ver boven de helft, zal
naar mijn stellige overtuiging als
marktvolume naar Amsterdam komen.
Een groote partij uit Britsch- en Ne-
derlandsch-Indië komt zeer binnen
kort ter beschikking van Nederland
sche fabrikanten".
Mr. Schokking is wethouder voor
de Gezondheidszorg en het Zieken
huiswezen. Met interesse heeft hij ver
schillende groote ziekeninrichtingeq
bezocht. Zijn conclusie luidde: „voor
het Amsterdamsche Ziekenhuiswe
zen zou het van groote waarde
zijn als eens één onzer Ziekenhuis
directeuren drie maanden daar kon
meetoopen". Men verwacht de komst
van vijf Nederlandsche hoogleeraren
van medische faculteiten, die gulhar
tig kennis zullen kunnen nemen van
toegepaste nieuwigheden.
„Wel geeft reden tot optimisme",
zoo zei de heer Schokking, „wat Ne
derlandsche en onder hen niet het
minst Amsterdamsche zakenlieden
aan activiteit in de Verl Staten ten
toon spreiden, maar als men ziet wat
b.v. Zweden en Belgia presteeren,
moet men vaststellen cmt waarlijk
alle hens aan dek^OToeteA komen en
blijven om niet volp hem opder te
doen. Wanneer de (Adiegdjiur wordt
verkort (en dat ligt In hetlverschiet)
en de deviezenkraan'wordt opengezet
(dat is dringend noodig) is er stellig
kans dat de welvaart, die wij missen
nu Duitschland een ruïne is, voor een
belangrijk deel vervangen kan wor
den door die welvaart die het gevolg
zal zijn van meer handel met de Ver.
Staten over en weer".
Mr. Schokking was vol lof over de
service, de verzorging en het conse
quent gevolgde safety-first-principe
van de K.L.M. Evenzoo vol lof was
hij over de gastvrijheid van het Ame-
rikaansche volk en de wethouder sprak
de hoop uit dat New York's burge
meester, William O'Dwyer, op z'ln
beurt eens een bezoek aan Amsterdam
zal komen brengen.