Uitnodiging
''Samen kunnen we sterk staan als
leden van een vereniging"
Sponsors vereniging
Molenvrienden
hereniging flolenvrieruten
&o ttemer eng eb iect
Summiere geschiedenis van de huidige molenviergang van de Tweemanspolder
Prijsuitreiking molen-
puzzel-wandeltocht
Moeten de molens
in de Tweemans
polder voorgoed
in de rouw?
pagina 20
Hart van Holland/5 mei 1993
Opgericht 17 september 1991
Vertrektijd
Dl4. n
Prijzen
De molenviergang in Zevenhuizen is een nationaal monument,
V_
Samen sterk
Leden en sponsors gezocht
Puzzelwandeltocht
Hoe?
Molenviergang in de schijnwerpers
Op zaterdag 8 mei 1993, de nationale Molendag, is er rond de molenviergang "de
Tweemanspolder" in Zevenhuizen, een 'puzzel-wandeltocht'. De tocht wordt geor
ganiseerd door de Vereniging "Molenvrienden Rottemerengebied" in samenwer
king met de Stichting "Instandhouding van de Molenviergang van de Tweemanspol
der", eigenaar van de molens, en de molenbewoners. Voor de leden en begunsti
gers (sponsors) van de Vereniging "Molenvrienden", de Stichting "De Tweemanspol
der" en kinderen tot 16 jaar, mits onder geleide, is de deelname gratis.
Uiteraard zijn andere belangstellenden ook van harte welkom, maar voor het
meedoen moeten ze wel eerst lid worden (Lidmaatschap minstens f 12,- per jaar).
Vanaf 10 30 uur vertrekt van het parkeerterrein bijde molens, elk half uur een groepje
van max 20 personen, die gedurende ruim een uur langs de draaiende molens
worden geleid. De laatste groep vertrekt om 15 30 uur.
Met de puzzeltocht zijn mooie prijzen te winnen voor degenen, die het puzzelformu
lier volledig en juist hebben ingevuld. De hoofdpos is een prachtige litho (met een
certificaat van echtheid) van cfe molenviergang. Daarnaast zijner 10 extra prijzen:
een kleine litho. Mr Janssen, notaris te Zevenhuizen, zot Om 17 00 uur de trekking
uit de
zullen
goede inzendingen verrichten. De pr|swinnaars krijgen
ook in het "Hart van Holland" worden gepubliceerd
beticht. Hun namen
•X
sche vermindering
iosti-
ing van overheidssubsidies steun behoeft vanuit de plaatselijke
bevolking.
Steun, die er ook is. Ruim 300 leden telt de Vereniging Molenvrienden reeds, terwi|l
ze pas twee jaar bestaat. Juist op de Nationale Molendag wil de Vereniging
Molenvrienden haar leden, nader kennis laten maken met het unieke monument,
een monument, dat niet alleen door gebrek aan financiën, maar ook door opruk
kend bos en bebouwing de nodige bedreigingen kent.
Nadere informatie kunt u krijgen bij: de voorzitter, A H van Gent,
tel. 018282-18165; de secretaris, W. van de Weerdhof, tel. 01802-1985.
"De molenviergang van Zevenhuizen is
uniek op de wereld, omdat deze nog intact
is. Als inwoners mogen we best trots zijn op
deze molens. Het zou toch verschrikkelijk
jammer zijn als de viergang als monument
niet meer onderhouden kan worden om
dat de rijks-en provinciale overheid geen
subsidie meer kunnen verlenen. Daarom is
de Vereniging Molenvrienden opgericht.
We zoeken zoveel mogelijk sponsors en
leden. Sponsors hebben we, voor vijfhon
derd gulden per jaar, onfzetfend hard no
dig om de molens 'draaiende' te houden.
Met leden kun je samen sterk staan tegen
de oprukkende verstedelijking, van het
prachtige open poldergebied. Als die open
polder straks volgebouwd wordt met hui
zen, of bomen, b.v. ais uitloper van het
'Bentwoud' of er komt een kassengebied,
dan zouden we dat aan onszelf te aanken
kunnen hebben, omdat we geen vuist heb
ben gemaakt om dit gebied voor de toe
komst veilig te stellen. Het is heel belangrijk
om samen een front te vormen. Met elkaar
te knokken voor het behoud van de molens
van Zevenhuizen en het open polderland
schap".
"Dat kan alleen maar als we georgani
seerd optrekken in een vereniging. Men
sen die het van harte met ons eens zijn,
maar verzuimd hebben om zich als lid aan
te melden, kunnen dat natuurlijk nog doen.
Misschien gebeurt dat op de aanstaande
nationale 'Molendag'" klinkt de oproep van
een bestuurslid dat liever niet bij name
genoemd wordt.
Deze is zeker niet de enige die zich sterk
maakt voor het behoud van de molens, dat
doet nog een aantal inwoners van Zeven-
huizen-Moerkapelle, als bestuursleden
In het jaar 1725 diende Anthonie van Oudheusden heer van
Zevenhuizen een verzoek in om een gedeelte van de Catgis- en
Moerpolder droog te mogen maken, maar het duurde nog tot
1727 voordat men met de besprekingen zover was dat met de
droogmakerij kon worden aangevangen, maar wel onder be
paalde voorwaarden. Eén van de voorwaarden was de bemaling.
De droogmaker kreeg de wipwatermolen, genaamd de "nieuwe
Catgismolen". Verder moest de droogmaker op zijn kosten een
nieuwe achtkanten watermolen bouwen van groot caliber waar
voor men een plaats had aangewezen aan de Rotte in de Schwan-
lasche polder, (de huidige Eendrachtsmolen nabij de sluis) Verder
kreeg men de "gemene molen", dat was de gemeenschappelijke
molen van de beide polders, de huidige bovenmolen van de
Tweemanspolder (Joh. Ottevanger). De voorwaarde was wel dat
er een duiker gemaakt werd met het al drooggemaakte polderge
deelte dat langs de rottedijk was gelegen. De molen kon dan ook
bij te veel water dit poldergedeelte droog houden. De duiker was
afgesloten met een slot en de sleutel was in het bezit van het
bestuur van de Catgispolder dat verantwoordelijk was voor de
waterregeling. De molenaar verleende hierbij assistentie en ver
diende hiermee 10 gulden per jaar.
Voordat er een schop grond was gezet waren er problemen met
het bestuur van de gemeente Rotterdam, wat ze ook in 1664 al
hadden gehad. Het hoge water in de Rotte veroorzaakte in de stad
regelmatig overlast, zodat verschillende huizen onder water kwa
men te staan.
Om dit probleem op te lossen heeft de droogmaker een verdrag
gesloten met het bestuur van de Catgis- en Schwanlaschepolder.
De droogmaker verkreeg het recht om het water uit te slaan op de
restanten van de Catgis- en Schwanlaschepolder.lde huidige
zuidplaspolder die toen nog onder water stond)
Men moest dan een boezem graven van de huidige bovenmolen
naar Moerkapelle (Hollevoeterse brug) dan Oostwaarts tot het
Noordeinde en een duiker in de Noordeindsche weg, die uitmonde
in de bovengenoemde polder.
De bedoeling van dat consent was, om als het peil van de Rotte op
hoogte was, dat men door kon gaan met het droogmaken en het
water kwijt kon in de Zuidpias.
Zo was er in die tijd dus een boezem die liep van ongeveer het
einde van de middelweg langs de Rottedijk naar de Hennipsloot,
achter het Korenmolengat langs naar de bovenmolen van de
viergang en verder naar de Hollevoeterse brug. Gedeelten van
deze boezem zijn nog te zien bij de sluis en de boezem van molen
nr. 3 naar nr. 4.
Verder kreeg men de verplichting om een achtkanten watermolen
te bouwen "op een zodanige plaats als de comparante der andere
zijden zullen aanwijzen".
Eindelijk kon men starten met het maken van dijken en boezemsen
de watermolens. De nieuwe Catgiswipwatermolen die men had
gekregen paste niet in het plan en werd in 1728 verkocht aan Arij
Slinger in Waddinxveen voor de aandrijving van zijn papiermolen
Tot 1 februari 1729 is deze molen in dienst geweest voor de
droogmaker, waardoor bovengenoemde Arij Slinger nog een
hoge korting kreeg. We zullen de dijken buiten beschouwing laten
en verder gaan met het gemaal.
Er werden op 27 augustus 1727 vier molens aanbesteed, volgens
bestek nr. 1, van de Eendrachtsmolen. Het houtwerk werd
aangenomen door Johannes Cooi|mans en Pleune van der Zijde
voor de prijs van 4.490,00.
Van de bouwers van de andere 3 molens is niet veel bekend.
Vermoedelijk is de 2e middenmolen nog door dit tweetal
gebouwd, en wel omdat deze molen door de beide
aannemers maar gedeeltelijk is bewerkt. Door het in
gebreke blijven van bovengenoemde heren is de molen later
afgebouwd door Abraham en Leendert van der Hoef voor de som
van 2.630,00 volgens een bestek van 10 juni 1728. Deze molen
moest maalvaardig zijn op 1 november 1728. Dit was dan ook de
oorzaak van de problemen met de aflevering van de Wipmolen.
De nieuwe molen werd ook wel de "Chiele meulen" genoemd,
naar de naam van de molenaar Michiel Levelangh.
De put werd aanbesteed op 3 augustus 1727 en gegraven door
Cornelis Mul voor 100,00. Het mestelwerk werd aangenomen
door Willem van Nieuwpoort en Crijn Nijkerk voor de prijs van 1
gulden en 2 stuivers voor iedere 1000 stenen op 27 augustus 1727.
In 1792 werd deze molen getroffen door bliksem (zie verleden
tijdschrift nr. 29 van juni 1992 stichting Oud Zevenhuizen/Moerka-
pelle] en brandde gedeeltelijk uit en werd volgens bestek weer
opgebouwd.
De gemeenschappelijke molen (nr. 41 de huidige bovenmolen van
de Tweemanspolder werd aanbesteed in 1612 en werd door een
brand getroffen in 1721 en brandde ook gedeeltelijk uit. Ook deze
molen is weer opgebouwd in 1722 voor prijs van 3.392 gulden en
18 stuivers.
De molenmeesters van de Catgis- en Schwanlaschepolder stelden
als eis dat tijdens de droogmakerij nog een molen gebouwd moest
worden. Deze molen wera de latere molen nr. 5 van de Tweemans
polder. Deze molen die in 1894 gesloopt is stond aan de Hennip
sloot nabij Café restaurant "de Roerdomp". Deze molen werd
bemalen aoor het geslacht Van den Bos van 1758-1880.
L. v.d. Bos
Schiebroek, april 1993.
van de Vereniging. Bovendien hebben
twee niet-inwoners zoveel 'hart' voor de
molens dat ze zich als bestuurslid van de
vereniging inzetten. Zo is o.a. oud-burge
meester A H. van Gent voorzitter van deze
actieve, nog jonge vereniging. Hij onder
streept de belangrijkheid van het voortbe
staan van de molens en het belang van
een groot ledental.
"We zoeken particulieren die lid willen wor
den van de Vereniging voor twaalf gulden
per jaar, maar bovendien nog zeker 40
sponsors die het onderhoud van de mo
lens willen sponsoren voor vijfhonderd
gulden per jaar. Nieuwe sponsors krijgen
een fraaie grote reproduktie van een litho
van één van de molens. Nieuwe leden
krijgen een set van vier ansichtkaarten van
deze litho's van de vier molens. Als geste
tegenover de bedrijven die ons sponsoren,
worden hun namen vermeld in "Hart van
Holland". Daarmee wordt onze dank voor
het jaar 1993 geaccentueerd".
Trad de vereniging al op de Braderie naar
buiten en werd de Vereniging goed gepro
moot, ook op Nationale Molendag 8 mei,
timmert de Vereniging Molenvrienden aan
de weg.
Op die dag wordt er namelijk een originele
'puzzel-wandeltocht' in en om de molen
viergang van Zevenhuizen gehouden voor
(gezins)leden van de vereniging en zij die
zich hiervoor willen aanmelden. Dat kan
namelijk op de dag zelf.
G.S. Abbekerk, Zevenhuizen; restaurant De Strandgaper, Zevenhuizen;
Audipack BV, Moerkapelle; Benning BV, Zevenhuizen;
Albert v/d Berg, Zevenhuizen; Schuitema BV, Zevenhuizen;
Boode Tweewielers, Zevenhuizen; Dekker Zevenhuizen bv,
Het Kaasmekka, Zevenhuizen; Mevrouw Ensing;
A.A.J. Eikelenboom Staalbouw, Waddinxveen;
Gekas Boot, Zevenhuizen; Bakkerij Gerritsen, Zevenhuizen;
De Graaf Bouwbedrijf, Moerkapelle; NVM, Zevenhuizen;
G. Hol, aannemer en sloopwerken, Nieuwerkerk a/d IJssel;
Hovens Assurantiën/Makelaardij, Zevenhuizen;
Zevenbouw aannemersbedrijf, Zevenhuizen;
Aannemersbedrijf A.P. vd Knaap, Zevenhuizen;
Kwekerij Gebr. v.d. Kooij, Zevenhuizen; Rabobank, Zevenhuizen;
Chinees-Indisch restaurant "Jade", Zevenhuizen; Café Meerenbos, Bleiswijk;
C. Nobel assurantiën, Zevenhuizen; John Otterspeer, Zevenhuizen;
Ottevanger Machinefabrieken, Moerkapelle;
Perdijk makelaardij en assurantiën, Zevenhuizen;
Phaff bv. Zevenhuizen; Fa. Interko bv, Moerkapelle;
Fa. Havelaar Zn., Moerkapelle; Manutech NV, Moerkapelle;
Bos van Rijs staalwerken, Moerkapelle;
Coen Schiereck Timmerwerken, Zevenhuizen; Thermimport BV, Zevenhuizen;
Boode Buizen BV, Zevenhuizen; Kwekerij Jac vd Wel Zn., Zevenhuizen;
van Vliet-Givec, Zevenhuizen; Franke Roestvrijstaal, Helmond;
Drukkerij Elgersma/ Hart van Holland, Zevenhuizen;
't Hart Communicatie reklame- en ontwerp studio, Schiedam; C.B.T.B., Bleiswijk
Truckcenter, Zevenhuizen; S-products, Zevenhuizen;
Café De Roerdomp, Zevenhuizen; Lamineerbedrijf Midden-Holland, Moerkapelle
La Baraque, Zevenhuizen; Verduijn tankbouw, Zevenhuizen;
Schildersbedrijf Versprille, Zevenhuizen; Recreatie Verweij, Zevenhuizen;
P. Visser Zn., Zevenhuizen; P. van Vliet landbouwmachines, Zevenhuizen;
Voorbrood Meubelen, Zevenhuizen; A.J. Voshol, loonbedrijf, Zevenhuizen;
Garage Voskuilen, Moerkapelle; Schotte/Familux/De Vakman, Zevenhuizen.
Op donderdag 13 mei a.s. om 17.00
uur, vindt de prijsuitreiking plaats in.
dorpshuis Swanla te Zevenhuizen,
van de puzzel-wandeltocht die op 8
mei in en om de Molenviergang van
Zevenhuizen wordt gehouden.
Het bestuur van de Vereniging
Molenvrienden Rottemerenge
bied hoopt dat de molens in de
Tweemanspolder behouden kun
nen worden.
Dat kan alleen met uw hulp!
De rijksoverheid gaat binnen zeer
korte tijd de subsidies op deze
'monumenten' stopzetten.
Wij mogen en kunnen niet toe
staan dat deze prachtige molens,
die nu nog in een goede staat van
onderhoud verkeren, in ven/al ra
ken.
Daarom zijn er door de vereniging
al meer dan 60 sponsors gevon
den die per jaar minimaal f 500,—
bijdragen.
Er worden nog 40 sponsors ge
zocht!
Maar in feite kan iedereen mee
helpen om de molens te behou
den voor onze kinderen en klein
kinderen.
Gewoon door lid te worden voor
een bedrag van minimaal f 12,
per jaar
U krijgt dan van ons vier kaarten
met een impressie van de molens,
gemaakt door Bouke Muntz, van t
Hart Communicatie uit Schiedam.
U kunt zich opgeven als lid bij me
vrouw A. Kruit, telefoon 01802-
2790.
Het bestuur van de Vereniging
Molenvrienden Rottemerenge
bied, zal dan zorgdragen dat uw
geld goed besteed wordt aan de
molens. Zodat nog generaties
lang deze monumenten het land
schap kunnen blijven sieren.
