Huishoudboekje voor 15 miljoen mensen Het leven na Prinsjesdag Belasting betalen, waarom eigenlijk? Gratis samenvatting Miljoenennota 1994 Discussies Voorstel wordt 'wet' Keuzes maken Eindelijk klaar? De grote dag Waar gaat ons belastinggeld heen? Duizelingwekkende bedragen Een paar voorbeelden uit 1993: I SAMENVATTING MILJOENENNOTA 1994 Ll^«ééii pagina 18 Hart van Holland/15 september 1993 ijp|w^giv SV' I Naam: I Prinsjesdag. De Derde Dinsdag in september. Half Nederland zit aan de buis gekluisterd. De Koningin rijdt per Gouden Koets naar de Ridderzaal om de Troonrede voor te lezen, 's Middags gaat de minister van Financiën met het beroemde koffertje naar de Tweede Kamer. Die dag maakt de regering haar plannen voor 1994 bekend. Dat gaat ons allemaal aan. Want het gaat om het huishoud boekje van 15 miljoen Nederlanders. Maar wat gebeurt er allemaal achter de schermen voor het zover is? In oktober 1992 startten de voorbe reidingen voor de Rijksbegroting 1994 al. De begroting die nu net klaar is. leder ministerie heeft zijn eigen be groting. Al die begrotingen samen vormen de Rijksbegroting. Het zijn in feite wetsvoorstellen die stap K 8£JU t.Lü Dm lie AJ Mifuisre»? OA>0 FiWAkJCi'e^ K'UOWéMNöT^o Prinsjesdag is weer achter de rug. De plannen van de regering voor 1994 zijn bekend. Nu lijkt het net of die plannen meteen kunnen worden uitgevoerd en de voorgestelde maatregelen de volgende dag al ingaan. Zo simpel ligt het niet. Al deze voorstellen moeten nog worden goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer. Eigenlijk begint het hele verhaal pas na Prinsjesdag. In feite zijn de begrotingen van de ministeries, die samen de Rijksbe groting vormen, gewone wetsvoor stellen die stap voor stap door de kamerleden worden behandeld. En als we de inhoud van het koffertje bekijken, hebben de kamerleden heel wat huiswerk te doen. Pas als beide Kamers akkoord zijn, kan zo'n voorstel worden uitge voerd. Omdat het om de inkomsten en uitgaven van de hele overheid gaat, wordt er speciale aandacht aan de Rijksbegroting besteed. Direct na Prinsjesdag vergadert de Tweede Kamer over de grote lijnen van de Miljoenennota en de Rijksbe groting. Soms gaat het er heftig aan toe. De kamerleden zijn het niet altijd eens met de keuzes van de regering en willen aan het ene plan meer uitge ven en aan het andere plan minder. Of zien een bepaald voorstel hele maal niet zitten. Deze discussies, die de 'Algemene Politieke Beschouwingen' heten, ge ven alvast aan waarover men het wel en niet eens is. Via televisie en kranten kunnen we er volop van meegenieten. Het is geen wonder dat er zo uitge breid over de Rijksbegroting wordt gediscussieerd. De regering moet altijd (ver) vooruit kijken en keuzes maken. Er is nu eenmaal te weinig geld om alle politieke wensen te vervullen. Dan kan kiezen moeilijk en pijnlijk zijn. In november en december worden voor stap in de Tweede en Eerste Kamer behandeld gaan worden. Vanaf het allereerste begin is er steeds overleg tussen de ministe ries. Eerst overleggen de ambtena ren met elkaar. Zij proberen er al zo veel mogelijk uit te komen. Later overleggen de ministers over de voorstellen en over de problemen die er nog liggen. In zo'n voorberei dingsjaar doen zich allerlei onver wachte gebeurtenissen voor. Bij voorbeeld als er tegenvallers of meevallers bij de belastingontvang sten zijn of als er zich in het buiten land onverwachte ontwikkelingen voordoen. Het maken van de Rijksbegroting is meer dan alleen proberen om de cijfers te laten kloppen. In de Minis terraad wordt vaak lang en soms ook moeizaam vergaderd. Het is immers het huishoudboekje van 15 miljoen mensen; dan ga je niet over één nacht ijs. Er wordt gewikt en gewogen: waaraan kunnen we wel geld uitgeven en waaraan niet. Want er is nu eenmaal niet genoeg geld om alles te kunnen betalen. Sterker nog: tussen de inkomsten en de uitgaven van de overheid zit een behoorlijk gat. Er gaat meer geld uit dan er binnenkomt. Dit maakt het er niet makkelijker op en betekent dat er - vaak moeilijke - keuzes moeten worden gemaakt. Elke minister is verantwoordelijk voor zijn inkomsten en uitgaven. En iedere minister heeft wensen. Lo gisch, maar niet alles kan. Eind augustus moet alles klaar zijn. Voor die tijd heerst er hoogspan ning. Alle ministeries moeten hun hoofdstuk van de Rijksbegroting op tijd af hebben. De cijfers moeten dan natuurlijk wel kloppen! Ondertussen wordt op het ministerie van Financiën zo ongeveer dag en nacht gewerkt aan de Miljoenenno ta. Dit is een algemene toelichting op de Rijksbegroting. Er staat in wat de regering volgend jaar allemaal van plan is en waarom ze daarvoor gekozen heeft. Ook worden belang rijke, vaak nieuwe, activiteiten van verschillende ministeries vermeld. Verder staat erin hoe het met de economie is gesteld en komt de situatie in het buitenland aan bod. Want ook buitenlandse ontwikkelin gen, denk maar aan Europa, zijn erg belangrijk voor een land als Neder land met veel internationale contac ten. De uiteindelijke tekst van de Miljoenennota wordt in heel korte tijd geschreven. Allerlei belangrijke besluiten worden pas op het laatste moment genomen. Daar is het wachten op. Dan is het zover. Het resultaat van een jaar rekenen, wikken en wegen wordt op Prinsjesdag gepresen teerd. De Koningin vertelt in de Troonrede wat de plannen zijn van de regering voor het komende jaar. Later op de middag gaat de minister van Financiën naar de Tweede Ka mer met 'het' koffertje, de Miljoe nennota en de Rijksbegroting. De hele Rijksbegroting beslaat wel een meter papier. Slechts een deel daar van past in het koffertje, 's Avonds en de volgende dag staan de kran ten en televisie bol van cijfers en (belasting)maatregelen. Ook staan de kranten natuurlijk vol van wat iedereen vindt van de voorstellen van de ministers! de afzonderlijke begrotingen van de ministeries behandeld. Nu komen vooral de specialisten van de poli tieke partijen en de vakministers aan het woord. Zo gaan de landbouw- specialisten in discussie met de mi nister van Landbouw en de onder- wijsspecialisten met de minister van Onderwijs. Kleine politieke partijen hebben het vaak moeilijk. Ze heb ben weinig kamerleden en zo'n ka merlid moet dan wel van allerlei onderwerpen tegelijk iets afweten. Omdat de kamerleden het lang niet altijd eens zijn met de voorstellen van de regering, proberen ze die voorstellen vaak te veranderen. Dat mogen ze doen, want de Tweede Kamer heeft het recht van amende ment wijziging). Tot slot wordt er in de Tweede Kamer over de (even tueel gewijzigde) begroting ge stemd. Als er een meerderheid is, gaat de begroting door naar de Eerste Kamer. Daar begint het alle maal weer van voren af aan. Alleen mag de Eerste Kamer geen wijzigin gen aanbrengen. Ze kan een begro ting dus alleen aannemen of verwer pen. Pas als de Eerste Kamer 'ja' heeft gezegd, kunnen de plannen worden uitgevoerd. Zo'n regerings voorstel wordt dan 'wet'. Konden we van de presentatie van de plannen en de Algemene Be schouwingen volop meegenieten, als de afzonderlijke begrotingen worden behandeld, horen en zien we er vaak weinig meer over. Dat is jammer, want zo is het moeilijk bij te houden welk plan nu wel en welk plan niet of in een gewijzigde vorm wordt uitgevoerd. Toch is dit waar het eigenlijk om gaat. Want zodra een voorstel 'wet' is, krijgt iedereen er mee te maken. Belasting betalen we bijna allemaal. Loonbelasting, inkom stenbelasting, btw, accijnzen, motorrijtuigbelasting en ga zo maar door. Dat zorgt jaar in jaar uit voor het nodige gemop per. Waarom betalen we eigenlijk belasting? En wat gebeurt er met onze belastingcenten? Sommige mensen zeggen weieens dat ze zo en zoveel 'kwijt zijn' aan belastingen. Echter, het geld dat we aan belasting betalen, is geen weg gegooid geld. De overheid betaalt met het geld dat de Belastingdienst heeft geïnd de algemene uitgaven die nodig zijn om onze samenleving draaiende te houden. Uitgaven voor voorzieningen die wij als vanzelf sprekend beschouwen, maar die wel veel geld kosten. Belastinggeld is de belangrijkste in komensbron van de overheid. In to taal komt er jaarlijks ongeveer 160 miljard gulden aan belastinggeld binnen. De overheid gebruikt haar inkom sten, voor het grootste deel belas tinggeld, voor de collectieve uitga ven. De overheid financiert scholen, ziekenhuizen, wegen en sociale voorzieningen met belastinggeld. Ook enkele uitkeringen zoals de kin derbijslag en de bijstand worden met belastinggeld betaald. De over heid geeft veel geld uit aan subsi dies. Bijvoorbeeld om de huren of de kaartjes voor het openbaar ver voer betaalbaar te houden. De werkelijke kosten van een 15-strippenkaart bijvoorbeeld bedra gen ongeveer 45,-. U betaalt daar slechts een kwart van, ongeveer een tientje. Of neem een treinkaartje: voor een retourtje tweede klas Leeuwarden-Zwolle betaalt u 36,50. De kostprijs is veel hoger: ongeveer 65,-. Ook deze subsidies worden met belastinggeld betaald. En als een kind naar de middelbare school gaat, betalen de ouders schoolgeld. Een hoog bedrag mis schien; vergeleken met de werkelij ke kosten kan een kind echter voor relatief weinig geld naar school. De overheid zorgt ook voor politie op straat, het afgraven van gifgrond, aanleg en onderhoud van dijken, subsidies op woningen en ga maar door. Dat kost per jaar honderden miljoenen, vaak zelfs miljarden. De minister van Financiën geeft elk jaar in de Miljoenennota die hij op Prins jesdag aan de Tweede Kamer aan biedt, precies aan hoeveel geld de ministeries van plan zijn uit te geven en waaraan. Milieubeheer: 1 miljard gulden, Ou derenbeleid: 3 miljard gulden, On derwijs: 33 miljard gulden, Huursub sidies: 2 miljard gulden. Alles bij elkaar gaat het om duize lingwekkende bedragen, die de overheid moet uitgeven om Neder land draaiende te houden. Natuur lijk, niemand vindt belasting betalen leuk, maar als we kijken wat we er voor terugkrijgen.... k SfAiieuuD ulfn £R ifco* Oili OilÊRWyPT Wat zijn de plannen van het kabinet voor 1994? Bent u na het lezen van deze krant nieuwsgierig geworden naar de plannen voor 1994? Geen nood, want daarover kunt u alles lezen in de speciale samenvatting van de Miljoenennota. Daarin staan de belangrijkste voorstellen voor 1994 op een rij. U kunt de gratis samenvatting als service van deze krant bestellen met onderstaande bon. Dit is een publicatie van het ^3 MINISTERIE VAN FINANCIËN Straat: Postcode en plaats: Opsturen naar: Ministerie van Financiën CDV/0403 Antwoordnummer 10587 2501 WB DEN HAAG Postzegel niet nodig

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Hart van Holland | 1993 | | pagina 18