Segin van het nieuwe jaar
altijd uitbundig gevierd
Drankjes voor
oud en nieuw
Alcoholvrije punch
*3"
Het team van het Hart van Holland
wenst u een prettige
en vooral
4
pagina 12
Hart van Holland/29 december 1994
OVERAL weerklinkt oorverdo
vend vuurwerk om de boze gees
ten op de vlucht te drijven. Zij
moeten namelijk geen kans krij
gen het prille begin van 1994 te
bederven en daarmee wellicht het
gehele nieuwe jaar. 'De beste wen
sen!' roepen de mensen elkaar toe,
nog vóór er iets anders kan wor
den gezegd dat een ongunstige uit
werking zou kunnen hebben. De
eerste januari is een officiële feest
dag. Er zijn dan bij het Sinter
klaas- en Kerstfeest veel cadeaus
gegeven. Op Nieuwjaarsdag is dit
bij ons (nog) niet gebruikelijk.
Bijna tweeduizend jaar geleden werd in
het Romeinse Rijk het begin van het
nieuwe jaar ook uitbundig gevierd. In die
tijd werden er wèl geschenken overhan
digd. Er bestond zelfs een speciaal woord
voor: zij werden 'strenae' genoemd.
Goede wensen werden vooral tot over
heidspersonen gericht en het ontvangen
van geschenken was in de eerste plaats
het voorrecht van de vooraanstaanden.
Om verzekerd te zijn van de ontvangst
van de hem toekomende gaven hief de
keizer een soort schatting van al zijn
onderdanen in Rome. De hoogst geko
zen gezagsdragers, de twee consuls, aan
vaardden op die dag hun ambt. Er werd
uitgebreid feest gevierd: groepen van
bedelaars en kinderen gingen
van deur tot deur om met een
grote vasthoudendheid een
gift te vragen en soldaten
trokken met een praal
wagen door de straten
van de stad. Zij
waren vermomd als
de keizer en zijn
gevolg en gaven
een satirisch beeld
van de betere kringen. Er
werd door de bevolking op
ruime schaal gezongen
(vaak ongepaste teksten),
gedobbeld en natuurlijk
gedronken. Veelal was
het feestvieren al op oude
jaarsavond begonnen. De
Romeinen lieten het ech
ter niet bij één feestdag.
De tweede dag van het nieuwe jaar werd
vooral in huis doorgebracht. Er moest
nog heel wat overgebleven voedsel (om
van drank niet te spreken) worden weg
gewerkt.
De derde januari had een officieel reli
gieus karakter. Er werden dan offers
gebracht om de goden voor het komen
de jaar gunstig te stemmen. Zelfs 4 en
5 januari werden door sommigen bij het
feest betrokken.
De benaming
Wij zijn eraan gewend om het
nieuwe jaar op 1 januari te
beginnen; dit gebruik stamt
uit 153 vóór Christus.
Daarvóór was 1 maart nieuw
jaarsdag. Men kan dat nog zien
aan het merkwaardige feit dat febru
ari (toen de laatste maand) echt een res-
tantje is. Deze maand is korter dan de
andere en heeft geen vast aantal dagen.
Februari moet het doen met wat er even
tueel nog over is... De vijfde maand heet
te bij de Romeinen Quinctilis (quin-
que=vijf). Deze maand werd naar Julius
Caesar, die in die maand geboren was,
'juli' genoemd. Natuurlijk kon keizer
Augustus niet achter blijven: Sextilis
werd naar hem genoemd. En omdat zijn
maand vanzelfsprekend niet korter mocht
zijn dan die van zijn oudoom, kreeg ook
augustus eenendertig dagen. De Latijnse
woorden septem, octo, novem en decern
betekenen respectievelijk zeven, acht,
negen en tien. Tot in onze tijd heet de
twaalfde maand van het jaar nog steeds
december (de tiende). Overigens is voor
lang niet alle mensen 1 januari
nieuwjaar. Joden
en islamieten heb
ben andere data.
In China begon
het jaar op de dag
van de nieuwe maan
wanneer de zon in het teken staat
van de Waterman (tussen 20
januari en 18 februari). Dit
was tot 1872 ook in Japan
het geval. In 1752 werd in
Engeland 26 maart als begin
van het jaar afgeschaft. In
de late oudheid kreeg het
christendom een steeds
grotere invloed in de
Romeinse wereld. Veel
kerkvaders ergerden zich aan het
uitbundige en vaak loszinnige nieuw
jaarsfeest van hun 'heidense' medebur
gers. 'Hoe kun je jezelf een christen noe
men, als je op 1 januari als de heidenen,
geschenken uitwisselt, dobbelt en je bedr
inkt?' vraagt Augustinus zich af, terwijl
Caesarius van Arles zich keert tegen lie
den, 'die zich te buiten gaan aan godde
loze bras- en danspartijen'.
Losbandige optochten
De tafel op de laatste dag van het jaar
overvloedig volladen en dat laten staan
tot de eerste morgen van het nieuwe jaar,
in de hoop dat die tafel gedurende het
gehele jaar overvloedig voorzien zal zijn,
is een heidens gebruik, dat bestreden
dient te worden. Toen het Romeinse
Rijk niet meer bestond en West-
Europa geheel christelijk
werd, bleef het 1 januari-
feest toch bestaan, vaak als
doom in het oog van kerk
bestuurders. In het midden
van de zevende eeuw werd
ernstig gewaarschuwd tegen
heilloze grappenmakerij, de ver
mommingen en de overdadige
drinkpartijen. Men ging de geboortedag
van Jezus (25 december) als nieuwjaar
hanteren, of het Paasfeest (de opstanding
van Jezus). Maar 1 januari bleef popu
lair. Toen Willebrord (de eerste bisschop
van Utrecht) en Bonifatius (die in 752
bij Dokkum werd vermoord) de mensen
in onze streken trachtten te bekeren tot
het Christendom en tot gepaste zeden en
gewoonten werd er achter hun rug in
Rome feest gevierd.
Bonifatius constateert, tot zijn niet
geringe ergenis, dat in Rome, vlak
bij de Sint Pieter, op 1 januari los
bandige optochten worden gehou
den, en dat men op die dag (en die
nacht) de tafels volstouwt met heer
lijkheden, terwijl hij juist zijn best
doet de heidenen tot een betere
levensstijl te brengen. Franken en
Alamannen - schrijft Bonifatius aan
Paus Zacharias- die naar Rome rei
zen, zien daar dingen, die hijzelf nu
juist verbiedt. Zij beweren, dat dit
alles door de priesters wèl wordt toe
gestaan en nemen een schandalige
levenshouding aan. Het is maar goed
dat de brave Bonifatius niet meer
hoeft mee te maken, met welk een
overdaad en verkwisting in onze tijd
Oud-en-Nieuw wordt gevierd, hij
zou daar zeer misprijzende kritiek
op leveren...
Drs H.G. WESSENDORF
Whisky-sling
BENODIGDHEDEN: 2
theelepels suiker, 1 theelepel
citroensap,1 glas whisky.
Doe de ingrediënten in een hoog glas
met ijs, opvullen met sodawater.
Rum-sling
BENODIGDHEDEN: 1 glas
rum, 2 theelepels suiker,1
likeurglas sinaasappelsap.
Doe de ingrediënten in een hoog slank
Goden wijn glas, opvullen met ijs en sodawater.
BENODIGDHEDEN: 2 liter
droge witte wijn,l kilo ci
troenen,! kilo kristalsuiker.
De vruchten moeten ongeschild in
ronde schijven worden gesneden en
afwisselend met lagen suiker, dus
steeds om en om, in een kom worden
gelegd. De suiker als bovenste laag en
dit een nacht laten rusten. De volgende
dag de wijn erover gieten en alles zó
nog eens een dag laten staan, tenslotte
de drank zeven en in flessen doen.
Wanneer de flessen zorgvuldig geslo
ten worden, kan deze drank wel een
maand bewaard blijven. Wel moeten
de flessen zo koel mogelijk worden
weggezet. De gebruikte vruchten hoeft
u echter niet weg te gooien, u kunt er
bijvoorbeeld een heerlijke compote of
jam van maken
BENODIGDHEDEN: 1 litervruchtensap,1/2 liter thee,1 citroen
(sap en schil), stukje pijpkaneel, 2 kruidnagelen, suiker naar
smaak.
In weinig water citroenschil, pijpkaneel en kruidnagelen langzaam laten trekken.
Zeven en met vruchtensap, thee en sinaasappelsmaak aan de kook brengen. Suiker
naar smaak toevoegen. Deze punch kunt u warm maar ook koud serveren.
'■o
WIJ leven in een
tijd waarin allerlei
oude tradities gaan
deweg verdwijnen
en ook in de relaties
tussen de mensen onderling een
stuk verzakelijking het persoon
lijk karakter van de menselijke
omgang op de tocht dreigt te
gaan zetten. Maar gedurende de
donkere dagen voor- en rond
Kerst en Nieuwjaar pleegt ook
de moderne mens zich gelukkig
van zijn beste kant te laten zien.
Vrijwel iedere Nederlander stuurt
ter gelegenheid van deze feestda
gen kaarten aan zijn familie, vrien
den en kennissen en er zijn maar
weinig mensen, die in deze tijd van
het jaar geen kaarten ontvangen.
Iemand een kaart sturen betekent:
Aan een ander denken. De kaart
vormt als het ware het concrete
bewijs van een stuk menselijke
genegenheid en gelet op het kolos
sale aantal kaarten dat in de maand
december door de Nederlandse
posterijen moet worden verwerkt,
is die menselijke genegenheid toch
een sterkere factor in onze samen
leving dan sommige pessimisten
veronderstellen.
Er werden in 1993 door de PTT
meer dan 200 miljoen kerst- en
nieuwjaarskaarten verwerkt. Dat
was weer meer dan het jaar daar
voor. Het sturen van kerst- en
nieuwjaarskaarten is een van de
weinige tradities, die in onze ver
zakelijkte maatschappij stand heeft
kunnen houden.
Door de goedkope decemberzegels
is het mogelijk om zelfs meer kaar
ten te verzenden dan enkele jaren
geleden. Niet alleen neemt het aan
tal verzonden kaarten de laatste
jaren sterk toe, maar ook de kwa
liteit van de verzonden kaarten
wordt steeds beter. In brede kring
bestaat er grote belangstelling voor
originele ontwerpen, die een zeke
re artistieke pretentie hebben.
Genegenheid
Kerstkaarten met traditionele ont
werpen zoals kerstboom, slede,
sneeuwlandschap etc.) genieten
naar verhouding thans minder
aftrek dan vroeger. Ontwerpen met
een religieuze strekking liggen nog
altijd goed in de markt (kerststal,
kerstkindje in allerlei variaties),
maar ook hier stelt men thans vaak
hogere artistieke eisen dan enkele
jaren geleden.
Het gros van de mensen stelt het
op hoge prijs om kerst- en nieuw
jaarskaarten te ontvangen. Kenne
lijk ziet men de kerstkaart niet als
een formeel bewijs van beleefd
heid, maar veeleer als een attente
blijk van genegenheid, waaraan
vrijwel iedereen persoonlijke waar
de hecht. Volgens schattingen ver
stuurt ieder gezin in de maand
december ongeveer 25 kerst- en
nieuwjaarskaarten en ontvangt men
gemiddeld 20 kaarten.
Snel besteld
Ongeveer 5% van de mensen
brengt zelfs meer dan 50 kerst
kaarten naar de post. De traditio
nele visitekaartjes zijn als kerst- en
nieuwjaarswens niet erg meer in
trek. Ze maken slechts enkele pro
centen van de kerstpost uit.
Wie kerst- en nieuwjaarskaarten
wil versturen, doet er goed aan ze
in de speciaal voor dat doel
geplaatste bussen te gooien.
De PTT garandeerd dan een zeer
spoedige bestelling. Niet alleen
door de kaartenvloed, maar ook
door een toeneming van het aantal
postpakketten en brieven heerst er
een grote drukte bij de posterijen.
Maar op vele plaatsen worden tij
delijke hulpkrachten ingezet om
een stagnatie in het postverkeer
tegen te kunnen gaan.
Eigen kaart
De eerste kerstkaart werd in 1843
door de Brit Henry Cole verzon
den. Hij had deze speciaal laten
ontwerpen. Wij zien dit trouwens
tegenwoordig ook steeds vaker een
persoonlijke kaart die aan alle
vrienden en familieleden wordt
gezonden. De reproduktiemoge-
lijkheden zijn tegenwoordig ook
zo geperfectioneerd dat het ook
heel gemakkelijk gaat.
Het mooiste feest van het
jaar en het begin van het
nieuwe jaar inspireert vrij
wel iedereen om zijn of
haar omgeving te laten
weten dat er in elk geval
nog in aan hen gedacht
wordt En dat is goed!
1m iiié - i n i m -1$!
pi»»!!»
WÊmMMÊWMSMM'
Meer ran 20C miljoen wenskaarten
—V:' i
- PU "1
wm WÊW
o,.
