IH
I/Metfeh en m
eettjoeb ocm het füüb
klat if qoeb 1
f&OoViet bil be kiubeww
pagina 10Hart van Holland/10 november 1999
pagina 10
Door Karin Jongkind
Veel kinderen kijken reikhalzend uit naar
de voor ons liggende wintermaanden. Dit komt niet in
de laatste plaats door het bezoek van Sinterklaas én de Kerstman.
December is dan ook voor velen de feestmaandDe maand van thee met
speculaas of boterlettermaar ook de maand met de korte dagen en lange
avonden. Die avonden zijn bij uitstek geschikt om lekker lang (voor) te lezen of
met het hele gezin een spelletje te spelen. De speelgoedwinkels zijn in deze
maanden overvol. Het assortiment varieert van poppentreinen en gezelschapsspelen
tot creatief speelgoed (klei, kleurboeken) en computerspelletjes. Veel
speelgoedfabrikanten geven een eigen magazine uit, dat in veel gevallen
gebruikt wordt om het ideale verlanglijstje samen te stellen. Onlangs koos
een vakjury voor kinderen in verschillende leeftijdscategorieën het
speelgoed van het jaar 1999. Het winnende speelgoed
werd betiteld als 'goed speelgoed'.
Over het speelgoed van vroeger is weinig bekend. In het
Rijksmuseum van Oudheden in Leiden bevindt zich, naar
wat men aanneemt, het oudste speelgoed, een houten
vrouwenfiguurtje, wat door middel van een touwtje
bewegingen kan maken. Dit Egyptische speelgoed is tenminste
drieduizend jaar oud. Ook in Iran zijn bij opgravingen speelgoedfiguurtjes
uit die tijd naar boven gekomen. Bijvoorbeeld een kalkzandstenen
leeuw, vastgebonden aan een plankje, waaronder wieltjes zaten. In ons
land speelden de meeste kinderen vroeger met zelfgemaakte bootjes
van klei of hout of werd er met een ronde steen gespeeld, die fungeerde
als bal. Ook konden de kinderen zich urenlang vermaken met
zelfgemaakte vliegers. In de Middeleeuwen werd op de jaarmarkten
speelgoed voor het eerst aangeboden als handelswaar: poppen
met mooie kleertjes, hobbelpaarden, trommels, pijlen en
bogen, ballen en speelgoedsoldaatjes. Aan het eind van de
achttiende eeuw kwam het mechanische speelgoed in
opmars. Speeldozen, marcherende soldaatjes en zingende
vogeltjes was mooi, maar voor de meeste kinderen
onbereikbaar speelgoed. In de loop der tijd is er eigenlijk
maar weinig veranderd. Hoewel het aanbod van het speelgoed
vele malen hoger is, vormen ook nu de ballen, poppen, vliegers en
soldaatjes de basis voor veel speelgoed.
In tegenstelling tot vroeger is er tegenwoordig heel veel speelgoed. Grote
speelgoedfabrikanten komen voortdurend met nieuwe producten, in
hoge mate ingegeven door een hevige concurrentiestrijd. De consument
kan van deze 'speelgoedoorlog' profiteren, mits hij door de bomen het bos
nog kan zien. Om enigszins licht in de duisternis te brengen
werd zesentwintig jaar geleden de 'verkiezing voor het
speelgoed van het jaar' in het leven geroepen. Ook dit jaar
streden in diverse leeftijdscategorieën de genomineerden om
de eerste plaats. Opvallend daarbij was dat zelfs in de
leeftijdscategorie 0-4 jaar elektronisch speelgoed tot winnaar
werd uitgeroepen: het trekdiertje Brabbel Babbel
Pimpampoentje, wat kinderen laat kennismaken met vormen,
kleuren, cijfers en muziek. Ook in de kleutercategorie (4-6 jaar) werd een
stuk speelgoed mét chip uitgeroepen tot winnaar: Sprekend Muisvriendje.
Met deze kleurige laptop kunnen jonge kinderen de computermuis leren
bedienen, en op speelse wijze kennismaken met reken- en taalopdrachtjes.
Niet al het winnende speelgoed is 'hightech'; in de leeftijd van 6-8 is"Klei
het maar", een bord- en kleispel. In de oudste leeftijdscategorie (12+) won
het familiebordspel De Kolonisten van Catan. De meeste aandacht ging uit
naar de winnaar in de leeftijdscategorie 8-12 jaar: de sprekende knuffel
Furby. Internationaal gezien is dit dé publiekslieveling: over de hele wereld
gaan er elke minuut drie Furby's over de toonbank!
Het antwoord is niet gemakkelijk te geven. Ouders kijken vooral naar
veiligheid én of het speelgoed het kind voldoende uitdaging biedt om
er vaker mee te spelen. Zij zijn overigens best bereid daarvoor een
aanzienlijk geldbedrag uit te geven. Kinderen hebben, afhankelijk van
hun leeftijd, hun eigen kijk op 'goed speelgoed1: voor jonge
kinderen geldt dat vooral de kleur en het geluidseffect
bepalend is voor hun keuze; voor de iets oudere kinderen
(8-12 jaar) speelt vooral het feit of speelgoed wel 'in' is
een doorslaggevende rol.
Al het speelgoed wat genomineerd was werd getest door
kinderen van verschillende leeftijden. De kinderen speelden metal het
speelgoed en maakten hiermee al snel duidelijk, dat ze zelf helemaal
niet zo gemakkelijk één stuk speelgoed tot de beste, mooiste, leukste
of liefste uitroepen. Er werd absoluut geen onderscheid gemaakt
tussen hightech speelgoed, knuffels, klei of bordspelen. De uitspraken
van een aantal kinderen over hun favoriete speelgoed spreken voor
zich:
Hugo (1) speelt graag met zijn draagbare radio, die
voorgeprogrammeerde wijsjes speelt én zijn (kunststof)
'mobiele telefoon'. Verder is hij gek van boekjes lezen, die
hij soms dan ook letterlijk verslindt. Aytor van 4 houdt
vooral van buitenspelen, de jungle ruïne van Playmobil én
zijn nieuwe action man. Peter en Raymond (beiden 5)
weten het zeker: "spelen met dinosaurussen is het
allerleukst!!!". Laura van 6 valt in de directe doelgroep van de
speelgoedfabrikant; zonder lang na te denken roept ze: Furby. "Hij is
zacht en lief en zo lekker knuffelig." Ook de oudere meisjes houden van
knuffelig', dat blijkt eens te meer uit verkiezing van de Furby in de
leeftijdsklasse 8-12 jaar. Larissa van 7 denkt even na over de vraag wat
haar favoriete speelgoed is, maar antwoordt dan vastberaden^spe en
met mijn barbies, kraaltjes én een hut bouwen." Ook Julia van spee
graag met een pop: Babybom. "Maar ook met 'meisjeslego' kan ze uren
spelen", vult haar moeder aan.
De jongens hebben zo hun eigen menig over speelgoed. Jeffrey (10)*
"Buiten met mijn skateboard vind ik het leukst. En skeeleren natuurlijken
computerspelletjes." Het nieuwste computerspel van Star Wars is favorie
en ook Ronald van 12 speelt graag computerspelletjes. "Soms spee i
ook nog wel met Knex of Lego, hoor." vertelt Jeffrey nog. "Maar van ne
bouwspeelgoed vind ik Mécano het allerleukste." De mening van deze
speelgoedexperts1 komt overeen met de landelijke speelgoedtrends, n~iaa
laat ook zien dat kinderen zich niet zo gemakkelijk een stempel late
opdrukken: uit het grote aanbod van speelgoed kiezen ze gewoon ze
wat ze het leukste vinden.
faoot aanbod van $pedqoeö
umtemaanbeH