Fruit is smaakmaker voor uw siertuin
Zoete bosbes in zure grond
v.d. DUSSEN
Vruchtdragende klimmers
Bessen: vitamines aan een trosje
Brochure
„Bloemenlust"
pagina 14
Hart van Holland/17 mei 2000
Ouderwetse rassen
Houd hoogstam hoog
Vruchtbomen in de tuin
-J
Tuincentrum-
Hoveniersbedrijf
Tot ziens bij
T.C. Bloemenlust Hoefweg 201a
2665 LA Bieiswijk Tel. 010 - 5212367
ovenW
Van der Mee Jansen
voor: tuinontwerp,
tuinaanleg, tuinonderhoud
Dorpsstraat 134
2761 AH Zevenhuizen
Telefoon: (0180)-633890
of (010)-5219083
Eetbare haag
.jjniihswst/sm nn:i
Vroege kruisbes
Zwarte bes
Vtöf UW' tlM
Die neiging van de mens om alles in hokjes in te delen, is eigenlijk gek.
Neem de tuin: we kennen een moestuin, een kruidentuin, een boom
gaard, een siertuin en zo zijn nog wel wat andere tuinen te bedenken.
Waarom zouden we niet af en toe in de siertuin een lekker appeltje
mogen plukken, of ons tegoed doen aan een trosje bessen. Zelfs in de
kleinste stadstuin is wel plaats voor een vruchtboom of een besheester.
Het leuke van fruit in eigen tuin is dat
je soorten kunt kweken die je in de
supermarkt nauwelijks tegenkomt.
Daar liggen Colden Delicious,
lonagold en Elstar te lonken naar de
gunst van de consument. Als tegen
hanger kunt u in uw tuin bijvoor
beeld ouderwetse rassen als 'Zijden
hemdje', 'Sterappel', 'Dubbele
Bellefleur' en 'Groninger Kroon' aan
planten. Of denk eens aan een kwee,
mispel of moerbei.
Een hoofdstuk apart vormen de
vruchten uit warme landen. Natuur
lijk kunt u volop perzik, abrikoos, of
amandel bij de groenteman of de
supermarkt inslaan. Maar probeer ze
zelf eens op een beschutte, zonnige
plek in uw tuin te kweken. Wanneer
dat lukt, is het plezier des te groter.
Maar afgezien daarvan zijn deze
vruchtbomen vaak een aanwinst
voor de siertuin. Net als de (sier)kers
zijn het Prunus-soorten. Dat wil zeg
gen dat zij u in het vroege voorjaar
trakteren op een heerlijke bloesem
pracht.
De moderne fruitteelt kenmerkt zich
door zogenaamde laagstambomen.
Dat is makkelijk voor de oogst.
Boomgaarden met hoogstamvrucht-
bomen zijn daarom nauwelijks meer
te vinden. Dat is jammer, want juist
die boomgaarden dragen met hun
monumentale bomen bij tot een
sx:.
Het eten uit eigen tuin is een beetje
in de vergetelheid geraakt. Waarom
zou de tuinbezitter zich de moeite
getroosten om appels, peren, kersen
en ander fruit te kweken, terwijl dit
alles in overvloed in de supermarkt
of bij de groenteman ligt? De winkel
kan al die producten bovendien veel
vroeger aanbieden, vaak zelfs het
hele jaar rond. Ook om de prijzen
hoeven we het niet te doen. Daar
kun je zelf niet tegen op kweken.
Fruit uit eigen tuin heeft echter heel
andere kwaliteiten. Het geeft name
lijk veel voldoening. Daarbij komt
dat veel vruchtdragende bomen en
heesters een lust voor het oog zijn.
Denk alleen al aan de bloesems in
het voorjaar. Verder is een boom of
heester vol vruchten, noten of bes
sen een streling voor het oog. In het
najaar laten sommige fruitgewassen
zelfs een prachtige herfstkleur zien.
Waar in de supermarkt de seizoenen
nauwelijks meer merkbaar zijn, ver
tellen de vruchtbomen en beshees
ters in uw tuin precies in welk jaar
getijde we leven.
uniek landschapsbeeld. Verenigingen
proberen daarom de laatste hoog-
stamvruchtbomen voor het land
schap te bewaren. Er zijn zelfs nog
steeds vruchtboomkwekerijen, die ze
kweken. Heeft u de ruimte, denk dan
eens over de aanschaf van juist zo'n
boom na. Vooral wanneer u op het
platteland woont, past een hoog-
stamvruchtboom vaak perfect bij de
woning.
Een beetje vruchtboom heeft de
ruimte nodig. Is daarom de kleine
stadstuin niet geschikt om fruit te
kweken? Niets is minder waar. Zo
zijn er appels en peren die zijn
gekweekt als leibomen. Die zijn zo
gesnoeid dat ze plat tegen een muur
kunnen groeien. Ook bieden de tuin
centra vruchtbomen in pot aan. Zet
ze thuis in een wezenlijk grotere pot
en u kunt er een paar jaar plezier van
hebben. Verwacht geen wonderen.
De appels, peren of andere vruchten
die u toch kunt plukken, zijn u des te
dierbaarder.
Palen
Wil een paal een beetje stevig staan,
dan moet die minstens voor een derde
in de grond staan. Voor een hekwerk
van 1.20 m hoog moet u dus palen
van minimaal 1.80 m hebben. Om
straks de ranken van een framboos of
braam te kunnen leiden, spant u tus
sen de palen op regelmatige afstand
van circa 20 cm gegalvaniseerde of
groene, geplastificeerde draden. Wilt
u gelijk al een beetje 'body' in uw tuin
hebben, breng dan gevlochten gaas
of kant-en-klare gaaspanelen tussen
de palen aan.
Aalbessen en kruisbessen rijpen het best in de volle zon. Heeft u een plekje
in uw tuin met wat meer schaduw, dan komt de bosbes in aanmerking. De
bosbes doet het zelfs in pot op terras of balkon. De blauwe bosbes, de rode
bosbes of vossebes, de rijsbes, de Europese cranberry en de veenbes
(Amerikaanse cranberry) zijn allemaal familie van elkaar. Ze hebben duidelijk
één familietrek gemeen. Ze houden allemaal van 'zure' grond. De veen
gronden in Nederland behoren daartoe. Willen we in de tuin 'zure' grond
hebben, dan doen we vóór het planten flink wat tuinturf in het plangat.
Meng die tuinturf met de omringende grond. Dat maakt een goede start
voor die bessen. Houd die grond 'zuur' door elk voorjaar wat tuinturf rond
de planten te strooien en die lichtjes onder te spitten.
IIEJ Wekenlang snoepen
Wie het een beetje uitkient kan
maandenlang van zijn tuin snoepen.
Neem alleen al de bessen. Van de
aalbes 'lonkheer van Tets' kunt u in
juli al beginnen te plukken. Zet er
behalve een 'Rol an' ook een
'Roodneus' naast, dan heeft u een
vroeg, middellaat en laat ras te pak
ken. Een bessenoogst van weken is
verzekerd.
TUINPLANTENCENTRUM
Albert van 't Hartweg 59-2913 LE Nieuwerkerk aan den IJssel
Telefoon: 0180-314125 - Fax: 314153
De keuze in klimplanten is groot.
Maar heeft u ooit gedacht aan vrucht
dragende klimmers? Die zijn er name
lijk ook.
Een van de bekendste is wellicht de
druif. U hoeft niet helemaal naar
Frankrijk of Italië te reizen om van
een glas wijn te genieten, terwijl u
op een terras zit dat is overhuifd
door wijnranken. Heeft u een pergo
la, dan kunt u dat hele speciale sfeer
tje ook in eigen tuin creëren. Neem
daarvoor druivensoorten die in ons
klimaat tot hun recht komen. Dat
zijn bijvoorbeeld de witte 'Vroege
van der Laan' of de blauwe 'Boskoop
Clory'. De kiwi doet net als de druif
aan zuidelijker streken denken. Maar
ook deze uiterst smakelijke klimplant
past in de Nederlandse tuin. Zet een
vrouwelijke ('Hayward') en een man
nelijke ('Atlas') plant bij elkaar in de
buurt, dan is de kans groot dat u bin
nenkort kiwi's uit eigen tuin eet.
Overigens is de kiwi een van de wei
nige vruchtdragers waar u absoluut
een mannetje en een vrouwtje voor
nodig hebt, om tot een goed, eet
baar resultaat te komen.
De erfscheiding is een zaak van twee
partijen. U moet namelijk met uw
De Malus 'Elstar' met bloesem
De rode ribes heeft met zijn rosrode
bloemtrosjes allang gebloeid. Met
die vroege bloei geniet deze sier
heester bij een breed tuinpubliek
grote populariteit. In wezen is de
rode ribes een zusje van de rode of
witte aalbes, de zwarte bes en de
kruisbes. Met hun overdadige bes-
sendracht passen deze heesters uit
stekend in een siertuin.
Want de bessen zijn niet alleen heer
lijk om op te eten, maar ook een lust
voor het oog. Zelfs in pot op het ter
ras of op balkon kunt u plezier bele-
Witte bessen
Niet alleen mensen lusten graag aal
bessen, vogels ook! Toch hebben
vogels hun voorkeuren. Ze hebben
liever de rode dan de witte aalbessen.
Heeft u geen zin in netten spannen of
het nemen van andere vogelwerende
maatregelen, plant gewoon 'Witte
Parel' of het later oogstbare ras
'Blanka'.
Rode bessen
ven aan bessendragers. Neem daar
voor een rode bes als de vroege
'jonkheer van Tets'. Die houdt het net
als diverse andere rode aalbessen wel
uit in een pot. Hoe groter die pot,
hoe minder vaak u water hoeft te
geven. Denk er wel aan dat wanneer
de wortels uitdrogen, het snel met
uw bessenstruik gedaan is.
Een andere bekende bes is de kruis
bes. Het is een van de vroegste bes
sen die rond eind mei kunnen wor
den geoogst. De halfrijpe vruchten
zijn dan uitstekend geschikt voor het
maken van jam of compote. Wie tot
half juli wacht, krijgt de zoetste
vruchten. Pas bij het plukken een
beetje op uw handen. Bezeer ze niet
aan de stekels. Wie in het najaar de
heester flink open snoeit, heeft bij
het plukken in het daaropvolgende
jaar weinig last. Laat slechts een paar
hoofdtakken staan; dat is voldoende.
Liefhebbers van cassis zouden eigen
lijk een zwarte bes in de tuin moeten
hebben. Want zwartebessensap
vormt immers de basis van cassis.
Een volwassen struik levert al gauw 5
tot 6 kg vruchten op, die zich uitste
kend laten verwerken tot sap, likeur
of gelei. Goede rassen zijn 'Black
Reward' en 'Öjebyn'. De josfabes is
een kruising tussen onder andere een
zwarte aalbes en een kruisbes. Van
de 'moedersoorten' heeft deze bes
alle goede eigenschappen mee
gekregen. De zwarte bessen zijn
opvallend groot. Daarbij komt dat de
jostabes een kerngezonde bes is.
buren overeenkomen wat er tussen I
de twee tuinen komt. Wordt het een I
hoge schutting, of een laag hek-1
werk? De voorkeur kan ook uit t
naar een rij vrijuit groeiende heester-1
tjes of een compacte groene I
van coniferen. Denk in dit verbandI
eens aan een eetbare erfscheiding.
Maak een gemengde haag van kren-1
teboompje, appelbes ('Nero'
'Serina' of 'Viking'), gele kornoelje I
duindoorn ('Leikora' gecombineerc I
met 'Pollmix'), sleedoorn, egelantier, j
Japanse bottelroos en gewone
('Haschberg'). Een haag met c
heesters heeft wel de ruimte nodig. I
Voor de kleinere stadstuin is deze I
oplossing dan ook niet zo geschikt I
Geen nood, want met bijvoorbeeld I
framboos of braam is ook uitstekend!
een eetbare haag te maken. Daartoe I
moet er eerst wel een eenvoudig I
hekwerk komen van palen me: I
draad. De ranken van de framboosof
braam moeten namelijk langs
draden worden geleid. Die palenI
koopt u op het tuincentrum of bij de I
tuinhouthandel. Daar kunt u door- f
gaans ook een grondboor huren, or I
de paal goed te kunnen aanbrengen, j
U kunt zich voorstellen dat zo'n f
niet bijzonder hoog of omvangrijkI
hoeft te worden. Het is een uitste- P
kend en buurvriendelijk alternatief I
voor een schutting. Ook kan dezeI
eetbare haag. het terras een stukjeI
beslotenheid geven, of een compost-1
hoop aan het oog onttrekken.
De betere tuincentra hebber
voor u de brochure 'Fruit voor
uw tuin' klaarliggen. Dit boek
werkje staat boordevol advie
zen en tips over vruchtbomer
en besheesters in de particulie
re tuin. Heeft uw tuincentrum
de brochure niet, dan kunt r
hem bestellen bij: p!an!
Publicity Holland, Postbus 81
2770 AB Boskoop door het
overmaken van f 3,50 op poil'
banknummer 14533, o.v.v. bro
chure "Fruit voor uw tuin" me
duidelijke vermelding van uw
naam en adres.
Brochure fruit voor uw tvm
l1'"
