TUINTIP VAN
EEN LEZER
TUINWEB.NL
BOUWEN IN DE TUIN
PLANTEN IN DE HERFST
Een rechte, strakke haag planten
^ÊlMmÊÊ
Hart van Holland/11 oktober 2000
Pagina 19
ktoT' ^3t m°et U ze" 9aafl z'en en
&aSÏ!E GEF|NANCIERD met een
I "AGE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAP
PPH: Plant Publicity Holland
VBTB: Ver. Belangenbehartiging TuinBranche
Herfet in
Zware aardegeuren, de eerste nachtvorst, rijp en dauw, felle regen
vlagen, maar bovenal blad. Blad in de meest fantastische kleuren: de
natuur laat nog één keer haar ongekende schoonheid zien voor ze
haar kleding afwerpt en in winterslaap gaat. Het lage licht schijnt
schitterend door de tuin en laat alles wat kleur heeft extra vlammen.
De planten die nog bloeien hebben sterke, volle tinten. Veel mensen
vinden de herfst het mooiste seizoen en daar valt veel voor te zeg
gen. In ieder geval is het ook een ideale tijd om van alles in de tuin
te doen, te planten, te veranderen en te verbeteren. Zodat u vol
gendjaar nog meer van uw tuin kunt genieten. Bouw die pergola,
zet dat tuinhuisje waar u dat altijd al wilde hebben, maak een extra
Izitplek in het heerlijkste hoekje van uw tuin, haal die planten die u
zomooi vindt, zorg nu voor winterkleur in schalen en bakken. De
I herfst saai? Absoluut niet!
Een huisje erbij
Een heerlijk bezit, zo'n extra tuinhuisje.
Handig als berging, werkruimte of zelfs
logeerruimte. Ze zijn er in allerlei stijlen en
maten, voor zelfbouw of om 'te laten doen',
met of zonder overdekt terras en als 'hoek-
huisje' met een afgeschuinde voorkant.
Huisjes en bergingen van het laatste type
kunnen ideaal in een hoek van de tuin wor
den geplaatst. Tuinhuisjes worden meestal
van hout gemaakt. Er zijn twee constructie
methoden: uit schotten samengesteld of
plank na plank als blokhut opgebouwd.
De laatste herkent u aan de op de hoeken
uitstekende plankeinden. De blokhutcon
structie is meestal wat duurder.
Prieeltjes en tuinkasten
Een romantisch prieeltje heeft vaak geheel of
gedeeltelijk open wanden, maar het kan ook
een open smeedijzeren constructie zijn.
Tuinkasten zijn eigenlijk kleine tuinhuisjes
waar u van alles in kunt opbergen. Ze wor
den van hout, kunststof of metaal gemaakt
en zijn reuze praktisch. Ze zijn ook in allerlei
uitvoeringen als bouwpakket te koop.
potten en bakken
fee terras of balkon is pas af als de aankle-
ln9 Wopt. Maak meer sfeer met bloemen
en planten in potten en bakken. Zoek het in
poepen. Zet er een aantal bij elkaar, dat
ia'vee' leuker en u kunt heerlijk combine-
en wt u mooi vindt. Ook in de herfst kunt
""oor kleur op het terras zorgen en zelfs in
■vinter zijn prachtige, kleurrijke bakken
;"En Pr°hleem. Zet er leuke kleine coniferen
winterbl°eiende heide (Erica carnea).
mmia (met rode bessen), Viburnum tinus
laat in de winter) en bijvoorbeeld
n' adige klimop. Er is keuze te over.
«troleer of de afwateringsgaten in de bak-
n 9°ed open zijn. Zet schalen en bakken
d etn 9'adde, gesloten ondergrond op een
r osi«, dan kan overtollig water zeker
Pp/ aa' regelmatig ingewaaid blad tussen
Penblijvers uit, anders kunnen die daar-
gaan rotten. En wat de potten, scha-
jdona^en betreft: er is zoveel moois te
in h S|'6en °Psomm'n9 bier geen enkele
of upWa'U rno°' v'nc't: fleurig Mexicaans
boen fTT"?- 'aPans' zuidelijke aardetinten
I «ookf 3li'd' maar trendy gemêleerd grijs
al j m00'- fbn tip: koop alleen materi-
Uv, ipv e w'n'er moeiteloos zal overleven,
verancier kan u dat precies vertellen.
fndetuin"andere decoratie
Wnootme!,planten in P°t,en' kunt u de
*en cfr3»0^ euren met een mo°i beeld op
egiSChe plek, een zonnewijzer, of
ten die6,6 anciere decoratieve produc-
r °P de markt zijn. Veel beelden en
tuinornamenten worden alleen maar mooier
als ze mogen verweren, bemossen of ver
roesten. Geef die daarom nu al een plekje in
de tuin, dan zien ze er volgend jaar niet zo
nieuw meer uit en krijgt u de sfeer die u wilt.
Opruimen in de tuin
Wat te wild geworden is, kunt u nu snoeien
en afgestorven materiaal kan worden weg
gehaald. Zorg dat groenblijvende planten
(ook het gazon) niet door blad worden afge
dekt. Een tuinblazer is daarvoor ideaal. Haal
het blad bij elkaar en laat het lekker com-
posteren in zo'n handige compostcontainer
(heeft u vast wel een plekje voor). Takken
kunt u met een elektrische hakselaar ver
snipperen. Met een waterdichte vijverhand
schoen en speciale grijpers aan een lange
steel, kunt u ook het blad en andere rommel
uit de vijver halen. Dat voorkomt rotting.
Zorg dat afstervende vaste planten de
groenblijvende soorten niet bedekken. Haal
in dat geval het dode piantenmateriaal weg
en breng een laag potgrond rond de kaalge
knipte planten aan. Dat geeft ook prima
winterbescherming voor de wortels. Kijk ten
slotte uw tuingereedschappen na, maak ze
schoon en vet ze in voor u ze opbergt. Dan
is zo'n extra tuinkast of blokhut als werk-
schuurtje ideaal!
Herfstvitaminen
Mest moet u in principe geven als de plan
ten erom vragen. Dat is tijdens de groei. Om
te zorgen dat planten kunnen 'afrijpen' en
stevig de winter ingaan, wordt het gewone
'bijvoeren' met kunstmest en andere mest
stoffen daarom in augustus gestopt. Maar er
zijn uitzonderingen. Bijvoorbeeld speciale
herfstbemesting voor het gazon. Daar zit
vooral fosfor in dat de wortelgroei - die 's
winters op een laag pitje gewoon doorgaat
- stimuleert en absoluut geen stikstof bevat
dat de bladgroei bevordert. Ook uw rozen
moet u in de periode november-maart een
flinke dosis organische mest geven -
gedroogde koemest is een prima vervanger
van de vroegere ruige stalmest. Ook bomen
en heesters die u in het najaar nieuw plant,
moeten een goede basisbemesting krijgen.
Geef ze een flinke portie bemeste potgrond
mee in het plantgat. Gronden met een lage
pH (zuurgraad) kunnen worden bekalkt.
Begin daar al in januari mee en zoek eerst uit
welke planten (Rhododendron's, heidesoor-
ten enz.) een hekel aan kalk hebben. Strooi
daar dan niet. Kalk verbetert met name de
structuur van kleigrond.
Dat kale betonbakken prachtig beal-
gen en bemossen door er yoghurt of
karnemelk op te smeren, weet u vast
wel. Op gladde kunststofbakken lukte
mij dat eerst minder makkelijk, maar
daar heb ik wat op gevonden. Smeer
de bakken in met lijm, daarop wat
zandige tuinaarde uitstrooien en ver
volgens karnemelk erop. Het werkt
geweldig!
Wie van tuinieren houdt, wil er
natuurlijk alles over weten én op de
hoogte blijven van de nieuwste tips,
ideeën, producten en mogelijkheden.
Dat is nu heel gemakkelijk. Ontdek de
wereld van de tuin ook via Internet.
Tuinweb.nl is een geweldige bron
van tuininspiratie.
scopulorum 'Skyrocket' met blauwachtig
groen loof, maar er is een nieuwere die
metershoog kan worden, maar hooguit 30
cm in doorsnee blijft en dan ook nog prach
tig grijsblauw loof heeft. De naam van dat
wonder is Juniperus scopulorum 'Blue Arrow'.
De herfst is een uitstekende periode om ze te
planten.
Wuivende grassen
Er bestaan over de hele wereld meer dan
10.000 soorten grassen, inclusief vlas, maïs
en bamboe. Prachtige eenjarigen als trilgras
(Stipa) en heel veel meerjarige soorten. Voor
de siertuin komt er steeds meer keuze. U kunt
ze in allerlei hoogten krijgen, voor zon en
voor schaduw en voor allerlei grondsoorten.
Grassen zijn taai, beweeglijk en vaak heel
doorzichtig van bouw, waardoor ze met de
meest uiteenlopende planten zijn te combi
neren. Probeer ze maar eens samen met vaste
planten zoals daglelies (Hemerocallis),
Verbena of zonnehoed (Echinacea). Een schit
terend heel fijn bladerwaas (vitrage-effect)
tussen andere planten geven grassoorten als
Panicum (vingergras) en Deschampsia
(smele), japans bioedgras (Imperata) zorgt
voor een warme rode kleur. Soorten als Stipa
gigantea (vedergras) Cortaderia's (pampa
gras) zijn indrukwekkende solitaire planten,
net als veel bamboes. Er zijn ook grassen met
een bijzondere bladtekening. Het zebragras
Kleurenfeest met 'wilde wingerd'
Fantastische klimplanten zijn het, die wilde
wingerds (Parthenocissus). Ze kunnen op den
duur een heel huis gemakkelijk bedekken,
want ze klimmen probleemloos tot zo'n 15 m
hoogte. In lente en zomer hebben de meeste
vormen groen blad, de bloei in mei-juni is
onopvallend, maar in de herfst begint een
grandioos kleurenfeest. Dan krijgt het blad
allerlei tinten oranje, rood en paars voor het
afvalt. Een groot voordeel is dat de muren
waar de planten tegen groeien, 's zomers
heerlijk koel blijven achter dat bladerdek. De
planten zijn probleemloos te snoeien en
groeien heel gemakkelijk weer uit. Goede
muren worden door de hechtworteltjes abso
luut niet aangetast, maar als er gaten in zitten
kunnen ze naar binnen groeien en als ze op
verfwerk hechten is dat ook niet handig,
maar door snoei makkelijk te voorkomen. Er
zijn twee belangrijke soorten: Parthenocissus
quinquefolia met blaadjes van 5-10 cm lang
(een goede cultivar is 'Engelmannii') en P. tri-
cuspidata waarvan de vormen 'Green Spring'
en 'Veitch Boskoop' veel groter blad hebben
(tot 20 cm lang) dat overigens net zo mooi
verkleurt als bij de eerstgenoemde soort.
Wat is nu wat?
Haagbeuk of beukenhaag
Hagen van beuk of haagbeuk lijken op het
eerste gezicht sterk op elkaar. Zelfs het blad
lijkt hetzelfde. Pas als je dat naast eikaar ziet,
valt het verschil op. De vorm is iets anders en
beukenblad glimt meer. Toch zijn het totaal
verschillende soorten. Zowel beuk (Fagus syl-
vatica) als haagbeuk (Carpinus betulus) zijn
statige planten die u heel goed in een strakke
vorm kunt snoeien. Het zijn bladverliezende
bomen, maar de beuk houdt zijn afgestorven
blad 's winters heel lang vast. Het merendeel
valt pas af als in het voorjaar het jonge blad
uitloopt. De haagbeuk laat zijn blad veel
gemakkelijker vallen en is 's winters veel kaler
dan de beuk. Een haag van haagbeuk groeit
sneller dan een beukenhaag en het blad loopt
in het voorjaar ook eerder uit. Oude haag-
beukhagen die te breed zijn geworden, kun
nen tot op de stammen worden terugge
snoeid. Ze lopen vanzelf weer vol uit. Met
beuken moet u daarmee veel voorzichtiger
zijn. jonge beuken kunnen slecht tegen volle
zon op de stammen. Koop daarvan alleen
goed met takken bezette planten. Het blad
zorgt voor de broodnodige beschutting.
Beuken hebben nog iets speciaals: ze groeien
alleen goed in symbiose (samenleving) met
een schimmel die in de grond tussen de wor
tels leeft. Koop daarom liefst planten met wat
grond aan de wortels of in pot gekweekte
exemplaren.
Coniferen als zuilen en naalden
Bij veel soorten coniferen wijst het woord
'Fastigiata' in de naam al op een vrij smalle
groeiwijze, juist die vormen zijn ideaal in een
tuin, omdat ze geweldige accenten zetten
zonder veel ruimte in te nemen. Bovendien
hebben ze dat zuidelijke van de naaldvormi-
ge cipressen uit de landen rond de
Middellandse Zee. Geen wonder dat ze erg
gewild zijn. Vooral bij de jeneverbessen zijn
een paar zeer smal omhoog groeiende vor
men te vinden. De allerbekendste is juniperus
bijvoorbeeld (Miscanthus sinensis 'Strictus')
heeft dwarsgestreept, geel blad. En als het
om lage grasjes gaat, is de keuze helemaal
gigantisch. Schitterend voor de rotstuin of als
bodembedekker is bijv. blauw zwenkgras
(Festuca glauca), waarvan echt intens blauwe
cultivars bestaan Ga maar kijken bij uw tuin-
vakman. Er is met grassen enorm veel moge
lijk en ze passen in iedere tuin. De herfst is de
ideale tijd om ze te planten. De meeste soor
ten voor de siertuin woekeren absoluut niet
en ze vragen maar weinig onderhoud.
Grassen met een betoverend
wintersilhouet
Vooral vanwege de lang aanblijvende bloeia-
ren zijn veel soorten ook 's winters schitte
rend, bedekt met regendruppels, sneeuw of
rijp. Enkele van de mooiste zijn:
Vedergras (Stipa)
Borstelveergras (Pennisetum)
Prachtriet (Miscanthus)
Vingergras (Panicum)
Allerlei soorten bamboe
1. Graaf langs een uitgezette lijn een
gleuf waarin de wortelkluiten goed
passen. Gooi de grond
aan beide zijden van
de gleuf. Dat is straks
makkelijk bij het vul
len.
Leg de planten met hun wortels
op de juiste onderlinge afstand
(ca. 30 cm) in de sleuf.
Gooi er daarna aan
één kant grond over- <*,-
heen.
Maak de bodem in de sleuf los en
werk er potgrond door. Bij een
beukenhaag liefst ook wat oude
beukenaarde als u daar aan kunt
komen. De schimmels die daarin
zitten bevorderen de
9roei
4. Zet de planten keurig rechtop en
vul de grond nu vanaf de andere
kant bij.
5. Trap de grond stevig aan: met de
neus van uw schoen
naar de stammen
gericht, dan
trapt u de wor
tels niet kapot
7. Maak de grond rondom de haag en
tussen de planten netjes vlak.
6. Knip de toppen uit de planten,
zodat de zijscheu
ten beter zulfen
uitlopen. Dat
geeft al snel een
volfere haag.
8.
Geef ten slotte flink
water.
