Kerstmarkt Historische Kring
Benthuizer Zangertjes
helpen ZoBeRo
Wanneer kunnen de schaatsen onder?
- - ■- -■ •*-
m - J
De uitputtingsslag
om het spruitjespak
Herinneringen aan
Zevenhuizen-Moerkapelle
Een
AVONTUURLIJK
MEISJE
COLOFON
éaBtÊËÊm
(ti
Jfe
pagina 26
Hart van Holland 11 december 2002
J^rT
Stichting Oud Zmnhuizen-Moerkapeue
mmSBÊm
-
Z£ VENH U l-Z-E N M OE R K A P£ L LE*"^
Zevenhuizen - Op 9 december 1757
werd in Waddinxveen gedoopt
Maria, dochter van Willem van Span
je en Jannetje van de W»,
o-'iuiien Tiiet bevroed hebben
wat een merkwaardig leven toen
een aanvang nam. Schoolgaan deed
Maria niet; als telg uit een arm gezin
werd zij geacht spoedig wat geld in
het laatje te brengen. Vermoedelijk
was dat het werken in de turfmake-
rij, of een baantje als dienstbode.
Hoe dan ook, dit leven beviel haar
niet. Omstreeks 1780 besloot zij een
heel andere wending aan haar leven
te geven, en zij nam geen halve maat
regelen. Voor een vrouw waren de
interessante baantjes niet gemakke
lijk te vinden, dus bedacht zij wat
anders. Zij trok mannenkleren aan
en monsterde zich aan op een schip.
Dit gaf geen problemen en zij werd
aangenomen op het oorlogsschip
"Thetis" onder gezag van de kapitein
van Braam.
Maanden lang ging dit goed, niemand
had iets in de gaten. Dertien maan
den lang kruiste zij met dit schip
over de zeeën.Toen het schip op zijn
thuisreis op de rede van Texel kwam
te liggen, ging het echter fout. Een
nieuwe matroos die aan boord
kwam, ontmaskerde haar toen zij
weer uitvoeren. Of hij haar herken
de of dat zij op een andere manier
door de mand viel, vermeldt de
historie niet. Hoe dan ook, zij werd
door de kapitein op het achterdek
geplaatst bij de andere vrouwen. Die
andere vrouwen zullen vermoedelijk
de vrouwen van de kapitein en de
officieren geweest Zijn.
Toen de "Thetis" in de haven Helle-
voetsluis afmeerde, werd zij naar
Rotterdam gestuurd en daar veroor
deeld wegens het verzaken van haar
sexe. Zij werd veroordeeld tot één
jaar in het Werkhuis der stad Rot
terdam. Deze straf was zo hoog
omdat zij na ontmaskering zo kwaad
was geworden dat zij de aanbrenger
gedreigd had "met een mes onder
de voet te steken". Zij was juist van
plan het oorlogsschip te verlaten en
dienst te gaan nemen als soldaat,
maar door de ontdekking van haar
sexe is hier niets meer van geko
rde- Ti.c ou «r met gêneel
uit hoeven te dienen, na achttien
weken werd zij weer in vrijheid
gesteld.
Dienst doen op een vloot of in het
leger, was er nu niet meer bij, maar
avontuurlijk bleef zij.
Weer trok zij mannenkleren aan en
trad nu als boerenknecht in dienst
bij een boer woonachtig aan de
Oude Dijk onder Rotterdam. Toen
zij drie weken in dienst was, ging zij
met koeien naar de markt in Rotter
dam. Zij heeft toen erg lang moeten
wachten totdat de boer op kwam
dagen, waardoor zij boos is gewor
den. Eindelijk kwam hij er aan, zij
kreeg toen van hem de opdracht om
mét een koe haar de boerderij te
gaan. Lopend met de koe over de
Hoogstraat, kwam zij haar broer
tegen. Op haar verzoek hielp hij haar
met drijven het drijven van de koe,
Zonder haar te herkennen. Aange-
komeh bij de Oostpoort, heeft zij de
koe aan een leuning vastgemaakt en
heeft haar broer in een herberg op
4 a 5 glazen getrakteerd. Zonder dat
haar broer haar heeft herkend is
deze vertrokken. Zij heeft toen de
koe maar aan zijn lot pver-gelaten en
is büiten kennen van de boer uit zijn
dienst getreden. En dat was het
einde van de carrière als boeren-
■«nakht
Dat dit verhaal hapwelijks is te gelo
ven, is begrijpelijk. Vooral dat zij
door haar broer niet werd herkend,
komt vréémd vóór. Wellicht is de
verklaring dat zij elkaar lange tijd
niet gezien hadden. Het bovenstaan
de is echter geheel op feiten geba
seerd en blijkt uit de uitvoerige
ondervragingen dooi de Rechtbank
van Schieland, waaraan zij in een
latere fase van haar leven onderwor
pen werd.
Wij zullen Maria van Spanje verder
in haar leven volgen.
Na deze turbulente periode vinden
we Maria van Spanje terug in Zeven
huizen. Haar wilde jaren zijn voorbij
en zij trouwt aldaar op 19 mei 1782
met Aper Bouwman, watermolenaar
OD één lnér jJKTT
Eendrachtspolder. In de tijd van 18
jaar kregen zij niet minder dan 13
kinderen, welke allen in de kerk van
Zevenhuizen gedoopt werden.
Gedurende deze
tijd vernemen wij geen bijzonderhe
den over Maria en haar man. Eerst in
1802 komt Maria van Spanje weer in
het nieuws.Van haar kinderen waren
er toen nog 7 in leven en het gezin
leefde in armoedige omstandighe
den. Maria was al eens naar de arm-
meesters van Zevenhuizen geweest
met een verzoek om bijstand. Dit
verzoek werd afgewezen, de oor
zaak is onbekend. Mogelijk dat zij
zich nog wel eens aan de drank ver
greep en in dat geval was een ver
zoek om bijstand vruchteloos.
Op een avond kreeg Maria van Span
je bezoek van Pieter Meynen, een 37
jarige timmerman uit Zevenhuizen.
Zij kende hem goed, want al gedu
rende tien jaar kwam hij regelmatig
bij de molens voor reparatie en
onderhoud. Zij raakte met hem in
gesprek waarover Pieter later ver
klaarde: "dat zij aan hem haare
bekrompen en armoedige toestand
te kennen gaf, waarmede hij dan ook
zeer bewogen wierd". Volgens Maria
heeft Pieter daarop gezegd: "Ik weet
daar wel raad voor, ik zal je wel hel
pen, ik weet ijzerwerk in 't magazijn,
dat zullen wij gaan halen en dan
kund gij het verkopen en brood
voor de kinderen krijgen". Dit werd
overigens door Pieter ontkend. vol
gens hem heeft zij hem overgehaald.
Gezamenlijk zijn zij middernachts
gegaan naar het magazijn van de
molens van de Endrachtspolder.
waar allerlei materiaal lag opgesla
gen Via een geforceerde opening
aan de achterkant kwamen zij in het
magazijn en konden van binnen uit
de deur openen. Allerlei ijzerwerk,
zoals spieën, bouten, stroppen, ket
tingen, wiggen enz. werden op een
kruiwagen geladen, die zij gestolen
hadden van één der ondermolens,
bemalen dooi:. Leendert Legersteen.
Uit gestolen ijzer werd "woggoi,:j
en gebracht in een schuit die zij
gestolen hadden bij nr. 2 van de
bovenmolens. Het gestolen spul
werd opgeslagen en verborgen in de
molen van Aper Bouwman en Maria
van Spanje. De schuit en de kruiwa
gen hebben zij laten afdrijven in de
Zuidpias.
Na enige tijd stuurde Maria haar 14-
jarige dochtertje Lijntje naar Willem
Lemmens, een oud roest en lorren-
koopman uit Zuid-Waddinxveen.
Toen de vraag of hij interesse had in
'enig oud ijzer' bevestigend werd
beantwoord, hebben Maria en haar
dochtertje per boot het ijzerwerk
naar hem toegebracht en verkocht.
Zij kreeg hiervoor 32 stuivers. Dit
zal haar wel tegengevallen zijn.
Ongetwijfeld zal Willem Lemmens
wel gezien hebben dat het geen 'oud'
ijzer was en over de herkomst zijn
gedachten hebben gehad en daarom
de transactie in zijn voordeel uitge
buit. Maria had echter niet alles ver
kocht. Enige tijd tater is zij de Zuid-
plas overgeroeid naar de Goudkade
van Waddinxveen. Daar woonde de
oudijzerhandelaar Gerrit
Bremmer, die haar handel graag
afnam en daarvoor 7 gulden en 10
stuivers neertelde.
De zaak liep echter slecht af, de dief
stal kwam uit en zowel Maria van
Spanje als Pieter van Meynen wer
den opgepakt en door de schepen
bank van Schieland aan een uitge
breid verhoor onderworpen. Dank
zij deze verhalen kunnen wij u dit
verhaal brengen.
De straf die Maria kreeg is voor die
tijd zeer mild te noemen, kennelijk
oordeelde de rechter dat er ver
zachtende omstandigheden waren.
Zij werd veroordeeld tot een maand
gevangenisstraf met water en brood,
door te brengen onder het Stadhuis
van Rotterdam.
Pieter kreeg dezelfde straf en
bovendien nog een verbanning voor
drie jaar uit Schieland.
Haar man Aper Bouwman, overleed
op 6 juli 1811. Maria van Spanje
moest de molen verlaten en is gaan
Ar. mwrp van haar
kinderen vertrokken uit Zevenhui
zen.®
Alleen de dochter Lena bleef in
Zevenhuizen wonen, zij trouwde op
20 april 1814 in Zevenhuizen met
Arie van Kleef. In de trouwakte
wordt vermeld dat haar moeder
Maria van Spanje was overleden op
25 augustus 1813 in 's Gravenhage
Bij het opvragen van de overlijdens
akte uit de burgelijke stand van 's
Gravenhage was er weer een ver
rassende vondst. Uit deze in het
Frans opgestelde akte blijkt het
overlijden te worden aangegeven
door de concierge van 's Gravenha
ge. Een nader onderzoek in de
archieven van de Rechtbank bracht
aan het licht dat Maria van Spanje,
zonder vaste woon- of verblijfplaats,
was gearresteerd op 10 juli 1813 in
Zegwaard, wegens diefstal in Bent
huizen van twee zware kettingen en
andere voorwerpen. Tot een recht
zaak is het door haar overlijden niet
meer gekomen. Hiermee kwam er
een einde aan het veelbewogen
leven van Maria van Spanje.
Tekst
Samenstelling:
Inlichtingen:
E-mail:
W.Paul
j. Ooms
Tel. 0180-632962
ozm@planet.nl
Internet: http://welcome.to/OZM
Benthuizen - In het Molenhuis en
rondom molen "de Haas" wordt vrij
dag 13 december de inmiddels tradi
tionele kerstmarkt gehouden, geor
ganiseerd door de vrijwilligers van
de Historische Kring Benthuizen. Op
vrijdag 13 december van 16.00 tot
21.00 uur en zaterdag 14 december
van 10.00 tot 16.00 uur zal er een
sfeervolle drukte zijn rondom de
verlichte molen. De plaatselijke
middenstand, diverse verenigingen
en verschillende particulieren zullen
hun waar demonstreren en te koop
aanbieden. Op de Kerstmarkt kun
nen bezoekers bekenden ontmoe
ten, proeven van eigengemaakt lek
kers, kerstcadeautjes uitzoeken, kof
fie drinken, rondkijken naar het
maken van allerlei kerst-crea-artike-
len, etcetera, ledereen is welkom.
11 ry -r% f-%
Benthuizen - Kinderkoor de Benthuizer Zangertjes houdt zaterdag 14
december een sinaasappelactie. De kinderen gaan de deuren langs om
sinaasappels te verkopen voor het goede doei. De opbrengst is
bestemd voor de stichting ZoBeRo (hulp aan Roemenië). De kinderen
starten om 9.30 uur met de verkoop. Voor meer informatie en bestel
lingen: 079-3313247.
Marathonschaatsen
W W»'
- L
Zevenhuizen - De vorst doet z'n best, nog even en de schaatsen kunnen onder. Dat zal dan voorlopig nog op opgespo
ten ijsbanen en op sloten moeten gebeuren, want de wind lijkt voorlopig nog roet in het eten te gooien voor wat betreft
schaatsen op de Rottemeren. De nu nog open plekken vriezen niet snel dicht met deze harde wind. Als de weervoor
spellingen goed zijn blijft het echter voorlopig flink vriezen, zodat de ijslaag snel dikker wordt. Niet alleen Elfsteden-
voorzitter Henk Kroes wordt momenteel veelvuldig gebeld over het doorgaan van de 'Tocht der Tochtenook in Zeven
huizen wordt druk gespeculeerd over de opening van de baan op de Rottemeren en het organiseren van Molentochten
en de marathon over 200 kilometer. Zevenhuizenaar Gerrit van Vliet, nu nog op skeelers actief langs de Rottemeren,
verwacht (hoopt!) eind deze week de skeelers voor schaatsen te kunnen verruilen.
Den Haag - De mannen en vrouwen
van de lange adem doen zaterdag 14
december schaatscentrum de Uithof
aan voor de vijfde wedstrijd van The
Greenery - Six. Een schaatsmara-
thonzesdaagse die gisteren startte
in Assen en zondag 15 december
eindigt met de finale in Utrecht.
Een ware uitputtingsslag op schaats-
gebied, want de combinatie van elke
dag 100 of 150 ronden schaatsen en
het reizen naar de diverse banen is
een aanslag op de fysieke gesteld
heid van de sporters. Maar gezien
de gretigheid waarmee de mannen
en vrouwen dit aanpakken, belooft
voor het publiek heel mooie sport.
De start is om 19.30 uur met 60 ron
den dames en om ongeveer 20.30
uur 100 ronden heren-A. Om onge
veer 22.00 uur starten in het bijpro
gramma nog de heren-veteranen
voor een landelijke competitiewed
strijd.
Gelet op wat er tot op heden in de
competitiewedstrijden is gebeurd,
zal de strijd zich toespitsen op man
nen als Henk Angenent, Jan-Maarten
Heideman, Cedric Michaud (alle drie
eerder keer winnaar van het spruit
jespak) en wellicht dat Kurt Wub-
ben, de gewestelijke favotiet, zich in
deze strijd kan mengen. Outsiders
zijn zeker Erik Huizebosch en M'el
Rozendaal, maar niet te onderschat
ten is Bart Veldkamp, die ook zijn
zinnen op deze 6-daagse heeft gezet
Aan de start zal ook staan de Duitse
langebaancrack Frank Dittrich.
Bij de dames zijn alle ogen natuurlijk
gericht op Greta Smit en Jenita Hui
zebosch-Smit die dan wel af zullen
moeten rekenen met Petra Grimber
gen, Danielle Bekkering, Sandra de
Ronde en gewestelijke toprijdster
Linda Verdouw en niet te vergeten
debutante Lucy Witteman met ijzer-
sterk debuut op het landehjK
niveau.
Alle ingrediënten zijn aanwezig "n'
schaatsmarathonsport pur sang
zien, waarbij sport en emotie dien
bij elkaar zullen komen.
Maandagavond 9 december werd
de eerste marathon op de natuunj
gereden in Noordlaren. Jenita riu
zebosch-Smit won bij de dame
Kurt Wubben bij de heren.