- - t. 'Jtfjjjjk-ï.
Activiteitenkalender
Hart van Holland: dé krant voor de Zuidpias 1 augustus 2007
pagina 3
Ixtwc aan de tneletió
f J door Natasha Qualm
Molens zijn markante herinne
ringen aan een verleden dat in
Nederland vele eeuwen terug
gaat. In 1407 werd in Nederland
de eerste poldermolen
gebouwd. Voor vereniging De
Hollandsche Molen is dit een
goede reden om dit 600 jaar na
dato te vieren. Om deze reden
is het jaar 2007 uitgeroepen tot
het 'Jaar van de Molens'. Dit
jaar vinden er in het hele land
allerlei activiteiten plaats op en
rondom de molens. Door mee
te doen aan deze activiteiten
kan men de provinciale, regionale en lokale molenorganisaties
helpen bij het instandhouden van het meest in het oog
springende erfgoed van ons land. Door achterstallig onder
houd en dalende overheidssteun bestaat namelijk het risico
dat het aantal molens in de toekomst sterk gaat dalen. Van
de overgebleven molens zijn erzo'n 450 nodig aan restauratie
top. Hier is 70 miljoen euro voor nodig. Alle reden voor een
landelijke steunactie in 2007.
In de maand augustus veel aandacht voor de molens in het
Hart van Holland. Deze week deel 1.
HOLLANDS GLORIE
De Hollandse molen is wereld
beroemd. Vele toeristen komen
elk jaar naar ons land om zich op
op de foto te laten zetten met
een molen op de achtergrond.
Samen met de tulp en de klomp
is de molen voor mensen in het
buitenland het symbool van
Nederland. Toch zijn er landen in
Europa waar meer molens te
vinden zijn dan in ons land. Het
is dan ook niet het aantal molens
waar ons land bekend om staat.
Nederland is molenland bij uit
stek omdat de molen symbolisch
is voor onze strijd tegen het
water. Vanaf de vijftiende eeuw
werden in het westen en het
noorden van Nederland polder
molens gebouwd, omdat het
waterpeil in de polders niet door
natuurlijke lozingen gehandhaafd
kon blijven. Later werden molens
ook ingezet om binnenmeren,
zoals de Beemster en de
Schermer, droog te malen.
Geschiedenis
Het is onduidelijk waar en wan
neer de windmolen is ontstaan.
Volgens sommige bronnen is
China de geboorteplaats van de
windmolen. Er wordt beweerd
dat al tweeduizend jaar geleden
daar de eerste molens draaiden.
Dit valt echter niet te achterhalen.
Het oudste aanknopingspunt
voor windmolens in China stamt
uit de dertiende eeuw en toen
waren er in Europa al volop
molens te vinden. Andere bron
nen vermelden Perzië als
oorsprong van de windmolen.
Volgens hardnekkige geruchten
zou de windmolen meegenomen
zijn met de kruistochten.
Hier is echter geen bewijs voor
te vinden. Er staan nog steeds
windmolens in het oude Perzië,
maar dit lag ver buiten de route
van de kruistochten en deze
windmolens zijn van een
compleet ander type dan wij in
Europa kennen. Naar alle
waarschijnlijkheid maakte de
windmolen sinds de 12e eeuw
zijn opgang in West-Europa. De
oudste molen van de Lage
Landen dateert uit 1183 en werd
gebouwd in het graafschap
Vlaanderen in Wormhout. De
oudste schriftelijke vermelding
van een windmolen voor de
waterbeheersing in Nederland
dateert uit 1407 en betreft een
molen nabij Alkmaar. In de
Gouden Eeuw was de
Zaanstreek een gigantisch
industrieel molengebied.
Duizenden windmolens zaagden
het hout afkomstig uit
Scandinavië voor de scheeps
bouw en voor de papierindustrie.
Andere belangrijke toepassingen
van de windmolens waren het
malen van graan, het pompen
van water en het malen van olie
houdende zaden voor de verfin
dustrie (olieverf).
Ondergang
Vele eeuwen deden de molens
hun werk. In de 19e eeuw waren
er in Nederland ongeveer 10.000
windmolens, waarvan er 600
molens in de Zaanstreek ston
den. Met de uitvinding van de
stoommachine was het echter
gedaan met de windenergie.
Stoom werd een krachtig en
betrouwbaar hulpmiddel dat kon
worden ingezet zonder afhanke
lijk te zijn van de wispelturigheid
van de wind. De ongebruikte
windmolens raakten in verval en
werden vaak afgebroken.
Langzamerhand verdwenen de
windmolens uit het landschap. In
de laatste honderd jaar zijn er
zeker 9000 molens verdwenen.
In de molendatabase zijn nu nog
1191 Nederlandse molens opge
nomen. Zuid-Holland heeft met
220 exemplaren de meeste
windmolens in haar provincie
staan. De provincie Utrecht is
met 33 windmolens de kleinste
molenprovincie van Nederland.
Soorten
In Nederland kennen we behalve
de windmolen ook de watermo
len. Een groot aantal watermo
lens is in Limburg te vinden. De
watermolen wordt via een water
rad of turbine door het stromen
de water van een beek aange
dreven. Molens zijn verder te
onderscheiden naar hun functie.
Korenmolens vormen de groot
ste groep molens. Een andere
belangrijke groep vormen de pol
dermolens die gebruikt worden
voor de waterbeheersing.
Daarnaast zijn er nog oliemolens,
pelmolens, houtzaagmolens en
papiermolens. Molens zijn ook
naar de vorm in te delen. Zo zijn
er ondermeer spinnenkopmolens,
wipmolens, standerdmolens,
torenmolens, stellingmolens en
grondzeilers.
De molens
in Zeven
huizen
behoren allemaal tot het
type grondzeilers en zijn
poldermolens. De korenmo
len in Nieuwerkerk aan den
IJssel is een stellingmolen
net als de molen in
Moerkapelle.
11 augustus
Molen De Ster molen De Lelie
Plaszoom 324 in Rotterdam
Demonstratie snuiftabakfabricage en
specerijen malen.
Van 10.00 - 16.00 uur
11 augustus
Molenviergang Tweemanspolder
Zevenhuizen
Draaidag van de vier poldermolens
(bij goed weer)
Van 10.00- 17.00 uur
11 augustus
Molen Windlust
Nieuwerkerk aan den IJssel
Theeschenkerij Korenaer is, naast de
doordeweekse openingstijden
van 9.00 tot 16.00 uur, geopend
19 augustus
Leidse molens
Leiden
Leidse Molendagen, met puzzelfietstocht langs
Leidse molens en demonstratie ambachten.
Van 11.00 - 17.00 uur
25 augustus
Molenviergang Tweemanspolder
Zevenhuizen
Draaidag van de vier poldermolens
(bij goed weer)
Van 10.00- 17.00 uur
31 augustus
Bibliotheek Wateringen
Tentoonstelling 'Molens in Zuid-Holland'
31 augustus
Bibliotheek Wateringen
Tentoonstelling "Molens in Zuid-Holland"
Tot 3 september
Museum Bredius
Lange Vijverberg 14 in Den Haag
Expositie 'Meesters en Molens, van
Rembrandt tot Mondriaan'
Dinsdag tot en met zondag van 11.00 - 1700 uur
Hele maand
augustus,
elke woensdag
en zaterdag
Molen De Salamander
Leidschendam
Tentoonstelling: 'Molenopeningen
door Prins Claus'
Van 10.00 - 16.00 uur
