CULTUUR 2 0 0 9
Jan en Alleman; verrassende ontdekkingen,
mooie anekdotes en bijzondere herinneringen
Van cultuurtafels naar slotmanifestatie 'Beeld en Geluid'
Op de koffie
Kunst en een lage drempel
Op dinsdag 21, maandag 27 en dinsdag 28 april vonden respectievelijk
in de gemeenten Moordrecht, Zevenhuizen-Moerkapelle en Nieuwerkerk
aan den IJssel 'cultuurtafels' plaats, op ludieke wijze gepresenteerd
door Geert van der Burg en Marieke van Putten, waarbij de Culturele
Zuidpias inhoudelijk werd gepresenteerd aan het culturele leven in de
gemeenten. Deze praatprogramma's aan 'Cultuurtafels' waren een
eerste kennismaking met de slotmanifestatie in november.
De cultuurtafels zijn georganiseerd om
mensen te enthousiasmeren die een rol
kunnen spelen bij de werving van muzi
kanten voor de uitvoering van de fusie
compositie tijdens de slotmanifestatie op
14 november. Componist Erik de Reus (o.a.
Brief voor de Koning, VPRO's Het Uur van
de Wolf e.a.) gaf een toelichting op zijn
werkwijze en wisselde kennis uit met
diverse partijen. Een aantal daarvan heeft
toegezegd een rol te kunnen spelen bij de
totstandkoming en uitvoering van de com
positie.
Behalve aandacht voor specifieke muziek
cultuur in iedere gemeente, toegelicht
door een zogenaamde muzikale spin uit
een gemeente, was er aandacht voor
bijzondere geluiden en het repertoire van
de diverse verenigingen.
Beeldend kunstenaar en vormgever Agnes
den Hartogh gaf een toelichting op haar
concept voor de beeldcompositie Jan en
Alleman.
Er zijn veel deelnemers bij de cultuur
tafels geweest die bereid zijn om mee te
werken aan de slotmanifestatie. "Als we
grofweg tellen, lukt het vast om zo'n
200 mensen uit de drie gemeenten mee
te laten werken aan de productie. Dat is
toch geweldig?", aldus Patricia van
Schaick, productieleider.
Op 14 november vindt de slotmanifestatie
Beeld en Geluid plaats. Patricia van Schaick
heeft de productionele leiding van het
totale project 'De Culturele Zuidpias'. Als
spinnetje in het web onderhoudt ze de
contacten met de makers van de drie
musicals Touw in Moordrecht, Onder NAP
in Nieuwerkerk aan den IJssel en Turf in
Zevenhuizen-Moerkapelle. Daarnaast werkt
ze met Kunstgebouw samen aan de
slotmanifestatie in november en was zij
ook betrokken bij de zogeheten 'Cultuur
tafels'.
Beeldende kunstenares Agnes den
Hartogh heeft de rol van eindredacteur
beeldcompositie gekregen in de
slotmanifestatie 'Beeld en Geluid' op
14 november. De muzikale compositie
wordt gemaakt en geregisseerd door Erik
de Reus.
Anne-Rienke Hendrikse en Ingrid Fijen, projectleiders van Kunstgebouw:
"Alle activiteiten van het project Culturele Zuidpias brengen heel veel mensen in
actie. En dus zorgen voor interactie. Mensen zullen elkaar beter leren kennen. En op
die manier draagt 'cultuur' straks bij aan een hechtere lokale samenleving. Doe ook
mee! Of ga zeker eens in uw buurgemeente kijken. Het wordt de moeite waard."
Voor de slotmanifestatie Culturele
Zuidpias is beeldend kunstenaar
Agnes den Hartogh druk bezig
met het verzamelen van materiaal
voor een drieluik, de driedelige
beeldcompositie over het ver
leden, heden en de toekomst van
de dorpen Nieuwerkerk aan den
IJssel, Moordrecht, Zevenhuizen
en Moerkapelle. Onder de project
naam Jan en Alleman bezoekt zij
in de drie gemeentes gezinnen
waar een willekeurige Jan een
bepaalde hoofdrol vervult.
Agnes den Hartogh: "Ik ben op zoek naar
beelden uit de nieuwe gemeente Zuidpias:
van vroeger, nu en de toekomst. Het is
natuurlijk het gemakkelijkst om via de
verschillende historische verenigingen aan
materialen te komen, maar dat wil ik juist
niet. Dat is te gemakkelijk. Ik ben daaren
tegen op zoek naar de belevingen,
emoties en beelden van de 'gewone' man,
Jan en alleman. Ik voer met heel veel
Jannen gesprekken en dat is altijd verras
send: er komen prachtige en persoonlijke
herinneringen naar boven, oude tekenin
gen, grappige anekdotes... Soms iets uit
een la, soms iets van onder het stof."
Den Hartogh interviewt niet, maar komt
'angs op de koffie of thee. "Gewoon
gezellig kletsen over het dorp, vroeger.
nu. En dan komen de verhalen vanzelf.
Meestal hangt er wel iets persoonlijks aan
de muur waardoor je meteen een
gespreksonderwerp hebt. Een schilderij
van het ouderlijk huis, een prent, een foto
van vroeger" Als één van de waardevolle
aspecten van het project ervaart ze het
'netwerken': via de ene Jan wordt er weer
contact gelegd met de volgende Jan, en
de andere Jan weet wel weer iemand die
toevallig ook iets over een van de andere
Jannen weet. Er ontstaat een heel spin
nenweb van personen, verhalen, beelden
en relaties.
Door ook met de kinderen en de klein
kinderen van de Jannen te praten, komen
er ook verhalen van nu en van de
toekomst. Den Hartogh: "Het is heel
bijzonder om te zien hoe een 11-jarige zijn
dorp totaal anders beleeft dan zijn opa en
wat voor ideeën hij over de toekomst van
het dorp heeft. Kinderen hebben ook hele
andere associaties met en bij bepaalde
beelden en kunnen met de digitale
middelen een mooie aanvulling geven op
de thema's."
Door gebruik te maken van heel veel
bestaande beelden en stukjes film ont
staat er een kaleidoscoop aan impressies.
Den Hartogh werkt veel met de plaatselij
ke (amateur)kunstenaars. "Ik vind het heel
bijzonder om te zien dat er zoveel 'verbor
gen' talenten zijn, mensen die heel
bescheiden zeggen dat ze schilderen of
tekenen: dit werk past vaak uitstekend bij
de verhalen of laten juist de andere kant
zien. Op deze wijze draag ik ook bij om de
beeldende kunst laagdrempelig te maken;
de kunstwerken zijn op een heel functio
nele manier waardevol voor de beeld
composities en het is fijn om via een
schilderij of tekening met mensen tot een
thema of verhaal te komen."
Het project heeft een estafette-achtig
karakter: niet alleen worden stokjes door
gegeven, maar den Hartogh laat ook
mensen op elkaar reageren, nodigt
kunstenaars en kinderen uit werk te
maken naar aanleiding van herinneringen,
anekdotes en verwachtingen van de
Jannen en hun familie.
Den Hartogh maakt van alle bestaande
beelden, schilderijen, foto's en kunstwerken
digitale opnames die ze gaat verwerken in
de drie beeldcompilaties die op 14 november
tijdens de slotmanifestatie vertoond
zullen worden.
fj
