So Natural; van klein stekje naar grote orchidee
HART VAN HOLLAND NIEUWERKERKAAN DEN IJSSEL 17 FEBRUARI 2010
37
Weefselkweek
Hoe verzorg je een orchidee?
Moerkapelle - Ze komen aan als kleine weefselkweekplantjes, van een paar
centimeter groot, en verlaten na ruim een jaar het bedrijf als planten van meer
dan vijftig centimeter hoog. Op deze manier worden er elk jaar meer dan acht
miljoen orchideeën geproduceerd bij SO Natural. Hierbij maakt het bedrijf ge
bruik van de modernste technologie, waarbij continu gezocht wordt naar ver
beteringen en innovaties. Een goed voorbeeld hiervan is de door SO Natural
zelf ontwikkelde teeltvaas.
Door Marlonneke Willemsen
SO Natural is een echt familiebedrijf
en eigendom van André, Hans, Mar
tin, Wouter en Johan Smaal. Voor de
dagelijkse leiding is een directie be
noemd. Het bedrijf bestaat volgens
Martin, algemeen directeur, al meer
dan vijftig jaar, maar heeft in de tus
sentijd veel veranderingen ondergaan.
"Mijn vader is in 1959 begonnen met
de teelt van sla en tomaten in Moer
kapelle. Later is hij uitgeweken naar
Bleiswijk. In 1995 heb ik samen met
één van mijn broers het bedrijf van
mijn vader voortgezet. Mijn broers
Hans en Johan waren een eigen be
drijf begonnen. In 2004 zijn we te
rug naar Moerkapelle verhuisd en op
1 januari 2008 is So Natural ontstaan
uit de fusie van onze bedrijven."
Verbluffend doeltreffend
De familie Smaal heeft een lange tijd
vooral groenten geteeld, maar via de
teelt van Ficus en perkplanten, zijn ze
in 2003 bij de orchideeën terechtge-
r
Cambria.
Oncidium.
komen. "We wilden ons bedrijf door
ontwikkelen, dus hebben we gekeken
naar factoren zoals rendement, onze
locatie, de grootte van het bedrijf en
de investeringen die nodig waren.
Uiteindelijk hebben we besloten op
orchideeën over te schakelen. Dat
was best een grote stap, maar we
schuwen het niet om ergens nieuw
in te stappen en hebben ook wel de
groene vingers om dit soort planten
te kunnen opkweken." Broer Johan
is verantwoordelijk voor een groot
gedeelte van de technologische ont
wikkeling. "Hij is continu met verbe
teringen bezig. Hij heeft bijvoorbeeld
regelmatig contact met de producen
ten van onze machines om deze aan
te passen en heeft ook onze speciale
teeltvaas ontwikkeld. Vroeger had
den we een aantal problemen, om
dat als de planten groter werden, de
bladeren over elkaar gingen vallen,
waardoor niet alle planten genoeg
water en licht kregen. Ook moesten
de luchtwortels regelmatig ontward
worden. Daarom heeft Johan bedacht
Miltonia.
om de plant in een teeltvaas- een
plastic koker- te zetten, waardoor
de bladeren en de wortels bij elkaar
gehouden worden. Dit heeft grote
voordelen; het spaart ruimte, werk,
water en meststoffen en de bloem
tak groeit mooi omhoog.. Het is echt
verbluffend doeltreffend."
De vijftien hectare van SO Natural
zijn verdeeld over drie locaties; twee
productielocaties en een jongeplan-
tenkwekerij. Volgens commercieel
directeur Albert Veerman zit er onge
veer vijfenzeventig weken tussen het
moment dat de kleine plantjes bin
nenkomen en ze verkocht worden.
"Eerst worden de planten veredeld.
Hier is men voornamelijk bezig met
het kruisen van planten, waardoor er
nieuwe rassen ontstaan. Dit wordt
gedaan om nieuwe rassen te maken
die uniform groeien, goed te telen
zijn en niet in de laatste plaats iets
extra's toevoegen aan het assorti
ment.
De rassen worden vermeerderd in het
laboratorium. De weefselkweek. Uit
enke'e planten van een nieuw ras kan
een hele generatie van nakomelingen
worden opgebouwd. De weefsel
kweekplantjes komen in kleine plas
tic kuipjes bij ons binnen en worden
vervolgens verspeend in stekbakken.
Van daaruit worden de jonge plan
ten in ongeveer dertig weken opge
kweekt, tot ze bladeren van circa tien
centimeter hebben. Vervolgens gaan
ze naar het productiebedrijf. We te
len verschillende soorten orchideeën;
de bekende Phalaenopsis, maar ook
andere soorten zoals Cambria, Milto
nia en Oncidium. Phalaenopsis zetten
we in een doorzichtige pot, omdat
de wortels van deze soort tijdens de
groei licht nodig hebben. De andere
rassen zitten in een witte pot. De
planten worden bij een temperatuur
van ongeveer 27 graden weggezet
om bladmassa en wortels te ontwik
kelen. Als ze voldoende gegroeid zijn,
worden ze naar een andere ruimte
verplaatst, waar het ongeveer 18
graden is, om in bloei te komen. Zo
dra de takken voldoende ontwikkeld
zijn, gaan ze de laatste fase in. Bij
ongeveer 22 graden ontwikkelen ze
knoppen, totdat ze gereed zijn voor
verkoop."
SO small
Volgens Veerman is de orchidee gemakkelijk te houden als kamerplant. "We
zeggen wel eens dat het lijkt alsof de teler alle problemen ondervindt, ter-
wijl het genot voor de consument is." Een orchidee groeit het beste bij een
temperatuur boven de 18 graden. Een plant die te koud staat, zal het niet
goed doen. Orchideeën hebben over het algemeen niet veel licht nodig. Al
leen als de plant knoppen aan het ontwikkelen is, heeft zij behoefte aan wat
meer zon. Wil je een orchidee op een donkere plek neerzetten, koop dan een
plant die al volop in bloei staat. Ook hier zul je nog een groot aantal maan
den plezier van hebben. Pas in de zomer op met ramen die op het zuiden
liggen, omdat ze niet tegen te veel direct zonlicht kunnen.
Orchideeën kunnen ook niet tegen te veel water. De plant heeft luchtwor
tels en als deze in het water staan gaan ze rotten. Het beste is om eens per
week te dompelen in lauwwarm water. Zet de plant een aantal minuten in
een bak of emmer met water en laat hem daarna goed uitlekken, voordat
je hem terugzet in de pot. De wortels van een orchidee geven de bezitter
aan of het weer tijd is om water te geven. Als de wortels groen zijn, heeft
de plant het naar zijn zin.
Verder is de orchidee een makkelijke plant. Hij heeft over het algemeen
weinig meststoffen nodig. Alleen als je de plant na de bloei zelf weer wilt
verder kweken, is het aan te raden om eens per maand bij te mesten met
speciale orchideeënmest
V)
